مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ اسفند ۱۳۳۳ نشست ۹۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۸
جلسه: ۹۵
مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه اول اسفند ماه ۱۳۳۳
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- مذاکرات و تصویب موکول شدن نطق قبل از دستور به جلسه بعد
۳- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون اقتصاد ملی راجع به تحصیل اعتبار از دولتین آمریکا و انگلستان
۴- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
۱- تصویب صورت‌مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه پیش قرایت می‌شود:
(به شرح زیر قرایت شد)
غائبین با اجازه آقایان: سلطانی. دکتر آهی. اکبر. دکتر سعید حکمت. بیات ماکو. اورنک. دکتر عمید. صراف‌زاده. علم. شیبانی.
غائبین بی‌اجازه آقایان: اریه. کیکاوسی.
دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان: سعیدی ۳۰ دقیقه. کاشانیان سی دقیقه. دکتر جزایری سی دقیقه. محمود افشار ۳۰ دقیقه. مصطفی ذوالفقاری ۴۵ دقیقه. محمودی ۴۵ دقیقه. دکتر حمزوی ۴۵ دقیقه. ثقه الاسلامی۴۵ دقیقه. بهادری ۴۵ دقیقه. عاملی ۴۵ دقیقه. امامی‌خویی یک ساعت. کریمی یک ساعت. عبدالحمید بختیار یک ساعت. تجدد یک ساعت. پورسرتیپ یک ساعت. یارافشار یک ساعت و سی دقیقه. مهندس جفرودی یک ساعت و سی دقیقه. پیراسته یک ساعت و ۴۵ دقیقه. امیر تیمور کلالی سی دقیقه. حشمتی ۳۰ دقیقه. سنندجی سی دقیقه. مهدوی سی دقیقه. قرشی سی دقیقه. میراشرفی دو ساعت و سی دقیقه.
دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه آقایان: مهندس اردبیلی سی دقیقه. دکتر پیرنیا ۳۰ دقیقه. لاری ۳۰ دقیقه. دکتر شاهکار ۴۵ دقیقه. مهندس ظفر ۴۵ دقیقه. تیمور تاش یک ساعت.
رئیس- نسبت به صورت‌مجلس نظری نیست؟ آقای بهبهانی
بهبهانی- اسم بنده را مثل این‌که جزو غایبین بدون اجازه نوشته‌اند
رئیس- نه خیر غایب نبودید دیگر نظری در صورت‌مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) صورت‌مجلس جلسه قبل تصویب شد.
۲- مذاکره و تصویب موکول شدن نطق قبل از دستور به جلسه بعد
رئیس- سه نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند (جمعی از نمایندگان دستور دستور) (دکتر عدل - وقت کم است) البته بسته به رأی مجلس است ولی چون جلسه پیش هم از این حق نتوانستند استفاده کنند حالا هم اگر مجلس صلاح بداند رأی بدهد به ورود در دستور موافقت شود حق آقایانی که اسم‌نویسی کرده‌اند برای جلسه بعد محفوظ می‌ماند.
بهبهانی- حق نمایندگان است که نطق قبل از دستور بکنند ما دو شب است که آمده‌ایم اینجا خوابیده‌ایم آن جلسه هم که نطق قبل از دستور نشد اجازه بفرمایید از این حق استفاده شود
رئیس- حالا رأی می‌گیریم اگر مجلس رأی داد با موافقت آقایان این حق را حفظ می‌کنیم برای جلسه بعد بهبهانی حق نمایندگان است که نطق قبل از دستور بشود آن جلسه هم نشد.
دکتر جزایری- اجازه بفرمایید بنده یک تذکر مختصری عرض کنم به آقایان اکثریت
رئیس- این تذکری ندارد مجلس باید رأی بدهد دکتر جزایری فقط یک تذکری است که به آقایان اکثریت می‌دهم استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید
رئیس- بنده خودم این تذکر را دادم که آن دفعه هم آقایان نتوانستند صحبت کنند ولی بالاخره تصمیم در امور با مجلس است حالا هم با موافقت آقایان این حق برای جلسه بعد محفوظ می‌ماند و با این ترتیب رأی می‌گیریم. رأی می‌گیریم به ورود در دستور آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پس وارد دستور می‌شویم وحق آقایانی که امروز اسم نوشته‌اند برای دفعه دیگر که نطق قبل از دستور می‌شود محفوظ است.
۳- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون اقتصاد ملی راجع به تحصیل اعتبار از دولتین آمریکا وانگلستان
رئیس- لایحه قرضه مطرح است پیشنهادات قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) پیشنهاد می‌کنم تبصره ۲ به طریق ذیل اصلاح شود. تبصره ۲ ۷۵ میلیون دلاری که برای هزینه‌های ضروری اختصاص داده شده باید صرف خرید قند و شکر و دارو شده و ریال حاصله از آن در حساب مخصوصی نگهداری و استفاده از آن منحصراً با تصویب مجلس شورای ملی خواهد بود. اردلان. دولت آبادی. قوامی‌حمیدیه. بوشهری. معین‌زاده. سنندجی. صارمی. دکتر سعید حکمت و چند امضای دیگر
عمیدی نوری- پیشنهاد مشابهش را هم بنده داده‌ام
رئیس- این پشنهادات مشابه همه خوانده می‌شود و یکی از آنها مطرح می‌شود حالا پیشنهاد آقای عمیدی نوری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
تبصره منظور از احتیاجات ضروری عبارت است از کالاهای مورد احتیاج عمومی‌از قبیل خرید قند و شکر و دارو و قماش نخی و آهن‌آلات و امثال آن که از دلارهای مزبور خریده و وارد می‌شود ریال حاصله از ۷۵ میلیون دلار فوق‌الذکر در حساب مخصوصی منظور خواهد گردید و استفاده از آن پس از رسیدگی و تشخیص ضرورت از طرف مجلس شورای ملی به مصرف خواهد رسید. عمیدی نوری. بوربور. قراگوزلو. شیبانی. وچند امضای دیگر
رئیس- این دو پیشنهاد مشابه است آقای اردلان توضیح می‌دهند یک اصلاحی می‌شود که یک جا رأی بگیریم. آقای اردلان بفرمایید.
اردلان- خوشبختانه بودجه کشور در جلسه قبل تقدیم مجلس شورای ملی شد و حالا وظیفه کمیسیون بودجه و نمایندگان خواهد بود که سعی کنیم گرفتار یک دوازدهم نشویم (صحیح است) و طوری هم که آقای وزیر دارایی با بنده در خارج صحبت کردند حس کردم اگر مساعدتی بشود ممکن است آن کسر بودجه هم اصلاح بشود و انشاءالله یک بودجه متعادلی ما داشته باشیم اختلاف نظری هم که نسبت به این پیشنهادام بود خود بنده هم در کمیسیون مخالفت کردم و یک قدری اصلاح شد این بود که قرض نبایستی به مصرف کسر بودجه برسد (صحیح است) برای این‌که اگر این عادت شد و ما خواستیم که با قرض زندگانی خود را اداره کنیم روز به روز تقاضاها زیادتر می‌شود و تصور می‌شود که یک راه سهلی است و ما گرفتار ورشکستگی می‌شویم بایستی از ابتدا کاری کرد که بودجه کشور از عایدات خود کشور اداره شود و اگر احتیاجی به وام هست وام به مصرف عام‌المنفعه برسد به مصارف تولیدی و عمرانی برسد که ما که ما بتوانیم از عایدات آن قرض خودمان را بعدها ادا کنیم از این نقطه‌نظربرای آن کلمه احتیاجات ضروری که در لایحه دولت بود در کمیسیون هم نوشته شد و این طور فکر شدکه اولاً دولت بتواند احتیاجات ضروری خودش را از این پول بخرد یعنی دیگر محتاج به رأی مجدد مجلس شورای ملی نباشد و از این پول بتواند قند وشکر و دارو و چیزهای دیگری که محل احتیاج است بخرد ولی ریال آن را نتواند مصرف کند مگر برای چیزی که مجلس شورای ملی قبلاً آن را تصویب کرده باشد (صحیح است) (یک نفر از نمایندگان بسیار پیشنهاد خوبی است) بعد از این‌که این نظر از طرف مجلس تأیید شد دیگر به نظر بنده آن وحشتی که از وام داشتیم مرتفع می‌شود این یک موضوع صریح روشنی است که اگر آقایان محترم موافق باشند توضیح بیشتری لازم ندارد (احسنت)
رئیس- آقای عمیدی نوری یک توضیح هم شما بدهید که این دو پیشنهاد تلفیق بشود و با هم رأی بگیریم
عمیدی نوری- نظر بنده هم همین بود که جناب آقای اردلان فرمودند و رفقای دیگر هم امضا کردند فقط بنده خواستم اصلاحی کنم در این پیشنهاد در پیشنهاد ما قماش نخی و آهن‌آلات هم ذکر شده (چند نفر از نمایندگان- قماشش را حذف کنید) قماش نخی را رفقا می‌فرمایند که حذف بشود چون نظر جناب آقای وزیر دارایی که در خارج به این پیشنهاد با ایشان مذاکره شد این طور بود و خودشان این نظر را داده بودند حالا اگر آقایان موافقند که قماش نخی حذف بشود بنده هم موافقم فقط نکته‌ای که خواستم عرض کنم این است که یک تبصره‌ای هست در این قانون که در آن‌جا گفته شده است که ریال حاصله با نظر کمیسیون بودجه مجلس مصرفش تعیین می‌شود بنده معتقدم این پیشنهاد جناب آقای اردلان و آقایان دیگر و پیشنهاد بنده این دو پیشنهاد توأم بشود و به جای این تبصره حذف بشود و به جای آن تبصره این پیشنهاد گذاشته بشود که در واقع جامع می‌شود این بود نکته‌ای که می‌خواستم عرض کنم
رئیس آقای وزیر دارایی
وزیردارایی (دکتر امینی)- اتفاقاَ این پیشنهاد که آقایان فرمو دند تطبیق می‌کند با روح همین لایحه یعنی ۷۵ میلیون دلار که برای کالاهای ضروری است به مصرف احتیاجات ضروری و ورود کالاهای مورد مصرف کشور می‌رسد و ریال حاصله‌اش هم جزء درآمد کشور می‌شود و خرج آن جزء بودجه به تصویب مجلس می‌رسد فقط می‌خواستم تقاضا کنم که آقایان توجه داشته باشند که این ۷۵ میلیون دلاری که اینجا نوشته شده ۳۲ میلیون دلار بیشتر نیست و تمام این ۳۲ میلیون دلار را میسر نیست که دولت وارد بکند چون تا حالا قرار بود که ما این را می‌فروختیم به بازرگانان حالا هم آقایان اگر موافق باشند نوشته شود مستقیم یا غیرمستقیم که قند و شکر و دلار را خودمان وارد کنیم کالاهای دیگر را هم دیگران وارد کنند و مخصوصاً یک ترتیبی نباشد که محدود باشد به قند و شکر وارد و جمله امثال آن هم گذاشته شود (یک نفر از نمایندگان- منحصر به تهران نباشد) هر کسی تقاضا بکند و ضمناً این قسمت ریال حاصله هم همانطوری که آقایان فرمودند تحت کنترل مجلس شورای ملی یا کمیسیون بودجه است فرقی نمی‌کند (صدرزاده- مجلس آقا) برای دولت علی‌السویه است بالاخره کمیسیون بودجه هم باید پیشنهاد به مجلس بکند و مجلس تصویب کند (اردلان- این درست نشد) عبدالصاحب صفایی موافقت فرمودند باپیشنهاد
شوشتری- بنده مخالفم
رئیس- با پیشنهاد مخالفید؟ بفرمایید.
عبدالرحمن فرامرزی- این خلاف ترتیب آئین‌نامه است
رئیس- باید یک نفر مخالف هم صحبت بکند.
عبدالرحمن فرامرزی- ۳ نفر موافق پشت سر هم صحبت می‌کنند.
