مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ اردیبهشت ۱۳۲۱ نشست ۴۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری سیزدهم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ اردیبهشت ۱۳۲۱ نشست ۴۸

دوره سیزدهم قانونگذاری

جلسه 48 مجلس پنج و چهل دقیقه بعد از ظهر به بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.

1- تصویب صورت مجلس صورت مجلس روز پنج شنبه بیست و نهم بهمن ماه را آقای صدر زاده(منشی) قرائت کردند.

ساعت پنج و پنجاه دقیقه بعد از ظهر روز پنج شنبه 29 بهمن مجلس ریاست آقای رضا حکمت تشکیل و صورت جلسه پیش قرائت گردید.

اسامی غائبین جلسة گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده: غائبین با اجازه- آقایان: اردشیر شادلو- عسگر صاحب جمع- معین زاده- فولادوند- پالیزی- اورنگ- افخمی- فرامرزی- بهادری- بهار- شریعت زاده- بوداغیان.

غائبین بی اجازه – آقایان: محمد حسین قشقائی- حسن اکبر- تولیت- کامل ماکوئی- امیر تیمور- قوامی- مسعود ثابتی- شهاب خسروانی- گلبادی.

دیرآمدگان با اجازه – آقایان: ملک مدنی- کشاورز صدر- لاهوتی- دکترراجی- عبدالله وثوق- نورالدین امامی- ظفر بختیاری- محمد علی مسعودی- سزاوار- دکتر آشتیانی- عباس مسعودی- نصرت الله اسکندری- احمد دهقان- برزین- لیقوانی- یمین اسفندیاری- افشار- دکتر ملکی- باتمانقلیچ.

دیر آمدگان بی اجازه- آقایان: رستم گیو- آقا خان بختیار- دکتر طبا- مهندس هدایت نیکپور- علی وکیلی- خوئیلر- اسدی- صاحب دیوانی. آقایان حائری زاده ، یمین اسفندیاری ،اردلان و دکتر معظمی نسبت به صورت مجلس توضیحاتی دادند و تصویب شد .

آقای گرگانی با توضیحاتی از وضع دشت گرگان و از شهرستان شدن گنبد کاوس اظهار خوشوقتی نمودند و آقای دکتر فلسفی در ترجمه بیانات آقای گرگانی گفتندموجباتی برای تفکیک دشت از گرگان نبوده است.

آقای نخست وزیر اظهار داشتند در قبال استیضاح سه نفر از نمایندگان محترم دولت آماده جواب است .آقای پیر نظیر هم بمعاونت وزرات خارجه معرفی میشوند.

آقای وزیر دارائی دو لایحه راجع به مالیاتها و یک لایحه راجع به صندوق بین المللی و ازدیاد سهم دولت تقدیم و تقاضا نمودند از طرف مجلس شورای ملی راجع به قسمت استخدامی بدولت مهلتی داده شود تا با مطالعه کافی لایحه آن تقدیم شود و نیز برای پاسخ به سؤالهای آقایان نمایندگان حاضر هستند.

آقای رضوی راجع به پیشنهاداتی که در اطراف گزارش کمیسیون فرهنگ داده شده توضیحی دادند و پیشنهاداتی از طرف آقایان اسلامی، حاذقی، کشاورز صدر ، سزاوار. صادقی، امامی اهری داده شده که بعضی مسترد داشتند و برخی تصویب نرسید.

آقای مهندس رضوی پیشنهاد نمودند فارغ التحصیل های دانشسراها نمیتوانند به سایر وزارت خانه ها و در وزارت فرهنگ به کار اداری منتقل شوند مگر اینکه مدت خدمت تدریس خود را تمام کرده باشند آقای وزیر فرهنگ قبول نمودند کسانی هم که این پنج سال را تدریس نکرده اند تکمیل کننند مخبر کمیسیون نیز قبول کرد و به ماده واحده و چهار تبصره اخذ رأی با ورقه بعمل آمد از 92 نفر عده حضر باکثریت 82 رأی تصویب شد ساعت هفت و چهل دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم و به روز یک شنبه محول و دستور انتخاب یک نفر کارپرداز و اعضاء دیوان محاسبات ولوایحی که فوریت دارد مقرر گردید. اسامی آقایان رأی دهندگان به قرار ذیل است: موافقین- آقایان: دکتر ملکی- کهبد- دکتر عبده- آصف- امامی اهری- لیقوانی- باتمانقلیچ- صفا امامی- دکتر معظمی- محمود- عباسی- لاهوتی- علی وکیلی- حسین وکیل- هراتی- فاضلی- اردلان- ملکی- آشتیانی زاده – حاذقی- دکتر مصباح زاده- شریف زاده- دکتر فلسفی- سید هاشم وکیل- گرگانی- ابوالقاسم بهبهانی- ناصر ذوالفقاری- مشایخی- حائری زاده- مهندس هدایت- ابوالحسن رضوی- یمین اسفندیاری- دکتر مجتهدی- موسوی- نواب- عزت الله بیات- ملک مدنی- کفائی- قبادیان- ظفری- امیر حسین ظفر بختیاری- سلطانی- صادقی- سزاوار- عامری- نیکپور- نراقی- اخوان- احمد فرامرزی- دکتر اعتبار- محمد ذوالفقاری- مهندس رضوی- افشار- وثوق- نبوی- دکتر آشتیانی- دادور- سالار بهزادی- برزین- عزیز اعظم زنگنه- صدر زاده- ملکپور- دکتر شفق- ناصرالدین ناصری- دکتر علی امینی- اسدی- منصف- دکتر بقائی- اقبال- سلطان العلماء- ساعد- مهدی ارباب- دهقان- غلامحسین صاحبدیوانی- دماوندی- ضیاء ابراهیمی- گنابادی- ارباب گیو- اسلامی- دکتر طبا- حسن مکرم- عرب شیبانی. مخالف: آقای عباس اسکندری ورقه سفید علامت امتناع 6 برگ رئیس- نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ (گفته شد خیر) صورت مجلس جلسه قبل تصویب شد چند نفر از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته اند.

حاذقی- آقای رئیس خوب است وارد دستور شویم و لایحه خدمتگذاران جزء مطرح شود.

اردلان- آقای رئیس وارد دستور شویم پیشنهادی هم بنده تقدیم کرده ام در همین زمینه.

یمین اسفندیاری- اعتبار نامه ها مطرح شود.

2- بیانات قبل از دستور چند نفر از آقایان نمایندگان و معاون پارلمانی آقای نخست وزیر رئیس- اجازه بدهید بعد از بیانات آقایان که البته به طور اختصار خواهند فرمود وارد دستور خواهیم شد.آقای آشتیانی زاده.

آشتیانی زاده- بنده خواستم از حضور معاون رئیس دولت استفاده بکنم و یک موضوعی را که مبتلا به ما هست در ورامین و آن موضوع تقسیم آب رودخانه جاجرود است بعرضشان برسانم که یک قسمتی از رعایا و زارعین قسمت ورامین بعلت اعمال نفوذ مالکین محلی از حق مشروب شدن و آبیاری زراعت خودشان محروم مانده اند این را استدعا میکنم توجه بفرمائید که اصلاح شود. یکی دیگر آقا مربوط به این انتشاراتی است در جراید که از چندی قبل بین مردم منتشر است حقیقتاً موجب زحمت یک عده ای گردیده و آن عبارت از این است که عده ای یا از روی غرض و یا از روی خیر خواهی اینها را منتشر میکنند و در هر محفط و در هر مجمعی صجبت میکنند و در جرائد شان نشر میکنند که قوام السلطنه و باند سیاسهش بیست و دو ماه جواز فروختند و دزدی کردند سوء استفاده کردند ما فکر کردیم که باین جریانات باید یک روز خاتمه داده شود وقابل ادامه نیست (صحیح است) (مهندس رضوی- کدام جریان؟) همین انتشارات (مهندس رضوی- گفتنش یا عملش؟) عملش اگر آقا تصدیق …(مهندس رضوی- بنده همچو چیزی را تصدیق نمیکنم) بیائید همانطوری که در دوره سیزدهم آقای طوسی در همین جا آمدند و در دوره چهاردهم هم ظاهراً آقای رحیمیان اقدام کردند یک طرحی بیاوریم اینجا از 22 سال قبل باضافه 2 سال هر که دزدی یا سوء استفاده کرده بنشینیم، بسنجیم تعقیب کنیم و ین قضایا را بهش خاتنمه بدهیم، و این وضع قابل ادامه و تحمل نیست وهمین انتشارات است که موجب مشوب کردن افکار عمومی است این عقیده بنده است بنده بایکعده ای از رفقا فکر کردیم که طرحی تهیه بشود وبعرض مجلس شورای ملی برسد که یک هیئتی مرکب از 20 نفر از قضات عالیرتبه که به موجب انتخاب دیوان کشور تعیین بشوند و 6 نفر از بین وکلای بی نظر و 15 نفر از اشخاصی که طرف اعتماد عامه هستند که در رأس آنها البته باید دکتر مصدق باشد بنشیند و به این جریانات رسیدگی بکنند و این موضوع را یک مرتبه برای همیشه خاتمه دهند (باتمانقلیچ- آن هیئت منصفه را از کجا می آورید؟) جنابعالی را هم انتخاب میکنیم عرض میشود که موضوع سوم این قتلی است که در تهران اتفاق افتاده و به اصطلاح مشهور یک شب از آن قتل گذشت و خبری نشد و در صدد کشف این جنایت مثل اینکه نیستند، در 20 سال قبل این جا عشقی را کشتند دو نفر از وکلا در آنوقت فقط در مجلس شورای ملی نطقهای خیلی موثر کردند ولی اکثریت مجلس آن روز هم مثل امروز سکوت کرده و در نتیجه سکوت و عدم علاقه ضابطین دادگستری و شهربانی قاتل عشقی کشف نشد قاتل عشقی را همه میدیدند ولی بدست قانون و عدالت سپرده نشد ودر نتیجه یک شخص دیگری را جای آقای ملک الشعراء زدند بعد مدرس را کشتند، فرخی را کشتند و کشتند و کشتند و آنچه باید بشود شد.

بنده خیلی معتجبم که مجلس شورای ملی که من اطمینان دارم اکثریتش از اشخاص صالح و آزادی خواه وقانون دوست تشکیل شده چرا اینقدر نسبت به این موضوع بی علاقه است بنده معتقد نیستم که دستگاه فعلی مایل باشد که این قتل کشف بشود والا اگر میخواستند این قتل را کشف کنند علتی نداشت که رئیس شهربانی را تعویض بکنند و بعد از او رئیس آگاهی را تعویض بکنند بنده میخواستم عرض کنم که چون اطمینان دارم که اکثریت آقایان صالحند چون نمیخواهم بعد از شما یک عده اشخاصی بگویند همان طوری که بنده نسبت به دوره پنج اعتراض میکنم همین طور هم یک روزی یک کسی بعد از بیست سال بیاید اینجا وبه آقایان بد و ناسزا بگوید و شماها را نفرین بکند بدانید آقایان که اگر از امروز جلو این فاجعه را نگیرید جلو این اقدامات را نگیرید هیچ کس دیگر در این مملکت امنیت نخواهد داشت این را بدانید و اقدام بکنید، و باری به هر جهت نکنید موضوع مملکت و این طرف و آن طرف و اینکه این طرفدار قوام السلطنه و آن نمیدانم طرفدار دکتر مصدق السلطنه است این چیزها نیست موضوع قانون و مملکت و آزادی خواهی است ما میگوئیم آقا یک مرد روزنامه نویسی که در کار خودش مرد بود، حالا هر چه بود در کار خودش این مرد ، مرد بود گفتند جنید بغدادی یک روز از میدانهای بغداد عبور میکرد یک مصلوبی را دید که او را آنجا دار زده بودند پرسید آیا این مصلوب چه کرده گفتند که این دزد بود رفت و چوبه دار را بوسید اصحاب گفتند که این دزد بوده گفت درست است ولی این مرد در کار خودش مرد بوده آنقدر مرد بوده که سر در این کار نهاد، ما کاری نداریم به اینکه محمد مسعود بد بود یا خوب هرچه بود ،بود ولی در اینکه بخواهند مردم را به این نظر که فحش میدهند یا به این دلیل که عقاید خودشان را اظهار میکنند شب بیایند و به آن طرز فجیع او را بکشند وبعد دهن مردم را ببندند آقای این عرایضی را که بنده امروز میکنم از طرف جامعه آزادی خواهان عرض میکنم شما اگر این موضوع را تعقیب نکنید هیچ کس نیست که تعقیب بکند فردا اگر بنده را بکشند مسئول خون بنده شماها هستید. مردم را تهدید میکنند و به روزنامه های دیگر هم مینویسند و بعناوین مختلف تهدید واخطار میکنند که شما را هم میکشیم، بنده میخواستم از آقایان استدعا بکنم که اگر این شهربانی قادر به کشف این جنایت نیست ما اصلاً شهربانی دیگر لازم نداریم بنده خودم والله از مردم ترسی ندارم ولی بدانید که این شتر در منزل تمام آقایان خواهد خوابید.

