مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ دی ۱۳۳۴ نشست ۱۹۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۱۹۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنج‌شنبه ۱۴ دی ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت مجلس
۲- سؤال آقای حائری‌زاده راجع به واقعه هرمزک یزد و جواب آقای معاون وزارت کشور
۳- سؤال آقای محمود افشار راجع به عدم اجرای قانون اعزام فارغ‌التحصیل‌های رتبه اول دانشکده‌ها به خارج جهت تکمیل تحصیلات
۴- اعلام تصویب صورت مجلس
۵- تقدیم یک فقره سوال به وسیله آقای رضایی
۶- بیانات آقای وزیر امور خارجه درباره اظهارات رؤسای دولت اتحاد جماهیر شوروی
۷- مذاکره در گزارش مربوط به بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی افزارمندان ارتش
۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس مقارن ساعت ده و پانزده دقیقه صبح به ریاست آقای اردلان (نایب‌رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت مجلس
نایب‌رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
غایبین بااجازه- آقایان: محمودی- خزیمه‌علم- یدالله ابراهیمی- مسعودی- گیو- دکتر آهی- صفاری- قراگوزلو- پیراسته- ثقةالاسلامی- اخوان- مرتضی حکمت- مکرم- نقابت- سلطانی- عبدالرحمن فرامرزی- اورنگ
غایبین بی‌اجازه- آقایان: نراقی- مهندس شاهرخ‌شاهی- اریه- عبدالحمید بختیار- شفیعی- قوامی- دولت‌آبادی- امید سالار- امیرتیمور کلالی- محمود ذوالفقاری- کدیور- سلطان‌مراد بختیار- مهندس اردبیلی- سهرابیان
دیرآمدگان و زودرفته‌گان بااجازه- آقایان: فرید اراکی- دکتر سید امامی- خاکباز- دکتر سعید حکمت- درخشش- ارباب- حمیدیه- رضایی- سالار بهزادی- سرمد- معین‌زاده- خلعتبری- قنات‌آبادی
دیرآمدگان و زودرفته‌گان بی‌اجازه- آقایان: مهندس ظفر- دکتر عمید- فرود- کاشانیان- دکتر حمزوی- صراف‌زاده
نایب‌رئیس- در صورت مجلس اعتراضی نیست؟ آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده- در مذاکرات جلسه قبل بنده در مطبعه اشتباهی شده تصحیح می‌کنم می‌دهم به تندنویسی
نایب‌رئیس- بسیارخوب- آقای ارباب
ارباب- بنده عرضی ندارم.
نایب‌رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- بنده مریض بودم، خدمت‌تان اطلاع دادم.
نایب‌رئیس- آقای جلیلی
جلیلی- آقای صراف‌زاده آخر وقت جلسه قبل آمدند خدمت‌تان و چون مریض بودند رفتند لذا از حضورتان استدعا می‌کنم که با اجازه باشد.
نایب‌رئیس- اصلاح می‌شود تصویب صورت مجلس بعد از حصول اکثریت اعلام می‌شود.
۲- سؤال آقای حائری‌زاده راجع به واقعه هرمزک یزد و جواب آقای معاون وزارت کشور
نایب‌رئیس- سؤالات مطرح است آقای خلعتبری مریض هستند و غایب سؤال آقای حائری‌زاده از وزارت کشور مطرح است، بفرمایید آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده- در شهریور ماه گذشته راجع به واقعه خونینی که در یکی از قراء یزد اتفاق افتاده بود از وزارت کشور پرسشی کرده بودم، اوراق و اسنادی که از آنجا فرستادند با ادعانامه‌ای که دیروز در روزنامه چاپ شده بود من تطبیق کردم دیدم اختلاف چندانی ندارد، حقیقت قضیه این است که یک قریه‌ای است در نزدیکی شهر یزد یعنی ۱۴۰ کیلومتر فاصله دارد با خود شهر و آثار تمدن در آنجا دیده نمی‌شود، نه پست دارد، نه تلگراف دارد نه بهداشت دارد هیچ‌چیز ندارد (ارباب- شعبه قشم است) مردم آنجا مثل دوره بابا آدم زندگی می‌کنند، مزارعی هم در اطراف این قریه هست که پنج، شش خانواده در آنجا زندگی می‌کنند و آبی هم ندارند با چند مثقال آبی که دارد مختصر زراعتی می‌کنند، یکی از این مزارع که اسمش هرمزدک است گویا شش خانواده در آنجا زندگی می‌کردند دو دانگ از مزارع این محل را شش خانواری که زندگی می‌کردند مالک بودند و ۴ دانگ را دیگران که خارج بودند داشتند، یک اختلافی پیش آمده بود، خوب البته یک جریان‌هایی از صد و چند سال پیش در این مملکت پیدا شده است و دستگاه دین‌سازی معمول بوده (شوشتری- دستگاه‌چی) دین‌سازی، بابی و بهایی درست می‌شده و خارجی‌ها از این دستگاه‌ها حداکثر استفاده را می‌کردند و اینها یک ستون پنجمی برای اجانب بودند قبل از انقلاب روسیه تقریباً تکیه‌گاه اینها روس‌ها بودند، در عشق‌آباد یک جایی داشتند در هر شهرستانی هم به عنوان آگفت و تاجرباشی وابسته به روس‌ها عمل می‌کردند، گاهی هم تحریکاتی می‌شد علیه این دسته‌ها برای اینکه اینها ضد دین هستند اینها را می‌کشتند، من بچه بودم در شهر نظرم می‌آید واقعه‌ای رخ داد، بعد ده ساله بودم در یزد چنین واقعه‌ای بود، مردم به هم می‌ریختند و یک همچون جریاناتی پیش‌آمد می‌کرد این مسئله هر وقت در ایران پیش‌آمد کرده است تا یک دست تحریکی نبوده است پیش‌آمد نمی‌کرد که شب خواب نمی‌دیدند تا صبح پا شوند و بروند فلان کس را بکشند، یک دست تحریکی مسلم بوده در کار این وقایع و زیاد هم اتفاق افتاده در ایران که یکیش هم در مزرعه هرمزک یزد اتفاق افتاد و متکی به دست تحریکی بود که خود دولت در مرکز شروع کرد، مأمورین هم در ولایات شروع کردند آنجا یک استواری بود به نام یوسف‌زاده و یک نفر دیگر هم به نام استوار افتخاری که اینها چندی قبل از وقوع واقعه می‌روند و صورت‌برداری می‌کنند از اموال و اثاثیه آن پنج، شش خانواری که در آنجا زندگی می‌کردند و در آنجا شهرت داده می‌شود که دولت اینها را قلع و قمع می‌کند و اموال‌شان را هم ضبط خواهد کرد، خوب البته وقتی در تهران عکسی منتشر شد که رئیس ستاد لشکر، کلنگ دست گرفته و دارد کلوپ آنها را خراب می‌کند این مسائل موجبات تحریک را خوب فراهم می‌کند دست دولت، دستگاه دولت، صغیر و کبیرش از صدر تا ذیل در این کار وارد بودند و این تحریک موجب یک تحریکاتی در آنجا شده است البته پس از وقوع واقعه که قوای دولتی رفته برای تعقیب مباشرین عمل قهراًّ فرار کرده‌اند، مباشرین نمی‌آیند در ده و آبادی بایستند و بگویند ما مرتکب قتل، ضرب، هتک و اینها شده‌ایم آنها فرار کردند رفتند، هر کس با هر کس خصومت داشته و طرف کسی بوده که یک نان و آبی آنجا داشته او را به اتهام اینکه تو شریک در قتل و کشمکش بوده‌ای گرفته‌اند، شکنجه کرده‌اند حالا باید این را در نظر گرفت که دهی که آثار تمدن ندارد یک‌صد خانوار، دویست خانوار جمعیت هم بیشتر ندارد صد نفر ژاندارم با زره‌پوش می‌رود در آن ده بعد از وقوع واقعه، بعد از اینکه فرار کرده‌اند این قضیه قتل و ضرب در پنجم مرداد اتفاق افتاده و آن ژاندارم‌ها که از اصفهان رفته‌اند در دهم مرداد بوده است هر کس هر کجا باید فرار کند کرده و رفته است کسانی که ملک داشتند زندگی داشتند، علاقه داشتند و نمی‌توانستند از دست مأمورین فرار کنند اینها را گرفته‌اند شصت و چند نفر را گرفته‌اند، شکنجه کرده‌اند و ۱۴۰ کیلومتر راه آورده‌اند به محبس شهر یزد و پرونده مقدماتی را که ژاندارمری تنظیم می‌کند به قدری با اینها حسن مسلوک شده که فریاد ما راضی هستیم به آسمان رسیده، دکان شخصی را آنجا ژاندارم‌ها غارت کرده‌اند به نام اسماعیل حسن‌کرم، تمام خوراکی و اجناس برده‌اند و هر چه در آنجا بوده از گوسفند و وسایلی که در آبادی بوده در این ده روزی که آنجا بودند از بین برده‌اند و آن اشخاصی را که متهم بوده آنها فرار کرده بودند و به جای آنها کسانی را گرفته‌اند که کسانشان را در این جریان از دست داده‌اند حتی یک زنی را که پدرش کشته شده است گرفته‌اند در محبس است آورده‌اند در تهران این زن اسمش را یادداشت کرده‌ام بانو خاور امینی فرزند عبدالرزاق است که این عبدالرزاق جزو همان مقتولین است این را هم گرفته‌اند توی صورتی دیدم ادعانامه هم تنظیم شده است و تحقیقات اینها ذکر کرده است یک چند نفر هستند که سن‌شان ۶۰ و ۷۰ سال است یک پیرمرد ۷۰ ساله است او را با زره‌پوش گرفته‌اند آورده‌اند حبس کرده‌اند این واقعه در پنجم مرداد اتفاق افتاده در تاریخ اول مرداد مسلمین آنجا رفته‌اند شکایت کرده‌اند که تکلیف ما چیست که پاپوش‌دوزی شروع شده این شکایت در دفتر دادگستری ثبت است در اول مرداد تحت نمره ۵۳۲۰ شکایت آنها ثبت شده و همین شکایت هم در ادعانامه ذکر شده می‌نویسد: این بی‌چارگان ساکن مزرعه خسرو و سخوید بر اینکه حمامی که آباء و اجداد ما در مزرعه خسرو ساختمان نموده‌اند از قدیم برای نظافت و رفاهیت ما مسلمانان مذهب جعفری. یک عده بهایی که در مزرعه هرمزک سخوید تا مزرعه خسرو، تقریباً یک کیلومتر دور می‌باشد سکونت دارند به حمام ما مراجعه می‌نمایند و حتی آنکه یک نفر دختر گبر قاسم‌آبادی که ملبس به لباس گبری می‌باشد و مدتی است عروس جعفر بهایی شده او هم به حمام ما می‌آید و موجب تهییج مسلمان غیور است و آنچه به طور حسابی می‌گوییم به حمام ما نیایند تا امروز از ما نشنیده‌اند و اجباراً به این حمام می‌آیند تا عاقبت بعضی از ماها حمام خود را ترک کرده به حمام‌های بعیده مراجعه نمودیم از طرفی هم امر دولت است که نظم و آرامش از دست داده نشود ما رعایای بی‌چاره نه طاقت جنگ و گفتگو داریم نه می‌توانیم قهراًّ از آنان جلوگیری نماییم تقاضای جلوگیری داریم، جلوگیری نشود عاقبت تولید نزاع و گفتگو می‌شود و بیم خطر می‌رود و ممکن است عاقبت گفتگو و نزاع شود. دنبال این شکایت مأمور می‌آید آنجا چند نفر دیگر هم شکایت می‌کنند صاحب حمام و شاید چند نفر دیگر را می‌گیرد می‌گوید چرا اجازه دادید اینها بیایند حمام و اینها را می‌گیرند در مزرعه کتک می‌زنند و گویا در آن قریه سخوید بوده و یک جریانی بوده است که خیلی زننده بوده است در نظر آن اکثریت آنجا این عملی است که ده یا بیست روز قبل از صورت‌برداری از اموال بهایی‌ها واقع شده است و شهرت پیدا کرده که دولت اینها را از بین خواهد برد و اموال‌شان را ضبط خواهد کرد با این کارها خود دولت موجبات تحریک را فراهم کرد بعد هم اینها شکایت می‌کنند که این حمام مال ماست نباید دیگران بروند حمام، می‌گیرند اینها را کتک می‌زنند در منزل همان بهایی‌ها این مسئله موجبات تحریک را فراهم می‌کند، جمع می‌شوند در قریه‌ای که این مزرعه از توابع آن بوده است آنجا کدخدا می‌گوید برویم تلگرافخانه شکایت کنیم آنها بیرون می‌آیند کسانی که کتک خورده بودند، ذی‌علاقه بودند می‌گویند تلگرافخانه رفتن فایده ندارد ژاندارم می‌گیرد اسباب زحمت ما را به دست می‌کند می‌روند یک چنین جریان غیرمنتظره‌ای را فراهم می‌کنند سؤال من مربوط به وقوع قضیه نیست برای اینکه آن جریانی دارد و دوسیه آن در دادگستری به جریان افتاده است و به تهران احاله می‌شود رسیدگی می‌شود و محکمه هر چه دستور دادحکم محکمه و قانون باید محترم باشد و همه باید به او تعظیم بکنم و تسلیم باشیم، سؤال من این است که مأمورین ژاندارم که اول جزء محرکین در این قضیه بودند و بعد هم جزء چپاول‌گر و غارت‌گر و دوسیه‌ساز این قضیه بوده‌اند وزارت کشور چه تعقیبی کرده برای رسیدگی اینها. این سؤال من است و این گزارش‌های مشروحی که هست برای اینکه سابقه‌اش بماند می‌دهم به دفتر مجلس و خواهش دارم بعدها هم که سؤال می‌کنم پنج ماه بعد نیایید جواب بدهید زودتر جواب بدهید.
