مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۷ بهمن ۱۳۳۴ نشست ۲۰۵
مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیمهای مجلس | قوانین برنامههای عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهیهای رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۲۰۵
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سهشنبه هفدهم بهمن ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورتمجلس
۲- سؤال آقای عمیدینوری راجع به وضع تجارت و بازرگانان و جواب آقای وزیر بازرگانی
۳- سؤال آقای خلعتبری راجع به محصلین ایرانی مقیم خارجه و جواب آقای وزیر فرهنگ
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای پورسرتیپ
۵- سؤال آقای سهرابیان راجع به اجرای تبصره ۱۵ قانون بودجه ۱۳۳۴
۶- بیانات آقای وزیر جنگ در جواب بیانات جلسه قبل آقای حائریزاده
۷- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به اصلاح بودجه وزارت کشاورزی
۸- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
۹- بقیه مذاکرات در گزارش کمیسیون بودجه راجع به اصلاح بودجه وزارت کشاورزی و ارجاع به مجلس سنا
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس ساعت ده و پانزده دقیقه صبح به ریاست آقای نورالدین امامی (نایبرئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورتمجلس
نایبرئیس- اسامی غایبین جلسه گذشته قرائت میشود (به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان: محمودی، خزیمهعلم، دکتر جزایری، شیبانی، مهندس ظفر، امید سالار، صارمی، رضایی، افخمی، نقابت، سرمد، دکتر سعید حکمت، پیراسته، اورنگ.
غایبین بیاجازه- آقایان: قوامی، اریه، مهندس شاهرخشاهی، نراقی، بوداغیان، سنندجی.
دیرآمدگان و زودرفتهگان بااجازه- آقایان: یدالله ابراهیمی، کیکاوسی، دکتر پیرنیا، احمد صفایی، دکتر بینا، بهادری، حائریزاده، بزرگنیا، صرافزاده، برومند، خاکباز.
دیرآمدگان و زودرفتهگان بیاجازه- آقایان: کاشانیان، تجدّد، دکتر حمزوی، امیرتیمور کلالی، مسعودی.
نایبرئیس- آقای حائریزاده.
حائریزاده- در اظهارات پریروز من یک اصلاحاتی است که در مطبعه اشتباه شده اصلاح میکنم میدهم به اداره تندنویسی.
نایبرئیس- در حدود بیانات آقای صدرزاده.
صدرازده- اصلاحاتی در وصرت جلسه کردهام میدهم به تندنویسی.
نایبرئیس- بسیار خوب، دیگر اعتراضی نیست؟
(اظهاری نشد) صورتمجلس جلسه قبل تصویب شد. آقایان توجه بفرمایند چون جلسه رسمی است.
۲- سؤال آقای عمیدینوری راجع به وضع تجارت و بازرگانان و جواب آقای وزیر بازرگانی
نایبرئیس- سؤالات مطرح است آقای عمیدینوری.
عمیدینوری- سؤال بنده که در چند ماه قبل تقدیم مجلس شورای ملی شد راجع به وضع تجارت و اوضاع بازرگانها مخصوصاً در آن موقع میزان ورشکستگی نسبت به عدهای از آنها زیاد منعکس بود که قمستی از آن هم هنوز ادامه دارد و قسمتی از آن سؤال هم راجع به تجارت مربوط به چای بوده است (مهندس جفرودی- صحیح است) که تأثیر فاحشی در اوضاع باغدارهای شمال و کارخانهدارها کرده. مسئله ورشکستگی و اصول بازرگانی امری است که متأسفانه کمتر به آن توجهی شده تا معلوم شود آن کسانی که ادعای ورشکستگی میکنند و خود او بازار تجارت را خراب میکند با کسانی که واقعاً ممکن است ورشکست بشوند از یکدیگر جا بشود و تکلیف مردم معلوم بشود بنده در همین امسال برخوردم به چند فقره از ادعاهای ورشکستگی که به طرز مصنوعی و ساختگی بوده (صحیح است) مثلاً یک اشخاصی آمدند و یک منافعی در تجارت بردند و بعد اموالشان را با نقل و انتقال و یا با خرید املاک و اموال غیرمنقول پنهان کردند و یک عده تجار دست دوم و سوم یا کسانی که با آنها طرف معامله بودهاند سفتههای آنها واخواست شد و در دستشان ماند و آنها هم برای اینکه استفاده بکنند رفتند و دعوی ورشکستگی کردند و بالجمله خود این موضوع بازار تجار را خراب کرد و سلب اعتمادی در بازار و دستگاههای تجارتی ما شد که کمک به بدی اوضاع تجارتی کرد این یک مطلبی است که به نظر بنده جناب آقای وزیر محترم بازرگانی باید به آن کمال توجه را بفرمایند و ممکن است در هیئتدولت یا همان شورای اقتصاد که تشریف دارند اقدامی بشود که ما بتوانیم جلوی این قبیل ورشکستگیهای مصنوعی که تأثیر زیاد و خاصی در وضع تجارتی ما دارد گرفته شود بنده میبینم بعضی احکام از محاکم صادر میشود که حتّی یک تاجری که امروز ادعای ورشکستگی میکند تاریخ توقفش را میگذارد به هشت سال پیش آن وقت کلیه کسانی که قبل از این تاریخ با آنها معامله دارند سفتههایی که در دست آنها بوده پروتست شده اموال توقیف شد همه میروند جزء غربا و تومانی دو سه ریال میگیرند خود این اعمال بازار تجارت ما را از بین برده (شوشتری- دو مرتبه هم دکان را باز میکنند) دو مرتبه دکان او باز میشود البته مدتی مخفی میشود بعد دو مرتبه شروع میکند به استفاده بنده معتقد هستم این یک موضوعی است که باید مورد توجه آقایان واقع شود مخصوصاً در هیئت دولت یک فکری بشود و به خصوص در مورد این ورشکستگیهای مصنوعی یک فکری بشود موضوع دیگر این براتها و این سفتههایی است که تکذیب میشود سفته نباید قابل تکذیب باشد یکی از اشکالات عمدهای که داریم و همیشه خطر دارد خود جنابعالی هم که مدتی در بانک بودید وارد بودید و هستید و آقای تجدد هم وارد هستند سفته وقتی داده میشود به بانکها در اصول تجارتی آناً بانک هم با اعتبار امضای دوم و اول پول میدهد ولی فردا آن تاجری که نخواست پول طرف را بدهد میآید امضای خودش را تکذیب میکند و طرف باید برود به عدلیه به عنوان رد ادعای تکذیب. مدّتی این کار میماند و اصلاً عنوانش هم از بین میرود. این بود که بنده خواستم تذکر بدهم که جناب آقای وزیر بازرگانی تشریف بیاورند بفرمایند که ببینیم وضع واقعی بازرگانی مملکت چهجور است آیا این ورشکستگی که امسال زیاد شد و در دادگستری هم پروندههایی تشکیل شد تفکیک بشود معلوم شود ورشکسته واقعی کیست و آنهایی هم که خودشان را به طور مصنوعی ورشکسته معرفی میکنند چه اشخاصی هستند و به چه مناسبت باید اینطور بشود و به چه وسیله شورای اقتصاد مخصوصاً حالا که توجه کاملی است که ما میتوانیم وضعیت اقتصادی خودمان را با یک روال صحیحی به جریان بیندازیم و برنامهای داشته باشیم چه فکری برای جلوگیری از این کار شده است تا بتوانیم یک اعتمادی در تجارت و اقتصادیات به وجود بیاوریم تا هم تکلیف مصرفکننده معلوم بشود و هم تکلیف تجّار و نکته دیگر راجع به طرز واردات است ملاحظه بکنید این سهمیههایی که معلوم میشود گاهی طوری میزان سهمیه را در بازار تجارت زیاد فشار میدهند و میزان را کم میکنند که مردم دچار زحمت میشوند برای اینکه وقتی جنس در بازار کم باشد مجبور میشوند که گران بفروشند و صدای مردم دربیاید و بر هزینه زندگی افزوده میشود و گاهی هم طوری میشود که آنقدر بر واردات و حجم کالاها اضافه میشود که جنس میماند که واقعاً یک عده تجار ما که آنها هم باید رونقی به وضع تجارت و اقتصاد ما بدهند گرفتار میشوند و ورشکسته میشوند (صدرزاده- و صنایع ما) و صنایع داخلی همانطوری که گفته شد روی تماسی که این دو با هم دارند فلج میشود و وضع آنها خراب میشود مثلاً همین موضوع جای یکی از همین موارد است (صحیح است) آمدهاند یک عده کارخانهها را اجاره کردهاند و از باغدارها چای خریدهاند و الان ضرر میکنند (صحیح است) بنده نمیدانم برای سال آینده چه خواهد شد برای اینکه با این تجربهای که فعلاً اجارهکنندگان کارخانههای چای که میگویند در هر تنی دو الی سه هزار تومان ضرر دادهاند با این دخل و خرجش خیال میکنم سال آینده دیگر قادر و آماده نباشند که اینها کارخانهها را اجاره کنند و به کار بیندازند و در نتیجه باغدارها و چایکارها به کلی از بین میروند البته شورای عالی چای تشکیل شد و خیلی هم متشکر هستیم که توجه میکنند جناب آقای وزیر بازرگانی خودشان هم تشریف دارند ولی نظر این است که یک ترتیب اساسی و برنامه اساسی برای موضوع چای در نظر بگیرند که اصلاً مثل قبل از پارسال ترتیب اساسی به این کار داده شود چون این تشویقی که در این چند سال اخیر شده بود باعث شد که باغات شمال رو به افزایش گذارده ولی وضعی که اواخر سال گذشته با یک تصویبنامهای ایجاد شد که الان هم یک فعالیتهایی شورای چای و خود جناب آقای وزیر بازرگانی میکنند بنده خیال نمیکنم که با وضعی که در جریان هست و اوضاع چایکاران و چایکاری کشور خراب است بنده این عرایض را کردم و تمنّا میکنم که توضیحات کافی بفرمایند که بتوانیم انشاءالله قانع بشویم.