رئیس- آقای نورالدین امامی.

نورالدین امامی- بنده امروز یک عرایضی راجع به آذربایجان داشتم ولی آقای آشتیانی زاده بیاناتی کردند اینجا ناچام چند جمله در اطراف آن عرض کنم . هیچ مردم ایرانی وطن پرست نیست که از این فاجعه واز این قتل متأثر نباشد(صحیح است) تمام نمایندگان در تشییع جنازه محمد مسعود شرکت کردند وکمتر نماینده ای در این چند روزه به دولت مراجعه نکرده است و تقاضای تعقیب و کشف این جنایت را نکرده است (صحیح است) سرتیپ صفاری یک مردیست که مورد احترام بوده همه به او احترام میکردند (صحیح است) ولی سرلشگر ضرابی هم مردیست مورد احترام (صحیح است) اینها هیچ منافاتی با هم ندارد (صحیح است) دولت باید تمام جدیتش را بکند برای کشف قاتل (صحیح است) برای کشف این دزدها وقطاع الطریقها دولت هم خود راباید صرف این کار بکند و نمایندگان همیشه از دولت این کار را خواهند خواست (صحیح است) و هر دولتی که کوتاهی کند در پشت این میز محاکمه خواهد شد (صحیح است) بنده برای اولین مرتبه است پس ازهفت ماه قبل از دستور چند دقیقه وقت محترم نمایندگان معظم را اشغال میکنم همکاران محترم آذربایجانی من میل ندارند اوقات گرانبهای مجلس شورای ملی را با نطقهای قبل از دستور بگیرند ولی چه کنم درد زیادی است ودرمان هیچ در این مدت صبر کردیم بلکه توجهی از طرف دولتها ی وقت بشود و تاکنون چیزی نگفته ایم. نمایندگان محترم . تمام نمایندگان شهرستان ها به درد ما مبتلا هستند همگی از نداشتن فرهنگ و عدم بهداشت خرابی وضع کشاورزی ، بحران اقتصادی، عدم امنیت قضائی، فشار مأمورین دولت شکایت دارند (صحیح است) (دکتر راجی- همه جای ایران اینطور است) ولی من میخواهم امروز مختصری با اجازه آقایان محترم از وضعیت و حال خراب آذربایجان بعرض برسانم. میدانم که همه نمایندگان محترم بیش از من به وطن عزیز من علاقه مند هستند، میدانم آذربایجان را نمایندگان محترم مثل من قلب ایران میدانند، میدانم آقایان محترم همه مثل ما علاقمند به رفع حوائج آنجا هستند، از آن جهت اجازه خواهند فرمود چند دقیقه وقت گرانبهای آنها را اشغال کنم. در دوره بیست ساله مرحوم شاه فقیدبرخلاف اکثر شهرستانها ایران آذربایجان پیشرفتی نکرد عمده دلیل آن نداشتن راه تجارتی بود چون راههای تجارتی بعللی که فعلاً از شرح آن خودداری میشود بسته شده و راه صادراتی دیگر نبود و از طرفی در نتیجه ایجاد شرکتها و تمرکز سرمایه در مرکز تمام متمولین و سرمایه داران که مولد ثروت بودند به امید استفاده به تهران آمدند وقایع شهریور و پیشآمد شوم مزید بر علت شده باقیمانده ها را هم به تهران حرکت داد در آذربایجان غیر از یک مشت مردمان فقر که دسترسی برای نجات خود از گرداب فقر و پریشانی نداشتند و از روی استیصال تن به همه گونه مشکلات در داده و در آتش فلاکت و بدبختی سوختند و ساختند کم نبود.

آذربایجان که موقعی مرکز ثقل تجارت ایران بود از مرکزیت افتاد فقط چیزی که برای آذربایجان باقی ماند قسمت کشاورزی و صنعتی او بود این دو قسمت مختصری به مردمان آنجا کمک کرده و آذربایجانی ها را برای مدت کوتاهی سرپا نگاهداشته بود. متأسفانه از شهریور 1320 دهات آذربایجان به خرابی و ویرانی رفت و در شهر ماکو که یکی از شهرهای زیبای ایران بود و ممکن نبوده هر تازه واردی را از زیبائی او بخود جلب نکند بیش از سیصد و ده قریه خالی از سکنه شده است. اساساَ نمایندگان محترم وضع کشاورزی آذربایجان در عصر اتم مثل عصر حجر باقیمانده کشاورزها به کلی از پا افتاده و مهاجرت کرده اند. البته تصدیق میفرمائید آذربایجان انبار غله ایران است و سالی لااقل صد هزار تن دولت از آذربایجان غله و مواداولیه به سیار نقاط ایران حمل میکند. در سال جاری تاکنون در حدود هشتاد هزار تن با وضعیت خراب و پریشان و عدم کشت وآفات سماوی و ارضی دولت غله جمع آوری کرده وبا اینکه گندم در عراق در حدود 1600 تومان هر تن خرید و فروش میشود مردمان وطن پرست و غیور آذربایجان تحمل گرسنگی را کرده و به دولت متبوع خودشان روی وظیفه شناسی وعلاقه به تنی دوست تومان تحویل دادند اگر توجه عاجلی دولت در قسمت کشاورزی و دامپروری نفرماید در مدت کوتاهی به کلی رشته پاره شده و باقیمانده هم ازدست خواهد رفت. عده محصول آذربایجان یکی غله است ویکی سردرختی، بدبختانه محصول سردرختی به دو آفت مبتلا شده است ، یکی آفت حیوانی و دومی آفت انسانی. آفت اولی را دولت کوچکترین توجه ندارد حتی رعیت بدبخت حاضر است پول بدهد ومواد سمی را از دولت بخرد وری دولت این مساعدت کوچک را هم مضایقه دارد. در خرداد ماه وضع درختهای میوه آذربایجان مثل بهمن ماه تهران بود آفت طوری ریشه دوانده بود که یک برگ روی درخت برای نمونه باقی نمانده بود. آفت انسانی عدم توجه دولت و تهیه نکردن بازار برای خشکبار. وضع صنعتی، تبریز یکی از شهرهای مهم صنعتی ایران است وقایع شهریور وجریان شوم سال 1324 لطمه و سکته بزرگی به این قسمت وارد آورد کارخانه ها غارت شد کارگرها متواری و هستی صاحبان کارخانه ها از بین رفت . دولت علاوه از اینکه به صاحبان کارخانه ها کوچکترین مساعدتی نمیکند حاضر نیست لااقل به آنها مثل سایرشهرستانها هم معامله بکند به سایر کارخانه ها برای تهیه مواد اولیه ارز داده میشود ولی تاکنون حتی یک لیره و یا یک دلار به یکی از کارخانجات آذربایجان داده نشده. همکار عزیز من آقای مکی در چند جلسه قبل راجع به کارخانه های چرمسازی آذربایجان تذکری دادند بنه از طرف همکاران محترم و خودم ازایشان نسبت به این تذکر متشکرم. با داشتن این کارخانجات که بهترین چرمها را تهیه میکند آیا سزاوار است انبار گمرک ازکفشهای خارجی پر باشد و هزارن نفر از افراد ایرانی که شغل کفش داری داشته اند بیکار و گرسنه بمانند.

فرهنگ آذربایجان- آذربایجان از حیث فرهنگ با اینکه تصدیق میفرمائید به جهاتی بیشتر از سایر نقاط ایران به آنجا باید توجه میشد بدبختانه خیلی کمتر هم شده وبا اینکه اهالی حساس آذربایجان از مرد و زن وبزرگ و کوچک تشنه علم و دانش و عاشق فرهنگ و ادبیات هستند متأسفانه در اثر نداشتن وسایل لازم از قبیل آموزشگاه، دبیر ، بودجه و سایر لوازم ضروری به آرزوی قلبی خود نرسیده و در روز و ساعت انتظار به توجهات دولت متبوع اوقات خود را میگذرانند حاجت به شرح و بسط نیست که اولین وسیله برای رفت نواقص و تأمین ا حتیاجات زندگی هر ملت در درجه اول توسعه علم ودانش و تأسیس آموزشگاهها است که مردم عوام و نادان به وسیله تربیت راه را از چاه تشخص بدهند بخصوص که موقعیت کنونی آذربایجان ایجاب میکند که دولت هر گونه مساعدت مادی و معنوی که در عهده امکان دارد برای رفع نواقص فرهنگی آذربایجان مبذول بدارد در غیر این صورت امید موفقیت نمیرود وتأمین منویات دولت عملی نخواهد شد.

بهداری- آذربایجان در قسمت بهداری خیلی فقیر است و میتوان گفتن بهداری در آذربایجان اسم بلا مسمی است اگر چند نفر رئیس بهداری در شهرستان آذربایجان باشد دهات و قصبات اسم بهداری را نشنیده اند و در شهرها هم اگر بیمارستانی باشد مربوط به شیر و خورشید سرخ واز بودجه و عایدات هر شهر اداره میشود.

تبلیغات- آن طوری که باید از تبلیغات در هیچ نقطة‌ ایران استفاده نمیشود مخصوصاً در آذربایجان با اینکه خود تبریز دستگاه گیرنده و فرستنده دارد و در مقابل آن گفته ها و تبلیغات بی سرو ته حرفهای حسابی میشود گفت ولی بدبختانه دولت کوچکترین توجهی به این قسمت نداردبا بودجه سنگین از تبلیغات کوچکترین استفاده نمیکنند.

برق- کارخانه های برق آذربایجان قسمتی که در دست شهرداری است روز به روز خرابتر شده واساساً وزارت کشور کوچکترین توجهی در کارهای شهرداری آذربایجان ندارد و شهر تبریز هم که برقش دولتی نیست و از طرف یک شرکتی اداره میشود. این شرکت هر چه دلش میخواهد میکند و هر ساعت مطابق میل خو.د نرخ و قیمت میگذارد آن هم برای برقی خراب و کوچکترین توجهی هم از طرف مقامات مسئول نمیشود یک نفر آیا تا کنون پرسیده که این شهر چه میکند و این عایدات را کجا مصرف میکند.

تلفن- تلفن شهر تبریز تصور میکنم از بقایای استبداد است ازچهل و چند سال قبل برای اینکه یادگاری از استبداد باقی مانده باشد به ترکیب او دست نزدند(یمین اسفندیاری- صحیح است) و تصور میکنم جناب آقای یمین اسفندیاری خودشان هم تصدیق دارند که دستگاه تلفن تبریز فقط برای موزه و تماشا در آنجا مناسب است (یمین اسفندیاری- صحیح است) همکار عزیزم آقای مکی در چندجلسه قبل راجع به ژاندارمری تذکراتی دادند و پس از بیانات ایشان تلگرافات متعددی از آذربایجان رسیده و از جناب آقای مکی گله کرده اند. در سال شوم1324 فقط اداره ای که حقیقتاً وظیفه خود را انجام داد ژاندارمری آذربایجان بود تمام افراد غیور و افسران جوان و میهن پرست مارا سربریدند و قطعه قطعه کردند ولی یکی از آنها حاضر نشد قبل از مردن اسلحه خود را تحویل بدهد اهالی آذربایجان به داشتن فرزندانی مثل آنها افتخار میکنند. رئیس ژاندارمری فعلی آذربایجان بود قدم به قدم و جب به وجب باافراد رشید خود با متجاسرین مبارزه میکرد این افسر وطن پرست همیشه مورد احترام و ستایش مردم آذربایجان بوده و خواهد بود. سرهنگ امیر پرویزی که فعلاً در شیراز است از افسران قابل توجه و احترام است من برای اینکه وقت نمایندگان محترم را بیش از این نگرفته باشم عرایض خود را فعلاً خاتمه داده و بقیه را برای موقع مناسبی موکول مینمایم (احسنت، صحیح است) رئیس- آقای دکتر اعتبار.