نایب‌رئیس- آقای معاون وزارت کشور.
معاون وزارت کشور (دکتر خانلری)- قبلاً به عرض آقایان محترم برسانم که وزارت کشور همیشه حاضر بوده است برای جواب و تأخیری نکرده و در آینده هم سؤالی که آقایان نمایندگان بفرمایند در سریع‌ترین موقع وزارت کشور حاضر است که جوابش را عرض کند، درباره مطلبی که مطرح بود و موضوع بسیار موجب تأثری است همان‌طور که آقای حائری‌زاده توضیح فرمودند مطلب این است که از چندین سال پیش یک عده از متنفذین دهات اطراف این محل به بهانه بهایی بودن قریه هرمزک که از هفت خانوارش شش خانوار بهایی هستند به عناوین مختلف برای آنها ایجاد زحمت می‌کردند و گاهی با تهدید از آنها پول و جنس می‌گرفتند در ماه محرم سال گذشته دو نفر به اسم محمد جلالی و میرزا علی‌اکبر توکلی کدخدای قریه هرمزدک که کدخدایی بعضی از قراء اطراف هم را داشته به آن قریه رفته‌اند و خواسته‌اند آنجا بلوا کنند اما در اثر شکایت اهالی و فرستادن ژاندارم از بروز حادثه جلوگیری می‌شود و بعد میرزا علی‌اکبر توکلی اهالی را وادار کرده است که اهالی قریه را اذیت بکند شکایت‌هایی شده است از جمله چهار نفر که همان مقتولین هستند شکایت کرده‌اند که جانشان در خطر است و اقداماتی از طرف ژاندارمری شده است برای حفظ آنها بوده کسانی که از آنها شکایت شده بوده است چون می‌بینند که راه موفقیت آنها بسته شده است بهایی‌ها را تهدید کرده‌اند و سعی کرده‌اند که آنها از شکایت‌شان صرف‌نظر کنند بعد در حدود ۵/۵/۱۳۳۴ ساعت ۵ بعدازظهر به طور دسته‌جمعی عده کثیری با بیل و چماق و دشنه رفته‌اند به آن قریه و شش نفر مرد و یک زن را بدون توجه با التماس آنها با کمال قساوت کشته‌اند و اموال آنها را غارت کرده‌اند (دکتر جزایری- چند سال قبل هم بهایی‌ها یک زن و پنج تا بچه را کشتند) بسیار بد کرده‌اند محرکین این واقعه و کسانی که از گردانندگان این واقعه بوده‌اند همان میرزا علی‌اکبر توکلی کدخدای قریه هرمزدک و جلالی که در یزد اقامت دارند این دو نفر و یک نفر دیگر که متهم قضیه بوده‌اند دستگیر و با پرونده به دادسرا تحویل شده‌اند. البته چنانچه آقای حائری‌زاده فرمودند دادسرا حکم قانونی درباره آنها صادر خواهد کرد مطلبی که بایستی اضافه کنم به عرایضم این است که دولت با کمال قدرت و نهایت شدت جلوگیری خواهد کرد که کسانی به عناوین مختلف به هر بهانه‌ای که باشد موجب اختلال امنیت نشوند (صحیح است) در این باب هم نهایت شدت عمل به خرج داده خواهد شد زیرا وظیفه دولت و وزارت کشور حفظ امنیت است و نباید اجازه بدهد که کسانی به هر بهانه‌ای که باشد موجب اختلال امنیت را فراهم کنند. (صحیح است)
نایب‌رئیس- آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده- مسائلی که مربوط به دستگاه قانون و دادگستری است طرف سؤال و جواب نیست. حاکم حکم محکمه قانونی است و دستگاه جزایی، سؤال من متکی به این بیانی که ایشان فرمودند نبود، من می‌گویم نسبت به مأمورین ژاندارم که خودشان محرکین بودند چه اقدامی دولت کرده که اینها را تعقیب بکند و آنهایی که متهم و مباشر بودند فرار کردند و رفته‌اند و یک عده‌ای را گرفتند مأمورین ژاندارم آنها را چپاول کرده‌اند والا سؤال من این نیست که چند نفر را کشته‌اند و یا کی کشته است، چند سال پیش در ابر قوزن بی‌گناهی را با چند بچه‌اش رفته‌اند به یک طرز فجیعی کشتند، چند سال قبل‌تر در زمان شاه سابق یک شخص فخاری را گرفتند بهایی‌ها کشتند و سوزاندند این جریانات در گوشه و کنار مملکت اتفاق می‌افتد آنچه که مربوط به مملکت است و قوای انتظامی درش دخالت دارد این مورد بحث ما است، من می‌گویم که دولت خودش محرک فساد بوده است، مأمورین محلی خودشان انگشت زدند و تحریک کردند بعد هم که این قضیه اتفاق افتاده رفته‌اند یک دهی را چاپیدند گوسفند و آذوقه و زندگی‌شان را برده‌اند دولت در این باب چه اقدامی کرده والا من که مخالف انتظامات نیستم بی‌نظمی است که این وضع را به وجود آورده است.
۳- سؤال آقای محمود افشار راجع به عدم اجرای قانون اعزام فارغ‌التحصیل‌های رتبه اول دانشکده‌ها به خارج جهت تکمیل تحصیلات
نایب‌رئیس- آقای افشار از وزارت فرهنگ سؤال فرموده‌اند بفرمایید.
محمود افشار- هر چند بنده این سؤال را سه ماه قبل تقدیم کرده بودم انتظار داشتم که تاکنون نسبت به این موضوع توجه شده باشد و نشده است سؤال بنده درباره عدم اجرای قانون اعزام فارغ‌التحصیل‌های رتبه اول دانشکده‌ها به خارجه برای تکمیل تحصیلات و رشته‌های تخصصی می‌باشد. (صحیح است)
به طوری که خاطر آقایان نمایندگان محترم مستحضر است قانونی مشتمل بر ماده واحده و شش تبصره در تاریخ ۱۹ دی ماه ۱۳۳۳ به تصویب مجلس شورای ملی و سنا رسیده و اعلیحضرت همایون شاهنشاهی نیز که در هر حال شخصاً علاقه خاص به دانشگاه و دانشگاهیان مبذول فرموده‌اند در تاریخ ۲۱ دی‌ماه ۱۳۳۳ قانون مزبور را توشیح و به موجب فرمان ملوکانه هیئت دولت را مأمور اجرای آن قانون فرمودند و در تاریخ ۱۵/۱۱/۳۳ نیز قانون مزبور در روزنامه رسمی کشور درج گردیده و قانون مزبور دولت را مکلف کرده است که دانشجویان واجد شرایط را به خارج اعزام نماید و در عین حال به موجب تبصره یک همین قانون وزارت فرهنگ مکلف و موظف به تأمین اعتبار سالیانه بوده است، با توجه به اینکه عدم اجرا یا مسامحه در اجرای قوانین مصوب مخالف با اصول ۳۳ و ۲۷ قانون اساسی و قسمت اخیر اصل ۲۷ متمم قانون اساسی و ماده ۲ قانون مدنی و ماده ۱۲۹ قانون مجازات عمومی می‌باشد بنده به دولت تذکر می‌دهم که در اجرای قوانین مصوبه توجه مخصوص مبذول فرمایند.
تصویب این قانون دارای یک فلسفه اجتماعی بسیار مفید بوده و با توجه به همان نکات بود که آقایان همکاران محترم با کمال میل به لایحه دولت رأی داده‌اند. اجرای این قانون بالا رفتن سطح معلومات و ازدیاد علاقه دانشجویان به مطالعه و فرا گرفتن علوم می‌باشد و به تحقیق ثابت شده است که اساس پیشرفت‌ها و تکامل بر رقابت و جدیّت مبتنی می‌باشد.
