مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ بهمن ۱۳۳۴ نشست ۱۹۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۹۹
مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه سوم بهمن ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت مجلس
۲- سؤال آقای ارباب راجع به صید ماهی به وسیله کشتی ژاپنی در خلیج‌فارس و جواب آقای معاون وزارت دارایی
۳- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
۴- سؤال آقای عبدالرحمن فرامرزی راجع به بازگشت افسران بازنشسته به خدمت و جواب آقایان وزیر کشور و وزیر جنگ
۵- تقدیم یک فقره سوال به وسیله آقای دکتر بینا
۶- طرح گزارش مربوط به ترمیم حقوق قضات و تصویب آن
۷- طرح و تصویب یک فوریت گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به لغو گذرنامه مسافرت به عراق و سوریه
۸- اعلام تصویب صورت مجلس
۹- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به لغو گذرنامه مسافرت به عراق و سوریه و ارجاع به مجلس سنا
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای اردلان (نائب‌رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت‌مجلس
نائب‌رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه- آقایان: محمودی. خزیمه‌علم. موسوی. شیبانی. صراف‌زاده. خلعتبری. احمد صفایی. اورنگ. پیراسته. بهبهانی. غضنفری.
غایبین بی‌اجازه- آقایان: اریه. مهندس شاهرخ‌شاهی. شفیعی. قوامی. امیرتیمور کلالی. عماد تربتی. نقابت. اکبر. زنگنه. سرمد. مهندس جفرودی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه- آقایان: برومند. عرب‌شیبانی. حشمتی. تجدد. صارمی. بزرگ‌نیا.
نائب‌رئیس- نسبت به صورت‌مجلس اعتراضی نیست؟
(رضایی- بنده عرضی دارم) بفرمایید.
رضایی- آقای مهندس جفرودی جلسه قبل کسالت داشتند و بنده هم کتباً اطلاع دارم.
نائب‌رئیس- رسیدگی می‌شود دیگر اعتراضی نیست؟ (اظهاری نشد) سؤالات مطرح است آقای مهدی ارباب بفرمایید.
قنات‌آبادی- بنده طبق ماده ۸۷ در جلسه قبل اخطار داشتم آقای رئیس فرمودند که حق شما محفوظ است خواستم به عرض‌تان برسانم که هر وقت اجازه بفرمایید صحبت کنم.
۲- سؤال آقای ارباب راجع به صید ماهی در خلیج فارس به وسیله کشتی ژاپنی و جواب آقای معاون وزارت دارایی
مهدی ارباب- متجاوز از یک سال و کسری است سؤالی از دولت کردم مفاداً بر این‌که یک کشتی ماهی‌گیری ژاپنی در آن موقع آمد در آبهای خلیج و بندرعباس و کنگه و در حدود ۳ ماه تمام مشغول صید بود به طوری که ظرفیت سردخانه آن کشتی مدرن که ۶۵۰ تن بود لاینقطع این کشتی پر می‌شد و به طرف ژاپن فرستاده می‌شد شفاهاً سؤال کردم از دولت موضوع چیست گفتند برای آزمایش است چطور آزمایش این‌طور عمل می‌شود که سه ماه تمام دائماً یک کشتی که ۶۵۰ تن ظرفیت سردخانه‌اش است دائماً پر کنند و ببرند این چه عنوان آزمایشی بود بنده نمی‌دانم گاهی هم گفته می‌شد در دریا ماهی فراوان است البته در زیرزمین هم نفت فراوان است هر کجا مربوط به یک کشوری است مضافاً به این‌که کار خانه کنسرو بندرعباس برای نداشتن قایق ماهی‌گیری غالباً به حال تعطیل است و آذوقه عمل ندارد آن وقت با این کیفیت هزاران تن انواع ماهی‌ها و میگو که قیمت فراوانی داشته است این‌طور برده‌اند کسی به بنده جواب نداد که حساب آن با کی بود و تحت چه قاعده‌ای بود و با چه مقرراتی چنین عمل می‌شد مردم جزایر و بنادر جنوب در حداکثر فقر و بدبختی به سر می‌برند نباید مالی که متعلق به آنها است به این شکل برده شود و چیزی عاید اینها نشود اخیراً هم شنیده‌ام یک شرکت ژاپنی یک لفافه‌ای درست کرده آمده صورتاً یک شرکت ایرانی درست کرده که آن شرکت اقدام به صید کند در معنی خود ژاپنی‌ها هستند در نظر قراردادی با آن شرکت ایرانی دارند این قراردادها باید بیاید در مجلس و به تصویب مجلس برسد آقایان طبق اطلاعاتی که بنده دارم این دریا یک مخزن هزار ساله است اهمیتش کمتر از اهمیت نفت نیست بنابراین از دولت تقاضا می‌کنم اولاً اگر شرکتی تشکیل می‌شود با سرمایه و مشارکت اهالی همان بنادر و جزایر که قرن‌ها محرومیت کشیده‌اند بوده باشد و مخصوصاً از تهران و جای دیگر حق ندارند این صادرات را در مرحله اول دست روی آن بیندازند و کمک‌های فنی خارجی را هم بایستی از یک خارجی‌هایی گرفت که سابقه تخلف در بازرگانی ایران نداشته باشند و از کشورهایی باشند با حسن‌نیّت ما کمک کنند این عرض بنده بود در اینجا سابقه می‌گذاریم که خلاف این اگر یک دولتی عمل بکند و بدون اطلاع مجلس یک قراردادی ببندد غیرقانونی است.
نائب‌رئیس- آقای معاون وزارت دارایی.
معاون وزارت دارایی (انواری)- همان‌طورکه جناب آقای ارباب فرمودند این سؤال مال خیلی سابق است و حالا موقع جواب آن رسیده است به طوری که سازمان برنامه اطلاع می‌دهد در حدود یک سال و نیم پیش شرکت شیلات جنوب ژاپن توسط شرکت ژاپنی ایده میتسو تقاضا نموده بود اجازه داده شود دو نفر از کارشناسان امور ماهی شرکت مذکور به ایران عزیمت نموده و درباره مطالعه و بهره‌برداری از منابع دریایی خلیج‌فارس با مقامات مربوطه تماس گرفته و مذاکره نماینده تا در صورتی که مناسب بودن شرایط شرکت مختلطی به منظور بهره‌برداری با سازمان برنامه تشکیل دهند ضمناً طبق مکاتبات بعدی خواستار شدند که برای تکمیل مطالعات اجازه داده شود یک فروند کشتی مجهز و مدرن با کارشناسان مربوطه به آبهای ایران عزیمت نموده و موضوع را مورد بررسی قرار داده و نتیجه مطالعات خود را در اختیار سازمان برنامه بگذارند تا در صورت لزوم با رعایت منافع طرفین اقدام مقتضی به عمل آید. پس از تحصیل موافقت هیئت‌دولت سازمان برنامه با در نظر گرفتن شرایطی و بدون ایجاد هیچ‌گونه تعهدی برای دولت با اعزام کشتی ماهی‌گیری ژاپنی موافقت خودر را اعلام نمود. کشتی ژاپنی تاتسوتامارو به ظرفیت ۵۴۴ تن و دو فروند قایق موتوری در تاریخ ۲۹ آذرماه ۳۳ وارد بندرعباس گردید و پس از تشریفات گمرکی و صحی و بازدید مهندسین سازمان برنامه از کشتی مذکور و تعیین نمایندگان نیروی دریایی و سازمان برنامه و گمرک عملیات تفحّصی و اکتشافی تحت نظر مأمورین نیروی دریایی و سازمان برنامه شروع گردید عملیات روزانه کشتی ماهی‌گیری ژاپنی فقط از نظر آزمایش در روی انواع ماهی‌ها در آبهای عمیق خلیج‌فارس بوده و کلیه هزینه‌های مربوطه به کشتی مزبور از طرف شرکت شیلات جنوب ژاپن پرداخت شده و این کشتی فقط در آبهای عمیق عملیات اکتشافی را انجام داده و به علت ظرفیت آن نتوانسته در کنار ساحل به تفحص و آزمایش بپردازد. کشتی مزبور پس از پایان مطالعات خود در تاریخ ۲۲ ر ۳ ر ۳۴ به قصد ژاپن حرکت نموده و شرکت توسعه شیلات جنوب ژاپن گزارش تفحصات و مطالعات خود را که به وسیله کشتی تاتسوتامار انجام شده برای سازمان برنامه ارسال داشته که تحت مطالعه می‌باشد.
نائب‌رئیس- آقای ارباب توضیحی مجدداً دارید بفرمایید.
ارباب- جناب آقای معاون وزارت دارایی البته چون خودشان دخالت در این کار نداشته‌اند به طور معمول جوابی مرحمت می‌کنند بنده به شخص ایشان عرضی ندارم اما عامل اصلی این کار بنده نمی‌دانم کی بود و کیست اولاً مقداری که فرمودند برده‌اند ده یک آن مقدار است که حقیقتاً برده‌اند و این مقدار نبوده است که اینجا ذکر شده است ثانیاً شرکت سیکو از کجا تشکیل شده این همان ژاپنی است نمایندگان آن ژاپنی‌ها هستند شرکت سیکو با یک پاراوان دیگر با یک لفافه ژاپنی است و این خودش است و اما عملیات اکتشافی برای یک عملیات اکتشافی که هزاران تن ماهی نمی‌برند، بنده اطلاع صحیح دارم که کارشناسان کشتی که ماهی یک‌هفته آنها بایستی تعطیل کنند و مرخصی داشته باشند از مرخصی صرف‌نظر کرده‌اند و دائماً صید ماهی کرده‌اند و به ژاپن فرستاده‌اند حالا هر چه کرده‌اند بعد از این این نوع قراردادها را نبندید (یکی از نمایندگان- قرارداد نبوده است) اگر قراردادی بخواهد منعقد بشود اگر به صورت یک شرکتی ایرانی هم باشد نباید طوری باشد که حق مردم بنادر و جزایر تضییع بشود این دریا مربوط به کشور ایران است و به علاوه تنها ماهی ندارد صدف دارد مروارید دارد اشیای گرانبها تحت دریایی که متعلق به ایران است وجود دارد و یک کنترلی می‌خواهد که بتواند در وضعیت آن شرکت و عملیات شرکت نظارت بکند و تمنّا می‌کنم جناب آقای معاون محترم وزارت دارایی به دولت سابقه بدهند که این کار به طور خصوصی و بدون اطلاع مجلس انجام نگردد.
۳- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دارایی
نائب‌رئیس- آقای معاون وزارت دارایی لایحه‌ای دارید تقدیم بفرمایید.
معاون وزارت دارایی- با اجازه آقایان لایحه‌ای تقدیم می‌کنم یکی راجع به قسمت اول تبصره ماده‌واحده قانون کمک به بانک‌های کشاورزی و رهنی و ساختمان که بقیه سرمایه آنها از محل اعتبار سازمان برنامه داده می‌شود به دلایلی که در مقدمه لایحه توضیحی شده و به عرض می‌رسد الغاء آن تصویب‌نامه تقاضا می‌شود لایحه دیگری هم هست که تقدیم می‌کنم راجع به الحاق دولت ایران به شرکت مالی بین المللی
نائب‌رئیس- لوایح تقدیمی به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع می‌شود سؤال آقای دکتر مشیرفاطمی مطرح است.