نایبرئیس- آقای وزیر بازرگانی.
وزیر بازرگانی (کاشانی)- توضیح تجارت و بازار در اول سال مخصوصاً ماه دوم و سوم به خصوص آن ماهی که جناب آقای عمیدینوری سؤال فرمودند حقیقت غیرعادی بود خود دولت متوجه این وضع غیرعادی شد و اقداماتی کرد که مفید واقع گردید و آن وضع بدی که پیش آمده بود تا اندازهای ترمیم شد اقداماتی که ما کردیم این بود که جلوی واردات بیش از سهمیه را گرفتیم علت اینکه آن وضع پیش آمد این بود که همه آقایان میدانند مقدار زیادی کالا بیش از سهمیه وارد مملکت شد البته احتیاج به توضیح نیست وقتی که جنس بیش از مصرف وارد بشود در دست تاجر باقی میماند و یک رکودی ایجاد میشود و این رکود باعث تشنج بازار و خرابی بازار خواهد شد. کار دیگری نمیشد کرد متأسفانه (دکتر بینا- خیلی کارها میشود کرد آقای وزیر بازرگانی) سفارشاتی که داده شده بود در اول سال وارد شد کاری که میتوانستیم بکنیم این بود که اجازه ورود کالا را بیش از سهمیه ندهیم و ندادیم و تصور میکنم که آقایان تصدیق بفرمایند که امسال اولین سالی بوده است که در خرداد ماه که سهمیه بعضی کالاها پر شد دیگر سهمیه اضافه داده نشد (دکتر بینا- باید خاصه خرجی را کنار بگذارید تا درست بشود) هر سال وقتی سهمیه پر میشد دو مرتبه اضافه میکردند و همین باعث میشد که بازار خراب شود ولی امسال ما این کار را نکردیم، اما راجع به طرز واردات که میفرمایید که سهمیه را کم و زیاد میکنند جواب عرض میکنم که امسال ما سهمیه را کم و زیاد نکردیم سهمیهها وقتی پر شد دیگر نباید زیاد کرد و اگر باز هم اضافه میکردیم ممکن بود با ازر خرابتر بشود و بدتر از این میشد، و وضع هم اجازه نمیداد که سهمیه را اضافه بکنیم و عملاً هم باعث شد که این عمل صحیح است وضع بدی که پیش آمد چندین ماه طول کشید و حالا دارد وضع عادی میشود علت اینکه عادی میشود این است که از خرداد به این طرف هر سهمیهای که پر شد نگذاشتیم که اضافه بشود یعنی کم و زیادی که جناب آقای عمیدینوری میفرمایند امسال زیاد نشده است، راجع به ورشکستگیها البته مواردی بود که ورشکستگیها به واسطه زیاد وارد کردن کالا و زیاد بودن کالا در دست بعضی از تجار یک ورشکستگیهای حقیقی پیش آمد ولی از این بحران و ورشکستگی عدهای سوءاستفاده کردند و به غلط خواستند خودشان را ورشکسته قلمداد کنند البته آنها تجار حسابی نبودند و رسیدگی به ورشکستگی کار وزارت بازرگانی نبود، کار ورشکستگی مربوط به دادگاهها و وزارت دادگستری است، خوشبختانه اقدامات بسیار سریعی در یکی دو مورد شد که این اشخاص که با پول مردم ملک خریده بودند با اسم دیگری و یا با اسم خودشان اینها تمام برگشت و پول مردم به مردم داده شد بنده اینجا عرض میکنم که قوانین ما به خصوص در قسمت تجارت یک نواقصی دارد و مطالعاتی هم برای رفع نقص این قوانین وارد میشود و به آقایان عرض میکنم که نقایص این قوانین با تشکیل شورای عالی اقتصاد از بین خواهد رفت که اشخاص از این بدی قوانین نتوانند استفاده کنند و این کار را بکنند.(مهندس جفرودی- نظر جنابعالی در مورد چای چیست؟) عرض میکنم (مهندس جفرودی- برای سال آینده) راجع به چای هم در سال گذشته یک تصویبنامهای صادر شد و برای چند ماهی ورودش آزاد شد متأسفانه در این مدت چند ماه به قدری چای زیاد وارد کشور شد که بیش از مصرف بود و مصادف هم شد و ورود چای با به دست آمدن محصول جدید، بنده اذعان میکنم که وضع بازار چای بد است ولی کاری هم نمیشود کرد زیرا چای که درسال گذشته بر اثر تصویبنامه بیش از مصرف کشور وارد شده است الان در دست مردم هست تنها کاری که ما میتوانیم بکنیم این است که به هیچوجه اجازه ورود چای ندهیم، شورای عالی چای هم که تشکیل شد همین عمل را کرد و حتی یک کیلو هم اجازه ورود چای به احدی نداد البته آن چایهایی که وارد شده مصرف خواهد شد و یواشیواش وضع عادی میشود راجع به چای داخلی راهش این است که چای خوب تولید بشود تا بتواند رقابت کند با چای خارجی. شورای عالی چای هم در این مورد بیفکر ننشسته چه یک بار هم نماینده محترم گیلان جناب آقای صفاری این سؤال را کرده بودند و عرض کردم اقداماتی که ما میکنیم از اول کشت چای است تا به دست آوردن آن چه از حیث بذر و چه از حیث نهال و چه از حیث کود و تمام اینها، اینکه گفته میشود چای زیادتر میخواستند بخرید بنده در دستگاه دولت پولی نمیبینم که چای از مردم بخرد برای اینکه به مردم کمکی شده باشد یعنی پولی دولت ندارد که بخرد ولی مسلماً .....(خلعتبری- سازمان برنامه این کار را میکرد) شورای چای سازمان برنامه نوشت و توصیه کرد که سازمان برنامه مقداری چای بخرد، قوانین سازمان برنامه اجازه برای خرید و فروش جنس نمیدهد سازمان برنامه گفت که ما کمکی که میتوانیم بکنیم فقط به این عنوان است که هر کسی که چای در دستش مانده است بیاید از بانک صنعتی پول بگیرد به عنوان قرض ولی قوانین سازمان برنامه اجازه اینکه جنس مردم را در دستشان مانده بخرد برای اینکه بهشان کمک بشود ندارد و کاری نمیتواند بکند (مهندس جفرودی- برای نجات مردم یک لایحه بیاورید) به بانک برنامه مراجعه بفرمایید کمکهایی به آنها شده است و این اقدام را همه کردهایم بنده تصور میکنم که با وضعی که الان پیش آمده است و سهمیهای که ما تهیه کرده و برای شورای عالی اقتصاد فرستادهایم نظرمان را هم به شورای عالی اقتصاد گفتیم که سهمیه چهجور باید اجرا بشود. سال دیگر البته در شورای عالی اقتصاد مطالعه خواهد شد و سهمیه سال آینده طوری حساب خواهد شد که این وضعی که امسال پیش آمد کرده بود دوباره پیش آمد نکند (شوشتری- یعنی محتاج به تجدیدنظر بشوید) امسال هم تجدیدنظر نکردیم.
نایبرئیس- آقای عمیدینوری.