قبادیان-آقای رئیس بنده عرضی داشتم مطلب بنده واجب است گفته شود و مجبورم که عرض کنم.

رئیس- نمیشود آقا دکتر اعتبار قبلاً اجازه خواسته بود. قبادیان- یک عمل خلاف قانون خیلی بزرگی شده است بنده همیشه احترام شما را داشته وحالا هم دارم خواهش میکنم اجازه بفرمائید.

رئیس-شما باید با اجازه صحبت بفرمائید و بعد از آقای دکتر اعتبار بنده به شما اجازه خواهم داد که اگر مطلب مهمی دارید به عرض مجلس برسانید زیرا آقای دکتر اعتبار پشت تریبون هستند بفرمائید آقای دکتر اعتبار.

دکتر اعتبار- عرض کنم بنده اظهارات مفصلی ندارم فقط خواستم ازاین نطق قبل از دستور استفاده بکنم و رفع یک سوء تفاهمی را از آقایان و مخصوصاً از همکار محترم خودم آقای مهندس رضوی که به بی نظری ایشان اعتماد دارم کرده باشم در دوجلسه قبل آقای مهندس رضوی در ضمن بیاناتی که اینجا فرمودند راجع به معامله ای که در اواخر دوره چهاردهم با ارتش امریکا راجع به لوازم راه آهن شده بود فرمودند که من شنیده ام که در این معامله چند نفر سوء استفاده کرده اند (مهندس رضوی- صحیح است) منجمله آقای سعیدی معاون وقت وزارت راه عرض میشود آقایانی که در دوره چهاردهم تشریف داشتند شاهدند و آقایانی که تشریف نداشتند شاید شنیده باشند آن روزی که لایحه خریداین لوازم مطرح بود بنده مخالف کردم و خیلی شدید هم مخالفت کردم و در ضمن مخالف خودم در اینجا یک قراردادی را خواندم که این قرارداد قبلاً تنظیم شده بود برای اینکه این اثاثیه به ریال و به اقساط هفت ساله خریداری شود ولی بعد نظردولت ونظر وزیر وقت عوض شد و معامله را نقداً و بدلار انجام داد آن قراردادی که بنده اینجا خواندم آن قرارداد را آقای سعیدی به بنده داده بودند البته آنوقت نگفتم این موضوع را برای اینکه صلاح نبود ولی آنوقت آقای سعیدی معاون وزارت راه بودند گفتند که ما یک چنین معامله ای داریم میکنیم واین برخلاف مصلحت است و یک چنین قرارداد تنظیم شده است شما نگذارید که این کار نشود بنده خودم را موظف دانستم چون اینجااسم آقای سعیدی برده شده بود و خود بنده هم در این قسمت دخالت داشتم در اینجا بعرض آقایان برسانم و رفع سوءتفاهم بکنم (صحیح است) یک موضوع دیگری که بنده میخواستم تذکربدهم و خدمت ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد کرده ام موضوع لایحه تجدید فعالت بازرگانان خارجی است (صحیح است)این لایحه از چندی به این طرف صحبتش شده است و تقدیم مجلس شورای ملی شده است و بسیار لایحه مفیدی برای اقتصادیات کشور است (صحیح است) و به عقیده بنده باید هر چه زودتر مطرح بشود این موضوعی است که بنده خواستم هیئت محترم دولت توجه بکند که این آقایان بازرگانان خارجی که حالا که میبینید این لایحه اسباب زحمتشان میشود از چندی قبل بفکر این افتاده اند که تبعه ایران بشوند و همین طور تقاضای تبعیتشان مرتب به وزارت خارجه میرود و پشتیبانی هم از این تقاضا اغلب میشود بنده خواستم که هیئت محترم دولت توجه داشته باشند که موافقت کردن با این تبعیت ها به صلاح مملکت نیست (صحیح است) برای اینکه اینها برای حب به ایران این کار را نمیکنند برای اینکه کارشان مشکل شده است می آیند تبعه ایران میشوند و بعلاوه برای اینکه آنها هم خودشان را بزحمت نیاندازند اینحا اظهار میکنم که موقعی که این لایحه مطرح بشود بنده تقاضا میکنم که اشخاصی که تبعیتشان از مدتی قبل نبوده مشمول این موضع نشوند (صحیح است)(مکی- پیشنهاد شده است ) دولت و مجلس شورای ملی باید به این پیشنهاد توجه کنند و یقیناً با این پیشنهاد موافقت خواهند کرد و تقاضا میکنم وقتی که پیشنهاد بنده خوانده شد موافقت کنند (صحیح است) یادداشتی هم به بنده رسیده که آقایان موافقت بفرمایند که لایحه خدمتگذاران جزء مطرح شود بنده خیال میکنم که این مورد علاقه همه است صحیح است) رئیس- آقای دکتر زنگنه فرمایشی داشتید بفرمائید.

دکترزنگنه- عرض کنم آقای آشتیانی زاده مذاکره ای فرمودند و صحبت از قضیه قتل اخیر کردند آنچه که منظور ایشان راجع به تسریع در کشف جرم است بسیار مستحسن و منظور تمام آقایان نمایندگان و دولت است (صحیح است) ولی آنچه اشاره فرمودند به اینکه دولت مایل نیست این قسمت تعقیب بشود جداً تکذیب میشود (صحیح است) هیچ دلیل ندارد که دولتی که وظیفه اصلیش حفظ امنیت است در وظیفه اصلی خود کوتاهی کند (صحیح است) متأسفانه این قضیه برای دستجات و حتی برای اشخاص یک وسیله تبلیغاتی متشتت و مختلفی شده و در هر حال وظیفه دولت این است که تعقیب بکند در صورتی دولت تقصیر دارد وقصوری ممکن است متوجه باشد که دستگاههای کشف جرم یعنی شهربانی و دادسرا دنبال قضیه نروند ولی بدیهی است که هر کاری یک مهلتی میخواهد ومشغول کار هستند و شاید قدمهائی هم به طرف مقصود نزدیک شده اند که البته تا وقتی که به نتیجه نرسد گفتن آن و فاش کردن آن صلاح نیست (مکی- رئیس آگاهی چرا عوض شده؟) و تغییر رئیس شهربانی به طوری که آقایان فرمودند البته یک شخص بسیار خوبی بوده است، ولی یک شخصی که مثل او خوب بوده است بجای او انتخاب شده (صحیح است) (دکتر طبا- ولی در موقع بدی انتخاب شده است)به هر حال تعقیب این امر وظیفه دولت است و البته آقایان نمایندگان محترم و مطبوعات هم باید در این کار به دولت کمک کنند یعنی مثل همیشه انجام وظیفه بکنند و بعلاوه این موضوع چون مورد استیضاح از دولت شده است وقتی که مطرح بشود جواب کاملتری از طرف دولت داده خواهد شد.

آشتیانی زاده- بنده مطابق ماده 109 یک کلمه عرض دارم.

رئیس- سرکار بفرمائید بگذارید آقای قبادیان صحبتشان را بکنند. آقای قبادیان بفرمائید.

قبادیان-بنده اگر یک کمی عصبانی شدم از آقایان معذرت میخواهم و همین طور از جناب آقای رئیس چون جناب آقای رئیس همیشه مورد احترام همه ماها هستند (صحیح است) و این که بنده اجازه خواستم با یک زبانی که قدری جسارت آمیز بود از جنابعالی آقای رئیس معذرت میخواهم ولی پیش آمدی شده است که مجبورم بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم بنده شخصاً تا اندازه ای خودم را به مملکت ایران معرفی کرده ام که یک مرد خدمتگذارهستم و شخصی نیستم که خیانتهائی به کشور خودم خدای نخواسته کرده باشم و در این واقعه اخیر آذربایجان و کردستان تا یک حدودی ثابت شد کیها با جان و دل در راه انجام وظیفه و استقلال ایران فداکاری کردند (صحیح است) در کرمانشاه و متأسفانه یکی از همکاران ما مرحوم دکتر معاون در طی یک حادثه ای از بین رفتند و موجب تأثر و تأسف همکاران خودشان را فراهم کردند (صحیح است) (رحمت الله علیه) و البته قانوناً بایستی به جای ایشان یک نفر انتخاب بشود و وارد مجلس بشود ومثل سایر آقایان انجام وظیفه بکند وزارت کشور وتقریباً در پنج ماه پیش اعلان انتخابات برای یک نفر بجای مرحوم دکتر معاون در کرمانشاه داد و اعتبارات لازم هم از طرف وزارت کشور فرستاده شد و انجمن آنجا تشکیل شد و بعد به یک نفر از اعضای انجمن از طرف اهالی اعتراض شد و این یک نفر هم نه به صلاحیتش چون از خوانین کرند بودند و نوة مرحوم احتشام الممالک کرندی بودند و از خانواده های خیلی شریف غرب بودند (مهندس رضوی- کی آقا؟) عبدالحسین خان امیر احتشامی، ایشان جزو انجمن مرکزی نظارت انتخابات کرمانشاه هم شده بودند اهالی اعتراض کردند چون ایشان از اهالی کرند هستند و در کرمانشاه سکونت ندارند بنابراین مطابق قانون حق ندارند در انجمن مرکزی شرکت کنند روی همین اصل وزارت کشور وقتی که متوجه شد که یک همچو خلاف قانونی در آنجا شده دستور داد و آقای امیر احتشامی هم با نهایت ادب و نزاکت استعفا کرد.

رئیس- روی چه موضوعی این اظهارات را سرکار میفرمائید؟ قبادیان- عرض کنم بالاخره انجمن اولی مطابق قانون تشکیل شده بود بدون اینکه فرمان انحلال او از طرف وزارت کشور صادر شود بعد از سه ماه گفتندیک بیماری در قسمت کرمانشاه رخ داده و وزارت کشور دستور داد تا این بیماری مرتفع شود انتخابات را موقوف کنند خوشبختانه بیماری هم در قسمت غرب نبود و یک شهرت بیجائی بود که موجب وحشت مردم شده بود بعد از طرف وزارت بهداری هم به وزارت کشور نوشته شده که برای انتخابات آنجا مانع قانونی نیست و بیماری وجود ندارد 7 نفر از هسته مرکزی آن انجمن باقیماندند و بدون اینکه رعایت این 7 نفر را بکنند که دو نفر دیگر از خارج بیاورند و داخل آن انجمن بکنند آن انجمن را بدون اطلاع وزارت کشور فرماندار وقت منحل کرد و بعداً آمدند یک انجمن دیگری تشکیل دادند در تشکیل این انجمن ماده 14 قانون انتخابات رعایت نشده است وبعلت اینکه از طبقات ششگانه دعوت بعمل نیایمده تولید یک نگرانی و شکایتهای مفصلی از طرف اهالی غرب شده مردم آمدند به تلگرافخانه متحصن شدند و دولت و عده ای از نمایندگان محترم مجلس را به تلگرافخانه خواستند و شکایت کردند که رعایت مقررات قانون انتخابات نسبت به انجمن مرکزی کرمانشاه نشده، وزارت کشور پس از مراجعه به قانون و پس از تحقیقاتی که در مرکز کردند آن انجمن را قانونی تلقی نکردند و فرمان انحلال یا ترمیم این انجمن را داد و طی شماره های مفصل زیادی تذکر دادند که الان اگر به پرونده این امر رسیدگی بشود خیال میکنم در حدود شاید بیش از نیم من کاغذ باشد بالاخره بعد از این تذکرات قانونی و بعد از اینکه وزارت کشور به فرماندار دستور داده است که این انجمن قانونی نیست وفرماندار نظارتش را از انتخابات سلب کردند و این را یک عده از آقایان میدانند که بنده به آقایانی که در انجمن نظارت مرکزی انتخابات بوده اند اعتراضی ندارم ولی اعتراض بنده به دولت است که با تذکرات قانونی که داده شده رعایت این قضیه را نکرده اند وپس از آنکه به امر وزارت کشور گوش ندادند و برخلاف اوامر وزارت کشور انتخابات آنجا را خاتمه شده تلقی کردند و انجمن نظارت آنجا اعتبار نامه ای به آقای ابوالفتح میرزای دولتشهای داده شد به صلاحیت و امورات ایشان بنده به هیچ وجه وارد نخواهم شد ولی در اصل موضوع الان یک قضیه ای اتفاق افتاده که این سابقه نداشته در مشروطیت ایران در موقعش بنده قضیه را با مدارکی که هست بعرض مجلس شورای ملی خواهم رساند ولی حالا قبل از اینکه وزارت کشور شاهزاده دولتشاهی را به مجلس معرفی کند ایشان امروز تشریف آوردند و الان نشسته اند در ردیف آقایان (آشتیانی زاده - اعتبار نامه در دستشان است) اگر بنا به این طور باشد اشخاصی ممکن است از خارج بلند شوند و بیایند اینجا و یک شخصی یک چیزی هم به فرماندار بپردازد و بیاید در ردیف آقایان بنشیند و تکلیف نماینده رسمی ایران ملغی شود بنده نسبت به این موضوع اعتراض میکنم مخصوصاً بودن ایشان در این مجلس بر خلاف اصول است، برخلاف مشروطیت است بر خلاف قانون انتخابات است، ما همه قسم خورده ایم به قرآن که خیانت به قانون اساسی نکنیم و این یکی از آن قضایائی است که اگر چنانچه مجلس به این طریق یک نفر نماینده را بپذیرد حقیقتاً رعایت قانون اساسی را نکرده و این عمل سابقه میشود و این سابقه خطرناک است و موضوع بعد را هم که لازم باشد بنده بعرض آقایان میرسانم.

