مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ بهمن (دلو) ۱۳۰۳ نشست ۱۲۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ بهمن (دلو) ۱۳۰۳ نشست ۱۲۳

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۶ بهمن (دلو) ۱۳۰۳ نشست ۱۲۳

جلسه۱۲۳ صورت مشروح مجلس یوم پنجشنبه یازدهم دلو ۱۳۰۳ مطابق یازدهم رجب۱۳۴۳ مجلس دو ساعت و یک ربع قبل از ظهر بریاست آقای سهام السلطان نائب رئیس تشکیل گردید. صورت مجلس سه شنبه چهاردهم دلو را آقای میرزا جواد خان قرائت نمودند

نائب رئیس-آقای وکیل الملک (اجازه) وکیل الملک-بنده قبل از دستور عرضی دارم نائب رئیس-آقای ضیاء الواعظین(اجازه) ضیاءالواعظین-بنده بعد از تصویب صورت مجلس عرضی داریم . نائب رئیس-آقای مشیرمعظم.(اجازه)

مشیر معظم-بنده قبل از دستور عرض دارم . نائب رئیس-شاهزاده شیخ الرئیس (اجازه)

محمدهاشم میرزاشیخ الرئیس-بنده هم قبل از دستور عرض دارم.نائب رئیس-در صورت مجلس مخالفی نیست؟( گفتن خیر) آقای وکیل الملک.(اجازه)

وکیل الملک چیزی را که بنده خواستم به عرض آقایان برسانم موضوع متعدالمالی است که از طرف وزارت مالیه به تمام وزارت خانه ها داده شده است و آن راجع بکسر صدوچهل هزار تومان و کسریست از بابت نیم عشر اوقاف خوانواری که از بودجه های سنه آتیه شان کسر بگذارند.با علاقه مندی که تمام آقایان نمایندگان(بنده میدانم)و خود دولت نسبت بامور صحی این مملکت دارند.صحیه این مملکت صدوسی و شش هزار تومان بودجه اش میباشد. ما از یک طرف پیش نهاد میکنیم مجلس هم رای میدهد که عشر عایدات مملکتی صرف معارف و صحیه بشود.

بعضی از نمایندگان-مجلس چنین رائی نداده است. شیروانی-چرابقابل توجه بودنش رای داده شد.

وکیل الملک –آنوقت وزارت مالیه چنین متحد المالی داده است که این مبلغ از کلیه وزارت خانه ها کسر شود.در صورتی که میسیون محترم آمریکایی هم بنده میدانم در کسر بودجه صحی نظری ندارندزیرا در آمریکا معلوم است تا چه اندازه اهمیت بامور صحی میدهند ودر ظرف این دو سال هم این میسیون محترم احتیاجات ما را بامور صحی بخوبی فهمیده اند امیدوارم انشاءالله آنها هم کاملا رعایت این مسئله را بکنند ولی امروز عقیده بنده این بود که از مجلس گذشته است تذکری بدولت داده شود.

در این قانون بودجه که از مجلس گذشته است پس از وضع خانواری و نیم عشر اوقات مبلغ هفتصدوهفتادودوهزارتومان فاضل عایدی داشته اند و با این ترتیب چطور شده است که این صدوچهل هزار تومان را آورده اند در وزارت خانه ها تقسیم کردند که از بودجه سال آتیه آنها کسر شود ممکن است بگویند که در مقابل آن دو میلیون نهصد هزار تومان قروض متراکم دولت و مخارج فوق العاده که سابقا پیش آمده بود گذارده اند .بنده عرض می کنم در صورتی که این طور است بهتر است که اگر ما برای استهلاک دومیلیون و نهصدهزار تومان چهار سال در نظر گرفته ایم که از این فاضل عایدی

مستهلک کنیم چهار سال را پنج سال کنیم و یک موسسات مهمی حذف نشود. مخصوصاً از نقطه نظر عدم کسر بودجه صحیه بنده عقیده ام این است که بدولت تذکر داده شود همان طور که اداره صحیه در نظر گرفته است که درولایات وایالات توسعه باداره صحی بدهد بودجه صحیه را بطور کامل برای سال آتیه بمجلس بیاورند که آقایان در آن رأی بدهند اگر آقایان موافق باشند خوبست این مسئله بدولت نذکر داده شود. نائب رئیس-آقای ضیاء الوعظین-(اجازه) بعضی از نمایندگان-وارد دستور شویم.

نائب رئیس-جمعی از آقایان تقاضا دارند وارد دستور شویم. بعضی از نمایندگان-اجازه داده شده است. نائب رئیس-(خطاب بآقای ضیاء الواعظین)بفرمائید تا بعد وارد دستور شویم.

ضیاء الواعظین- بنده برای اینکه نمایندگان محترم در نظر دارند که زودتر وارد دستور شویم ودستور هم قانون انتخاباتست خیلی زحمت نمیدهیم. نظرم یک تذکر مختصری است به آقایان نمایندگان محترم راجع بمالیات صنفی. یک مالیاتهائی بر خلاف قانون از مرودم گرفته میشود وباین مناسبت مردم فقیر وبی بضاعت شده اند . وقتی که راپورت کمیسیون بودجه راجع بقانون بودجه بود در این خصوص مذاکرتی شد ومخبر محترم کمیسیون بودجه هم اظهار داشتند که این مالیات چیزی نیست خیلی کم شده است اگر هم چیزی هست قابل اهمیت نیست .

بنده در این خصوص یک قدری سعی کردم که ببینم مالیات اضافی که از آثار دوره استبداد است چقدر است . یک صورتی من بدست آورده ام که راپورت رسمی یکی از رؤسای ورازت مالیه ( آقای فهیم الملک ) است که شرح میدهد بعنوان مالیات صنفی در هر کجا چقدر گرفته میشود . از طهران وسایر ایالات و ولایات را مفصلا شرح میدهم که چطور گرفته میشود واگر بخواهیم آنها را بخوانم وشرح دهم مطلب خیلی طول میکشد و وقت مجلس گرفته میشود.

لذا بطور خلاصه عرض میکنم از طهران گرفته میشود: پنجاه و هفت هزار وهفتصد و بیست و دو تومان شش قران که آن مبلغ از خود طهران بابت مالیات اضافی که عمارت از مالیات عبدی.اعطائی.تره بار و غیره است.صورت آن هم هست ممکن است به یک وسیله بدهم طبع کنند که به نظر آقایان نمایندگان برسد. از فارس گرفته میشود سی و چهار هزار و نه تومان و شش قران عشور میگیرند مالیات و باغ خانه سوق الدواب و مالیت صنفی میگیرند. مالیات صنفی را دوجا میگیرند یکجا از اصناف پانزده هزار و کسری و یکجا باز مالیات صنفی سیصدوچهل و هشت تومان.

یک مالیاتی هم هست که بنده هرچه فکر کردم نفهمیدم از بعضی از اعضاء مالیه هم سؤال کردم آنها هم نفهمیدند و آن مالیات سابق است و معلوم میشود یک مالیات خیلی قدیمی است که از آثار دوره داریوش است از کرمان یازده هزار و سیصد و هفده تومان و کسری گرفته میشود که اینجا صورت ریزش هم هست از آذربایجان مالیات اصناف. فخاری. سوق الدواب. احتسابیه. همین سرشماری که نمایندگان محترم لغوش کردند. ذبایح تقریبا شصت و هفت هزار و صد و سی وهشت تومان ودو قران و پانصدوپنجاه دینار مالیات صنفی میگیرند . از خراسان پنجاه و دو هزار تومان گرفته میشود و یک قلمهای شرم آوری از قبیل مالیات داغ کفش و غیره از آنجا میگیرندمالیات آب چر. علف چر .

حق المرتع و غیره که صورتش هست اینها از خراسان گرفته میشود . از اصفهان گرفته میشود هیجده هزار و هیجده تومان و دوهزار و دویست و بیست و پنج دینار اصناف . سوق الدواب . فخاری . ذبایح از مازندران گرفته میشود . پانزده هزار و دویست و چهل و شش تومان . آنجا دیگر مالیات هوایی هست . مالیات ارضی هست . مالیات شبانه هست . مالیات روزانه هست . یک مالیاتهای غریب و عجیبی از مازندران گرفته میشود مثلا مالیات قراولی . همینطور از همدان گرفته میشود . مالیات خانات صباغی . داروغه گری . فخاری و غیره . از یزد گرفته میشود هفت هزار و ششصد و کسری . از کاشان چهار هزار و هشتصد و چهل و چهار تومان

از کرمانشاه مالیات عشور روغن (که مخصوصا فرمودند این مالیات نیست و از روغن گمرک گرفته نمیشود ) بنده عرض میکنم که از کرمانشاه مالیات حمل روغن گرفته میشود هشتصد و سی و نه تومان و شش قران و دویست دینار تمام این مالیاتها بر خلاف قانونست . جمع کل این مالیاتهای صنفی که گرفته میشود

(مطابق شرحیکه از مدیران محترم جراید هم خواهش میکنم درج کنند ) چهار صدو نود و هفت هزارو صدو شصت و چهارتومان و دو هزار و نهصد و بیست و پنج دینار است . این مالیات صنفی است که در چهار سال قبل گرفته میشده و البته حالا که وزارت مالیه منظم شده است بیشتر از این گرفته میشود بعد بنده مطالعاتی کردم که آیا باین تناسب که در ایالات و ولایات از ضعفاء مالیات میگیرند بهمین تناسب هم خرج معارف آنجاها میشود یا نه ؟

دیدم باین تناسب در ایالات و ولایات صرف معارف نمیشود . از فارس سی و چهار هزارتومان و کسری گرفته میشود آنوقت نوزده هزار و ششصدو چهل و چهار تومان صرف معارفش میشود . بطور خلاصه عرض میکنم جمع کل مالیات اضافی که گرفته میشده است چهارصدو نودو هفت هزار و صدو شصت و چهار تومان است و در مقابل این مبلغ خرج معارف می شود .

صدو هفتاد هزار ودویست و بیست تومان . در صورتیکه شاید تمام این مبلغ هم صرف مدارس ابتدائی نمیشود اینجا گفته شد مطابق پیشنهادی که آقای تدین در کمیسیون بودجه کرده اند و تصویب هم شده است بنا است از وزارت مالیه تقاضا شود که صورت جزء عایدات را بمجلس بفرستند تا آقایان نمایندگان محترم در آنها نظر کنند و ببینند این مالیاتهایی که گرفته میشود کدامش قانونی و کدامش غیر قانونی است و مالیاتهایی که غیر قانونی است و از مردم گرفته میشود بنظر آقایان نمایندگان برسد .

بنابراین یک پیشنهادی تهیه شده است که تقدیم مجلس شورای ملی میشود راجع به لغو مالیاتهای صنفی و تقاضا میشود در ضمن از وزارت مالیه تقاضا شود (همان طور که پیشنهاد آقای تدین در کمیسیون تصویب شده است ) صورت جزء عایداتشان را برای اطلاع خاطر محترم آقایان نمایندگان بمجلس بفرستند که آقایان مطالعه فرمایند که مالیاتهای غیر قانونی را چطور باید لغو کرد.

