بازدیدهای داخلی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در سالهای ۲۵۳۶ و ۲۵۳۷ شاهنشاهی
۳۱ فروردینماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در یک بازدید یک روزه از ده گردایه و مرکز آموزشی، فرهنگی و رفاهی در بندرعباس و جزیره هرمز دیدن کردند. در بازدید از جزیره هرمز، علیاحضرت شهبانو به میان مردم رفتند و با آنان گفتگو کردند. علیاحضرت شهبانو دستوراتی برای فراهم ساختن آب آشامیدنی برای ساکنین جزیره هرمز از راه لولهکشی آب ذخیره سد میناب از بندرعباس به این جزیره دادند. بر پایه دستورات اجرا شده علیاحضرت شهبانوی ایران بیش از ۶۶ میلیون ریال هزینه انجام ۲۰ پروژه مستقل و مکمل در جزیره هرمز گردیده که مدرسه راهنمایی با ۲۸۰۰ مترمربع زیربنا نمونهای از آن است. با دستورهایی که علیاحضرت شهبانو داده بودند با بهرهگیری از بودجه برنامههای عمرانی و بودجههای پرداختی از سوی دولت، ۶۶۶۷ مترمربع ساختمان بنا شده، ۱۶۶۵ متر دیوارسازی و سکوبندی شده و ۳۳۸۶ مترمربع پیرامون سازی شده است. شهبانو پس از گذشتن از خیابانهای جزیره هرمز با یک مینیبوس، از قلعه قدیمی پرتغالیها بازدید نمودند و در ساعت چهارده و بیست دقیقه به بندرعباس بازگشتند. علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز از کتابخانه عمومی شهر بندرعباس دیدن کردند و نقشه جامع بندرعباس را ملاحظه فرمودند، سپس از مجتمع فرهنگی و آموزشی در برکههای قدیمی و مهدکودک شماره دو جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی و کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دیدن کردند. در این سفر، همایون جابری انصاری وزیر مسکن و شهرسازی، مهناز افخمی وزیر مشاور در امور زنان، منوچهر گنجی وزیر آموزش و پرورش و نیز دکتر نهاوندی رییس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و بانو نهاوندی و چند تن از بلندپایگان علیاحضرت شهبانو را همراهی کردند. شهبانو در فرودگاه بندرعباس پیش از اینکه رهسپار کیش شوند درباره وضع زلزلهزدگان پرسش فرمودند، استاندار هرمزگان به آگاهی علیاحضرت رسانید که در اجرای اوامر شاهنشاه آریامهر نوسازی مناطق آسیبدیده آغاز شده و این نوسازی با توجه به میزان فشردگی و نزدیکی روستاها و اجتماع روستاییان انجام میگیرد. علیاحضرت شهبانو به سرپرستان شیلات استان پرداختن به بهبود زندگی صیادان بومی و افزایش درآمد آنان را از راه پشتیبانی و کمکهای شرکتهای تعاونی یادآور شدند. در برابر دبیر حزب رستاخیز ملت ایران، علیاحضرت شهبانو پس از شنیدن گزارش دبیر حزب رستاخیز درباره مشارکت مردم در از میان برداشتن سختیها و دشواریهای شهر و منطقه زندگیشان ابراز خرسندی فرمودند و افزودند: "باید مردم توجیه شوند که حزب چه هست و برای چه تشکیل شده است و البته شریک کردن مردم در مسائل مربوط به خودشان بسیار مهم است." در برابر ردیف سرپرستان کشاورزی و چراگاهها و جنگلهای هرمزگان، علیاحضرت شهبانو فرمودند: "بندرعباس نسبت به چند سال قبل سبزتر شده است. برای جنگلکاری منطقه چه برنامهای اجرا میشود؟" سرپرست جنگلکاری به آگاهی علیاحضرت رسانید: "با تکثیر گیاهان بومی، جنگلکاری با تثبیت شنهای روان آغاز شده است." علیاحضرت شهبانو در میان سرپرستان شیلات با اشاره به اهمیت ایجاد سردخانه در منطقه فرمودند: "فعالیت شیلات در این منطقه اهمیت فوقالعادهای در بالا بردن سطح اقتصاد و درآمد مردم دارد و منظور از فعالیت شیلات در این منطقه فقط افزایش صادرات ماهی نیست، بلکه کمک به اقتصاد و درآمد مردم است."