رئیس- طبق ماده 46 قانون انتخابات نماینده ای که به مجلس میآید باید اعتبار نامه اش را که به مهر انجمن نظارت رسیده و فرماندار یا حاکم البته آنوقت قانون حاکم نوشته بود تصدیق بکند بعد بیاید ماده 49 قرائت میشود. (بشرح زیر قرائت شد) ماده 49 نمایندگانی که بعضویت مجلس شورای ملی انتخاب میشوند باید به مهر یا امضای انجمن نظارت و حکومت محل اعتبار نامه در دست داشته تسلیم دفتر مجلس شورای ملی نمایند.

قبادیان- آن معرفی وزارت کشور کجا است؟ رئیس- چنین چیزی اگر هست شما پیدا کنید از معرفی وزارت کشور در قانون انتخابات اسمی نیست. بفرمائید، حالا هم وزارت کشور چیزی ننوشته پیشنهاداتی رسیده راجع به دستور… قبادیان- آقای رئیس بنده این را قبول نمیکنم آقایان اعضای فراکسیون اتحاد ملی و آقایانی که رعایت قانون اساسی را میکنند بیایند بیرون ما نمیتوانیم همچو چیزی را تحمل بکنیم.

بعضی از نمایندگان- دستور، دستور ملک مدنی- آقای رئیس وزارت کشور هر وکیلی را باید معرفی کند حاذقی- حالا اجازه بفرمائید آقایان که آقای دولتشاهی باشند موافقت بفرمائید (در این موقع عده ای از نمایندگان از جلسه خارج شدند) رئیس- بنابراین عده برای مذاکره کافی نیست تنف داده میشود.

(جلسه در ساعت شش و چهل دقیقه بعد از ظهر بعنوان تنفس تعطیل شد و مجدداً در ساعت هفت و چهل و پنح دقیقه بعد از ظهر تشکیل گردید) رئیس- پیشنهادی از آقای دکتر شفق و یک عده ای دیگر از آقایان رسیده است که لایحه خدمتگذاران جزء مطرح شود عده هم کافی نیست برای رأی ولی قرائت میشود.

(بشرح زیر قرائت شد) مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد میکنم لایحه خدمتگذاران جزء مطرح شود (صحیح است) بعضی از نمایندگان- آقای وزیر دارائی نستند.

یمین اسفندیاری- همه انتظار داریم که این قسمت زودتر تمام شود آقای معاون نخست وزیر که تشریف دارند.

رئیس- آقای دکتر شفق توضیحی دارید بفرمائید اما چون وزیر نیست نمیشود مطرح شود.

دکتر شفق- توضیحی ندارد بنده تصور میکنم مجلس چون به صرفه جوئی قائل است درباب مستخدمین جزء هم همه مساعد هستند عید نوروز هم در پیش است بهتراست اینکار را زودتر انجام بدهیم.

رئیس-چون وزیر مربوطه نیست لوایح مطرح نمیشود و در جلسه دیگر مطرح میشود چون لوایحی که مطرح میشود باید با حضور وزیر یا معاون باشد حالا پیشنهاد دیگری که رسیده است قرائت میشود که لایحه محدودیت بازرگانان خارجی مطرح شود آقای دکتر سجادی وزیر اقتصادملی هم تشریف دارند.

بعضی از نمایندگان- اطلاع بدهید آقای وزیر دارائی بیایند.

رئیس- مانعی ندارد اگر عده برای رأی کافی بشود مانعی ندارد حالا این پیشنهاد قرائت میشود. (بشرح زیر قرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی بنده با نطق قبل از دستور مخالفم و درخواست دارم وارد دستور شویم و دستور لایحه محدویت بازرگانان خارجی باشد. اردلان مکی- مخالفی ندارد.

دکتر اعتبار- مخالفی ندارد.

رئیس- آقای اردلان بفرمائید، این را آقای دکتر اعتبار و چند نفر دیگر هم پیشنهاد کرده اند.

اردلان- این پیشنهاد بنده برای امشب نیست این لایحه ممکن است چند جلسه طول بکشد و اینکه بنده استدعا کردم از آقایان نمایندگان محترمی که دولت را استیضاح کردند خوب است که استیضاح را یک دو جلسه به تعویق بیاندازند که این قانون که با حات اقتصادی مملکت تماس دارد این را تصویب بکنیم بعد برویم سر استیضاح استدعای که بنده کرده بودم این است.

رضوی- بنده مخالفم اجازه میفرمائید؟ رئیس- بفرمائید.

رضوی- عرض کنم اولاً این ماده ای که استناد دارد به اینکه در موقع طرح یک لایحه ای باید وزیر یا معاون او حاضر باشند عنوان طرح است یعنی طرحهائی که در مجلس شورای ملی میشود برای اینکه نظر وزیر را هم تأمین کرده باشد با وزیر مسئول هم مشورتی میکنند والاچون برحسب قانون اساسی دولت مسئولیت مشترک دارد حضور هریک از وزراء برای دفاع از قانون تفاوتی با بودن دیگری ندارد از این جهت بنده خواستم عرض کنم اگر بنا است لایحه ای مطرح شود همان لایحه مستخدمین چزء باشد که یک حمایتی هم از آنها شده باشد البته برای دستور جلسه بعد هم لایحه بازرگانان خارجی را معین بفرمائید و این قانوناً هم مانعی ندارد.

رئیس- مطابق ماده40 قانون اساسی باید وزیر مربوطه حاضر باشد.

رضوی- در موقع طرح است.

رئیس- بفرمائید قانون را قرائت کنند مطرح میشود وزیر هم الان میآید. (بشرح زیر قرائت شد) اصل چهلم- در موقع مذاکره و مداقه لایحه مذکوره در اصل 49 چه در مجلس وچه درانجمن تحقیق اگرلایحه مزبور راجع به یکی از وزراء مسئول باشد مجلس باید به وزیر مسئول اطلاع داده که اگر بشود شخصاً والا معاون اوبه مجلس حاضر شده مذاکرات در حضور وزیر یا معاون او بشود سواد لایحه ومنضمات آن را باید قبل از وقت از 10 روز الی یک ماه باستثناء مطالب فوری از برای وزیر مسئول فرستاده باشند همچنان روز مذاکره باید قبل از وقت معلوم باشد پس از مداقه مطلب با حضور وزیر مسئول در صورت تصویب مجلس به اکثریت آراء رسماً لایحه نگاشته به وزیر مسئول داده خواهد شد که اقدامات مقتضیه را معمول دارد.

رئیس- بنابراین نمیشود مطرح کرد تا وزیر مربوطه حاضر بشود.

دکتر عبده- جناب آقای رئیس بنده عرضی داشتم راجع به این موضوع اجازه بفرمائید عرض کنم راست است که در اصل 49قانون هست، اینجا صحبت از لایحه است ولی در اینجا ذکر شده لایحه مذکور در اصل 39 اصل 39 چیست؟ این است که عرض میکنم هروقت مطلبی از طرف یکی از اعضای مجلس عنوان شود فقط وقتی مطرح مذاکره خواهد شد که اقلاً 15 نفر از اعضای مجلس آن مذاکره مطلب را تصویب نمایند بنده میخواست این را عرض کنم که درموقع تدوین قانون اساسی تفکیک کافی بین طرح و لایحه نشده بود لغت طرح به جای لایحه استعمال شده است مثل اینکه لایحه را بجای طرح استعمال کرده اند وصریحاً اشاره شده در موقع مذاکره لایحه مذکوره در اصل 39 که اصل راجع به طرح است بنابراین همانطوریکه آقای رضوی متذکر شدند اشکالی ندارد.

رئیس- با سوابقی که در مجلس معمول بوده بدون حضور وزیر نمیشود هیچ لایحه ای را طرح کردباید وزیرباشد دفاع کند سابقه هم تاکنون همین طور بوده است.

دکتر عبده- بنده استدعا میکنم جنابعالی شخصاً قرائت بفرمائید اگر متقاعد نشدید بنده عرضی ندرام.

اردلان- آقا با این ترتیب وقت مجلس تلف میشود.

رضوی- مکرر لوایح را وزرای دیگر می آورند میدهند ماده 42 نظامنامه هم تصریح دارد .

رئیس-عده هم هنوز برای رأی کافی نشده وقت مجلس بیخود تضیع میشود ماده 42 قرائت بشود که موکول کرده به اصل 40 قانون اساسی. (ماده 42 نظامنامه به شرح زیر قرائت شد) ماده 42- اگرطرح قانونی که از طرف نماینده پیشنهاد شده است راجع به یکی از وزرای مسئول باشد موافق اصل 40 قانون اساسی باید آن وزیر را مطلع نمود که خود یا معاون اوحاضر شده مذاکرات در حضور اوبعمل آید.

رئیس- موافق اصل 40 قانون اساسی باید آن وزیر را مطلع کرد که خود یا معاون او حاضر شده مذاکرات در حضور اوبعمل آید بنابراین آقای دکتر سجادی نمیتوانند از لایحه دارائی دفاع کنند (جمعی از نمایندگان- رأی بگیرید) رأی ندارد پیشنهاد آقای اردلان مطرح میشود.

بعضی از نمایندگان- عده برای رأی کافی است.

3- بقیه مذاکره در لایحه محدودیت بازرگانان خارجی رئیس- رأی میگیریم باینکه لایحه محدودیت بازرگانی جزء دستور باشدآقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد. آقای مکی.

یکی از نمایندگان- مخالف کی بود؟ رئیس- آقای عباس میرزای اسکندری در جلسه قبل بعنون مخالف صحبت کردند حالا نوبت آقای مکی است که صحبت کنند بفرمائید آقای مکی.