بعضی از نمایندگان-وارد دستور شویم . نائب رئیس – ماده سی ام قانون انتخابات مطرح است . (بشرح ذیل خوانده شد) ماده۳۰ – انجمن نظارت با شعب آن تمام تعرفه هائی را که میدهد بترتیب نمره در کتابچه مخصوص ثبت مینماید نائب رئیس – مخالفی نیست (گفته شد خیر) نائب رئیس – پیشنهادات قرائت میشود . (اینطور قرائت شد)

پیشنهاد آقای میرزا جوادخان . بنده پیشنهاد میکنم که ماده سی بترتیب ذیل اصلاح شود : انجمن نظارت یا شعب آن تمام تعرفه هائی را که میدهد بترتیب فقرات ماده ۱۶ در کتابچه مخصوص ثبت نماید پیشنهاد آقای حاج سیدالمحققین – ماده ۲۰ منشی انجمن نظارت یا شعب آن تمام تعرفه هائی را که میدهند . الی آخر نائب رئیس – ماده سی و یک (اینطور خوانده شد)

ماده۳۱ بمناسبت اهمیت محل مدت دادن تعرفه اخذ رای از پنج روز الی بیست روز خواهد بود بتعیین انجمن نظارت و پس از انقضاء موعدیکه انجمن نظارت برای نشر تعرفه و اخذ رای معین نموده دیگر ورقه تعرفه و رای داده وگرفته نمیشود

نائب رئیس – آقای یاسائی (اجازه) یاسائی – بنظر بنده در موقع اخذ تعرفه بایستی بر مدت اضافه کرد اینکه نوشته شده است :بمناسبت اهمیت محل مدت دادن تعرفه و اخذ رای از پنج روز الی بیست روز خواهد بود این خیلی کم است اقلا باید از پنج روز تا یکماه باشد و بهمین جهت بنده اینطور پیشنهاد کرده ام نائب رئیس – آقای اخگر (اجازه) اخگر – عرضی ندارم نائب رئیس – آقای آقا سید یعقوب(اجازه)

آقا سید یعقوب – این چیزی است که آقای یاسائی فرمودند این یک اشکال اساسی نیست اگر ایرادی دارند ممکن است پیشنهاد بفرمایند در کمیسیون البته اگر دیدند موجب تسریع انتخابات خواهد شد تصویب مینمایند .نائب رئیس – آقای طهرانی (اجازه)

آقا شیخ محمد علی طهرانی-بنده عرضی ندارم بعضی از نمایندگان-مذاکرات کافی است شیروانی کافی نیست.نائب رئیس-رای میگیریم بکفایت مذاکرات آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند)نائب رئیس-اکثریت است.پیشنهادها قرائت میشود (بشرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد آقا حاج سیدالمحققین-ماده۳۱بمناسبت واقتضاء محل مدت دادن تعرفه واخذ رای در مجموع انجمن های مرکزی وفرعی ۰الی آخر پیشنهاد آقای سرکشیک زاده-بنده پیشنهاد میکنم حداکثر دادن تعرفه بیش از پانزده روز نباشد پیشنهاد آقای سلطان العلماء-بنده پیشنهاد میکنم که مدت از پنج روز الی یک ماه در ماده سی ویک مقرر شود پیشنهاد آقای شیخ جمال-ماده ۳۱مدت دادن تعرفه واخذ رای پانزده روز خواهد بود

پیشنهاد آقای ساکینیان-بنده پیشنهاد میکنم ماده سی ویک اینطور اصلاح شود: ماده ۳۱ تقسیم یک حوزه انتخابیه مرکزی بحوزه های فرعی بترتیبی باید باشد که برای کلیه عمل انتخابات هر حوزه فرعی زیادتر از سه روز مدت لازم نباشد بطویکه در تمام مملکت کلیه انتخابات یک روز معین شروع شده ویک روز معین خاتمه پیدا کند ومدت کلیه عمل انتخابات تمام مملکت بیشتر از ده روز الی بیست روز طول نکشد.

پیشنهاد آقای هرمزی-بنده پیشنهاد مینمایم در ماده۳۱اخذ رای ودادن تعرفه از پنج روز الی بیست روز تقلیل یابد با از پنج الی ده روز پیشنهاد آقای احتشام الحکماء-بنده پیشنهاد میکنم ماده سی ویک این طور اصلاح شود: بمانسبت اهمیت محل دادن تعرفه واخذ رای از پنج روز الی پانزده روز خواهد بود. نائب رئیس-ماده سی و دو قرائت میشود. (بشرح آتی خوانده شد)

ماده۳۲-اشخاصی که شرایط انتخابکردن را دارا هستند اگر در ظرف مدتی که انجمن نظارت بجهت گرفتن تعرفه تعیین نموده است تعرفه نگیرند در آن انتخابات حق ایشان ساقط است

نائب رئیس-آقای یاسائی (اجازه) یاسائی-عرضی ندارم

نائب رئیس-آقای شیروانی (اجازه) شیروانی-عرضی ندارم نائب رئیس-آقای دست غیب (اجازه) دست غیب-فعلا عرضی ندارم نائب رئیس- آقای ضیاء الواعظین (اجازه) ضیاء الواعظین-عرضی ندارم نائب رئیس-مخالفی ندارم.ماده سی وسه

ماده۳۳-انتخاب کنندگان پس دادن رای در صورت تنگی جاواختلال نظم به امر رئیس از مجلس انتخاب خارج میشوند.نائب رئیس-آقای مشاراعظم (اجازه)

مشاراعظم-بنظر بنده در وضع این ماده قانون درکمیسیون رعایت کرده اند که بوکلین برنخورد واز این جهت نوشته اند در صورت تنگی جا واختلال نظم رأی دهندگان پس از دادن رأی خارج شدند در صورتیکه بعقیده بنده غبارت تنگی جاواختلال نظم لزومی ندارد وباید نوشته شود انتخاب کنندگان پس از دادن رأی باید خارج شوند چون پس از دادن رأی در آنجا دیگر کاری ندارند

نائب رئیس-آقای اخگر (اجازه) اخگر-این مسئله طبیعی است که انتخابات یک امر ملی است وهمه افراد ملت در آن حق نظارت دارند وبهیچوجه نمیشود این حق را از افراد ملت سلب کرد ودر این ماده پیشبینی شده است که اگر جا تنگ شد یا اتفاقی در بین حاضرین رخ داد حق داشته باشند انتخاب کنندگان را پس از دادن رأی از انجمن خارج کنند والا هر کس حق دارد در امر انتخابات نظارت داشته باشد وببیند چطور جریان دارد

نائب رئیس-آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقای آقا سید یعقوب -همانطور که آقای شیروانی اشاره کردند این قانونیست نه نظامنامه البته اعضاء انمجمن یک نظامنامه مخصوص دارند وما نباید موارد نظامنامه را در قانون بنویسیم این است که بنده پیشنهاد میکنم ماده ۳۴بجای ماده۳۳نوشته شود میخواستم پیشنهاد کنم حذف شود ولی چون پیشنهاد حذف ماده را نمی توانستم بکنم باین جهت اینطور پیشنهاد کردم وبعقیده بنده این ماده بکلی زائد است

بعضی از نمایندگان-مذاکرت کافی است. (بعضی گفتند کافی نیست)

نائب رئیس-رأی میگیریم بکفایت مذاکرت آقایانیکه مذاکرت را کافی می دانند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) نائب رئیس-معلوم می شود کافی است پیشنهادها قرائت میشود (باینترتیب قرائت شد) پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب –بنده پیشنهاد میکنم که ماده ۳۴بجای ماده۳۳نوشته شود پیشنهاد آقای شیخ العراقین زاده-بنده پیشنهاد میکنم که ماده۳۳بکلی حذف شود پیشنهاد آقای مشاراعظم-بنده پیشنهاد میکنم ماده۳۳باینحو نوشته شود انتخاب کنندگان پس از دادن رأی از مجلس خارج میشوند

نائب رئیس-ماده۳۴ (بترتیب ذیل خوانده شد) ماده۳۴-عموم حضور انجمن نظاراعم از ناشرین تعرفه واخذ این رأی در ختام هر جلسه با احتیطات لازمه شکاف جعبه آداء ودفاتر راجعه بانتخاب را مهروموم نمموده پس از رسمی شدن جلسه دیگر با حضور اعضاء باز میماند. هر یک از اعضاء که از مهر نمودن صندوق استنکاف نماید حق اعتراض او ساقط است نائب رئیس-آقای یاسائی (اجازه) یاسائی-عرضی ندارم نائب رئیس-آقای طهرانی (اجازه)

آقا شیخ محمد طهرانی-بنده خواستم آقای مخبر را متذکر کنم که عبارت را اصلاح کنند چون مقصود از حضار انجمن معلوم نیست که تمام افراد است یا اکثریت افراد ظاهراً مرادشان اکثریت حضار است خوب است بجای حضاراکثریت افراد بنویسند مخبر-نظر کمیسیون این بود که هر کدام حاضر هستند امضاء کنند اگر تما حضار باید تمام امضاء کنند اگر تمام حضار نیستند اکثریت اعضاء که حضور دارند باید امضاء کنند چون یک کار مهمی است واگر بعضی ها استنکاف کنند ممکن است یک اشکالاتی تولید کند.

نائب رئیس-آقای شیروانی (اجازه)

شیروانی-این قانون بعقیده بنده باید از سایر قوانین مملکتی ابهامش کمتر باشد زیرا دیده شده است از ابهام قوانین یک اداره که تنها مجری آنست بعضی اوقات سوءاستفاده میکنند.

بنابراین یک قانونی که در هر گوشه از مملکت یک نوعی تعبیر میشود. البته باید طوری نوشته شود که خالی از ابهام باشد. وقتی بنده می بینم در مواد این قانون ابهامات زیادتر از سایر قانون است واجازه هم نمیدهند که تشریح شود واقلا این ابهامات در مجلس گفته شود آنوقت ممکن است بنده حس کنم که این قانون از نقطه نظر تطبیق با اشخاص نوشته شده است ویا اینکه این طور مبهم نوشته شده است.

در موادش هم وقتی که اجازه میگیریم میگویند مذاکرات کافی است ورأی هم بکفایت مذاکرات میدهند ومیگذرند وپیشنهادهائی که میشود هم هیچکدام تشریح عیوبات آن ماده را نکرده اند. این که اینجا ذکر کرده است مدت دادن تعرفه واخذ رأی از پنج روز الی بیست روز است عبارت مبهمی است وممکن است یکجا که دلشان میخواهد پنج روز قرار بدهند وجای دیگر که میل ندارند بیست روز معین کنند وباز عبارت دیگری که خیلی کش دارد ولاستیکی است این است که میگوید هر کدام از اعضاء انجمن که استنکاف کردند باین که صندوق را مهر نمایند حق اعتراضشان ساقط است آنوقت از نه نفر عضو انجمن اگر هشت نفرشان استنکاف کردند بموجب این ماده که محرمانه جزو این قانون شده است اگر فقط یک نفر از اعضاء انجمن امضاء ومهر کرد کافی است برای اینکه تقریباً اینجا این طرف ابهام را تصریح کرده است که هر کدام از اعضاء انجمن استنکاف کردند حقشان ساقط است واین ماده بنظر بنده چیز عجیبی است.

زیرا ممکن است در یک محلی اعضاء انجمن در تحت تاثیراتی واقع شوند که نتوانند امضاء کنند آنوقت بموجب این ماده حقشان ساقط است. پس باید اینجا یک جمله نوشته شود که شخص مستنکف باید علت استنکاف خودش را بنویسد ودر جوف دوسیه بگذارند که بعد ما آنرا ببینیم وبفهمیم چرا یک نفر از اعضاء انجمن درب جعبه را مهرو امضاء نکرده است. والا بصرف اینکه نوشته شود که هر یک از اعضاء که از مهر نمودن صندوق استنکاف نماید حق اعتراض او ساقط است بنده مخالفم. ودیگر اینکه تنها اعضاء انجمن نباید صندوق را مهر کنند بلکه هر کدام از مأمورین دولتی هر کس که در هرجا از طرف دولت مباشر امر انتخابات است او هم علاوه بر اعضاء انجمن باید مهر کند دیگر خواستم عرض کنم که باید علاوه براین ماده در سایر مواد هم دقت شود که

ابهامش کمتر باشد که در هر گوشه از مملکت یک طوری تعبیر نشود. نائب رئیس-آقای اخگر(اجازه) اخگر-آقای شیروانی اظهار فرمودند که در این ماده ابهامی هست. بنهد نمیدانم ابهامش در کجا است بعلاوه در ضمن حمله بیک ماده داخل در کلیات میشوند وراجع بیک ماده دیگری که مذاکراتش گذشته است اشاره میکنند وبا لفظ بی لطفی هم بی لطفی می فرمایند که مربوط بقانون نیست. میفرمایند چرا باید از پنج روز تا بیست روز باشد؟

این برای این است که یک شهری جمعیتش زیادتر است در آمدن وتعرفه گرفتن ودادن رأی بیشتر طول میکشد یا برعکس یک جایی کوچکتر است جمعیتش هم کمتر است از این جهت کمتر طول میکشد ونمی شود بطور کلی گفت که حتماً بیست روز بیایند. مثلا در طهران اگر بخواهند تعرفه بگیرند بواسطه کثریت جمعیتش زیادتر طول میکشد

ولی در آباده چون جمعیتش کمتر است البته کمتر طول میکشد ونمیشود گفت که حکماً بیست روز باید طول بکشد واین مطالبی است که محتاج بتوضیح نیست مثلا نمی شود گفت در شمیران بیست روز تعرفه بگیرند چون در طهران بیست روز تعرفه میگیرند. اما اینکه فرمودند ممکن است از نه نفر اعضاء انجمن هشت نفرشان استنکاف از مهر کردن نمایند. بنده نمی دانم چطور این اگر با واقعیات باید تطبیق شود؟ وچطور هشت نفر استنکاف از مهر کردن مینمایند؟!