عمیدینوری- توضیحات جناب آقای وزیر محترم بازرگانی البته کلیاتی بود که برای استحضار خاطر نمایندگان محترم مؤثر بود ولی بنده یک نکاتی را اضافه میکنم به فرمایشات ایشان، خیال میکنم که اگر مورد توجه قرار بدهند در تکمیل عرایض قبلی مؤثر باشد جناب آقای وزیر بازرگانی فرمودند که ما هم اذعان داریم که یک وضع غیرعادی در کار بازرگانی پیش آمده بود و یک جریاناتی به صورت توقف ایجاد شده بود برای اینکه جلوی این کار را بگیرند همین اقدام را فرمودند که مازاد بر سهمیه مانع ورود کالاها شدند و وضع تجارت بازار قدری مستحکم شد، البته بنده هم تصدیق دارم و از روزی که این سؤال شد تا به حال پنج شش ماه میگذرد و حقاً در این
مدت این اثر را کرده است ولی من عرضم این است که ما در عین حال که منافع طبقات مختلف را از نظر منفعت خودشان باید در نظر بگیریم که این طبقات از ملت ایران هستند یک منفعت بزرگتری را هم باید در نظر بگیریم و آن منفعت ملت ایران است (صحیح ست) یعنی طبقه مصرفکنندهای که حتی با دستمزد و پرداخت وجه زندگی روزمره خودشان را اداره بکنند باید فکر آنها را هم کرد الان شب عید است یک ماه بیشتر به عید نمانده در خانوادههای ایرانی همیشه مرسوم است در شب عید اول آن طبقه فقیر میرود یک دست لباس برای خودش و اطفالش تهیه میکند، به عیقده بنده این رویه که فرمودند جلوی سهمیه را گرفتیم و دیگر نخواهیم گذاشت جنس وارد شود اگر به این ترتیب باشد فردا یک عکسالعملی پیدا خواهد شد موجودی خودش کم میشود و به مصرفکننده فشار وارد میشود و از آن طرف هم بد خواهد شد ما باید یک راهی برویم که هم واردکننده و تجار ما به وضع عادی و مشروع و عادلانه زندگیشان تأمین بشود و هم زندگی ملت ایران یعنی نود درصد مردمی که مصرفکننده هستند و بایستی پول بدهند کالا بخرند تأمین بشود و همینطور بایستی در مقابل تجاری را که کالاهای ایران را صادر میکنند، تجاری که امسال با اینکه بازار پنبه در خارج خراب بوده است توانستهاند پنبه ایران را صادر بکنند و در مقابل آن کالا بیاورند به عقیده بنده باید اینها را تشویق کرد برای اینکه هر قدر ما بتوانیم بر حجم صادراتمان بیفزاییم تا برسیم به آن اقتصاد ملی صحیح که خود آقا در شورای عالی اقتصاد هستید و هدفتان وصول به آن مطلوب است بنابراین نمیبایستی که منحصراً این نظر را اتخاذ بفرمایند که جلوی سهمیه مطلقاً گرفته بشود و در نتیجه میزان جنس کم بشود و میزان تقاضا زیاد و بر گرانی زندگی افزوده بشود البته همینطور که فرمودید اگر رعایت هر دو جانب بشود هم برای طبقه تجار ما راه درست و صحیحی رفتهایم و هم برای ملت ایران و طبقه مصرفکننده این آن نکتهای بود که عرض کردم و الان هم که شب عید است اگر بعضی از کاهایی که میبینید نظیر آن کم است و ممکن است بعضی از سوداگران دست دوم و سوم سوءاستفاده بکنند و به قیمت گرانتری از نظر شب عید به فروش برسانند اقتضا دارد این مطلب را توجه بکنید یک کاری بکنید که گشایشی در حال مصرفکنندگان به وجود بیاید؟ اما درخصوص اقداماتی که وعده فرمودید به وسیله شورای عالی اقتصاد میشود برای اینکه اشکالی در اوضاع اقتصادی و تجارت به وجود نیاید ما خیلی متشکر هستیم و منتظر هم هستیم که این اقدامات اثر خارجی پیدا بکند برای اینکه در حال حاضر همینطور که جناب آقای شوشتری فرمودند بعضی از تجار هستند که به دورغ ادعای ورشکستگی میکنند بعد از اینکه تقریباً کلاه سر طلبکارهای بدبخت گذاشته شد بدون اینکه تکلیف آنها معلوم بشود دوباره در مغازهها را باز میکنند و شروع میکنند به تجدید آن اوضاع لااقل در شورای عالی اقتصاد یک تصمیمی بگیرید که این اشخاصی که ادعای ورشکستگی میکنند و بعد میروند با یک قراردادهای ارفاقی تومانی دوهزار سههزار چهارهزار و پنجهزار بدهکاریشان را میدهند و بلافاصله تجدید مطلع میکند جلوی این اشخاص گرفته شود راست است که این اشخاص به عنوان ورشکسته به تقصیر تلقی نمیشوند اگر ورشکسته به تقصیر تلقی بشود میرود به محکمه جزائی مجازات میشود ولی یک مردی است که اگر محکوم جزائی نیست لااقل برخلاف اخلاق و برخلاف اصول تجارت رفتار کرده است میتوانید از این شخص پروانه تجارتش را بگیرید این جزا را در حقّش تعیین کنید این یک نکتهای است که بر استحکام وضع تجارتی و اقتصادیتان میافزاید نکته دوم موضوعی است که عرض کردم بایستی یک فکری برای این سفتهها بکنید این سفتهها مثل چک در بازار میچرخد و بانک پول میدهد و تجار هم به اعتبار سفتهها که نمیدانند فلان تاجر صادرکننده فردا ادعای ورشکستگی میکند پول میدهند این سفتهها در حال حاضر اثرش این است پروتست که میشود ممکن است که اموال بدهکار توقیف شود در حالی که بنده معتقدم که در شورای عالی اقتصاد پیشنهاد بفرمایید که کسانی که تکذیب میکنند سفتههای خودشان را و مسلم شد که سفتهها مال آنها است لااقل در حکم کلاهبرداری تلقی بشوند با شروع به کلاهبرداری که ما بتوانیم برای سفتههای تجارتی استحکامی بیش از آنچه فعلاً هست به وجود بیاوریم تا بتوانیم وضع تجارت خودمان را محکم بکنیم اینها نکاتی بود که به عرضتان رساندم و به نظر بنده مؤثر است در وضع بازار و تجارت و اقتصاد و اما نکتهای که راجع به چای وظیفه دارم به عرضتان برسانم همانطور که عرض کردم کمک فرمودهاید ولی تکمیل نشده است خود جنابعالی در شورای عالی اقتصاد تشریف آوردید فرمودید که من سعی میکنم که در حدود پانصد تن از چایهای موجوده چایداران شمال خریداری بشود تا رواجی برای بازار چای داخلی به وجود بیاید (مهندس جفرودی- راهش همین است) آقای داراب آقای صفاری و آقای جفرودی تشریف داشتند کمیسیون نظر شما را استقبال کردند ولی تصدیق میفرمایید که از آن روز تاکنون که چندین ماه میگذرد هیچ اقدامی نشده است و همینطور که فرمودید باید فکری بشود که با سازمان برنامه مذاکره بفرمایید ما هم ممکن است اقدام بکنیم آقا هم همینطور یک کاری بکنید که این کسانی که میخواهند محصول چای داخلی را با خودشان با سرمایه خودشان رونق بدهند دولت هم کمک بکند تا ما بتوانیم برنامه تکثیر تولید را که ماده اول قانون برنامه است اجرا بکنیم.
۳- سؤال آقای خلعتبری راجع به محصلین ایرانی مقیم خارجه و جواب آقای وزیر فرهنگ
نایبرئیس- جناب آقای خلعتبری.
خلعتبری- بنده سؤالم راجع به محصلین ایرانی است که در ممالک خارجه مشغول تحصیل هستند (صحیح است) این محصلین چند دسته هستند یک دسته آنهایی هستند که پدران آنها آنها را از ایران به خارجه میفرستند برای اینکه خودشان را از شر آنها راحت کنند یا آنها را به یک محیط بهتری بفرستند شاید آقازادهها آدم بشوند (شوشتری- تعلیق بر محال است) دسته دوم آنهایی هستند که به خرج دولت میروند و از پول عمومی خرج تحصیل آنها پرداخته میشود دسته سوم آنهایی هستند که پدران آنها از مردم متوسط هستند و با کمال زحمت خانه میفروشند قرض میکنند و وسایل تحصیل پسرانشان را در ممالک خارجه فراهم میکنند بنابراین در نتیجه سیل محصلینی که به خارج روان است و به عقیده بنده هم خوب است به شرط اینکه مراقبت صحیحی بشود موفقیتی است برای آینده ولی در عین حال باید توجه داشت که آنهایی که به سن ۱۷ و ۱۸ و ۱۹ و ۲۰ به اروپا میروند و سنین اول بلوغ و جوانی را در اروپا میگذرانند محیط اروپا یک محیط خیلی آزادی است برای این قبیل جوانها واین قبیل اشخاص بنده در روزنامه اتحاد ملی که یک روزنامهای است که خواننده زیاد دارد مقالاتی راجع به وضع محصلین در ممالک خارجه دیدم که نظرم را جلب کرد و این سؤال را از دولت کردم منظور بنده از سؤال این است که وزارت فرهنگ باید دو نوع مراقبت نسبت به محصلین داشته باشد یکی مراقبت از لحاظ اخلاقی و یکی مراقبت از نظر تحصیلی در دوره حکومت شاه فقید آقایان محصلین که به خارج میرفتند طبق اطلاعات خصوصی که دارم نسبت به وضع زندگی محصلین مراقبت بسیار شدیدی میشد و نمونه آن دوره محصلین آقایانی هستند که این دارم و در فن خودشان و در مملکت خواهی و وطنپرستی بینظیر هستند مثل آقای دکتر عمید آقای دکتر شاهکار، آقای مهندس جفرودی، آقای دکتر بینا (صفاری- آقای داراب) آقای داراب را بنده نمیدانستم اینها را برای نمونه عرض کردم بعد از جنگ محیط اروپا هم از لحاظ اخلاق و هم از لحاظ سیاست فاسدتر و بدتر از سابق شده است (شوشتری- همه جایش این طور نیست) در بعضی ممالک که متأسفانه جوانهای ما هم بیشتر به آنجاها رفتهاند بنده اطلاعاتی خودم داشتم که هم از لحاظ اخلاقی مراقبت کم بود این دو سه سال اخیر خبر ندارم ولی تا سه سال پیش خودم خبر داشتم و از لحاظ سیاسی هم تقریباً هیچ مراقبتی نبود به طوری که بسیاری از جوانان ما مخصوصاً در فرانسه هم دچار انحرافات اخلاقی شدند و هم انحرافات سیاسی و خیلی اسباب تأسف است که دولت از بودجه عمومی خرج بکند اولیای اطفال پول به خارج بفرستند ولی برخلاف تعهد اینها چه از لحاظ اخلاقی و چه از لحاظ سیاسی منحرف شوند عدهای از آنها با کمال علاقه و مخصوصاً آنهایی که پدران آنها با سختی خرج آنها را تحمل میکنند و همانهایی هم که تحت نظارت دولت هستند یک عده ایشان خوب تحصیل میکنند آقایان البته اطلاع دارند بعد از جنگ گذشته که در آلمان کمونیست تا ۱۹۳۳ خیلی فعالیت داشته تا ظهور هیتلر یک عده از محصلین ما در آنجا فریب خوردند و گول آن تبلیغات را خوردند و آن افکار مسموم را پذیرفتند و وقتی آمدند به ایران سوغات آوردند و تمام این بدبختی که بعداً رخنه کرد که چندین هزار جوانهای بیگناه ما در خیابانها آلت اغراض کمینفرم و کمونیستها شدند این نتایج را آن غفلتهای زمان اولیه بار آورد بنابراین میخواستم ببینم وزارت فرهنگ نحوه مراقبتش طوری هست که حقیقت اطمینان بدهد که در حال و آینده هم مراقبت اخلاقی خواهد شد برای جوانهایی که میروند و پول مملکت را تلف میکنند و هرزه و بداخلاق برمیگردند و اگر هرزه بداخلاق برمیگردند همان بهتر که برنگردند یا اگر انحرافات سیاسی داشته باشند آن هم همان بهتر که برنگردند جناب آقای وزیر فرهنگ و وزارت فرهنگ در سنوات اخیر نسبت به این قسمت اگر اقدامیکردند بفرمایند و به اطلاع آقایان برسانند و روزنامهها را هم تقدیم میکنم.
