مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۲
Page 1 missing
نایب رئیس ـ آقای عراقی (اجازه)
حاج آقا اسمعیل عراقی ـ بنده قبل از اینکه شروع به اظهار مقصود خود یبنمایم یک تذکری به آقایان نمایندگان محترم می دهم و سه اصل از اصول قانون اساسی را می خوانم بعد مقصود خودم را میگویم و از روی این سه اصل نتیجه میگیریم یکی اصل هیجدهم است که میگوید: تسویه امور مالی جرح و تعدیل بودجه تغییر در وضع مالیات ها و رد و قبول عوارض و فروعات هم چنان ممیزیهای جدیده که از طرف دولت اقدام خواهد شد بتصویب مجلس خواهند بود. اصل بیستم میگوید: بودجه هر یک از وزارتخانه ها باید در نیمة آخر هرسال از برای سال دیگر تمام شده پانزده روز قبل از عید نوروز حاضر باشد. اصل بیست و هفتم میگوید: مجلس در هر جا نقضی در قوانین و یا مسامحه در اجرای آن ملاحظه کند بوزیر مسؤل در آنکار اخطار خواهد کرد. وزیر مزبور باید توضیحات لازمه را بدهد. این سه اصلی است که در قانون اساسی نوشته شده.
در امسال هم گرفتاریهای مجلس طوری بود که در هر برج یک لایحه از طرف دولت می آمد و یکدوازدهم بودجه را تقاضا میکرد مجلس هم تصویب میکرد بعد از ششماه که بودجه آمد بمجلس و مراجعه شد به کمیسیون بودجه هر چیزی را خواستند جرح و تعدیل کنند میگفتند آقا نصف سال گذشته آنهائی را که باید بگیرند گرفته اند و آنهائی را که باید بدهند داده اند با این حال بمعارف بدبخت عراق چهارده ماه است حقوق داده نشده امسال هم قبل از اینکه وارد حوت بشویم همه آقایان نمایندگان محترم متصل اخطار میکردند تقاضا میکردند که بودجه وزارتخانه ها بمجلس بیاید و دیگر گرفتار نشوند که هر روز یک دوازدهم را بیاورتد و ما خیال میکردیم که انشاءالله میاید ولی باز دیروزآقای وزیر مالیه آمدند و ……..
یکدوازدهم برای برج حمل کردند مطابق این اصولی که خواندم وزیر مالیه بعقیدة بنده مسؤل است و مجلس باید بایشان اخطار کند که چرا مسامحه در اجرای قانون کرده اند. چون قانون میگوید شش ماه قبل از دخول در سال آتیه باید بودجه حاضر شده باشد و پانزده روز قبل از عید نوروز بیاید بمجلس حالا شش روز قبل از عید نوروز وزیر مالیه میاید و تقاضای تصویب یکدوازدهم برای برج حمل میکنند آنهم بطور چهار دیواری آنوقت همین طورها میشود که می بینید و همانطور که آقای مدبرالملک فرمودند باید معلمین و معلمات چند ماه بیحقوق بمانند بعضی از ادارات سه چهار ماه حقوقشان بتأخیر افتاد. آنوقت وزی مالیه تقاضای یکدوازدهم برای برج حمل میکنند در صورتیکه باید بوجه تفضیلی بیاید بمجلس و مجلس آنرا جرح و تعدیل کند مثلاُ یک مالیاتی است که مجلس آنرا خوب نمیداند میخواهد آنرا عوض کتد از سر مردم رفع کند و یک مالیات عادلانه وضع کند ولی با این ترتیب ممکن نیست و ما گرفتار میشویم و مثل قضیه خانواری میشود که میگویند آقایان شما رد کردید ولی ما گرفته ایم فایده ندارد.
چیز عجیبی است که بودجه را عمداُ به مجلس نمی آورند تا یوقتی که مجیور شود و یکدوازدهم را تصویب کند. غرض بنده از تصدیع خاطر آقایان این بود که راجع به بودجه سنه آتیه این یک دوازدهمی را که وزیر مالیه آورده است درش یک دقتی بفرمایند بلکه بودجه امسال قبل از آنکه باین ابتلائاتی که عرض کردم گرفتار بشویم بمجلس بیاید و در مالیاتها اگر جرح و تعدیلی لازم است بشود. جمعی از نمایندگان ـ صحیح است بعضی از نمایندگان ـ دستور
نایب رئیس ـ دستور قانون اجباری است از ماده سی ام مطرح است.(ماده مزبور بشرح ذیل قرائت شد) مادة سی ام – اشخاصی که بدون عذر موجه در مجلس سرباز گیری حاضر نشدهوکیل هم نفرستند و یا فرار کنند پس از ثبوت تقصیر بالای اسسم آنها کلمه (قرعه) نوشته شده و بدون هیچ شرط و قیدی داخل خدمت سربازی میشوند. نایب رئیس ـ آقای دامغانی (اجازه) شریعتمدار دامغانی ـ بنده عرضی ندارم
نایب رئیس ـ آقای یاسائی (اجازه) یاسائی ـ بنظر بنده در این ماده که نوشته شده است پس از ثبوت تقصیر معین نشده است که ثبوت تقصیردر کجا اتفاق افتاده باشد اینجا بطور کلی نوشته اند اشخاصی که فرار ننمایند یا در مجلس قرعه حاضر نشوند پس از اینکه تقصیر شان ثابت شد کلمة قرعه بالای اسم شان نوشته میشود و بدون هیچ شرط و قیدی داخل در نظام میشوند. این ثبوت تقصیر بنظر بنده البته در محکمه که نخواهد بود و در همان مجلس سرباز گیری است و اگر توضیح نشود شایر تولید یک مشکلاتی میشود. بعلاوه بنده عقیده ام این است که فصل سوم ( اگر آقا مخبر توجهی بفرمایند) خوبست با فصل چهارم عوض شود یعنی تقدیم و تأخیری بشود و بعقیده بنده فصل چهار باید بر سوم مقدم باشد. مخصوصاُ دو ماه اخیر فصل سوم که حتماً باید بعد از فصل چهارم ذکر شود چون مطالبش طوری است که نباید قبل از آن ذکر شود.
مثلا درماده سی و یک نوشته شده است بموجب تصویب مجلس حوزه سربازگیری در صورتیکه هنوز تشکیل و ترتیب آن در مجلس را ننوشته اند انوقت قبلا یک موادی برایش مینویسند در صورتیکه اصل تشکیل این مجلس در چندین ماده بعد نوشته شده و این صحیح نیست که یک یک موادیرا برکردانند بیک قسمتی که در فصل بعد است بناء علهذا بنظر بنده باید این فصل چهارم ذکر شود و جایش عوض شود و راجع به ثبوت تقصیر هم قید شود که در همان مجلس قرعه تقصیرشان ثابت شود. مخبر ـ در این خصوص تصور میکنم اگر آقا توجهی بفرمایند رفع اشکالشان بشود این ماده راجع به قضایای قبل از قرعه و مجازات اشخاصی است که طفره میزنند و حاضر نمیشوند.
لذا این مقدم بر قرعه است قرعه عملی است که بآن مشغول میشوند ولی این ماده راجع باشخاصی است که حاضر نمیشوند و ترتیب مجازات آنها را معین میکند و تصور نمیکنم تأخیر و تقدمش تغییر اساسی در قانون بدهد البته طبعاً این قسمت پیش از آن است و اشکالی هم ندارد.
نایب رئیس ـ آقای طهرانی (اجازه) آقا شیخ محمد علی تهرانی ـ بیانیکه آقای مخبر کردند بنظر بنده مجمل بود و بنده اعتراض آقای یاسائی را وارد میدانم و این ماده یک اجمالی دارد و آن اینست که در ذیل ماده مینویسد بدون هیچ شرطی و قیدی داخل خدمت سربازی میشوند. ولی مدتش را معین نکرده و ممکن است که از این اجمال سوء استفاده شده و مدت سربازیشان امتداد یابد بنابراین بعقیده بنده بهتر این است که این ماده را ملحق یا ضمیمه نمائیم بماده قبل که نوشته شده دو سال باید تحت السلاح باشند و سنوات بعد ذخیره مقدم وتالی و غیره و در هر حال باید مراجعه شود بماده قبل که اگر حاضر نشد مجازات او این است که حتماً فلان مدت هم باید خدمت تحت السلاح را انجام دهد ولی ماده با این ترتیب فعلی مجمل است و قانون نباید مجمل باشد و مفسر بخواهد لهذا این ماده مربوط شود بماده قبل. مخبرـ با سوابقی که آقا شیخ محمد علی در امور قانونی دارند بنده نمیدانم جای مجمل این ماده کجا است؟ و ملتفت نمیشود. در اینجا یک قیدی راجع به مسئله تقصیر شده است و آن این است که اگر کسی حاضر نشد یا وکیل مفرستاد یا طفره زد بدون آنکه قرعه بکشند باید داخل سربازی بشود.