در جامعه ما که مسئولین امور همواره از نداشتن کارشناس متخصص به حد کافی شکایت داشته‌اند چرا وزارت فرهنگ نمی‌خواهد (عبدالصاحب صفایی- وزیر فرهنگ می‌خواهد ولی پول ندارد) با اجرای این قانون بسیار مفید در آتیه نزدیک تا اندازه‌ای این احتیاجات را جواب گوید
آقایان هر سال مبالغ گزافی از کشور بابت حقوق متخصصین خارجی به عناوین مختلف از خزانه کشور به خارج می‌رود تصور نمی‌فرمایید که دانشجویان شاگرد اول دانشگاه کشور ما دارای آن استعداد و لیاقت باشند که پس از مدتی تحصیل در کشورهای خارجی از این حیث رفع نیاز کشور را بکنند؟ آیا به تجربه و به کرات دیده نشده که دانشجویان ایرانی در امتحانات عمومی دانشکده‌های خارجی از کلیه دانشجویان خارجی گوی سبقت را ربوده‌اند؟ اثرات مطلوب روان‌شناسی که تصویب این قانون بین طبقات روشن‌فکر و دانشجویان گذارده است بی‌اندازه مفید بوده است و تعلل وزارت فرهنگ در اجرای آن، طبقه جوان و تحصیلکرده کشور را ناراضی می‌کند.
آقایان تصدیق دارند که اعتبار لازم برای اجرای قانون مزبور با اعتبار و بودجه‌ای که جهت اتومبیل‌های لوکس وزارتخانه‌ها در نظر گرفته شده به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. (بهبهانی- حالا که تمام تحصیل‌کرده‌ها در خیابان‌ها می‌کردند و متخصص از خارج می‌آورند) آقایان همکاران وزارت فرهنگ که بنا به فرمان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و تصویب مجلسین مکلف به اجرای این قانون بوده است تاکنون یک سال است که جز امروز و فردا و جز بهانه و اشکال‌تراشی پاسخی به این دانشجویان نداده است تنها اقدام وزارت فرهنگ در این یک‌ساله تهیه یک آیین‌نامه در شورای عالی فرهنگ بوده است که آن را بارها در مصاحبه‌ها و اخبار جراید اعلام نموده است و متأسفانه از اقدام مثبت خبری نشده است.
آقای وزیر فرهنگ شما که خود سال‌ها در اروپا بوده‌اید هیچ‌وقت دیده‌اید که در یک کشور خارجی وزارت فرهنگ با برجسته‌ترین دانشگاه آن کشور را این‌گونه رفتار کند؟ تا آنجا که من اطلاع دارم شاهنشاه چند باره درباره اجرای این قانون دستورات مؤکدی به وزارت فرهنگ صادر فرموده‌اند، از جناب آقای وزیر فرهنگ خواهشمندم ضمن توضیحی که در این‌باره می‌فرمایند جوابی بدهند که در عین اینکه منطقی و قابل قبول باشد هر چه زودتر به بلاتکلیفی و ابهامی که این جوانان با آن دچارند خاتمه بخشد و دستور دهند هر چه زودتر قانون مزبور بدون استثنا درباره دانشجویان واجد شرایط اجرا گردد. این بود سؤال بنده.
نایب‌رئیس- آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ- بنده از این فرصت استفاده می‌کنم و از آقایان نمایندگان محترم اظهار امتنان کنم که نسبت به لوایح فرهنگی اظهار مرحمت فرمودند و توجه فرمودند حتی خیلی بیش از آنچه که دولت انتظار داشت و پیشنهاد کرد آقایان در ضمن قوانین و لوایح توجه خودشان را نسبت به فرهنگ معطوف فرموده‌اند البته بعضی اوقات قوانینی به تصویب می‌رسد بدون توجه به وضع مالی دولت این قانون هم از جمله قوانینی است که البته برای تشویق محصلین و شاگردان اول به امر اعلیحضرت همایونی که از چندین سال قبل فرمودند این شاگردان اول دانشکده‌ها را باید برای تکمیل تحصیلات‌شان به خارج اعزام کرد، این قانون هم در سال گذشته به تصویب رسید اما در بادی امر این‌طور می‌آید که شاگردان اول دانشکده‌ها چون دانشگاه تهران دارای ۹ دانشکده است بنابراین ۹ نفر شاگرد اول هستند و در ضمن موقعی که این قانون به تصویب رسیده است عطف به ماسبق هم شده است یعنی دو سال قبل را هم در نظر گرفته‌اند. این را هم روی همان توجهی که آقایان به این فارغ‌التحصیل‌ها و جوانان مملکت داشتند تصویب کردند و باز هم علاوه کردند که باید شاگرد اول هر رشته‌ای فرستاده شود (دکتر بینا- من خودم پیشنهاد کردم) مثلاً فرض بفرمایید دانش‌سرای عالی یا دانشکده ادبیات از هر کدام ۶ تا ۷ تا ۸ تا شعبه دارند شاگرد اول هر شعبه‌ای را هم بفرستند بنابراین من حیث‌المجموع در حدود ۵۰ نفر در هر سال داده می‌شود (دکتر جزایری- ۴۷ نفر می‌شود) و بنابراین امسال که سال سوم است (صدرزاده- این اختصاص به تهران هم ندارد) همین‌طور است اینها جمعاً در حدود ۱۵۰ نفر می‌شوند که خرج سالیانه‌شان سالی در حدود ۳ میلیون تومان است (جمعی از نمایندگان- چیزی نیست) چیزی نیست ولی مطلب در این است که بالاخره این اعتبار ۲ میلیون تومانی بایستی در اختیار وزارت فرهنگ قرار گیرد نهایت این است که وضع مالی دولت البته طوری بود که این ۲ میلیون تومان‌ها که البته موارد عدیده‌ای دارد روی هم که حساب بکنیم مبالغ گزافی می‌شود، بالاخره بنده در ضمن برنامه فرهنگی سازمان برنامه پیش‌بینی کردم اعزام محصل را به خارجه و البته بهترین طریق اعزام محصل به خارجه همین اعزام شاگردان اول بوده و الآن هم با سازمان برنامه مشغول مذاکره هستیم تا حدودی هم توافق حاصل شده است منتهی آنها یک مطلب می‌گویند و آن این است که چون برنامه‌های سازمان برنامه ارتباط مستقیم با امور تولیدی و عمرانی کشور دارد، یک قسمت از این محصلین را ما نمی‌توانیم آنجا اعتبارشان را تأمین کنیم آنهایی که برای تحصیل حقوق یا ادبیات یا برای رشته زبان فارسی یا زبان خارجه اعزام می‌شوند (دکتر جزایری- خودشان از مشاور حقوقی استفاده می‌کنند) در هر حال امیدواریم اشکال مرتفع شود و بنده می‌خواستم عرض کنم که در این مدت اکتفا به تهیه آیین‌نامه نشده است البته جنابعالی به من فرصت دادید که اقداماتی که شده عرض کنم البته خود آقا می‌داند که قانون سازمان برنامه شاید دیروز در کمیسیون تصویب شد و اعتباراتی که باید در اختیار ما گذاشته شود این اعتبار هم در اختیار ما خواهد بود و این اقدام را هم که یکی از اقدامات بسیار مفید است امیدواریم بتوانیم انجام دهیم و البته از طرفی هم امید داریم که این آقایان محصلین هم همین‌طور که از طرف آقایان حمایت می‌شوند و دولت هم به آنها علاقه‌مند است از این فرصتی که به دست‌شان می‌آید استفاده کنند و در رشته‌های تخصصی خودشان یک معلومات کافی بیاموزند که در آینده تا حدودی ما را بی‌نیاز کنند از یک سلسله متخصصینی که احتیاج داریم و بنده خیال می‌کنم با این اقداماتی که شده است شاید تا یک مدت کوتاهی این امر انجام شود و فقط چیزی که باید عرض کنم اشکال از لحاظ تأمین‌اعتبار بوده است و این تأمین‌اعتبار هم بنده الآن نمی‌توانم عرض کنم که برای هر ۱۵۰ نفر میسّر خواهد بود ولی می‌توانم اطمینان بدهم که یک عدة زیادی را به ترتیب تقدیم ایشان بفرستیم و اگر از آنها یک عده‌ای باقی بمانند در سال آینده آنها را اعزام کنیم و حالا هم چون البته وسط سال تحصیلی است یک عده‌شان نخواهند توانست برسند و اگر اعتبارمان به اندازة کافی نبود برای سال آینده تحصیلی آماده خواهیم کرد و باید عرض کنم که اغلب آنها در مشاغل مختلف مشغولند یک عده‌شان در خود وزارت فرهنگ مشغولند و البته به انتظار این هستند که وسائل عزیمت‌شان فراهم بشود و فعلاً بی‌کار و سرگردان هم به آن معنایی که فرمودید نیستند.
نایب‌رئیس- آقای محمود افشار
محمود افشار- اولاً دو میلیون تومانی که فرمودند برای اعتبار این چند ساله فرمودند البته دو میلیون تومان لازم است ولی بعداً پایین می‌آید و بنده خیال می‌کنم در حدود پانصد شش‌صد هزار تومان بیشتر نخواهد شد یکی هم فرمودند آنهایی که سر کار هستند باید عرض کنم بعضی از آنها صاحب هیچ کاری نیستند فقط منتظر نتیجه و اقدام وزارت فرهنگ هستند در خاتمه بنده انتظار دارم همان‌طور که وعده فرمودند هر چه زودتر دولت وضع اینها را روشن کند.
۴- اعلام تصویب صورت مجلس
نایب‌رئیس- چون عده کافی است تصویب صورت‌مجلس جلسه قبل اعلام می‌شود.
۵- تقدیم یک فقره سوال به وسیله آقای رضایی
نایب‌رئیس- آقای رضایی رضایی- سؤالی است راجع به کرایة کشتیرانی از وزارت بازرگانی که تقدیم می‌کنم.
۶- بیانات آقای وزیر امور خارجه درباره اظهارات رؤسای دولت اتحاد جماهیر شوروی
نایب‌رئیس- آقای وزیر امور خارجه فرمایشی داشتید بفرمایید.