نایبرئیس- آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ (دکتر مهران)- موضوع محصلین ایرانی مقیم خارجه از چند جهت قابل توجه است اول اینکه این عده محصلین که به خارجه میروند بیشتر اینها برای تکمیل تحصیلات عالیه است زیرا متأسفانه در کشور ما وسایل تحصیلات عالیه به اندازه کافی فراهم نیست این است که اینها به حکم اضطرار باید بروند خارجه تحصیل بکنند (صحیح است) قریب نصف محصلین که در خارجه هستند الان تحصیل پزشکی و رشتههای مختلف آن را میکنند دلیلش هم این است که هنوز دانشکده پزشکی ما به اندازه احتیاج مملکت نمیتواند طبیب تربیت کند (صحیح است)(صدرزاده- از سههزار نفر داوطلب فقط ۳۵۰ نفر میپذیرد) یک عدهای برای تحصیلات کشاورزی و برای رشتههای مختلف فنی میروند که اینها مورد احتیاج مملکت است البته عده محصلین روزبهروز زیادتر میشود در کشورهای مختلف هم هستند
و همینطور که فرمودید خواه به خرج دولت بروند خواه به خرج خودشان بروند باید تحت مراقبت و ارشاد و هدایت قرار بگیرند (صحیح است) تا اینکه وقت و عمر و سرمایه اولیای آنها در آنجا به هدر نرود این را هم بنده انکار نمیکنم شاید اشخاصی وارد تشکیلاتی باشند در خارج که بخواهند این جوانهای ما را منحرف بکنند و خدای نکرده یک قدرتهایی به وجود بیاورند که بعدها در ایران موجبات زحمت برای مملکت فراهم بکند این مسئله بدون تردید هست اما برای وزارت فرهنگ انجام این مأموریت و مراقبت کافی در این موضوع محتاج به وسایلی است که باید آنها را در اختیار بگیرد سابق بر این در چند سال پیش باید عرض کنم که وضع ارزی و مالی دولت طوری بود که تشکیلات سرپرستی قدری محدود و کوچک بود که تماس این دستگاه با محصلین از یک طرف و یا دانشگاههایی که تحصیل میکردند بسیار کم بود و با وجود این یک مراقبتهایی و دقتهایی دراین کار میشد اخیراً دولت به این موضوع توجه بسیار کرد مخصوصاً اعلیحضرت همایونی تأییداتی فرمودند که به این محصلین کمک بشود و در وضع تحصیل آنها هدایت و راهنمایی بشود که واقعاً وجودهای مفیدی برای مملکت در آینده باشند در این زمینهها یک اقداماتی کردیم یک مقرراتی برای این کار قرار دادهایم که اولاً کسانی که به خارج میروند برای تحصیلاتی بروند که واقعاً مورد احتیاج مملکت باشد دوم اینکه کسانی که به خارج میروند لااقل زبان آن کشوری که برای تحصیل به آن کشور میروند به اندازه کافی بدانند که بلافاصله بعد از اینکه به آن کشور وارد شدند بتوانند از دروسی که در دانشگاه میخوانند استفاده بکنند زیرا اینها اگر زبان ندانند ناچارند در دانشگاه که وارد میشوند استفاده نمیکنند و دیگر نخواهند رفت و وقتشان را به بطالت خواهند گذراند و فرصتی به دست خواهد آمد که آن انحرافات اخلافی یا سیاسی که فرمودید گریبان این افراد و جوانها را بگیرد در این قسمت یک موافقتهایی شده تشکیلات سرپرستی هم توسعه پیدا کرده با دانشگاهها و مقامات مربوطه هر کشور هم تماسهایی گرفته شده که آنها هم تا حدودی که مقررات و انتظامات خودشان اجازه میدهد به ما در این کار کمک بکنند و در اینباره با ما همکاری بکنند اخیراً یک گزارشهایی رسیده که حاکی از این است که وضع محصلین تفاوت کرده و البته امیدواری محصلین هم زیاد شده است برای اینکه آن اشخاصی که موجب انحراف محصلین میشوند همیشه یک حس بدبینی نسبت به کشورشان در آنها به وجود میآورند و این حس بدبینی بهترین حربهای هست برای پیشرفت مقاصد آنها البته وضع فعلی مملکت و امیدواری که به آینده کشور هست از لحاظ پیشرفت کارهای عمرانی و توسعه فعالیتهای اقتصادی این مسئله خیلی اسباب امیدواری محصلین و جوانان ما در خارج شده است علاقهشان به تحصیل بیشتر شده است و ما هم سعی خواهیم کرد تماسهای مستقیمی هم بین محصلین و دستگاههای مفید اقتصادی و صنعتی کشور به وجود بیاید تا اینکه محصلین در خارج در ضمن تحصیل بدانند به محض اینکه تحصیلات آنها خاتمه پیدا کرد آنها خواهند توانست مصدر کارهای مفید و مؤثر در مملکت باشند این عرایضی که کردم برای این بود که توجه بفرمایید که وزارت فرهنگ و دولت کمال موافقت را در این قسمت دارد و بنده یقین دارم که وضع محصلین در خارج روزبروز بهتر خواهد شد و یک نویدی برای آینده کشور از لحاظ تربیت جوانان متخصص و مفید خواهد بود.(صحیح است)
نایبرئیس- آقای خلعتبری.