عده‌ای از نمایندگان- تشریف ندارند.
نائب‌رئیس- بسیار خوب سؤال آقای عبدالرحمن فرامرزی از وزارت جنگ مطرح است بفرمایید.
۴- سؤال آقای عبدالرحمن فرامرزی راجع به بازگشت افسران بازنشسته به خدمت
عبدالرحمن فرامرزی- و از وزارت کشور، خدا رحمتش کند مستوفی‌الممالک می‌گفت: یک روز کسی آمده بود دیدن من سلام کرد من جواب دادم از او احوال‌پرسی کردم مدت نیم ساعت احوال‌پرسی کردم جواب نداد خیال کردم کر است من هم سکوت کردم بعد از نیم ساعت یا سه‌ربع که گذشت گفت از مرحمت سر کار حالا این سؤالی که من کردم و حالا به من جواب می‌دهند همین‌طور است خدا رحمتش کند آن شاعر را که گفت فشاب بنو لیلی و شاب بنوابنها لیلی پیر شد و بچه‌های لیلی هم پیر شدند و بچه‌های بچه‌های لیلی هم پیر شدند حالا نوبت وصل لیلی به من رسیده است. من روز اول تشکیل حکومت یعنی در اول تشکیل حکومت زاهدی یک سوالی کردم حالا آن دولت رفته دولت دیگر آمده چند وصله و پینه هم این دولت بعدی خورده حالا نوبت جواب سؤال من رسیده سؤالی که من کرده بودم این بود که قانونی گذشت راجع به برگردانیدن افسران بازنشسته به خدمت می‌خواهم بدانم چرا این قانون گذشت؟ در اسلام آن کسانی که در جنگ بدر شرکت داشتند یعنی آن موقعی که حضرت رسول در تنگنا بود در روزی که پیغمبر رو کرد به خدا و گفت خدایا اگر این جمعیت شکست بخورد تا روز قیامت تو را روی زمین نخواهند پرستید و بعد پیغمبر فتح کرد آن رجال بدر در تمام زمان در تمام مکان بر تمام مردم از رجال اسلام مقدم بودند برای این‌که جنگ حیات و ممات آنها بود یک قضیه‌ای پیش آمد برای این مملکت که می‌رفت مملکت را منقرض بکند مملکت یعنی دیوار که منقرض نمی‌شود سلطنت مشروطه را منقرض کند رژیم را منقرض کند وضع مملکت را تغییر بدهد یک انقلاب کمونیستی بود زیر لباس ملی یک مردمی فداکاری کردند یک مردمی از خودگذشتگی کردند مثل رجال ایام بدر حیات و ممات اینها بسته به این بود که یا فتح کنند یا شکست بخورند اگر شکست خورده بودند و آن قضایا پیش نیامده بود یکی از شما توی این مجلس نبودید (صحیح است) این حکومتی که امروز سر کار است وجود نداشت هیچ‌یک از ماها نمی‌توانستیم نفس بکشیم نه تنها نمی‌توانستیم نفس بکشیم بلکه ما را مثل ابوجهل و ابولهب ملعون ازل و ابد می‌کردند این ابوجهل و ابولهب جزو رجال قریش بودند ولی چون تیرشان به سنگ خورد در تزشان شکست خوردند نه تنها از بین رفتند نه تنها حکومت در دست‌شان نماند بلکه هنوز هم مردم در نماز تبت یدا ابی لهب می‌خوانند و لعنتش می‌کنند در اینجا هم اگر این دسته‌ای که مبارزه کرده بود شکست‌خورده بودند بچه‌های‌شان نمی‌توانستند در این مملکت از بدنامی پدرانشان زندگی بکنند (صحیح است) این افسران بازنشسته در روزهایی که وضع این‌طور بود در روزهایی که ما نمی‌توانستیم توی مجلس حرف بزنیم از خانه آمد بیرون فداکاری کردند کمک داده به توی مجلس که بگوییم آن وضعیت را مردم دیگر را تشویق کردند. روی این سابقه نمایندگانی که وضع آن زمان را دیده بودند گفتند باید اینها تقدیر کرد و برشان گرداند به خدمت این گذشت البته من وزارت جنگ مخصوصاً شخص سپهبد هدایت که اقدام کرد برای برگرداندن این افسران به وزارت جنگ تشکر می‌کنم ولی متأسفانه وزارت کشور این کار را نکرد و افسرهای شهربانی نه تنها به خدمت برنگشتند بلکه حقوق بازنشستگی آنها هم قطع شد برای این‌که کاغذی به اینها دادند که شما برمی‌گردد به خدمت حقوق‌تان هم باشد تا روزی که پیدا بشود پول هم که پیدا نمی‌شود و شنیده که سه نفر از اینها خودشان را از گرسنگی کشته‌اند می‌خواهم بدانم که علت این‌که اینها را برنگردانیده‌اند چیست البته یک حرفی در خارج می‌گفتند که آدم نادرست توی اینها هست اگر فقط حرف مردم است گفتگوی مردم است که مردم می‌گوید آدم نادرست توی افسرانی هم که سرخدمت هستند هست مثل سایر ادارات آمدیم آن نادرست باشد آمده است و به شما خدمت کرده است این مقدم بر نادرستی است که به عکس این عمل کرده است و می‌خواستم بدانم که چرا وزارت کشور با این‌که سرلشگر علوی‌مقدم خودش جزو کسانی بود، جزو این صف بود که برای حفظ رژیم و تغییر آن وضع کمک می‌دادند چرا به همکارانشان کمک نکرده‌اند و چرا اینها را برنگردانیده‌اند؟
نائب‌رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور (علم)- آقای عبدالرحمن فرامرزی نماینده محترم مجلس شورای ملی سؤالی از وزارت کشور در خصوص اعاده افسران بازنشسته فرموده‌اند به موجب قانون مصوب ۴- ۹- ۳۴ مجلسین مقرر گردید افسران و کارمندانی که در دولت اسبق بازنشسته شده‌اند در صورت تقاضا به خدمت اعاده شوند که در نتیجه در حدود یک صدوپنجاه نفر از افسران و کارمندان بازنشسته شهربانی تقاضای اعاده به خدمت نمودند چون محل بلامتصدی برای اشتغال آنها موجود نبود. لذا در اجرای قانون مزبور نام‌بردگان به خدمت اعاده و در ردیف منتظرین خدمت قرار گرفتند تا در موقع پیدایش محل به کار مشغول شوند بعد از اجرای قانون عده افسران و کارمندان شخصاً تقاضای بازنشستگی نمودند که نسبت به تقاضای آنها طبق مقررات قانونی اقدام به عمل آمد ضمناً عده زیادی کارمندان و افسرانی که جزو این دسته از بازنشستگان هم نبودند نیز با تعداد معدودی از این آقایان طبق قانون مصوب ۱۶ مرداد ماه ۳۴ در ردیف بازنشسته‌گان منظور گردیدند و البته خاطر نمایندگان محترم مستحضر است
که همه ساله در حدود ۲۰۰ نفر افسر و کارمند جوان از دانشکده شهربانی خارج می‌شوند که مثل معمول همه جای دنیا بایستی مندرجاً به جای اشخاصی که مدت قانونی خدمت خود را طی کرده‌اند برقرار شوند و در غیر این صورت همه‌ساله بایستی مبلغ گزافی به بودجه پرسنلی شهربانی به منظور نگاه‌داری کارمندان مسن افزوده گردد.
نائب‌رئیس- تیمسار وزیر جنگ توضیحی دارید بفرمایید
وزیر جنگ (سر لشگر وثوق)- همین‌طور که جناب آقای فرامرزی تذکر دادند این سؤال که مدت‌ها قبل داده شده است موقعی مطرح می‌شود که دستگاه دولت مشغول بررسی است که وظایف محوله خودش را با حداقل کارمند انجام بدهد و برای تعادل بودجه سعی بکند ضمن تأمین هزینه زندگی کارمندان خودش ترتیبی را اتخاذ بکند که از کارمندان زائد صرف‌نظر بشود و همین طور عده‌ای را بتواند بازنشسته کند اگر چه در وزارت جنگ نظری نیست برای بازنشسته کردن هیچ‌یک از افسران ولی در هر حال الان موقع آن هم نیست که صحبت از اعاده بازنشسته‌ها بکنند ولی قطعاً منظور جناب آقای فرامرزی اجرای قانون است ولی بنده می‌توانم به ایشان اطمینان بدهم که در وزارت جنگ این اقدام شده و طی گزارش کارگزینی ارتش ۲۵۹ نفر از افسران ارتش که در زمان حکومت دکتر مصدق بازنشسته شده بودند پس از تصویب قانون ۸۲ نفر آنان به استناد ماده ۲۵ قانون بازنشستگی ارتش به خدمت اعاده شده‌اند و پس از تصویب ماده‌واحده مصوب ۲۷/۹/۳۳ پنجاه و هفت نفر دیگر هم از افسران بازنشسته که تقاضای اعاده خدمت نموده‌اند به خدمت دعوت شده‌اند.