وزیر امور خارجه (دکتر اردلان)- ممکن است آقایان نمایندگان محترم بفرمایند چند روزی است که از اظهارات آقای نخست‌وزیر و دبیر اول حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی و دیگران راجع به پیمان بغداد و ایران گذشته و چرا حالا مطالبی گفته می‌شود در این قسمت باید عرض کنم که حقیقت مطلب این است که خود بنده بر این عقیده بودم و هستم که ضرورت حتمی ندارد هر صحبتی می‌شود از طرف ما هم مطالبی گفته شود (صحیح است) به خصوص اطمینان دارم که برای آقایان نمایندگان محترم در زندگی روزانه این وضع پیش آمده است که گاهی با هم‌جوار مهربانی یا رفیق شفیقی ضمن صحبت اختلاف‌نظری پیدا می‌کنند شما نسبت به مطالبی که می‌فرمایید چنین است و او می‌گوید چنان است گاه دنباله صحبت باریک و موجب کدورت می‌شود و شما اگر مسن‌تر باشید و سرد و گرم دنیا را چشیده باشید صلاح را در این می‌بینید که مطلب را کوتاه و سکوت اختیار نمایید تا آنکه رفیق شما دیر یا زود ملاحظه کند که در گفته خود اشتباه کرده و نادم و پشیمان شود و به این طریق حقیقت مطلب روشن می‌شود و دوستی هم برقرار می‌ماند (شوشتری- این رفتار با عقلا صحیح است نه با سفها) وضع فعلی ما در مورد پیمان بغداد با دوست هم‌جوار مهربان‌مان به همین‌جا رسیده است هر چه ما می‌گوییم منظور از پیمان چنین است او می‌گوید چنان است پس بگذاریم تا تجربه ثابت کند که این پیمان برای تجاوز نیست بلکه منظور تحکیم صلح در خاورمیانه است (صحیح است) ولی دو موضوع باعث شد که در این‌باره تصدیع بدهم یکی حضور عده‌ای از نمایندگان محترم مجلسین در شوروی و دیگر اظهارات نمایندگان محترم در دو مجلس این است که به طور خلاصه عرض می‌کنم (شوشتری- معنی مهمان‌نوازی را هم فهمیدیم) از قدیم در مراودت و مجالست ملل و افراد رسم و راهی بود و از جمله مهمان‌داری هم آداب و رسومی داشت مثلاً سعی می‌کردند از بزرگ و کوچک مطلبی نگویند که موجود رنجش مهمان شود و زحمات پذیرایی به هدر رود مخصوصاً به اصطلاح از زخم‌زبان احتراز داشتند و در آخر نیز حتی قدم بر روی چشم هم می‌گفتند و مهمان را روانه می‌کردند (صحیح است) امیدوارم این سنن هرگز در میان ما از بین نرود (انشاءالله) اما متأسفانه مثل اینکه این مراسم در ارتباطات بین ملل دارد کم کم متروک می‌شود (صحیح است) و مع‌التأسف بعضی از هموطنان ارجمند ما دچار این کم‌لطفی شده‌اند حالا این چه صورتی پیدا می‌کند تشریح و توضیح آن برای بنده مشکل است. (شوشتری- این اثر تمدن کمونیستی است)
در حدود دو قرن است که رابطه ما با روسیه بسیار روشن و معلوم است که به چه صورت بوده هرگز آسیبی از طرف ما ندیده‌اند (دکتر بینا- ولی ما دیده‌ایم) همواره سعی داشته و داریم که مراتب مودّت و دوستی را حفظ کنیم ولی با نهایت تأسف باید عرض کنم که گاه و بی‌گاه در تاریخ‌های مختلف صدمات عمده به ما رسیده است که ابناء وطن هرگز آن را فراموش نکرده‌اند به خصوص که از حوادث اخیر چندان دور نیستیم و تذکر آن ضرورت ندارد ما که قصد تعرض به کسی نداریم و چشم طمع به مال کسی ندوخته‌ایم دیگران چرا باید از هشیاری و چاره‌جویی ما بیمناک شوند؟ به ما تذکراتی می‌دهند و می‌گویند پیمان بغداد مظهر استعمارطلبی به شکل نوین است و حال آنکه ملت ایران همیشه در موارد و محافل مختلف ثابت کرده است که با استعمار به هر رنگ و به هر شکل از ناحیه هر قدرتی باشد مبارزه می‌نماید (صحیح است) اگر چه صدمات مادی بسیار در این راه ببیند.
می‌گویند پیمان بغداد تجاوزکارانه است و جنبه تجاوز آن وقتی ظاهر شد که ایران را وارد کردند باز عرض می‌کنم ما ملت و کشوری مستقل هستیم (صحیح است) و ما را کسی وارد پیمان نکرده تصمیمی است که خود گرفته‌ایم چون پیمان را تجاوزکارانه نمی‌دانم (صحیح است) (دکتر جزایری- از تجاوز دیگران هم می‌هراسیم) و معتقدیم این همکاری برای حفظ صلح در خاورمیانه و مالا در جهان تأثیر بسزایی دارد.
می‌گویند دولت شوروی می‌خواست با ما روابط حسنه برقرار کند ولی ما راه دیگر رفته‌ایم اگر این گفته صحیح است باید عرض کنم که دوستی دو جانبه است نه یک‌طرفه و لازم است قبل از هر چیز مبتنی بر حسن‌نیت و احترام متقابل باشد (صحیح است) والا نصیحت و اندرز دادن و ارائه طریق کردن و خود را بزرگ دانستن و طرف را ضعیف و کوچک گرفتن و اینکه آنچه ما می‌گوییم بکنید اگر نکنید و آنچه را که می‌گوییم نکنید اگر بکنید دیگر دوست نیستید اینها همه از راه دوستی دور است (صحیح است- احسنت). ملت ایران تاریخ دارد دوران عظمت داشته است از گذشته خود درس گرفته است و شاید اغراق نگفته‌ام و خودپسندی نکرده‌ام اگر بگویم ای‌کاش دیگران هم راه و رسم دوستی و صلح‌خواهی را از ما می‌آموختند (صحیح است) ما به هیچ‌وجه در امور داخلی دیگران مداخله نمی‌کنیم (صحیح است) به همه احترام می‌گذاریم و همین توقع را هم از سایرین داریم. می‌گویند با الحاق پیمان مسئولیت شدیدی به عهده گرفته‌ایم البته خود نیز واقف به این امر هستیم اما نه به آن معنی که رجال شوروی تعبیر و تصور می‌کنند دولت ایران قبل از الحاق به پیمان هم مسئول حفظ استقلال و حاکمیت و تمامیت اراضی ایران بوده اکنون نیز مسئولیت دارد و از الحاق به پیمان جز این منظوری ندارد. می‌گویند استدلال ما را که پیمان بغداد برای تحکیم و تأمین صلح در خاورمیانه ضروری و نافع است رد می‌کنند این مطلب به قدری تکرار شده است که اصولاً نمی‌دانم بحث مجدد آن به کجا می‌کشد خوب ما بارها گفته‌ایم و نوشته‌ایم و تذکر داده‌ایم که کشوری هستیم مستقل و چنین مصلحت دانسته‌ایم که به اتّکای ماده ۵۱ منشور ملل متحد به پیمان بغداد ملحق شویم و اگر ما پیمان را بسته‌ایم که می‌گوییم هدف ما تحکیم مبانی صلح و امنیت در خاورمیانه است و هر گونه تفسیر و تعبیر دیگر موجب تأسف و تعجّب و از جاده حقیقت منحرف است و آن وقت برای ما جای گله باقی می‌گذارد نه برای دیگران. چه ما به هیچ مقام و دولی اجازه نمی‌دهیم در امور داخلی ما مداخله کند (صحیح است- احسنت) و راه و روش برای ما معین کند می‌گویند اظهارات آقای ساعد را قبول دارند که گفته‌اند دولت و ملت ایران مایل به حفظ روابط دوستی و هم‌جواری با شوروی است (صحیح است) بسیار خوب پس چرا مطالب سایر اولیای دولت ایران را نمی‌پذیرند ایشان هم تمایلات ملت و دولت ایران را بیان نموده‌اند. (صحیح است) شرکت ایران در پیمان بغداد هرگز شوروی را به مخاطره نمی‌اندازد چه ما ثابت کرده‌ایم که همواره به تعهدات بین‌المللی خود کاملاً پای‌بند بوده‌ایم ما هرگز حمله و تعرض به کسی نکرده‌ایم پیمان‌شکنی هم کسی در ما سراغ ندارد باز باید تکرار کنم که پیمان بغداد به منظور ائتلاف بر علیه کسی نیست و فقط جنبه دفاعی دارد بنابراین به هیچ‌وجه نباید موجب نگرانی دوستان ما باشد آنها که حسن‌نیت دارد برعکس باید از اینکه ما درصدد حفظ خود برآمده‌ایم شاد باشند.
از این گذشته صریحاً عرض می‌کنم که وقتی صدمه نبینیم و تعرض و تجاوزی هم در بین نباشد هرگز سرزمین عزیز ایران را پایگاه نظامی قوای خارجی بر علیه همسایه خود شوروی قرار نداده و نخواهیم داد (صحیح است- احسنت) ما فقط درصدد حفظ حدود و ثغور و موجودیت خودمان هستیم و چون اساساً خیرخواه همه هستیم و اصولاً از تجاوز به حقوق و تمامیت ارضی بیزار هستیم آنچه بر خود نمی‌پسندیم به دیگران هم روا نمی‌داریم. (احسنت) تصدیق بفرمایید که دیگر ساده‌تر و روشن‌تر از این نمی‌توانیم نیّت و قصد خود را بیان کنیم و فی‌الواقع قول و فعل ما یکی است.
اما متأسفانه همان موقع که به ما خرده گرفته شده که چرا به پیمان ملحق شده‌ایم بیاناتی ایراد کرده‌اند به این مضمون که هرگز از عقاید خود و از مبارزه به خاطر پیروزی کمونیزم صرف‌نظر نکرده و نخواهند کرد و هرگز از حیث مسلکی سلاح نخواهند شد. حالا ملاحظه بفرمایید که ما با شواهد گذشته حق داریم به اصطلاح از ریسمان سفید و سیاه بیم داشته باشیم و درصدد حفظ خود برآییم. عبارات اعلامیه‌های هم‌زیستی را به چه تعبیر کنیم و بیاناتی را که اشاره کردم مربوط به چه برنامه‌ای بدانیم؟ (شوشتری- می‌خواهند باز با معاهده گلستان و ترکمانچای ببندند. اشتباه می‌کنند. بارک‌الله وزیر امور خارجه، احسنت)
۷- مذاکره در گزارش مربوط به بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی افزارمندان ارتش
نایب‌رئیس- لایحه افزارمندان ارتش مطرح بود و باید رأی بگیریم به ورود در شور مواد تأمل بفرمایید عده که کافی شد رأی می‌گیریم (بعد از چند دقیقه عده برای اخذ رأی کافی شد) آقایانی که با ورود در شور موافقند قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
یک عرضی می‌کنم در این لایحه مواد زیادی است اگر برای هر ماده بخواهیم برای حصول اکثریت معطل شویم خیلی مشکل است حالا بسته است به نظر آقایان ماده اول قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱- کارگرانی که در کارخانه‌ها و کارگاه‌های ارتش و یا در محل‌های وابسته به آنها با دستمزد و کارمزد طبق آیین‌نامه مربوطه به کار گمارده شوند افزارمندان ارتش شناخته می‌شوند.