خلعتبری- بنده این سؤالی که طرح کردم مقصودم این بود که مسئول آینده این سیل محصلین که در خارجه داریم و برگردند به مملکت وجودشان هم اثر خوب دارد هم اثر بد معلوم باشد به حرف برگزار نشود برای اینکه چیزی را نمیشود در عمر چندین مرتبه تجربه کرد تجربه یک بازپرس است دیدیم عدهای رفتند به خرج ما در ممالک خارجه درس خواندند و آمدند اینجا ولی به واسطه عدم مراقبتی که در آن موقع بود آنهایی که از همه فهمیدهتر بودند حرکت کردند اقدام کردند فعالیت کردند که کشور خودشان را تجزیه بکنند و انداختند خودشان را در پناه و آغوش سیاستهای خارجی، وقتی که ملت ایران راجع به نفت مبارزه کرد با ملت ایران مبارزه کردند شاه مملکت را خواستند بیرون کنند بعد توطئه مسلحانهای خواستند درست کند همهشان هم تحصیل کرده بودند این مسئله شوخی نیست میگویند چرا آزادی در مملکت محدود است بر پدر آن کسی لعنت که این آزادی را محدود کرد اگر این آزادی را قبول بکنید مملکت از بین میرود (صحیح است) ما این محدودیت را تحمل میکنیم برای جلوگیری آن خطر بزرگ آزادی ما را آن اشخاصی که رفتند در خارجه و عقیده سیاسی منحرف پیدا کردند و عقیده سیاسی ضد مصلحت ما به دست آوردند و در اینجا اشاعه دادند و فعالیت کردند محدود کردند من برای این میگویم آنچه مراقبت ممکن است بشود که در آینده اگر همچون چیزهایی هست در نطفه خفه بشود و در آینده جلوش گرفته بشود سرچشمه شاید گرفتن به میل آقای وزیر فرهنگ، بنده خیلی خوشوقتم که اقدامات مقدماتی کردهاید ولی تصدیق بفرمایید که این مقدار ناقص است و مفید نیست باید این مسئله را از اهم مسائل بدانید من میگویم اگر سعی کردید محصلین ما در خارج خوب تربیت بشوند بیست نفر را خوب تربیت کردید و آمدند مملکت از آنها استفاده خواهد کرد ولی اگر چند نفر بد بیایند این چند تا مملکتی را آلوده میکنند آن چیزی که لازم است این است که وزارت فرهنگ باید وسیله تحصیل در این مملکت برای جوانها فراهم بکند اول پاییز که میشود و دههزار نفر محصل از دبیرستانها بیرون میآید اینها را یا برایشان دانشکده تهیه کنید الان هفتهزار میلیون تومان اعتبار سازمان برنامه دارید باید از این اعتبار دو سه تا دانشکده طب در استانهای ایران تأمین کرده باشید شما به ۱۵ هزار نفر طبیب احتیاج دارید هزار تا بیشتر ندارید باید وسیله برای تحصیل محصل فراهم کرد یک کلاس را سه مرتبه دایر کنید به نوبت بیایند درس بخوانند (مهندس جفرودی- استاد میخواهد آقا) استاد استخدام بکنید این مسئله تأمین وسایل تحصیل محصلین اشکال ندارد قشون چه کار میکند به همه که نمیتواند درجه سروانی بدهد به یک عدهای میگویند که شما نایب سومید و یک دورهای برایشان میگذارند که دو سال است اگر این دوره را دیدند سروان میشوند خوب شما مدرسه طب را اگر وسایل ندارید من معتقدم دو نوع بکنید و آنهایی که تمام وسایل را میبینند درجه بدهید و آنهایی که تمام وسایل را نمیبینند درجه بهشان بدهید دو سه سال که عمل کردند بعد یک سال دیگر بیایند عمل بکنند و کامل بشوند اطبای معروف ما تا بیست سال پیش دکتر امیرخان دکتر ایوب دکتر ارسطو همه شاگردهای مریضخانه آمریکایی بودند و حوائج مملکت را هم رفع میکردند بنابراین راههای عملی در نظر بگیرید محصلین ما اول پاییز که میشود چهار پنجهزار نفر بیکار میشوند که ناچار میشوند اینها را بفرستند اروپا و آنهایی که نمیتوانند به خارج بروند در همینجا میمانند و بیکار میشوند.
۴- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای پورسرتیپ
نایبرئیس- آقای پورسرتیپ.
پورسرتیپ- سؤالی است از وزارت کشاورزی که تقدیم میکنم راجع به املاکی است که باید تحویل بدهند و ندادهاند و اگر خاطر محترم آقایان باشد در اول دوره فعلی سؤال کردم که قانون را چرا اجرا نکردهاند و وزیر کشاورزی هم تأیید کردند.
۵- سؤال آقای سهرابیان راجع به اجرای تبصره ۱۵ قانون بودجه ۱۳۳۴
نایبرئیس- آقای سهرابیان بفرمایید.
سهرابیان- بنده در اجرای امر مقام ریاست در اختصار مطلب میکوشم برای اینکه وقت گرانبهای مجلس مقدس را تلف نکرده باشم مخصوصاً اینکه سؤال بنده منتفی شد سؤال بنده مربوط به تبصره ۱۵ ماده واحده بودجه سال ۱۳۳۴ بوده است که تکلیفی برای وزارت دارایی تعیین کرده بود و چون وزارت دارایی در موعد مقرره به تکلیف خود عمل نکرده بود و منجر به شکایت عدهای از کارمندان بازنشسته به مجلس شده بودند مبادرت به تقدیم این سؤال کردم (صحیح است) برای اینکه بحث بشود ولی فعلاً تا حدی موضوع آن منتفی شده فقط برای اینکه معلوم بشود نحوه امکان و نتیجه حاصله از آن چه بوده است از جناب آقای انواری معاون محترم وزارت دارایی تقاضا میکنم که دو سه موضوع را توضیح بفرمایند که هم خیال بنده و هم کارمندان بازنشسته قدیم که از خدمتگزاران صدیق و با انضباط بودند آسوده باشد به موجب همین تبصره همانطور که عرض کردم وزارت دارایی مکلف بود سه ماه بعد از تصویب قانون با تصویب کمیسیون بودجه حقوق کارمندان بازنشسته قدیمی را با وضع معیشت فعلی تعادل بدهد گرچه بالاخره بعد از ۷ یا ۸ ماه وزارت دارایی به وظیفه خودش عمل کرده است و در آبان ماه پیشنهادی به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی کرده است و کمیسیون بودجه هم تصویب کرده است تصویبنامه کمیسیون بودجه هم از طرف مقام ریاست مجلس به دولت ابلاغ شده است بنده فقط میخواهم جناب آقای انواری به این سؤال جواب بدهند اولاً مصوبه کمیسیون به مرحله عمل درآمده یا خیر؟ ثانیاً این افزایش حقوق در چه تاریخ پرداخت خواهد شد؟ ثالثاً با اجرای این تصویبنامه آیا منظور قانونگذار تأمین میشود یعنی واقعاً تعادلی بین حقوق این عده با وضع معیشت فعلی برقرار میگردد یا خیر؟ عرض دیگری ندارم.
نایبرئیس- آقای انواری.
معاون وزارت دارایی (انواری)- همانطوری که فرمودند این سؤال مال خیلی پیش بوده است قبل از اینکه دولت و وزارت دارایی نظریه خودش را در اجرای تبصره ۱۵ قانون بودجه ۳۴ به کمیسیون تقدیم کند این سؤال را کردند ولی وزارت دارایی مجبور بود برای اینکه عده بازنشستگان زیاد بود به دقت اینها را رسیدگی کند بعد از رسیدگیهای لازمه یک لایحه و نظریهای تهیه کرد و به کمیسیون بودجه تقدیم کرد کمیسیون بودجه هم بعد از مطالعات لازم آن را تصویب نمود و در عین حال این تأخیر برای بازنشستگان توفیری حاصل نمیکند برای اینکه از اول سال ۳۴ خواهیم پرداخت و الان هم مشغول اقدام هستند برای همان رسیدگیها برای اینکه تصمیمی که گرفتهایم این بوده است که یک رتبه هفت یا هشت یا نه گانه گذشته را حقوقشان را تعیین میکنند و حقوق و بازنشستگی اخیر را هم که مبلغی بیشتر شده است این را هم معین میکنند تفاوت این دو قسمت را میگیرند نصف این مابهالتفاوت را به حقوق آن بازنشسته
قدیمی علاوه میکنند این کار را کردهایم و دارد اجرا میشود.
۶- بیانات آقای وزیر جنگ در جواب بیانات جلسه قبل آقای حائریزاده
نایبرئیس- آقای وزیر جنگ.