البته وقتی در یک موضوعی قانون ساکت شد همان خدماتی را باید این اشخاص انجام بدهند که بدیگرانهم متوجه میشود و مدتش همان دو سال است. فقط فرقی که دارد این است که د مورد این قبیل اشخاص قرعه کشیده نمی شود و بدون قرعه باید داخل خدمت شوند در هر صورت این ماده خیلی روشن است جمعی از نمایندگان مذاکرات کافی است نایب رئیس ـ پیشنهادها قرائت میشود.(بشرح ذی ل خوانده شد)
پیشنهاد آقا یان حاج سیدالمحققین و تهرانی ـ پیشنهاد مینمائیم در آخر ماده سی جملة ذیل نوشته شود داخل خدمت سربازی شده و موافق ماده دو با ایشان رفتار می شود. پیشنهاد آقا شیخ جلال ـ اصلاح ماده سی قانون سربازگیری بعد از کلمه فرار کند اضافه شود مقصر محسوب میشوند. نایب رئیس ـ ( خطاب به آقای ضیائ الواعظین( پیشنهاد جنابعالی جایش اینجا نیست چون راجع بفصول است باید در آخر قرائت شود
ضیاء الواعظین ـ بسیار خوب در آخر قرائت شود نایب رئیس ـ ماده سی و یک ( بشرح ذیل قرائت شد) ماده سی و یک کسانیکه بموجب تصدیق هیئت مجلس حوزه سربازگیری به عملیات اشخاص مذکور دو ماده ۳۰ ـ۳۱ امداد یا شرکت نمایند از یک ماه تا سه ماه محکوم بحبس قابل ابتیاع میشوند و چنانچه امداد یا شرکت کنندگان در عملیات مزبوره از مامورین دولتی باشند علاوه بر مجازات مزبوره از خدمت دولتی نیز موقتاً منفصل میشوند.
نایب رئیس ـ آقای دامغانی (اجازه) شریعتمداد دامغانی ـ (اجازه) شریعتمدار دا مغانی در قسمت ماده سی دارد: اشخاصی که از خدمت سربلزی فرار نمایند بدون قرعه سرباز میشوند البته قضاوت و حکومتش با همان مجلس حوزه سربازگیری است . برای اینکه راجع به امور نظام و سربازی است اما در این قسمت راجع به اشخاصی است که شرکت یا کمکی با فراریان کرده باشند
در این خصوص قاضی و حاکم نباید مجلس حوزه سرباز گیری باشد که آن اشخاصی را که شرکت کرده اند و با فراریان مساعدت کرده اند آنها را بنولند بیک ماه یا سه ماه حبس محکوم کند و البته این ترتیب مستلزم دخالت قوه مجریه در قوه قضائیه خواهد بود و عقیده بنده این است که باید نوشته شود.
از یک ماه تا سه ماه بموجب حکم محکه بحبس قابل ابتیاع خواهند بود. حکم محکمه لازم است منتهی تصدیق مجلس سرباز گیری از برای محکمه رسمیت و سندیت دارد بر این که دلیل شود به محکومیت آنها دیگر این که بنده تصور میکنم یک قسمت از این ماده در طبع اشتباه شده چون نوشته است. بعملیات اشخاص مذکور در دو ماه سی و سی ویک این اشتباه است باید نوشته شود بیست و نه و سی چون ماده سی و یک همین است که الن مطرح است.
و این قسمت باید اصلاح شود به سی و بیست و نه چون ماده بیست و نه راجع به اشخاصی است که خودشان را ناقص کرده ( بعضی از نمایندگان صحیح است) دیگر اینکه عبارت هیئت حوزه سربازگیری یک قدری ناسلیس است و بعقیده بنده دیگر لفظ هیئت لازم مدارد و همان تصدیق مجلس حوزه سربازگیری کافی است. نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب ( اجازه) آقا سید یعقوب ـ در مسئله اول چون اصلاح عبارتی است لابد آقای مخبر قبول میکنند همان بیست و نه و سی است در طبع اشتباه شده و باید عبارت اصلاح شود. اما در مسئله ثانی بنده با این نظزیه که آقایان برای هر لفظی میخواهند یک اداره تشکیل بدهند مخالفیم.
مثلا آقا میفزمایند که اگر یک کسی مقصر شد یک محکمه برایش تشکیل بدهند و یک بودجه هم برای آن درست کنیم. خیر آقا: همین حوزه سربازگیری که معین می شود رسیدگی میکند و در همان جا تقصیرش ثابت میشود و برمیدارد مینویسد دیگر در اینجا یک صدمه بزرگی نسبت بقانون وارد نشده است که میفرمایند مداخله قوه مجریه است در قوه قضائیه خیر اینطور نیست راجع به حوزه سربازگیری هم عقیده ام این است که نوشته شود انجمن سربازکیریدر هر صورت این انجمن سربازگیری که مرکب از چند نفر است خودشان رسیدگی کرده و بعد از آنکه تقصیر آنشخص ثابت شد مطابق این ماده مجازاتش را معین میکنند.
یگر اینکه ما یک محکمه دیگری تشکیل بدهیم بنده مخالفم جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است نایب رئیس ـ پیشنهادها قرائت میشود ( بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد آقایان حاج سیدالمحققین و طهرانی ـ پیشنهاد مینمائیم در آخر ماده سی و یک بعد از کلمه موقه نوشته شود از سه ماه تا شش ماه منفصل میشوند پیشنهاد آقا شیخ جلال ـ بعد از جمله یکماه تا سه ماه اضافه شود. بموجب حکم محکه صالحه
پیشنهاد آقای مدرس ـ پیشنهاد میکنم بجای امداد یا شرکت نوشته شود امداد نمایند. پیشنهاد آقای شیروانی ـ بنده پیشنهاد میکنم در ماده سی و یک کلمه قابل ابتیاع حذف شود. نایب رئیس ـ ماده سی دو ( اینطور قرائت شد) ماده سی دوم ـ برای اجرای عمل قرعه در مرکز هر حوزه سربازگیری مجلس مرکب از اعضاء مفصله ذیل تشکیل میشود:۱ـ حاکم محل و رؤسای سایر دوایر کشوری.
۲ـ پنجنفر صاحب منصب و یک نفر طبیب نظامی بانتخاب فرمانده ناحیه لشگری. ۳ـ یک نفر از علماء و چهار نفر دیگر از معاریف و معتمدین اهل محل به تعیین حاکم محل و دو نفر از اعضاء انجمن ایالتی یا ولایتی ( در صورت وجود آنها) ریاست مجلس مزبوره بعهده حاکم محل و نظارت آن یا نماینده ارشد نظام و مسئولیت مشترکه که متوجه کلیه اعضاء آن خواهد بود. نایب رئیس ـ آقای دامغانی ( اجازه)
شریعتمدار دامغانی ـ البته تنظیم این ماده که بیست و پنجنفر را دخالت داده است در امر سربازگیری برای این است که مامورین سوء استفاده ننمایند مردم هم از وظایف خودشان تخطی نکنند. اینها بیست نفرشان از قواء مامورین دولتی هستند و پنج نفراز جنبة ملیکه چهار نفر آنها از معتمدین محل است و یک نفر هم از علماء و عقیدة بنده این است رئیس بلدیه هم اضافه شود چون او هم یک جنبه ملی دارد و باید باشد. دیگر اینکه در این ماده باید معلوم شود که تصمیمات این هیئت بچه شکل قاطع خواهد بود تصمیمشان باتفاق قاطع است یا با کثریت؟ البته منظور این است که تصمیمات آنها از روی اکثریت مناط است و هرچه اکثریت رأی داد همان قاطع خواهد بود ولی در هر صورت باید در ماده قید شود.مخبر ـ اولا آقا ملاحظه فرمودند که اینجا نوشته شده حاکم محل و رؤسای سایر دوائر کشوری البته رئیس بلدیه هم جزو آنها خواهد بود.
اما اینکه فرمودند تصمیمات این هیئت بچه شکل اجرائ میشود اینها که برای شور نمیروند نظام یک قوانینی دارد که واجب الاطاعه است ترتیبات کار هم حاضر است اینها در آنجا فقط برای نظارت عمل حاضر میشوند و الا شور یا تصمیماتی ندارد
جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است . نایب رئیس ـ پیشنهادها قرائت میشود. (بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد آقای کی استوان ـ شق سوم ماده (۳۲) بطریق زیر اصلاح شود: ۳ـ یکنفر از تجار یکنفر از زارعین یکنفر از کارگران یکنفر از ملاکین یا اعیان با معرفی هر طبقه بحاکم که حاکم از میان معرفی شدگان پنجنفر را از طبقات پنجگانه فوق الذکر تعیین و دو نفر از اعضاء انجمن الی آخر پیشنهاد آقای آقای سید یعقوب ـ بنده پیشنهاد میکنم که لفظ مجلس در ماده ۳۲ کلمه انجمن تبدیل یابد
نایب رئیس ـ ماده سی و سه ( بشرح آتی قرائت شد) ماده (۳۳) وظایف مجلس سربازگیری از قرار ذبل است . حق۱ـ روزیکه برای عمل سربازگیری معین شده مجلس مزبور در محل معین رسماً و علناً افتتاح شده ابتدا امر دولت قرائت و توضیح شده بعد عالمی که عضو مجلس است خطائبه راجع به جهاد و نظام انشاء نموده بدعای دولت و ملت ختم مینماید. ۲ـ اسامی اشخاصیکه بسن سربازی رسیده اند از دفاتر مستخرجه ارسالی بوزارت جنگ و دفاتر نفوس محلی یک یک بصدای بلند خوانده شده و حاضر و غایب معین شده و اشخاص حاضر معاینه گردیده آنهائیکه قابلیت سربازی ندارند خارج و سند معافیت بآنها داده میشود.