نایب‌رئیس- آقای دکتر جزایری
دکتر جزایری- همان‌طوری که در جلسه قبل به عرض رساندم این لایحه با توجه به لایحه بیمه‌های اجتماعی و قوانین و مقرارت مشابه‌اش تهیه شده است بنابراین اساساً بحث زیادی در موادش نیست بنده هم به عنوان موافق ماده اول اسم‌نویسی کردم برای اینکه یک تذکری که فکر می‌کنم مجلس شورای ملی کاملاً توجه به این تذکر بنده دارند خدمت آقای معاون محترم وزارت جنگ و مقامات انتظامی عرض کنم آقایان تصدیق می‌فرمایند که در کلیه لوایح مربوط به دستگاه‌های انتظامی وزارت جنگ، ارتش، شهربانی و ژاندارمری، این لایحه که مربوط به یک عده از وابستگان دستگاه انتظامی است مجلس منتهای حسن‌نیت را به خرج داده است و اما در مقابلش هم توقعی از دستگاه انتظامی دارد بنده دیشب در روزنامه خبری
خواندم که حقیقتاً مرا متأثر کرد و حتماً آقایان نمایندگان هم که این خبر را دیده‌اند متأثر شده‌اند توی روزنامه می‌نویسند که عده‌ای جوان هرزه به نام اینکه برویم خوش باشیم می‌روند مشروب می‌خورند و بعد سوار تاکسی می‌شوند جوانی را می‌ربایند می‌روند در بیرون شهر یک آدم هم می‌کشند بعد هم دستگاه انتظامی با زحمت می‌رود اینها را پیدا می‌کند، آخر آقا دستگاه انتظامی که این‌قدر مورد علاقه شدید مجلس است انتظار دارد که اینها را یک مجازات شدیدی بکند. هشت ماه هفت ماه دیگر اینها را به دو سال حبس تأدیبی یا حبس فلان محکوم می‌کند آقا اینها را باید اعدام‌شان کرد هر شب در این شهر این تاکسی‌ها مردم را می‌ربایند بنده غرضم انتقاد از دولت به معنای مخالف نیست به معنای انتقاد و تذکّر یک موافق و یک همکار است آخر هر چه شما زحمت بکشید قانون بگذارنید قانون بیمه‌های اجتماعی را گذراندید قوانین فرهنگی گذراندید این لایحه که قطعاً با حسن‌نیت مجلس زود تصویب خواهد شد آخر از دستگاه انتظامی هم مردم توقع دارند چرا مجازات نمی‌کنید؟ تمام زحمات دولت و مجلس و شخص اول مملکت و ادارات به این اخباری که در روزنامه‌ها می‌نویسند که یکی خودش را دار زده، تا کسی رفته فلان‌جا دزدی یا یک شخصی را می‌ربایند آقایان اگر یادتان باشد وقتی قرار شد که سارقین مسلح راه‌ها در اختیار محاکم نظامی باشند بنده به آقای سپهبد هدایت عرض کردم که مسئولیت مهمی را به عهده گرفته‌اید یک فکری بکنید که این دزدی‌ها در شهر و خارج از شهر نشود آخر همه از این جریانات متأثرند دولت باید اینها را بگیرد قانون ندارید که دارید این‌طور اشخاص که مزاحمند و مفسدند در این مملکت باید طبق قانون شرع اعدام‌شان کرد تا باعث عبرت دیگران شود، تا این مایه ننگ و رسوایی و افتضاح از پیشانی دولت و دستگاه انتظامی برداشته شود. عرض بنده و غرض بنده این بود که این تذکر را بدهم.
نایب‌رئیس- آقای مخبر کمیسیون
مخبر (آقای کریمی)- بنده چون می‌دانم آقایان همه با این لایحه موافق هستند خواستم استدعا کنم که تذکرات لازم را که می‌خواهند به دولت بدهند و البته صحیح و لازم هم هست بفرمایند اما رعایت تفصیل این لایحه را هم بفرمایند چون این لایحه قدری مفصل است و انتظار دارم که آقایان توجه بفرمایند که این لایحه انتظار دارم که آقایان توجه بفرمایند که این زودتر به تصویب برسد البته دولت احتیاج به راهنمایی و انتقاد دارد ولی ممکن است آقایان از نطق‌های قبل از دستور یا مواقع دیگر استفاده بفرمایند افزارمندان ارتش هیچ ارتباط به دزدها و چاقوکش‌ها ندارند و بنده خیال می‌کنم که جناب آقای دکتر جزایری تذکراتی که دادند خودشان به مناسبت اینکه استاد هستند و تربیت اطفال و فرزندان مملکت به عهده ایشان است مسئولیت بیشتری در این مورد از افزارمندان ارتش داشته باشند این است که بنده خواستم استدعا کنم که آقایان توجه بفرمایند که افزارمندان ارتش منتظر تصویب این لایحه هستند و آقایان توجه بیشتری بفرمایند که این لایحه برای رفاه حال آنها زودتر تصویب شد.
نایب‌رئیس- مخالف دیگری نیست یعنی کسی اجازه نخواسته است بنابراین اعلام رأی می‌شود. البته آقایان توجه داشته باشند که غایب که باشند بی‌اجازه محسوب می‌شود و بعد هم تقاضا می‌کنند که با اجازه محسوب شود. ماده اول مجدداً قرائت می‌شود. (ماده اول مجدداً به شرح سابق قرائت گردید) آقایانی که با ماده اول موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند)
تصویب شد ماده دوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۲- افزارمندان ارتش از لحاظ انضباط و یا تعقیب جرایم مشمول مقرارت یا قوانینی خواهند بود که دربارة مستخدمین ارتش مقرر شده و یا می‌شود.
نایب‌رئیس- آقایانی که با ماده دوم موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد ماده سوم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳- افزارمندان ارتش از لحاظ وضع استخدام- پایه‌بندی- حقوق- مرخصی ساعات کار و سایر امور اداری و استخدامی تابع مقرارت و آیین‌نامه‌های مربوطه که به وسیله وزارت جنگ تهیه و به تصویب هئیت‌وزیران خواهد رسید می‌باشند و هیچ‌یک از قوانین استخدامی کشوری و قوانین دیگر ارتش شامل حال آنان نخواهد شد.
تبصره- وزارت جنگ مکلف است در مدت پنج ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین‌نامه‌های مربوطه را تنظیم و به مورد اجرا گذارد.
نایب‌رئیس- آقای صارمی
صارمی- بنده معتقدم که باید قوانین طوری وضع شود که هر روز قابل تغییر و تبدیل نباشد یعنی به عبارت ساده در یک جلسه هیئت دولت ننشیند و قوانین را تغییر ندهد و این تغییر و تبدیل مخصوصاً در مواقعی که به سرنوشت استخدامی افراد بستگی دارد باید نحوی عمل شود که هر روز دستخوش تغییرات و تبدیلات نباشند اینجا گفته شده است که آیین‌نامه این کار با تصویب هیئت دولت تهیه می‌شود البته هیئت دولت می‌تواند بنشیند و جلسه‌ای تشکیل دهد و این آیین‌نامه را تغییر دهد اما بنده معتقدم برای جلوگیری از تغییر و تبدیل و برای اینکه سرنوشت افراد دستخوش این تغییرات قرار نگیرد اقلاً این آیین‌نامه مورد تصویب کمیسیون‌های مربوطه به مجلس واقع شد زیرا کمیسیون‌ها همه روزه در دسترس نیستند و مقرراتی که با حقوق ثابته اشخاص بستگی پیدا می‌کند و باعث می‌شود که برای یک مدتی وضعیت افراد روشن و ثابت باشد مخالفت بنده از این جهت است و پیشنهاد هم تقدیم خواهم داشت که با این ترتیب این ماده اصلاح بشود.
نایب‌رئیس- آقای مخبر
مخبر کمیسیون نظام (کریمی)- بنده خواستم حضور آقایان این نکته را توضیح بدهم که این دستگاه اداره تسلیحات ارتش که این قانون را برای افزارمندان آنجا تصویب می‌فرمایند یک دستگاهی نیست که سرمایه او یعنی بودجه ماهیانه پرداخت حقوق او از بودجه دولت باشد این یک مؤسسه‌ای است از مؤسسات کم‌نظیری که متأسفانه ما در این کشور کم داریم که از خود آن مؤسسه یک عوایدی جمع می‌شود و یک قسمت از مخارجش را تأمین می‌کند که اگر بودجه این مملکت را ما تصویب می‌کردیم حق بود که جناب آقای صارمی روی اختیاراتی که در نظارت در دخل و خرج دارند بفرمایند جزئیات آیین‌نامه را بیاورند به مجلس جناب آقای صارمی ما برای گذرانیدن این لایحه دچار این بی‌لطفی رفقا هستیم که مرتب از جلسه خارج می‌شوند یک لایحه‌ای آمده و چندین جلسه طول می‌کشد و باعث تضییع آبروی ما و رفقای ما در مجلس است آن وقت جنابعالی می‌فرمایید که آیین‌نامه جزئش را بیاورند به مجلس (صارمی- به کمیسیون‌ها گفتم نه مجلس) این وظیفه و شأن آقایان نمایندگان نیست در کمیسیون هم به همین ترتیب است چون بودجه اینجا را خود تسلیحات پرداخت می‌کند زیاد موجب ندارد که وقت آقایان را بگیرد این است که تقاضا می‌کنم آقا پیشنهادشان را پس بگیرند.
نایب‌رئیس- آقای دکتر جزایری مخالفید؟ (دکتر جزایری- بله) بفرمایید.
صارمی- قربان بنده مخالفتم را مسترد می‌دارم و عرضی ندارم. (احسنت)
نایب‌رئیس- ماده سوم قرائت می‌شود و پس از آن رأی می‌گیریم.
(ماده سوم به شرح زیر قرائت شد)
ماده سوم- افزارمندان ارتش از لحاظ وضع استخدام- پایه‌بندی- حقوق- مرخصی ساعات کار و سایر امور اداری و استخدامی تابع مقرارت و آیین‌نامه‌های مربوط که به وسیله وزارت جنگ تهیه و به تصویب هئیت‌وزیران خواهد رسید می‌باشد و هیچ‌یک از قوانین استخدامی کشوری و قوانین و مقرارت دیگر ارتش شامل حال آنان نخواهد شد.
تبصره- وزارت جنگ مکلف است در مدت پنج‌ماه از تاریخ تصویب این قانون آیین‌نامه‌های مربوطه را تنظیم و به مورد اجرا بگذارد.