وزیر جنگ (سرلکشر وثوق)- روز یکشنبه گذشته که بنده در جلسه حضور نداشتم جناب آقای حائریزاده روز ۱۵ بهمن که روز شکرگزاری ملت ایران برای سلامتی بزرگ ارتشتاران فرمانده است انتخاب کردند که حملات ناروایی به دستگاه قضایی ارتش بکنند بنده هم هیچ میل نداشتم وقت آقایان محترم و مجلس مقدس شورای ملی را برای توضیح واضحاتی بگیرم مخصوصاً که اکثریت قریب به اتفاق آقایان محترم با این طور صحبتها مخالف هستند و جوابش را هم دادهاند و به قول همکار محترم خودم جناب آقای علم ما رویه شتر نقارهخانه را باید داشته باشیم کار خودمان را با کمال وظیفهشناسی و قدرت انجام میدهیم و همیشه اطمینان داریم که اعلیحضرت همایونی و مجلسین پشتیبان ما هستند معهذا چون دفاع از حیثیت یک عده همکار عزیز و شرافت یک عده افسر تحصیل کرده و کارآزموده و جوان در بین بود اجازه میخواهم چند دقیقه وقت آقایان را بگیرم. جناب آقای حائریزاده را به عنوان مطلع استدعا کردهاند که به دادستانی ارتش تشریف ببرند چون خودشان اظهار کرده بودند که مطالبی دارند که بیان کنند ولی ایشان فرموده بودند که هر وقت میخواهند مثل یک مخبر روزنامه بیایند مرا ببینند و این دوسیه کهنه را که همراه ماده ۳۱۷ کردهاند کنار بگذارند (حمید بختیار- خودشان فرمودهاند که من یک اطلاعاتی دارم) آیا باورکردنی است که آقای حائریزاده که خودشان قاضی عالی مقامی بودهاند مستحضر نباشند که پروندههای جزای چه موقع کهنه و غیرقابل رسیدگی میشود و به اصطلاح ایشان کهنه میشود آنچه که قانون مقرر میدارد این است که در جنایات اگر تا ده سال پرونده بلاتعقیب بماند پس از خاتمه مدت ده سال به اصطلاح قضایی مشمول مرور زمان میشود و دیگر نمیتوان آن پرونده را مورد تعقیب قرار داد بنابراین با توجه به اینکه قتل مرحوم سپهبد رزمآرا در ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ واقع شده و در ۱۶ اسفند جاری ۵ سال از موقع جنایت میگذرد بنابراین قانوناً چنین پروندهای کهنه نیست تا دادستان ارتش این را با حیله و تزویر صورت نو درآورده باشد (یک نفر از نمایندگان- به نظر ایشان کهنه است) بنده شخصاً تصور نمیکنم رفتن به دادگاهی یا مراجعه به یک دستگاه دولتی برای گفتن یک حقایقی اشکال داشته باشد خود بنده را برای دادن اطلاعات راجع به وقایع ۳۱ تیر ماه به دادگاه احضار کردند من در پاریس بودم. بلافاصله حرکت کردم نمیتوانستم عذر بیاورم، در اینجا هم که آمدم میتوانستم به عنوان یک سرلشکر تقاضا کنم هر سؤالی که از من دارند به دستگاه قضایی خودمان رجوع کنند ولی من با کمال میل و رغبت استقبال کردم و رفتم آنجا برای اینکه حقایقی را به اصطلاح مقامات قضایی که باید مورد احترام تمام ملت ایران باشد (صحیح است) برسانم آن را که حساب پاک است از محاسبه چه باک است من آنجا رفتم برای اینکه حقایقی را بگویم و دفاع بکنم از حقوق یک عده افسران شرافتمندی که مورد احترام واقع شده بودند و بازنشسته شده بودند. من اصولاً نمیدانم چرا آقای حائریزاده اینقدر از دستگاه دادگستری و دادگاههای انتظامی وحشت دارند موقع طرح لایحه اصلاح مواد ۱۳ و ۳۹ قانون دادرسی ارتش که به منظور بهبودی وضعیت دادگاهها تسریع در عمل تقدیم شده بود ایشان بیاناتی فرمودند که باز هم چون اکثریت به اتفاق آقایان نمایندگان این لایحه را تصویب کردهاند نخواستم عرضی کرده باشم ولی ایشان فرمودهاند که این طور لوایح سرود باد مستان دادن است آقای حائریزاده باید بدانند قضات دستگاه نظامی و افسران ارتش مست نیستند در کمال هشیاری و بیداری وظیفه خودشان را انجام میدهند و تنها سرودی هم که بلد هستند سرود ملی این است که با شاهنشاه ما زندهباد شروع میشود (احسنت) دستگاه ارتش به طور کلی و دستگاه دادگستری ما با دست خود ما طوری اداره میشود که به هیچوجه مجال اعمالنظر و نفوذ برای رؤسا در هیچ مقامی به آنها نمیدهد الان که بنده وزیر جنگ ارتش هستم اگر به کارگزینی دستور بدهم فلان افسر راز فلانجا به فلانجا منتقل بکن اگر خلاف مقررات باشد به من جواب میدهد که این کار مقدور نیست و نمیکند ما با یک همچون دستگاهی داریم کار میکنیم تا چه برسد به دستگاه قاضی ما که کلیه آزادی عملی که دستگاه دادگستری دارد و قضات تحصیل کرده و پاکدامن و باوجدان، باشرافت در آن خدمت میکنند و چون آقای حائریزاده فرمودهاند که قشون سرباز قویالاراده لازم دارد نه قاضی و فقط در موقع انقلاب باید دادگاه نظامی تشکیل بشود بنده عرض میکنم ما دادگاه نظامی تشکیل میدهیم که جلوگیری از انقلاب بکنیم.
ارتش نه فقط سربازان قویالاراده دارد بلکه قضات قویالاراده هم دارد (شوشتری- لازم دارد) فرموده بودند متهم را تا موقعی که مورد تهمت محکمه واقع نشده نمیتوان تحت فشار گذاشت. آنچه بنده اطلاع دارم محکمه رأی به اتهام نمیدهد اول کسی که متهم میشود به محکمه میرود و محکمه میتواند او را محکوم کند و مقصر تشخیص بدهد و یا خیر او را تبرئه کند این هم از جناب آقای حائریزاده که خودشان زمانی قاضی عالی مقامی بودهاند بسیار جای تعجب است که حتی با این اصطلاحات هم زیاد آشنا نباشند نعمتان مجهولتان الصحه والامان همین آزمودهها و بختیارها بودند که وسیله شدند که الان تریبونی اینجا هست که آقای حائریزاده و بنده میتوانیم صحبت کنیم (صحیح است، صحیح است) اینها را ما فراموش کردیم حال حمله میکنیم به دستگاه ارتش و فرمانداری و دادگاهها. فرصت بسط مقال نیست و همه آقایان هم مستحضرند اگر به تماشای انفجار این بمبها و نارنجکها که در عبدلآباد به عمل آمد رفته بودند میدیدند که چه سرنوشتی منتظر مملکت ما و کشور ما و میهن ما و استقلال ما بود اگر این دستگاههای انتظامی نبود (شوشتری- مجلس هم این حرفها را جواب گفت) آزموده ثابت کرده است که همیشه خدا و شرافت و وجدان را حاضر و ناظر اعمال خود میداند و تحت تأثیر هیچگونه عامل داخلی و خارجی نمیرود و کسی که آزموده را ناآزموده تصور میکند و میخواهد باز او را مورد آزمایش قرار بدهد به مصداق من جرب المجرب پشیمان خواهد شد. لقبهایی که میشود پس گرفت دکتر و آیتالله نیست خیلی طبیبهای مجاز بودند که به خودشان لقب دکتر داده بودند و ازشان لقب دکتر را پس گرفتهاند خیلی آیتاللهها و حجتالاسلامها بودند که خود ملت این نسبت را از ایشان گرفت لقبی که نمیشود پس گرفت سرلشکری است که ایشان آزموده آزموده میگفتند، سرلشکر آزموده پس از مرگش هم سرلشکر آزموده است و هیچکسی نمیتواند این عنوان را از او بگیرد خلاصه بیانات آقای حائریزاده که به بهانه داشتن اطلاعات تشریف آوردند پشت این تریبون فرمودند این بود که رزمآرا قصد توطئه و صد ترور داشته است (شوشتری- العیاذبالله) و عمل خلیل طهماسبی رادر حقیقت تأیید کردند و همین طور که یکی از حجج اسلام فتوای شرعی دادند ایشان هم فتوای سیاسی میدهند و اگر هم دستشان میرسید ایشان هم به عنوان دفع سردرد دستی به سر خلیل طهماسبی میکشیدند ایشان میفرمایند کسانی هستند توی این مملکت که دستگاههای چاقوکشی دارند ضرری ندارد که حجج اسلام هم یک چاقوکشهای مذهبی به اصطلاح ایشان داشته باشند که به وسیله آنها امر به معروف کنند (زنگ رئیس)
نایبرئیس- این طور نفرمایید اصلاح بفرمایید حجج اسلام چاقوکش ندارند.
زنگنه- منظور حجج اسلام قلابی بودند.
وزیر جنگ- از قول ایشان عرض میکنم و میفرمایند که کمک به این تروریست هم مثل این است که به فلان سید روضهخوان ما صد تومان پول بدهیم مثل خمس و زکات یعنی از فرایض مسلمین است. اگر مسلمانی از این است که حافظ دارد- وای اگر از پی امروز بود فردایی- خلاصه اینکه تمام این سر و صداها را در نتیجه تحریکات انگلیسها میدانند و هنوز هم ایشان هر اتفاقی در این مملکت بیفتد خیال میکنند انگشت انگلیس در میان است و باز مسئله نفت را پیش میکشند اما تصور میکنم عموم آقایان محترم تصدیق میکنند که این سیاستها کهنه و پوسیده شده و دکان نفط مدتی است که تختهشده نسل جوان ایرانی دیگر درش این کمپلکس نیست که هر اتفاقی بیفتد بگوید انگلیس کرد نسل جوان ایرانی خودش را دانا و حاکم بر سرنوشت خودش میداند ایرانی امروز تحت حمایت شاهنشاه جوانبخت خود برای عظمت و استقلال ایران کهن و به دست آوردن مجد و عظمت دیرین قد برافراشته و تا مقامی را که شایسته تاریخ پرافتخار او است در دنیای آزاد به دست نیاورد از پا نخواهد نشست (صحیح است) زمام امور در دست دولتی است که با پشتیبانی مجلسین و راهنمایی شاهنشاه کمر همت و خدمت بسته و برای بقای ایران از هیچگونه فداکاری خودداری نخواهد کرد.(احسنت)
۷- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به اصلاح بودجه وزارت کشاورزی
نایبرئیس- قانون اعتبار دفع ملخ مطرح است با اجازه آقایان ۵ دقیقه تنفس داده میشود.
(چهل دقیقه قبلازظهر مجلس به عنوان تنفس تعطیل و بیست و پنج دقیقه قبل از ظهر مجدداً به ریاست آقای نورالدین امامی (نایبرئیس) تشکیل شد).
نایبرئیس- لایحه اعتبار دفع ملخ مطرح است پیشنهادی از آقای تیمورتاش رسیده که لایحه مسکوت بماند قرائت میشود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد میشود لایحه مورد بحث مسکوت بماند.