رئیس- آقایانی که صحبت کردند پیشنهاد دهنده بودند و مخالف حالا صحبتش را می‌کند
شوشتری- بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم اصولاً پیشنهاد در طرح‌ها و قوانین ملل افرادی است که موافق با طرح باشند النهایه با جزیی از عبارات یا اصول آن مخالفت می‌کنند زیرا آن کسی که مخالف با دولت یا با طرحی است اصلاً پیشنهاد او معنی ندارد پیشنهاد یعنی تصدیق منتهی با این کیفیت (قنات‌آبادی- بعضی مخالف مشروط هستند) ولی مخالف مشروط را جناب آقای قنات‌آبادی بنده از مخالف مشروط و موافق مشروط هنوز کم و کیف و ماهیتی از نظر اصول پارلمانی تشخیص نداده‌ام آن یا موافق است یا مخالف است مخالف وقتی است که با کم و کیف و جزء و کلش مخالف است (فرامرزی- موافق مشروط یعنی چه؟ موافق مشروط موافق است ولی یک نکته است که باید در نظر گرفته شود جناب آقای وزیر دارایی هم قربانشان بروم که ارادت بهشان دارم آقا این معامله قرض با خارجی است تمام جزئیات و کلیات و حروفش وقتی توافق شد با دولتی می‌آورند ما که موافقیم با اصل کلی اگر جزئیاتی دارد باید در خارج با وزیر مکرم حل بکنیم بعد بیاید و الّا هی پیشنهاد بدهیم هی پیشنهاد بدهیم در صورتی که موافقیم به نظر من از نظر کلی پسندیده نیست و مکثی به عمل وارد می‌کند آقایان اگر نظری دارند با وزیر محترم دارایی بنشینند صحبت بفرمایند حلاجی شده بیاید به مجلس و آن چه حلاجی شده و عصاره و خلاصه‌اش است رأی بدهیم والا ما می‌گوییم موافق هستیم هی پیشنهاد هی پیشنهاد این دو جنبه دارد یا باید بگوییم ظاهراً اظهار موافقت می‌کنند باطناً چوب لای چرخ می‌گذارند که دو مرتبه همین جور تکرار می‌شود (صحیح است)
رئیس- پیشنهادها مجدداً قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
تبصره ۷۵ میلیون دلاری که برای هزینه‌های ضروری اختصاص داده شده به منظور خرید قند و شکر و دارو و آهن‌آلات می‌باشد.
وزیر دارایی- و امثال آن
رئیس- امثالش چیست؟ در آن یکی هم کلمه امثال ندارد و حالا بقیه‌اش قرائت می‌شود: (و ریال حاصله از آن در حساب مخصوصی نگاهداری و استفاده از آن منحصراً به تصویب مجلس شورای ملی خواهد بود) سنندجی، صدری، قوامی، دولت‌آبادی، اردلان، فرید، حمیدیه، باقری، بوشهری، معین‌زاده، دکتر سعید حکمت، احمد فرامرزی و عده‌ای امضاء دیگر
رئیس- پیشنهاد دوم هم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
تبصره منظور از احتیاجات ضروری عبارست از کالاهای مورد احتیاج عمومی از قبیل خرید قند و شکر و دارو و آهن‌آلات که از دلارهای مزبور خرید و وارد می‌شود ریال حاصله از ۷۵ میلیون دلار فوق‌الذکر در حساب مخصوصی منظور خواهد گردید استفاده از پس از رسیدگی و تشخیص ضروری از طرف مجلس شورای ملی به مصرف خواهد رسید.
رئیس- چون این لایحه بالاخره به مجلس سنا می‌رود به جای کلمه مجلس مجلسین بگذاریم؛ بهتر است این دو پیشنهاد هم با هم فرقی ندارد آقای مخبر اگر توضیحی دارید بفرمایید (صدرزاده- کلمه و غیره حذف شود) کلمه (و غیره) نداشت.
مخبر کمسیون اقتصاد ملی خرازی- بنده تصور می‌کنم آقایان یک چیزی را توجه نمی‌کنند و آن این است که خیال می‌کنند نرخ این دلاری که از این اعتبارات دولت آمریکا برای این کالاهای ضروری اختصاص می‌دهند با نرخ دلارهایی که کمسیون ارز و بانک ملی به حساب وزارت دارایی موجود دارد و در چند جلسه قبل جناب آقای وزیر دارایی توضیح دادند در حدود ۶۴ میلیون دلار است فرق دارد هیچ فرقی ندارد هر دواش را با یک نرخ می‌دهد به اشخاص این است که اگر آقایان کلمه امثال آن را نگذارند و دولت را محدود بکنند ممکن است مبالغ زیادی دلار بدون استفاده در دست وزارت دارایی بماند هم قرض کرده باشد هم بهره قرض را بدهد و هم نتواند آن را تبدیل به ریال بکند و برای استفاده از ریالش را بیاوریم به مجلس اجازه بگیریم (صدرزاده- احتیاجات دارویی زیاد است) اجازه بفرمایید جناب آقای صدرزاده در اول اختصاص می‌دهند همه ساله یعنی در این چند سال اخیر آقایان مستحضر هستید که واردات قند و شکر را وزارت دارایی خرید و یک قسمت اعظم هم به بنگاه دارویی کشور کمک می‌کرد و بنگاه دارویی کل کشور دارو وارد می‌کرد ملاحضه بفرمایید تمام واردات و صادرات ما بیشتر از پنجاه میلیون لیره استرلینگ نیست اگر ما بیاییم منحصر بکنیم به قند و شکر و دارو و آهن‌آلات مطمعناً یک مقداری از این دلارها در دست وزارت دارایی می‌ماند هم بهره‌اش را می‌دهد به دولت آمریکا و هم نمی‌تواند استفاده بکند حالا اگر آقایان موافقت نفرمایند دولت بتواند برای قماش یا سایر کالاها از این
ارز بدهد از آن ارزهایی که موجود دارد در بانک ملی استفاده می‌کند آن ارزها بهره ندارد ولی ارزی که به عنوان اعتبار و وام می‌دهند بهره دارد بنابراین آقایان موافقت بفرمایند که کلمه امثال آن در پیشنهاد باشد.
رئیس- پیشنهاد قرائت می‌شود و بعد رای می‌گریم
(به شرح زیر خوانده شد)
تبصره ۷۵ میلیون دلاری که برای هزینه‌های ضروری اختصاص داده شده به منظور خرید قند و شکر و دارو و آهن‌آلات می‌باشد. ریال حاصله از آن در حساب مخصوصی نگاهداری و استفاده از آن منحصراً با تصویب مجلسین خواهد بود (دکتر مشیرفاطمی- این پیشنهاد به ضرر مملکت است)
وزیر دارایی- بنده توضیحاً عرض می‌کردم محدودیتش را بنده موافق نیستم محدودیت این است که سه نوع کالا باشد و بنده از نظر این که عملی نیست موافق نیستم مگر این‌که کلمه (امثال آن) و یا (و غیره) را بگذارند که شامل کالاهی دیگر ضروری هم باشد (صحیح است)
رئیس- آقای وزیر دارایی می‌گوید که کلمه امثال آن را بگذارند باید یک نفر آن را پیشنهاد بکند حالا آقای وزیر دارایی شما یک توضیحی هم در اطراف آن بدهید که امثال آن یعنی چه؟
عمیدی نوری- در پیشنهاد بنده بود.
وزیر دارایی- همانطور که آقای مخبر توضیح دادند اگر محدود به سه کالا باشد ممکن است قسمتی از این دلارها در دست دولت بماند فرض بفرمایید شما در سال ۵ یا ۸ میلیون دلار قند و شکر می‌خرند فلان مقدار آهن‌آلات و دارو و بقیه‌اش دیگر قابل استفاده نیست آقایان توجه بفرمایید منظور از این دلارها استفاده از ریالش است اگر ریالش به دست نیاید که قابل استفاده باشد می‌ماند بلامصرف (اردلان- عروسک فرنگی می‌خواهید به خرید) عروسک که ورودش ممنوع است امثال قماش و اینها که عروسک نیست این برای احتیاجات ضروری از قبیل قند و شکر و دارو و امثال آن است (مهندس جفرودی- کمتر قرض کنید) به ریالش احتیاج داریم (یک نفر از نمایندگان- بالاخره باید مجلس تصویب کند امثال آن یعنی چه؟)
رئیس- اضافه شدن (و امثال آن) چون تصویب مجلس را دارد عیبی ندارد پیشنهاد اینطور می‌شود. هفتاد و پنج میلیون دلاری که برای هزینه‌های ضروری اختصاص داده شده منظور خرید قند و شکر و دارو و آهن‌آلات و امثال آن می‌باشد (ارباب- صحیح نیست) و ریال حاصله از آن در حساب مخصوصی نگهداری خواهد شد حالا رأی گرفته می‌شود به این پیشنهاد با اضافه امثال آن، این تصمیم مجلس مانعی ندارد بالاخره باید مجلس تصویب کند حالا پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد) تبصره ۷۵ میلیون دلاری که برای هزینه‌های ضروری اختصاص داده شده به منظور خرید قند و شکر و دارو و آهن‌آلات و امثال آن می‌باشد ریال حاصله از آن در حساب مخصوصی نگاهداری و استفاده از آن منحصراً با تصویب مجلسین خواهدبود.
رئیس- آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنیم ساختمان بندر و اسکله بندرعباس از محل قرضه تأمین و بلافاصله شروع شود. مهدی ارباب
رئیس- آقای ارباب
چند نفر از نمایندگان- پیشنهاد خرج است
ارباب- پیشنهاد بنده از دو حال خارج نیست یا آقایان تصویب می‌فرمایند که بسیار متشکر می‌شوم و خدمتی است که به کشور کرده‌اید نه به بندرعباس، یک بندری که در رأس چند استان قرار گرفته اگر مورد استفاده قرار گرفت اصفهان، یزد، فارس و خراسان همه استفاده می‌کنند و اما آمدیم خدای نخواسته موافقت نگردید یک تذکری است به دولت که بندرعباس بندر ندارد اسکله ندارد جناب آقای وزیر دارایی تعهد کنند که یک وسیله‌ای هر چه زودتر فراهم کنند که بندرعباس از این وضع فلاکت بار خارج بشود الان آمده‌اند این را استان کرده‌اند و مستقل، به خدای متعال فرماندار کل که آن‌جا می‌رود خانه ندارد یک صندلی ندارد یک تشکیلاتی ندارد که به منطقه‌اش برسد حالا تمنا می‌کنم یا آقایان تصویب بفرمایند یا جناب آقای وزیر دارایی تعهد بفرمایند که زودتر از این وضع خارج شود. (نمایندگان- پس گرفتند)
رئیس- این پیشنهاد قرائت شد ولی رأی نمی‌گریم برای این‌که کارهای عمرانی و بنادر از محل عواید نفت و سازمان برنامه باید انجام بشود و این پیشنهاد خارج از موضوع است پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم تأسیس بیمارستان مجهز با تمام وسایل در بندرعباس از محل قرضه تأمین و بلافاصله عملی شود مهدی ارباب
رئیس- این هم مثل همان پیشنهاد است.
ارباب- این برای تذکر بود که یک جراح در تمام بنادر جنوب نیست
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
اینجانب پیشنهاد می‌کنم که قسمت آخر تبصره ۱ ماده واحد به طریق ذیل اصلاح بشود: مجلس مطالعه طرح‌های مزبور را به کمسیون مخصوص ۱۸ نفری که به وسیله شعب شش‌گانه مجلس شورای ملی انتخاب خواهد شد ارجاع می‌دارد و کمیسیون مزبور در ظرف یک ماه نظر قطعی خود را اعلام خواهد نمود و الّا طرح‌های تسلیمی به موقع اجرا گذاشته خواهد شد. خلعتبری
رئیس- آقای خلعتبری
خلعتبری- خلاصه پیشنهاد بنده این است که چون این طرح‌ها از لحاظ آینده کشور دارای اهمیت زیادی است پیشنهاد بنده از آن جهت نیست که بنده خدای نکرده اظهار عدم اعتماد به کیمسیون‌های مجلس کرده باشم فقط از نظر این است که اگر مجلس برای این کار به خصوص برای این طرح‌ها از هر شعبه‌ای سه نفر معرفی کند نسبت به این طرح‌ها نظر تمام مجلس داده می‌شود و همه نسبت به این طرح‌ها می‌توانیم اظهار اعتماد بکنیم برای این‌که در هر شعبه سه نفر را برای این طرح‌ها از لحاظ صلاحیت و تخصص‌شان انتخاب می‌کند مثلاً اطلاعی که آقای موسوی در رشته اقتصاد و تجارت دارند بنده ندارم یکی مهندس است یکی مالک است یکی کشاورز است آقایان می‌توانند این ۱۸ نفر را با توجه به این صلاحیت‌ها انتخاب بکنند آن وقت درست مثل این است که مجلس تصویب کرده است به جای این‌که کیمسیون‌های مربوطه تصویب بکنند کمیسیون مخصوص منتخب از طرف مجلس این طرح‌ها را تصویب می‌کند آن وقت همه آقایان اعتماد خواهند داشت.
رئیس- این پیشنهاد گنک و مبهم است باید اصلاح شود.