یک صندوقی که در موارد بعد هم ذکر شده در حضور تمام حضار می بینند وبعد هم آن عده که مامور دادن تعرفه هستند تعرفه می دهند وآن عده هم که تعرفه گرفتن رأی هستند آراء را میگیرند وبعد هم همه مهر میکنند علتی ندارد که یک عده استنکاف بکنند وما داخل این عسروخرجی که آقای شیروانی بیان فرمودند بشویم. بعلاوه اکثریت اعضاء انجمن مناط است ودر صورتیکه چند نفر هم استنکاف کردند. (در صورتیکه چنین چیزی نمی شود)

با این حال باز اکثریت انجمن مناط اعتبار است واما این که میفرمایند حکما باید مامور حکومت هم امضاء کند بنده گمان می کنم همان طوری که در مواردبعد گفته شده است

چون انجمن نظار در امر انتخابات نظارت دارند ومسئول انتخابات هستند لذا یا باید اختیار را به آنها واگذار کرد والبته هر چه مامورین دولت در این امر کمتر دخالت داشته باشند بهتر است با این حال باز هم اگر نظریاتی دارند ممکن است پیشنهاد بفرمایند

جمعی از نمایندگان-مذاکرات کافی است. نائب رئیس-مذاکرات کافی است؟ بعضی از نمایندگان-بلی کافی است نائب رئیس-پیشنهادها قرائت میشود. (بمضمون ذیل خوانده شد)

پیشنهاد آقای وکیل الملک-پیشنهاد میکنم قسمت اول ماده ۳۴اینطور نوشته شود عموم حضار اعضاء انجمن نظارالخ پیشنهاد آقای آقا سیدیعقوب بنده پیشنهاد میکنم ماده۳۴نوشته شود حاضرین از اعضاء انجمن نظار پیشنهاد آقای حاج سیدالمحققین-ماده۳۴اکثریت اعضاء انجمن نظار الی آخر. پیشنهاد آقای سید محی الدین-پیشنهاد میکنم پس از ناشرین تعرفه وآخذین رای کلمه نماینده حکومت اضافه شود.

پیشنهاد آقای سلطان العلما-بنده پیشنهاد میکنم در آخر ماده ۳۴اضافه شود در صورتیکه اکثریت اعضاء مهروموم کرده باشند پیشنهاد آقای اخگر-تبصرماده۳۴-صندوق های آراء باید قبلا در یک پارچه یک قطعه لفاف شده ودر روی درزلفاف اعضاء انجمن مهرولاک نمایند پیشنهاد آقای بهبهانی-بنده پیشنهاد مینمایم عبارت ماده۳۴

در قسمت اسقاط حق اعتراض این نحو اصلاح شود: هر یک از اعضاء حاضر که بغیر عنوان اعتراض ازمهر نمودن ضندوق الی آخر پیشنهاد آقای دامغانی-بنده پیشنهاد میکنم نوشته شود با حضور اعضاءحاضر باز مینماید پیشنهاد آقای امیر احتشام-در ماده۳۴بنده پیشنهاد میکنم بعد از عبارت حق اعتراض ساقط است علاوه شود ودر صورت مجلس قید شود پیشنهاد آقای سرکشیک زاده-بنده پیشنهاد میکنم سطر آخر ماده۳۴حذف شود.

پیشنهاد آقای شریعت زاده-بنده پیشنهاد میکنم قسمت اخیر ماده۳۴بترتیب زیر اصلاح شود. اگر یکی از اعضاء انجمن از مهر نمودن صندوق امتناع نمایند در صورت مذاکرات همان جلسه امتناع او با ذکر جهت قید خواهد شد. پیشنهاد آقای میرزا یداله خان بنده پیشنهاد میکنم درماده۳۴در سطر سوم بعد از کلمه مهروموم نموده اضافه شود که در تحت نظارت ومسئولیت خود حکومت جعبه را ضبط وپس از رسمی شدن جلسه دیگر الی آخر نائب رئیس-ماده سی وپنج (بشرح آتی خوانده شد) ماده۳۵ورود در محوطه انتخابات با داشتن اسلحه اکیداً ممنوع است

نائب رئیس-آقای یاسائی یاسائی-عرضی ندارم نائب رئیس-آقای طهرانی طهرانی-عرضی ندارم نائب رئیس۰آقای شیروانی (اجازه)

شیروانی-اینجا باید توضیح داده شود که اشخاصی که مواظب نظم آنجا هستند آنها باید اسلحه داشته باشند یا خیر؟ وبنده عقیده دارم که آنها هم که نباید اسلحه داشته باشند در یک محلی که محل اجتماع ملی است باید خالی از هرگونه قوه قهریه باشد از این جهت لازم است که اینجا توضیح داده شود. نائب رئیس-آقای اخگر (اجازه)

اخگر-بنده خیال میکنم این ماده خیلی واضح است زیرا مقصود این است که اشخاصی که برای انتخاب کردن میآیند نباید اسلحه داشته باشند ولی البته واضح است که مامورین امنیت وحفظ نظم مستثنی هستند دیگر توضیح لازم ندارد.

جمعی از نمایندگان-مذاکرات کافی است. شریعت زاده بنده مخالفم. نائب رئیس-میفرمایند مذاکرات کافی است وقبل از سر کار هم خیلی اجازه خواسته اند آقای دست غیب (اجازه) دست غیب-عرضی ندارم نائب رئیس-آقای ضیاء الواعظین (اجازه)

ضیاء الواعظین-عرضی ندارم بعضی از نمایندکان-مذاکرات کافی است؟ (گفتند-بلی)

نائب رئیس-پیشنهادی رسیده قرائت میشود. (بمضمون ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد میکنم-بماده۳۵ضمیمه شود غیر از مستخدمین امنیه ونظمیه که حضور آنها در انجمن لازم است. یاسائی نائب رئیس-ماده۳۶(بشرح ذیل قرائت شد)

ماده۳۶-پس از انجام انتخابات رئیس انجمن اعلام ختم انتخابات را نموده وبشرحی که در ماده۲۷ذکرشد جعبه آراء را ممهور ومحفوظ نموده موقع استخراج آراء را معین مینمایند فاصله ختم انتخاب وشروع باستخراج آراءبیشتر از سه روز نباید باشد.

نائب رئیس-آقای یاسائی (اجازه)

یاسائی-بنظر بنده بعضی توضیحات در این ماده لازم است داده شود. اینجا نوشته است (پس از انجام انتخابات رئیس انجمن اعلام ختم انتخابات را نموده) بنظر بنده این عبارت در این ماده مورد ندارد زیرا انتخابات هنوز انجام نگرفته وباید نوشته شود پس از دادن تعرفه واخذ رأی. انجام انتخابات وقتی است که رئیس پس از قرائت آراء یا پس از اینکه انجمن منحل میشود اعلام میکند دیگر اینکه اینجا نوشته شده است: وبشرحی که در ماده۲۷ذکر شد جعبه آراء را ممهور ومحفوظ مینماید. بنظر بنده در ماده۲۷هم یک محکم کاریهائی در نظر گرفته نشده است که در موقع عمل صندوق مورد بعضی عملیات واقع نشوئد وبعقیده بنده باید آن جعبه را در یک لفاف پیچند واین لفاف هم یک پارچه بیشتر نباشد وبعد روی آن لفافه هم یک پارچه بیشتر نباشد وبعد روی آن لفافه را مهر وموم بکنند نه اینکه روی چوب صندوق را مهر وموم کنند.

بعلاوه بطور کلی بنده عقیده ام این است که اینجا قید شود (در مرکز انجمن) برای اینکه ممکن است صندوق را از این خانه بآن خانه ببرند وهمیشه یک محلهائی را طی بکنند. بنابراین باید قید شود در هر کجا که مرکز انجمن است صندوق در آنجا حفظ شود. دیگر اینکه نوشته شده است (فاصله ختم انتخابات وشورع باستخراج آراء بیشتر از سه روز نباید باشد) بعقیده بنده این مدت زیاد است وباید ذکر شود. پس از آنکه انتخابات ختم شد یعنی دادن تعرفه واخذ رأی تمام شد پا بلافاصله

یااقلادر ظرف ۲۴ ساعت باستخراج آراءبشود زیرا ممکن است راین ببن یعنی در فاصله بین اخذ آرائ و خواندن آراء یک حوادثی پیش بیاد از این جهت باید گفت پس از آنکه دادن تعرفه و اخذ رای تمام شد بلافاصله شروع باستخراج آراء بنماید منتهی ۲۴ساعت بیشتر طول نکشد و اگر زودتر ممکن شد دیگر بهتر والا بیش از یک روز نباید باشد.

قسمت دیگر عرایضم راجع باین فصل است و چون ماده بخصوص نداشت که بنده در آن ماده عرض بکنم و خیال میکنم متناسب با این ماده باشد و حالا که این ماده ختم میشود باید در تحت یک ماده مخصوصی در اینجا گنجانیده شود و بنده بعنوان یک ماده الحاقیه پیشنهاد کرده ام که رآی دهندگان در ورقه رآی باید کاملا هویت وکیل خود را معین کنند.

یعنی اسم و رسم و شهرت و لغب هر چیزکه او را ممتاز میکند از سایرین در آن ورقه رای قید کنند که اشتباه نشود زیرا تجربه بما نشان داده است ودر گذشته نظرم میآید طهران در اطراف لغت مدرس مدتی انجمن گفتگو داشته که مدرس مطلق وقتی گفته میشود شامل آقای مدرس میشود یا شامل اشخاص دیگر هم که مدرس هستند میشود؟

در این صورت اگر مینوشتند آقا سید حسن مدرس دیگر هیچ اشکالی نداشت. پس باید اینجا قید شود که دیگر مدرس مطلق ننویسند. یا مثلا در سمنان ما یک تاجری هست معروف بتدین واز اینطرف آقای تدین ما هم معروفند.

اگر تدین مطلق نوشته شود آنوقت یکی میگوید مقصود آقای تدین است که در تمام مملکت معروف است دیگری میگوید خیر مقصود تاجری است که در محل معروف است و این اسباب اشتباه میشود و باید یک ماده الحاقیه اضافه شود که رآی دهندگان کاملا هویت منتخب خودشان را باسم و رسم و شهرت و لقب و یا هر قیدی که آن منتخب را از سایرین ممتاز میکند معلوم و معرفی بکنند که تولید اشکال و اشتباه نشود.

نائب رئیس-آقای اخگر(اجازه)

اخگر-انجام انتخابات صحیح است زیرا بعقیده بنده مفهوم ازکلمه انتخابات عبارت از تعیین ارده شخص انتخاب کننده است که در آن ورقه مینویسد و در صندوق میریزد در این صورت انتخابات انجام گرفته.