۳ـ مجلس باسناد اشخاصیکه بر طبق فصل دوم این قانون معاف میشوند رسیدگی کرده پس از ثبوت حقانیت آنها در مقابل اسامی آنان در دفتر سربازگیری ذکر علل را نموده و سند معافیت بآنها میدهند.
۴ـ اشخاصیکه در دفتر اسامی نامشان ذکر شده و برای کار شخصی مسافرت کرده یا بواسطه مرضی تنواند حاضر شوند و وکیل فرستاده باشند از وکیل آنها تحقیقات لازمه بعمل آمده علل عدم حضور و لیاقت و عدم لیاقت و معافیت و عدم معافیت آنها در مقابل اسمشان قید وسند مقتضی بوکیل آنها داده خواهد شد. ۵ـ دفاتر ارسالی وزارت جنک با دفاتر نفوس محلی تطبیق شده در صورت اختلاف علل و موجبات آن تحقیق معین و برطبق آن عمل میشود و پس از اتمام عملیات مزبوره دفاتر مذکوره بسته شده و بامضای تمام اعضای مجلس خواهد رسید. مخبر ـ در این ماده نمره یک چون جزو نظامنامه باید باشد از این قانون حذف میشود. جزو نظامنامه است.
نایب رئیس ـ آقای دامغانی (اجازه) شریعتمدار دامغانی ـ پس از حذف قسمت اول ماده عرض ندارم نایب رئیس ـ اقای یاسائی (اجازه) یاسائی ـ بنده ندانستم چرا این قسمت راجع به نظامنامه است؟! این یک مطلب خیلی مهمی است روزیکه برای سربازگیری معین شده مجلس مزبور در محل معین رسماً و علناً افتاح شده ابتدا امردولت قرائت و توضیح شده رسمیت مجلس ـتشکیل مجلس ـ علنی شدن مجلس در این ما ده ذکر میشود و باید حقاً جزو قانون باشد.
مسئله نظامنامه نیست اساس این مجلس را این ماده تصریح میکند و اینکه اقای مخبر فرمودند در این مجلس شور نمیشود. بنده خیلی تعجب کردم ممکن نیست یک کاریرا که بدوسه نف محول میشود بدون شور باشد چه رسد باینکه بیست و پنجنفر دخالت داشته باشند اگر کار بیک هیئتی موکول شود قهراً مستلزم شور است و در فقرات این ماده چند جا یک مسائلی که محتاج بشور و رسیدگی است ذکر میشود. میگوید مجلس باسناد اشخاصیکه از این قانون معاف میشوند رسیدگی کرده حقانیت و ثبوت آنرا معلوم کند. این رسیدگی بثبوت حقانیت بدون شور چطور میشود؟ اگر مخصوص شخصی بود یک صاحب منصب میرفت و مثل حالا سرباز میگرفت اینکه بیک هیئتی موکول شده است برای این است که مشاوره نمایند یکی از موارد مشاوره همان فقره پنج است که نوشته با دفاتر ارسالی وزارت جنگ با دفاتر نفوس محلی تطبیق شده اگر اختلاف داشته باشد بشود.
رفع اختلاف با این هیئت است و البته لازم بمشاوره است و علی ای حال در این هیئت مشاوره خواهد شد و تصمیماتشان هم باید قید شود که با کثریت آنها است و نیز باید قید شود که چقدر از آنها اگر حاضر باشند رسماً و علناً افتتاح میشود یعنی با حضور چه عده مجلس رسمی و علنی میشود.
مثلا نصف بعلاوه یک که حاضر شدند مشغول میشوند پنجنف صاحب منصب که به محلی میروند نباید برای یک کاری دو ماه معطل بشوند وقتشان تلف شود باید یک چیز هائی قید بشود که کارشان زودتر بگذرد ولی بیشتر مخالفت بنده دراین فقره اول است که نوشته شده توضیح شده بعد عالمی که عضو مجلس است خطابه راجع به جهاد و نظام انشاء نموده بدعای دولت و ملت ختم مینماید.
اولا کلمه جهاد را بنده خواهش میکنم بدفاع مبدل کنیم برای اینکه در زمان غیبت جهادی در بین نیست. مدرس ـ جنگ است یاسائی ـ بلی. بهر جهت بجای جهاد دفاع قید شود یا هردو نوشته شود بهتر است دیگر بدعای دولت و ملت ختم مینماید ما که قانون برای دعا گوئی نمینویسیم!! بنده عقیده ام این است که این قسمت را حذف کنیم .. (همهمه بین نمایندگان) یاسائی ـ باید خطابه بخواند مردم را تشویق و تحریص کند بسربازی ولی بدعای دولت و ملت دیگر لزومی ندارد.(همهمه) که یک چیزهائی راجع باشخاص گفته شود. عصر شاه سلطان حسین که نیست!؟ عصر سردار سسپه است باید این کلمات را دور انداخت. مدرس ـ چون عصر سردار سپه است باید دعا کنند.
مخبر ـ آقا میفرمائید چرا این فقره از قانون حذف شود. بکلمات هم ایراد میگیرند در صورتی که بنده قبل از وقت گفتم این راجع به نظام نامه خواهد بود. و اینکه راجع بشور فرمودند اینجا بنده باید درست توضیح بدهم که عمل سرباز گیری چیست.
این عمل دو چیز است یکی راجع به سجل احوال خواهد بود و یکی راجع به وزارت جنگ. آنکه راجع به سجل احوال و ترتیب نفوس است آن دفاتریست که ذکر شد و راجع به شعبه وزارت داخله است که سجل احوال را باید تهیه نماید. ازآنطرف مسئول و مامور تطبیق مطابق نظامنامه وزارت جنگ مامورین سربازگیری خواهند بود و آنها از روی یک دیسیلین معین و دستورات معینی رفتار خواهند کرد. اگر یک اشتباهاتی راجع به تمام قضایائیکه در اینجا هست راجع به حاضر نشدن وطفره و تمام اینها باشد از روی همان دفاتر سجل احوال معلوم خواهد شد و تمام این قضایا بتوسط مامورین سربازگیری انجام میگیرد که باصطلاح نظام(دیو) میگویند. صورت دفاتر را خواهند داشت و یک صورتهائی از دفاتر سجل احوال خواهد بود و در موقعیکه یکهمچو مجلس مهم بیست و پنج نفری تشکیل شود.
اوراق و دفاتر اینکاررا حاضر میکنند و میآورند و میگذارند آنجا ودر آنجا فقط عمل قرعه کشیدن را انجام خواهند داد. قرعه میکشند و معین خواهند کرد که چند نفر از هر محل باید سرباز شوند و تمام این قضایا و دستورات حاضر شده بمجلس سربازگیری میآید چنانکه در همه جا معمول است. و این مجلس سرباز گیری نه محکمه است و نه در آنجا یک شور های مفصلی خواهد شد. چون تمام قضایا حاضر کرده پیش آنها خواهد بود و صورتهای آن چه از طرف وزارت داخله و چه از طرف وزارت جنگ تهیه شده به آنجا خواهد آمد ولاتصور نفرمائید که آنجا یک مجلسی خواهد بود. و در آن مذاکراتی خواهد بود. این تقریباً مثل موقعی است که در انتخابات استخراج آراء میشود که شروع مینمایند بخواندن. تمام امور مقدمات در وزارت داخله و وزارت جنگ تهیه شده و بمجلس سربازگیری مراجعه میشود.
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. تدین ـ بنده مخالفم نایب رئیس ـ بفرمائید تدین ـ بنده با اصل مادة سی و سه کاملا موافق هستم ولی چون آقای مخبر اظهار کردند که آنقسمت اول را پس میگیرم و اصلاح میکنم من با پس گرفتن آن جزء مخالفم. اولا آقای مخبر اظهار کردند که این مجلس هیچ شور ندارد و کارها را دیگران تهیه میکنند.. نایب رئیس ـ در کفایت مذاکرات بفرمائید. تدین ـ بلی بنده عرض میکنم یک عرایضی دارم و چون مسائلی را آقای یاسائی و یک مسائلی هم آ قای مخبر که لازم است جواب داده شود. مخصوصاً راجع به دعاگوئی و دعا و این ترتیبات باین جهت بنده مخالفم با کفایت مذاکره.
نایب رئیس ـ رأی میگیریم بکفایت مذاکرات. آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند.(عده قلیلی قیام نمودند) نایب رئیس ـ معلوم میشود کافی نیست. تدین ـ نوبت بنده است؟ نایب رئیس ـ خیر آقای طهرانی (اجازه) آقا شیخ محمد علی طهرانی ـ بنده خیلی تأسف میخورم که آقایان مراجعه به مواد نمیکنندو شروع بدفاع میکنند فقرة دو مینویسد: مجلس باستناد اشخاصی که بر طبق فصل دوم این قانون معاف میشوند رسیدگی کرده پس از ثبوت حقانیت آنها در مقابل اسامی آنان الی آخر رسیدگی کرده یعنی چه؟ یعنی حالت مجسمه را دارند؟ یکعده که در آنجا هستند پانزده یا بیست نفر یا بیشتر یا کمتر همه بصورت مجسمه نشسته اند؟ خیر مراجعه میکنند تطبیق میکنند با مواد نظامنامه و مواد این قانون اگر دیدند آنشخص ذیحق است و مجرم نیست حکم میدهند. یک حکمی که نه استیناف دارد و نه تمیز و رسیدگی در آن موقع اهمیتش بیشتر از یک محکمه ابتدائی است زیرا محکمه ابتدائی ممکن است استیناف و تمیز هم داشته باشد و این مجلس حکمش قطعی است.