خلعتبری- در تبصره ۱ ماده واحده نوشته شده است این طرح‌ها از نظر کلی و غیرفنی به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع می‌شود بنده می‌گویم که مجلس مطالعه طرح‌های مزبور را به یک کمیسیون مخصوص ۱۸ نفری که به وسیله شعب شش‌گانه مجلس شورای ملی انتخاب خواهد شد ارجاع می‌دارد این طرح‌ها را به آن‌جا ارجاع می‌دارد (عبدالرحمن فرامرزی- طرح چیست؟) طرح‌هایی که می‌رسد این برای آن ۷۵ میلیون دلاری است که برای طرح‌های عمرانی اعتبار گرفته می‌شود. (فرامرزی- پس نقشه‌های عمرانی) نقشه‌های عمرانی و تولیدی بنده پیشنهاد کردم به جای این‌که مثلاً به کمیسیون کشاورزی و یا فلان کمیسیون برود به کمیسیون مخصوصی که تمام مجلس انتخاب انتخاب کرده باشد برای این‌کار ارجاع می‌شود یعنی یک کمیسیون مخصوصی مجلس برای این کار انتخاب می‌کند این نقشه‌ها به آن‌جا می‌رود بنابراین هیچ تفاوتی ندارد فقط به جای کمیسیون مربوطه موافقت بفرمایید که مجلس خودش ۱۸ نفر برای این کار انتخاب بکند و عوض ۱۵ روز هم بنده مدت یک ماه گذاشتم این کمیسیونی است که مجلس فقط برای این کار انتخاب می‌کند یک کمیسیون ۱۸ نفری که صلاحیت دارد به جای آن کمیسیون‌ها این کمیسیون مخصوص به این طرح‌ها رسیدگی کند مثل کمیسیون نفت که کمیسیون مخصوصی مجلس انتخاب کرد برای آن کار (دکتر جزایری - دیگر به کمیسیون برنامه نرود؟) نه کمیسیون برنامه سرجای خودش است آقای دکتر جزایری شما اگر توضیحی دارید در این قسمت بفرمایید بنده راجع به این پیشنهاد هیچ اصراری ندارم فقط منظورم این است که از لحاظ طرح‌هایی که می‌آید واین طرح‌ها در مملکت اجرا خواهد شد نهایت دقت و احتیاط شده باشد و آن وقتی است که تمام نمایندگان مجلس شورای ملی نظر و توجه داشته باشند و چون تمام نمایندگان اگر بخواهند توجه داشته باشند می‌گویند ممکن است وقت زیاد بگیرد بنابراین با توجه موضوع که مهم است مجلس یک کمیسیون ۱۸ نفری انتخاب می‌کند (صارمی- خود مجلس انتخاب می‌کند؟) بله پیشنهاد را عوض کردم که مجلس انتخاب می‌کند مدتش را هم یک ماه کرده‌ام بنابراین بنده اصرار ندارم که آقایان حتماً قبول بکنند نظر بنده را این را من مصلحت می‌دانم به عنوان پیشنهاد تقدیم کنم اگر آقایان موافقند که اصلاح بشود این خوب است بیش از این عرضی ندارم.
صارمی- از شعب انتخاب شود بهتر است.
رئیس- در ماده واحده یک تبصره‌ای هست، تبصره یک، این تبصره قرائت می‌شود آقایان توجه بفرمایند.
(به شرح زیر خوانده شد)
تبصره ۱- برای تأمین نظارت مجلس شورای ملی در نحوه مصرف اعتبارات تولیدی و عمرانی موضوع این لایحه دولت مکلف است فهرستی از طرح‌های عمرانی و تولیدی با برآورد هزینه هر یک به مجلس تقدیم نماید. مجلس مطالعه طرح‌های مزبور را از نظر کلی و غیرفنی به کمیسیون‌های مربوطه ارجاع و کمیسیون‌های مزبور در ظرف حداکثر ۱۵ روز نظر قطعی خود را اعلام خواهند نمود و الّا طرح‌های تسلیمی به موقع اجرا گذارده خواهد شد.
رئیس- حالا ایشان پیشنهاد کرده‌اند
که عوض کمیسیون‌های مربوطه یک کمیسیونی از شعب انتخاب شود با ۱۸ نفر عضو و مدت ۱۵ روز هم یک ماه باشد خواستیم آقایان درست توجه کنند که قصد ایشان از این پیشنهاد چیست. آقای وزیر دارایی نظری در این قسمت دارید بفرمایید.
وزیر دارایی- بنده خواستم فقط توجه آقایان را جلب کنم که غرض از این گرفتن این پول برای خرج کردن است به قصد احتیاج ولی اگر آن قدر (اما) درش بگذاریم که مصرف نشود بنده خیال می‌کنم که بهتر است صرف‌نظر بکنیم (عبدالرحمن فرامرزی- باید هم صرف‌نظر کنید چون این دلیل است برای این‌که شما نمی‌دانید چطور خرج کنید و برای چه می‌خواهید) عرض کنم همان طوری که در کمیسیون اقتصاد ملی مذاکره شد نظر این بود که یک فهرستی بیاورند که مجلس از نظر فنی و کلی ببیند که این قابل خرج هست یا نیست و من خیال می‌کنم که فرقی نمی‌کند که آن کیسیون‌های مربوطه باشد یا کمیسیون‌های مربوطه باشد یا کمیسیون‌های خاصی باشد ولی خواستم توجه بفرمایید که قید و بند آن قدر نباشد که تعلیق محال باشد و مشکلات آن قدر زیاد بشود که نشود استفاده کرد.
رئیس- آقای امامی
نورالدین امامی- استدعا می‌کنم جناب آقای خلعتبری توجه بفرمایند بنده خودم را موظف می‌دانم که به آقا همیشه اظهار ارادت بکنم چون آقا را خیلی وارد در کارها می‌دانم ولی با این لوایح و قوانین آقای دکتر مصدق سیصد چهار صد تا قانون و شب و روز گرفتاریهای ما در کمیسیون‌ها این ۱۸ نفر هم از همین افراد و همین آقایان خواهند بود فرض بفرمایید که بنده که در کمیسیون دادگستری هستم آقا که در کمیسیون دارایی هستید چطور آقا کار مربوط آن کمیسیون را خواهید کرد و در این کمیسیون هم شرکت می‌کنید؟ این است که به عقیده بنده پیشنهاد خود دولت خیلی بهتر است که موضوع کشاورزی به کمیسیون کشاورزی موضوع برنامه به کمیسیون برنامه موضوع قسمت دیگر به کمیسیون مخصوص خودش می‌رود آقایان محترم هم اگر نظریاتی دارند فرمایشی دارند ممکن است درآن موارد و در آن ایام تشریف بیاورند در آن کمیسیون‌ها توضیحاتی بدهند فرمایشاتی بکنند آقایان رفقا هم البته متقاعد می‌شوند والا این هم یک باری است بر روی بارهای دیگر و آن وقت همه این کارها می‌ماند روی هم و انبار می‌شود (صحیح است) این را استدعا می‌کنم جناب عالی و سایر رفقا پیشنهادتان را پس بگیرید.
رئیس- باید رای گرفت بعضی از نمایندگان پس گرفتند.
رئیس- پس گرفتید؟ (خلعتبری- بلی) پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی اینجانب پیشنهاد می‌کنم تبصره ۲ ماده واحده به طریق ذیل اصلاح شود استفاده از ریال حاصل از ۷۵ میلیون دلار اعتبار برای تأمین احتیاجات ضروری منوط به تصویب مجلس شورای ملی خواهد بود.
رئیس- این دیگر گذشته در آن قسمت تمام شد.
(بقیه پیشنهاد به شرح ذیل خوانده شد)
ولی به هر حال معادل ریال حاصل از ۲۳ میلیون دلار اعتبار مزبور باید به مصرف ازدیاد سرمایه بانک کشاورزی و بانک رهنی و ساختمانی و تأسیس بانک معدنی و صنعتی خواهد رسید دولت مکلف است لوایح لازم برای اجرای این امر را در ظرف یک ماه تهیه و برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی نماید. خلعتبری
رئیس- آقای خلعتبری بفرمایید
خلعتبری- آقایان استدعا می‌کنم با این پیشنهادی که بنده کردم توجه خاصی بفرمایید این بهترین اقدامی‌است که مجلس شورای ملی چنانچه تصویب بفرمایید در این دوره خواهد کرد و بهترین یادگار آقایان خواهد بود برای مملکت و مجلس. عبدالرحمن فرامرزی یک بار بخوانید.
خلعتبری- حالا خودم توضیح می‌دهم. عرض کنم قرضه ما اینجا سه جور است یکی هفتاد و پنج میلیون دلار برای طرح‌های عمرانی و تولید دوم ۷۵ میلیون دلار به عنوان احتیاجات ضروری که ۷۵ میلیون دلار است ۳۲ میلیون دلارش را آقای وزیر دارایی فرمودند که برای کسر بودجه لازم دارند بنابراین می‌ماند ۴۳ میلیون دلار دیگر خیلی جای خوشوقتی است که امروز آن چیزی که همه آقایان نظر داشتند در پیشنهاد همکار محترم تصویب شد یعنی موضوع نظارت مجلس شورای ملی در مصرف آن منظور دوم ما باید این باشد که از این قرضه و اعتبار آن چیزی که فعلاً از همه چیز لازم و واجب‌تر است و باعث ترقی و پیشرفت امور زندگی مردم می‌شود آن را تأمین کنیم و الان یک فرصتی پیش آمده برای این‌که از این وجوهی که می‌گیریم از این قرضه و از این اعتبار آن چیزی که برای مملکت از همه چیز لازم‌تر و واجب‌تر است تأمین کنیم و آن این است که امروز مملکت ما احتیاجش به مسائلی محرز و روشن است که در رأس همه اینها کشاورزی است (احسنت) یک قلم به آقایان عرض کنم مصر سالی نه صد میلیون الی هزار میلیون دلار صادرات پنبه دارد (صحیح) افغانستان ۱۵۰ میلیون دلار صادرات پوست دارد اینها چیزهایی است که اگر ما پول را برای آن صرف کردیم خدمت و افتخار است و بهترین یادگار است و اگر این فرصت از دست رفت دیگر آقایان ریش این آقای وزیر دارایی را نمی‌توانند به دست بیاورند (خنده نمایندگان) (یکی از نمایندگان- حالا هم نمی‌توانیم) اینجا برای کشاورزی هم کشاورز محتاج است هم ملاک محتاج است هم خورده مالک محتاج است، همه اینها فقیرند اشتباه نکنید همه محتاج به کمک هستند کشاورز اگر محصولش را ارزان به سلف نفروشد به خدا در آمدش خوب است خورده مالک را اگر شما کمک کردید خودش قنات در می‌آورد سد می‌سازد زندگیش را مرتب می‌کند به این ایلات و عشایر که همکار محترم آقای سلطان مراد بختیار برای آنها پیشنهاد دادند از این راه کمک می‌شود بهترین کمک این است که وقتی شما ۲۳ میلیون دلار اینجا اعتبار گذاشتید که ۱۸۰ میلیون تومان می‌شود ۸۰ میلیون تومانش را برای امور کشاورزی اختصاص بدهند آن وقت به آن عشایر ده بیست سی میلیون تومان پول می‌رسد که بروند دامپروری را درست کنند خانه بسازند عشایر به خانه احتیاج دارند مستخدمین دولت، افسر، کارگر، طبقه متوسط همه اینها خانه می‌خواهند کشاورز خانه می‌خواهد این خانه‌ها را باید خراب کرد و خانه‌های خوب برایشان ساخت
رئیس- آقای خلعتبری در پیشنهاد مختصربفرمایید
خلعتبری- موضوع خیلی مهم است واقعاً می‌خواهم عرض کنم که از این ۲۳ میلیون دلار بهترین استفاده را می‌شود برای مملکت کرد منتهی پیشنهاد کردم که طرحش را باید دولت تهیه کند و در ظرف یک ماه بیاورد به مجلس برای این‌که ما اینجا از این محل هفتاد و پنج تا هشتاد درصدش را تخصیص بدهیم به ولایات، توجه بفرمایید تخصیص بدهیم به قرض دادن به مالکین و خرده مالکین و کشاورزان، همینطور خانه ساختن برای کسانی که در طبقات پایین هستند، با آئین‌نامه‌های سبک و تشریفات خیلی کم بنشینیم همه‌مان فکرمان را روی هم بگذاریم و این پول را طبق آئین‌نامه‌هایی مصرف کنیم که بحمدالله و خواست خداوند وضع مردم خوب بشود، همینطور وضع کشاورزی، همینطور وضع ایلات وعشایر همینطور از لحاظ ساختمان و کار کردن در معدن فعالیت‌های معدنی زیاد بشود یک بانک تولیدی و معدنی درست بکنیم که مردم به کار گماشته شوند معدن‌ها را به دست خودمان اداره کنیم.
بنده در اطراف این پیشنهاد زیاد تر از این عرضی نمی‌کنم به لقمان حکیم حکمت آموختن صحیح نیست. این است که من خواهش می‌کنم آقای وزیر دارایی هم قبول کنند برای این‌که اگر واقعاً قبول نکردند و این قرضه‌ها مصرف شد و به مصرف واقعی رسید خودش نرسید خدا شاهد است آن وقت آقای وزیر دارایی برای شما نام نیکی باقی نخواهد ماند، این را موافقت بفرمایید.
رئیس- اینجا بنده یک توضیحی بدهم که آقای روشن بشنود برای خرید چیزهای ضروری از ۷۵ میلیون دلار یک ریالی به دست دولت می‌آید الان مجلس رأی می‌دهد. ایشان مقصودشان این است که از ۲۳ میلیون دلار عاید می‌شود کمک بشود به این بانک‌ها ودر ظرف یک ماه هم دولت برنامه‌اش را بیاورد و به تصویب مجلس شورای ملی برساند، به عقیده بنده این عیبی ندارد. آقای فرامرزی بفرمایید
خلعتبری- جناب آقای رئیس این از ۳۲ میلیون نیست این علاوه از ۳۲ میلیون است آن را دولت به جای خودش استفاده می‌کند آن ۲۳ میلیون از ۷۵ میلیون که باقی می‌ماند برای این کار و بعد هم اگر نشد فشار می‌آوریم اعتبارش را می‌گیریم.