نائب‌رئیس- آقای عبدالرحمن فرامرزی
عبدالرحمن فرامرزی- خوش‌وقتم که یک مقدار از جواب‌هایی که بنده می‌خواستم عرض کنم خود آقای وزیر جنگ فرمودند چون اگر پول نیست معنی ندارد این طرف نباشد آن طرف باشد به همان دلیلی که وزارت جنگ پول پیدا کرد که افسران را برگرداند وزارت کشور چرا پول پیدا نکند و افسران را برنگرداند واین که فرمودند که عمل شده این همان چیزی است که من گفتم این یک حیلة قانونی است که اینها را مجبور کنند که تقاضای باز نشستگی بکنند چون آنها را منتظر خدمت کردند اگر بازنشسته باشند حقوق بازنشستگی می‌گیرند وقتی منتظر خدمت باشند باید منتظر باشند تا محل پیدا شود و حقوق انتظار خدمت به آنها داده نمی‌شود تا محل پیدا بشود یک نفر مستخدم که ده سال نمی‌تواند صبر کند تا محل پیدا بشود وقتی این را بهش کار نمی‌دهد از این طرف هم باید حقوق بازنشستگی نگیرد طبعاً تقاضا می‌کند که بازنشسته بشود و اما این‌که فرمودید سابق قانون فلان در اینجا قانون گذشته است که باید افسران بازنشسته به خدمت برگردند آن قانون رفته است به سنا و سنا هم تصویب کرده است راجع به کارمندان راه‌آهن یعنی مأمورین انتظامی راه‌آهن که اسمش را نمی‌دانم چه چیزی است پاسبانان راه‌آهن مأمورین انتظامی راه‌آهن یک چیزی از مجلس سنا گذشته و یک کسی پیشنهادی داده که من قطع دارم چون آن کسی که این پیشنهاد در اداره است یک مرد شریفی است و آن آقای مهندس شریف‌امامی است که در شرافت و بی‌نظری او تردیدی نیست (صحیح است) عرض کنم یک پیشنهادی نمی‌دانم کی بهش انشاءکرده است داده که شامل افسران شهربانی هم می‌شود اما این قانون از مجلس نگذشته تا مجلس تصویب بکند وزارت کشور و شهربانی حق ندارند که حکم بازنشستگی اینها را صادر کنند برای این‌که قانونی از تصویب مجلس و سنا هر دو گذشته که اینها به خدمت بر گردند بعد یک پیشنهادی در آنجا داده شده است که این پیشنهاد هنوز به تصویب مجلس شورای ملی نرسیده به استناد آن یک عده را بازنشسته کرده‌اند این صحیح نیست و برخلاف قانون است آنچه بنده عرض کردم این بود خیلی معذرت می‌خواهم وقت آقایان را می‌گیرم برای این‌که دلم درد می‌کند ناچار فریاد می‌زنم ز درد ما در تنگنا بودیم ما در فشار بودیم ما بودیم آن روزی که این اعیان و اشراف قایم شده بودند (صحیح است) بودیم آن روزی که می‌رفتند متوسل به وسایل می‌شدند که به دکتر مصدق نزدیک بشوند ما بودیم روز ۹ اسفند که من و میراشرافی در مجلس گفتیم که اگر می‌خواهیم شاه حرکت نکند نباید اینجا حرف بزنیم با حرف وقت می‌گذرد ما اینجا مشغول صحبت هستیم که خواهید دید اعلیحضرت تشریف برده‌اند و رفته‌اند و دست ما به جایی بند نیست پا شویم، همگی برویم در خانه شاه بگوییم ما نمایندگان ملت ایران هستیم هر چه ما بگوییم حرف ملت است، نه هر چه رجاله‌ها این طرف و آن طرف می‌گویند، ما نمایندگان ملت ایران و از طرف ملت ایران از اعلیحضرت همایونی استدعا می‌کنیم که گوش به این حرف‌ها ندهند و حرکت نفرمایند بعد از این‌که ما این حرف‌ها را زدیم ما فقط سه چهار نفر توانستیم برویم به دربار و همه در رفتند رفتیم آنجا یک عده‌ای دسته راه انداختند و جلو گرفتند و نگذاشتند که عمر ایران خاتمه پیدا بکند و این افسران بودند که قسمت اعظم‌شان توی این دسته بودند و فداکاری کردند در ازای این خدمت و فداکاری که معلوم نبود که اگر حقیقتاً اوضاع تغییر بکند اینها چه می‌شدند چه احسانی می‌خواهید به آنها بکنید این الفاظ و کلمات و تفسیرات را که پول نیست، راجع به همه ما می‌شود گفت حالا که پول نیست چرا ما بخوریم و آنها نخورند خوب ما برویم خانه‌هایمان این حرف شد، این صحیح نیست این منطقی نیست شما این صرفه‌جویی را که می‌کنید درباره آن کسانی بکنید که به مملکت خیانت کردند (صحیح است) درباره آن کسانی بکنید که در آن وضع کمک کرده‌اند نه درباره کسانی که جانشان را فدا کردند و مملکت را نجات دادند (احسنت احسنت)
نائب‌رئیس- آقای وزیرکشور
وزیر کشور (علم)- فرمایشات نماینده محترم آقای فرامرزی بسیار از روی احساسات بود (عبدالرحمن فرامرزی- از روی منطق و عقل بود) و از روی منطق بود و از روی در نظر گرفتن مصالح مملکت، بنده همه این سه عامل را تصدیق می‌کنم، بنده خودم از اشخاصی بودم که وقتی آن مقالات پیر سیاست را می‌خواندم در روزنامه آن روز بسیار بسیار روح تازه‌ای در بنده دمیده می‌شد به طوری که امید و آرزو در دلم نقش می‌بست در آن روزهایی که این‌جور تشویقات هیچ نبود بنده خوشبختانه می‌بینم که آن احساسات در جنابعالی باقی‌مانده و هست و این که فرمودند بایستی از افسران بازنشسته و سایر اشخاصی که در دوره‌های تاریک خدمت‌گزاری کردند در این مملکت قدردانی کرد مورد تصدیق بنده هم هست و باید این‌کار را کرد (صحیح است) (عبدالصاحب صفایی- جناب آقای علم خود شما در آن روزها بیشتر زجر کشیدند، بیشتر صدمه دیدید کمک کنید) بنده عرض می‌کنم که آن مقالات پیر سیاست برای بنده یک قوت‌قلبی بود ولی عرض می‌کنم که بازنشسته شدن یک تخفیفی در این مملکت شده است (عبدالصاحب صفایی- این را هم مصدق کرد) در صورتی که بازنشسته شدن اصولاً یک افتخاری است بنده قریب سه چهار ماه قبل که یک عده در وزارت کشور بازنشسته شدند به سن بازنشستگی رسیدند و آنها را مطابق قانون بازنشسته کردیم، مجلس مهمانی تشکیل دادیم، در آنجا مدتی مذاکره کردیم و به آقایان گفتم که این باعث افتخار شما است که یک عمری را با شرافت گذراندید و حالا بازنشسته می‌شوید و می‌خواهید بروید و از یک طریق دیگر خدمت به این مملکت بکنید. در هر صورت منظور عرض بنده این است که بازنشسته شدن عیبی نیست (صحیح است) و حقوق‌شان اگر زیاد نشود کم نمی‌شود یعنی اگر بازنشسته شدند ۷۰ ر ۸۰ تومان به حقوق‌شان اضافه می‌شود (عمیدی‌نوری- قبل از سن قانونی که نباید بازنشسته شوند) و اما این‌که فرمودند قبل از سن قانونی چطور بازنشسته شده‌اند، بازنشسته شدن آنها قبل از سن قانونی نیست (عمیدی‌نوری- این شده و هست) ما مطابق یک قانونی که مجلس دو دفعه تمدید فرمودند مطابق آن بازنشسته‌شان کردیم (عمیدی‌نوری- این‌طور نیست) و بنابراین این مسئله مورد ایراد آقایان نخواهد بود (عمیدی‌نوری- در همین مجلس آقای سردار فاخر ابلاغ کردند) بایستی به حضرتعالی عرض کنم که قانون سابق را لغو نفرموده‌اید (عمیدی‌نوری- چرا) خیر خیر الان قانون سابق در دست بنده است الان همراهم هست بنابراین عمل خلاف قانونی نشده و بازنشسته شدن آن افسران یعنی یک عده زیادی که اخیراً آنها را بازنشسته کردیم مستند به آن پیشنهاد آقای مهندس شریف‌امامی نیست مستند به همین قانونی است که الان در اختیار ما هست بنابراین عمل خلاف قانونی نشده اما راجع به این مسئله که اینها در آن تاریخ خدمت کرده‌اند باید تشویق بشوند. بنده هم با جنابعالی هم‌عقیده هستم (احسنت)
منتهی ممکن است از طریق دیگر باشد زمین بدهیم، ممکن است تشویقات دیگر بشوند ممکن است امتیازات خاصی به آنها داده شود هر طور پیشنهاد بفرمایید بنده موافقم ولی این مسئله را توجه داشته باشید که با این کادر جوانی که می‌آیند روی کار به هر حال باید این عده مردمان شریفی که بالاتر هستند جای‌شان را به جوان‌ها بدهند.
عبدالرحمن فرامرزی- ولی آقای وزیر کشور جواب بنده را ندادند.
۵- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر بینا
نائب‌رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- سؤالی است از وزارت دادگستری تقدیم می‌کنم.
۶- طرح گزارش مربوط به ترمیم حقوق قضات و تصویب آن
نائب‌رئیس- لایحه هزینه‌های دادگستری و افزایش حقوق قضات که برای اظهارنظر به مجلس سنا فرستاده شده بود در آنجا اصلاحاتی شده که حالا به نظر آقایان می‌رسد، آقای بهبهانی فرمایشی دارید؟
بهبهانی- عریضه‌ای است از طرف کارگران بلورسازی تقدیم مقام ریاست می‌کنم چون ممکن است اگر اقدامی نشود کارگران بیکار شوند خواهش می‌کنم که به دولت تذکر داده شود توجه عاجلی در این مورد بکنند.
نائب‌رئیس- بسیار خوب، گزارش رسیده از مجلس سنا قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) ریاست محترم مجلس شورای ملی عطف به مراسله شماره ۱۶۶۲۵- ۲۹ر۹ر۱۳۳۴ راجع به لایحه قانونی مربوط به اصلاح هزینه‌های دادگستری اشعار می‌دارد: گزارش کمیسیون شماره ۴ مربوط به لایحه مزبور که پس از تصویب یک فوریت آن در جلسات متعدد مطرح گردید در جلسه چهارشنبه بیست و هفتم دی ماه۱۳۳۴ با
اصلاحاتی به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا سیدحسن تقی‌زاده لایحه قانونی مربوط به اصلاح قانون هزینه‌های دادگستری و ثبت و حق تمبر و پروانه
ماده ۱- از تاریخ تصویب این قانون مأخذ هزینه‌های دادگستری و ثبت به شرح زیر تعیین و وصول خواهد شد.
الف- هزینه‌های دادگستری موضوع مواد ۶۸۲ و ۶۸۴ و ۶۸۵ و ۶۸۷ و ۶۸۸ و ۶۹۱ و ۶۹۲ آیین‌دادرسی مدنی و ماده ۳۷۵ قانون امور حسبی دو برابر می‌شود.
ب- میزان حق‌الثبت موضوع مواد ۱۲۱ و ۱۲۲ و ۱۲۴ و ۱۲۹ و ۱۳۰ و ۱۳۲ قانون ثبت اسناد مصوب اسفند۱۳۱۰ و ماده ۱۲۸ اصلاحی مصوب مهرماه ۱۳۱۷ دو برابر می‌شود.
ج- برای دادخواست کیفری تقدیمی به دادگاه‌ها علاوه بر حقوق مقرره و همچنین برای شکایت کیفری به دادسراها ده ریال اخذ خواهد شد.
تبصره- دادستان شهرستان و رئیس دادگاه در صورتی که عدم‌تمکّن شاکی را تشخیص دهند می‌توانند شاکی را از پرداخت مبلغ نامبرده از بند (ج) معاف دارند.
ماده ۲- درآمدهای وصولی موضوع ماده ۱۰ قانون راجع به ثبت شرکت‌ها مصوب دوم خرداد یک‌هزار و سی‌صد و ده و مشق یک ماده ۵۴ قانون اداره تصفیه امور ورشکستگی دو برابر می‌شود و فقط نصف از کل وجوه دریافتی جزو درآمد صندوق (ب) اداره تصفیه امور ورشکستگی می‌باشد.
ماده ۳- به پروانه کارشناس همه ساله مبلغ چهارصد ریال و همچنین به هر یک از گواهی‌نامه‌های عدم‌سوء‌پیشینه ده ریال و به هر یک از دادخواست‌های استخدامی بدوی و تجدیدنظر که به دیوان کشور تقدیم می‌شود یک‌صد ریال تمبر الصاق و ابطال می‌گردد.