ثانیاً آن مسئله دعاگوئی که بدعای دولت و ملت ختم مینماید البته یکی از اصول قوه مذهب اسلام مسئله جهادو دفاع است و البته شخصی که عالم است و جنبه روحانیت دارد باید دعای دولت و ملت اسلام را بکند این هیچ درش شبهه نیست لیکن این جزء نظامنامه است معلوم است خطابه ای که راجع بنظام و جهاد انشاء میکند البته در آن خطا به مؤسسات مذهبی و چیزهائی که مذهب در آن دخالت دارد مخصوصاً دفاع و جهاد را ذکر میکنند و دعای دولت و ملت اسلام هم البته در آن مندرج است دیگر لازم نیست که در قانون بنویسند. نه این است که آقای یاسائی گفتند که دعا نباید بشود البته تمام افراد مسلمین مکلفند باینکه نسبت ببقاء مسلمین و استقلال مسلمین دعا نمایند اما جزء قانون نباید باشد.
این نظریه بنده بود. دیگر اینکه بیانی که آقای مخبر فرمودند که فقط آنهائی که نشسته اند مثل انتخابات استخراج آراء میکنند این کیفیت نیست انجمن هم آراء را استخراج مینماید پس از آنهم قضاوت میکند و اگر یک ورقه را دید که برخلاف واقع است بمدعی العموم میگوید این را تعقیب کن یا یک شخصی که غیر صالح بوده است برای انتخاب نسبت باو قضاوت میکند که این وکیل هست یا نیست وحق قضاوت دارد.اینجا هم البته یک قضاوتی است منتهی قضاوت استقلالی بدون استیناف و تمیز پس بنابر این نمیشود گفت آنها حق شور ندارند.
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. (بعضی گفتند کافی نیست) نایب رئیس ـ رأی میگیریم بکفایت مذاکرات آقایانیکه مذاکرات را کافی میدانند قیام نمایند.( اکثر برخاستند) نایب رئیس ـ معلوم میشود کافی است. پیشنهادها قرائت میشود.( بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد آقای اقا شیخ جلال ـ اضافه نمودن قسمت اول ماده مزبوره که مخبر محترم حذف آنرا پیشنهاد نمودند. پیشنهاد آقای مشار اعظم ـ نمایندگان محترم تصدیق میفرمایند که دعا را باید برای برای نیرومندی قشون کرد مؤسسات که مربوط بقشون است نمی تواند دعاگوباشد و بنابراین پیشنهاد میکنم که دعاگوئی در ماده (۳۳) موقوف باشد. نایب رئیس ـ ماده ۳۴ (بشرح ذیل قرائت شد) ماده (۳۴) ـ قرعه باید علنی و در حضور تماشاچیان کشیده شده باسم هرکس اصابت قرعه در مقابل آنشخص در دفتر ثبت و بامضاء رئیس و منشی مجلس سربازگیری میرسد. بکسانیکه قرعه بنام آنها اصابت ننماید سند عدم اصابت قرعه بامضاء رئیس و ناظر مجلس سربازگیری در روی ورقه مخصوص چاپی اعطاء خواهد شد و این اشخاص برطبق ماده شش جزو ذخیره محسوب خواهند شد. وزیر فوائد عامه ـ آن کلمه تماشاچی تبدیل بحاضرین باید بشود.
نایب رئیس ـ آقای دامغانی (اجازه) شریعتمدار دامغانی ـ این ماده مینویسد بکسانیکه قرعه بنام آنها اصابت ننماید بر طبق ماده ۶ در جزء ذخیره حساب میشوند و این ماده و ماده ۶ منافی است با ماده (۲۴) که دیروز مذاکره شد که اگر کسی بدو پسرش قرعه اصابت کرد برای سربازی و پسر دیگری داشت میماند برای قرعه سال بعد و بموجب این ماده اگر مسی قرعه بنامش اصابت نکرده جزء ذخیره محسوب میشود.
در صورتی که در ماده ۲۴ او را برای قرعه دو سال بعد گذاشته اند و حال آنکه بموجب همین ماده و ماده ۶ وقتی قرعه بنام دو پسر اصابت کرد پسران دیگر باید بمانند و جزو ذخیره محسوب شوند و تصور میکنم این ماده و ماده ۶ در موقع تنظیم ماده (۳۴) در نظر گرفته نشده دیگر اینکه
اینجا عبارت یکقدری خلل دارد نوشته « قرعه باید علنی ودر حضور تماشاچیها کشیده شده باسم هر کس اصابت قرعه در مقابل آنشخص در دفتر ثبت و بامضاء رئیس و منشی مجلس سربازگیری میرسد» در صورتیکه باید نوشته شود: باسم هر کس قرعه اصابت کرد در مقابل اسم آنشخص در دفتر ثبت میشود. مخبر ـ در اینجا آن ترتیبی که آقای دامغانی فرمودند صحیح است بواسطه اینکه اول که قانون چاپ شده بود همانطوری بود که فرمودند ولی بعد با نظریه دولت اصلاح شد که دو سال بعد بیاید بقرعه و این ماده هم بعد اصلاح خواهد شد بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافیست نایب رئیس ـ کافی است؟
بعضی از نمایندگان ـ بلی کافی است ؟ نایب رئیس ـ پیشنهاد آقای آقا سیدیعقوب ( بشرح ذیل خوانده شد) بنده پیشنهاد میکنم کلمه (تماشاچیان) حذف شود. (بشرح ذیل خوانده شد) نایب رئیس ـ ماده ۳۵ (بشرح آتی خوانده شد) ماده (۳۵) برای اجرای این قانون نظامنامه مخصوص از وزارت جنگ داخله تدوین و پس از تصویب مقامات مربوطه و توشیح آن بصحه همایونی وزارت مزبوره مامور اجرای آن خواهد بود.
نایب رئیس ـ آقای دامغانی(اجازه) شریعتمدار دامغانی ـ نظامنامه وزارت جنگ و وزارت داخله مینویسد غیر از آنها گمان نمی کنم مقامات مربوطه دیگری باشند که بتوانند آنرا تصویب کنند لفظ مقامات مربوطه بعقیده من باید برداشته شود و عوضش نوشته شود من از تصویب هیئت وزراء و توشیح آن بصحه همایونی الی آخر. نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب (اجازه) آقا سید یعقوب ـ بنده با این پیشنهاد آقای دامغانی موافقم بواسطه اینکه نظامنامه نایب رئیس ـ پس اگر موافقید مخالف باید حرف بزند. وزیر فوائد عامه ـ بعلاوه(وزارت مزبوره) باید اصلاح شود و (وزارتین) نوشته شود برای اینکه یک وزارتخانه نیست.
نایب رئیس ـ آقای آقا میرزا شهاب (حاضر نبودند) نایب رئیس ـ آقای اخگر (حاضر نبودند) جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. نایب رئیس ـ پیشنهادها قرائت میشود.( بشرح آتی قرائت شد) پیشنهاد آقای آقا شیخ هادی شیخ الرئیس ـ بنده پیشنهاد میکنم در ماده ۳۵ بجای تصویب مقامات مربوطه نوشته شود تصویب مجلس شورای ملی. پیشنهاد آقایان روحی و آقا میرزا آقا خان ـ نظامنامه اجرای این قانون را وزارتین جنگ و داخله با توافق نظر تدوین کرده و پس از تصویب هیئت وزراء بوسیله وزارت جنگ بموقع اجرا گذاشته خوهد. پیشنهاد آقای کی استوان ـ ماده ۳۵ اینطور اصلاح شود: وزارت جنگ باتفاق مزارت داخله این قانون را تهیه و از تصویب هیئت وزراء گذرانده بموقع اجرا میگذارند. پیشنهاد اقای آقا سید یعقوب ـ بنده پیشنهاد میکنم بجای کلمه مقامات نوشته شود هیئت وزراء
پیشنهاد آقای ضیا ءالواعظین ـ پیشنهاد میشود که از ماده ۳۵ (و توشیح ان بصحة همایونی) حذف شود. نایب رئیس – ماده ۳۶ مطرح است (بشرح ذیل خوانده شد) ماده ۳۶ در هر قسمتی از مملکت که این قانون مجری شود اصول بنیچه نسبت به آن قسمت ملغی خواهد بود. نایب رئیس ـ آقای دامغانی (اجازه) شریعتمدار دامغانی – این ماده بعقیده بنده دارای اهمیت زیادی است و اینطوری که این ماده تنظیم شده دلالت بر این می نماید که قانون نظام اجباری و سربازگیری عمومی قابل تبعیض است برای اینکه مینویسد: در هر قسمتی از مملکت که این قانون مجری شود اصول بنیچه نسبت به آن قسمت ملغی خواهد بود. و این ماده همچو می فهماند که این قانون قابل تبعیض است در صورتیکه آن ترتیب برخلاف منظور همه اقایان است و بلکه منظور این است که این قانون نسبت بهمه بطور تساوی اجرا شود.