عبدالرحمن فرامرزی- خیلی معذرت می‌خواهم می‌گویند یک زاهدی، عابدی در بنی‌اسرائیل شب و روز عبادت می‌کرد بعد خداوند گفت در ازای این عبادت‌های تو من سه دعا از تو قبول می‌کنم، هر دعایی که بکنی. دید خیلی خوب است گفت یکی برای دنیا می‌کنم یکی برای آخرت یکی هم ذخیره است زن زشت بی‌ریختی داشت گفت آن یک دانه زیادی را دعا کن من خوشگلترین زن‌های دنیا بشوم دعا کرد اینجور هم شد یک شاهزاده خوشگلی رد شد زن عاشق او شد، دعای دومش گفت خدایا این را تو یک سگ سیاهی بکن. زن شد یک سگ سیاه افتاد در خانه بچه‌های زن و خود مرد دلشان به حالش سوخت دعا کرد که خدایا این زن را مثل اول بکن، سه دعا را خدا از او قبول کرد نتیجه‌اش این شد که زنش زن اولی بود چرا؟ برای این‌که این عابد نقشه نداشت برای این‌کار. دلیل این پیشنهادهای متفرق و متناقض و این‌که وزیردارایی گاهی قبول می‌کند گاهی قبول نمی‌کند این است که آنها اصلاً نقشه خرج ندارند پس قرض را لازم ندارند نمی‌دانند که اصلاً برای چه قرض می‌خواهند بکنند. (احسنت) یک قرضی به اینها می‌دهند پول می‌بینند قرض می‌کنند و بعد نمی‌فهمند چه جور خرجش کنند (مهندس جفرودی- اگر آنها نقشه ندارند ما که داریم) بعد از مدتی این پول رفته از بین قرض سر جایش مانده و هیچ چیز عاید مملکت نشده پول‌هایی که در این مدت
یعنی از ۱۳۲۰ به این طرف از خارج به ایران داده شده خیلی بیش از این پولی است که آقایان می‌خواهند قرض کنند یک قران از آن پول‌ها باقی نیست یک جایش هم معین نیست که این پول‌ها را کجا خرج کرده‌اند این قرض هم که شما می‌کنید همینطور خواهد بود، به دلیل این پیشنهادها، دولت نقشه دارد و می‌فهمد قرض برای چه می‌خواهد بکند، اگر دولت نقشه دارد باید در کمیسیون با آن قسمت‌های مؤثر مجلس تماس بگیرد و بگوید آقا ما برای این موارد پول لازم داریم و آن وقت قرض بکند اگر دولت نقشه دارد و اگر می‌داند این قرض را برای چه می‌خواهد بکند اگر مجلس اعتماد دارد که این دولت بی‌جهت پول خرج نمی‌کند چرا برای خرج این وجوه به مجلس پیشنهاد می‌کند من با هر نوع این‌گونه پیشنهادها مخالفم یا دولت خرج ضرویش را می‌داند چیست آن را باید در آن محل خرج کند مجلس شورای ملی هم باید فقط نظارت کند یا نمی‌داند دولت پس نباید قرض بکند و پولی هم به هدر برود و فردا ملت ایران زیر بار این قرض بماند که بعد منتظر باشیم یک انقلاب دیگری مثل انقلاب روسیه درست بشود، وضع دنیا عوض بشود و این قرض را به ما ببخشد من با اصل قرض مخالفم آن وقت با این پیشنهادها هم که موجب تفریط این پول‌ها می‌شود بیشتر مخالفم وبعد از این‌که با اصل قرض مخالفم باید دولت نظر داشته باشد و با مسئولیت خودش و نظارت مجلس این پول‌ها را خرج کند.
رئیس- آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی- بنده متأسفانه به آن درجه از عبادت نرسیده‌ام که خداوند ۳ دعای مرا قبول بکند اگر رسیدم دعایی در حق جنابعالی خواهم کرد (خنده نمایندگان) آنچه بنده
می‌خواهم عرض کنم این است که ما می‌دانیم این قرض را برای چه می‌خواهیم بکنیم و محل خرج آن را هم در نظر گرفته‌ایم کجا خرجش کنیم فقط مجوز آن را از مجلس می‌خواهیم ولی طوری نفرمایید که ما در این کار در بمانیم جناب آقای خلعتبری بنده عرض کردم در روز اول آنچه مسلم است ۵۳ میلیون دلار برای کارهای عمرانی است و ۳۲ میلیون دلار برای احتیاجات ضروری و ۱۵۰ میلیون که بنده گذاشته‌ام ۷۵ و ۷۵ برای تحصیل یک مجوزی بود که اگر این پول را بعداً بیشتر به ما دادند اگر ضرورت داشت بگیریم و اگر لازم شد دیگر محتاج به تحصیل مجوز جدیدی نباشد. پس بنابراین خرس نزده را پوستش را تقسیم نکنید اگر بنا شد بدهند خدمت آقایان شرفیاب می‌شویم و محل خرجش را معین می‌کنیم آنچه مسلم است این است که پیشنهادی را تصویب نفرمایید و تصور بفرمایید یک تکلیفی برای دولت به وجود آمده و بانک کشارزی، بانک ساختمانی تمام این کارها را توسعه می‌دهد این به نظر بنده صحیح نیست آقایان فرمودند که استفاده از محل ریالی این اعتبار منحصراً با تصویب مجلس شورای ملی باشد پس اجازه بفرمایید عجالتاً این ۳۲ میلیون دلار را بگیریم محل خرجش هم کسر بودجه است و انشاءالله اگر وضعمان بهتر شد بقیه را که گرفتیم خدمت آقایان شرفیاب می‌شویم. (خلعتبری- ما می‌گوییم اگر گرفتید بدهید) آخر آقا آن تکلیفی که جنابعالی برای بنده معین می‌کنید بنده که به دیگران نمی‌توانم تحمیل کنم، فرمایشات جنابعالی همه‌اش صحیح و منطقی است و نسبت به ماهیت بنده نمی‌خواهم مخالفت کنم ولی آنچه مسلم است این است که بعد آقای فرامرزی می‌فرمایند نمی‌دانید برای چه می‌خواهید قرض کنید. ما خودمان می‌دانیم برای چه می‌خواهیم ۳۲ میلیون برای کسر بودجه می‌خواهیم ۵۳ میلیون برای کارهای عمرانی این محل شبهه نیست بنده می‌خواهم تقاضا کنم این پیشنهاد را آقا بگذارید برای آن موقعی که خواستیم بقیه‌اش را بگیریم. در وضع حاضر شما فکر می‌کنید یک همچو پیشنهادی بدهید ما را متعهد کنید در صورتی که وضع ما معلوم نیست (خلعتبری- شما مطالعه می‌فرمایید بنده می‌گویم از این پول اگر گرفتید ۲۳ میلیون دلار برای این مصرف باشد) اگر حس می‌فرمایید منطق بنده آقایان را قانع می‌کند نفرمایید مغالطه می‌کنی. آخر در کجای دنیا پولی را که نگرفته‌اند برایش محل خرج معین می‌کنند. (ارسلان خلعتبری- اگر ۳۲ میلیون دلار اعتبار است تصویب مجلس هم روی ۳۲ میلیون دلار باید باشد چرا رقم را سنگین نشان می‌دهید) عرض کنم اگر ضرورت اهمیت موضوع آقا را تحریک کرده است بنده حرفی ندارم بنده خودم طرفدار کشاورزی هستم ولی این ۳ تا بانک یواش یواش دارد بلای جان ما می‌شود هر پولی می‌خواهیم فوراً پیشنهاد می‌شود به این بانک‌ها داده شود بنده خواهش می‌کنم این را بگذارید برای بعد آنچه مسلم است این ۳۲ میلیون دلار است آن قسمت بعدش را که گرفتیم خدمتتان شرفیاب می‌شویم، آقا پیشنهاد کنید. (خلعتبری -گرفتید خرج کنید نگرفتید خرج نکنید)
رئیس- پیشنهاد مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
رئیس- اگر آقایان موافقند اینطور نوشته شود که دولت مکلف است از ریال حاصل از ۷۵ میلیون دلار ریال ۲۳ میلیون دلارش را به این مصرف برساند دیگر آن مقدمه لازم نیست.
وزیر دارایی- اگر عبارت اینطور نوشته شود ما دچار اشکال می‌شویم.
رئیس- مجلس به ۱۵۰ میلیون دلار رأی می‌دهد ۱۵۰ میلیون دلار است این هم از آن محل منظور شود (مسعودی- در قسمت بعدی) قسمت بعدی ندارد از وجوه حاصله از قرضه است پس به این اصلاح که دولت مکلف است که ریال حاصله از ۲۳ میلیون دلار را که از ۷۵ میلیون دلار گرفته می‌شود برای این کار بدهد رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد.
وزیر دارایی- این اصلاً عملی نیست ۷۵ میلیون نگرفته را چه چیزش را صرف کنیم پس بنده همان ۳۲ میلیون دلار را پیشنهاد می‌کنم چیزی را که نگرفته‌ام چطور مکلف باشم؟
رئیس- وقتی که گرفتید شما الان رأیش را از مجلس می‌گیرید جزو قرضه می‌شود. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت گردید)
مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی به منظور تمرکز مالی کشور پیشنهاد می‌نماید کلیه وجوه دولتی اعم از درآمدهای اختصاصی وزارتخانه‌ها و ادارات و وجوه مربوط به قرضه خارجی و هرگونه در آمد دیگر که از هر طریق باشد و کلیه درآمد بنگاه‌ها و شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و یا مؤسساتی که دولت در آن ذیسهم بوده و به وسیله مأمورین دولتی اداره می‌شود و سازمان برنامه و مؤسسات تابع آن به استثناء بانک‌ها و همچنین کلیه وجوهی که بنا به مقررات خاصی به وسیله مأمورین دولت در وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌ها و سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی دریافت می‌شود باید به حساب‌های خزانه‌داری کل در بانک ملی تحویل شود خزانه‌داری کل موظف است در آخر دوره مالی هر سال بیلانی سالیانه و در صورت اقتضا بیلانی شش ماهه نیز منتشر نماید که نموداری از کلیه دریافتی‌ها و پرداخت‌های مملکتی باشد، قوانینی که مخالف این پیشنهاد باشد از تاریخ تصویب این قانون ملغی می‌شود. مرآت اسفندیاری.
رئیس- آقای مرآت اسفندیاری.
مرآت اسفندیاری- عرض کنم پیشنهادی که بنده تقدیم کردم به منظور تمرکز امورمالی کشور است به طوریکه آقایان استحضار دارند درآمدهای مملکتی آن طوری که باید و شاید متمرکز نیست و خزانه داری کل اصولاً به همین منظور تأسیس شده که هر نوع درآمدی در کشور وجود دارد در خزانه‌داری متمرکز بشود و بعد به مصارف و احتیاجاتی که قانون برای آن معین کرد و اجازه داده برسد بنده به همین منظور پیشنهادی دادم که کلیه درآمدهایی که کشور دارد از قبیل قرضه و یا درآمدهای متفرقه دیگر ابتدا در خزانه‌داری کل متمرکز بشود بعداً طبق قانونی که اجازه داده شده یا دستوری که دادند به قسمت‌ها و به ادارات دیگر داده شود علاوه بر این درآمدهایی که خود مؤسسات دارند آنها به حساب خزانه‌داری ریخته بشود بعداً بنا به تقاضای خود ادارات این پول مجدداً واگذار به آنها شود این پیشنهادی بود که بنده مختصراً تذکر دادم و گمان می‌کنم از هر حیث به صلاح مملکت است و جناب آقای وزیر دارایی هم در خارج با آن موافقت فرمودند.
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- بنده با این پیشنهاد موافقم کما این‌که در بودجه کل کشور هم گذاشتیم ولی البته این کمکی خواهد شد که اگر حالا تصویب شود سبب می‌شود که زودتر این کار عملی شود.