و اینکه معلوم کنند کی بیشتر یا کمتر رأی دارد جریان انتخابات است والا انتخاب وقتی تمام میشود که بنده ورقه رأی خودم را نوشته و در صندوق انداخته باشم

بنابراین گمان میکنم کلمه انجام انتخابات صحیح باشد. واما راجع بپارچه که فرمودند دور صندوق بپیچند این یک چیزی است که ممکن است باین ماده اضافه بفرمایند-وبنده خودم با این قسمت موافقم و پیشنهاد هم کرده ام و البته هر چه بیشتر احتیاط شود بهتر است. اما اینکه فرمودند اینجا یک تبصره باید اضافه شود که کاملا هویت اشخاص را باید رأی دهندگان معین کنند که از اشتباه مصون باشد.

بنده گمان میکنم اگر بماده ۴۱مراجعه بفرمائید رفع اشتباه خواهد شد زیرا در آنجا کاملا این نظریه تان تأمین شده است چون در ماده۴۱نوشته شد است: (از اوراق رأی آنچه سفیدیا لایقرء باشد یا اینکه صریحاً معرفی اتخاب شده را نکند یا امضاء انتخاب کننده را داشته باشد)و در اینجا مواظبت شده است که اگر صحیحاً معرفی انتخاب شد،در ورقه رای نشده باشد آن رأی صحیح نیست و البته اشخاصی که رأی میدهند مواظبت خواهند کرد که آن شخص را که انتخاب میکنند کاملا معرفی نمایند و دیگر اضافه کردنش در اینجا گمان میکنم لزومی نداشته باشد.(جمعی از نمایندگان گفتند مذاکرات کافی است. وبعضی گفتند کافی نیست

نائب رئیس-رأی گرفته میشودبکفایت مذاکرات در ماده سی و شش آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) نائب رئیس- معلوم میشود کافی است. پیشنهاد ها قرائت میشود. (بشرح آتی خوانده شد)

پیشنهاد آقای سلطان العلماء-بنده پیشنهاد میکنم در ماده ۳۶ بعد از ممهور و محفوظ نموده . این طور نوشته شود (وروز بعد شروع باستخراج آراء مینماید). پیش نهاد آقای یاسائی-بنده پیشنهاد میکنم ماده ۳۶ به نحوه ذیل اصلاح شود:

پس از انقضاء مدت دادن تعرفه و اخذ رای رئیس انجمن ختم آن را اعلام نموده با رعایت ماده ۲۷جعبه آرای را در یک پارچه پیچیده ممهور و در محل انجمن نظارت محفوظ نمودد موقع استخراج آراء را که بیش از ۲۴ ساعت نخواهد بود معین می نماید پیش نهاد آقای طهرانی و حاج سید المحققین ماده ۳۴ پس از انجام دادن تعرفه و اخذ رأی رئیس انجمن اعلام ختم را نموده الی آخر. ایضاً پیشنهاد آقای طهرانی و حاج سید المحققین.

پیشنهاد مینماییم در ماده ۳۶ بعد از جمله که در ماده ۲۷ ذکر شده نوشته شود اکثریت اعضاء انجمن نظار ممهور و محفوظ در محل انجمن نموده الی آخر.

پیش نهاد مسیوساکنیان.

بنده پیشنهاد میکنم تریتب استخراج آراء که در ماده ۳۶ شرح داده شده است این طور اصلاح شود: عصر هر روز انتخابیه و در ساعتی که قبلا معین و اعلام شده است استخراج آراء انتخابات همان روز انجام میگیرد.

پیش نهاد آقای میرزا یدالله خان بنده پیش نهاد میکنم در آخر ماده ۳۶ عبارت ذیل اضافه شود جعبه را در پارچه ای که دوختگی نداشته باشد پیچیده مهرومور نمایند. پیش نهاد آقا میرزا سید حسن کاشانی بنده پیش نهاد میکنم در ماده ۳۶ اینطور نوشته شود. پس از انقضاء مدت معینه دادن تعرفه و گرفتن رای رئیس انجمن اعلان ختم دادن تعرفه و گرفتن رای را اعلام مینماید و به شرحی که در ماده ۲۷ ذکر شد حعبه آرا را ممهور نموده و در محل انجمن درتحت نظر مأمورین مسئول محفوظ نموده و در موقع استخراج آراء را روز بعد معین مینماید

پیشنهاد آقا سردار مفخم بنده پیشنهاد میکنم بعد از ختم انتخابات فوراً شروع باستخراج آرا می شود

پیشنهاد آقای ضیاءالواعظین پیشنهاد میشود که ماده ۳۶ بترتیب ذیل اصلاح شود . ماده ۳۶-پس از انجام انتخابات رئیس ختم انتخابات را اعلام نموده و بلافاصله و بدون تعطیل شروع باستخراج آراء مینمایند.

پیشنهاد آقای ارباب کیخسرو بنده یشنهاد میکنم جعبه آرای مذکوره در ماده۳۶ بعلاوه پیچیده شدن در پارچه و مهر و لاک نمودن دردولابچه قفلو مهر و موم شود . پیشنهاد آقای یاسائی.ماده الحاقیه ذیل را در فصل پنجم پیشنهاد میکنم.(رأی دهندگان باید اسم و رسم وشهرت منتخب را بطوریکه کاملا او را معرفی کند و مشتبه بدیگری نشود در ورقه رای قید نمایند.

نایب رئیس-یک عده از آقایان تقاضای تنفس کرده اند بعضی از نمایندگان-صحیح است. در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیمساعت برپاست آقای مؤتمن لملک تشکیل گردید رئیس-ماده۳۷قرائت میشود(اینطور خوانده شد)

ماده ۳۷-روزیکه برای استخراج آراء مقرر است پس از رسمیت انجمن بامر رئیس امهار جعبه آراء ملاحظه و تطبیق شده جعبه را در حضور اعضاء و حاضرین از انتخاب کنندگان خالی نموده شروع بشمارش نماید.

رئیس-آقای یاسائی.(اجازه)

یاسائی-بعقیده بنده در این ماده باید توضیحی داده شود که چه وقت انجمن نظارت رسمیت پیدا میکند وبعبارت اخری حدنصاب را معین کنند. برای اینکه ما دیدیم که وزارت داخله یک لایحه آورد برای تعیین تکلیف که آیا همان اصل معمول به که نصف بعلاوه یک است مناط اعتبار است یا یک عده دیگری مناط است؟

اگر چه نظر مجلس نصف بعلاوه یک بود ولی باید اینجا توضیح داده شود و بنظر بنده همان طور که پیشنهاد کرده ام رسمیت انجمن نظارت وقتی است که دو ثلث اعضاء حاضر شده باشند یعنی از نه نفر شش نفر حاضر باشند و در آن صورت می شود گفت انجمن رسمیت دارد والا بطور کلی اینجا نوشته شود پس رسمیت انجمن بدون اینکه حدالنصاب را معیین بکنند بنده مخالفم

مخبر-در ماده ۵۷ که راجع به اعتبار نامه است در آنجا حداکثریت را تعیین میکنند و دیگر در این مورد تکرارش لازم نیست با این حال نماینده محترم لازم میدانند پیشنهاد کنند

رئیس-آقای طهرانی (اجازه) آقا شیخ محمد طهرانی-عرضی ندارم. رئیس- آقای شیروانی شیروانی-عرضی ندارم رئیس-آقای ضیاءالواعظین ضیاءالواعظین-پیشنهادی است تقدیم میکنم.

رئیس-آقای دست غیب یک نفر از نمایندگان-نیستند. بعضی از نمایندگان-مذاکرات کافی است. رئیس-مذاکرات کافی است؟. جمعی از نمایندگان-بلی. رئیس- پیشنهاد قرائت میشود.(این طور قرائت شد)

پیشنهاد آقای یاسائی- بنده پیشنهاد میکنم بماده ۳۷ اضافه شود(انجمن نظارت وقتی امنیت دارد که اقلا دو ثلث اعضاء حاضر باشند. پیش نهاد آقای حاج میرزا عبدالوهاب بنده پیش نهاد میکنم تبصره ذیل بماده ذیل اضافه شود. تبصره-اکثریت دو ثلث برای دادن دو ثلث تعرفه سه ربع برای باز کردن و

خواندن پیشنهاد آقای ضیاءالواعظین . پیش نهاد میشود که ماده ۳۷ بترتیب ذیل اصلاب شود . ماده ۳۷- در موقع استخراج آراء پس از رسمیت انجمن الی آخر. رئیس- ماده ۳۸ قرائت می شود (بمضمون ذیل خوانده شد) ماده ۳۸- پس از شمردن اوراق رای منشی انجمن عده آنها را باعده تعرفه قید شده تطبیق می کند. در صورت زیادی اوراق رای بعده اوراق زائده از کلیه اوراق بدون رؤیت برداشته و باطل نموده و در صورت مجلس نوشته میشود نقصان عده آراء مضر بانتخاب نخواهد بود.

رئیس- آقای یاسائی. (اجازه)یاسائی- عرض ندارم. رئیس- آقای تهرانی. (اجازه)

آقای شیخ محمد علی تهرانی- این جا یک عبارتی هست که خیلی مجمل است. می نویسد (نقصان عده آراء مضر نیست). فرض میکنیم هشتصد ورقه یا نهصد ورقه تعرفه داده اند برگشت میکند صد ورقه آن وقت با این صد ورقه وکیل انتخاب شود. این یک اندازه مورد تامل است و باید این جا به نظر بنده معین بکنند که نقصان آراء تا ثلث یا ربع مضر نیست والا از نهصد ورقه پنجاه ورقه باید برگشت کند آیا پنجاه ورقه کفایت میکند برای انتخاب یک وکیل ؟به نظر بنده این یک قدری مورد تامل است زیرا این مقدار کافی نیست .

مخبر-چه فرقی میکند بین کسانی که اصلا تعرفه نمی گیرند یا اشخاصی که تعرفه میگیرند ورای نمیدهند واگر بخواهیم این طوری که می فرمائید قبول کنیم آنوقت دور تسلسل لازم می آید واین صحیح نیست .

رئیس-آقای شیروانی (اجازه )شیروانی همان طور که سابق عرض کردم باید مواد طوری نوشته شود که حد داشته باشد .ما در ایران هستیم ومی بینیم متاسفانه گاهگاهی قضایا از محور طبیعی خودش طبیعی میشود واگر یک ماده قانونی هم داشته باشیم که آن ماده قانون قضایا رااز محور خود خارج کند اسباب زحمت خواهد شد .

بنده عقیده ام آن است درکم وزیاد بودن آراء باید حدی قائل شد.مثلا برای یک محلی ممکن است یک موانعی تراشیده شود که از هزار و پانصد نفر رای دهنده هفتصد و پنجاه نفر بتوانند آراء خودشان را بدهند و جلوشان را بگیرند و نگذارند در انجمن بیایند و آراء خودشان را بدهند یا مطلعشان کنند . اینها یک قضایائی است که ما در جریان انتخابات دیده ایم .

مثلا وقتی که انجمن موافق نباشد تمام آراء برگردد آنوقت روزها یک قدری دیر می آیند و معطل میکنند و انتخابات را به تعویق میاندازند و از پنج هزار تعرفه که توزیع شده هزار تا بر می گردد و چهار هزار تا بر نمی گردد و این مقداری هم که بر میگردد نمی شود گفت آراء حقیقی است . لذا بنده معتقدم که در اینجا باید یک حدی معین کرد که تا چقدر آراء اگر برگشت آن انتخاب اشکالی ندارد و موجب بطلان نمیشود و یا از چقدر اگر زیاد تر شد دچار بطلان میشود . نوشته: نقصان آراء مضر به حال انتخابات نیست بنده مخالفم و عقیده ام این است که باید حدی داشته باشد .

مخبر-اصلا نظر کمیسیون در این ماده برای اشتباهی است که منشی در موقع باطل کردن تعرفه ممکن است کرده باشد والا برای عده آراء نمی شود حد قرار داد و اینکه فرمودند انجمن نظارت ممکن است تعلل یا مسامحه کنند این طور نیست زیرا همان ساعت که تعرفه داده میشود همان موقع هم اخذ رای میشود . و مثل سابق نیست که امروز و یک موقع دیگر اخذ رای کنند در این صورت فکر نمی کنم این اشکال وارد باشد .

جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است . رئیس –مذاکرات کافی است ؟ بعضی از نمایندگان ـ بلی کافی است ! رئیس ـ پیش نهادها قرائت میشود . (بشرح ذیل خوانده شد ) .

پیش نهاد ساکنیان ـ بنده پیش نهاد میکنم در ماده سی و هشت عده اوراق زائده بطور مساوی از آراء تمام کاندیدها کاسته شود . پیش نهاد آقای ضیاء الواعظین ـ پیش نهاد میشود بعد از جمله (در کتابچه ثبت تعرفه )علاوه شود: یا اوراق هویت. پیش نهاد آقای تهرانی –این بنده پیش نهاد می کنم که که بعد از کلمه نقصان عبارت تا ثلث آراء اضافه شود.

رئیس-ماده سی و نهم قرائت می شود.

(بشرح زیر خوانده شد)ماده۳۹-اوراق رای را یکی از اعضاء بصورت بلند قرائت ولااقل بیک نفر دیگر امضاء می دهد و سه نفر دیگر از اعضاء اسامی را که خوانده می شود می نویسند رئیس-آقای یاسائی.(اجازه)یاسائی-عرضی ندارم.رئیس-آقای تهرانی.(اجازه)

آقاشیخ محمد علی تهرانی –عرضی ندارم.رئیس-آقای شیروانی.(اجازه) شیروانی-عرضی ندارم.رئیس-آقای دست غیب.(اجازه)

دست غیب- عرضی ندارم.رئیس-مخالفی نیست؟شریعتمدار دامغانی-بنده مخالفم. رئیس بفرمائید.

شریعتمدار دامغانی-عقیده بنده در این ماده که نوشته یکی آراء را به صورت بلند بخواند و یک نفر هم نظارت داشته باشد.این به نظر بنده کافی نیست. اقلا باید شش نفر از اعضاء ورقه های آراء را بخوانند و نظارت داشته باشند.

رئیس-پیشنهادات قرائت می شود(باین مضمون خوانده شد)پیشنهاد آقای یاسائی-بنده پیش نهاد می کنم ماده سی و نه به ترتیب زیر اصلاح گردد:اوراق رای را لااقل سه نفر از اعضاء خوانده و یک نفر از آنها به صورت بلند قرائت و سه نفر دیگر اعضاءاسامی را به ترتیبی که خوانده می شود می نویسند.

پیش نهاد آقای امیر حشت-بنده پیشنهاد می کنم در ماده۳۹ بجای یک نفر دونفر دیگر نوشته شود.پیش نهاد آقا میرزا یدالله خان- بنده پیش نهاد می کنم در ماده۳۹ سطر دوم این طور اصلاح شود:بیک یا دونفر از اعضاء میدهدو سه نفر دیگر از اعضاء اسامی را به ترتیبی که خوانده می شود می نویسند.

پیش نهاد آقای ضیاءالواعظین-پیش نهاد می شود که بجای یک نفر دیگر ذکر شود(ولااقل پنج نفر دیگر.) پیش نهاد آقای آقا سید یعغوب-بنده پیشنهاد می کنم بعد از کلمه لااقل یک نفر کلمه علی التبادل زیاد شود.

رئیس- ماده چهلم قرائت می شود.( باین ترتیب خوانده شد)ماده چهلم.هرگاه در اوراق انتخابات زیاده یا کمتر از عده معینه اسامی باشتد نقض در امر انتخابات حاصل نخواهد شد در صورت اول آن عده اسامی که زیاد نوشته شده از آخر ورقه خوانده نمی شود.

رئیس-آقای یاسائی .(اجازه) یاسائس-عرضی ندارم. رئیس –آقای تهرانی .(اجازه)

آقا شیخ محمد علی طهرانی-عرضی ندارم.رئیس-آقا شیروانی (اجازه)

شیروانی-این ماده باز بعقیده بنده از همان مواد کش دار است . باری اینکه یکعده کاندیداهستندو یک عده رای دهنده. یک قضایائی است که در ضمن انتخابات واقع می شود و ما اینها رابتجربه دیده ایم. مثلا طهران دوازده تا وکیل دارد یکی میآید و اسم پانزده شانزده نفر را برای وکالت مینویسدشما میخواهید آن عده اضافی را از آخر حذف کنید.آن چند تای آخر را باطل کنیددر صورتیکه ممکن است آراء آخری او صالحتر و منظور نظر نویسنده باشد.

در این صورت چرا اضافه را از اول نمی زنید که از آخر حذف می کنید بعقیده بنده این اوراقی که اسم کاندید ها را زیاد تر از آنچه که معین شده می نویسد اینها را اصلا باطل می دانم برای اینکه این یک راه تقلبی است برای دهنده ها که با هم معاملاتی بکنند. از این جهت بنده اساسایک همچو اوراق رائی باطل می دانم .

رئیس-آقای اخگر(اجازه)

اخگر-اوراق رائی که اشخاص رای دهنده می نویسند بدیهی است که اطلاع از عده اشخاص انتخاب شوندگان خواهد بود.وقتی که در یک محوطه انتخابی بعمل می آید از دو حال خارج نیست یا آن کسی که رای می دهد از ۵ نفر عده که باید از آن انتخاب شوند بسه نفرش اعتماد دارد و اسم همان۳ نفر را می نویسد و مجبور نیست حتما اسم آن دو نفر دیگری که بآنها اطمینان و اعتماد ندارند بنویسد. و البته در این صورت اسم ۳ نفری که نوشته قبول است و آن ورقه رای را باید پذیرفت و قبول کرد.

یا این است که اشتباه میکند و بجای ۵ نفر که باید بنویسد اسم ۶ یا ۷ نفر را می نویسد در این مورد هم باز بدیهی است که باشخاصی که بیشتر اطمینان و اعتماد دارد اسم آنها را در اول خواهد نوشت در این صورت البته آن عده که لازم است قبول شود و اضافه بر آن ناچار بایستی باطل شود.

و اما اینکه آقای شیروانی میفرمایند

است در این نتیجه یک تقلباتی این کار را بکنند خود این اظهار دلیل بر این است که اسم آنهایی را که اطمینان دارد بالا مینویسد و کسانی را که اعتماد ندارد پائین. علی ایحال مادر اینجا چه باید بکنیم؟ بهرصورت اینطور که ما قرارداده ایم با منطق بیشتر موافقت دارد تا آنطور که آقای شیروانی عقیده دارند که اوراق رأی را دور انداخت . زیرا فرض میکنیم کسی حق۵نفرنوشته و دو نفر دیگر را هم اضافه معین کرده است در این مورد البته موافق عقل و منطق باید آن ۵ نفر اولی را پذیرفت و اضافه را زیادی دانست و این ترتیب خیلی خوبست و اشکالی هم ندارد.

جمعی از نمایندگان-مذاکرات کافی است. رئیس ماده چهل و یکم قرائت میشود. (باین مضمون قرائت شد)

ماده۴۱-از اوراق رأی آنچه سفید یالایقرء باشد یا آنکه صریحاً معرفی انتخاب شده را نکند یا امضاء انتخاب کننده را داشته باشد یا بیش از یک ورق باشد محسوب نخواهد شد ولی عیناً ضمیمه صورت مجلس میشود.

رئیس-آقای یاسائی (اجازه)یاسائی-عرضی ندارم رئیس-آقای طهرانی(اجازه)

آقاشیخ محمد علی طهرانی-بنده از این عبارت (یا بیش از یک ورق باشد) نمی فهمم مقصود چیست؟ بجز اینکه در موقعی که ورقه رأی را می آورد هیئت نظار باید تفتیش کنند که رأی باید یک ورق باشد نه دوورق؟حالا اگر بیش از یک ورق شد آیا وقتی اوراق را خواندند یکی را قبول می کنند دیگری را قبول نمیکنند؟

اگر این طور است دلیل ندارد. زیرا اولا معلوم نیست این مال یک نفر است یا مال دونفر و ثانیا فرض میکنیم دوورقه داخل شده باشد و در هر کدام یک کاندیدا نوشته شده است یک کاندیدا متعلق است بیک حزب و یکی متعلق بحزب دیگری است آنوقت کدام یک از کاندیداها قبول میکنند و مینویسند کدام یک را باطل میدانند در صورتیکه ممکن است بواسطه همان یک رأی و کاندید یک حزبی قوی شود و یا بلعکس ضعیف. بنابراین معنائی از این ماده معلوم نمیشود.

رئیس-آقای شیخ الرئیس(اجازه)

محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس-باید عرض میکنم،هیچ چاره جزء این نخواهد بود که وقتی دو نوشته با هم پیدا شد با این که در مورد مواد قبل نوشته شده است که باید کاغذ رأی را لوله کردو و پیچید وانداخت در موقعی که باز میکنند و میخواهند بخوانند اگر دیدند دوورق بود چاره ای ندارد جزءاینکه یک ورق را از میان آنها بردارند و اینهم در واقع مثل قرعه است وکاندیدا هرچه میخواهد باشد.

ولی معلوم است باید معین باشد که این دو ورقه مال یک نفر است و به همین مناسبت در ماده پیش بینی شده بود که اول هیئت نظار باید ببینند اگر عده اوراق رأی زائد بود بردارد باطل کند و چنانچه عرض شد این مثل یک قریه ایست و غیر از این هم چاره نیست .

جمعی از نمایندگان-مذاکرات کافی است. رئیس-مذاکرات کافی است.عده ای از نمایندگان-بلی کافی است. رئیس-پیش نهاد آقای سید یعقوب قرائت میشود .(باین مضمون خوانده شد) بنده پیش نهاد می کنم ماده۴۱ این نوع اصلاح شود. از اوراق رأی آنچه سفید یالایقرءیا آنکه معرفی انتخاب شده الی آخر.)رئیس-ماده چهل و دوم قرائت میشود.(باین مضمون خوانده شد)

ماده۴۲-همین که استخراج آراء بآخر رسیدرئیس نتیجه را بصورت بلند اعلام مینماید سپس اوراق انتخاب را جمع وتا موقع انحلال انجمن محفوظ میدارند و در آن هنگام در محضر حکومت و جماعتی از وجوه محل اوراق رآی را باستثناء آنچه در ماده قبل ذکر شد معدوم مینمایند.

رئیس-آقای یاسائی(اجازه) یاسائی-عرضی ندارم رئیس-آقای طهرانی(اجازه)

آقا شیخ محمد علی طهرانی-عرضی ندارم رئیس-آقای شیروانی(اجازه)شیروانی-بنده در اینجا که نوشته رئیس انجمن اعلام میکند رئیس را کافی نمیدانم .

اخگر-البته خودشان تصدیق میفرمایند که یک نفر باید اعلام کند و آن هم رئیس است زیرا یکمرتبه ۹ نفری نمی توانند اعلان کنند.

رئیس-آقای دست غیب

(اجازه)دست غیب-عرضی ندارم.رئیس-آقای آقاسید یعقوب(اجازه)

آقا سید یعقوب-آقایان در نظر دارند که قالباً ما در شعب دچار اشکال میشدیم و گاهی برای تجربه نظر محتاج بصندوق آراء میشدیم.و بنده با این کلمه که باید آراء را معدوم کنند مخالفم و عقیده دارم که باید اوراق آراء محفوظ باشد در جای امنی تا اینکه اعتبار نامه آن وکیل از مجلس بگذرد زیرا در مجلس نظیر این مسئله را مکرر دیده ایم و غالبا در موقع رسیدگی باعتبار نامه ها در شعب وجود آراء لازم میآمده است از این جهت لازم است تا گذاشتن اعتبار نامه ها اوراق آراء در جای امنی محفوظ باشد که دیگر شعب گرفتار اشکالات نشوندو اگر هم اشتباهاتی در شعب پیش بیاید باین وسیله رفع میشود.