مکی- بنده اولین کسی بودم که علاقه داشتم که تجارت تجار ایرانی از وضع اسف آوری در جریان بوده خارج بشود و یک وضعیت بهتری معمول گردد که بالنتیجه قوه تولید و قوه صادرات ما زیاد بشود اگر آقایان نظرشان باشد حتی یک موقعی یک ا ندازه ای سوء استفاده شده در موقعی که اعتبار نامه یکی از آقایان مطرح بود شاهد مثالم را یکی از آقایان تجار خارجی قرار دادم وزمینه مجلس آن روز طوری بود که بنده را تشویق کرد و سایر آقایان را تشویق کرد که این راه را ادامه بدهیم که بتوانیم از این راه کمک به تجار ایرانی وکمک به صادرات کشورمان کرده باشیم بنده میبینم یک دسته ازآقایان مخالفین وقتی آقای عباس میرزای اسکندری درنظر خودشان این طور استدلال میکردند که محدودیت تجار بیگانه به روابط خارجی مارا ممکن است یک لطمه ای وارد بیاورد و در یک کمیسیونی که در چند روز قبل از مخالفین و موافقین آن لایحه تشکیل شده بود جناب آقای تقی زاده حضور داشتند و آقای دکتر شفق تشریف داشتند آقای وزیر اقتصاد ملی تشریف داشتند همچنین چند نف دیگر از آقایان تشریف داشتند و از آقای دکتر معظمی هم که استد حقوق بین الملل هستند و حقوق بین الملل را در دانشکده حقوق تدریس میکنند تقاضا شده بود که در این کمیسیون تشریف بیاورند واز لحاظ حقوق بین الملل این موضوع را مطرح و مذاکره قرار بدند و در اطرافش صحبت بشود و آقایانی که اظهار مخالفت میکنند اگر دلایل موافقین را قانع کنند ندانستند آنوقت یکراه دیگری را پیش بگیریم اتفاقاً در آن جلسه قوانینی که از مجلس شورای ملی ایران گذشته بود یکی قانون انحصار تجارت است … خواهش میکنم آنقانون را پیدا کنید آن ماده اش را بنده قرائت کنم، یک قانونی در1309گذشته و بعد هم در 1311 قانون دیگری راجع به تجارت ایران را منحصر کرده بدولت اگر بنابود از لحاظ بین المللی یک اشکالاتی برای ما ایجاد بشود همان روزی که … آن قانون راپیدا کنید تا بنده بخوانم (مهندس رضوی- همه میدانند احتیاج به خواندن ندارد قانون انحصار تجارت است) بنده مواد قانون انحصار تجارت راقرائت میکنم که آقایان متوجه باشند که ما اصولاً احتیاجی به گذراندن این لایحه حتی این قانون هم نداشتیم زیراتجارت در انحصار دولت بود و دولت مستقیماً میتوانست با یک تصویبنامه ای از حق خودش صرفنظر کند و تجارت را دراختیار تجار ایرانی قرار بدهد آن روزی که این قانون گذشت هیچ گونه اشکالی از طرف کشورهای مختلفه جهان که با ما ارتباط تجارتی دارند نشد و ازآن تاریخ تا امروز هم دولت نخواسته است از این حق خودش استفاده بکند شاید خواسته یک قدری وضعیت سیاست اقتصادی خودش را عوض بکند بنابراین اشکالی بنده نمیبینم از لحاظ خارجی که از تصویب این قانونی که فعلاً مطرح است پیش بیاید متمم قانون انحصار تجارت خارجی مصوب 20 ا سفند 1309، ماده اول: برای اجرای قانون مصوبه ششم اسفند 1039 راجع به انحصار تجارت خارجی مواد ذیل تصویب میشود ماده دوم: وارد کردن هر نوع محصولات طبیعی و یا صنعتی خارجه به ایران مشروط به شرط حتمی صادر کردن محصولات طبیعی یا صنعتی ایران اس در حدود قیمت صادرات مذکوره واگذاری انحصار تجارت …(یکی از نمایندگان- ماده اول خود قانون را بخوانید ) بلی معذرت میخواهم واگذاری انحصار تجارت خارجی مملکت بدولت مصوب ششم اسفند ماه 1309 شمسی ماده واحده از تاریخ تصویب این قانون تجارت خارجی ایران در اختیار دولت بوده وحق وارد وصادر کردن کلیه محصولات طبیعی و صنعتی و تعیین موقتی و یا دائمی میزان واردات و صادرات مزبوره به دولت واگذار میشود و دولت میتواند تا تصویب متمم این قانون از ورود مال التجاره خارجی به خاک ایران جلوگیری نماید این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه ششم اسفند ماه 1039 شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید بنابراین آقایان ملاحظه میفرمایند که از لحاظ خارجی این قانون هیچ گونه اشکالی تا امروز بهش برنخورده پس ما این قانون تجارت را در حقیقت از1039 به این طرف انحصار کرده بودیم منتهی آن وقت تجارت در انحصار دولت بود و دولت خودش به هرکس که میخواست حق وارد کردن یا صادرکردن کالا را میداد از شهریور 20 به این طرف که یک قدری سیاست اقتصادی ما دچار تزلزل شد یک عده ای پیدا شدند استفاده جو و از این موقعیت و بازار آشفته استفاده کردند و وضع تجارت داخلی و خارجی ما را به این وضعیتی که امروز آقایان مشاهده میکنند درآوردند که بالنتیجه یک دسته ای از آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و همچنین آقای وزیر اقتصاد ملی را متوجه کرده که برای جلوگیری از این وضع شرب الیهود ما باید فوری یک قانون بیاوریم به مجلس و از تصویب مجلس بگذرانیم تا بتوانیم حقوق تجار ایرانی و به اصطلاح خودمان حقوق کشور ایران را حفظ بکنیم این از لحاظ سیاست خارجی. بنابراین بنده بیان همکار محترم عزیزم آقای عباس میرزا اسکندری را رد میکنم که از لحاظ خارجی هیچ اشکای نخواهد داشت موضوع دیگری که بنده میخواستم حضور آقایان عرض کرده باشم مقایسه وضع ایران بعد از این جنگ و بعد از جنگ 1918 است بعد از جنگ 1918 همه آقایان شاهد هستند و مشاهده کردند که به واسطه این که یک سرمایه ای وارد این کشور شد یک مقدار طلا و ارز وارد این کشور شد و بنیه اقتصادی ما به یک مقدار محسوسی ترقی کرد و در تمام خانواده ها حتی طبقه سوم و چهارم این مملکت هم مقدار زیادی طلا و نقره موجود بود (مهندس رضوی- همین قدر یک کاسه کوزه ای داشتند طلا نبو) بله ولی تمولشان بیشتر بود. ولی بعد از آن جنگ به واسطه اینکه یک دسته تجار خارجی به ایران آمدند و مشغول شدند به سفته بازی یک مقدار زیادی ارز ایران را خارج کرده اند یکی دیگر از استدلالاتی که آقایان میکنند استدلالشان این است که ما یک دسته تجار ایرانی در خارجه داریم مثلاً در هندوستان و سایر کشورها و اگر ما یک قانونی را از مجلس شورای ملی بگذارنیم و تجار ایرانی همان معامله را خواهند کرد بنده میخواهم عرض کنم این استدلالی که آقایان میفرمایند صحیح نیست برای اینکه غالب کشورها قانون حصر مشاغل و انحصار تجارت و غیره گذرانده اند و از تجارت اتباع ایرانی در کشورهای خودشان به طور کلی جلوگیری میکنند مثلاً در کشور عراق که از کشور های همسایه ما است در 1935 یک قانون گذراندند بنام قانون حصر مشاغل کلیه مشاغلی را که ایرانیها در آنجا داشتند از آنها سلب کردند مگراینکه بروند تبعیت آن دولت را قبول کنند و تاقبل از تصویب این قانون در بین النهرین عده زیادی اتباع ایرانی بودند حتی در مشاغل کوچکه که قهوه چی گری و غیره میکردن و بعد از تصویب این قانون کلیه آنها مجبور شدند یا ترک تبعیت ایران را بکنند و یا مجبور شدند بخاک ایران مهاجرت کنند و یا اینکه از تجارت صرفنظر کنند امروز هم اگر آقایان توجه فرموده باشند سفارت عراق در تهران به اشخاصی که میخواهد ویزا بدهد دقت میکند اگر ویزا به نام تجارت باشد مطلقاً نمیدهد حتی یکی از آقایان چند روز پیش در همان کمیسیون نقل میکردند که آقا زاده یکی از وکلا برای تحصیل هم که میخواست برود ازش نوشته گرفتند که در 24 ساعت که میخواهد در بیروت بماند و از بیروت گذر کند حق تجارت ندارد این حصل است بهش اجازه نمیدهند این میخواد به اروپا برود برای تحصیل گفتند نه باید تعهد بکند در 24 ساعتی که در بیروت میخواهد بماند نباید وارد هیچ کسب و کار و تجارتی بشود و همچنان ما در هندوستان شواهد زیادی داریم آقایان مسبوقند که ما قبلاً یک عده تجار معروف در کلکته و بمبئی و سایر نقاط داشتیم (ارباب مهدی- حالا هم داریم) و حالا هم اگر داریم اسماً ایرانی هستند ولی اجدادشان رسماً ایرانی بوده اند الان کاغذی هست اگر آقایان اشکال نکنند و نخواهند ایراد بکنند قرائت میشود آقای ارباب هم توجه بفرمایند یکی ازآقایان بازرگانان ایرانی که در هندوستان بوده کاغذی مینویسد که من وقتی وارد بمبدئی شدم خوشبختانه تذکره انگلیسی عقب من بود و اگر نداشتم مجبور بودم این قدر جریمه بدهم زیار خیال میکردند من تاجر ایرانی بودم و مشمول جرایم میشدم اگر تاجر ایرانی بودم در همه جا تجارت مشروط به قید وشرطی است مثل ما درو دروازه شان باز نیست که یک نفر شوفر بیاید در ایران ده سال پانزده سال در ایران بماند و میلیونها ارز این مملکت را به وسیله زنجیر اتومبیل از این کشور خارج کند (صحیح است)در کشورهای دیگر در هیچ کجای دنیا مثل ایران این طور دروازه هاشان باز نیست و هیچ اجازه نمیدهند که یکدسته با دست خالی بیاین و با دست پر از این کشور بروند بیرون و بنده اگر طرفدار این قانون هستم همه آقایان بنده را به خوبی میشناسند نه بنده تاجر هستم و نه سرمایه دارم و نه کس و کار من تاجر است که بنفع آنها کار کرده باشم ولی علاقه من به تصویب این قانون علاقه ای است که این قانون به نفع کشور ایران است و اگراین قانون از تصویب مجلس شورای ملی ایران بگذرد بنده به آقایان اطمینان میدهم که یکی از قوانین مهم و یکی از خدمات گرانبهائی است که در ادوار دیگر هم نظیرش گمان نمیکنم وجود داشته باشداین است که بنده استدعا میکنم آقایان با یک توجه بیشتری به این قانون متوجه بشوند من تسریعی را که از مجلس شورای ملی خواسته ام از این لحاظ است که شنیده میشود یک دسته ای بدست و پا افتاده اند البته بنده یک چنین عناصری در مجلس شورای ملی ایران نمیشناسم ولی ممکن است واسطه های خیلی مهم به قول مرحوم مدرس یک وقتی در همین مجلس یک خبری در پشت تریبون گفت و بعد گفته بود که وقتی تحقیق کردم فهمیدم به هفت وسیله آلت دست دیگران شده بودم پیش آقایان واسطه میرفتند ذهن آقایان را مشوب میکنند که اگر اینقانون تصویب شودچنین و چنان میشود که با مشوب کردن ذهن آقایان نگذارند بالنتیجه این قانون از تصویب مجلس شورای ملی بگذرد (دکتر اعتبار- آقای کتانه و لاوی هم برای مبارزه با این قانون واردتهران شده اند) بنده مثال دیگری هم خدمت آقایان عرض میکنم جناب آقای دکتر سجادی اینجا تشریف دارند و آمار هم داریم مقدار ارزی که در اینمدت داده شده تمام در مجلس است ممکن است در دسترس آقایان گذاشته بشود و یک دسته ای از آقایان هم هستند که کاملاً وارد به جزئیات امر و متوجه هستند که آنچه بنده عرض میکنم کاملاً حقیقت دارد و هیچ جنبه مبالغه و اغراق ندارد، دستگاههای اقتصادی ما را آقایان تجار خارجی تا یک حدودی فاسد کرده اند اگر یک تاجر ایرانی بخواهد مقداری ارز تحصیل بکند برای وارد کرد یک کالائی که مورد احتیاج همه هست و ممنوع هم نیست این را به قدری در این دستگاههای اقتصادی اذیتش میکنند، امروز و فردا به او میگویند وبالاخره جواب سربالا میدهند که منصرف میشود ولی اگر یک تاجر خارجی بیاید یک عده دلال هستند و میروند کار او رادرست میکنند و یک چیزی از او میگیریند و دستگاه اقتصادی ما را خراب میکنند بالنتیجه صدی 85 ارز این کشور را تجار بیگانه ای گرفته اند این آمار است جناب آقای وزیر اقتصاد ملی هم اینجا تشریف دارند اگر خلاف عرض میکنم تکذیب بفرمایند پس هم دستگاه اقتصادی ما را خراب کرده اند وهم اینکه تجار ایرانی که بایستی برای این مملکت مفید باشند دستشان را روی دست گذاشته و تجار بیگانه منافع تجارت ایران را ببرند اگر تجار ایرانی ما غنی بشوندبنده کاملاَ مقید هستم که تجار ایرانی ما متمول بشوند زیرا اگر متمول شدند ده آباد میکنند خانه میسازند مدرسه میسازند به امور خیریه میپردازند (انشاءالله) در دو سه سال پیش که کشور ما دچار یک بحرانی شد ملاحظه فرمودید که یک مقدار زیادی اعانه که به فقرا داده شد همین تجار ایرانی بودند به مردم دادند و جلوگیری از مرگ و میر یک عده ای شد، به هر حال همان طوری که آقای مهندس رضوی همکار محترم بنده فرموده اند ایشان نوشته اند که بازرگانان ایرانی هم باید شایسته احترام به ملت ایران باشند باید از نفع پرستی حود کم کنن و مصرف کننده ایرانی رارعایت نمایند بنده هم با عقیده ایشان موافقم و تمام مجلس شورای ملی با عقیده ایشان موافق هستند و همه هم همین انتظار را دارند که تجار ایرانی یک قدری بیشتربه فکر طبقه سوم وچهارم مملکت بیفتندو از منافع خودشان کمی صرف نظر کنند(سزاوار- مجازات میخواهد آقا استرحام فایده ندارد)مثلاً یکی از تذکراتی که بنده لازم میدانم بعرض آقایان برسانم بعضی از تجار بیگانه در ایران هستند که میلیونها تومان از این مملکت استفاده کرده اند و هیچ گونه پرونده مالیاتی هم با تجارتخانه یا دفتر و هیچ گونه عضو دراین مملکت ندارند (ارباب مهدی- نقص قانون است) کرندیان نامی هست در این کشور شخصی است بنام کرندیان تاجر خارجی است میگویند یک هشتم تجارت این مملکت دردست اوست نه یک تجارتخانه داردنه یکدفتر دارد نه تاکنون صد دینار در این مملکت پرداخته است مالیات هم نمیدهد ومیلیونها ارزاین مملکت را هم خارج کرده (دکتربقائی-مالیات غیر مستقیم حتماً پرداخته است) اگر آقایان به پرونده سهمیه واردات کالاهای خارجی مراجعه بفرمایند ملاحظه میفرمایند که نه دهم تجارت این کشور دست تجار خارجی است و متأسفانه تجار ایرانی هم نمیتوانند با این کیفیت وارد میدان تجارت بشون و بالنتیجه در شهرستانهای ما تجار ما همه بیکار شده اند و همه تغییر حرفه وشغل داده اند و همه به مرکز متوجه شده اند بنده میخواستم از موقع استفاده بکنم و از جناب آقای دکتر سجادی استدعا بکنم که دستگاههای اقتصادی ما را مخصوصاً در تصفیه کمیسیون ارز و وزارت بازرگانی توجه بیشتری بکنند خود جناب آقای دکتر سجادی متوجه هستند که ارزی که به اختیارمردم گذاشته میشود یا اشخاصی که تقاضای صدور کالا میخواهند بکنند اینها وضعیتشان روی نوبت نیست یعنی یک کسی ممکن است تاجر ایرانی باشد و تقاضای صدور کالا از یک کشور خارجه کرده باشد 50 تن و 100 تن کاغذ ولی تاریخش یک روز معینی است به این شخص که ایرانی بوده نداده اندولی با زدو بندی که شده به یک شخصی که غیر ایرانی بوده دادند ومدتش هم خیلی بعد از این است اولاً پروانه هائی که به اشخاص داده میشود روی ترتیب تاریخ و روی ترتیب نوبت باشد که هیچ گونه تبعیضی نشود و از بی ترتیبی هم جلوگیری بشود یکی هم موضوع ارز است ارز را هم همین کار را بکنند ارز به کسی داده شود که به اصطلاح رعایت الاهم قلاهم شده باشد و به مصرف کالاهای ضروری مملکت برسد خود جناب آقای دکترمثل اینکه در کمیسیون فرمودند کمیسیون ارزی که نبوده در سال 24 و23و 22 و در این مملکت هم باز بوده و هر چه خواستند کردند وامروز یک دسته ای مأمورین دولت متأسفانه اینها را به فساد اخلاق تشویق میکردند و بالنتیجه دستگاههای اقتصادی ما خوب کارمیکند اگر البته ایشان توجهی بکنند دستگاههای اقتصادی مرمت بشود بنده تصور میکنم مقدار زیادی به این مملکت کمک شده است ویکی موضوع صدور فرش است سابق بر این اشخاصی که فرش صادر میکردند اینها یک مقدار زیادی ارز گیرشان میآمد که صدی دهش را به کمیسیون ارز میدادند و بقیه را میتوانستند دربازار آزاد به هر کسی که میخواستند به هر وارد کننده ای به هر قیمت بدهند ولی این تصمیم اخیر کمیسیون طوری شده که بنده خیال میکنم کسی نتواند فرش صادر کند و یکی از اقلام مهم صادرات این مملکت با این ترتیب از بین میرود زیرا با آن مقدار ارز که باید در بازار آزاد بفروشند با این ترتیب نمیتوانند و بالنتیجه از قیمتی با که باید به امریکا بفروشند کاسته شده و دیگر برای کسی تجارت فرش صرف نمیکند میخواستم این موضوع را هم یک توجه بیشتری بفرمایند و امروز بنده این موضوعی که در آخرین قسمت عرایضم میخواستم عرض بکنم موضوعی بود که قیام ایران نوشته است، ارزش تاجر ایرانی در پراک و برلن…. چقدر است؟ چنین استدلال کرده در چکسلواکی به تاجر ایرانی پس از 14 ماه دوندگی اجازه تجارت داده اند ولی چه جور؟ 1- تاجر ایرانی باید لااقل بیست هزار دلار سرمایه وارد پراک کند.