ماده ۴- کلیه عوایدی که به موجب این قانون اضافه بر مأخذ سابق به حیطه وصول درمی‌آید به مصرف پرداخت تفاوت حقوق پایه‌های قضایی وزارت دادگستری در ماده ۵ توضیح شده خواهد رسید و مازاد آن طبق آیین‌نامه‌ای که از طرف وزارت دادگستری تدوین و به تصویب کمیسیون قوانین دادگستری مجلسین می‌رسد به مصرف کمک به حقوق کارکنان اداری دادگستری و ثبت و پزشکی قانونی و خدمت‌گزاران و مأمورین ابلاغ و احضار و خدمت‌گزاران و مأمورین ابلاغ و احضار و اجرا خواهد رسید و در صورتی که این مبلغ برای تأمین دو منظور فوق کفاف ندهد از مازاد هزینه مقدماتی ثبت و حراج و موجودی آنها استفاده خواهد شد.
تبصره- حقوق بازنشستگی کارمندان قضایی عبارت خواهد بود از یک سی‌ام آخرین حقوق دریافتی ضرب‌در سنوات خدمت که به هر حال از میزان آخرین حقوق دریافتی تجاوز نخواهد کرد.
ماده ۵- حقوق پایه یک قضایی کماکان سه‌هزار ریال است حقوق پایه‌های دیگر تا پایه چهارم عبارت خواهد بود از حقوق پایه قبلی به اضافه یک‌سوم آن و حقوق پایه پنجم تا پایه هفتم عبارت خواهد بود از حقوق پایه قبلی به اضافه یک چهارم آن و حقوق پایه هشتم تا پایه نهم عبارت خواهد بود از حقوق پایه قبلی به اضافه یک‌ششم آن و حقوق پایه دهم تا یازدهم عبارت خواهد بود از حقوق پایه قبلی به اضافه یک‌هشتم آن و مبلغی که به عنوان کمک سابقاً پرداخت می‌شد به کارمندان قضایی داده نخواهد شد ولی از مزایا و هزینه سفر و فوق‌العاده‌ها استفاده خواهند کرد.
تبصره- حقوق رئیس کل دیوانعالی کشور و دادستان کل و رئیس دادگاه عالی انتظامی معادل با حقوق وزرا خواهد بود.
ماده ۶- پرداخت فوق‌العاده اشتغال خارج از مراکز قضات دادگستری بر طبق آیین‌نامه‌ای خواهد بود که وزارت دادگستری و دارایی تهیه و پس از تصویب کمیسیون‌های دارایی و دادگستری مجلسین به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
ماده ۷- وزارت دادگستری و وزارت دارایی مأمور اجرای این قانون می‌باشد لایحه قانونی فوق که مشتمل بر هفت ماده و سه تبصره است در جلسه چهارشنبه بیست و هفتم دی‌ماه یک‌هزار و سی‌صد و سی و چهار به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا- سیدحسن تقی‌زاده
عبدالصاحب صفایی- بنده یک تذکر قانونی دارم و تذکر بنده این است که این لایحه در مجلس سنا با آنچه در مجلس شورای ملی تصویب شده اختلاف زیاد پیدا کرده ما باید دو تا را پیش هم بگذاریم تا توجه بشود پس اجازه بدهید که برود به کمیسیون تا بفهمیم.
نائب‌رئیس- توجه بفرمایید اولاً آقای شوشتری پیشنهاد مسکوت ماندن گزارش را داده‌اند که مقدم است دو سه پیشنهاد هم رسیده است که به کمیسیون ارجاع شود. از آقای حائری‌زاده از آقای دکتر شاهکار و آقای بهادری بنابراین مجلس هر کدام را قبول کرد آن درست است آقای شوشتری بفرمایید.
صدرزاده- بنده هم با پیشنهاد سکوت و هم با رفتن به کمیسیون مخالفم.
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم- اولاً یک قسمت از این تغییرات که شده ابتدا به ساکن و بدون اطلاع نمایندگان محترم بوده این تغییراتی که سناتورهای محترم داده‌اند از نظر اصول قضایی و تناقص با قانونی که از مجلس شورای ملی تصویب آن گذشته نمی‌شود به آنها بدون اطلاع یک مرتبه دربست بیاییم رأی بدهیم به نظر من این پسندیده نیست این را باید تفکیک کرد، چاپ بشود در ستون ملاحظات گذارد، بشود غور بکنیم، مطالعه بکنیم تا بتوانیم نفیاً با اثباتاً اظهارنظر کنیم اما جناب آقای وزیر دادگستری.
نائب‌رئیس- در اصل موضوع صحبت نفرمایید.
شوشتری- راجع به علل سکوت است، علل مسکوت گذاردن را باید عرض کنم یک روز هم اینجا تشریف داشتید شما هیئت محترم که نشسته‌اید ایشان معاون محترم وزارت دارایی است. ایشان هم وزیرند، جنابعالی هم وزیرید فکری بکنید برای توازن حقوق که انعکاس سوء دارد پیدا می‌کند یکی دیگر ما این قانون را تصویب می‌کنیم آقای پسر حاج سید نصرالله تقوی هیچ فکر می‌کند دفاتری که در این شهر هست فلان دفتردار یک میلیون مال مردم را برمی‌دارد می‌رود همین‌طور دولت اجازه می‌دهد ازدواج می‌کنند، طلاق می‌گیرند در صورتی که شرط طلاق حضور عدلین است قصد انشا است اولاد زنا که نباید پس بیندازد این دفاتر چیست پریروز رفتم پیش آقای سرابندی یک عده بیچاره را دیدم بیچاره بدبخت زن و شوهر مُرده، پسر مُرده، برادر کشته‌شده می‌گفتند نمی‌دانم یک نفری، دفترداری یک میلیون، یک میلیون و شش‌صد هزار تومان این اشخاص را برداشته برده، ما این اضافات را تصویب می‌کنیم ولی فکری برای این چیزها بفرمایید اگر در موضوع حاج ربابه و شمس جلالی مسامحه نشده بود این وضع پیش نیامده و این جریان توی این مملکت پیدا نمی‌شد آقا چرا باید مجازات نباشد، بنده پیشنهاد سکوت کردم برای این‌که در این اضافاتی که می‌آید برای حق تمبر و حق‌الثبت و تصویب می‌کنید آیا برای باج سبیل دادن به دفتردار دزد است یا برای ترمیم حقوق قضات عادل تارکاللهوی مطیعاًلا مرمولا برای این است یا برای یک دسته بی‌دین از خدا بی‌خبری که فصل خصومت را نمی‌دانند و هی می‌آیند این یکی دفتر می‌خواهد آن یکی دفتر می‌خواهد بنده از این جهت این پیشنهاد را کردم و بنده با این اضافات مخالفم تا این که جناب آقای وزیر دادگستری تشریف نیاورند پشت این تریبون تکلیف مردم و مملکت را راجع به این دفترها و سردفترها و این وضعیت آشفته که نظام قضایی مملکت و اسناد ثبتی را متزلزل کرده معلوم کنند نباید این‌طور باشد که شحنه مست آمده در کوی من، زد لگدی چند فراروی من، آقا وقتی قاضی دزد باشد من چطور موافق باشم اگر بیایید جواب بدهید پیشنهادم را پس می‌گیریم والا چطور رأی بدهیم، چرا نمی‌گیرید دزد را او توی این شهر است او را نگیرید.
نائب‌رئیس- آقای وزیر دادگستری وزیر دادگستری (اخوی)- گمان می‌کنم آقایان خودشان توجه فرمودند که احساسات آقای نماینده محترم به قدری شدید بود که خلط مبحث فرمودند حقوق قضات که مبنای اصلاح دادگستری است این با یک سردفتری که مردم رفته‌اند پول‌هایشان را داده‌اند به او چه ارتباطی دارد، مردم خودشان پول را به یک سردفتری داده‌اند هیچ فرق نمی‌کند چه به یک تاجری بدهند که ورشکست بشود یا به رئیس دفتری که جلب کرده مردم را و مردم پول‌ها را بدهند به او معامله هم نبوده پول همین‌طور برده‌اند گذاشته‌اند (عبدالصاحب صفایی- همه‌اش این‌طور نیست پنجاه تا اعلام جرم به دادسرا کرده‌اند) می‌خواهید اینها جلوگیری بشود باید یک دستگاه قوی دادگستری داشته باشید (پیرنیا- سند جعل کرده‌اند) توجه بفرمایید این مقدمه‌اش است اصلاح دادگستری به این است که قاضی داشته باشید که بتوانید زندگی خودش را اداره کند نرود دکان نانوایی که به شاطر بگوید یک نان به او بدهد باید زندگی‌اش تأمین بشود تا حالا کی تأمین شده بود.
شوشتری- آن را کسی مخالف نیست. (زنگ رئیس)
نائب‌رئیس- آقای شوشتری ساکت باشید شما حرف خودتان را زدید.
میراشرافی- جناب آقای اخوی تاجر با یک سر دفتر فرق دارد.
وزیر دادگستری- شما دستگاه را ضعیف نگاه می‌دارید و از او توقع قدرت دارید باید دستگاه را قوی کرد همین شخص را مدتی است نوشته‌اند که بگیرند، به همین طلبکارها نوشته‌اند که اگر دیدند به پاسبان مراجعه کنند هر جا دیدند او را بگیرند دادسرا به وظیفه خودش عمل کرده مکرر نوشته مؤکد نوشته است دادستان که نمی‌تواند خودش برود و بگیرد، نشان بدهند جایش را بگویند (عبدالصاحب صفایی- این همه متهمین را می‌گیرند این را هم بگیرند) برای اصلاح دادگستری و برای اصلاح مملکت لازم است که زندگی قضات تأمین بشود، قدم‌به‌قدم باید پیش رفت یک مرتبه که نمی‌شود عدلیه‌ای داشته باشید مثل بهترین عدلیه‌های دنیا، (صحیح است)
شوشتری- حالا من سفسطه کردم یا آقا؟
نائب‌رئیس- آقای دکتر شاهکار جنابعالی با مسکوت گذاردن مخالفید بفرمایید.
