پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در سالروز پیکار جهانی با بیسوادی ۱۷ شهریور ماه ۱۳۵۲
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیم‌های مجلس |
پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در سالروز پیکار جهانی با بیسوادی ۱۷ شهریور ماه ۱۳۵۲
هشتمین سالگرد تشکیل کنگره جهانی پیکار با بیسوادی را که نمودار تلاش انسانی پرارجی برای گسستن بندهای نادانی و بی خبری است به تمام مردم جهان بویژه به ملت ایران شادباش می‌گوییم. روز تاریخی هفدهم شهریور سال ۱۳۴۴ که وزیران فرهنگ و هیئت‌های زبده فرهنگی بسیاری از کشورهای جهان به دعوت سازمان بین‌المللی یونسکو و به میزبانی کشور ما در پایتخت ایران گرد آمدند تا برای صدها میلیون تن از مردم دنیا که با بلای بیسوادی درگیر هستند چاره اندیشی کنند، همواره برای ما مورد احترام و یادآوری است.
در دوران انقلاب اجتماعی ایران و در پیرو تحولی که این انقلاب در همه شئون حیات ملی پدیدآورد، آن دسته از مردم ایران که از نعمت سواد بی بهره بودند از کاشانه و کارخانه و بازار و کشتزار برای سوادآموزی به کلاس‌های درس روی آوردند.
برای درک نتایج حاصله از این استقبال عمومی و فعالیت‌های صادقانه سپاهیان دانش و سایر مسئولان سوادآموزی، کافی است توجه شود که در مدت ده سال کار سپاهیان دانش، تعداد خردسالان و بزرگسالان که بوسیله آنان در روستاهای مختلف کشور باسواد شده‌اند به قریب ۲٬۲۰۰٬۰۰۰ نفر و تعداد کسانی که از طریق کمیته پیکار با بیسوادی سواد آموخته‌اند به بیش از ۶۰۰٬۰۰۰ نفر بالغ شده است. تنها در یک سال گذشته از طریق وزارت کار نیز در کارخانه‌های کشور نزدیک به ۳۳۰۰۰ نفر و از طریق نیروهای مسلح شاهنشاهی ۸۴۰۰۰ نفر سوادآموزی کرده‌اند.
از طرف دیگر معلمان و طراحان برنامه‌ها و حتی خود بزرگسالان دریافته‌اند که در کلیه نقاط کشور نمی‌توان از یک روش ثابت پیروی کرد، بلکه در مناطقی که گروه‌های متشکل و متجانس وجود دارند مانند کارگاه‌ها، مراکز صنعتی کشت و صنعت با استفاده از توصیه‌های کنفرانس توکیو و متناسب با طرح تجربی یونسکو در اصفهان، باید بخصوص کوشش شود که تنها به آموزش خواندن و نوشتن و حساب کردن که وسیله است اکتفا نشود بلکه از این وسیله برای پیشبرد هدف‌های اصلی مانند تعلیم مهارت‌ها و محاسبات مهارت‌های حرفه‌ای و فنی برای زندگی روشنتر و مرفه تر استفاده شود.
خوشبختانه رشد سریع اقتصادی و اجتماعی مملکت و نیاز به نیروی انسانی ماهر و کارآمد و متناسب با پیشرفت‌های صنعتی طبیعتاً سرعت این حرکت رونده را افزایش می‌دهد. در زمینه سوادآموزی حرفه‌ای که موضوع پروژه آزمایشی یونسکو در اصفهان بوده ۷۴٬۰۰۰ نفر در آموزش حرفه‌های خاص خود باسواد شده‌اند. موفقیت این طرح به قدری بوده که سازمان یونسکو آن را به عنوان نمونه و الگوی کار به سایر مراکز جهانی توصیه کرده است. با توجه به موفقیت حاصله در این راه تصمیم گرفته شده است از سال آینده سوادآموزی حرفه‌ای در تمام کشور تعمیم داده شود.
اکنون که کوشش و تلاش سازمان‌های مسئول طرح تجربی پیکار با بیسوادی یونسکو در دوره‌های آزمایشی و ارزشیابی نتایج مطلوبی ببار آورده است، کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی باید از قسمت‌های مفید و متناسب این طرح آزمایش شده بهره‌گیری کند و با مطالعه کامل و شناسایی دقیق مناطق مختلف کشور و با توجه به برتری قطب‌های صنعتی و کشاورزی موجبات گسترش آن را به تدریج فراهم آورد، به نحوی که از انجام مجدد کار و اسراف در هزینه و بویژه هدر شدن نیروی انسانی پرهیز شود. اگر تناسب محیط و نوع کار و زندگی در بعضی از نقاط کشور ایجاد کند طبعاً می‌باید تغییراتی در جهت تکمیل این روش داده شود، زیرا زمان حاضر عصر انقلاب آموزشی است و باید راهنمایی آموزشی به مرور در نظام آموزشی ابتدایی و عمومی کشور اثر بگذارد. بزرگسالان نیز در هر گروه سنی و در هر مقام و موقع اجتماعی به آموزش و مهارتی که مورد نیاز حرفه‌ای آنان است و احیاناً در دوران کودکی از آن بی بهره بوده‌اند روی آورند و این امر خود بطور طبیعی لازمه تحولات انقلاب و پیشرفت‌های صنعتی است.