رئیس- قسمت عواید نفت که باید صرف کارهای عمرانی و سازمان برنامه بشود نباید جزو آن باشد آن قانون دارد نمی‌شود، آن وجوه باید در بانک ملی به اسم خودش باشد و به مصرف خودش برسد (مرآت اسفندیاری- چه مانعی دارد به خزانه بیاید و به همان مصرف برسد) (تیمور تاش بنده پیشنهاد می‌کنم طبع و توزیع شود از بس که مفصل بود ما از آن چیزی نفهمیدیم) آقای جلیلی بفرمایید
جلیلی- بنده اصلاً با حرف مخالفم و عرایضی که می‌خواستم بکنم این است که ما دیدیم یک پیشنهادهایی اینجا خوانده شد که خود بنده نمی‌فهمم همین پیشنهاد آقای مرآت اسفندیاری به قدری مفصل است که باید طبع و توزیع بشود تا بفهمیم و سی تا پیشهاد که ۱۵ تا خوانده شده است این لایحه قرضه خواهی نخواهی از تصویب مجلس می‌گذرد ولی خوب است بیاییم حالا یک کاری بکنیم که بعد از این‌که تصویب شد یک چیزی باشد که دولت هم بتواند عمل کند با این‌که بعضی از آقایان میل ندارند این لایحه تصویب بشود ولی در عین حال این تصویب خواهد شد با یک صورت خیلی بدی که توی آن گیر کنیم بنده می‌خواهم عرض کنم اگر این لوایح به صورت دو شوری بود این اشکالات پیش نمی‌آمد اصلاً حسن دو شوری بودن این است که مطالعه می‌شود
رئیس- یک شوری شد. مجلس رأی به یک فوریتش داد.
جلیلی- حالا ما این پیشنهاد را تصویب می‌کنیم بدون این‌که بفهمیم چه
می‌کنیم بعد گرفتار می‌شویم یک چیز بدتری خواهد شد بنده معتقدم که اگر آقای وزیر دارایی موافقت بفرمایند در یک جلسه خودشان تشریف بیاورند پیشنهادها را ببینند مطالعه بشود بهتر است که گرفتار این اشکالات نشویم (احسنت)
رئیس- این پیشنهاد بدی نیست به عقیده بنده یک استثنایی باید داشته باشد به استثنای عواید نفت که مطابق قانون باید به مصرف خودش برسد مگر الان در بانک ملی پول نفت جمع نمی‌شود؟ (وزیر دارایی- خیر قربان) آقای وزیر دارایی بفرمایید
وزیر دارایی- در این‌که کلیه درآمد مملکت باید در خزانه مملکت جمع بشود محل شبهه و تردید نیست این‌که فرمودند محل خرج درآمد نفت سازمان برنامه است همین الان هم بنده دستور می‌دهم به سازمان برنامه بپردازند و الّا رأساً سازمان برنامه نمی‌تواند بگیرد بنابراین به نظر بنده همانطور که در قانون بودجه این تبصره را گذاشه‌ایم هیچ اشکالی ندارد که پول بیاید خزانه‌داری کل منتهی نحوه صرفش مطابق قانون مخصوص خواهد بود یعنی اگر بنگاه آبیاری و سازمان برنامه مقررات مخصوصی دارند که خارج از قانون محاسبات است اشکالی ندارد ولی به نظر بنده تا الان یکی از اشتباهات بزرگ این بوده است که درآمد و خرج مملکت از هر رقم که بخواهد باشد در خزانه‌داری کل متمرکز نبوده است بالاخره باید این پول‌هایی که به عناوین مختلف از مردم گرفته می‌شود معلوم باشد چه مقدار است و چه پول‌هایی گرفته می‌شود، آقای تیمور تاش بعضی از این بنگاه‌ها و دستگاه‌های دولتی شاید صد میلیون موجودی دارند در صورتی که بعضی اوقات حساب خزانه بدهکار است اگر تمام این پول‌ها در یک جا متمرکز باشد ما می‌توانیم از آن استفاده کنیم در سابق هم همینطور عمل می‌شد علی‌ایحال بنده در متن بودجه سال ۳۴ این موضوع را گذاشته‌ام و باید از لحاظ درآمد تمام این پول‌ها در خزانه متمرکز بشود اعم از درآمد و مخارج که از مجرای خزانه‌داری کل باشد (صحیح است)(تیمورتاش- ولی جایش اینجا نیست) و این‌کار به نظر بنده از لحاظ مالی مملکت صحیح است و باید این کار بشود و این پیشنهاد را بنده اگر قبول کردم با این قانون که تصویب می‌شود برای این است که زودتر عملی خواهد شد و لااقل بنده از الان روی آن عمل می‌کنم
رئیس- پیشنهاد مجدداً قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
به منظور تمرکز مالی کشور پیشنهاد می‌نماییم کلیه وجوه دولتی اعم از درآمدهای اختصاصی وزارتخانه‌ها و ادارات و وجوه مربوط به قرضه خارجی و هرگونه درآمد دیگر که از هر طریق باشد و کلیه درآمد بنگاه‌ها و شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی و یا مؤسساتی که دولت در آنها ذیسهم بوده و به وسیله مأمورین دولتی اداره می‌شود و سازمان برنامه و مؤسسات تابعه آن به استثنای بانک‌ها و همچنین کلیه وجوهی که بنا به مقررات خاص وسیله مأمورین دولت در وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌ها و سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی دریافت می‌شود باید به حساب‌های خزانه‌داری کل در بانک ملی تحویل شود و خزانه‌داری کل در بانک ملی تحویل شود و خزانه‌داری کل موظف است که در آخر دوره مالی هر سال بیلانی سالیانه و در صورت اقتضا بیلانی شش ماهه نیز منتشر نماید که نموداری از کلیه دریافتی‌ها و پرداخت‌های مملکتی باشد از تاریخ تصویب این قانون ملغی می‌شود مرآت اسفندیاری
مسعودی- اصل ۴ هم هست مواظب باشید مثل اعتبار تبلیغات نشود
تیمورتاش- آقا شما با یک تبصره پیشنهادی خودتان تمام قوانینی که گذشته است ملغی می‌کنید
رئیس- آقای مشایخی مخبر کمیسیون بودجه هستند، بفرمایید
مشایخی- پیشنهاد آقای مرآت اسفندیاری به نظر بنده روح قانون محاسبات عمومی‌است و این یکی از اصول مسلمه است و در تمام دنیا رسم است که تمام درآمدهای کشور باید به حساب مخصوصی در خزانه‌داری کل ریخته شود (تیمورتاش- ولی جایش اینجا نیست) وزیر مالیه مسئول نظارت در دخل و خرج مملکت است اگر چنانچه وزیر مالیه را مسئول در دخل و خرج مملکت بشناسیم چگونه ممکن است معتقد باشیم درآمدهایی در کشور باشد و به خزانه‌داری کل ریخته نشود به علاوه می‌گویند بودجه سند دخل وخرج مملکتی است این تعریف بودجه است اگر این تعریف را قبول داریم درآمد راه‌آهن، درآمد سازمان برنامه، درآمد شرکت بیمه درآمد سایر مؤسسات به هر اسم و رسم که درآمدی تحصیل می‌کنند باید برود به حساب خزانه‌داری کل و از حساب خزانه‌داری کل به مصر ف قانونی خودش برسد بنا علیهذا درآمدهای حاصله از شرکت نفت قدر مسلم این است که حتماً باید به خزانه‌داری برود صحیح است که قانون مخصوصی دارد ولی این کار منافات ندارد ما اگر در سه سال ۱۵۰ میلیون درآمد از راه نفت داشته باشیم و باید برای مصرفی که قانون گذشته وبه آن اختصاص داده شده برسد چه مانعی دارد که بیاید در جمع بودجه کشور به صورت جمع درآمد منظور شود و خرجش هم طبق قانونی منظور شود یکی از عللی که ما نتوانستیم یعنی کمیسیون بودجه نتوانست به بودجه سال ۳۳ گزارش جامعی تقدیم کند و به مجلس بدهد برای این بود که ما بودجه را ناقص می‌دانستیم آن بودجه شامل دخل و خرج مملکت نبود درآمدهای مؤسسات ضمیمه نبود در صورتی که از بودجه دولت پول می‌گرفتند به هر حال این پیشنهاد را من مفید و ضروری می‌دانم (تیمورتاش- این پیشنهاد مخالف قوانین نفت است) اصلاح بفرمایید (تیمورتاش- اصلاح چی؟ می‌خواهم با یک تبصره تمام قوانین را ملغی کنید) اینطور نیست (همهمه نمایندگان، زنگ رئیس) این پیشنهاد روح قانون محاسبات عمومی‌است (تیمورتاش- به هیچ‌وجه چنین چیزی نیست شما می‌گویید تمام قوانین که مخالف با این قانون است لغو است)
رئیس- فعلاً تا تصمیم قطعی روی این پیشنهاد گرفته شود، پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود: تبصره از اعتباراتی که به موجب ماده واحده حاصل می‌شود مبلغ ۲۰۰ میلیون تومان برای کمک به تأمین آب سالم و برق شهرستان‌ها اختصاص یافته و به صورت وام در اختیار شهرداری‌ها گذارده مشود که در تحت نظارت سازمان برنامه و سایر مؤسسات واجد صلاحیت به مصرف برسانند محمود رضایی عمیدی نوری تکلیف آن پیشنهاد چه شد؟
رئیس- باید ببینیم که اصلاً وارد هست یا خیر اگر وارد باشد رأی می‌گیریم. آقای رضایی بفرمایید
محمود رضایی- آقایان محترم اطلاع دارید که وضع ولایات خیلی رقت انگیز است (صحیح است) و متاسفانه هیچ توجهی نسبت به وضع مردم شهرستان‌ها نمی‌شود آنچه هم که پول به هر عنوان توی این کشور بیاید کسی خارج از تهران جایی را نمی‌بیند و پولی برای مردم شهرستان‌ها خرج نمی‌شود چون فردا پرداخت این پول بگردن تمام اهالی این مملکت است بنابراین لا اقل از قسمتی از این وام دریافتی بایستی مردم شهرستان‌ها منتفع بشوند، بنده پیشنهاد کردم که دویست میلیون تومان از اعتباراتی که به موجب ماده واحده دولت دریافت می‌کند به صورت وام بدهند به شهرداری‌ها برای تأمین برق و آب شهرستان‌ها (صحیح است) این پیشنهاد دو جنبه دارد که به آقایان عرض می‌کنم قسمت اولش این است که به موازات برنامه‌های عمرانی و تولیدی که در مملکت می‌خواهد اجرا بشود احتیاج به نفر سالم هم داریم که به موازات آن بایستی تهیه آب سالم برای مردم که در رأس تمام مسائل است تأمین بشود حسن دوم این قضیه این است که چون ما این پول را به صورت وام می‌دهیم به شهرداری‌ها بعد می‌دانیم لااقل دریافت مجدد این وجوه از چه راهی است که شهرداری‌ها بایستی در طی این مدت ۱۰، ۱۵، ۲۰ سال این پول را از درآمد خودشان پس بدهند که بعداً موقعی که می‌خواهید بپردازید بلامحل نباشد و از جناب آقای وزیر دارایی استدعا می‌کنم که مراعات مردم شهرستان‌ها را بفرمایند از نمایندگان محترم شهرستان‌ها هم تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایند (مهندس اردبیلی- این پول کم است) چون بنده می‌دانم بیشترش را نمی‌دهند اگر این مقدار بدهند ما راضی هستیم.
رئیس- آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی- اگر آقایان محترم نسبت به عرایض بنده راجع به اصل موضوع توجه می‌فرمودند شاید اغلب این پیشنهادات داده نمی‌شد، بنده عرض کردم ۵۳ میلیون دلار برای کارهای عمرانی و تولیدی است که از طرف بانک واردات و صادرات آمریکا تحت شرایط معینی داده می‌شود و این ۵۳ میلیون دلار را عیناً به ما نمی‌دهند باید نقشه‌هایی تنظیم بشود و تصویب بشود به آن‌جا بفرستیم و آنها مطالعه کنند ملی بودن اجرای نقشه‌ها را موافقت بکنند تا این پول را بدهند بنابراین دویست میلیون تومان برای لوله‌کشی شهرستان‌ها که نهایت ضرورت را دارد بنده می‌خواهم از آقای رضایی بپرسم که ما این پول را به چه طریقی بگیریم از آنها ۳۲ میلیون دلاری که برای احتیاجات ضروری است آن هم که انواع و اقسام پیشنهادها می‌شود بنابراین اخذ این وام یک شرایط معین و مشخصی دارد، اگر آقایان با عرایض گذشته من متقاعد نیستند که گرفته بشود بفرمایید نمی‌گیریم ولی اگر ضرورت مسلم شد باید این کار را کرد بنده با کار لوله‌کشی موافقم و این خودش کار عمرانی است باید این عمل بشود ولی از درآمد خودمان که بدون قید و شرط است از آن محل تأمین کنیم این قسمت را اختصاص بدهید به کمبود اعتبار خودمان، بنده خواستم تقاضا کنم که آقایان توجه بفرمایید این ۳۵ میلیون دلار
که اختصاص داده شده به کارهای عمرانی و باید در تحت شرایط معینی باشد فعلاً انجام بدهیم و بقیه کار را هم ممکن است از درآمد خودمان و بدون آن شرایط انجام بدهیم خرج لوله‌کشی را باید به وسیله سازمان برنامه انجام داد و نظر آقایان را تأمین کنیم و الّا با این شرایط که بنده نمی‌توانم قرض بگیرم اعتبار بگیرم، تمام فرمایشات آقایان صحیح است و بنده هم روی تأیید مجلس حس می‌کنم که این احتیاجات هست ولی باید این پول‌ها را هم بریزیم و احتیاجات را در نظر بگیریم هر کدام را در مقام و موقعیت خودش خرج کنیم بنابراین خواستم از آقایان تقاضا کنم که تشریف بیاورید به سازمان برنامه من هم می‌آیم در خدمتتان (محمود رضایی- یک سال است می‌رویم یک میلیون تومان برای لوله‌کشی سبزوار بگیریم نمی‌دهند) تازه ما داریم یک پولی بدست می‌آوریم آقا یک قدری حوصله بفرمایید این پول‌ها متمرکز بشود رسیدگی بشود البته نظر آقایان تأمین خواهد شد ولی به این صورت به نتیجه نمی‌توانیم برسیم ضمناً خواستم توجه بفرمایید در پیشنهادهایی که آقایان می‌فرمایند توجه به اصول این کار داشته باشید و الّا قابل اجرا نیست.