دکتر شاهکار- آقایان ما انتظاراتی داریم وسایل کار را قبول نمی‌کنیم از این که یک آدم دزد، شیاد، کلاه‌برداری، که سبب ننگ کلاس سردفتران است پیدا شده و دولت باید با حداکثر قدرتش برای جلوگیری از این مرد و دستگیری این مرد اقدام کند و این‌که جناب آقای وزیر دادگستری می‌فرمایند که طلبکارها بروند پیدایش کنند اگر طلبکارها باید بروند پیدا کنند پس
پلیس می‌خواهد چه کنید با تمام فرمایشات آقای شوشتری بنده موافقم که باید مخصوصاً کلیه سردفتران که طرف اعتماد مردم هستند سعی کنند که این ننگ برداشته شود و حداکثر مجازات هم بشود، این یک مطلب اما ترمیم حقوق قضات هم یک مطلب دیگری است (شوشتری- بنده آقا مخالف نیستم) جناب آقای عبدالصاحب صفایی حضرت‌اجل عالی وابسته به دستگاه قضایی هستید لباس وکالت هم یک لباس عاریتی است برای آقا (عبدالصاحب صفایی- انشاءالله نه خواهش می‌کنم این حرف را بزنید و مطلب دیگر بفرمایید (خنده نمایندگان) امیدوارم وکیل باشید تا برسید به سن هفتاد و چند سالگی ولی وابسته به دستگاه قضایی هستید، یک مطلبی فرمودید که بنده باید اینجا روشن کنم تا جواب جناب آقای شوشتری هم بشود و رفع اشکال بشود آقای شوشتری فرمودند که ما ندانسته و توجه نکرده نمی‌توانیم به یک قانونی رأی بدهیم بسیار حرف صحیحی است، جناب آقای عبدالصاحب صفایی هم فرمودند که این باید چاپ بشود و روشن بشود من از جنابعالی استدعا می‌کنم که دو دقیقه به عرایض بنده توجه بفرمایید اگر خاطرتان روشن شد اجازه بفرمایید که امروز بگذرد و اگر روشن نشد بنده پس می‌گیرم در این قانون که ملاحظه فرمودید تحقیقاً چهار تغییر داده شده است جناب آقای شوشتری چون این مطالب در صورت‌مجلس نوشته می‌شود مطمئن باشید که خلافی نخواهم گفت یکی این‌که در قسمت ج ماده ۱ عبارت مقدم و مؤخر شده (شوشتری- اشکال ندارد) (احمد فرامرزی- اگر تغییر نکرده باشد حرفی نیست) و یکی این‌که در ماده چهارم نوشته (به منظور ترمیم حقوق قضات) آقایان سناتورها یک لغت بسیار به جایی اضافه کرده‌اند و نوشته‌اند (به منظور ترمیم تفاوت حقوق قضات) که این هم اشکالی ندارد (صحیح است) در ماده چهارم یک مطلبی را کمیسیون این‌طور نوشته ما در مجلس شورای ملی نوشتیم که (طبق اشل مصوب در کمیسیون مشترک مجلسین) چرا این‌طور نوشتیم اجازه می‌فرمایید آقای مخبر (اشاره به آقای عمیدی‌نوری مخبر کمیسیون دادگستری) (عمیدی‌نوری- خواهش می‌کنم) ما می‌ترسیدیم از این آقای انواری که این مطلب را بگذاریم بگوییم رتبه یک آن‌قدر می‌گیرد و رتبه ۲- ۳- ۴- ۵ آن‌قدر مجلس سنا این پرده را برداشت و بسیار کار خوبی کرد ما نوشته بودیم مقرره در اشل مورد تصویب کمیسیون مجلس سنا نوشت که در ماده پنج توضیح داده می‌شود اشل قضات کماکان رتبه ۱ سی‌صد تومان است رتبه‌های ۲ و ۳ و ۴ عبارت است از رتبه قبل به اضافه یک سوم و حقوق رتبه پنج و رتبه شش و هفت این‌طور است الی آخر (صدرزاده- و از لحاظ قانونگذاری این روش هم بهتر است) و از لحاظ قانونگذاری این روش مجلس سنا بسیار به مورد است، در ماده چهار یک تغییری داده شده است این مطلب را دقت بفرمایید چون کلیه قضیه اینجا است یک مطلبی را در قانون نوشته که این مطلب خیال می‌کنم اصلاً جایش اینجا نبود نوشته بودیم که حقوق بازنشستگی قضات بازنشسته به تناسب افزایش حقوق قضات شاغل افزوده می‌شود این تبصره فی‌البداهه در مجلس پیشنهاد شد و تصویب شد ولیکن به نظر بنده و نظر قضایی بنده و وکالت دادگستری بنده این موردی نداشت (صحیح است) و صحیح هم نبود مجلس سنا آمد حذف کرد آقایانی که برای تعادل بودجه زحمت می‌کشند و آقای وزیر دارایی و معاون وزارت دارایی سعی می‌کنند که این دو سر نخ را به هم وصل کنند ما که آمدیم نوشتیم. چیزی اضافه کردیم که مشابهش را به قضات بازنشسته بدهند بنا به مراتب بسیار صحیحی که جناب آقای وزیر فرمودند آقا قاضی بازنشسته به مبنای حقوق قاضی شاغل نباید حقوق بازنشستگی بگیرد. این قسمت آخر تمام مطالب همین است به تناسب افزایش حقوق شاغل حذف شد در مجلس سنا یعنی از این قانونی که ملاحظه می‌فرمایید یک تفاوت اضافه شد که آقایان قبول فرمودید یکی هم اشل حقوق بود که آقایان قبول دارند که در آنجا گفته شده اشل رتبه ۱ همان سه هزار ریال است رتبه ۳ و ۴ و رتبه‌های دیگر را ذکر کرده است یک مطلب دیگر دو قسمت را حذف کرده‌اند و گفته‌اند افزایش حقوق بازنشسته حذف می‌شود و یک مطلب دیگر هم هست (مشایخی- اثر در بودجه کشور ندارد) چرا این را آقای انواری جواب می‌دهند من مانعی نمی‌بینم و می‌گویم کاری که مجلس سنا کرد این بود و این مطلب نباید موجب بشود که این لایحه از بین برود (مشایخی- ولی یک مطلب باید مورد توجه قرار بگیرد خدمت بازنشستگان مورد نظر قرار داده شود) اما آخرین کاری که مجلس سنا کرد اینجا یک تبصره‌ای را حذف کرده که من اسمش را می‌گذارم تبصره حرام‌زاده زیرا که این در متن قانون نیست آن تبصره این است مشاورین شرکت‌های دولتی اعم از حقوقی یا فنی دیگر حق ندارند در هیئت‌های مدیره شرکت‌های دولتی ولو این‌که یک سهم آن متعلق به دولت باشد سمتی داشته باشند (شوشتری- یعنی چه؟) این را ما تصویب کردیم و سنا برداشت فرمایش جنابعالی آقای شوشتری بسیار به جا است یعنی چه این حرف معنایش چه بود؟ این بود که تصویب کرده بودیم خود آقا هم رأی داده بودید بنده به عنوان یک مشاور صادق مطالبی را که اتفاق افتاده عرض می‌کنم این را مجلس سنا حذف کرد حذف سنا اگر آقایان می‌فرمایید صحیح است که صحیح است اما به عقیده من جای این ماده اینجا نبوده است (صحیح است) و گفتیم اگر یک مشاور فنی یا قضایی یک‌جا حقوق می‌گیرد و اصلاً من نمی‌دانم این ناظر به کسی بود حالا اگر آقایان از این مطلب راضی نیستند همین‌طور که آقا صدرزاده فرمودند ممکن است جداگانه پیشنهاد کرد بنابراین بنده از دوست عزیزم جناب آقای عبدالصاحب صفایی و سرور بزرگم آقای شوشتری تقاضا می‌کنم اجازه بفرمایید که تصویب بشود و نرود به کمیسیون (شوشتری- بنده پیشنهادم را پس گرفتم) راجع به این مطلب اخیر هم اگر نظری دارید پیشنهاد بدهید.
نائب‌رئیس- اگر آقایان موافق هستید با توضیحاتی که آقای دکتر شاهکار دادند لایحه به طوری که در سنا تصویب شده به دولت ابلاغ شود.
حائری‌زاده- بنده مخالف با لایحه هستم اجازه بدهید توضیح بدهم.
نائب‌رئیس- بفرمایید.
عبدالصاحب صفایی- بنده منظورم مخالفت با لایحه نبود می‌خواستم روشن بشوم و شدم.
حائری‌زاده- من سعی دارم حتی‌الامکان یک اختلافات لفظی بین مجلسین پیدا نشود مجلس شورای ملی یک چیزی را گذارنده به عنوان لایحه مالی هم تلقی کرده است که به عنوان مشورتی فرستاده در سنا یک اصلاحاتی هم به نظر آقایان رسیده که اضافه شده یا کسر شده یا توضیح شده آن هم چاپ نشده که ببینم این عبارت چه جوری است معنی را چه‌جور تغییر می‌دهد قانون با یک کلمه جلو و عقب شدن و اصطلاح عوض شدن ممکن است اصولش تغییر پیدا بکند و چون چاپ نشده است پیشنهاد کردم که برود به کمیسیون دادگستری یک مطالعه‌ای بشود کمیسیون نظر بدهد چاپ بشود تا همه بدانیم و عالماً و عامداًّ رأی بدهیم نه این‌که چشم‌بسته رأی بدهیم این نظر بنده بود دیگر بسته به نظر آقایان است.
نائب‌رئیس- آقای صدرزاده
صدرزاده- اصولاً مجلس شورای ملی با ترمیم حقوق قضات موافقت کرده است لایحه‌اش هم تصویب شده و رفته است در مجلس سنا آقایان نمایندگان سنا هم با تجربه زیادی که در امور قضایی دارند نسبت به این لایحه بررسی کرده‌اند و یک اصلاحاتی کرده‌اند تنها چیزی که مورد نظر است مسئله حقوق بازنشستگی است البته این یک نکته‌ای است که ما باید در آن دقت بکنیم و آن این است که اشخاصی که مثلاً در ده‌سال پیش وجوهی به عنوان بازنشستگی به صندوق بازنشستگی پرداخته‌اند از نظر این‌که قوه خرید پول در تغییر است البته وضعیت آنها را یک قدری تغییر داده است یعنی یک تومانی که در ۱۵ سال پیش داده است با یک تومانی که حالا دریافت می‌کند قوه خریدش تفاوت می‌کند ولی این باید از روی یک مطالعه صحیحی تعیین بشود یا به صورت طرح جداگانه‌ای تقدیم بشود ولی اگر بخواهیم بفرستیم به کمیسیون و بخواهیم تجدیدنظر در این بکنیم تغییر پیدا می‌کند و سبب می‌شود که این قانون تأخیر در اجرایش بشود ما منظورمان این است که در این آخر سال حقوق قضات ترمیم بشود و در بودجه‌ای که برای سال آتیه مجلس تقدیم می‌شود حقوق قضات را با این ترمیم منظور بدارند و در بودجه مملکت قرار بگیرد از این جهت از جناب آقای حائری‌زاده تقاضا می‌کنم که با این اصلاحاتی که شده است و جناب آقای دکتر شاهکار هم تشریح کردند و تمام اعضای کمیسیون دادگستری هم که اکنون در مجلس هستند با این اصلاحات موافق هستند پیشنهادشان را مسترد دارند و آقایان محترم هم رأی بدهند که این لایحه تصویب بشود.
نائب‌رئیس- آقای حائری‌زاده رفته‌اند بنابراین باید به پیشنهاد ایشان رأی بگیریم آقایانی که موافق هستند به کمیسیون ارجاع شود قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) رد شد بنابراین به اصل لایحه رأی می‌گیریم آقایان موافقین ورقه سفید و آقایان مخالفین ورقه کبود می‌دهند.