2- فقط در محلی که روز اول معرفی کرده باید تجارتخانه باز کند.

3- فقط و فقط میتواند در امر صادرات دخالت کند.

4- صادرات آن هم صادرات یک نوع بخصوص ماشین آلات و بس.

5- فقط وفقط با ایران میتواند تجارت کند یعنی ماشین آلات را از پراک به ایران بفرستند.

6- از همه عجیبتر اینکه فقط حق دارد بنام یک تجارتخانه ایرانی که قبلاً معرفی کرده صادر کند.

7- برای مخارج ماهیانه خود و تجارتخانه حداکثر حق دارد هیجده هزار کرون معادل هشتاد پوند خرج کند عجبا اگر احیاناً میل کرد یا مجبر شد بیست هزار کرون اضافه خرج کرده و دو هزار کرون مالیات بدهد ببخشیدمالیات که معنی ندارد بایدجریمه بدهد، این را یک روزنامه ایست که امروز در سرمقاله اش نوشته است که در چکسلواکی این طور دارند باتجار ایرانی معامله میکنند چون آقایان استدلال میکنند که ما اگر بخواهیم تجار خارجی را محدود بکنیم آنها هم برای ما یک محدویتهائی قائل میشوند بنده یادم نمیرود که یک دسته ای میخواهند به رجال شریف این مملکت تهمت بزنند یکی از این بازرگانان خارجی که گویا کتانه باشد در آمریکا وقتی که صحبت شده که میخواهند تجارت خارجیها را در ایران ممنوع کنند است که ما رجال ایران را با هزار پوند میخریم بنده وقتی که شنیدم بهش گفتم والله آن کسی که با هزار پوند، صد هزار پوند، یک میلیون پوند، منافع ملت خود را بفروشد من او را از رجاله ها پائین تر میدانم (صحیح است) بنده خودم برخلاف تمام انتشاراتی که داده میشود میبینم مجلس شورای ملی با یک وحدتی علاقه نشان میده که این قانون از مجلس شورای ملی بگذرد وحتی یک دسته از تجار هم که پریروز خدمت جناب آقای رئیس آمده بودن و از طرف مجلس هم پذیرائی شدند خیلی از این قدم بزرگی که مجلس میخواهد بردارد اظهار قدردانی کردند و امیدوار بودند که با تصویب این قانون یک اصلاحات بزرگ و مفیدی در این مملکت بشود بیشتر از این بنده مزاحم آقایان نمیشود.(اردلان- آقا وارد در مواد شویم)ضمناَ بنده خیلی معذرت میخواهم بنده مخالف با لایحه مستخدمین جزء نبودم علاقه هم داشتم که امشب تصویب بشود ولی متأسفانه چون وزیر دارائی نبوداین کار را ما مقدم برآن دانستیم.

رئیس- آقای صادقی مخبر کمیسیون پیشه و هنر.

صادقی- به طوری که آقایان استحضار دارند این قانون متجاوز از سه ماه است در کمیسیون و در وزارت اقتصاد ملی با مساعی کاملی که آقای دکتر سجادی بعمل آوردند مطرح شده کاملاَ در اطراف این قانون ایراداتی که بود مورد توجه کمیسیون قرار گرفت وتا حدی که میسر بود رفع عیب از این قانون شده است، البته اصولاً مذاکره در کلیات وقتی است که یکی از نمایندگان یا جمعی نسبت به اصل آن قانون معترض باشند یعنی با بودن آنقانون موافق نباشند و خوشبختانه با صورتی هم که نوشته شده است هیچ مخالفتی با اصل تصویب این قانون نیست بنده عقیده دارم آقایان موافقت بفرمایند نسبت به کفایت مذاکرات موافقت کنند بعد نظیات وا ظهاراتی که دارند در موادبگویند و چون عده کافی نیست وقتی که از آقایان نمایندگان مخالفی نیست به کفایت مذاکرات نبودواردمیشویم در شود.

رئیس- مخالف دیگری ثبت نام نکرده بنابراین باید وارد در موادشویم و باید رأی گرفت.

صادقی- برای ورود در مواد مخالفی نیست احتیاج به رأی ندارد.

رئیس- خیر باید رأی گرفت و عده هم برای رأی کافی نیست ماده 58 نظامنامه داخلی مجلس قرائت میشود: (ماده 58 به شرح زیر قرائت گردید) وقتی که مباحثات لایحه … نمایندگان- چون عده برای مذاکراه کافی نیست جلسه را ختم کنید. - تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه رئیس- جلسه ختم میشود جلسه آتیه روز سه شنبه دستور گزارش اعتبار نامه هائی که رسیده بوشهر و آقای دکتر متین دفتری بعد هم لایحه مستخدمین جزء و بقیه لایحه جدید بازرگانان خارجی.

(جلسه ساعت هشت ونیم ه بعد از ظهر ختم گردید) رئیس مجلس شورای ملی -رضا حکمت قوانین شماره 23656 326/12/3 وزارت دارائی فرمان همایونی راجع به اجرای قانون بودجه سال 1326 مجلس شورای ملی که در جلسه سیزدهم بهمن 1326 به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است به انضمام قانون مزبور ذیلاً ابلاغ میگردد.

با تأییدات خداوند متعال ما پهلوی شاهنشاه ایران وشوروی محل صحه مبارک نظر به اصل بیست و هفتم متمم قانون اساسی مقرر میداریم: ماده اول) قانون بودجه سال 1326 مجلس شورای ملی که در جلسه سیزدهم بهمن ماه 1326 به تصویب مجلس شورای ملی رسیده ومنضم باین دستخط است به موقع اجرا گذاشته شود.

ماده دوم) هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند، به تاریخ بیست و یکم بهمن 1326 قانون بودجه سال یک هزار و سیصدو بیست و شش مجلس شورای ملی ماده اول) برای مقرری و هزینه دوازده ماهه سال 1326 مجلس شورای ملی مبلغ بیست و چهار میلیون و نود و هفت هزار و سیصد و چهل ریال مطابق فقرات 1 تا 5ضمیمه اعتبار به کارپردازی مجلس داده میشود.

1- به کارپردازی مجلس اجازه داده میشودکمک هزینه مربوط به مجلس شورای ملی و چاپخانه مجلس و اداره روزنامه رسمی کشور را تا آخر سال 1326 از محل درآمد عمومی کشور از وزارت دارائی دریافت دارد.

2- تبصره سوم ماده اول قانون بودجه سال 1325 مجلس مربوط به وظیف ورثه مرحوم محمد حسین دارائی و تبصره چهارم ماده مزبور مربوط به وظیفه عیال و اولاد سلیمان عمله که در حین انجام وظیفه فوت نموده است مادام که نقض نشده به قوت خود باقی خواهند ماند.