رئیس- آقای رضایی پس گرفتید یا رأی بگیریم؟
رضایی- پس گرفتیم (احسنت)
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم بهره ده میلیون لیره از سه درصد تجاوز نکند و مدت پرداخت آن از ۵ سال به ۱۰ سال تمدید و شروع پرداخت بعد از ۵ سال بشود.
مهدی ارباب- یک نفر از نمایندگان این باید برود به سنای آمریکا.
مسعودی- مقصود ایشان ده میلیون لیره انگلستان است
رئیس- آقای ارباب بفرمایید
ارباب- عرض کنم دو دولت بزرگ که متوجه آلام ما هستند خواستند قرضه‌ای بدهند این معنی ندارد که یکی با بهره سه درصد باشد و یکی بیشتر و بنده یقین دارم اگر میل دارند این لطف را بفرمایند این دولتی هم که ۱۰ میلیون لیره به ما می‌دهد به مأخذ همان سه درصد بهره را موافقت کند به علاوه مدت ۵ سال را یک تاجر به یک تاجر دیگر بیشتر قائل است دریک معامله بزرگی و با اهمیت دولت انگلستان این مدت تناسب ندارد که یک وامی‌را که می‌دهند مدتش به این کوتاهی باشد بنده معتقدم که جناب آقای وزیر دارایی هم موافقت کنند که وارد مذاکره بشوند مجلس هم تأیید کند که لااقل مدت پرداخت وام ۱۰ سال باشد و بعد از ۵ سال شروع به استرداد اقساط وام بشود این خیلی مطلب روشنی است که تصور می‌کنم دولت قرض دهنده هم با این پیشنهاد با کمک جناب آقای دکتر امینی موافقت کند و آقایان هم انشاءالله رأی خواهند داد.
رئیس- آقای وزیر دارایی بفرمایید
وزیر دارایی- عرض کنم راجع به اضافه کردن مدت قرضه انگلستان آقای تیمور تاش هم در جلسه گذشته تذکری دادند بنده هم عرض کردم مذاکره می‌کنیم که مدتش زیادتر باشد مدتی که هست ۵ سال است که از سال دوم شروع می‌شود پرداخت این قسمت را هم کوشش می‌کنیم شاید موافقت کنند (یک نفر از نمایندگان- آقا مصرف این ده میلیون لیره را هم بفرمایید) اما راجع به این‌که بهره از ۴ درصد بشود به ۳ درصد آقایان توجه بفرمایید که ما خیلی چانه زدیم آنها موافقت نکردند کمتر باشد معمولاً در این قبیل اعتبارات هر ۴ تا ۵ درصد است فقط بهره ۳۲ میلیون دلار را چون برای احتیاجات ضروری بود سه درصد موافقت کردند و در این کار نهایت مساعدت را کرده‌اند که مطابق بهره قرضه داخلی مملکت خودشان موافقت نموده‌اند، این اعتباراتی که برای کارهای تجاری داده می‌شود معمولاً بهره آن ۴ درصد است کما این‌که بهره ۷۵ میلیون دلار هم که برای کارهای عمرانی است در حقیقت هر ۴ درصد است و بعداً تغییر می‌کند ضمناً ما برای این مساعدت و کمکی که برای دو سال فاصله می‌شود و ما جلو هستیم از پرداخت اقساط وام باید تشکر هم بکنیم عرض کنم آنها که اصرار نکردند این پول را به ما بدهند خواستند کمک کنند تا این مدت دو سالی که ما مضیقه داریم و خرجمان زیاد است با نظم اقتصادی و مالی ما این کمک را کرده‌اند و بنده خواستم از آقایان خواهش کنم که این مبالغ این قدر زیاد نیست که امروز ما بترسیم و بلرزیم انشاءالله درآمد مملکت طوری خواهد شد که بیش از اینها خرج خواهد کرد بیش از اینها درآمد خواهد داشت این وظیفه خود ما است که نظمی در کار درآمد و خرج قائل بشویم تمام مصائب از بین می‌رود و به نظر بنده خوش نما نیست که این قدر در اطراف آن صحبت بشود.
جمعی از نمایندگان- پس گرفتند
ارباب- پس می‌گیریم.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد. تبصره دولت مکلف است تا پایان سال ۱۳۳۴ از محل قرضه‌های خارجی و اعتبارات دیگری که برای امور عمرانی و تولیدی مصرف می‌شود مبلغ یک میلیارد ریال برای اعتبارات لازم به منظور کمک به پیشرفت امور صنعتی و معدنی در اختیار بانک ملی بگذارد تا با نظر وزارت اقتصاد ملی و شورای عالی صنعتی به مصارف مقرره برسد دکتر سعید حکمت رئیس بعد از آن رأیی که به پیشنهاد آقای خلعتبری داده شد که ریال حاصله از ۲۳ میلیون دلار را قسمتی برای بانک صنعتی و معدنی بدهند و همینطور کمک به سایر بانک‌ها بشود دیگر مورد ندارد (صحیح است) پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده واحده تحصیل وام اضافه شود. تبصره از مبالغ ۱۵۰ میلیون دلار و ۱۰ میلیون لیره دریافتی از کشورهای آمریکا و انگلستان دولت حق ندارد بیشتر از ۴۰ میلیون دلار به مصرف کسر بودجه برساند و مازاد پس از آن‌که صورت ریز به تصویب مجلس شورای ملی رسید منحصراً به مصرف کارهای تولیدی و عمرانی خواهد رسید. مهندس جفرودی پیراسته بنده مخالفم
رئیس- بفرمایید توضیح بدهید
مهندس جفرودی- یک مورد بسیار مهمی‌در دوره ۱۸ پیش آمد و آن قرارداد نفت بود که در حقیقت اتفاق نظری داشت از لحاظ شرایط و موقعیت خاص آن مورد بسیار مهم دیگری پیش آمده است و آن لایحه قرضه است و بنده خیال می‌کنم آن شرایطی که در مورد نفت وجود داشت در لایحه قرضه وجود ندارد مجلس باید مثل همیشه مخصوصاً در این مورد خیلی متعصب باشد دولت برای کسر بودجه به ۳۲ میلیون دلار احتیاج دارد مجلس هم موافقت دارد و این لایحه آمده است برای این‌که این مبلغ را کمک می‌کند که دولت از این گرفتاری بیرون بیاید و اما برای مازاد که ۱۱۸ میلیون دلار از آمریکا است و ۱۰ میلیون لیره از انگلستان است که نامی‌ازش برده نمی‌شود با برنامه وسیعی که از محل درآمد نفت تنظیم می‌شود و امید می‌رود که خرج بشود حقیقت این است که بنده از لحاظ فنی امکان مصرف این قرضه را نمی‌بینم بنده با شرایطش موافقم، شرایطش بسیار خوب است مملکت اگر توانایی داشته باشد باید از این وجوه استفاده کند ولی بنده از لحاظ شرایط فنی حقیقتش این است که بنده امکان خرج فنی معینی با وجود مبالغ درآمد نفت نمی‌بینم دولت ۳۲ میلیون کسر بودجه دارد باید کمک کرد بنده پیشنهاد کرده‌ام تا ۴۰ میلیون دلار به دولت بدهند ولی برای بقیه اگر دولت امکانی برای مصرف می‌بیند تقاضا می‌کنم صورت آن را به مجلس نشان بدهد، ارائه طریق بکند، تا ما ببینیم چه جور و کجا می‌خواهد خرج کند (نراقی- در تبصره هست) در تبصره نوشته است که در کمیسیون مجلس بیاید و این کار حق نظارت مجلس را می‌گیرد، اولاً پیشنهادی که امروز تصویب شده ریال حاصله از ۷۵ میلیون دلار را موکول به تصویب مجلس کرده است برای ۷۵ میلیون میلیون دلار دیگر و ۱۰ میلیون لیره اگر دولت نقشه‌ای دارد می‌خواهد ۵ تا سد بسازد ۴ تا کارخانه بیاورد نقشه دیگری دارند خواهش می‌کنم این نقشه را بیاورند به مجلس تا ما ببینیم چه جور می‌خواهند خرج کنند، مطلب فوق‌العاده مهم است ما که حاضریم کمک کنیم به کسر بودجه اولی اگر دولت واقعاً نظرش این است که برای کارهای عمرانی خرج کند مورد خرج را بیاورد مجلس (نراقی - می‌آورد به کمیسیون‌های مجلس) باید بیاورد به خود مجلس ده نفر را که نمی‌شود گفت مجلس. این است که باید حد اکثر محدود بشود به ۴۰ میلیون دلار بقیه‌اش را هم بیاورد به مجلس و مجلس هم آن را تصویب کند بنده از همکاران محترم تقاضا می‌کنم که احترام و قوه مجلس را حفظ کنید و نگذارید که احترام و قوه مجلس از بین برود.
رئیس- بنده خیال می‌کنم که پیشنهاد ایشان زیادتر از تقاضای دولت است تقاضای دولت سی ودو میلیون دلار است آقای وزیر دارایی بفرمایید
وزیر دارایی- راجع به امکان مصرف این پول البته بنده بیانات آقای مهندس جفرودی را تکذیب نمی‌کنم ولی توجه بفرمایید که تحصیل مجوز کردن حق استفاده و مصرف آن پول نیست ما اگر تحصیل مجوزی برای پولی می‌کنیم از این جهت است که محل مصرف آن را داشته باشیم و اگر نداشتیم مصرف نکنیم به همین جهت هم از تاریخ مصرف بهره را می‌پردازیم به از تاریخ تصویب این قانون بنا براین اینطور مقرر شد بعد از آن‌که این مجوز تحصیل شد ما طرح‌ها را بیاوریم در کمیسیون‌های مربوطه و بعد از موافقت اجرا بشود راجع به ۳۲ میلیون دلار تفاوت کسر بودجه که می‌خواهیم از این مبلغ استفاده کنیم شرایط مصرف آن معلوم شده است دیگر ۴۰ میلیون دلار را نفهمیدم برای چیست این است که عجاله آقایان متوجه ۵۳ میلیون دلار و ۳۲ میلیون باشند آن قسمت را بنده کاری بدی کرده‌ام که نوشته‌ام اگر توانستیم بیشتر بگیریم، تمام آقایان توجه می‌فرمایید به مازاد آن و به جای ۳۲ میلیون دلار ۴۰ میلیون پیشنهاد می‌فرمایید اول آن ۳۲ میلیون دلار را مصرف می‌فرمایید وقتی که گرفته شد و موافقت کردند دو مرتبه
شرفیاب خواهد شد و به عرض آقایان خواهم رسانید.
رئیس- آقای پیراسته بفرمایید.