جمعی از نمایندگان-مذاکرات کافی است.رئیس-ماده چهل و سوم (باین کیفیت خوانده شد)

ماده۴۳-شکایت از انتخاب در حین جریان مانع جریان انتخاب نمی شود مگر آنکه انجمن نظارت شکایت را وارد بداند در آن صورت موضوع از انجمن بحکومت ارجاع و حکومت مکلف است بفوریت کمیسیون تحقیق بر طبق ماده۴۴و۴۵ تشکیل نمایند و قطعات کمیسیون مزبور متبع خواهد بود.

رئیس-آقای یاسائی(اجازه)

یاسائی-در گذشته در حین انتخابات یک جریانی بود که غالبا اسباب زحمت بود و حالا این ماده میخواهد آن جریانات را تأیید و تأکید کند و در نتیجه انتخابات دچار وقفه شود زیر این ماده تجویز میکند که انجمن نظار میتواند همیشه نظاماتی اعمال کنند و انتخابات را از جریان بیاندازند زیرا بااینکه میگوییم بروز شکایت در حین جریان انتخاب مانع از اجرای انتخابات نمیشود معذلک اگر بنا شود بطوریکه در این ماده اشاره میکند اکثریت نظار یعنی نصف بعلاوه یک یک شکایتی را وارد بدانند کمیسیون تحقیق معین شود و انتخابات تجدید شود

وبالاخره تا این مراحل بعمل آید ممکن است در جریان یک انتخابی سه مرتبه وقفه شود دیگر اینکه مینویسد « دیگر آنکه انجمن نظارت شکایتی را وارد بداند »مقصود کدام انجمن است؟ اگر مقصود انجمن نظارت فنی است و بطوریکه در این قانون به آنها استقلال داده شده است و حق دارند خودشان آراء را استخراج کنند؟

ممکن است در حوزه فرعیه خودشان یک نظریه پیدا کنندو بخواهند آراء آن حوزه را تحدید کنند وانجمن نظارت مرکزی صلاح نداند وتصویب نکند آنوقت یک کشمکش هائی بین انجمن فرعی یا انجمن مرکزی که نظر مخالف او را دارد ممکن است ایجاد شود به علاوه کمیسیون تحقیق چگونه انتخاب خواهد شد؟

آیا از اعضاء انجمن فرعی انتخاب میشود یا از انجمن نظارت مرکزی؟ و بعقیده بنده اگر این مواد نبود و همان طور بحال سابق باقی بود و تصریح میشد که بروز شکایت از انتخاب در حین جریان کار مانع از انجام و اجرای عمل نیست بهتر بود. برای اینکه این مواد در حکم تجویز توفیقات پی در پی است. و ممکن است انتخابات را بطول انجاماند و اسباب زحمت برای مردم و دولت ووزارت داخله تهیه کند

مخبر-یک مسئله هست که در قانون قدیم پیش بینی نشده بود و دولتها را بزحمت می انداخت . مثلا یکی شکایتی از فلان ناحیه میرسد که انجمن نظارت صندوق را که برای آراء تهیه شده بوده است مهر نکرد و سپرده است بکدخدای محل دولت وقتی میخواست یک تحقیقاتی در این موضوع بکند مجبور میشود بدون اینکه در قانون پیش بینی شده باشد یک مفتش بفرستد و تحقیقات بکند و همان بازی هائی که دیده ایم پیش میآید زیرا بساهست که بعضی اعتراضات میشود و حقا باید رسیدگی کرد.

مثلا اگر هیئت نظار بواسطه جهلشان صندوق رأی را مهر نکردند ودرروز چهارم شکایت کردند که صندوق مهر نشده معلوم نیست که آراء آن عوض شده یابحال سابق خود باقی است. این شکایت یک شکایتی است که انجمن نظارت باید اهمیت بدهد و رسیدگی کند و اگر هم بخواهیم بنظر خود انجمن واگذار کنیم صحیح نیست و ممکن است آنها یک نظریات خصوصی داشته باشند که هر روز بخواهند انتخابات را تجدید کنند و تا دیدند موافق میل کاندیدهای خودشان رای وارد صندوق نمیشود

رای بتجدید انتخابات بدهند از این جهت قرار شد که یک کمیسیون تحقیق در این قبیل موارد تشکیل شود تا اگر یک اعتراضاتی هست آن کمیسیون رفع کند و انجمن خودش شخصاً حق نداشته باشد انتخاب را تجدید کند اگر آن کمیسیون تحقیق رأی داد که یک انتخاب باید تجدید شود و اگر هم رای داد که باید ادامه پیدا کند قهراً ادامه پیدا خواهد کرد و تجدید نخواهد

شدو گمان میکنم وجود این ماده مخصوصاً برای دولتهای که از ابهام این قانون استفاده میکردند لازم است و باید باشد .رئیس آقای دست غیب.(اجازه)دست غیب عرضی ندارم رئیس-آقای عراقی(اجازه)

عراقی-بنده تصور میکنم جوابی که آقای مخبر دادند مقنع نبودبرای اینکه وقتی اعلان انتخابات شدوشروع به انتخابات شد هر چه انتخابات سرعت پیدا کند بهتر و این ماده یک ترتیبی فراهم می آورد که علاوه بر اینکه ازسرعت انتخابات جلوگیری میکند تا درجه انجمن را هم از کار میاندازد برای اینکه انجمن باید همیشه مشغول کار باشد و هیچ شکایتی نخواهد توانست او را از کار بیاندازد ولی با این ترتیب انجمن هموقتش صرف رسیدگی بشکایت میشود

و غالبا این طور است که عده از کاندیداها هستند که اساسا نمی خواهند انتخابات جریان پیدا کند مگر بمیل خودشان و در اینماده گمان میکنم دستی بکاندیدها داده شده است که بهتر بتواند بمقصود خودش برسند ووقتی بنا شد کمیسیون تحقیق تشکیل شد دست حکومت هم در کار میآید این مسئله وسیله بدست حکومت میدهد که انتریک کند برای اینکه انجمن نظارت را از کار بیاندازد علیهذا بنده با این ماده مخالفم.

مخبر-گمان میکنم نماینده درست توضیحات بنده را ملتفت نشدند انجمن بهر شکایتی ترتیب اثر نخواهد داد تا کمیسیون تحقیق تشکیل شود. مقصود از این شکایت شکایتی است که خود انجمن تصدیق بکند که وارد است و باید رسیدگی شود. در این موقع مسئله از طرف انجمن ارجاع بحکومت میشود و حکومت هم مستقیماً حق مداخله ندارد پس از اینکه از طرف انجمن مسئله ارجاع بحکومت شد آنوقت کمیسیون تحقیق تشکیل خواهد شد و شکایت را رسیدگی میکند.

و باید تحقیق کرد باینکه در مملکت ما معارف دایره اش خیلی تنگ است و در همه جا اشخاص مطلع و بصیر برای اعضائ انجمن ندارد ممکن است قهراً یا سهوها و اشتباهاتی پیش آید و البته وقتی که خود انجمن یک اشتباهی را تصدیق کرده ناچار باید بقضیه رسیدگی و توجه شود و آن اشتباه مرتفع گردد. از اینجهت این مسئله در قانون پیش بینی شده است.

جمعی از نمایندکان-مذاکرات کافی است.(جمعی گفتند کافی نیست) رئیس- رای میگیریم بکفایت مذاکرات. آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند. (جمعی از نمایندگان قیام نمودند) رئیس-اکثریت ایت. پیشنهاد قرائت میشود. (بمضمون ذیل قرائت شد)

پیشنهاد آقای السلطان العلماء-بنده پیشنهاد میکنم ماده۴۳ باینطور اصلاح شود شکایت از انتخاب در حین جریان مانع از جریان نمیشود و هرگاه انجمن نظارت شکایت را وارد بداند پس از ختم انتخاب موضوع از انجمن . الی آخر پیشنهاد آقای آقا سیدیعقوب-بنده پیشنهاد میکنم که در ماده ۴۳ بعد از کلمه شکایت این کلمه اضافه شود شکایت مستند بمواد قانون باشد پیشنهاد آقای یاسائی-در ماده ۴۳ بعد از (مانع جریان انتخاب) نوشته شود(و توقیف آن نمیشود)

پیشنهاد شاهزاده شیخ الرئیس-پیش نهاد می کنم مگر شکایتی که بتصدیق انجمن موجب بطلان اساس انتخاب باشد. رئیس-ماده چهل وچهارم قرائت می شود(باینمضمون خوانده شد)

ماده۴۴- کمیسیون تحقیق مرکب خواهد بود از چهار نفر از اعضاء انجم نظار و چهار نفر از اعضاء انچمن ایالتی یاولایتی که تماما بحکم قرعه معین میشوند و حکومت با نماینده او رئیس-پیشنهاد شده است جلسه ختم شود. بعضی از نمایندگان-صحیص است رئیس-پیشنهادی از طرف شاهزاده شیخ الرئیس رسیده است قرائت میشود.(بشرح ذیل خوانده شد)

بنده پیشنهاد میکنم هفته یکروز بر جلسات مجلس اضافه شودبرای مذاکرات خارج از موضوع دستور که امسال در مجلس بوجود آمده رئیس-شاهزاده شیخ الرئیس –(اجازه)

محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس اساساً چیزی را که بنده را واداشت که این پیشنهاد را تقدیم کنم مضرات مذاکرات خارج از موضوع دستور است که از طرف آقایان نمایندگان اظهار میشود که یک هم خود بنده هستم مثلا مثل رفیق محترمان آقای ضیاءالواعظین که میفرمایند ششصدوچهل هزار تومان از بابت مالیات غیرقانونی اصاف میگیرند و میفرمایند این مالیات قانونی نسیت و بتصویب مجلس هم نرسیده است و آن وقت یکی نیست که جواب ایشان را بدهد چون موقع ندارد و بعد هم مردم در خارج میشنوند که یک مالیاتهای غیر قانونی مامورین دولت از آنها می گیرند و میخواهند ندهند اسباب زحمت میشود.

پس خوب است یک وقتی معین شود برای این نوع مذاکرات چون ممکن است یک مطالبی بنظر یک کسی برخلاف حقیقت باشد ولی بنظر بنده عکس آن باشد . پس باید یک روز معین را قرار گذاشت برای مذاکرات خارج از موضوع آقایان یکی یکی قبل از دستور بخواهند صحبت کنند اینهم اسباب زحمت برای مجلس میشود وهم برای مردم وبالاخره باید یک روزی بر جلسات مجلس افزود که این نوع مداکرات گفته شود تا اینکه آقایان در جلسات یکقدری کمتر نطقهای خارج از موضوع بفرمایند .

رئیس-آقای تدین(اجازه)

تدین-بنده با مقدمات بیانات شاهزاده شیخ الرئیس موافقم ولی با نتیجه اش مخالم. بنده اصولا عقیده دارم در این جلساتی معین میشود حقیقه یکقدری بیشتر اظهار علاقه مندی بلوایح و مسائل مهمه که جزو دستور است بشود. وباید آقایان بیشتر توجه بفرمایند تا کارهای را که از وظیفه اولیه ما ایست بر یک حرفهایی که بعقیده بنده یا ایشان خارج از موضوع است مقدم بداریم. و حقیقه همه آقایان تصدیق خواهند کرد که خیلی از لوایح و طرح های مهم قانونی چه حاضر شده و چه در شرف حاضر شدن است .

ولی با این اصل که ما اتخاذ کرده ام گمان میکنم نتوانیم موفق بتصویب آنها بشویم و عیده بنده این است که نسبت بهمین۴روز یکقدری بیشتر اظهار علاقه مندی بنمائیم و حقیقه کار کنیم و برای رسیدن بآن نظری هم که حضرت والا پیشنهاد کرده اند در ابتدای دستور یک پیشنهادی عرض کرده بودم که تا چند ماه اگر آقایان موافقت وتصویب بفرمایند مذاکرات قبل از دستور ممنوع یاشد یا اگر آقایان نمیخواهند مذاکره بفرمایند در آخر دستور مذاکره بفرمایند با لااقل یک نفر مجاز باشد که در اول دستور حرف بزند و اگر یک حرفهائی است که باید زده شود ممکن است آنها را در ضمن سئوال یا اخطار یا شکلهای دیگری که در نظامنامه داخلی معین شده آن حرفها را اظهار کنند والا این مسئله یک سیستم غریبی شده است که تذکر میدهیم.