3- به کارپردازی مجلس اجازه داده میشود حقوق ترفیع پایه آقایان مهدی اکباتانی و محمد صادق کدخدازاده کوچکی را در سال 1324 طبق احکام صادره بپردازند.

4- به کارپردازی مجلس احازه داده میشود حقوق هیئت مدیره مجلس را درایام فترت بین دوره چهاردهم و پانزدهم که پرداخته شده است محل صرفه جوئی های بودجه سال 1325 مجلس مصوب دارد.

5- استخدام کارمند جدید به هر عنوانی در سال 1326 برای ادارات تابعه مجلس ممنوع است انتقال کارمندان با پایه دولت مشمول این قسمت نیست.

6- نمایندگان مجلس شورای ملی نمیتوانند بجر مقرری مصوب در این بودجه تحت هیچ عنوانی از دستگاههای دولتی و یا مؤسسات منتسب به دولت و شهرداریها حقوق و یا حق الزحمه ای دریافت نمایند.

7- هیئت رئیسه مجلس شورای ملی در نظامنامه قانونی مستخدمین جزء مجلس که به موجب ماده چهارم قانون استخدام اعضای اداری مجلس تدوین و با اجازه قانون بودجه سال 1315 مجلس در آن تجدید نظر شده وهر اصلاح وتغییری که مقتضی میدانند خواهند داد و بودجه مربوط به سال 1327 مستخدمین جزء مجلس با رعایت آن تنظیم خواهد گردید.

8- نمایندگان مجلس حق ندارند وکالت و یا حکمیت کسی را که طرفش دولت و یا مؤسسات دولتی و یا مؤسساتی که با سرمایه دولت کلاَ و یا جزاً اداره میشوند باشن از طرف اشخاص و یا دولت قبول نمایند.

9- نمایندگان مجلس شورای ملی چه مستقیم و چه غیر مستقیم حق شرکت در امور مقاطعه کاری و معاملاتی که مربوط به دولت یا مؤسسات با سرمایه دولت است ندارند.

ماده دوم) برای حقوق و هزینه دوازده ماهه سال 1326 اداره چاپخانه مجلس مبلغ ده میلیون ونوزده هزار و شصت ریال (10019960) مطابق فقرات 1و 2 ضمیمه اعتبار بکار پردازی مجلس داده میشود.

1) به کارپردازی مجلس اجازه داده میشود کمک هزینه کارگران فنی چاپخانه مجلس را تا آخر سال 1326 از محل درآمد چاپخانه مجلس بپردازند.

2) دولت مکلف است چاپ کلیه اوراق بهادار و تمبرها و اسناد دولتی را به چاپخانه مجلس مراجعه کند.

ماده سوم) برای حقوق و هزینه دوازده ماهه سال 1326 اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران مبلغ سه میلیون و یکصدر و هشتاد و هفت هزار و دویست و سی و چهار ریال (3187234) مطابق فقرات 1و 2 ضمیمه اعتبار به کارپردازی مجلس داده میشود.

1) به کارپردازی مجلس اجازه داده میشود از محل صرفه جوئیهای بودجه سال 1326 مجلس صورت مشروح مذاکرات مجلس از دوره سوم تا ششم را طبع و منتشر نماید.

2) از اول اسفند ماه 1326 روزنامه رسمی مجلس یومیه طبع ونشر شده و مذاکرات تفصیلی مجلس شورای ملی را به اطلاع عامه برساند.

3) از اول فروردین 1327 کلیه آگهیهای دولتی که در مرکز منتشر میشود اعم از آگهیهای وزارت خانه ها یا بنگاههای دولتی یا مؤسساتی که به سرمایه دورت اداره میشود و شهرداریها باید منحصراً درروزنامه رسمی کشور درج گردد به استثنای آگهیهای ثبتی و دادگستری که طبق قوانین موجوده باید علاوه بر مجله رسمی در یک روزنامه کثیرالانتشار هم درج شود.

ماده چهارم) اعتبارات منظور در مواد 1و2و3 راجع به اضافات و ترفیعات و کمک اعاشه و اضافه کاری وغیره که در ضمن آن بودجه منظور گردیده از تاریخ استحقاق قابل پرداخت میباشد.

ماده پنجم) به کارپردازی مجلس اجازه داده میشودمبلغ 10 میلیون و پانصد هزار ریال (10500000) درآمد پیش بینی شده اداره چاپخانه مجلس وباغ بهارستان و مبلغ دو میلیون ریال درآمد پیش بینی شده اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی را در سال 1326 وصول و به خرانه داری کل ایصال دارد.

ماده ششم) به وزارت دارائی اجازه داده میشود مبلغ یک میلیون و پانصد هزار ریال از محل درآمد عمومی کشور برای هزینه طبع یک ساله 1326 فرهنگ آقای دهخدا به کارپردازی مجلس بپردازد و این اعتبار با تصویب هیئت رئیسه مجلس از حیث حقوق متصدیان عما و بهای کاغذ و هزینه طبع وغیره به مصرف خواهد رسید.

ماده هفتم) به وزارت دارائی اجازه داده میشود مبلغ پانصد هزار ریال وام برای سرمایه اولیه صندوق تعاون کارکنان مجلس دروجه کارپردازی مجلس بپردازد و پنج ساله به پنج قسط از سال 1327 در آخر هر سال از محل صندوق نامبرده مسترد دارد.

ماده هشتم) مقصود از جزو نهم ماده اول این قانون مقاطعه کاری برای راه سازی و با اداره راه و معاملات قماش با بانک صنعتی و قند و شکر با وزارت دارائی است لاغیر.

این قانون مشتمل بر 8 ماده و صورت ضمیمه است در جلسه سیزدهم بهمن ماه 1326 به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است.

رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت صورت جزو قانون بودجه مجلس شورای ملی از آغاز فروردین ماه تا آخر اسفند ماه 1326 گزارش نفرات پایه مبلغ سالیانه مبلغ کل ریال ریال تفصیل