والا اگر این قانون در بعضی جاها اجرا نشود این خلاف مقصود است و بنده معتقدم که دولت نباید اجازه داشته باشد این قانون را در بعضی از نقاط اجرا کند و در نقاط دیگری اجرا ننماید و تصور میکنم اگر بجای این ماده نوشته شود: این قانون پس از تصویب یک مرتبه بطور تساوی در مملکت اجرا میشود بهتر است وزیر فواید عامه ـ علت ذکر این ماده تبصره ماده دوم مراجعه بفرمایند مبینند که مینویسد: در حوزة که قانون سجل احوال اجرا شود سپس سربازگیری اجباری شروع خواهد شد پس توأماً دو نوع حوزه خواهیم داشت یکی حوزه هائی که قانون سجل احوال در آنجاها اجرا شده است و دیگر جاهائیکه قانون سجل احوال در آنجاها اجرا نشده است. در جاهائیکه قانون سجل احوال اجرا شده است قانون نظام اجباری هم اجرا می شود و تمام جوانها ئیکه به سن بیست و یکسالگی رسیده اند باید سرباز شوند اما در نقاطی که هنوز قانون سجل احوال اجرا نشده تکلیف آنجاها چیست؟ آیا آنها را باید معاف کرد یا اینکه برطبق همان بنیچه قدیم باید سرباز بدهند تا اینکه سجل احوال در همه جا اجرا شود و وقتی که سجل احوال همه جاها اجرا شد قهراً این قانون بطور عموم اجرا میشود. بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. یاسائی ـ بنده با کفایت مذاکرات مخالفم .
نایب رئیس ـ بفرمائید یاسائی ـ انتلاء مردم همه اش راجع باین ماده است یا هر کلمه ـ هر ـ اگر ـ مگر هرجا که در این قانونقید میشود ممکن است ده سال دیگر اجرای قانون نظام اجباری عقب بیفتد و بنده معتقدم که بفوریت اجرائ قانون سجل احوال در مملکت شروع شود و متعاقب آن این قانون اجرا شود. این همه داد بیداد و شکایتها برای تبعیضات است که سرباز سمنانی را نبرند استراباد دفاع کند و خود استراباد هیچ سرباز نداشته باشد و طوری باشد که اهالی گیلان را سرباز آذربایجانی حفظ نکنند و خود گیلانی هم شریک باشد. نایب رئیس ـ راجع به کفایت مذاکرات بفرمائید. یاسائی ـ عقیدة بنده این است آقایان اجازه بدهند که در این ماده بیشتر صحبت شود و اصلاح بشود. جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. (بعضی گفتند کافی نیست) نایب رئیس ـ رأی میگیریم بکفایت مذاکرات. آقایانیکه موافقند قیام فرمایند.(اغلب قیام نمودند)
نایب رئیس ـ معلوم میشود کافی است پیشنهادها قرائت میشود. بشرح ذیل قرائت میشود پیشنهاد آقای میرزا جوادخان ـ بنده پیشنهاد میکنم ماده سی و شش بترتیب ذیل اصلاح شود در هر قسمتی از مملکت که این قانون کاملا اجرا نشده اصول بنیچه کما فی السابق برقرار است. پیشنهاد اقای حاج سیدالمحققین ـ پیشنهاد مینمایم ماده سی و شش . بعد ز ا تصویب این قانون اصول بنیچه توقیف و در هر قسمتی از مملکت که این قانون مجری شود اصول مزبوره بکلی ملغی خواهد بود. پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب ـ بنده این ماده الحاقیه را پیشنهاد می کنم که دولت در عرض شش سال این قانون را در تمام مملکت اجرا خواهد نمود.
تبصره ـ بعد از شش سال از تاریخ تصویب این قانون را در تمام مملکت اجرا خواهد نمود نایب رئیس ـ ماده سی و هفت مطرح است. ( بشرح آتی خوانده شد) ماده ۳۷ کسانی که خدمت تحت السلاح خود را بانجام رسانیده باشند و بخواهند بخدمت خود ادامه دهند در صورت احتیاج وزارت جنگ پذیرفته خواهند شد. نایب رئیس ـ آقای دامغانی (اجازه) شریعتمدار دامغانی ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای یاسائی (اجازه) یاسائی ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای طهرانی آقا شیخ محمد علی طهرانی ـ عرضی ندارم. نایب رئیس ـ شور اول تمام شد. وزیر فواید عامه – اینجا یک ماده الحاقیه هم پیشنهاد شده است و آن راجع بمواردی است که ممکن است اشخاصی خودشان قبل از رسیدن بسن سربازی داوطلبانه داخل خدمت شوند چون این قانون تکلیف آنها را معین نکرده بود.
لذا یک ماده الحاقیه هم برای این کار اضافه میکنیم و آن این است که اشخاصی که قبل از رسیدن بسن سربازی داوطلبانه دوسال تحت سلاح خدمت نموده باشند از شرکت در قرعه معاف و جزء ذخیره محسوب میگردند. نایب رئیس ـ(خطاب بوزیر فواید عامه) این ماده الحاقیه را بنویسید بدهید تا مطرح شود.(بشرح ذیل خوانده شد) اشخاصی که قبل از سن سربازی داوطلبانه دو سال تحت السلاح خدمت نموده باشند از شرکت در قرعه معاف و جزء ذخیره محسوب می گردند. نایب رئیس ـ مخالفی نیست ؟ آقای مشار اعظم (اجازه) مشار اعظم – در این ماده به عقیده بنده ضرورت داشت سن را هم معلوم کنند که
در چه سنی داخل شوند.
مخبر ـ هر سنی که قابل سربازی شوند بتوانند بروند در آنجا خواه شانزده ساله لاشند خواه هیجده ساله برای اینکه در نظامنامه راجع به قد و سینه یک ترتیباتی دارد و آن شرایط را وقتی که دارا بود آنوقت داوطلب را قبول میکنن.
نایب رئیس ـ دیگر مخالفی نیست؟ ( اظهاری نشد) ماده الحاقیه پینهاد شده است قرائت میشود. (بشرح آتی خوانده شد) پیشنهاد آقای امیر حشمت – دولت در هرسال عده ای را که لازم میداند جزء نظام شوند قبلا معین نموده مطابق تقسیم عادلانه بتمام مملکت تسقسیم می نمایند که در محال معلوم باشد چه عده در این سال از آن محل بخدمت سربازی باید بروند و از بین همان عده قرعه کشیده عده لازمه را تعیین خواهند کرد. نایب رئیس ـ پیشنهاد از آقای ضیا ء الواعظین راجع بفصول رسیده قرائت میشود. ( بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد می نمایم ـ که فصول پنجگانه بترتیب ذیل تنظیم شود. فصل اول کلیات.
فصل دوم معافیت از خدمت سربازی فصل سوم قرعه. فصل چهارم داوطلب فصل پنجم مجازات فراریان از قرعه و مساعدین بآنها. نایب رئیس ـ شور اول قانون نظام اجباری تمام شد. رأی میگیریم باینکه داخل شور دوم بشویم یا نه آقایانیکه تصویب میکنند داخل در شور دوم بشویم قیام بفرمایند ( اکثر برخاستند) نایب رئیس ـ تصویب شد. چند دقیقه تنفس داده میشود ( در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجداص تشکیل گردید) نایب رئیس ـ چند فقره پیشنهاد راجع به دستور رسید است. یکعده از آقایان تقاضا کرده اند لایحه سجل احوال مطرح شود ولی راپرت آن داغده نشده است.
دو فقره پیشنهاد از آقایان رسیده است قرائت میشود. ( بشرح ذیل خوانده شد) پیشنهاد اقای تدین ـ پیشنهاد میکنم که لایحه تفسیر مادهع ۶ قانون شانزدهم جوزاء جزء دستور شود. پیشنهاد آقای مشیر معظم ـ بنده پیشنهاد میکنم راپرت کمیسیون تجدید نظر در قانون استخدام کشوری راجع به طرح پیشنهادی آقای داور جزء دستور امروز شود. نایب رئیس ـ دو فقره پیشنهاد دیگر راجع به قانون بلدیه رسیده است قرائت می شود. (بشرح آتی خوانده شد)
پیشنهاد آقای حائری زاده ـ بنده پیشنهاد میکنم راپرت کمیسیون داخله راجع بهقانون بلدیه جزء دستور شود. پیشنهاد آقای طهرانی ـ این بنده پیشنهاد مینمایم که لایحه قانونی بلدیه مطرح شود. نایب رئیس ـ دو فقره پیشنهاد دیگر راجع به امتیاز راه بندر جز قرائت میشود. پیشنهاد اقای اقا سید یعقوب ـ بنده پیشنهاد میکنم لایحه بندر جز جزء دستور امروز شود و مطرح گردد. پیشنهاد آقای دامغانی – بنده پیشنهاد میکنم لایحه امتیاز راه بندر جز جزء دستور امروز باشد. نایب رئیس ـ سه فقره پیشنهاد مختلف رسیده است قرائت میشود. (بشرح ذیل قرائت شد) پیشنهاد آقای وکیل الملک ـ پیشنهاد میکنم قانون استخدام مستخدمین مجلس مطرح شود. پیشنهاد آقای امیر احتشام ـ تقاضا می کنم پیشنهاد آقای اقبال الملک که از طرف دولت تقدیم شده و کمیسیون بودجه هم تصویب کرده است جزو دستور گردد.