پیراسته- عرض کنم بنده با این‌که کمال دقت را کردم بیانات آقای مهندس جفرودی درست متوجه نشدم که ایشان منظورشان از دادن این پیشنهاد چیست اگر منظورشان این است که کسر بودجه بیش از این باشد و تا ۴۰ میلیون دلار اضافه بکنید این‌که موردی ندارد چون خود دولت هم ۳۲ میلیون دلار خواسته است چرا بیشتر بگیرند اما در مورد کارهای عمرانی و امکان مصرف آن مثل این‌که مصرف عمرانی در مملکت ما اشباع شده بنده می‌خواستم عرض کنم در مملکتی که این زمین پهناور دارد آب دارد نمی‌توانیم زراعت کنیم و مردم بیکارند هر قدر پول باشد به شرط این‌که به مصرف صحیح برسد و به شرط این‌که نظارت صحیح بشود و حیف و میل نشود به نظر من کم است از یک طرف ما می‌آییم از بیکاری مردم می‌نالیم از یک طرف بیاییم بگوییم کاری نباید بشود ما باید کاری بکنیم که کارهای عمرانی و تولیدی زیاد بشود تا مملکت آباد گردد باید سعی کنیم که کار فراهم بشود آقای مهندس جفرودی فرمودند که امکان مصرف نداریم چطور امکان مصرف نداریم؟ در مملکتی که تقریباً تمام مایحتاج ضروری مردم را باید از خارج وارد کنیم در مملکتی که باید گاهی غلات هم از خارج وارد کنیم چطور امکان مصرف نداریم اگر صحبت این است که نظارت دقیق بشود در امور تولیدی این حرف صحیحی است ولی اگر بگوییم مملکت اشباع شده است دیگر جای مصرف پول نیست اینطور نیست ما یکی از هزار معادن مملکت را استخراج نکرده‌ایم و یکی از هزار اراضی زراعت خیز را هنوز کشت و زرع ننموده‌ایم چطور ممکن است بگوییم که امکان خرج و مصرف برای این پول در مملکت نداریم در صورتی که اینطور نیست و خیلی بیشتر از این هم امکان مصرف دارد منتهی هر نوع پیشنهادی که تضمین کند این نظر را هم به مصرف واقعی خودش برسد و حیف و میل نشود بنده موافقم اما اگر بگویید مصرف ندارد بنده مخالفم برای این‌که هر قدر پول باشد باز کم است شما می‌بینید شهرستان‌ها از تمام مزایا محروم هستند چطور می‌شود این پول‌ها مورد مصرف نداشته باشد؟ این است که بنده تقاضا می‌کنم اگر آقای مهندس جفرودی اگر چیزی به نظرشان می‌رسد که تضمین می‌کند مصرف صحیح را و بعداً دست دولت در عمل بسته نشود موافقم اما این که بگوییم امکان مصرف ندارد بنده مخالفم، اما از نظر کمیسیون‌ها تحت نظر و مبعوث مجلس هستند چطور عده‌ای که در کمیسیون برنامه هستند حق دارند و مصوبات آنها را دولت اجرا می‌کند و قوت قانونی دارد شما میلیون‌ها تومان در کمیسیون برنامه به مصرف می‌رسانید و در این مورد می‌گویید که کمیسیون‌ها مورد اعتماد نیست شما به کمیسیون برنامه اختیار قانونگذاری داده‌اید، مصوبات کمیسیون برنامه قابل اجرا هست اما این‌که می‌گویید به مجلس بنده مخالف هستم و آمدن به مجلس تشریفاتی دارد که هم وقت مجلس را می‌گیرد و هم نقض غرض خواهد شد بنده تقاضایم این است که آقای مهندس جفرودی پیشنهادشان را پس بگیرند چون خیال می‌کنم از سایر آقایان هم کسی رأی ندهد (مهندس جفرودی- بنده خودم رأی می‌دهم باید اثرش در مجلس باقی بماند قرضه است)
رئیس- آقای مهندس جفرودی اصلاحی در پیشنهادشان کرده‌اند قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده واحده تحصیل وام اضافه شود: تبصره از مبالغ ۱۵۰ میلیون دلار و ۱۰ میلیون لیره اعتبار دریافتی از کشورهای آمریکا و انگلستان دولت حق ندارد بیش از ۳۲ میلیون دلار به مصرف هزینه ضروری برساند و مازاد پس از آن‌که صورت ریز به تصویب مجلس شورای ملی رسید منحصراً به مصرف کارهای تولیدی و عمرانی خواهد رسید. مهندس جفرودی
رئیس- بیش از این‌که نمی‌خواستید آقای وزیر دارایی؟
وزیر دارایی- چه ضرورتی دارد؟ همینطور هست.
رئیس- عیبی هم ندارد برای این که تجاوز نکند آقایانی که با این پیشنهاد موافقند قیام فرمایند (عده کمتری برخاستند) تصویب بشد پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد:)
اینجانب پیشنهاد می‌کنم مصرف ده میلیون لیره اعتبار به تصویب مجلس شورای ملی باشد. خلعتبری
رئیس- آقای خلعتبری
خلعتبری- آقایان استدعا می‌کنم توجه بفرمایید مطلب خیلی ساده است منظور بنده این است که همینطوری که در مورد احتیاجات ضروری پیشنهاد عده‌ای از همکاران محترم موکول به تصویب مجلس شورای ملی شد چون راجع به ۱۰ میلیون لیره اعتبار از انگلستان در ماده واحده تصویب مجلس قید نشده است، بنده پیشنهادم این است که محل خرج ۱۰ میلیون لیره هم با تصویب مجلس شورای ملی مثل آن ۷۵ میلیون دلار باشد که مجلس درآن هم نظارت داشته باشد (نراقی- هست آقا) اگر آن باشد بنده پس می‌گیرم، اگر نباشد آقایان موافقت بفرمایید اضافه شود.
رئیس- در تبصره این قسمت هست، تبصره یک قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد) تبصره ۱۰ برای تأمین نظارت مجلس شورای ملی در نحوه مصرف اعتبارات تولیدی و عمرانی موضوع این لایحه دولت مکلف است فهرستی از طرح‌های عمرانی و تولیدی با بر آورد هزینه به مجلس تقدیم نماید.
ارسلان خلعتبری- نیست آقا بنده ثابت می‌کنم آقایان دقت بفرمایند ماده واحده به این صورت است به دولت اجازه داده می‌شود برای تأمین هزینه‌های اجرای طرح‌های عمرانی و تولیدی و قسمتی از احتیاجات ضروری کشور تا میزان ۱۵۰ میلیون دلار از کشورهای متحده آمریکای شمالی و تا میزان ۱۰ میلیون لیره از دولت انگلستان تحصیل اعتبار نماید.
(نراقی- ملاحظه فرمودید که شامل هر دو هست)
آقای وزیر دارایی- هست؟ اگر بود بنده پس می‌گیرم.
وزیر دارایی- بله هست
خلعتبری- حالا که می‌فرمایید هست بنده پس می‌گیرم
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم مدت ۱۵ روز مقرر در تبصره ۱۰ لایحه تحصیل اعتبار به یک ماه تبدیل شود. صارمی
رئیس- آقای صارمی
صارمی- مدتی که برای مطالعه کمیسیون‌ها نسبت به پروژه‌ها و طرح‌هایی که به مجلس داده می‌شود و در لایحه هست محدود به ۱۰ روز است در صورتی که اینها به دو کمیسیون و یا بیشتر و یا کمتر باید ارجاع شود و مطالعه بشود به خودی خود مدت ۱۰ روز یک مدت کوتاهی است که آن نظری که مورد توجه مجلس شورای ملی است تأمین نمی‌شود. بنابراین بنده خیال می‌کنم که آقای وزیر دارایی هم موافق باشند که این ۱۰ روز تبدیل به یک ماه شود. (صحیح است) که مقصود اصلی که نظارت مجلس است به موقع اجرا گذارده شود.
وزیر دارایی- بنده موافقم
رئیس- مخالفی نیست؟
شوشتری- مخالفم مشایخی اجازه می‌فرمایید؟
محمدعلی مسعودی- از پاپ کاتولیکتر که نمی‌شود بود
رئیس- آقای مخبر بفرمایید
مخبر کمیسیون اقتصاد ملی پیشنهادی که جناب آقای صارمی- راجع به تبصره ۱۰ فرمودند که مدت مطالعه کمیسیون‌ها به جای ۱۰ روز یک ماه باشد بنده موافقت دارم به شرط این‌که جمعاً در کلیه کمیسیون‌ها از یک ماه تجاوز نکند، اگر تجاوز کند مثل خود لایحه قرضه می‌شود که الان چندین جلسه وقت مجلس را گرفته است جمعاً موافق هستم یک ماه باشد.
شوشتری- مخالفم قربان.
مسعودی- آقای وزیر دارایی خودشان قبول کردند شوشتری قبول بکنند وحی منزل که نیست. اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- بفرمایید
شوشتری- باز هم بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم البته بدواً یک استدعایی از آقایان محترم می‌کنم که هر وقت پیشنهاد می‌دهند راجع به ربح رسمیت ندهند، این با اصول قانون اساسی ما و دین ما و قرآن ما، این کلمه مغایر است (صحیح است) اجازه بدهید یک قصه‌ای بگویم آقایان یک قدری تفریح کنند، چرا من مخالفم، جناب آقای سردار فاخر دوره پنجم تشریف داشتند قانونی برای اخذ عوارض از مواشی و پول گرفتن از گاو گوسفند آوردند در مجلس یک عده‌ای از آقایان که نه گاو داشتند و نه گوسفند مرتع بنا کردند پیشنهاد دادن و مداخله کردن نمی‌دانستند مرتع چه چیز است چه جور باید گاو را وقت معینی نمکش داد شتر را چطور و کجا باید چراند و چه وقت روغن منداب باید مالید در این مورد مرحوم مدرس قدس سره یک مثلی زد آن مثل را ناچارم حالا عرض کنم استدعا می‌کنم آقایان آقای پور سرتیپ این عرض را توجه بکنید گفت آخوندی بود استخاره‌چی، از صبح که می‌شد استخاره می‌کرد که آیا امروز درس بگویم یا نگویم امروز غذا بخورم یا نخورم، امروز ماست بخورم یا پنیر بخورم یا بادمجان بخورم صبح بیدار شد هر چه استخاره کرد بخورد بد آمد استخاره کرد ماست بخورد خوب آمد اما چه جوری بخورم استخاره کرد نان را بزند توی ماست بخورد
رئیس- آقای شوشتری وقت را نگیرید.
شوشتری- خوب حرف نمی‌زنم.
رئیس- رأی می‌گیریم به این‌که ۱۰ روز رسیدگی کمیسیون‌ها یک ماه بشود آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثربرخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد) مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم جمله ذیل به جای آخر ماده واحده قبل از تبصره ۱ اضافه شود: شرایط استهلاک بین دولت ایران و دولت‌های آمریکا و انگلستان تعیین می‌شود
اردلان فرید
مسعودی- این تمام شد
وزیر دارایی- این‌که تصویب شد.
اردلان- خیلی مهم است اهمیت دارد.
رئیس- تمام شده است پیشنهاد آقای شادمان بود
اردلان- اگر تصویب شده حرفی ندارم.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم قسمت اخیر ماده واحده به ترتیب ذیل اصلاح شود: شرایط فنی از قبیل طرز استهلاک و امثال آن در قرار دادهایی که بین دولت ایران و دولت‌های آمریکا و انگلستان پس از تصویب کمیسیون‌های اقتصاد و خارجه منعقد می‌شود تعیین خواهد گردید فرود
رئیس- مشابه همان است پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نماید فعلاً از ۱۰ میلیون لیره قرضه از انگلستان صرف‌نظر شود دکتر آهی
رئیس- خودشان هم نیستند
حائری‌زاده- من آن را قبول می‌کنم
رئیس- آقای حائری زاده
حائری‌زاده- من پیشنهاد ایشان را در غیابشان قبول می‌کنم
محمدعلی مسعودی- مال خودتان هم هست
رئیس- پیشنهاد آقای حائری‌زاده قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم قسمت ذیل از ماده واحده بعد از (آمریکای شمالی به عبارت ذیل نوشته شود، (و مبالغی که اعتباری از انگلستان و فرانسه و آلمان و سایر ممالک که حاضر برای دادن اعتبار باشند) و آن قسمت مربوط به اعتبار از انگلستان از ماده واحده حذف شود. حائری‌زاده عمیدی نوری پیشنهاد حذف است.
رئیس- توضیح می‌دهید بفرمایید.