ماده اول فقره اول مقرری ریاست محترم و آقایان نمایندگان مجلس (8 ماهه) 130 - 4970000 4970000 کمک موقت آقایان نمایندگان (پنج ماهه) 130 - 3250000 3250000 فقره (2)قانون گذاری معاون اداری ریاست مجلس 1 9 58800 بازرس ویژه 1 8 49050 اداره دفتر رئیس 1 8 49050 معاون 1 6 31920 کارمند 1 6 28320 کارمند 1 2 11760 کارمند 1 1 8880 اداره دبیر خانه رئیس 1 9 58800 معاون 1 9 58800 کارمند 1 8 49050 کارمند 1 7 40380 کارمند 2 4 32640 کارمند 4 3 51840 کارمند 2 2 35280 کارمند 2 1 165060 اداره بایگانی رئیس 1 9 58800 معاون 1 8 49050 کارمند 2 4 32640 کارمند 1 2 11760 کارمند 2 1 17760 اداره بایگانی راکد رئیس 1 8 49050 معاون 1 6 31920 کارمند 1 3 12480 کارمند (پیمانی شش ماهه ) 1 - 13578 اداره تند نویسی و تحریر صورت مجلس رئیس 1 9 58800 معاون 1 8 49050 رئیس ادره تند نویسی 1 7 40380 معاون و مقطع 1 6 31920 کارمند 3 2 31920 کارمند(پیمانی) 5 - 115176 کارمند 1 4 16320 رئیس دایره صورت مشروح مجلس 1 8 49050 کارمند 1 3 14400 کارمند 1 2 11760 کارمند 1 1 8840 کارمند پیمانی 1 - 23400 رئیس دایره تصحیح 1 8 49050 کارمند 1 3 12480 اداره قوانین رئیس 1 9 58800 معاون 1 8 49050 کارمند 1 8 49050 کارمند 1 7 40380 کارمند 1 6 27000 کارمند 1 3 12480 کارمند 1 2 11760 اداره مطبوعات و اطلاعات رئیس 1 9 58800 معاون 1 6 31920 کارمند 2 6 60240 کارمند 1 4 16320 کارمند 1 2 11760 کارمند (پیمانی) 1 - 33000 اداره کمیسیونها و شعب رئیس 1 8 49050 کارمند 2 3 24960 اداره ارسال مراسلات رئیس 1 6 31920 معاون 1 4 16320 کارمند (ششماهه) 1 4 8160 کارمند 1 2 15080 اعتبار نامه خصوصی قانونگذاری 30000 2001764 فقره (3) کارپردازی بازرسان ویژه 5 بتفاوت 241470 اداره دفتر رئیس 1 7 40380 مدیر دایره ثبت و ارسال مراسلات 1 7 40380 کارمند 1 4 16320 کارمند 1 3 14400 کارمند 1 2 10080 اداره حسابداری کل رئیس 1 9 58800 معاون 1 9 58800 مدیر دایره رسیدگی به حسابها 1 9 58800 کارمند 1 4 16320 کارمند (ششماهه) 3 6240 مدیر دایره بایگانی 1 8 49050 کارمند 1 1 8880 مدیر دایره دفتر داری 1 6 31920 کارمند دفتر داری و ماشین نویسی 1 3 14400 کارمند حسابداری 1 3 12480 کارمند 1 1 8880 متصدی تهیه لیست 1 3 12480 گزارش نفرات پایه مبلغ سالیانه مبلغ کل ریال ریال اداره صندوق رئیس 1 9 58800 معاون 1 6 28320 کارمند 1 3 14400 اداره کتابخانه رئیس 1 9 58800 معاون 1 6 31920 بازرس فنی 1 7 40380 کارمند مقدم دو ماهه (1) 1 9 9800 کارمند 1 8 49050 کارمند 1 7 35520 کارمند 1 6 31920 کارمند 1 3 12480 کارمند 1 2 11760 کارمند 1 1 8880 کارمند (پیمانی) 2 بتفاوت 36720 اعتبار هزینه امور فنی و فوق العاده اضافه کاری کارمندان و خدمتگذاران کتابخانه - - 120000 اداره کارگزینی رئیس 1 9 58800 معاون 1 8 49050 مدیر دایره بازنشستگان و موظفین 1 7 40380 مدیر دایره ترفیعات و بایگانی 1 6 31920 کارمند 1 4 16320 مدیر دایره ثبت و ارسال مراسلات (ششماهه) 1 6 14160 کارمند ماشین نویس 1 4 18960 اداره ملزومات رئیس 1 9 58800 معاون 1 9 58800 مدیر دایره اموال 1 7 40380 کارمند 1 4 16320 مدیر ساختمان 1 6 31920 مدیر تشریفات 1 6 31920 حسابدار 1 4 16320 مدیر فنی برق و مکانیک 1 6 28320 مدیر دایره خرید 1 6 31920 مسئول انبار 1 4 18960 کارمند و متصدی دفتر بایگانی و ماشین نویس 2 2 23520 اداره بازرسی رئیس 1 8 49050 معاون 1 5 25260 کارمند 1 6 31920 کارمند 1 5 25260 کارمند 1 3 12480 کارمند 2 2 21840 کارمند 1 1 8880 بهداری رئیس (پزشک قراردادی) 1 - 60000 پزشک (قراردادی) 1 - 43560 پزشکیار 2 2و3 37288 متصدی پخش لوایح 1 8 49050 متصدی حضور و غیاب آقایان 1 6 31920 اعتبار اضافان و ترفیعات فقرات 2و3 کارمندان 320000 اضافه اعتبار پیش بینی شده برای عده ای از کارمندان قانون گذاری و کارپردازی مجلس به تشخیص هیئت رئیسه مجلس شورای ملی 1242810 3694918 فقره (4) خدمتگذاران جزء ناظر 2 23424 کمک انباردار 1 10368 تحصیلدار 1 16128 سرمکانیک 1 18240 مکانیک 2 28800 تلفنچی باشی 1 16128 تلفنچی 3 25728 دربان باشی 1 16128 دربان 12 146688 پیشخدمت باشی 1 16128 پیشخدمت 25 325152 سرایدار باشی 1 16228 سرایدار 35 26612 آبدار باشی 1 14976 آبدار 8 78336 فراشباشی 1 16128 فراش 16 85638 باغبان باشی 1 12824 گل کار 8 85824 باغبان 8 48384 شوفر اتومبیل(قراردادی) 1 30000 معمار (قراردادی) 1 26000 فوق العاده مأمورین پست و تلگراف و دو نفر نامه رسان 6 16800 کمک هزینه زمستانی خدمتگذاران جزء 120000 تفاوت حقوق بازنشستگان ووظیف وراث کارمندان و خدمتگذاران مجلس و شهریه ورثه نعمت الله و عبد الله و غیره 165000 وظیفه وراث مرحوم کیخسرو شاهرخ 26000 اعتبار فوق العاده کارمندا و خدمتگذارانی که بیش از سه اولاد دارند 70000 کمک اعاشه کارمندان پایه 1و2 فقرات 2و3 و خدمتگذاران جزء مجلس نفری 200 ریال در ماه 400000 کمک اعاشه فقرات 2و3و4 مطابق تشخیص کارپردازی به مأخذ آخرین حقوق 1326 2500000 گزارش نفرات پایه مبلغ سالیانه مبلغ کل ریال ریال فوق العاده نگهبانی شبانه سرایدارها(شام شب) 22900 حقوق ایام مرخصی در گذشتگان 50000 اعتبار اضافه کاری کارمندان و خدمت گذاران برای جلسات مجس در عصرها 500000 6225658 فقره هزینه روشنائی 30000 آبدارخانه 160000 تنظیف 30000 نوشت افزار 180000 چاپ لوایح 20000 اعتبار کتابخاه برای خرید کتب و آبونمان جراید و مجلات 150000 پست و تلگراف و تلفن ملبوس خدمتگذاران جزء نفری دو دست 250000 سوخت زمستانی 180000 جشنها و پذیرائیها 200000 باغ بهارستان و قنات 60000 خرید اتومبیل نو و هزینه 220000 خرید تعمیرات اثاثه 500000 هزینه ساختمان و تعمیرات ابنیه 1000000 حق بیمه 25000 هزینه بهداری 200000 عیدی نوروز کارکنان مجلس 500000 اعتبار هزینه پیش بینی نشده 90000 اعتبار جبران کسر اقلام فقرات از 2 تا 5 600000 3900000 جمع کل ماده اول بودجه مجلس 24097240 تفصیل ماده دوم اداره چاپخانه مجلس فقره (1) رئیس 1 9 58800 معاون شش ماهه 1 9 29400 رئیس حسابداری 1 8 49050 معاون 1 2 10020 کارمند 2 2 24060 کارمند (ششماهه) 1 2 5880 کارمند(پیمانی) 2 - 26000 متصدی صندوق 1 2 14400 رئیس ملزومات 1 6 21920 کارمند پیمانی 1 - 22400 ناظر(پیمانی) 1 - 15120 رئیس بازرسی 1 6 20170 معاون بازرسی(ششماهه) 1 6 15960 کارمند 1 4 18960 کارمند 1 2 12480 کارمند(پیمانی) 1 - 14400 کارمند پیمانی(ششماهه) 1 - 12572 رئیس سابق ملزومات 6 ماهه 1 5 11040 رئیس کارگزینی فنی 1 7 40780 مدیر دفتر (پیمانی) 1 - 62400 مدیر سفارشات 1 5 22080 کارمند(ششماهه) 1 2 6240 مترجم و ماشین نویس پیمانی 1 - 30972 مدیر بایگانی 1 5 22080 مدیر تصحیح 1 5 25260 کارمند تصحیح ششماهه 1 4 8160 رئیس گراور سازی 1 9 58800 معاون و نقاش 1 5 22080 فوق العاده معاون گراورسازی 19200 رئیس فتولیتو 1 8 49050 فوق العاده کسر صندوق و کرایه درشکه 5400 فوق العاده اضافه کاری وحقوق ایام مرخصی کارمندان 150000 کمک اعاشه کارمندان وخدمتگذاران 610000 اعتبار اضافات و ترفیعت قانونی 36750 اضافه اعتبار پیش بینی شده برای عده ای از کارمندان به تشخیص کارپردازی 100000 خدمتگذاران جزء تحصیلدار 2 26496 انباردار وکمک انبار 3 36096 تلفن چی 1 2680 پیش خدمت و سرایدار آبدار و فراش و دربان 14 113376 فوق العاده کارمندان و خدمتگذارانی که بیش از دو اولاددارند 20000 کمک هزینه زمستانی خدمتگذاران 16000 قسمت فنی معاون گراورسازی 1 32184 کارگر 7 87780 مسئول اشترو تیبی 1 28944 کارگر 5 58692 مسئول ماشین خانه 1 60672 معاون 1 32244 کارگر 40 547584 مسئول افست 1 60672 معاون 1 32244 کارگر 11 168636 مسئول موتورخانه 1 44916 معاون 1 25644 کارگر 4 54864 مسئول حروفچینی 1 33900 معاون 1 18156 کارگر 14 163284 مسئول فرم بندی 1 33900 معاون 1 20700 کارگر 17 249732 مسئول صحافی 1 17400 معاون 1 12920 کارگر 27 313764 مسئول اوراق بهادار 1 25644 گزارش نفرات پایه مبلغ سالیانه مبلغ کل ریال ریال معاون اوراق بهادار 1 13920 کارگر 44 439070 مسئول حروف ریزی 1 28944 کارگر 5 55764 مسئول فتورتوگراوز 1 32244 کارگر فتورتوگراور و فتولیتو 3 40500 اعتبار اضافه کاری کارگران و خدمتگذاران 600000 کمک اعاشه کارگران فنی 700000 کمک هزینه زمستانی کارگران 150000 فوق العاده کارمندان قراردادی و رسمی در حدود پایه 1 و 2 و خدمتگذاران جزء و کارگران از قرار نفری 200 ریال در ماه 530000 جبران کسر اقلام 25000 اضافه حقوق پیش بینی شده برای بعضی از کارگران که استحقاق دارند به تشخیص کارپردازی 210000 6818960 فقره(2) هزینه خرید اثاثه وماشین آلات و تعمیر آنها 1000000 خرید مرکب و دواجات و نفت و روغن و غیره 15000000 هزینه اداری مطبوعات- تلفن و آبدارخانه 60000 لباس خدمتگذارارن جزء و روپوش کارگران سالی دو دست 80000 سوخت زمستان(ذغال سنگ و چوب سفید) 80000 اعتبار کمک به وراث کارگران بی بضاعت 50000 اعتبار بیمه کارگران 55000 عیدی کارکنان چاپخانه 320000 اعتبار فوق العاده تضمین صندوق دار و ناظر 6000 خرید شیر برای کارگرانی که با سرب کار میکنند 30000 هزینه پیش بینی نشده جبرای کسراقلام 20000 3201000 جمع کل ماده دوم بودجه چاپخانه مجلس 10019960 تفصیل ماده سوم اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ‏فقره (1) رئیس قراردادی 1 60000 مدیر قراردادی 1 42000 اندیکاتور نویس 1 5 25260 ماشین نویس 1 2 11760 اندیکاتور نویس 1 3 12480 اندیکاتور نویس 1 1 6780 مدیربایگانی 1 5 5260 بایگان 1 2 11760 بایگان 2 1 165060 مصحح 5 بتفاوت 110040 دایره فنی رئیس 1 8 43800 معاون 1 3 14400 کارمند 1 3 12480 متصدی آگهی ها 1 1 8880 حسابدار آگهی ها 1 3 12480 حسابدار آگهی ها (قراردادی) 1 - 15240 دایره حسابداری رئیس 1 8 49050 معاون 1 3 12480 کارمند 2 2 23520 صندوقدار 1 1 8880 مدیر ملزومات 1 6 31920 دایره بازرسی رئیس 1 8 49050 متصدی توزیع 1 2 11760 خدمتگذاران جزء تحصیلدار 1 8832 انباردار 1 9216 پیشخدمت و سرایدار 1 54472 فراش و موزع 4 25344 اعتبار اضافات و ترفیعات 37670 اضافه اعتبار پیش بینی شده برای عده ای از کارمندان به تشخیص کارپردازی 140000 اعتبار اضافه کاری و کمک اعاشه و کسر صندوق 500000 کمک اعاشه پایه های 1و2 و خدمتگذارا جزء وفوق العاده اولاد و کمک هزینه زمستانی خدمتگذاران 70000 1463234 فقره (2) هزینه خرید اثاثه و تعمیرات 450000 هزینه اداری و مطبوعات و آبدارخانه 50000 سوخت زمستانی 10000 لباس خدمتگذاران جزء سالی دو دست 20000 عیدی نوروز 70000 هزینه روزنامه و مجموعه قوانین وغیره کاغذ چاپ وصحافی 15000000 هزینه پیش بینی نشده و جبران کسر اقلام 1و2 30000 1725000 جمع کل ماده 3بودجه اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی 3187234 جمع کل ماده 1 بودجه مجلس شورای ملی 24097340 جمع کل ماده 2 بودجه چاپخانه مجلس شورای ملی 10019960 جمع کل ماده 3بودجه اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی 3187234 37304534 این صورت ضمیمه قانون بودجه سال 1326 مجلس شورای ملی بوده و صحیح است رئیس مجلس شورای ملی – رضا حکمت اصل فرمانی همایونی و قانون دردفتر نخست وزیر است.

م- 6780 نخست وزیر

تصویبنامه ها

شماره 22722 26/12/3 وزارت کشور هیئت وزیران در جلسه بیستم ماه 1326 بر حسب پیشنهاد شماره379- 14391 وزارت کشور و بر طبق ماده 7 آئین نامه قانون بلدیه شش تن آقایان کارمندان دوره سوم انجمن شهرداری ممقان را به ترتیب زیر: خیر الله رحیمی- فتح الله آزاد- غلامحسین زاده- حیدر رحیمی- حاجی علی اکبر معتمدی- عزت الله وفائی تعیین وتصویب نمودند. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- 6781 از طرف نخست وزیر شماره 23860 26/12/3 وزارت کشور هیئت وزیران در جلسه اول اسفند ماه 1326 بر حسب پیشنهاد شماره 55599-1100278 وزارت کشور و بر طبق ماده 7 آئین نامه قانون بلدیه شش تن آقایان کارمندان دوره سوم انجمن شهرداری شهر ری را به ترتیب زیر: اکبر نراقی- محمد رازی- غلامعلی نصیری- محمد باقر معینی- محمد تقی پور آقاباقر- جمال روغنی تعیین وتصویب نمودند. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است. م- 6782 از طرف نخست وزیر شماره 24214 26/12/3 وزارت دارائی هیئت وزیران در جلسه شنبه اول اسفند ماه 326 تصویب نموند که وزارت دارائی ازاین تاریخ قند و شکر را به نرخ مقرر در زیر به فروش برساند: شکر ار وزارت دارائی به پیشه ورزان بفروشد 19/95 ریال شکر را پیشه وران به مصرف کنندگان بفروشد -/21 ریال قند را وزات دارائی به پیشه وران بفروشد -/25 ریال قند را پیشه وران به مصرف کنندگان بفروشد -/26 ریال تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م-67845 نخست وزیر شماره 22450 26/12/3 وزارت دارائی هیئت وزیران در جلسه شنبه اول اسفند ماه 326 طبق پیشنهاد وزارت دارائی و وزارت اقتصاد ملی صویب نمودند که از تاریخ 13 بهمن ماه 1326 که وزارت دارائی به اداره گمرک ابلاغ و در روزنامه ها به اگهی عامه رسانیده است ورود غلات و حبوبات به ایران آزاد است. تصویبنامه در دفتر نخست وزیر است م- 6783 نخست وزیر انتصابات و احکام شماره 26649-100262 26/11/29 در وزارت کشور آقای محمد فرهمند کارمند منتظر خدمت از تاریخ ورود به محل مأموریت بسمت فرماندار بابل منصوب شدند. شماره 26666-97977 26/11/29 آقای محمد انسان دوست کارمند منتظر خدمت از تاریخ 26/6/26 بسمت فرماندار بندر پهلوی منصوب شدند. شماره 26744-104685 26/12/2 آقای غلامعلی صاحبدیوانی بخشدار اصطهبانات از تاریخ 26/12/2 بسمت فرمانداری دامغان منتقل شدند. شماره 14833-34392 26/11/22 آقای محمد حسین مطهری سردفتر ازدواج و طلاق قصبه فریمان مشهد بموجب این ابلاغ استعفای شما از تصدی دفاتر ازدواج و طلاق پذیرفته میشود. وزیر دادگستری