خیلی خوب. این تذکر چیز تازه ایست که در این دوره پیدا شده است در صورتیکه کاملا اینطور در نظامنامه و غیره پیش بینی کرده اند.

در هر حال اگر آقایان با این پیشنهادی که بنده کرده ام موافقت بفرمایند تا۴ماه لوایح مهم از قبیل ممیزی و نظام اجباری اینها فقط در دستور باشند و قبل از دستور مجاز نباشد حرف بزنند و اگر میخواهند حرف بزنند بعد از ۴ماه حرف بزنند و باز این ترتیب عبور کنند والا یک روز علاوه بشود که آن یک روز حرف مختلف زده شود و یا اینکه هر روز یک نفر یا چند نفر حرف بزنند بدون اینکه موافق یا مخالف حرف بزنند برای اینکه جزء دستور نیست نتیجه ندارد . مثلا بنده از کرمان یا آقا از خراسان یا کس دیگر از جای دیگر صحبت میکند.

این یک صورت عجیبی پیدا میکند که حقیقة برای مجلس شورای ملی هم شایسته نیست فرضاًهم صحبتی دارند ممکن است پیشنهاد کنند جزء دستور شود تا موافق و مخالف در آن صحبت کند. رئیس-رأی میگیریم پیشنهاد شاهزاده محمد هاشم میرزا .آقایانی که تصویب میکنند.قیام فرمایند.(عده کمی قیام نمودند )

رئیس-تصویب نشد. پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب.(بمضمون ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد میکنم که روزهای ۴شنبه معین شود برای مطالب متفرقه ووزراء هم آن روز حاضر باشند. رئیس-آقای آقاسید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب-بنده خواسم بین فرمایش آقای تدین و شاهزاده شیخ الرئیس را گرفته باشم چون در واقع ما نمیتوانیم بگوئیم نماینده سیاسی مملکتی نیستیم و البته اطلاعاتی که داریم باید بگوئیم و دیگر جائی غیر از آنجا نداریم بگوئیم لهذا بنده عقیده دارم که ۴روزرااز برای گذراندن قوانین معین کنیم و یک روز هم معین کنیم برای سئولات از وزراء نه اینکه وزراء بروند در خانه های خودشان و برای دادن جواب سئولات بمجلس نیایند باید در ایام هفته یک روز وزراءحاضر شوند چون سئوالات ما هم یا راجع بوزارت داخله یا خارجه یا عدلیه یا جنگ است و از آنها سئوالاتشان را آقایان بفرمایند و آنها هم جواب میدهند که آنوقت مجلس بصحبتهای بیهوده هدر رود و هم ما که نماینده ملت هستیم مطالب خودمان را بقوه مجریه گفته باشیم از این جهت که بنده پیشنهاد کردم روزهای ۴شنبه را برای مطالب متفرقه معین کنند که سئولات هم در آن روز معین بشود

رئیس-برای اطلاع خاطر آقایان

عرض میکنم که هر وقت امر بفرمایند وزراءبرای جواب سئولات حاضرند . منتها چون سئوالات اول مجلس باید بشود تا قبل از اختتمام در پایان جلسه.این است که غالب اوقات آقایان وزراء آمده اند و دیده اند که ما داخل دستور شده ایم و منتظر میشوند تا نزدیک ظهر و بعد میروند. مقصود این است هر وقت خواسته باشید برای جواب سئولات حاظر میشوند .آقای سهام السلطان. (اجازه)

سهام السلطان-بنده عقیده ام این است که ترتیب مذاکرات باوزراء را بهمان ترتیبی که نظامنامه معین کرده همانطور قرار داد چنانچه نظامنامه هم گفته واگر یک مطالبی است که باید از وزراء با دولت سئوال شود آن را بطور سئوال بنویسند بفرستند و بعد وزراء برای دادن جواب حاضر شوند واینکه تقاضا شده است هفته یک روز یا قبل از تنفس یا بعد از تنفس وزراء حاضر شوند برای دادن جواب سئوالات بنده موافقم ولی اگر یک مطالب دیگری است بطوری که آقای تدین فرمودند خوبست آنها را چندی تعطیل کنیم و به قوانین بپردازیم شاید این قوانین که حاضر است در عرض این مدت از مجلس بگذرد و بموقع عمل آید.

این است که بنده با آن قسمتی که آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد کردند که یک روز مخصوص باشد که از وزراء سئولات شود و جواب بدهند بنده با آن قسمتش موافقم ولی در قسمت اینکه آن یکروز اختصاص بصحبتهای مختلف داشته باشد بدون اینکه قبلا اطلاع داده باشند مخالفم و هرکس هر سئوالی دارد در هر موقع میتواند اطلاع بدهد که آقایان وزراء برای شنیدن سئوال و دادن جواب حاضر شوند از این جهت بنده با این قسمتش مخالفم.

رئیس-رأی میگیریم پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب. آقایان موافقین قیام فرمایند.(معدودی قیام نمودند) رئیس-تصویب نشد. پیشنهاد آقای تدین.(بشرح ذیل خوانده شد)بنده پیشنهاد میکنم که از تاریخ تا مدت چهار ماه لااقل مذاکرات قبل از دستور ممنوع باشد. رئیس آقای تدین (اجازه)

(در این موقع جمعی از نمایندگان شروع بتحصیل اجازه نمودند )

تدین-بنده این دستهائی که بر روی میز میخورد و اجازه میخواهد احساس میکنم که غالبا از طرف آقایانی است که عشق دارند زیاد حرف بزنند.

بنده در دوره ی چهارم خیلی حرف زده ام حالا عشقم کم شده. حقیقه وضعیت غیر مطلوبی از این مذاکرات قبل از دستور پیش آمده است در دوره چهارم هم معمول بود ولی یک نفر بود که در عرض ماه قبل از دستور اجازه میخواست و صحبت مینمود. در ابتدای این دوره مضار این عمل مشهور شد.

در نتیجه پیشنهادی شد که آقایان حق دارندلاعلی التعین قبل از دستور یکی یکی اجازه بخواهند و حرف بزنند و هیچ چیزی نمیتواند آن ها را منع کند فرض کنیم یک روزی یک موضوعی پیش میآید وبالاخره یک عده زیادی مایل هستند که آن مسئله مطرح شود همین طور یکی یکی اجازه میخواهند که قبل از دستور حرف بزنند و بالاخره سی و چهل نفر میگویند. قبل از دستور عرض دارم . الان ملاحظه بفرمائید پنج شش نفر اجازه میخواهند در اول دستور یکی دو نفر که صحبت نمودند بقیه فریاد می کنند دستور.دستور. ورد دستور راه راه . این ترتیب آثثار خوش در خارج ندارد بنده همان طوری که عرض کردم.

عقیده ام این ست که حالا که مجلس این مسئله را تصویب کرد تا یک مدت محدودی که بنظر بنده چهار ماه آمده ممکن است بنظر آقایان کمتر لازم باشد . این مسئله را آقایان تصویب بفرمایند که قبل از دستور این مذاکرات نشود . ولی در آخر دستور هیچ مانعی نیست که مذاکرات خودشان را آقایان بفرمایند .

مقصود بنده اینست که اولا این سلسله طولیه از بین برود و ثانیا عوض اینکه سه نفر چهار نفر هر کدام میخواهند نیم ساعت صحبت کنند و چندان رابطه هم ندارد . مثلا بنده میخواهم بآقایان تذکربدهم و نمیخواهم بآقای ضیاء الواعظین اعتراض کنم .

ایشان با اینکه میدانند که یک ماده الحاقیه مجلس تصویب کرده است که وزارت مالیه در ظرف یکماه صورت انواع و اقسام مالیاتها و عوارض را بیاورد بمجلس تا مجالس در این باب تصمیمی اتخاذ کند و وقتی هم که آمده به کمتسیون ها خواهد رفت چقدر است. صحیح است یا صحیح نیست با وجود این باز یک مدتی ایشان در مجلس صحبت کردند و بعقیده ینده غیر موقع بود. ممکن است تذکر بدهند که یک ماهش تمام شده باید آن صورت را بمجلس بیاورند یا سئوال کنند که چرا بمجلس نیاورده اند

بنده برای اینکه این قبیل مسائل نظائر پیدا نکند و برای اینکه لوایح مهمی از قبیل قانون ممیزی که همه ماها بآن علاقه مندیم و مجبور هستم که تکالیف مردم را معین کنیم و همچنین بعضی لوایح دیگر از قبیل سجل الاحوال و غیره است و اگر بنا شد ما سه ربع از وقت خودمان را صرف این مذاکرات بکنیم بتصویب این قوانین نمیرسیم این است که بنده پیشنهاد کردن در مدت چهار ماه مذاکرات قبل از دستور موقوف باشد و آقایان در آخر جلسه مذاکراتشان را بفرمایند و بالاخره بنده یک نفر هستم و اگر هم اکثریت نداشته باشیم عقیده خود را اظهار کرده ام.

رئیس-آقای شیروانی.(اجازه)

شیروانی-آقای تدیین خوب بود قدری تأمل بفرمایند که ببینند اشخاصی که اجازه گرفته اندبا پیشنهاد ایشان مخالفم یا با طریقش مخالفم آنوقت یکقدری بی لطفی کنند نسبت به اشخاصی که اجازه گرفته اند. بنده یکی از اشخاص هستم که دور کمیسیون تجدید نظر درنظامنامه موافق بودم که اساسا در نظامنامه این مسئله پیش بینی شود که این وضعیت جلوش گرفته شود. ولی ممکن است طرز عمل یک اختلاف نظری باشد و به این مناسبت لازم نمیآید که حتما به یک نفر صاحب عقیده نیش زده شود.

بنده اولا عقیده دارم که پیشنهاد آقای تدین نمی شود رأی گرفت برای اینکه مخالف با نظامنامه است زیرا در نظامنامه آزادی نطق بوکلا داده شده ودر مجلس در مدلس هم رأی داده شده که آقایان نمایندگان حق دارند مذاکره بفرمایند و نمی شود جلوی کسی را گرفت که تو حرف نزن و علاوه بر این هم نسبت به این پیش نهاد باز نمی توان رأی گرفت زیرا این پیش نهاد از سه موضوع باید خارج نباشد یا باید طرح باشد یا مطلب باشد یا لایحه و به هیچ یک از این صور این پیشنهاد بمجلس نیامده فقط پیشنهادی شده که یکعده از نمایندگان تا چهار ماه حق نطق ندارند بنده تصور میکنم که راه نظامنامه نداشته باشد که بشود به این پیشنهاد رأی گرفته شود .

و اما در کمیسیون تجدید نظر در نظامنامه یک ماده پیش بینش شده است که اگر آقای تدین هم با آن ماده موافقت کنند و قبلا از این که نظامنامه بیاید بمجلس آن ماده را بیاوریم بمجلس و تصویب شود تصور میکنم جلوگیری از وضعیت فعلی تا در چه بکند

و این ماده این است که هر کدام از آقایان نمایندگان بخواهند در موضوعی صحبت کنند باید ده نفر اقلاً هم عقیده داشته باشند یعنی تقاضای کتبی کرده اند و نه نفر دیگر آن تقاضا را باید امضاء کنند وقتی که ده نفر تشخیص بدهند یک موضوع بایست در مجلس مطرح شود

البته باید آن موضوع درش صحبت بشود و اگر نه نفر دیگر امضاءنکردند آن موضوع قابل طرح نیست ولی اگر چنانچه حالا ما بیائیم و به این پیشنهاد رای بدهیم ممکن است یک موضوع مهمی در یک جائی از یک دنیا پیش بیاید که صلاح باشد در مجلس در آن باب حرف زده شود و با این پیشنهادی که منع کرده اند حرف زدن را آنوقت نمیشود آن موضوع مهم را در مجلس عنوان کرد.