۷ اردیبهشتماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو در پایان دیدارشان از مرکز رفاه خانواده فرحآباد پارک خزانه، در مصاحبهای با ابراز خرسندی از دیدارشان از این مرکز فرمودند:[۱]
- آمدن من به این پارک همیشه برای من موجب خوشوقتی است، برای اینکه از یاد نمیبرم که اینجا یک منطقه واقعاً عقبافتاده در شهر تهران بود و مردم در شرایط مشکل در گودها زندگی میکردند، ولی حالا خوشبختانه اینجا تبدیل به یک پارک زیبا شده است. دیدار از مراکز رفاه خانواده نیز همیشه برای من خوشوقتی است، برای اینکه فکر میکنم که اینگونه مراکز کار واقعاً بنیادی است و نتایج آن را ما در چند سال دیگر در اجتماع مملکت خودمان خواهیم دید. تاکنون از این نوع مراکز رفاه وابسته به سازمان ملی رفاه خانواده ۲۸ مرکز در تمام مملکت هست، ...
۲۰ اردیبهشتماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو در شهر ساری کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان را گشودند. سرپرستان کتابخانه ساری از علیاحضرت درخواست یک کتابخانه سیار روستایی کردند. علیاحضرت شهبانو دستور فرمودند کتابخانه سیار برای رساندن کتاب به روستاهای پراکنده مازندران با هزینه و همکاری دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فراهم شود. علیاحضرت شهبانو همچنین فرمودند: "هفت هکتار اراضی مجاور کتابخانه که در اختیار ارتش است، برای ایجاد پارک عمومی شهر ساری، در اختیار شهرداری این شهر قرار گیرد. ساری از جمله شهرهای وسیعی است که دارای پارک عمومی شهر نیست."
علیاحضرت شهبانو درباره ساختن پلاژ برای مردم ساری نیز دستورهایی دادند. هنگام گفتگو درباره نیازها و دشواریهای همگانی شهر ساری به کمبود مسکن اشاره شد. شهبانو به مسئولین توصیه کردند:
- "به هنگام اجرای پروژههای آپارتمانسازی فواصل بیشتری بین بلوکهای ساختمانی در نظر بگیرند، تا آپارتمانها بر روی یکدیگر سایه نیندازند. مسئله کمی زمین به جای خود درست است، اما آپارتمانهای مسکونی نباید به لانه زنبور تبدیل شود."
علیاحضرت شهبانو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان و کلیه سازمانهایی را که فعالیتهای ویژه کودکان و نوجوانان را انجام میدهند، به همکاری و گفتمان فراخواندند و فرمودند: "جوانان میتوانند از کودکی کتابخانههای کانون و سپس در خانههای جوانان اوقات خود را به مطالعه و فعالیتهای هنری و اجتماعی بگذرانند."
آنگاه علیاحضرت شهبانو به لیلی امیرارجمند، مدیرعامل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دستور فرمودند: "فعالیتهای کتابخانهها را برای گروههای سنی طوری ادامه دهند که یک نوجوان بتواند بلافاصله پس از کانون جذب خانههای جوانان بشود و فاصلهای به دلیل شرایط سنی در فعالیتهای او به وجود نیاید."
پس از آن علیاحضرت شهبانو به خانه جوانان شیر و خورشید سرخ ساری و سپس به نمایشگاه پیشرفتهای دایمی استان مازندران در عصر پهلوی رفتند. علیاحضرت شهبانو تنه درختی از اسالم که ۵۲۰ ساله است را دستینه فرمودند. سپس علیاحضرت شهبانو به مرکز شبانه روزی جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی تشریففرما شدند. در این مرکز ۴۹ فرزند با استعداد که از سراسر کشور برگزیده شدهاند، شبانه روزی زندگی میکنند. علیاحضرت شهبانو پیش از پایان دادن به بازدید از این مرکز درباره ایجاد یک استخر برای دختران ساری در ساختمان شبانهروزی جمعیت بهزیستی و آموزشی فرح پهلوی با هزینه دفتر مخصوصشان دستورهایی دادند. علیاحضرت شهبانو سپس در میدان ۲۴ هزار متری بزرگ شهر ساری از پیکره شاهنشاه آریامهر پرده برداری نمودند. سفر دو روزه علیاحضرت شهبانو به استان مازندران پس از نیمروز پایان گرفت.
۲۴ اردیبهشتماه ۲۵۳۶ علیاحضرت شهبانو بعد از نیمروز از نمایشگاه اکتشافات باستانشناسی در تپه رصدخانه مراغه دیدن فرمودند. کار بررسیها و کاوشهای باستانشناسی در محل تپه رصدخانه مراغه به فرمان علیاحضرت شهبانو بر عهده دانشگاه آذرآبادگان واگذار گردیده است. علیاحضرت همچنین از نمایشگاه معماری جیمس استرلینگ، معمار معروف انگلیسی، در دانشگاه تهران دیدن فرمودند. در این نمایشگاه شصت اثر از کارهای معماری گوناگون این معمار برجسته که در تمام نقاط دنیا پراکنده است، گردآوری شده است. قرار است این معمار در ساختن یکی از موزههای بزرگ ایرانی که توسط دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو ساخته میشود، همکاری کند.