پیشنهاد آقای یاسائی ـ بنده پیشنهادمیکنم به ترتیب بقیه قانون سجل احوال و آوردن و مقادیر و علائم صنعتی مطرح شود. نایب رئیس ـ آقای تدین (اجازه) تدین ـ البته تمام آقایان مسبوق هستند از موضوع تفسیر ماده ۶ که راجع است به حقوق یکعده از معلمین و یک ماده هم بیشتر نیست و دو شور دارد و خیلی هم مختصر است اگر آقایان موافقت کنند اول ان مطرح شود بعد سایر پیشنهادها.
نایب رئیس ـ رأی میگیریم به پیشنهاد آقای تدین. اقایانی که موافقند قیام فرمایند. (اغلب برخاستند) نایب رئیس ـ تصویب شد راپرت کمیسیون مطرح است. (بشرح ذیل قرائت شد) کمیسیون تجدید نظر در قانون استخدام کشوری طرح پیشنهاد اقای داور و عده دیگر از نمایندگان محترم راجع بماده ۶ قانون شانزدهم جوزای ۱۳۰۱ را مورد دقت و مطالعه قرار داده و ماده ذیل را بعنوان تفسیر ماده ۶ قانون فوق الذکر تصویب نمود. ماده ـ ماده شش قانون ۱۶ جوزای ۱۳۰۱ شامل نمایندگان مجلس شورای ملی و کلیه اعضاء و اجزاء ادارات دولتی و مؤسسات شوروی واجتماعی خواهد بود و آنها میتوانند در مدارس دولتی تدریس کرده و مثل سایر معلمین حقوق اوقات تدریس ودوره تعطیل تابستان را دریافت دارند. مشروط براینکه در غیر ساعات اداری و اوقات اشتغال رسمی تدریس نماید.
نایب رئیس ـ آقای عماد السلطنه (اجازه) عماد السلطنه ـ بنده با این یکی راپرت مخالفتی ندارم و مخالفت بنده راجع بآن یکی راپرت است که هر دوره یکجا نوشته شده. فقط راجع باین راپرت از آقای مخبر یکتوضیحی میخواهم که بفرمایند که ساعات اداری مجلس چه وقت است برای اینکه ساعات اداری مجلس نیست و اینجا هم نوشته شده است غیر از ساعات اداری خوب است اقای مخبر ساعات اداری مجلس را توضیح بدهند که رفع اشکال بنده بشود. شریعت زاده مخبر کمیسیون ـ ساعات اداری مجلس عبارت است از مواقعی که نمایندگان در جلسه علنی اشتغال رسمی دارند و همچنین در کمیسیون و شعبات
نایب رئیس – آقای کازرونی (اجازه) کازرونی ـ بنده نمیدانم چه چیز واجب کرده است که مجلس شورای ملی برای این مطلب مخصوصه یک تجدید نظری لازم دانسته و بعد از تجدید نظر در کمیسیون هم بمجلس پیشنهاد شده است و دو شور هم باید بشود. اما این یکی از اصلاحات مملکتی است؟ یکی از مصالح عمومی است؟ یا یکی از احتیاج عامه است؟ نمیدانم گویا خلاصه اش این باشد که اگر بعضی از اعضاء محترم مجلس در جاهائی بخواهند یک وظیفه را فبول کنندبتوانند یک حقوقی بگیرند اصل مقصودگویا این است و پیچ و تابش زائد است بنده عرض میکنم بلی میتوانند این کار را بکنند اما در آن موقعی که اختصان بخودشان دارد آن هم نه بعنوان اینکه موظفاً در ازاء خدمت بدولت یکحقوقی خواهد گرفت حتی حقوق ایام تعطیل تابستان را هم بگیرند. اگر اینطور است که خلاف صریح قانون است و گمان نمیکنم ما بتوانیم همچو چیزی را تصویب کنیم. بعلاوه بنده عرض میکنم.
آقایان کاملا مسبوق هستند که بیکاری سرتاسر مملکت را احاطه کرده مردم همه بی کارو بی نان معلم بسیار است و طبیب هم خیلی زیاد است اگر یک کاری است بطور انحصار که از عهده کسی دیگر بر نمیاید مگر از عهده من و تنها من که نماینده مجلس هستم در این فن تخصص دارم آن وقت ممکن است گفت خیلی خوب من که تنها در این مملکت در این فن تخصص دارم یک حق دیگری هم به من می دهند که بروم کار کنم اما اگر دیگرانهم از عهده اینکار برمیایند بگذارید برای دیگران و ماها همین مجلس برایمان بس است بگذارید آن بیچاره ها هم یک استفاده بکنند بعلاوه آن ایامی که وکیل در مجلس است باید در مجلس کار کند و باستثناء آن ایام جزء ساعات خواب بنده ایام دیگری سراغ ندارم زیرا همیشه باید حاضر خدمت باشد کمیسیون فوق العاده منعقد میشود شعبه منعقد میشود و آنوقت اگر این نماینده رفت و با دولت کنترات کرد که من در ساعت معین می آیم مرظفاً خدمت میکنم و آن ساعت هم با کار مجلس تصادف کرد آنوقت اجازه میخواهد می گوید اقا من یک شغل خیلی لازم دارم و اجازه میخواهم و کمیسیون عرایض هم تصدیق مینماید. یاعلی مدد
نایب رئیس ـ اقای عدل الملک(اجازه) عدل الملک ـ عرضی ندارم
مخبر ـ اگر چه این مطلبی را که میخواهم عرض کنم شاید مخالف میل آقای کازرونی باشد ولی لازم می دانم بایشان تذکر بدهم باستناد اینکه مجلس محل مباحثه در مسائل نظری است نمیتوان توضیحات را طوری بیان کرد که متضمن کنایه و اشاره نسبت به یک اشخاص محترم باشد که جز انجام خدمات نسبت به مملکت نظر دیگری ندارند. اظهاراتی که ایشان فرمودند یک قسمتش این بود که چه موجب دارد مجلس تصمیم گرفته است تکلیف این طرح را معلوم کند. البته اگر یکقدری دقت میکردند تصدیق می فرمودند که مجلس شورای ملی بموجب ماده شش قانون شانزدهم جوزا
حق داده است بمستخدمین دولت که در غیر ساعات کار اداری بشغل معلمی اشتغال داشته باشند و از حقوق هم استفاده نمایند برطبق این قانون و این مجوز قانونی یک عده اشخاصی که تخصص و صلاحیت داشته اند مدارس دولتی تشخیص دادند که از وجود آنها میتوانند استفاده کنند آنها را به معلمی دعوت کردند.
حالا یک مشکلاتی پیدا شده است که میگویند چون شما مستخدم دولت هستید نباید دو حقوق بگیرید. در صورتی که آن خدمت در مدارس در ساعاتی بوده است که بهیچوجه منافی با مواقع اشتغال رسییمی آنها نبوده است هیچ دلیلی بنظر نمیرسد که در این صورت تأخیر شود در تأدیه حقوقی که بزحمات آنها در مدارس تعلق میگیرد. و تأخیر کنندگان هم استنادشان بماده شش بوده است در صورتی که ماده شش داری این معنی نیست و چون خیلی مقاومت کرده بودند
بالاخره یک عده از آقایان محترم برای این که این اشخاص در مدارس تدریس کرده اند و زحمات کشیده اند و عدة از آنها هم دچار سختی هستند بحقشان برسند یک طرحی تقدیم کرده اند و در کمیسیون هم تحت مداقه درامد و معلوم شد که اصطکاک با هیچ قانونی ندارد و از این نقطه نظر کمسیون خبری تقسیم کرده است و البته مجلس در قضایائی که مطرح میشود باید تکلیفش را معین کند خاصه نسبت به مسائلی که تا حدی مربوط است به اوضاع زندگانی اشخاصی که اشتغال بکار دارند و زحمت میکشند.
قسمت دیگر از اظهاراتشان این بود که اگر مقصود این است اعضاء محترم مجلس شورای ملی که بعضی هاشان اشتغال بمعلمی دارند آن ها از این حق استفاده کنند. عرض میکنم بهمان دلائلی که قانون گذارد درباره مستخدمین دولتی تصدیق کرده است اساساً اشکالی بنظر نمیرسد که اگر یک نفر از اعضاء محترم مجلس شورای ملی هم که صلاحیت برای خدمت معارفی دارد در غیر ساعات رسمی خودش معلمی کرده باشد و حقاً بنواند استفاده نماید و این مسئله برحسب تعویض و کنایه نمیتواند باشد.
قسمت دیگر که فرمودند بی کاری سرتاسر مملکت را گرفته است و معلمین هم زیاد هستند. قسمت اول را شاید بنده تصدیق کنم و امیدوارم در نحت تأثیر اقدامات مجلس شورای ملی باین قسمت از گرفتاریهای عمومی خاتمه داده شود. اما این که معلمین زیاد هستند. بنده تصور نمیکنم هر کسی که گفته شد معلم است برای همه کار خوب باشد. هر معلمی برای یک کار مخصوصی خوب است. در این صورت اگر فرض نمائیم در مجلس شورایملی یکنفر از اعضاء محترمش متخصص در علم طب باشد یا متخصص در علم حقوق باشد در وقتی که مملکت احتیاج به تدریس او داشته باشد در غیر کار اداری این وظیفه را انجام کند گفته شود معلم زیاد است و هر کس دارای این عنوان است میتواند کار اورا انجام دهد اینطور نیست.