نایب‌رئیس- آقایانی که با ماده سوم با تبصره‌ها موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
فصل دوم- صندوق ماده ۴ برای اجرای مقررات بیمه‌های اجتماعی- بازنشستگی- وظیفه- مستمری و تعاون درباره کلیه افزارمندان ارتش صندوقی به نام (صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش) با سرمایه زیر تشکیل خواهد شد.
الف- از حقوق افزارمندان ارتش که تا دوهزار ریال حقوق می‌گیرند صدی شش و از دو هزار ریال به بالا تا چهارهزار ریال صدی هفت و از چهار هزار ریال به بالا صدی هشت همه ماهه کسر و به صندوق بیمه‌های اجتماعی بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش پرداخت خواهد شد.
ب- علاوه بر وجوه مزبور که در بند الف مقرر است وزارت جنگ که قائم‌مقام کارفرما می‌باشد معادل صدی پنج حقوق افزارمندان مشمولین این قانون را نقداً و لااقل معادل صدی هفت دیگر به صورت هزینه معالجات در بیمارستان‌ها و مؤسسات بهداری ارتش و سایر تعهداتی که در این قانون به عهده کارفرما واگذار گردیده است از بودجه وزارت جنگ به صندوق بیمه‌های اجتماعی پرداخت و منظور می‌نماید.
ج- حقوق ماه اول افزارمندان جدیدالاستخدام
د- تفاوت اضافه حقوق یک ماهه اول
هـ- حقوق یک‌ماهه افزارمندانی که در تاریخ تصویب مشغول خدمت بوده و مشمول این قانون می‌باشند به اقساط هفت ساله به ترتیبی که در تبصره ۲ همین ماده ذکر شده است
و- وجوه حاصله از جرائم اداری کلیه افزارمندان
تبصره ۱- در مواردی که کارخانه‌های ارتش بنابر ضرورت احتیاج به افزارمندان موقت و یا کارآموزان کمتر از نوزده سال پیدا می‌کنند از حقوق آنان معادل دو درصد کسر و معادل چهار درصد از طرف کارفرما بر آن افزوده و به صندوق مزبور پرداخت خواهد شد. این قبیل افزارمندان فقط از کمک‌های مربوطه به حوادث و بیماری‌ها و از کارافتادگی و فوت (در صورتی که بر اثر انجام وظیفه باشد) و از معالجه بیماری‌های غیرناشی از کار که در مدت اشتغال به کار مبتلا می‌گردد استفاده خواهند کرد.
تبصره ۲- افزارمندان ارتش که در تاریخ اجرای این قانون دارای پیشینه خدمت بوده و از بودجه‌های مصوب و یا انتفاعی و اعتبارات قانونی ارتش حقوق دریافت داشته‌اند چنانچه مایل باشند تمام یا قسمتی از سوابق خدمت قبلی آنان اعم از متوالی یا متناوب از لحاظ بازنشستگی منظور شود بایستی علاوه بر کسور بازنشستگی زمان خدمت فعلی کسور بازنشستگی مدت خدمتی را که مایل هستند حساب بشود نیز تا تاریخ اجرای این قانون به اقساطی که از هفت سال
تجاوز ننماید به شرح زیر به صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش پرداخت کنند. نسبت به حقوقی که قبل از شهریور ماه ۱۳۲۰ دریافت می‌داشته‌اند صدی هفت و نسبت به حقوقاتی که بعد از شهریور ماه ۲۰ تا تاریخ اجرای این قانون سالیانه دریافت می‌داشته‌اند مطابق مندرجات بند الفت همین ماده
تبصره۳- کلیه موجودی‌ها و مطالبات و ذخیره‌ها و تعدات صندوق سابق بیمه و تعاون کارنجانه‌جات ارتش به صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش منتقل خواهد شد
تبصره ۴- حداقل سن افزارمندان (هنرآموزان) کارخانه‌جات ارتش از تاریخ تصویب این قانون ۱۴ سال تمام خواهد بود.
نایب‌رئیس- آقای عبدالرحمن فرامرزی.
عبدالرحمن فرامرزی- من یک اشکالی دارم می‌خواهم برای خودم این اشکال وقع بشود
(افشار صادقی- انشاءالله حل می‌شود.)
آنچه من خیال می‌کنم مطابق قاعده فارسی (مند) برای ادات فاعلی یعنی قید فاعل وقتی حائز است که آن چیزی که نسبت به انسان داده می‌شود و در نهاد انسان باشد نه خارج از انسان باشد مثل هوشمند مثل دانشمند هوش در نهاد انسان است دانش در نهاد انسان است اما یک آلت خارج از انسان که به انسان نسبت داده می‌شود این را در ایران سابقاً (چی) استعمال می‌گردند مثل قهوه‌چی «تفنگچی، چایچی اما تفنگ مند، قوه‌مند، چای‌مند این (مند) تصور می‌کنم صحیح نباشد افزار یعنی آلت مثل اره، تیشه به آدم بگویند تیشه‌مند یعنی دار (سرمد- اشکالی ندارد مثل دولتمند) تفنگمند یعنی تفنگدار این کلمه افزارمند را من تصور می‌کنم صحیح نباشد چه جوری این را درست کرده‌اند آن کلمه دولت هم که فرمودید مقصود از دولت ثروت نیست مقصود از دولت بخت و اقبال است که آمیخته با انسان است این را من اشکال دارم
نایب‌رئیس- دیگر کسی مخالف نیست رأی گرفته می‌شود به ماده چهار آقایانی که با ماده چهار و چهار تبصره آن موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد
ماده پنجم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
تصویب شد
ماده پنجم قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵- صندوق بیمه‌های اجتماعی و بازنشستگی و تعاون افزارمندان ارتش وابستگی به صندوق بازنشستگی ارتش و سایر سازمان‌های مالی ندارد.
نایب‌رئیس- کمی با ماده پنجم مخالف نیست رأی گرفته می‌شود به ماده پنجم آقایانی که با ماده پنجم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد
ماده ششم مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۶- وزارت جنگ مکلف است آیین‌نامه مخصوصی به منظور تعیین طرز اداره صندوق و اجرای کلیه مقررات این قانون و طرز استفاده و به کار انداختن سرمایه و پرداخت مخارج و غیره حداکثر در ظرف ۵ ماه تهیه نموده و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا گذارد
نایب‌رئیس- مخالفی ثبت نام نکرده رأی گرفته می‌شود به ماده ۶ آقایانی که با ماده ششم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد
ماده هفتم مطرح است قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
فصل سوم- بازنشستگی
ماده ۷- افزارمندان ارتش که سی سال متوالی و یا ۳۵ سال متناوب خدمت داشته و سن آنها به شصت سال رسیده باشد می‌توانند تقاضای بازنشستگی نمایند
تبصره ۱- وزارت جنگ می‌تواند افزارمندانی را که سنین خدمت متوالی و یا متناوب آنان به حدنصاب نرسیده ولی شصت سال داشته باشند بازنشسته کند
تبصره ۲- در مورد افزارمندانی که طبق تبصره ۲ ماده چهار اقدام به پرداخت کسور بازنشستگی سوابق خدمات قبلی خود نموده ولی قبل از پایان ۷ سال مقرر در تبصره مزبور به سن ۶۰ سال رسیده باشند و وزارت جنگ نخواهد بنا به مقتضیات آنان را بازنشسته نماید فقط به نسبت مدتی که کسور بازنشستگی پرداخت نمایند جزو خدمت رسمی آنان منظور و ملاک احتساب حقوق بازنشستگی خواهد شد
نایب‌رئیس- چون مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده هفتم آقایانی که با ماده هفتم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد
ماده هشتم مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۸- تاریخ شروع به خدمت از اول سن ۱۹ سالگی محسوب می‌شود
نایب‌رئیس- مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده هشتم آنجایی که به ماده هشتم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده نهم مطرح است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۹- ایام محکومیت جزایی افزارمندان و ایامی که کسور بازنشستگی نپرداخته‌اند جزو خدمت محسوب نمی‌شود
تبصره- ایام تعطیل. غیبت به یاری مرخصی‌های استحقاقی و محکومیت‌هایی که مطابق مقررات جاریه مستلزم دریافت حقوق و پرداخت کسور بازنشستگی باشد جزو خدمت آنان محسوب شد
نایب‌رئیس- مخافی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده نهم آقایانی که با ماده نهم و تبصره‌اش موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دهم مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۰- مدت خدمت زیر پرچم افزارمندان ارتش از لحاظ بازنشستگی جزو خدمت آنان محسوب خواهد شد مشروط بر این که این قبیل اشخاص کسور موضوع این لایحه را به نسبت حقوقی که بعد از خاتمه خدمت سربازی دارا می‌باشند پرداخت نمایند.
نایب‌رئیس- چون مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۰ آقایانی که با ماده ۱۰ موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۱ مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۱- میزان حقوق بازنشستگی افزارمندان ارتش عبادت است از یک سی‌ام اخرین حقوق دریافتی در سنین خدمت آنان حقوق بازنشستگی به هر تقدیر از میزان آخرین حقوق دریافتی نباید تجاوز نماید.
تبصره- از وجوهی که به عناوین دیگر در مدت خدمت به افزارمندان ارتش پرداخت می‌شود (از قبیل پاداش- اضافه کار و امثال آن) کسوری اخذ نمی‌شود و وجوه مزبور تأثیری در حقوق بازنشستگی و وظیفه مقرری نخواهد داشت
نایب‌رئیس- مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده ۱۱ آقایانی که با ماده ۱۱ و تبصره آن موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده دوازدهم مطرح است قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۲- افزرامندان ارتش که حائز شرایط بازنشستگی نباشند چنانچه در حین انجام وظیفه به واسطه حادثه مجروح یا معلول شده و طبق تشخیص شورای پزشکی نظامی قادر به انجام خدمات محوله نشوند و از کار کردن باز بمانند بدون رعایت مدت خدمت در ثلث آخرین حقوق خدمت خود در امارات المصر به طور وظیفه دریافت می‌دارند.
تبصره- هرگاه این قبیل اشخاص به سنین بازنشستگی رسیده باشند و حقوق بازنشستگی آنها بیشتر از وظیفه مذکور در این ماده باشد بازنشسته خواهند شد
نایب‌رئیس- مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده دوازدهم آقایانی که با ماده دوازدهم و تبصره آن موافقند فیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱۳ مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۳- درباره افزارمندانی که در حین انجام وظیفه مصدوم می‌شوند و صدمه وارده باعث از کار افتادن آنها نشود طبق ماده ۲۰ این قانون با آنان رفتار خواهد شد.