(اسامی آقایان نمایندگان به ترتیب ذیل توسط آقای جلیلی (منشی) اعلام در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد) آقایان: کریمی. فرامرزی. دکتر عدل. قنات‌آبادی. زنگنه. صفاری. احمد فرامرزی. تجدد. سلطانی. بیات ماکو. صدرزاده. مشایخی. بهادری. مهندس اردبیلی. داراب. عاملی. صادق. بوشهری. حمیدیه. میراشرافی. جلیلوند. عبدالصاحب صفایی. شوشتری. حشمتی. مهندس جفرودی. ظفر. صدقی. ایلخانی‌زاده. پورسرتیپ. اسکندری. دولت‌آبادی. دکتر وکیل. سنندجی. سالار بهزادی. ارباب. بزرگ ابراهیمی. سهرابیان. کیکاوسی. بوداغیان. افشار صادقی. صارمی. بزرگ‌نیا. قریشی. خرازی. پناهی. شادمان. قراگزلو. بوربور. امیر احتشامی. اخوان. خاک‌باز. دکتر سیدامامی. دکتر شاهکار. دکتر عمید. توماج. دکتر نیرومند. کاشانیان. سلطان‌مراد بختیار. محمود ذوالفقاری. شیبانی. سعیدی. نراقی. کدیور. مهدی لاری. کی‌نژاد. تیمورتاش. بهبهانی. برومند. سیداحمد صفایی. عمیدی‌نوری. هدی. نصیری. شادلو. دکتر پیرنیا. دکتر آهی. عرب‌شیبانی. مصطفی ذوالفقاری. مرآت اسفندیاری. مرتضی حکمت. استخر. دهقان. رضا افشار. دکتر بینا. امیر ابراهیمی. افخمی. اکبر. فرود. گیو.
ثقةالاسلامی. جلیلی. بوشهری. یارافشار. نورالدین امامی.
(آرا مأخوذه شماره شده ۸۷ ورقه موافق و یک ورقه مخالف و دو ورقه سقید بی‌اسم شماره شد)
نائب‌رئیس- با ۸۷ رأی موافق تصویب شد.
اسامی موافقین- آقایان: تیمورتاش. عبدالرحمن فرامرزی. میراشرافی. دولت‌آبادی. استخر. مرتضی حکمت. کی‌نژاد. علی‌محمد دهقان. ثقةالاسلامی. خلیلی. یدالله ابراهیمی. دکتر بینا. دکتر عدل. بهادری. شوشتری. دکتر پیرنیا. عبدالصاحب صفایی. سلطانی. نورالدین امامی. مشایخی. صدقی. پورسرتیپ. فرود. برومند. کاشانیان. اسکندری. اعظم زنگنه. سلطان‌مراد بختیار. شادلو. نراقی. قراگزلو. امیر احتشامی. کیکاوسی. جلیلوند. بزرگ‌نیا. مهدوی. شیبانی. قریشی. سالار بهزادی. محمود ذوالفقاری. حمیدیه. حشمتی. دکتر وکیل. مهندس ظفر. عاملی. تجدد. سهرابیان. بزرگ ابراهیمی. مهندس جفرودی. ایلخانی‌زاده. یارافشار. افشار صادقی. ارباب. کریمی. مهندس اردبیلی. مصطفی ذوالفقاری. احمد فرامرزی. سنندجی. صادق بوشهری. صفاری. قنات‌آبادی. دکتر امیر نیرومند. خاک‌باز. اکبر. افخمی. گیو. باقر بوشهری. صارمی. بوربور. سعیدی. دکتر سیدامامی. مرآت اسفندیاری. دکتر آهی. داراب. کدیور. نصیری. عمیدی‌نوری. هدی توماج. دکتر عمید و صدرزاده. بیات ماکو. پناهی. لاری. بوداغیان. دکتر شاهکار. خرازی. (با قید این عبارت: موافقم مشروط بر این‌که قضایی که در سایر وزارتخانه‌ها کار می‌کنند و رتبه قضایی و کار قضایی دارند مشمول باشند)
مخالف- آقای رضا افشار. و ورقه سفید علامت امتناع- دو برگ
نائب‌رئیس- آقای وزیر دادگستری
وزیر دادگستری- این قانون همان‌طور که آقایان ملاحظه فرمودند خیلی به اشکالات برخورد خیلی پستی و بلندی طی کرد ولی با توجهی که آقایان فرمودند تصویب شد می‌خواستم اظهارتشکر کنم و بگویم امیدوارم که این یک مقدمه خیلی مؤثری باشد برای اصلاحات این مملکت (انشاءالله)
۷- طرح و تصویب یک فوریت گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به لغو گذرنامه مسافرت به عراق و سوریه
نائب‌رئیس- چیزی که در دستور بود تذکره عبور به عراق و سوریه است آقایان تقاضا کرده‌اند که یک شوری تلقی شود بنابراین پیشنهاد آقایان قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد) امضاءکنندگان زیر تقاضا داریم که لایحه مربوط به تقلیل قیمت تذکره و تبدیل آن به جواز با قید فوریت در دستور قرار بگیرد. بهبهانی- شوشتری- دکتر سیدامامی- دکتر شاهکار- دکتر عمید- جلیلی- دکتر بینا- صادق سرمد- احمد صفایی- عاملی دکتر- افشار و چند امضاء دیگر
نائب‌رئیس- در دستور هست برای فوریتش باید رأی گرفت مخالفی هست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه آقایانی که موافق هستند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۸- اعلام تصویب صورت‌مجلس
نائب‌رئیس- چون عده کافی است تصویب صورت‌مجلس هم اعلام می‌شود.
۹- طرح و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به لغو گذرنامه مسافرت به عراق و سوریه و ارجاع آن به مجلس سنا
نائب‌رئیس- بنابراین حالا اصل لایحه مطرح است قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون امور خارجه کمیسیون امور خارجه در جلسات مورخه ۲۸ آذرماه ۳۴ با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه لایحه شماره ۷۸۱۴- ۲۶۱۴۶- ۱۷ ر ۷ ر ۳۴ دولت راجع به لغو گذرنامه برای مسافرت عراق و سوریه را برای شور اول مطرح و با اصلاحاتی تصویب نمود و اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده- از تاریخ تصویب این قانون برای زائرین مشاهد متبرکه عراق و سوریه به جای گذرنامه پروانه زیارت صادر می‌گردد و این پروانه در مرکز از طرف شهربانی کل کشور و سایر نقاط از طرف شهربانی محل به اشخاص داده می‌شود و نمایندگی‌های شاهنشاهی در خارجه حق صدور آن را ندارند.
تبصره ۱- این پروانه که فقط به منظور زیارت صادر می‌شود جانشین گذرنامه برای مسافرت به کشور عراق و سوریه خواهد بود و مواد ۱ و ۶ و ۷ و ۱۳ و ۲۳ و ۲۶ و ۲۷ قانون گذرنامه مصوب ۲۰ دی‌ماه ۱۳۱۱ شمسی در مورد این پروانه ملغی است.
تبصره ۲- در مقابل صدور پروانه زیارت مبلغ یک‌صد و پنجاه ریال از تقاضاکنندگان اخذ خواهد شد که یک‌صد ریال آن بابت بهای پروانه و پنجاه ریال دیگر برای برگشت‌دادن ایرانیان بی‌بضاعت از کشور عراق و سوریه که به علت عدم استطاعت مالی قادر به مراجعت ایران نمی‌باشند اختصاص داده خواهد شد مدت اعتبار این پروانه از تاریخ صدور تا سه ماه است و فقط برای یک مرتبه مسافرت به کشور عراق و سوریه معتبر می‌باشد.
تبصره ۳- علاوه بر مبلغ مذکور تحت هیچ عنوان هیچ‌گونه عوارض به این پروانه تعلق نمی‌گیرد.
تبصره ۴- در صورتی که این پروانه مفقود و یا دارنده آن بیمار و به این علت مدت ۳ ماه اعتبار آن در خارجه منقضی گردد مأمورین شاهنشاهی در کشور عراق و سوریه مکلف‌اند ورقه‌ای به نام شهادت‌نامه موقت برای مراجعت صادر نمایند.
تبصره ۵- دولت مکلف است برای زائرین حرمین شریفین مطالعات لازمه نموده و لایحه‌ای به مجلس تقدیم کند و همچنین برای اتباع عراق و سوریه که جهت زیارت یا سیاحت به کشور ایران مسافرت می‌نمایند با دولتین نامبرده مذاکره و متقابلاً تسهیلاتی نسبت به این قبیل افراد فراهم نماید.
تبصره ۶- وزارتین کشور و خارجه مسئول اجرای این قانون می‌باشند و آیین‌نامه لازم را در حدود این قانون تهیه و پس از تصویب هیئت‌وزیران به موقع اجرا خواهند گذاشت.
مخبر کمیسیون امور خارجه - مرآت اسفندیاری
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی کمیسیون کشوردرجلسه مورخه ۱۸ ر ۱۰ ر ۳۴ لایحه دولت راجع به لغو گذرنامه برای مسافرت عراق و سوریه را با حضور آقایان معاونین وزارتخانه‌های امور خارجه و کشور مطرح و گزارش کمیسیون امور خارجه را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون کشور- سعید مهدوی
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی کمیسیون دارایی لایحه مربوطه به لغو گذرنامه برای مسافرت عراق را در جلسه ۲۱ آبان‌ماه ۳۴ با حضور آقای معاون وزارت کشور مورد رسیدگی و بحث قرار داده در نتیجه گزارش کمیسیون کشور با جزئی اصلاح در قسمت آخر تبصره ۵ که جمله (هیئت وزیران) به (کمیسیون‌های کشور و دارایی) تبدیل شود تصویب و اینک گزارش آن تقدیم می‌شود.
مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی
نائب‌رئیس- آقای پورسرتیپ مسکوت گذاشتن لایحه را پیشنهاد کرده‌اند تشریف ندارند؟
جمعی از نمایندگان- چرا هستند.
نائب‌رئیس- آقای پورسرتیپ بفرمایید
پورسرتیپ- عرض کنم این پیشنهادی که بنده دادم البته اسباب تعجب باید باشد ولی راجع به کشور عراق نیست منظور بنده از پیشنهادی که دادم قضیه سوریه است (حائری‌زاده- این حرف‌ها چیست) آقا یک مشت کمونیست دارند در سوریه حکم‌فرمایی می‌کنند هر روز علیه ما میتینگ می‌دهند هر روز زنده‌باد و مرده‌باد می‌گویند خود من که پارسال رفته بودم به سوریه اصولاً سفارت ما را محاصره کرده بودند که دولت‌شان مجبور شد پلیس بگذارد دم سفارت ایران ما چه مناسباتی داریم با سوریه که سوریه هم باشد (میراشرافی- چند روز پیش هم تظاهراتی بر علیه ما شده) بنده تقاضا کردم که سوریه را تفکیک بکنند اگر بکنند پیشنهادم را پس می‌گیرم اگر نه در پیشنهاد خودم باقی هستم مگر این‌که آقای وزیر کشور توضیح بدهند.
نائب‌رئیس- آقای صفایی
احمد صفایی- عرض کنم فرمایش جناب آقای پورسرتیپ در جای خودش البته درست است ولی مربوط به زیارت حضرت زینب سلام‌الله علیها نیست (صحیح است) در سوریه کارهای بدی می‌کنند و وزارت خارجه هم باید جلویش را بگیرد لکن جلوی احساسات ملت مسلمان را چطور می‌توان گرفت اشخاصی هم که به سوریه می‌روند برای حزب‌بازی که نمی‌روند برای همکاری با آنها که نمی‌روند اشخاصی که به سوریه می‌روند غالباً همان اشخاصی هستند که اول می‌روند به اعتاب مقدسه و عراق را زیارت می‌کنند و بعد می‌گویند حالا که تا عراق آمده‌ایم برای زیارت حضرت زینب هم برویم و لذا بنده مخالفم با این که لایحه مسکوت بماند.