بعلاوه تردیدی نیست که زمامداران و اشخاصی هم که متمور هستند همانطور که ما ها علاقه داریم بکارها آنها هم ذی علاقه هستند و تشخیص میدهند که بی مورد یک اشخاصی را برای معلمی دعوت نکنند.
قسمت دیگر راجع بود باینکه نمایندگان باید همیشه در مجلس حاضر خدمت باشند البته نمایندگان برای این منتخب شده اند که هر وقت لازم باشد در مجلس خدمتی را انجام کنند حاضر باشند. ولی این مسئله موجب این نیست که ما بگوئیم در تمام اوقات نمایندگی هیچوقتی برای آنها بدست نمیاید که در یک مدرسه معلمی بکنند و راجع به اینکار میفرمایند چون موظف هستند نمیتوانند حقوق بگیرند این را بنده نفهمیدم از چه نقطه نظر است اگر از نقطه نظر استدلال و فلسفة جدیدی است ممکن است طرح جدیدی بدهند و اگر از نقطه نظر قانون شانزدهم جوزای ۱۳۰۱ است که این قانون نسبت بمستخدمین دولتی که باید تابع یک دیسیپلینی و نظامات خاصه باشند بیشتر باید طرف توجه باشد. در صورتیکه نسبت بآنها این قانون ممنوعیتی را تصدیق نکرده است که اگر در غیر ساعات اداری خودشان تدریس کنند حق الزحمه حق ندارند بگیرند بنده نفهمیدم چطور در صورتیکه مستخدمین دولت این حق را دارند ما میتوانیم بگوئیم نمایندگان ملت در صورتیکه بتوانند در غیر ساعات اداری کار کنند از این حق محرومند در هر صورت بنده از برای مخالفت آقای کازرونی متأسفانه دلیل موجهی نمی بینم. کازرونی ـ اصل سی و دوم قانون اساسی را بخوانید.
شریعت زاده مخبر ـ خودتان بخوانید ببینم چه چیز است
نایب رئیس ـ آقای وکیل الملک (اجازه) وکیل الملک ـ مخالفت بنده در آن قسمت نیست که اگر احتیاجاتی برای مملکت واقع شود دو ساعت سه ساعت شش ساعت کاریا خدمتی بیک کسی رجوع کنند ولی اینجا در اصل سی و دوم قانون اساسی بطور کلی ممنوع کرده است و عبارتش هم به اندازه واضح است که تغییر بردار نیست و هیچ نمیشود تردیدی کرد. اصل سی و دوم مینویسد : چنانچه یکی از وکلا د ادارات دولتی موظفاً مستخدم بشود از عضویت مجلس منفصل میشود و مجدداً عضویت او در مجلس موقوف باستعفای از شغل دولتی و انتخاب از طرف ملت خواهد بود. در این صورت بنده نمیدانم چطور میشود باین مسئله رأی داد.
شیروانی ـ آقای عدل الملک (اجازه) عدل الملک ـ عرضی ندارم جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است. مساوات ـ بنده مخالفم نایب رئیس ـ بفرمائید مساوات نتیجه این مسئله تغییر یکی از مواد قانون اساسی است و به این سهولت نباید صحبتش را تمام کرد زیرا مسئله مهمی است این شخص یا مستخدم دولت خواهد بود یا وکیل ملت و بالاخره باید معین نمایند آنوقت رأی بدهند اگر معلم است و دردوائر دولتی معلمی میکند رسماً قانون استخدام شاملش میشود آنوقت این را وکیل ملت نمیشود گفت این است که بنده باین زودی قبول کردن کفایت مذاکرات را صلاح نمیدانم و این موضوع را مخالف با قانون اساسی میدانم
نایب رئیس ـرأی میگیریم بکفایت مذاکرات آقایان موافقین قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب شد حالا باید رأی گرفت برای شور دوم تدین ـ بنده یک ماده الحاقیه پیشنهاد کرده ام نایب رئیس ـ ماده الحاقیه که پیشنهاد شده است قرائت میشود بعد رأی میگیریم برای شور دوم ( اینطور قرائت شد) پیشنهاد میکنم که ماده ذیل بعنوان ماده الحاقیه تصویب شود ماده الحاقیه همچنین اعضاء هیئتهای شوروی میتوانند در غیر ساعات اشتغال رسمی خدمات طبی را برای دوائر و ادارات دولتی انجام داده و حقوق دریافت دارند. نایب رئیس ـ ارجاع میشود بکمیسیون رأی میگیریم برای دخول در شور دوم آقایانیکه موافقند قیام فرمایند(عده قلیلی قیام نمودند)
نایب رئیس ـ لایحه ردشد پیشنهاداتی که قبلا رسیده بود قرائت شد پیشنهاد هائی هم راجع به دستور جلسه آتیه رسیده است قرائت میشود (پیشنهاد آقای عدل الملک بشرح ذیل خوانده) شد پیشنهاد میکنم راه بندر جزرا در مرحله اولی قراردهند تدین ـ بنده پیشنهاد ختم جلسه رامیکنم جمعی از نمایندگان ـ صحیح است عدل الملک ـ بنده برای جلسه آتیه این پیشنهاد را کردم نایب رئیس ـ آقای عدل الملک توضیحی هم دارید؟ عدل الملک ـ اگر مخالفی نیست عرضی ندارم
آقای شیخ محمد علی تهرانی ـبنده مخالفم عدل الملک ـ عرض کنم که این پیشنهاد بیک دلیل خاصی متعلق شد و آن این بود که گفته شد رئیس کل مالیه در آن نظری نکرده است و مطابق ماده ششم از اختیارات ایشان مقتضی بوده است که نظر ایشان جلب شود و بالاخره توضیحات وزیر فوائد عامه و سایر اطلاعاتی که بمجلس رسید کاشف از این بود که ایشان نظر شوروی خود را در این موضوع اظهار کرده اند. حالا بنده میخواستم عرض کنم که آقایان یک توجهی بفرمایند. آقای مسعود الملک که تقریباً یک زندگانی خیلی وسیعی در آن حدود دارند و بایستی بسرپرستی زندگانی خودشان هم برسند مدتها در طهران آمده اند و عقب این کار افتاده اند. با این حرفهائی که متصل راجع به اقتصاد بین ماها ضرب المثل است و همه به آن اصل متوجه هستند این شخص هم یکنفر ایرانی است که آمده است و میخواهد یک مقدار از راه را در حدود خانه اش تعمیر و تسطیح کند.بنابراین بیش از این خوش نیست که در اینجا معطل بماند و البته اقایان هم کاملا تصدیق میفرمایند که این قضیه هم چندان کاری ندارد و یک قسمت خیلی کمش باقی مانده است.
نایب رئیس ـ آقای روحی (اجازه) روحی عرض میکنم مطابق اطلاعاتی که بنده پیدا کرده ام دولت سه میلیون محل پیدا کرده است. بعضی از نمایندگان ـ ازکجا؟ روحی – اجازه بفرمائید. دولت عهده داراست که از سال آینده راهها را تسطیح کند و باج ها را موقوف کند. آلان یک مقداری از باجها را موقوف کرده است که بنده نسبت بسهم خودم از دولت تشکر میکنم پس چرا با این ترتیب ما یکمشت مردم را یکمدت زیادی به زحمت بیندازیم در صورتی که وظیفة دولت است که با
پول خودش راهها را بسازد و باج هم نگیرد بنابراین بنده باهر باج راه و با هر تسطیح راهی بغیر دولت مخالفم و عقیده ندارم تا قوانین مهم از قبیل سجل احوال و قانون بلدیه و سایر قوانین است اوقات مجلس صرف این قوانین شود. نایب رئیس ـ رأی میگیریم عدل الملک ـ بنده یک توضیحی دارم. نایب رئیس ـ توضیح دادید رأی میگیریم به پیشنهاد آقای عدل الملک کسانی که موافقند قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند)
نایب رئیس ـ تصویب شد آقای حائریزاده (اجازه) حائری زاده ـ یکربع ساعت بیشتر نگذشته که قانون نظام اجباری شور اولش تمام شده حالا بنده مخالف بودم در هر حال مجلس رأی خودش را داده است و بالاخره اجرای این قانون موقوف به بودن قانون سجل احوال است و مجری قانون سجل احوال هم بلدیه ها هستند. در مجلس اول یک قانونی برای بلدیه ها نوشته شد ولی بموقع عمل گذاشته نشده در دورة سابق تصمیم گرفته شد که یک تجدید نظری در آن قانون بشود. کمیسیون مجلس چهارم راپرت داده ولی چون آخر مجلس بود مطرح نشد در این دوره باز در کمیسیون مطرح مذاکره اقایان بوده است. مدت کمیسیون هم چهاردهم حمل منقضی میشود اگر جزو دستور گذارده نشود باز این راپورت را کمیسیون بعد هم باید تجدید نظر کند و بالاخره بدرد این دوره نمیخورد این بود که استدعا کردم در درجه دوم این قانون جزو دستور شود. نایب رئیس ـ شاهزاده سلیمان میرزا مخالفید. سلیمان میرزا – خیر بنده یک پیشنهادی دارم رئیس ـ آقای شیروانی (اجازه) شیروانی – ما یک قوانین مهمی که نداریم باید از مجلس بگذرانیم قانون بلدیه داریم چیزی که هست محتاج بیک تجدید نظر است اما سایر قوانین را نداریم و باید آنها را بگذرانیم هزار ها قانون برای مملکت لازم است. دیگر اینکه قانون بلدیه را که از کمیسیون آمده آقایان ندیده اند یک قانونی است باین قطر (اشاره با دودست) شما هزار قانون مهمتر از قانون بلدیه دارید ولی قانون بلدیه جزو قوانین مهم نیست.