نایب‌رئیس- مخالفی نیست رأی گرفته می‌شود به ماده سیزدهم آقایانی که با ماده سیزدهم موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به ماده چهاردهم مطرح است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده چهاردهم- اشخاص زیر از دریافت حقوق بازنشستگی و وظیفه محروم می‌شوند
الف- افزارمندانی که پس از محاکمه به موجب حکم قطعی دادگاه به اخراج از خدمت و یا انفصام دائم از خدمات دولتی محکوم شوند
ب- کسانی که ترک تبعیت ایران را بنمایند
نایب‌رئیس- آقای فرامرزی
عبدالرحمن فرامرزی- می‌خواهم بدانم از اینها حقوق بازنشستگی کسر می‌کنند یا نه؟ (بعضی از نمایندگان- بله کسر می‌کنند) اگر کسر می‌کنند به چه حقی حقوق بازنشستگی آنها را نمی‌دهند؟
نایب‌رئیس- آقای شوشتری
شوشتری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم جناب آقای فرامرزی تذکر جنابعالی از نظر اصول صحیح است ولی اگر یک فرد نظامی یا وابسته به قشون اعمالی کرد مرتکب وضعیتی شد که آن وضعیت برخلاف شئون نظامی و برخلاف قسمی که در قشون خورده است و بر خلاف قوانین مملکتی، برخلاف حیثیت و شرافت در قشون بود مثلاً خیانت در امانت کرد (عبدالرحمن فرامرزی- این با دیگران چه فرق دارد؟ این گناه مال او را که به دیگران حلال نمی‌کند) اجازه بفرمایید بنده در کلیات یک موضوعاتی را به تیمسار عرض خوهم کرد یکی از این مجازات‌ها همین است که او را از آن حقوقی که به او تعلق می‌گیرد او را جریمه کنند و از او بگیرند مگر وقتی یک کسی آمد رفت جزو قشون شد و مرتکب علمی شد بایستی مجازات بشود (عده‌ای از نمایندگان- چرا) (دکتر عدل- به مجازات همان جرم باید برسد) (حشمتی- زن و بچه‌اش چه تقصیری کرده‌اند؟) آنها که آدم می‌کنند هر کس که عملی برخالف کرد هر کس عملی برخلاف اصول عملی کرد مسئول است حالا وزارت جنگ و هیئت دولت یکی از جزاها را همین تشخیص داده‌اند کجایش ضرر دارد؟ و به کجا بر می‌خورد آقایان موافقت بفرمایند این لایحه زودتر تصویب بشود این را هم قبول بفرمایند که هر کسی خیانت کرد حقوق بازنشستگی که از او
کسر کرده‌اند نباید بگیرد.
احمد فرامرزی- این حقوق بازنشستگی مال خودش است و مثل استفاده از اموال شخصی است اموال او را نباید مصادره کرد.
نایب‌رئیس- آقای فرامرزی مخالفید بفرمایید.
عبدالرحمن فرامرزی- اگر یک سرلشگری این عمل را کرد و محکوم شد شما از حقوق تقاعد محرومش می‌کنید؟ این را هم بکنید اگر یک کارمند وقتی تقصیر کرد و محکوم هم شد از حقوق تقاعد محرومش می‌کنید این را هم بکنید می‌خواهم بدانم در میان کارگران و کارمندان و افسران این افزارمند به تنهایی چه جوری سبز شده که از این حق محروم می‌شود این مطابق چه اصلی است مطابق چه قاعده‌ای است مطابق چه منطقی است مجازات مالی اصلاً نه در شرع اسلام است نه در قانون هست اگر تقصیری کرده به جزای تقصیرش باید برسد این عمل مثل مصادره اموال است این تقاعد مال خودش است از حقوقش کم کرده‌اند اگر همه را این‌طور مجازات می‌کنید او را هم بکنید والا این تبعیض است (داراب- این زن و بچه بیچاره‌اش چه تقصیری کرده‌اند خود او را مجازات کنند) می‌خواهم ببینم این کلمه افزارمند در میان کارکنان دولت چه گناهی کرده است که این بالاخص باید به این شدت مجازات شود این برخلاف اصل است برخلاف قانون است برخلاف شرع است من با این مخالفم هیچ منطقی ندارد.
نایب‌رئیس- آقای مخبر
مخبر کمیسیون نظام (کریمی)- عرض می‌کنم دفاع از این عبارتی که جناب آقای فرامرزی ایراد فرمودند مشکل است به خصوص اینکه ایراد کنند جناب آقای عبدالرحمن فرامرزی باشد (فرامرزی- تشکر می‌کنم) ولی بنده خوش‌وقتم از اینکه جناب آقای فرامرزی این ایراد خودشان را با یک شرط قبول کردند شرط ایشان این بود که اگر در موارد دیگر هم این مجری است برای اینها هم قبول دارند این عین عبارتی است که فرمودند. آقای سرتیپ ریاحی که در محکمه محکوم شده است از حق بازنشستگی محروم است (عبدالرحمن فرامرزی- افسران توده‌ای که محکوم شده‌اند از حق گماشته هم استفاده می‌کنند به کی می‌گویید آقا؟) نخیر محکوم هستند و قانون ارتش این است و شما در ماده قبلی موافقت فرمودید که افزارمندان ارتش از لحاظ انضباط و مقرارت تابع مقرارت ارتش هستند در ماده قبلی موافقت فرمودید و وقتی این عمل نسبت به یک سپهبد می‌شود چه مانعی دارد که نسبت به یک افزارمند بشود بعضی از آقایان فرمودند که این مصادره است مصادره نیست شرطی است که در اول کار به اطراف معامله گذارده می‌شود که اگر اسلحه‌سازی در ارتش برود و خیانت بکند و تفنگ ارتش را به دست دشمن بدهد محکوم است که اخراج شود و حقی به بازنشستگی نداشته باشد حتی جا دارد که بگویند اگر استطاعت پرداخت داشته باشد صدهزار تومان هم بدهد این را مصادره نمی‌گویند این معامله است که به اطراف قبل از ورود در کار شرط می‌کنند و در ارتش هم مجری است لذا از آقایان محترم هم تقاضا دارم که درست به عرایض بنده توجه بفرمایند این قانون در ارتش نسبت به افسران و افراد ارتشی مجری است که اگر برخلاف انضباط رفتار کنند از تمام حقوق محروم می‌شوند و اینها هم افزارمند ارتش هستند و به طریق اولی باید باشد در یک ماده دیگر هم آقایان تصویب فرمودند که اینها تابع مقررات ارتش هستند و از جهت مصادره هم عرض کردم که این شرطی است که قبل از شروع به کار با یک نفر قرار می‌گذارند از این نظر خیال نمی‌کنم که نقطه‌ابهامی باقی‌مانده باشد و موافقت بفرمایید.
نایب‌رئیس- آقای دکتر شاهکار پیشنهاد حذف کرده‌اند که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
نسبت به ماده ۱۴ پیشنهاد حذف می‌نمایم. دکترشاهکار
نایب‌رئیس- آقای دکتر شاهکار بفرمایید.
صدرزاده- پیشنهاد حذف صحبت ندارد در موقع رأی باید به تجزیه رأی گرفت پیشنهاد حذف مطابق آیین‌نامه صحبت ندارد.
نایب‌رئیس- می‌توانند راجع به پیشنهاد خودشان توضیح بدهند ولی رأی ندارد.
دکتر شاهکار- بنده توضیحی را که مخبر محترم دادند متأسفانه درست دقت نکردم و قانع نشدم (مهندس جفرودی- بفرمایید پولی که در بازنشستگی است مثل پولی است که در بانک گذاشته‌اید) اعتراضی که جناب آقای فرامرزی کردند به قدری درست بود که بنده خیال می‌کردم اساساً از طرف جناب آقای مخبر جواب داده نمی‌شود عرض کنم حقوق مکتسبه اشخاص را به هیچ قیمتی نمی‌توان از آنها گرفت (صحیح است) اگر یک نفر افزارمند چنانچه در بند بعد هم می‌رسیم ما که بنده هم تبعیت از استاد با لغت افزارمند مخالفم، اگر این شخص در ایام خدمتش یک قسمتی از حقوقش را برداشته‌اند و در صندوق گذاشته‌اند، این از مخارج اولادش و زندگی خصوصی خودش کم کرده است گذاشته است آنجا در روز بعد این شخص مرتکب عمل زشتی می‌شود از قبیل ترک تابعیت ایران (شوشتری- شرایط ورود صحیح نیست؟ شرط ورودش بوده است که اگر تخلف کرد این پول حذف بشود)
نایب‌رئیس- آقای شوشتری ساکت باشید.
دکتر شاهکار- بنابراین این آدم موقعی که مرتکب عمل خلافی شد از تاریخ ارتکاب امر خلاف قابل مجازات است و مجازات شخصی است یعنی کردار خودش را خودش باید مجازات ببیند (صحیح است) پولی که از این آدم گرفته شده است از حقوق نفقه و کسوة زنش بوده است، حق ندارند این حقوق را توقیف کنند این ماده را بند پیشنهاد کردم که حذف بشود و در موقع خودش نمی‌شود به این ماده رأی داد چون مخالف کلیه اصول حقوقی است و برخلاف اصول است.
نایب‌رئیس- آقای دکتر افشار
صدرزاده- وقتی کسی خیانت کرده طبعاً یک مقدار از حقوقش از بین می‌رود.
دکتر افشار- متأسفانه در این بحثی که راجع به ماده ۱۴ می‌شود مثل اینکه آقایان ماده چهار را که قبلاً رأی داده‌اند، فراموش فرموده‌اند، در ماده ۴ قسمت به تصریح شده است که آن پول‌هایی که در این صندوق جمع می‌شود تمام این را افزارمند نمی‌دهد از صدی هجده فقط صدی پنج را افزارمند می‌پردازد سیزده درصد باقی را وزارت جنگ می‌پردازد. بنابراین صحبت اینکه این حق مکتسبی دارد به عقیده بنده در این مورد اگر نشود گفت صحیح نیست لااقل دقیق نیست. حقوق مکتسب موقعی است که کسی طبق مقرارت راجع به موضوعی حق پیدا کند. حق بازنشستگی قبل از اینکه کسی بازنشسته شود. حق احتمالی است حق مکتسب نیست حق مکتسب موقعی است که طبق مقررات این شخص بتواند مطالبه کند ولی طبق قانون، قانونی که به مصلحت کاملاً نزدیک است قانونی که جلوی تقلّب و انحراف را می‌گیرد طبق این قانون شما این حق را سلب می‌کنید چنین حق را به افزامندی که محکومیت قطعی به علت تخلف، به علت انحراف، پیدا کرده است، چنین حقی را به او نمی‌دهند تا اینکه حق مکتسب پیش بیاید به عقیده بنده این موضوع به هیچ‌وجه اشکال ندارد و به هیچ‌وجه نباید افراد را تشویق کرد که با اعمال خلاف‌شان باز هم انتظار کمک داشته باشند از اجتماع کسی که برخلاف اجتماع عمل کرد، خودش خودش را محروم کرده است دیگر او نمی‌تواند از اجتماع توقع و تقاضایی داشته باشد. به عقیده بنده این ماده منظور را تأمین می‌کند و به هیچ وجه مخالفتی با عدالت ندارد برعکس جلوی انحرافات را می‌گیرد و بسیار مؤثر است (احسنت)
نایب‌رئیس- پیشنهاد سکوت لایحه رسیده است که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم لایحه مسکوت بماند.