نایبرئیس- در همین زمینه پیشنهادی از آقای مهندس اردبیلی رسیده است. آقای تیمورتاش بفرمایید.
تیمورتاش- علت اینکه بنده پیشنهاد مسکوت ماندن این لایحه را کردم این است که میخواستم واقعاً توجه آقایان محترم را به این نکته جلب بکنم (عبدالرحمن فرامرزی- یعنی خودتان
سکوت را میشکنید) آقا که ماشاءالله عادت باین کارها دارید دیگر نفرمایید نمیدانم آقایان این لایحه را توجه فرمودهاند که اصل مطلب چیست برای دفع آفات ملخ چهارصد تومان موجود بوده است وزارت کشاورزی پیشنهاد کرده است که این را برای دفع آفات نباتی و حیوانی مصرف کند آقایان بزرگترین آفتی که فعلاً ما داریم همان ضرر ملخ است جناب آقای مهندس زاهدی فرمودند که ملخ بر سه نوع است (شوشتری- بر چهار نوع است) سه نوع یا چهار نوع شما را به خدا توجه بفرمایید سه نوع یا چهار نوع یا چهل نوع فرقی از بابت ملخ نمیکند جناب آقای مهندس زاهدی خراسان یک قسمتی از کشور ایران است که کمتر ملخ درش در سابق دیده شده است و امروز چند جایش کانون ملخ شده است در خواف و سنگان و سبزوار همه جا ملخ هست و شما میخواهید این اعتبار چهارصد هزار تومان را بگیرید و به مصرف دفع آفات نباتی و حیوانی برسانید پریروز در کمیسیون سازمان برنامه هفتصدهزار تومان به شما داده شد برای این کار اگر خیلی هنرمندید اگر خیلی کار بلدید بکنید با آن هفتصدهزار تومان و این مبلغ هم مقداری بود که خودتان تقاضا کرده بودید استدعا میکنم که این چهارصدهزار تومان که برای ملخ است یعنی برای یکی از بزرگترین آفات زراعتی ایران است که زراعت ایران را تهدید میکند به این دست نزنید و بنده شنیدم که در جلسه قبل فرمودهاید که ما برای دفع آفات حیوانی که میخواهیم ملخ هم درش هست خواهش میکنم این را تغییر ندهید چون این چهارصدهزار تومان برای ملخ بوده است و استدعا میکنم این مبلغ را که لازم است برای این کار باور بفرمایید لازم است آقای مهندس زاهدی عرض بنده این است و از حضور آقایان استدعا میکنم که توجه بفرمایند چون اکثر شهرستانهای ایران گرفتار این بلا و آفت هستند و اگر واقعاً با این بهانه این شندرغاز را که میشود برای این کار صرف کرد از دستمان برود دیگر نمیدانم چه باید کرد خلاصه عرض بنده این است.
نایبرئیس- آقای معاون وزارت کشاورزی.
مهندس زاهدی- بنده در جلسه گذشته توضیح عرض کردم خدمت جناب آقای مهدوی که دو قسمت بود در ماده ۷۰ بودجه مبلغ چهار میلیون تومان نه چهارصدهزار تومان برای دفع ملخ دریایی گذاشته شده است جناب آقای گیو بهتر میدانند که ازاین دفع ملخ دریایی که قانونش در قانون بودجه از مجلس گذشته بود نمیتوان این اعتبار را برای دفع آفات یا برای دفع ملخ مراکشی یا ایطالیایی صرف کرد این ملخ مهاجری است شما میفرمایید ملخ ملخ است ولی در بودجه به نام ملخ دریایی که از خارج مملکت ایران حمله میکند گذاشته شده و برای ملخ داخلی نیست به این جهت این اعتبار را برای دفع افات نباتی برای دفع آفات حیوانی دامپروری و غیره در نظر گرفتیم که به مصرف برسد. از برای دفع ملخ با این شکل اگر بماند قابل خرج نیست اگر قابل خرج بود که ما مزاحم آقایان نمیشدیم برای این است که قابل خرج نبود برای دفع آفات نباتی و حیوانی و غیره به این جهت تقاضا کردیم خود ملخهای خراسان هم جزو این قسمت است با این اعتباری که ملخ دریایی دارد وزارت دارایی آن را نمیدهد که ما صرف مخارج دیگر بکنیم عجالتاً گذاشته شده است و به این جهت اصلاح بودجهای لازم دارد (تیمورتاش- پیشنهادم را پس میگیرم)
نایبرئیس- باید پیشنهادات قرائت بشود. پیشنهاد آقای صدرزاده قرائت میشود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد مینمایم که در ماده واحده بعد از جمله دفع آفات حیوانی و نباتی جمله- در درجه اول، و بعد از جمله بنگاههای کشاورزی جمله- درجه دوم، افزوده شود. صدرزاده
نایبرئیس- آقای صدرزاده.
صدرزاده- بنده رقم ۷۰ بودجه را ملاحظه کردم در آنجا فقط آن رقمی که تعیین شده است اعتبار دفع ملخ است خیلی روشن و واضح است و روش وزارت دارایی هم خیلی واضح است و روش وزارت دارایی هم خیلی واضح است که همیشه سعی میکند از این قیدها و از این انحصارها صرفهجویی تهیه بکند و آخر سال پولهایی را که برای انجام یک کارهای تولیدی است صرفهجویی کند در صورتی که آفات نباتی انحصار به ملخ ندارد بنده مکرر عرض کردم الان در ناحیه فارس و اصفهان مخصوصاً آفت سن هست (یک نفر از نمایندگان- سن همهجا هست) و خسارات بسیار زیادی زده است جناب آقای تیمورتاش این طور تصور فرموده بودند که شاید این اعتبار فقط چهارصدهزار تومان است و این هم برای دفع ملخ نارسا است در صورتی که مطابق توضیحی که آقای وزیر کشاورزی دادند ۴ میلیون تومان است پس این اعتبار هم برای ملخ است هم برای چیزهای دیگر نهایت بنده اینجا دو جمله اضافه کردم و آن این است که گفتم بعد از جمله دفع آفات حیوانی و نباتی جمله در درجه اول و بعد از جمله بنگاههای کشاورزی جمله در درجه دوم اضافه شود یعنی در درجه اول باید از این اعتبار برای دفع آفات نباتی و حیوانی به طور مطلق استفاده شود و آن وقت از مازاد این در قسمت دامپروری و غیره استفاده شود که یک وقت خداینکرده سوءاستفادهای نشود یا اشتباهی نشود که این پول رادر دامپزشکی و دامپروری مصرف کنند و آفات را بگذارند و زیانهای فوقالعادهای بر محصولات وارد کند در درجه اول و دوم را که قید کردم برای این منظور است.
نایبرئیس- آقای معاون وزارت کشاورزی.
مهندس زاهدی- بنده با پیشنهاد جناب آقای صدرزاده کاملاً موافقم.
نایبرئیس- آقای شوشتری مخالفید بفرمایید.
یک نفر از نمایندگان- وزیر پیشنهاد ایشان را قبول کرد چه مخالفتی؟
شوشتری- وقتی قبول کردند مگر حق نماینده سلب میشود؟ این هم تازه اولین بار است که اگر وزیر قبول کرد حق نماینده سلب میشود، این فرمول تازهای است. بسم الله الرحمن الرحیم. بنده هم با پیشنهاد سکوت مخالف بودم و هم با پیشنهاد جناب آقای صدرزاده که با بیان رشیق مطالب و امور را تذکر میدهند. جناب آقای مهندس زاهدی آن رقم را که ۲۶ میلیون تومان بود و بیست میلیون مخارج این کار و ۶ میلیون فقط و فقط به مصرف برسد برای دفع سن یا ملخ یا هر آفت نباتی و حیوانی، این کار به عقیده من از نظر اصول خیلیناپسند است زیرا تمام بودجههای انتفاعی آنهایی که اهل نظر نه میگویند صدی چهار، صدی پنج، صدی شش، صدی هفت، برای صرف هزینه پرسنلی و ما هیچوقت ندیدیم که پرسنل یک عمل عامالمنفعه، یک عملی که مملکت را به صورت اساسی درمیآورد چندین برابر بودجه و مصرف خودکار باشد این واقعاً کاسه از آش داغتر است من آنجا فکر کردم با اینکه بنده در لایحه نوشتهام که موافق بلاشرط برای اینکه خاطر آقایان محترم اگر باشد چندی قبل اینجا در عرایضم عرض کردم که خود جناب آقای وزیر کشاورزی هم تشریف داشتند بین ۱۲۰ هزار تا ۱۵۰ هزار هکتار طبق تصدیق مأمورین مطلع وزارت کشاورزی در حوزه گرگان و دشت آلوده به پوره ملخ است هر یک مترمربع ۳۶ کپسول میگذارد و اگر این مبارزه از ۱۰ اسفند شروع نشود آقایان خراسان، مازندران، گیلان، گرگان، تمام بلوچستان و کرمان در معرض تهدید ملخ قرار میگیرد و این پول اگر ۴ میلیون یا ۱۴ میلیون یا هر چه باشد تکافو نمیکند و اما اینکه ایشان فرمودند و آقای مکرم سلمهالله تعالی هم تصدیق میفرمودند که ایشان مرد شریفی هستند بنده و آقای بوشهری هم که در شرافت ایشان عرضی نکردیم ما ایشان را مرد شریف و پاک دامن میدانیم آقا تذکرات را هم مجبوریم بدهیم آقا وکیل نمیتواند.