همزمان با رشد سریع اقتصادی و اجتماعی کشور، مآلاً کمبود یک مرکز ملی آموزش بزرگسالان به چشم می‌خورد. خوشبختانه کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی با تجاربی که در سطوح مختلف سوادآموزی متناسب با مشاغل و حرفه‌های طبقات گوناگون جامعه در شهر و روستا به دست آورده است متوجه این کمبود شده و با بررسی جهات مختلف امر با کمک‌های فنی یونسکو و همکاری‌های سازمان ملل متحد به ایجاد مرکز آموزش توأم با حرفه آموزی بزرگسالان اقدام کرده است. این مرکز باید هر چه زودتر زمینه و امکانات کاملاً مساعدی به منظور آموزش مداوم بزرگسالان در کلیه طبقات و سطوح مختلف مملکت اعم از کارگر و کشاورز و پیشه ور فراهم آورد و فعالیت‌های دستگاه‌های مختلف را در این مورد هماهنگ سازد. با توجه خاصی که در برنامه پنجم عمرانی کشور به سرمایه‌گذاری در کشاورزی شده است اعزام هر چه بیشتر سپاهیان دانش به روستاهای فاقد مدرسه نه تنها اثر مهمی در ریشه کن کردن بیسوادی در روستاها خواهد داشت، بلکه اقدامات این سپاهیان همگام با فعالیت‌های سپاهیان ترویج و آبادانی موجب خواهد شد که کشاورزان، مهارت‌های نوین کشاورزی و بکار گرفتن افزارهای جدید را بیاموزند. در این زمینه در سال جاری قریب ۵۰۰۰ سپاهی دانش تازه به روستاهای تازه اعزام شده‌اند و البته این کار می‌باید در سال‌های آینده دنبال شود.
روش جدید باسواد کردن کارگران از طریق تهیه کتاب‌های مناسب با حرفه آنان که طبعاً رغبت و اشتیاق آنان را بیشتر برمی‌انگیزد باید در تمام حرفه‌ها پیگیری شود و کتاب‌های تکمیلی هر چه بیشتر در اختیار گروه‌های مختلف کارگران قرار گیرد.
کشور ما حقّاً در تمام این طرح‌ها با استفاده از روش‌های علمی باید انتظار موفقیت داشته باشد، زیرا ایران تنها کشوری است که دارای مؤسسه بین‌المللی روش‌های سوادآموزی است و ما می‌توانیم از برگزیده‌ترین تجارت این مؤسسه که بر اساس جمع آوری اسناد و مدارک مربوط به انواع روش‌ها در جهان حاصل می‌شود به اقتضای امکانات کشور خودمان استفاده کنیم. این مؤسسه می‌تواند به طراحان برنامه‌ها و مؤلفان و معلمان راه‌های آسانتر و مفیدتری برای بازده بیشتر ارائه و عرضه کند.
درباره کتاب، ذکر این نکته ضروری است که از این پس تهیه و نشر کتاب‌های درسی بخصوص کتاب‌های تکمیلی و آسان در رشته‌های مختلف اجتماعی و حرفه‌ای و دینی و انتشار نشریه هفتگی مخصوص نوسوادان که تاکنون سودمند و مؤثر بوده است باید با کوششی بیشتر و به صورتی بهتر و کامل ادامه یابد.
تذکر این نکته لازم است که هماهنگی و همکاری کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی با دستگاه‌های اجرایی و مراکز پژوهشی در آموزش بزرگسالان عامل ضروری پیشرفت‌هایی است که در برنامه ریزی و در مراحل گوناگون اجرایی حاصل شده است. انتظار داریم که این همکاری و معاضدت هر چه بیشتر کماکان ادامه یابد و شامل پوشش وسیع تری در سوادآموزی تمام طبقات جامعه شود تا به یاری خداوند بزرگ و با کوشش‌های کلیه کسانی که در این خدمت مقدس صرف عمر می‌کنند به هدف‌های نهایی خود در این زمینه نائل شویم.