رضایی
نایب‌رئیس- آقای رضایی
رضایی- بنده از فرمایشات جناب آقای دکتر افشار که خودشان مدت‌ها در قسمت بیمه‌های اجتماعی کارگران دخالت داشتند تعجب کردم هیچ فرقی بین کارگری که برای دستگاه ارتش کار می‌کند و کارگری که برای سایر دستگاه‌ها کا می‌کند وجود ندارد مگر در اینجا وقتی که کارگری را از کارخانه بیرون کردند حق بیمه‌اش را به او نمی‌دهند آنجا هم همین‌طور است صدی سیزده را کارفرما و صدی پنج را کارگر می‌دهد ولی اگر یک روزی خواستند بیرونش کنند یک روزی عیب و نقصی پیدا کرد. از کار افتاد، تمام این پول را می‌دهند به زن و بچه و ورثه‌اش. این هم همان است. کارگر ارتش هم کارگر است اگر خیانتی کرد، جرمی کرد اعدامش کنید اما این پول را نمی‌شود به او نداد. پیشنهادم را پس گرفتم.
نایب‌رئیس- آقای دکتر پیرنیا موافقید.
دکتر پیرنیا- بله
نایب‌رئیس- آقای نقابت شما هم موافقید.
نقابت- بله موافقم.
نایب‌رئیس- آقای صدرزاده موافقید.
صدرزاده- بله
نایب‌رئیس- آقای ارباب هم نیستند بنابراین مخالفی نیست و باید رأی گرفت. پیشنهاد تجزیه می‌ماند برای آخر
صدرزاده- باید رأی گرفته شود.
نایب‌رئیس- اصل ماده را رأی می‌گیریم اگر کسی رأی نداد طبعاً حذف می‌شود والا باقی می‌ماند توجه کنید مجدداً قرائت می‌شود (در این موقع ماده ۱۴ به شرح سابق قرائت شد) آقایانی که با ماده ۱۴ موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا ماده ۱۵ قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۵- حقوق بازنشستگی و مستمری در قبال محکومیت حقوقی یا عناوین دیگر قابل‌توقیف نیست مگر در مورد استیفای دیون دولتی که در صورت معیل بودن یک چهارم و در غیر این صورت یک سوم قابل‌توقیف و برداشت است.
نایب‌رئیس- مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) پس رأی می‌گیریم آقایانی که با ماده ۱۵ موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۶ قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۶- هر گاه افزارمندان ارتش نظر به عدم احتیاج و مقتضیات اداری اخراج شدند اگر مدت خدمت آنان به بیست سال متوالی و یا ۲۵ سال متناوب نرسیده باشد کلیه کسور مدت خدمت که از حقوق‌شان کسر شده به اضافه معادل دو ماه آخرین حقوق
دریافتی دفعتاً به آنها پرداخت خواهد شد و اگر من این قبیل افزارمندان به شصت رسیده باشد طبق تبصره ماده ۷ بازنشسته خواهند شد.
نایب‌رئیس- آقای صدرزاده مخالفید؟
صدرزاده- خیر موافقم.
نایب‌رئیس- آقایانی که با ماده ۱۶ موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد، ماده ۱۷ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۷- افزارمندانی که از حقوق بازنشستگی و یا وظیفه استفاده می‌کنند اگر در سایر ادارات دولتی و یا در بنگاه‌ها و شرکت‌های وابسته به دولت به هر نحوی از انحا مشغول کار شوند مادام که در خدمت هستند از اخذ حقوق بازنشستگی و یا وظیفه محروم خواهند بود.
نایب‌رئیس- کسی اجازه صحبت نخواسته. آقایانی که با ماده ۱۷ موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد
ماده ۱۸ قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱۸- به وراث قانونی افزارمندانی که قوت می‌شوند با رعایت ماده ۱۹ به شرح زیر مستمری پرداخت خواهد شد.
الف- در مورد افزارمندانی که به علت انجام وظیفه تلف می‌شوند به مأخذ آخرین حقوق ایام خدمت
ب- در مورد افزارمندانی که به علتی غیر از انجام وظیفه فوت کنند اگر بازنشسته باشند به مأخذ حقوق بازنشستگی
ج- در مورد افزارمندانی که به علتی غیر از انجام وظیفه فوت کنند و به سن بازنشستگی رسیده ولی بازنشسته نباشند به مأخذ حقوق بازنشستگی که در صورت بازنشسته شدن به آنان تعلق می‌گرفت.
د- نسبت به افزارمندانی که مشمول ماده ۱۲ نباشد به مأخذ و ثلث وظیفه که دریافت می‌نمودند.
هـ- در مورد افزارمندانی که به علتی غیر از انجام وظیفه فوت کنند و به سن بازنشستگی نرسیده باشند معادل دوثلث کسور بازنشستگی به اضافه معادل یک ماه آخرین حقوق دفعتاً به وراث آنان پرداخت خواهد شد.
نایب‌رئیس- آقای دکتر شاهکار
دکتر شاهکار- ماده ۵۴ قانون استخدام را می‌خوانم (هرگاه اشخاصی که به موجب این قانون حقوق تقاعدی می‌گیرند مرتکب تقصیری شوند که به موجب حکم عدلیه اصالتاً یا تبعاً از حقوق اجتماعی محروم شوند از حقوق تقاعدی شخصاً محروم خواهند بود لیکن با عائله آنها رفتاری خواهد شد که با وراث متوفین متقاعدین از خدمت می‌شود) این مطلبی است که الآن عرض کردم گفتم آ قایان مجازات شخصی است.
نایب‌رئیس- آقای دکتر شاهکار ماده تصویب شده را صحبت نفرمایید.
دکتر شاهکار- قانون هم برای این است آقایان نباید اختلافی گذاشت بین افزارمند و سایر مستخدمین دولت مخالفتم را پس می‌گیرم.
دکتر افشار- بنده طبق ماده ۷۸ صحبت دارم یک‌نفر از نمایندگان- ماده ۸۷ دکتر افشار- ببخشید ۸۷
نایب‌رئیس- آقای نقابت
نقابت- عرض کنم حضورتان این مطلبی که بحث شد و همه آقایان هم به آن توجه کردند از نظر حقوقی بسیار قابل توجه بود زیرا از طرف آقای دکتر شاهکار و آقای فرامرزی تذکر داده شد که نباید نسبت به عائله کارمند تجاوزی بشود و حق آنها خراب بشود ولی مطلبی هم که آقای مخبر کمیسیون جواب دادند از نظر حقوقی بسیار قابل‌توجه است (کریمی- تشکر می‌کنم) زیرا الآن افزارمند با دستگاه ارتش یک قراری ندارد به موجب این قانون می‌خواهد پیمانی منعقد بکند و مقرر بدارد که من در تحت این شرایط کار می‌کنم و این‌قدر از حقوقم را می‌پردازم و با این شرایط قرار داد استخدامی را امضا می‌کنم ضمن آن شرایط مقرر می‌شود که هرگاه تخلفی از ناحیه این شخص رخ داد آن محرومیت‌ها را داشته باشد.
نایب‌رئیس- آقای نقابت آن ماده به تصویب رسیده است الآن دارند برای آنها حق قائل می‌شوند پس بنابراین خواهش می‌کنم در این ماده صحبت کنید.
نقابت- در این ماده حق قائل می‌شوند ما در منشأ این حق صحبت داشتیم و خارج از موضوع نیست برای حل موضوع است این پیمانی که منعقد می‌شود معتبر است و چون پیمان هر شخص از طرفین که عقد دائم را منعقد می‌کند درباره خودشان (عبدالرحمن فرامرزی- اگر موافق یا مخالف باشید چه اثری دارد؟ ماده تصویب شده است) و درباره وارث قانونی آنها معتبر است. بنابراین اعتبار خواهد داشت حالا در این ماده این حق را مراعات کرده‌اند این مطلب قابل‌توجه است که اساساً نسبت به اشخاصی که در یک دستگاه‌های حساسی کار می‌کنند باید حقوق بیشتر و مراقبت‌های بیشتری قائل بشویم مثلاً اگر مأمورین بانک ملی، بانک بازرگانی، بانک‌های دیگر ما آنجا مقرر بداریم که خیانت در امانت و سرقت از وجوه سپرده شده مجازات بیشتری دارد کاری برخلاف اصل نکرده‌ایم زیرا به اقتضای شغل یک مقدار اموال مردم آنجا سپرده می‌شود مردم فلان کارمند را نمی‌شناسند به اعتبار این دستگاه و شخصیت حقوقی است که می‌روند میلیون‌ها پول‌شان را آنجا می‌برند بنابراین باید امین باشد و تخلفات او متوجه تخلفات این شخصیت حقوقی است همین‌طور است دستگاه ارتش، که برای حفظ حدود و ثغور و استقلال مملکت این ارتش لازم است اگر نفری در این ارتش در مراقبت فراوانی خودش اهمال بکند ممکن است یک دستگاهی آتش بگیرد و از بین برود یا یک قسمتی از خاک کشور از بین برود آنکه این کار را می‌کند اولاً با لذات تسلیم به کشتن است می‌گوید بنده که می‌روم به جهنم که همه بروند مع‌ذلک باید این قراردادها مراعات بشود. حقوقی که در این لایحه مقرر شده است خاطر آقایان مستحضر است روز اولی که مجلس تشکیل شد این لایحه تقدیم مجلس شد و به کمیسیون‌های مشترک رفت و مدتی هم در کمیسیون کار مطرح بود چندین بار رسیدگی شد کمال‌دقت به عمل آمده است تا امروز که امیدواریم آقایان موافقت بکنند که در همین جلسه بقیه‌اش تصویب بشود. در حقیقت این لایحه یک امر خیریه است.
نایب‌رئیس- کسی مخالف اجازه نخواسته. بنابراین اعلام رأی می‌کنم آقایانی که با ماده ۱۸ و تبصره‌های آن موافقند قیام کنند (اکثر بر خاستند) تصویب شد.
۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایب‌رئیس- بنابراین جلسه را ختم می‌کنیم. جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ صبح دستور بقیه این لایحه (شادمان- بودجه مجلس را هم بفرمایید که جزء دستور است.) بعد از این لایحه جزء دستور خواهد بود. (مجلس مقارن ظهر ختم شد)
نایب‌رئیس مجلس شورای ملی- اردلان