نایبرئیس- جناب آقای شوشتری وقت آقا تمام شد.
شوشتری- چشم و وکیل نمیتواند پیشنهاد خرج بدهد و از دهم اسفند باید شروع شود این مبارزه اگر این اعتبارات را جناب آقای صدرزاده خیلی معذرت میخواهم ما در قانون تجزیه کردیم، عبارات نتیجه اجرایی و عملیاش به نفع مردم درنمیآید (صدرزاده- درست به عکس است) و اما بنده آفت سن را میدانم که باید مبارزه کرد و ملخ را هم باید از دهم اسفند با وسایل کافی جلوگیری کرد و از بین برد والا تمام مملکت تهدید میشود از این جهت بود که بنده مخالفت کردم تا این عرایض را عرض کنم.
نایبرئیس- آقایانی که با پیشنهاد آقای صدرزاده موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
۸- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
نایبرئیس- جناب آقای انواری فرمایشی دارید؟
معاون وزارت دارایی (انواری)- با اجازه آقایان لایحهای است راجع به معافیت گمرکی کالاها و اشیاء و اثاثیه مهاجرین که به مرز ایران وارد میشوند (جمعی از نمایندگان- بلندتر بفرمایید) لایحهای است عرض کردم راجع به معافیت اشیاء و لوازم و اثاثیه مهاجرین که به مرز ایران وارد میشوند تقدیم میکنم.(احسنت)
۹- بقیه مذاکرات در گزارش کمیسیون بودجه راجع به اصلاح بودجه وزارت کشاورزی و ارجاع به مجلس سنا
نایبرئیس- به کمیسیون مربوطه ارجاع میشود پیشنهاد بعدی قرائت میشود.
(به شرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد مینمایم به ماده واحده تبصره ذیل اضافه شود.
تبصره- وزارت کشاورزی مکلف است صورت ریز مخارج دفع آفات نباتی سال گذشته و ۶ ماه اول ۳۴ را در ظرف یک ماه به کمیسیون کشاورزی شورای ملی ارسال دارد. خلعتبری
نایبرئیس- جناب آقای خلعتبری وزارت کشاورزی مکلف است ما هم برای نظارت مکلفیم ما برای خودمان که در قانون نباید وظیفه معین کنیم شما یک کاغذ مرقوم بفرمایید بنده هم میخواهم که از وزارت کشاورزی یا هر کجای دیگر صورت را به مجلس بیاورند (خلعتبری- میخواستم تذکر بدهم، یعنی میفرمایید مورد ندارد؟) نه خیر قربان من یک ساعته میخواهم وظیفه ما نظارت در اجرای قوانین است. پیشنهاد بعدی قرائت میشود.
تبصره ذیل را پیشنهاد مینمایم- حق استفاده وزارت کشاورزی برای این اتبار تا آخر خرداد ۱۳۳۵ که سال مالی محسوب میشود باشد. مهدوی.
نایبرئیس- سال مالی در آخر خرداد هر سال است حالا میخواهید توضیح بدهید بفرمایید.
مهدوی- چون آقایان با اصل عمل موافقت میفرمایند باید حساب کرد که این قسمت وقتی تصویب شد باید برای اظهارنظر مشورتی به مجلس سنا برود و تقریباً به فروردین میرسد درست است که سال مالی تا آخر خرداد است (صفاری- اگر اسفند تعهد نشود میرود) اگر اسفند تعهد نشود میرود در صرفهجوییها و وزارت دارایی اجازه خرج نمیدهد این را موافقت بفرمایید چون آقای صدرزاده در جلسه قبل پیشنهاد دادند اصولاً برای سال بعد قابل استفاده باشد مجلس متوجه نبود و توجه نکرد، این را موافقت بفرمایید که برای خرداد سال بعد قابل استفاده باشد.
نایبرئیس- آقای صدرزاده مخالفید؟(صدرزاده- موافقم) آقایانی که با پیشنهاد آقای مهدوی موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد دو پیشنهاد هم شبیه به این است از آقای نراقی و آقای صدرزاده که دیگر نظر آقایان هم با تصویب پیشنهاد آقای مهدوی تأمین شده است. پیشنهاد آقای مهندس اردبیلی قرائت میشود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد مینمایم کلمه دامپروری حذف شود. مهندس اردبیلی
نایبرئیس- تشریف ندارند. پیشنهاد دیگری قرائت میشود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد میکنم پس از جمله- تهیه مواد اولیه و دارو جهت دفع آفات حیوانی و نباتی، جمله- و تکمیل وسایل فنی دامپزشکی و بنگاههای کشاورزی، حذف شود. تیمورتاش.
نایبرئیس- آقای تیمورتاش.
تیمورتاش- آقایان ما متأسفانه با این اصطلاحات آشنا هستیم و عادت داریم به اینکه ببینیم در لوای یک کارهای عامالمنفعه و مفید یک نواقص اداری که وزارتخانهها و دستگاهها دارند میآورند و در آن ملحفه زیبا و قشنگی که همه ما میپسندیم اینها را از تصویب مجلس شورای ملی میگذرانند و آن قسمت مفید و عامالمنفعهاش بالطبع تحتالشعاع واقع میشود. ۴ میلیون تومان فرمودید که مبلغی از آن خرج شده است و مبلغیش باقیمانده است این برای دفع آفات نباتی و حیوانی پیشنهاد شده است. بنده واقعاً نمیدانم که در این دفع آفات نباتی و حیوانی جمله و تکمیل وسایل فنی دامپزشکی و بنگاههای کشاورزی چه نقشی بازی میکند؟ اگر منظور این است که این پول را به مصرف دفع آفات نباتی و حیوانی برسانید دیگر این جمله لازم نیست و زیاد است. عرض کردم آن کسریهایی که دارند میخواهند در این محلقه از تصویب مجلس شورای ملی بگذراند در صورتی که ما چیزی را که تصویب میکنیم این را بنده صریح عرض میکنم برای دفع افات نباتی و حیوانی است (صحیح است) و نظرمان هم این است که تا تابستان آتیه این پول به مصرف برسد چون اگر تا تابستان مصرف نشود مفید فایده نخواهد بود. بنابراین بنده این پیشنهاد را کردم و تصور میکنم که لااقل اغلب نمایندگان ولایات و شهرستانها هم با این نظر موافقت خواهند داشت که این جمله حذف شود که این پول به مصرف واقعی خودش یعنی دفع آفات برسد حالا بقیهاش را خود آقایان میدانند.
نایبرئیس- آقای معاون وزارت کشاورزی.
مهندس زاهدی- به عرض آقایان رسید که از این مبلغ ۴ میلیون تومان فقط یک میلیون و هشتصد هزار تومانش باقی است یعنی دو میلیون و دویست هزار تومانش برای دفع ملخ دریایی مصرف شده است و یک میلیون و هشتصدهزار تومانش باقی است آقایان میدانند که یک کمکی از خارج به ما میشد و حالا دیگر نمیشود الان دامپروری ما برای علوفهاش درمانده است و علوفه ندارد (تیمورتاش- گرفتید آقا اعتبارش را) والله ندادند به خدا ندادند توی بودجه گفتند تا سه ماه دیگر تأمین میشود اینکه برای ما پول نشد به گاو که نمیشود گفت تو حالا علف نخور تا سه ماه دیگر. از این مبلغ ۳۵۰ هزار تومان برای دامپروری در نظر گرفته شده است از طرف سازمان برنامه در سال آتیه به ما کمکهای لازم برای دفع آفات نباتی و حیوانی البته خواهد شد و امید است که ما موفق به دفع آفات نباتی و حیوانی بشویم. به این جهت بنده خواهش دارم چون این جمله لازم است این پیشنهادشان را آقای تیمورتاش پس بگیرند (تیمورتاش- این موضوع ملخ را امسال باید تا خرداد عمل کنید) باید عرض کنم که تنها موضوع دفع آفات نباتی و حیوانی نیست امور زراعتی ما به طور کلی الان به واسطه نداشتن پول متوقف شده است. دامپروری هست دامپزشکی هست قسمتهای زراعتی هست از آقایان تقاضا میکنم که نسبت به این قضیه توجه بفرمایند.
نایبرئیس- آقای تیمورتاش در پیشنهاد خودتان باقی هستید.
تیمورتاش- بنده صددرصد.
نایبرئیس- چون این پیشنهاد تجزیه است باید در موقع رأی نهایی نسبت به حذف آن رأی گرفت و چون پیشنهاد دیگری نرسیده است به مجلس سنا ارسال میشود.
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایبرئیس- قانون اخذ عوارض بنزین جزء دستور است و تابلو هم دارد باید در کلیات مذاکره شود با اجازه آقایان جلسه را ختم میکنیم جلسه آینده ساعت ۹ روز پنجشنبه دستور اول این قانون بعد طرح سه فوریتی آقایان نمایندگان.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
نایبرئیس مجلس شورای ملی- نورالدین امامی