قانون نظام اجباری دارید و چندین قانون مهم دیگر شما آن قوانینی که دارید لازم نیست تجدید نظر کنید.آن قوانینی که برای مملکت لازم است آنها را بگذرانید و جلو بیندازید و بنابراین بنده با این طریق مخالفم مگر اینکه آقای حائری زاده که خیلی اصرار بگذشتن این قانون دارند یک پیشنهادی بفرمایند بطور طرح قانونی که همین قانونی را که کمیسیون تصویب کرده و راپرت داده است بموقع اجرا بگذارند و برای مملکت هم هیچ ضرری ندارد.
نایب رئیس ـ رأی میگیریم به پیشنهاد آقای حائریزاده آقایانیکه م.افقند قیام فرمایند.(عده کثیری قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب شد پیشنهادات دیگری هم رسیده یکی راجع به سجل احوال و دیگری راجع بطرح قانونی تاریخ رسمی ایران از طرف اقای تقی زاده و شاهزاده سلیمان میرزا این دو فقره هم قرائت میشود. پیشنهاد شاهزاده نصرت الدوله ـ پیشنهاد میکنتم بقیه قانون سجل احوال در درجه دوم باشد.
نایب رئیس ـ قانون سجل احوال هنوز از کمیسیون خبرش داده نشده و چون باید طبع و توزیع شود شاید برای جلسه آتیه حاضر شود. آقای نصرت الدوله (اجازه) نصرت الدوله ـ اولا در کمیسیون این قانون تمام شده و یک نقص مختصری داشت که امروز صبح در موقع تنفس مذاکره شد و متفق علیه شد بعلاوه یک چیزی که باید آقایان توجه فرمایند این است که قانون سجل احوال یک قانونی است که تمام شده و شور دوم آن شده است فقط دو یا سه ماده آن ارجاع بکمیسیون شده کمیسیون هم در آن مواد نظریة خود را اتخاذ کرده همانطور که آقای حائریزاده فرمودند بنده هم تصدیق میکنم که قانون بلدیه یک قانونی است که ما باید تکالیف آنرا معین کنیم هم از نقطه نظر قانون نظام اجباری و تهیه زمینه برای اجرای آن و هم از نقطه نظر خود قانون سجل احوال و از نقطه نظر اینکه یکاری که تمام شده ناقص نماند. بنده تقاضا میکنم این دو سه ماده که بیش از بیست دقیقه مهطلی ندارد این را تمام بفرمایند بعد قوانین دیگر مطرح شود و حتی اگر نظامنامه به بنده اجازه میداد عرض میکردم که این دوماده مقدم بر قانون بلدیه شود زیرا یک وقت طولانی باید درش مذاکره کرد و بالاخره در بیست دقیقه و نیمساعت و یک جلسه تمام نخواهد شد حالا بسته است به نظریه آقایان
نایب رئیس ـ آقای کازرونی (اجازه) کازرونی ـ اولا همانطور که از طرف مقام ریاست اظهار شد قانون سجل احوال طبع و توزیع نشده که ما مطالعه کرده باشیم و تا زمانیکه طبع و توزیع نشده نمیشود و بعلاوه مجلس رأی داد که در مرتبه دوم قانون بلدیه جزو دستور شود حالا اگر برای بعد از تنفس پیشنهاد بفرمائید بنده چندان مخالفتی ندارم نصرت الدوله ـ اصلاح بکنیم پیشنهاد خود را و بعد از تنفس پیشنهاد میکنم.
نایب رئیس – رای میگیریم باین پیشنهاد با این اصلاح دست غیب – بنده اخطار نظامنامه دارم. نایب رئیس ـ بفرمائید دست غیب این رأی را نمیشود حالا گرفت برای اینکه قبل از توزیع نمی شود گفتگوی طرح لایحه در مجلس بیاید و باید بعد از توزیع باشد یا اصلاح یاخبر کمیسیون بعد از آنکه طبع و توزیع شد باید جزو دستور گذارده شود نایب رئیس ـ چون ممکن است قبل از بیست و چهار ساعت طبع و توزیع شود اگر چنانچه قبل از بیست و چهار ساعت توزیع شد مطرح میشود والا خیر و برخلاف نظامنامه نیست ممکن است توزیع شود و برای پس فردا حاضر باشد رأی میگیریم به پیشنهاد آقای نصرت الدوله اقایان موافقین قیام فرمایند.(عده کثیری قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب شد. پیشنهاد اقای تقی زاده و شاهزاده سلیمان میرزا راجع به تاریخ ایران. (بشرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد آقای تقی زاده – این جانب پیشنهاد میکنم که طرح قانونی راجع به تاریخ رسمی ایران جزو دستور جلسه آتیه شود. پیشنهاد شاهزاده سلیمان میرزا ـ چون ماههای جلالی یک ماده بیشتر نیست و وقت هم در شرف اختتام است لذا تقاضا میشود جزو دستور روز سه شنبه قرار داده شود. نایب رئیس ـ آقای تقی زاده (اجازه) تقی زاده ـ بنده ابتدا اجازه خواستم و میخواستم عرض کنم که همه پیشنهاها را پشت سر هم بخوانند تا آقایان متوجه شوند هر کدام مهمتر است رأی بدهند و البته آقایان تصدیق میفرمایند که این قانون یک خصوصیتی دارد که در هیچیک از قوانین نیسبت چون مقصودم این است که از روز اول حمل اجرا شود و در این شب عید خیلی مبارک است که این قانون جدید بگذرد و بترتیب سال شمسی تازه رایج گردد و خودش هم یک ماده است و در کمیسیون معارف تمام شده. و بنده میخواستم پیشنهاد کنم چون فوریتش هم تقاضا شده است بیش از همه مطرح شود نایب رئیس ـ شاهزاده سلیمان میرزا (اجازه) سلیمان میرزا ـ بعد از بیانات آقای تقی زاده توضیحی ندارم و عرض میکنم چون جند روز بیشتر به اول نوروز نداریم اگر آقایان توجه بفرملیند و روز سه شنبه این قانون تمام شود بهتر است و عملی خواهد شد. نایب رئیس ـ (اجازه)
شریعتمدار دامغانی – بنده بمخالفم پس از اینکه مجلس رای داد در درجه اول بندر جز و بعد قانون بلدیه و بعد هم سجل احوال اولا دیگر وقتی باقی نخواهد ماند و ثانیاً این پیشنهاد آنقدرها اهمیت ندارد که اسامی عربی را فارسی قرار بدهند در مقابل اقتصادیات بودجه و سایر قوانین مهمه تغییر الفاظ عربی یه فارسی یا ترکی بفارسی چندان مهم نیست و بنده معتقدم که اهمیت سایر قوانین پیش از این قانون است .
نایب رئیس ـ رأی میگیریم باین پیشنهاد که در قسمت چهارم مطرح شود سلطان العلماء – بنده اخطار نظامنامة دارم نایب رئیس ـ بفرمائید. سلطان العلماء ـ عرض میکنم بنده عضو کمیسیون معارف هستم و هیچ نمیدانم که باین خبر چه وقت رأی گرفته شد و چه وقت طبع و توزیع شد نایب رئیس ـ این اخطار نظامنامه نیست سلطان العلماء ـ طبع و توزیع نشده است نایب رئیس طبع و توزیع شده است سرکار ملاحظه نفرموده اید سلطان العلماء ـ ببنده که هنوز نرسیده است.
نایب رئیس ـ اقای تدین (اجازه) تدین ـجزو دستور شدن راپرت کمیسیون قبل از طبع و توزیع منافی با نظامنامه نیست نظامنامه می گوید راپرتی که بخواهد عین آن در مجلس مطرح شود بیست و چهار ساهت قبل از آن به بعد طبع و توزیع شود ما که حالا نمیخواهیم جزء دستور بگذاریم که در این جلسه مطرح کنیم که شمابفرمائید بیست و چهار ساعت قبل توزیع نشده رای دادن برای جزو دستور شدن جلسه غیر از مطرح شدن در همان جلسه است و هیچ منافی با نظامنامه هم نیست و ممکن است در درجه چهارم جزو دستور قرار داده شود در صورتیکه قبل از بیست وچهار ساعت طبع و توزیع شد مطرح میشود و الا میماند برای جلسه دیگر نایب رئیس ـ چون عده برای رای کافی
نیست میماند برای جلسه آینده. (نمساعت بعد از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی سهام السلطان
منشی علی اقبال الممالک
منشی معظم السلطان