ودراین پیشنهاد اقلا پیش بینی نکرده اند که اگر موضوع مهمی در داخله یا در خارجه پیش بیاید که لازم باشد آن موضوع در مجلس مطرح شود آن را جزء دستور کنند. بنابراین بنده عقیده ام این است (نه این که اساسا مخالف با این موضوع باشیم) یا یک طرح پیشنهاد کنند که ضمیمه نظامنامه داخلی شود یا اینکه تفسیری برای نظامنامه داخلی قائل شوند والاینکه ما رأی بدهیم که نمایندگان مجلس ممنوع باشد از نطق بنده تصور میکنم اساسا قابل رأی نباشد.

رئیس-رأی می گیریم آقایان موفقین با پیش نهاد آقای تدین قیام فرمایند.(عده قلیلی قیام نمودند)رئیس-تصویب نشدپیش نهاد آقای مصدق السلطنه(بشرح ذیل خوانده شد)

بنده پیش نهاد میکنم که قبل از دستور و آخر جلسه فقط یکنفر حق نطق دارد آنهم در صورتیکه پنج نفر از نمایندگان موفقت خود را کتباً اظهار نموده باشند .

رئیس-آقای مصدق السلطنه (اجازه)مصدق السلطنه-بنده توضیحی ندارم همین پیشنهادی است که عرض کرده ام

رئیس-آقای عدل الملک (اجازه)

عدل الملک-بنده میخواستم از آقای تدین استدعا کنم که این قضیه را یک جلسه تعویق بیاندازند تا با توضیحاتی که خدمتشان میدهم شاید قانع شوند ولی حالا که آقای مصدق السلطنه پیشنهادی فرموده اند خواستم خدمتشان عرض کنم که مادر مقابل اشخاص یاموکلین خود لااقل باید یک

تظاهری بکنیم واین مسئله یگانه وسیله تظاهر ماست در مقابل موکلین خودمان لهذا استدعا میکنم این یگانه وظیفه را از ما سلب نکنند رئیس-رای میگیریم آقایانی که پیشنهاد آقای مصدق را تصویب میکنند قیام فرمایند. (عده کمی برخاستند)

رئیس-تصویب نشد.پیش نهاد آقای مدیرالملک (بشرح ذیل قرائت شد)بنده پیشنهاد میکنم که این موضوع روز یکشنبه جزء دستور شده و بعد مذاکرات بشود. رئیس-آقای مدیرالملک (اجازه)

مدبرالملک-بنده توضیحی ندارم برای این این پیشنهاد را کردم که دیدم خیلی از آقایان مایلند که در این خصوص مذاکره بشود و یک مرتبه هم رأی گرفته شده است که قبل از دستور صحبت شود این بود که خواستم جلسه ختم شود واگر آقایان حقیقتاً میل دارند در این موضوع صحبت بشود بروز یکشنبه موکول کنند و اگر میل ندارند که جزء دستور شود پس چرا اینقدر پیشنهاد میدهند

رئیس-دیگر پیشنهادی نیست مگر یک پیشنهادی که گمان میکنم آقای حائری زاده من باب مزاح کرده اند حائری زاده-شوخی نکرده ام جدی است.(بشرح ذیل خوانده شد)بنده پیشنهاد میکنم نطق قبل از دستور انحصار بمخالفین دولت داشته باشد.

حائری زاده-بنده نه دولت فعلی را نظر دارم و نه اقلیت فعلی را این شکایاتی که بمجلس میشود غالبا از عملیات مامورین دولت است که مردم شکایت میکنند آن دسته که طرفدار دولتند راه دارند که دولت مذاکره کنند و رفع شکایت مردم را بکنند ولی آن دسته که اقلیت افتاده اند راه ندارند که با دولت مذاکره ومباحثه کنند وناچارند که در مجلس اظهار کنند این مسئله یک مسئله ای است که در هر موقع درباره اقلیت ها پیش میآید و منحصر باقلیت فعلی و اکثریت فعلی و دولت فعلی نیست

رئیس-آقای مدرس(اجازه)مدرس-بنده در این موضوع عرضی ندارم. مطلب دیگر دارم

رئیس-رای می گیریم به پیشنهاد آقای حائری زاده آقایان تصویب کننده قیام فرمایند(عده قلیلی قیام نمودند)رئیس-تصویب نشد چون روز شنبه عید است و برای عرض تبریک حضور والا حضرت باید چند نفر انتخاب شوند. اجازه میفرمائید شش نفر بحکم قرعه معین شوند

بعضی از نمایندگان-صحیح است. (استقراع باعمل آمد آقایان ذیل معین شدند.)آقایان ناصرالاسلام-سردارمعتمد-عدل الملک-کی استوان صولت السلطنه-معضدالسلطنه رئیس-نسبت بدستور روز یکشنبه چند فقره پیش نهاد شده است یکی قانون ممیزی . نسبت باین مخالفی نیست؟ یاسائی-بنده مخالفم.رئیس-بفرمائید.یاسائی- بنده با اساس قانون ممیزی مخالف نیستم ولی با اینکه فعلا جزو دستور شود.

جداً مخالفم برای اینکه در یک قسمت هائی از مملکت یک ممیزهائی شده است و هر جا بنیچه نظام داشته است تخفیفی در مالیاتهای آنجا داده شده است و حالا اگر ما این قانون را جلو بیاندازیم بدون اینکه قانون نظام بمجلس بیاید و ممیزی در تمام مملکت بیک نسبت بشود نسبت بآن محلهائی که تحمیلات نظامی کرده اند ظلم میشود و بنده ناچارم از این جهت با قانون ممیزی مخالفت کنم.

زیرا اگر بیک نسق ممیزی نشود به صرف آنهائی است که فعلا سرباز میدهند این قانون تحمیل برآنها میشود. این به عقیده بنده غیر عادلانه است و باید راپورت کمیسیون نظام و لایحه ممیزی توأماً به مجلس بیاید که یک روز لایحه ممیزی و یک روز لایحه نظام جزء دستور شود .

رئیس-رای میگیریم.آقایانی که تصویب میکنند لایحه ممیزی جزودستورروزیکشنبه باشد قیام فرمایند.(اکثر نمایندگان قیام نمودند)رئیس-تصویب شد.پیشنهاد دیگر از طرف آقای یاسائی است پیشنهاد کرده اند لایحه امتیاز راه بندرجز جزء دستور بشود.آقای یاسائی.(اجازه)

یاسائی-لایحه امتیاز راه بندرجز بدامغان جزء دستور بود بعد از طرف رئیس مالیه یک اعتراضی شده بود که(شاید بنظر آقایان نمایندگان هم رسیده باشد)این راپورت را ایشان ملاحظه کرده اند در صورتیکه در دوم سرطان هذه السنه از طرف وزیر فوائد عامه برئیس کل مالیه نوشته شده و سواد این لایحه را هم فرستاده اند ایشان در دهم سرطان هذه السنه جواب داده اند ودر دو قسمت مخالف بوده اند یکی این که نظرشان این بوده است که این امتیاز باتباع داخله داده نشود یکی دیگر اینکه نظریاتی هم مستمر میچل مستشار وزارت فوائد عامه داشته است و بعقیده بنده ما ها مکلف هستیم مذاکره کینم دولت اگر خودش مخالف است بیاید پس بگیرد و ممکن است وزیر فوائد عامه تقاضای استرداد این لایحه را بکند.

یک نفر سه سال و چهار سال است که در طهران برای این امتیاز معطل است این چه ترتیبی است که مجلس شورای ملی پیش گرفته است برای اقتصاد که یک کسی چهار پنج سال برای یک امتیاز معطل و سرگردانی شود و آن امتیاز یک موانع و پیچ و خمهائی پیدا کنند و بالاخره مأیوس شود دیگران هم با این ترتیب مأیوس خواهند شد.واین مسئله هم در کنترات رئیس کل مالیه قید شده است که حتما باید بتصویب ایشان باشد.

با ایشان مشاوره شده نظریاتشان را بطور قطع نمیدانم ولی فرض میکنم نظرشان مخالف است بهر حال تکلیف این کادرمجلس باید معین کند منجمله از مخالفتشان این بود که بیست روز از مدت رسیدن این امتیاز باقی است و از آن موقع بیست روزها گذشته وتمام شده است خلاصه اینکه ما حق نداریم این را بدون جهت از دستور خارج کنیم مگر اینکه وزیر قوائد عامه بیاید واین لایحه را پس بگیرد.

رئیس-آقای عمادالسلطنه (اجازه)

عمادالسلطنه-بنده خودم با این کمال موفقت را دارم و میل هم داشتم که هر چه زودتر از تصویب مجلس بگذرد که باعث تشویق صاحب امتیاز و سایر اشخاصی که میخواهند امتیاز یگیرند بشود ولی همان طوری که آقای یاسائی بیان فرمودند رئیس مالیه یک اعتراضاتی کرد که آن اعتراضات هم باین جزئی نبودکه ایشان فرمودند. منجمله یکی این است که میگوید در کمیسیون اقتصادیات مجلس شورایملی مشغولند که راجع باین باج راههائی که همه آقایان شکایت دارند یک ترتیبی بدهند که آن باجهاالغاء بشود و با دادن یک امتیاز در مدت متمادی و حق العبور معین کردن و گرفتن مخالف با آن تصمیماتی است که در کمیسیون اقتصادیات گرفته اند و حالا مفاد اعتراضات ایشان را نمیخواهم جزءبجز شرح دهم.

علی ای حال هیچ ضرر ندارد عجالتاًکه ما در دستور روز یکشنبه قانون ممیزی را داریم و این قانون هم مربوط بتام مملکت است و میتوان تصدیق کرد که از این قانون مهمتر است یکی دو سه جلسه دیگر هم صبر کنند که اعتراضات رئیس مالیه رفع شود که هم بر منافع ما خواهد بود و هم بر منافع صاحب امتیاز

رئیس-رای میگریم یاسائی-بنده تقاضا میکنم دردرجه دوم باشد.رئیس-دردرجه دوم؟ یاسائی-بلی رئیس-پس محتاج برای نیست. پیشنهاد دیگری رسیده است که جز کمیسیون مبتکرات راجع بتفسیر قانون شانزدهم جوزی ۱۳۹۱جزء دستور شود مخالفی ندارد؟

سهام السلطان-بنده مخالفم رئیس-بفرمایند سهام السلطان-چون دستور معین شده و مجلس هم رأی داده که عجالتاً آن لایحه ممیزی جزء دستور بشود باید آن لایحه مطرح شود و اگر پیشنهاداتی هم هست بعد از آن لایحه باشد رئیس-منافات ندارد

سهام السلطان-چون دستور برای لایحه ممیزی معین شد بعد اگر وقت ماند بقسمتهای دیگر بپردازیم رئیس-آقای تدین(اجازه)

تدین-بنده این پیشنهاد را کرده ام و منافات ندارد باایکه لایحه قانونی ممیزی هم جزء دستور باشد این موضوع بین معلمین و وزارت مالیه محل کشمکش واقع شدهو برای اینکه هم معلمن و هم تکلیف وزارت مالیه معین شود لهذا تقاضای تفسیر قانون شانزدهم جوزا شده است و آن طرح هم بکمیسیون مبتکرات ارجاع شده وبطوری که بنده اطلاع پیدا کرده ام کمیسیون مبتکرات هم نظریات خودش را اظهار کرده و اینقدر وقتی هم وقتی لازم ندارد فقط اینجا مطرح میشود و بقابل توجه بودن آن رای گرفته میشود باین جهت تقاضا کردم که جزء دستور جلسه آتیه شود

رئیس-رای میگیریم آقایانی که این یشنهاد را تصویب میکنند قیام فرمایند.(اکثر قیام نمودند)

رئیس-ببخشید بفرمائید عده کافی نبود باید یکی دونفر دیگر بیایند(بعداز چند ثانیه تأمل) ممکن است این مطلب را روز یکشنبه حل کنند.

(مجلس یکساعت بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورایملی مؤتمن الملک

منشی-علی اقبال الملک

منشی معظم السلطان