نائب‌رئیس- آقای پورسرتیپ
پورسرتیپ- بنده با احترام جناب آقای صفایی پس گرفتم.
نائب‌رئیس- پس اصل لایحه مطرح است. آقای کریمی مخالفید؟ (کریمی- بلی) بفرمایید.
عرض کنم در قانون اساسی مذهب رسمی مملکت ما اسلام یعنی دین اسلام و مذهب حق شیعه اثنی‌عشریه تصریح شده است و هفت نفر از حجج الهی در عراق مدفون هستند که زیارت آنها همیشه مورد آرزوی ملت ایران است و اگر مجلس شورای ملی با این تسهیلاتی که دولت پیشنهاد کرده است موافقت بکند موجب رضایت عموم ملت ایران خواهد بود ولی آنچه موجب شد که بنده در مواد مخالفت بکنم دو نکته قابل توجه است که مجبور شدم عرض بکنم که آقای وزیر کشور به این دو نکته حتماً باید توجه کامل بفرمایند بلکه حالا که درصدد ارضای خاطر مردم برآمدند این دو عیب بزرگ هم مرتفع بشود یکی راجع به عراق است. در خلال این لایحه‌ای که
آورده‌اند و در کمیسیون تصویب شده راجع به ویزایی که از طرف کنسول‌گری عراق و سایر کشورهایی که در این لایحه اسم برده شده است در باب مقدار پولی که باید برای ویزا داده شود در این جا سکوت کرده‌اند و این را محول کرده‌اند به آیین‌نامه‌ای که بعداً تنظیم خواهند کرد (مشایخی- چی آقا؟) از اول عرض بنده را گوش بدهید چون روضه را دو مرتبه که نمی‌شود خواند این مطلب از این جهت قابل توجه است که عده زوّاری که از ایران به کشور عراق می‌روند در سال‌های متوسطه به چهل هزار نفر می‌رسد (احمد فرامرزی- ۱۶۰ هزار نفر) گاهی هم تا ۶۰ هزار نفر (احمد فرامرزی- ۱۶۰ هزار نفر) بنده استفاده می‌کنم از اطلاعات دقیق جنابعالی که ۱۶۰ هزار نفر به عنوان زیارت می‌روند آن وقت کنسول‌گری عراق، جناب آقای وزیر کشور، از هر نفری حداقل ۷ تومان تا ۱۰ تومان پول می‌گیرد برای ویزا و در مقابل حداکثر دو هزار تا ۳ هزار یا ۵ هزار نفر از عراق به ایران می‌آیند دل‌خوشی دولت علیه ایران این است که در ایران هم ما از آنها ۷ تومان پول می‌گیریم ۱۶۰ هزار ۷ تومان در مقابل ۳ هزار ۷ تومان، خیلی ضرر می‌کنیم ما یک معامله متقابله‌ای می‌توانیم داشته باشیم که معمول به تمام ممالک هست که دولت باید این را رعایت بکند ما از آنها نمی‌گیریم آنها هم از ما نگیرند این از نظر اقتصادی خیلی به نفع مملکت است بنده خواهش می‌کنم که این مطلب را یادداشت بفرمایید و به وزارت خارجه تذکر بفرمایید که حتماً اقدام بکنند ۱۶۰ هزار هفت تومان اگر عراق می‌گیرد به عنوان این که شما هم از مردم تبعه عراق که می‌خواهند به زیارت حضرت علی‌بن موسی‌الرضا بروند می‌گیرید درست نیست زیرا از ۳ هزار نفر می‌گیریم و این خیلی به ضرر ما تمام می‌شود این یک نکته‌ای بود که بنده می‌خواستم به عرض برسانم البته اگر آقایان با عرض بنده موافق هستید تصدیق می‌فرمایید (صحیح است) مطلب دوم که می‌خواستم عرض کنم موضوع حرمین شریفین بود زیارت اعتاب مقدسه کربلا و کاظمین و نجف جزو مستحبّات است در مذهب ما ولی عمل حج جزو فرایض دین ما است نص قرآن است، حکم اسلام است، دولت در درجه اول باید تسهیلات برای ادای فریضه کرده باشد مال اعتاب را نوشته‌اید تسهیلات قائل شده‌اید ولی برای زیارت حرمین شریفین دولت مکلف است که قبلاً درصدد برآید بنده توقع داشتم که دولت اول موضوع واجب را انجام بدهد بعد موضوع مستحب را حالا مخالف هم نیست بنده خواستم به دولت تذکر بدهم برای ادای فریضه مردم و انجام مراسم حج حتماً باید تسهیلات قائل بشوند مخصوصاً با این حسن‌تدبیری که شخص اعلیحضرت به کار بردند و روابط حسنه با کشور حجاز برقرار کردند و اعلیحضرت پادشاه سعودی به ایران آمدند و مردم ایران بتبعیت از پادشاه خودشان احساسات دوستانه ابراز کردند موقعیت خیلی مناسب است و دولت می‌تواند از این حسن‌تدبیر شاهنشاه کمال استفاده را بکند و این تسهیلات را برای انجام مراسم حج قائل بشود.
نائب‌رئیس- آقای خرازی
خرازی- به طوری که آقایان محترم توجه فرمودند جناب آقای نادعلی کریمی علاوه بر این‌که مخالفت نفرمودند موافقت کامل داشتند فقط نسبت به دو موضوع یک حق ویزایی که دولت عراق از زوّار ایرانی می‌گیرد و یکی هم توجه به موضوع زیارت حج که فریضه است تذکر دادند عرض کنم به نظر بنده دولت فعلی تحت توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی یکی از قدم‌های بزرگ را برداشته است و در حقیقت علاوه بر این تسهیلاتی که نسبت به زوّار قائل شده آبروی ایرانی را نزد خارجی‌ها محفوظ داشته آقایان رودربایستی از هم نداریم یک عده‌ای برایشان مقدور بود به وسیله گذرنامه ۳۰۰۰ ریال و هزار ریال می‌رفتند برای زیارت عده زیادی برایشان مقدور نبود و از راه قاچاق می‌رفتند به زیارت و اینها آنجا در سرحدّات ایران و عراق دستگیر می‌شدند آنها را تبعید می‌کردند هزار جور آبروریزی بود ما افتخار داریم تنها مملکتی هستیم که مذهب‌مان در قانون اساسی شیعه اثنی‌عشری است آقایان بنده خاورمیانه را مثال می‌زنم اروپا را هم مثال می‌زنم ملاحظه بفرمایید در همین خاورمیانه اگر کسی بخواهد از عراق برود به سوریه همان‌قدر که شناسنامه‌اش را ارائه بدهد به او اجازه می‌دهند یا از سوریه بخواهد برود به لبنان به همین ترتیب و بالعکس در اروپا ممالکی که هم‌جوار هستند مثل بلژیک و فرانسه و آلمان و امثال اینها، اجازه بفرمایید سال گذشته آلمان‌ها آمدند برای تمام اتباع مملکت‌شان یک شناسنامه پنج‌ساله صادر کردند و گفتند با این شناسنامه هر کس به هر جای دنیا می‌خواهد مسافرت بکند صبح و عصر و بین بلژیک و فرانسه و آلمان این اشخاص که در کارخانه‌ها به عنوان کارگر کار می‌کنند از این طرف مرز به آن طرف می‌روند همین‌طور که آقای کریمی تذکر دادند و آقای صارمی همکار محترم ما هم تأیید می‌فرمایند در یکی از تبصره‌ها یعنی در تبصره آخر که دولت مکلف شده بود برای ایجاد تسهیلات لازمه برای زیارت حرمین لایحه‌ای بیاورند در آنجا قید هم شده است که دولت مذاکره بکند با دولت عراق و سوریه که همان‌طور آنها هم تسهیلات فراهم بکنند، آقایان عراقی‌ها هم از نظر زیارت و هم از نظر سیاحت علاقه‌مندند که در تابستان به ایران بیایند اگر نظر آقایان باشد شاید جناب آقای علم از همه بهتر می‌دانند که اعلیحضرت فقید دستور دادند در کرند یک مهمان‌خانه عالی بسازند که اشخاصی که از عراق می‌آیند در آنجا سکونت بکنند وسایل پذیرایی شان هم فراهم شود و ما امیدواریم با این نقشه‌هایی که اداره املاک و وزارت کشور در تمام شهرستان‌ها دارند، در همین همدان سالی چند هزار نفر عراقی می‌آیند زندگی می‌کنند و همان‌طوری که فرمودند و آقایان نظر دارند دولت عراق و سوریه هم توجه کند و معامله متقابله کند و اصلاً ویزا را ملغی کند و بنده از شخص وزیر کشور تمنّا دارم همین‌طور که در این لایحه قید است دستور بدهند به تمام شهرستان‌ها و بخش‌ها که اشخاص بتوانند برای گرفتن پروانه به همان بخش مراجعه کنند و دیگر سالی چندین هزار نفر به مراکز استان و شهرستان و طهران نیایند و ویلان بشوند و زندگی سخت بکنند هر کس بتواند با دو قطعه عکس و شناسنامه‌اش برود به بخش خودش یا بخش‌دار یا فرمان‌دار یا جاهایی که شهربانی هست رئیس شهربانی به آنها گذرنامه یا پروانه را برای زیارت بدهد و در تمام مدت سال همین طور که نوشته شده بدهند که مردم بروند زیارت کنند در ماه‌های مختلف ما نه این‌که در ماه‌های به خصوص عده زوّار زیاد بشود و هم از حیث زندگی و هم از حیث ارزاق و جا و مکان در مضیقه نیفتند اخیرا هم طهرانی‌ها یکی از بزرگ‌ترین حسینیه‌ها را در کربلا دائر کردند که اسباب آبروی تمام مسلمین و به خصوص ایرانی‌ها است و هم برای زوّاری که می‌روند خوب است بنابراین بنده تمنّا دارم آقایان توجه بفرمایید که این لایحه که بنده معتقدم مورد علاقه عموم نمایندگان است هر چه زودتر بگذرد.
نائب‌رئیس- کفایت مذاکرات پیشنهاد شده است. که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات در کلیات کافی باشد. نراقی
نائب‌رئیس- یک پیشنهادکفایت مذاکرات هم آقای بزرگ ابراهیمی کرده‌اند که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌نمایم.
نائب‌رئیس- آقای نراقی مقدم‌اند بفرمایید.
نراقی- اگر آقایان انشاءالله مشرف شده باشند به اعتاب مقدسه ملاحظه می‌فرمایند که غالب اشخاصی که به آنجا می‌روند شاید نود درصد اشخاص بی‌بضاعت هستند و این یک هزار ریال در هزینه مسافرت آنها فوق‌العاده مؤثر است بنده با غالب آنها صحبت می‌کردم در حدود ۲۵۰۰ ریال و سه هزار ریال خرج دارد اگر توجه داشته باشید به محسنات این لایحه پی می‌برید، هیچ یک از آقایان مخالفت نکرده‌اند یک تذکراتی آقایان دادند که مخصوصاً تذکر آقای کریمی بسیار لازم و قابل توجه بود (کریمی- متشکرم) یکی شروع کردن مذاکره برای فرضیه حج است و این را به صورت پیشنهاد می‌شود در مواد داد. بنابراین موضوعی نیست که در کلیات مذاکره شود این است که بنده خیال می‌کنم با توجهی که آقایان دارند مذاکره در کلیات کافی است.
نائب‌رئیس- آقای صارمی مخالفید بفرمایید.
صارمی- به احساسات عمومی ملت ایران که ملتی شیعه است باید احترام گذاشت که من خودم یک فردی از افراد آن ملت هستم و از این‌که همه آرزو دارند که توفیق پیدا کنند به زیارت اعتاب مقدسه جای بحث و مذاکره نیست به این مناسبت نسبت به لایحه یا کفایت مذاکرات مخالفت کلی وجود ندارد ولی بنده ضروری دانستم که یک تذکری بدهم و آن تذکر به اولیای دولت همسایه ما و هم کیش ما دولت عراق بود دراین موقعی که مراتب مودّت و صمیمیت به حد اعلا بین طرفین وجود دارد با توجه به این‌که افراد ایرانی در سال صدها میلیون تومان پول خودشان را می‌برند در عراق و مصرف می‌کنند و یکی از منابع درآمد فوق‌العاده قابل‌توجه دولت عراق همین زوّار ایرانی هستند نسبت به این موضوعات دولت عراق بایستی توجه کامل مبذول بدارد و بداند همین تسهیلاتی که دولت ایران برای اتباع خودش به منظور مسافرت به کشور عراق پیش‌بینی کرده است و مجلس شورای ملی با نظر موافق به او رأی می‌دهد ملت ایران از این نظر پشتیبانی می‌کند دولت عراق هم بنابر معامله متقابله بنابر مودّت و صممیت موجوده که بین دو ملت موجود است باید به این احساسات احترام بکند و همین معامله متقابله را انجام بدهد و برای افراد عراق که مایل و علاقه‌مند به مسافرت به ایران هستند تسهیلات فوق‌العاده قائل بشود و قطعاً انجام این مقصود به منفعت اقتصادی و حسن‌مراوده دولت عراق هم خواهد بود زیرا تعداد مسافرین ایرانی به عراق با مسافرین عراقی به ایران قابل‌مقایسه نیست ۱۶۰ هزار نفر در مقابل چند هزار نفر قابل‌مقایسه نیست و این احترام متقابل دولت عراق روی هر جهت باشد موظف به اجرای آن خواهد بود. بنابراین تذکر بنده نسبت به این موضوع و ده و نسبت به فوریت لایحه مخالف نیستم و اگر هم مخالفتی کردم پس می‌گیرم (احسنت)
نائب‌رئیس- رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند). تصویب شد یک پیشنهادی کرده‌اند آقای شوشتری که قرائت می‌شود پیشنهاد می‌کنم عبارت سوریه از قانون حذف شود. شوشتری
عده‌ای از نمایندگان- پس بگیرید. پس بگیرید.
نائب‌رئیس- آقای شوشتری بفرمایید.
شوشتری- جناب آقای احمد صفایی فرمودند که زیارت حضرت زینب صلوات الله علیها ربطی به اعمال و شنایع و مصابی افراد آشوب‌طلب کمونیست سوریه ندارد و این حرف صحیح است آقا همان‌طور که در فرضیه حج‌الله علی الناس حج البیت من استطاع الیه سبیلا. استطاعت، استطاعت مالی نیست آبرو، ناموس، شرافت، جان باید محفوظ باشد تا فریضه حج را همان‌طور که مرحوم شیخ راجع به راه جبل فرموده لوانحصرالطریق بهذالسقطالحج. سی‌وسه نفر مثل مرحوم حاجی میرزا حسین- حاج میرزا خلیل شریبانی، مامقانی، مرحوم خراسانی، میرزا محمدتقی شیرازی، شیخ زین‌العابدین مازندرانی، سی و سه نفر نوشتند تمام شد نوشتند کما کتب استادناالمعظم لوانحصر الطریق یهذالجبل لسقط الحج آقا مستحب را عمل کرد حفظ اصول باید باشد، مملکت عراق حقیقتاً مملکت شیعه است ما روابط‌مان با عراق روابطی نیست که با این حرف‌ها قطع بشود راجع به سوریه هم از نظر حضرت زینب صلوه‌الله علیها جای بحث نیست بحثی که می‌شود از این نقطه‌نظر است که در مملکت سوریه علیه کشور ایران و دولت ایران اعمال قبیح می‌شود، نسبت به سفارت ایران توهین می‌شود نسبت به افراد ایرانی اسائه‌ادب می‌شود نسبت به شیعیان حداکثر توهین می‌شود و کلمه داس و چکش بلشویکی کلمه‌ای نیست که ما بتوانیم آن را در یک کشور مسلمان قبول کنیم هر وقت وضعیت سوریه متعادل شد هر وقت سوریه حاضر شد از این حزب منفور منحوس نجس دست بکشد مثل سایر برادران مسلمان و ممالکی که رابطه متقابل دارند با ما عمل کرد آن وقت ما هم می‌گوییم مخلص شما هم هستیم با سوریه هم این کار را می‌کنیم آقا مادام که حیثیت و شرافت ایرانیت در آنجا در خطر است چه چیز ایجاب کرده است ما لغت سوریه را در اینجا بگذاریم. از این جهات بنده حذف این کلمه را پیشنهاد کردم و استدعا دارم از نظر سیاست و دیانت آقایان پیشنهاد من توجه بکنند (دولت‌آبادی- افراد بد همه‌جا هستند)
نائب‌رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور- باید به عرض آقایان برسانم این لایحه بیشتر به منظور تسهیل کار زوّار ایرانی است (صحیح است) و از این جهت بنده خیال می‌کنم مورد استقبال مجلس هم قرار بگیرد (صحیح است) همان‌طور که همه آقایان می‌دانند سالی چندین هزار نفر برای زیارت می‌روند این عقیده مردم است و باید هم بروند بنده فکر می‌کنم چون این لایحه از نظر تسهیل کار مردم است و اشخاصی که به زیارت می‌روند مخصوصاً زیارت مرقد مطهر حضرت زینب علیهاالسلام را خیلی توجه دارند از این لحاظ تقاضا می‌کنم مجلس اجازه بدهد که این کلمه هم درش باشد و چون مخبر کمیسیون خارجه ممکن است مطالبی داشته باشند که بخواهند به عرض آقایان نمایندگان برسانند، بنده توضیح زیادی نمی‌دهم و فقط از لحاظ عضویت دولت عرض می‌کنم که روابط ما با دولت سوریه خیلی عادی است (سید احمد صفایی- دولت سوریه که کمونیست نیست. یک حزبی آنجا هست) و از لحاظ تسهیل کار مردم خواستم استدعا کنم موافقت بفرمایید که این کلمه سوریه در لایحه باشد و حذف نشود.
نائب‌رئیس- آقای مخبر کمیسیون خارجه.
مرآت اسفندیاری- در یکی از جلسات گذشته عده‌ای از آقای نمایندگان محترم تذکراتی راجع به روابط کشور شاهنشاهی ایران با کشور سوریه بیان کردند و این جریانات بالنتیجه در کمیسیون خارجه مطرح شد و مطالب لازم را جناب آقای وزیر امور خارجه به اطلاع تمام اعضای کمیسیون رساندند حتی تذکّری در مجلس داده شده بود به وزارت خارجه که احتمال می‌رود دولت سوریه قرارداد محرمانه‌ای با بحرین منعقد کرده باشد طبق اطلاعی که آقای وزیر امور خارجه دادند اصولاً چنین قراردادی فیمابین دولت سوریه و بحرین بسته نشده و روابط فیمابین دولت ایران و سوریه هم که مدتی قبل نه از لحاظ دولت پیش‌آمدهای جزئی در آنجا شده بود به کلی مرتفع شده و دولت سوریه به منتهای حد سعی کرده است که آن سوء‌تفاهمات گذشته را مرتفع کند و روی همین لحاظ آقای وزیر خارجه تقاضا کردند قرارداد مودّت بین ایران و سوریه مجدداً به مجلس تقدیم شود که شاید در آینده نزدیک بیاید بنده خواستم برای استحضار مجلس و آقای شوشتری عرض کنم که هیچ‌گونه سوءتفاهمی مابین دولت ایران و دولت سوریه نیست و بالاتر از آن بنده اطلاع دارم که روابط دیرینه دو ملت هم شاید بهتر و بیشتر از سایر دول هم‌جوار اخیراً پیش‌آمد شده و اگر سوءتفاهمی چیزی بوده مطمئن باشید تاکنون مرتفع شده و بنده عرض می‌کنم که نباید این موضوع باعث این بشود که عده زیادی از زائرین ایرانی را که دولت یک چنین لایحه‌ای را برای رفاه و آسایش آنها تقدیم مجلس کرده است از رفتن به آنجا منع کرد.
نائب‌رئیس- با احساساتی که از طرف آقایان نمایندگان محترم نسبت به این لایحه نشان داده شد گمان می‌کنم باید رأی گرفت آقایانی که موافق هستند با این لایحه قیام کنند (عموم آقایان نمایندگان برخاستند) به اتفاق آراء تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۱۰- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نائب‌رئیس- عرض کنم که چهار فقره لایحه تیمسار وزیر جنگ تقاضا کردند که جزء دستور باشد یکی لایحه اصلاح مواد ۱۹ و ۲۹ دادرسی و کیفر ارتش دوم راجع به مدت خدمت مشمولین دیپلمه. سوم. تعیین و تثبیت ارزش گواهی‌نامه‌های رانندگی رانندگان ارتش، چهارم مزایای افسران احتیاط (صحیح است) بنابراین این چهار لایحه دردستورگذاشته خواهدشد (ارباب- طرح سه فوریتی) بفرمایید بنشینید یک تقاضای دیگری هم از طرف آقایان نمایندگان رسیده است که طرح قانونی پیشنهادی راجع به شورای کشاورزی در دستور گذاشته شود (صحیح است) آن هم جزء دستور گذاشته می‌شود (ارباب- طرح سه فوریتی) تقاضای دیگری از آقایان نمایندگان هست که شور دوم لایحه تفکیک وزارت اقتصاد ملی به دو وزارتخانه بازرگانی و صنایع و معادن جزء دستور باشد و آقای تجدّد هم پیشنهاد کرده‌اند که گزارش مربوط به افسران پلیس راه‌آهن در دستور گذاشته شود (صحیح است) و یک طرح سه فوریتی هم پیشنهاد شده راجع به تشدید مجازات رانندگان (صحیح است) بنابراین جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه ساعت ۹ صبح دستور هم این لوایحی که گفته شد (مجلس مقارن ظهر ختم می‌شود)
نائب‌رئیس مجلس شورای ملی- اردلان