حائری‌زاده- حذف فقط نیست اصلاح است یک جمله‌ای است که جای آن جمله دیگر گذاشته می‌شود و آن جمله اول حذف می‌شود (عمیدی نوری- این صحیح است) مسئله مسلمی‌است که قرضه‌هایی که گرفته می‌شود دوجور قرضه است یک قرضه‌ای است که تحت اختیار شخص و دولت گذاشته می‌شود که روی مصالح خودش برود کارهایی بکند که قرض دهنده هیچ‌گونه دخالتی نداشته باشد و یک قسمت قرض‌هایی است که اسمش اعتبار گذاشته می‌شود. خود من سال گذشته در آلمان بودم صحبت بود که آلمان‌ها ۳۰ میلیون مارک اعتبار بدهند به اقساط طویل‌المدت به ایران و خود من برای کاری می‌خواستم دو میلیون مارک حاضر شدند ده ساله بدهند که تضمین بانکی داشته باشد که ده ساله جنس را بدهند و پولش را بگیرند. انگلستان عملی را که کرده است من تصور می‌کنم این طور باشد این اعتبار را پنج ساله می‌دهد که بعد از دو سال وصول می‌کند خواسته یک قسمت جنس به فروشد که در این مملکت بازاری برای خودش تهیه بکند، این را مثل آمریکا ما نباید جزو حساب قرضه بگیریم یا باید این را از حساب قرضه خارج کنیم این هم مثل سایر اعتباراتی است که دولت از ممالک دیگر می‌گیرید اگر بنا باشد که ما آن را قبول کنیم سایر ممالک هم حاضرند به همین ترتیب اعتبار بدهند آلمان‌ها هم حاضرند اعتبار بدهند فرانسه که اعتبار داده است و سایر ممالک، ایتالیا در دولت سابق نفت ارزان قیمتی می‌خرید قرار شد در مقابل نفت محصول و جنسی که دارد به فروشد این اعتبارات اگر اسمش را قرضه بگذارید این باید تحت شرایط قرضه باشد مثل همه آنها باشد دولت معامله‌ای که از نظر قرضه می‌کند با این جریان‌ها است ولی اگر چنانچه خیر اسمش را اعتبار می‌گذاریم به چه مناسبت اعتباری که فرانسه و آلمان می‌دهند جزو این جریان نیایند جناب آهی وقتی که این پیشنهاد را دادند بعد با من صحبت کردند که من چنین پیشنهادی دادم گفتم من پیشنهاد کرده بودم که اعتبار را اعم قرار بدهند برای انگلستان و فرانسه و آلمان که مشمول این مقررات باشد حالا هم برای توضیح پیشنهاد آقای دکتر آهی آمدم و پیشنهاد خود من حالا مطرح نیست، در این موضوع عرض می‌کنم که معامله انگلستان قصه آن حاجی آقا شریک است، آمریکا آمده یک کمک‌های بلا عوضی به این مملکت کرده آمده یک اعتباری یک قرضه‌ای ۲۵ ساله با سود کم داده یا اگر فرمایشات جناب آقای وزیر دارایی را قبول کنیم و حسن‌نیتی باشد یک قرض‌الحسنه‌ای به قول عوام است نه قرض‌الحسنه‌ای که خواص می‌گویند یعنی پس دادن ندارد آن دوسیه‌اش با دوسیه‌ای که انگلستان می‌دهد به ایران دو تا است این در عرض هم نیست ما آنچه بدبختی در این مملکت دیده‌ایم در این ۱۵۰ سال گذشته یا از روس‌ها بوده یا از انگلیس‌ها ممالک دیگر به ما اذیتی نکرده‌اند تا ببینیم بعد چه می‌کنند روس‌های تزاری ما را از قرض ترساندند اگر انقلاب روسیه پیش نیامده بود ولنین نیامده بود و آن دستگاه را به هم نزده بود و قلم قرمز روی آنها نکشیده بود معلوم نبود وضع این مملکت با آن وضعیت چه می‌شد (یک نفر از نمایندگان- بدهی‌های خود را هم به سایر ممالک ندادند) در انگلستان هنوز لنینی پیدا نشده که حساب ما را تصفیه کند، اینها ۱۵۰ سال است که عواید بحرین را برده‌اند و میلیون‌ها پول ما را خورده‌اند (صحیح است) حال چرا ما با آنها چنین حساب‌هایی باز کنیم من هیچ حاضر نیستم که با آنها حساب باز کنیم برای این‌که با تمام دنیا روابط حسنه داشته باشیم با انگلستان هم مثل آلمان مثل فرانسه مثل ایتالیا معاملات تجاری داریم، یک امتیازاتی برای آنها منظور می‌شود و در این لایحه به عقیده من مقتضی نیست بیاوریم و اگر بنا باشد آقایان لازم بدانند با هر مملکتی که وارد معامله شدند بایستی آن ممالک دیگر هم که اعتباری داده‌اند چندتایشان در جریان است مثل ایتالیا و آلمان، حالا نمی‌دانم ژاپن هم هست یا نه، من چون خیلی ظنین هستم نسبت به این همسایه‌هایی که ما را اذیت کرده‌اند، من معتقدم که پیشنهاد آقای دکتر آهی پیشنهاد بدی نبوده است
رئیس- این عنوان حذف است و باید موقع رأی گرفتن به اصل ماده واحده تجزیه شود پس می‌ماند برای آخر. آقای وزیر دارایی
وزیردارایی- عرض کنم بنده در یک مورد دیگری در جواب یکی از پیشنهادهای جناب آقای حائری‌زاده عرض کردم آلمان و فرانسه قرض را به اسم دولت ایران ندادند (صارمی- به نام کی داده‌اند؟ عرض کردم به نام سازمان برنامه اینها گفتند یک اعتباری می‌خواهیم بدهیم که از این اعتبار جنس از ما به خرید، اولاً هیچ کس پیدا نشده که پولی بدهد که این برود پول را از جای دیگر جنس بخرد، اعتبار دادن یک نوع قرض است شما پولی را که از بانک می‌گیرید برای این است که به مصرفی برسانید و بعد پس بدهید بنابراین بین اعتبار و قرض تفاوتی نیست حالا مؤسسات خصوصی ایران از مؤسسات خصوصی سایر دول قرض می‌گیرند ما هم دخالتی نداریم قانون سازمان برنامه اجازه می‌دهد که بتواند اعتباراتی از خارج بگیرد (صارمی- تا یک میزان معینی) بله تا میزان معینی به استثناء آن اجازه وقتی که قرار شد آلمان‌ها یا انگلیسی‌ها بخواهند اعتباری به سازمان برنامه بدهند می‌توانند استفاده کنند ولی وقتی بنا شد که یک دولتی به دولت ایران خواست اعتباری بدهد آن همان جنبه قرض را پیدا می‌کند و دولت ایران نمی‌تواند بدون اجازه مجلسین کسب قرض کند این جا در این مورد دولت انگلستان و یک دستگاهی که مربوط به دولت هست حاضر شده ۱۰ میلیون لیره به دولت ایران قرض بدهد آقایان همه تصدیق فرمودند که شرایط سهلی است این پول را که داده‌اند برای این نیست که بنده این پول را بگیرم و بروم از آلمان یا جای دیگر جنس را بخرم این را هم تکرار می‌کنم که این اجازه‌ای را که آقایان به ما می‌دهند که از این اعتبار استفاده کنیم، ما خود را ملزم به استفاده از تمام آن نمی‌دانیم یعنی اگر جنسی ارزان‌تر از جای دیگر پیدا کردیم لازم نیست که گران‌تر از انگلستان بخریم ارزان‌تر از جای دیگر تهیه می‌کنیم با پول خودمان، اگر دیدیم مناسب است و به درد ما می‌خورد از آنها می‌گیریم پس نگرانی آقای حائری‌زاده مورد ندارد و اگر ایشان تصور می‌کنند که پول می‌دهند که ما را اذیت کنند این بی لطفی است حالا موقعی نیست که پول بدهند و اذیت کنند (حائری‌زاده- مقصودشان این است که برای فروش جنس‌شان بازار به دست بیاورند) بازار ضرر ندارد، تصور می‌فرمایید امروز اجناس انگلستان بی‌محل و بی‌مصرف است و اجناس آمریکا خوب است (حائری‌زاده- امتیازی ندارد در عوض هم هستند) (یکی از نمایندگان- انگلیس و آمریکا ندارد) اگر امتیازی نداشته باشد بدتر که نیست، اگر سرمایه خصوصی خودتان را خواستند به کار اندازید اساساً از انگلستان چیزی نخرید ولی اگر احتیاج پیدا کردید می‌رویم می‌خریم اگر احتیاجی پیدا نکردیم نخواهیم خرید و به نظر بنده از نظر سیاسی نه تنها مضر نیست بلکه مفید هم هست و عقیده بنده این است که جناب آقای حائری‌زاده گذشته را فراموش بفرمایید یک فصل جدیدی در روابط ایران با کشورهای خارجه باز می‌کنیم که این گله‌گزاریها هم از بین برود.
رئیس- در مورد فرانسه و آلمان که آقای وزیر دارایی توضیح دادند این قسمت باز در پیشنهاد باشد؟
قنات آبادی- آنها خودشان فقیرند حائری‌زاده پیشنهاد خودم را که اجازه ندادید توضیح بدهم
رئیس- عرض کردم به موقع خودش باید به تجزیه رأی گرفت (حائری‌زاده- پس در موقع خودش پیشنهاد تجزیه می‌کنم) موضوع پیشنهاد آقای کریمی هم که منظور شده پیشنهاد آقای مرآت اسفند یاری موکول به بعد شد اصلاحی شده قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی برای تمرکز مالی کشور پیشنهاد ذیل تقدیم می‌شود.
تبصره- کلیه وجوه دولتی و درآمدهای اختصاصی وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌هایی که به سرمایه دولت تشکیل گردید و همچنین کلیه وجوه حاصله از قرضه و اعتبارات خارجی و بالاخره هرگونه درآمدی که عاید دستگاه‌های دولتی یا وابسته به دولت می‌گردد از هر حیث که باشد به استثنای وجوه متعلق به بانک‌های دولتی و شرکت بیمه باید در حساب‌های متعلق به خزانه‌داری کل و در بانک ملی ایران متمرکز گردد
خزانه‌داری کل موظف است در آخر هر سال صورت ریز وجوه حاصله از هر نوع درآمد را و میزان مصارف هر یک از حساب‌ها را منتشر نماید تا کلیه دریافت‌ها و پرداخت‌های
مملکتی به هر عنوان که باشد معلوم و مشخص گردد.
قوانینی که برای مصارف یک قسمت از درآمدهای مملکتی از مجلسین گذشته است کماکان به قوت خود باقی بوده و به هیچ‌وجه این تمرکز مالی مانع از اجرای آن قوانین و مصرف درآمدهایی که محل خرج آنها مشخص نباشد نخواهد بود. لکن هرگونه مقرراتی که مخالف تمرکز وجوه و عواید مملکتی در خزانه داری کل باشد ملغی می‌گردد شادمان مرآت اسفند یاری
رئیس- آقای شادمان توضیح بفرمایید
شادمان- این پیشنهادی که الان قرائت شد پیشنهادی است که آقای مرآت اسفندیاری تقدیم مقام ریاست کردند و شامل دو قسمت است قسمت اولش به موجب قانون محاسبات مسلم و حتمی‌الاجرا است فقط سوءتفاهمی به وجود آمده بود که برای درآمد نفت و سایر درآمدها که مخارج مسلمی‌به موجب قانون برایش مترتب است ممکن است با این تبصره که تصویب می‌شود جلوگیری شود این را با اجازه مقام ریاست به این ترتیب اصلاح کردم که برای آن قسمت از درآمدها که قوانینی از مجلسین گذشته آن قوانین به قوت خودش باقی است و آن درآمدها درست است که خزانه‌داری متمرکز می‌شود ولی به وسیله همان دستگاه و به همان مصرفی خواهد رسید که قانون تعیین کرده و آن قوانین کماکان به قوت خودش باقی است و آن درآمد درست است که در خزانه متمرکز می‌شود ولی به همان مصرف آن قانونی که مربوط به آن درآمد خواهد رسید فقط این تبصره ناظر به این است که تمام وجوه درآمد مملکت باید در حساب‌های خزانه‌داری کل منعکس باشد و در بانک ملی متمرکز باشد بنده تصور می‌کنم جناب آقای تیمورتاش هم موافق باشند
رئیس- آقای تیمورتاش
تیمورتاش- پیشنهاد آقایان محترم در واقع تأیید و تفسیر اصل کار خزانه‌داری کل کشور است یعنی یکی از چیزهایی که دفعه اولی که مشروطیت در این مملکت به وجود آمده تا امروز با خودش همراه داشته اگر در این اصل رخنه‌ای شده شأن نزولی داشته و دلایلی داشته این دلایل که در عرض ۴۵ سال و مشروطیت به وجود آمده است حالا آقایان می‌خواهید با یک تبصره تمام این دلایل و تمام این قوانین ۴۰ تا ۵۰ تا قانون را به کلی از بین ببرید من در اصل مطلب حرفی ندارم اگر می‌خواهید خزانه‌داری کل و به عبارت اخری دوست ارجمند ما جناب آقای دکتر امینی مسلط بر امور مملکتی باشد حرفی نداریم این یک اصل بسیار خوبی است و به جای خودش بسیار مطلوب است هم برای ایشان و هم برای ما ولی نکته قابل توجه این است که می‌خواهند بان یک تبصره در یک قانونی که ارتباط هم ندارد تمام این چهل سال سابقه را بدون مطالعه بدون توجه از بین ببرند بنده پیشنهاد می‌کنم عین تبصره ایشان به عنوان طرح با ۱۵ امضا که خود بنده اولش خواهم بود بدهیم من مخالف با این نیستم ولی اجازه بدهید که این موضوع مورد مطالعه قراربگیرد ومن راجع به این مطلب حرفی ندارم ولی صحیح نیست با یک تبصره خلق‌الساعه شما چهل سال سابقه را که اول مشروطیت تا حالا اجرا شده ازبین ببرید (احسنت) (عبدالصاحب صفایی- مصالح عالیه کشور اقتضای تمرکز می‌کند)
پورسرتیپ- سکوت آقای وزیر دارایی حمل بر رضاست؟
وزیر دارایی- بلی موافقم.
رئیس- آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری- بنده یک سوال از وزارت دارایی کرده‌ام راجع به عدم اجرای قانون اعتبارات ساختمانی تقدیم می‌کنم
رئیس- نسبت به این پیشنهاد اعلام رأی می‌شود و این آخرین پیشنهاد است چون عده برای رأی کافی نیست رأی به این پیشنهاد و رأی نهایی که با ورقه گرفته می‌شود به بعد موکول می‌کنیم.
شوشتری- تنفس بدهید
۴- تعیین موقع و دستور جلسه بعد
رئیس- حال جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پیجشنبه خواهد بود و اول به این پیشنهاد که پیشنهاد آخری است رأی گرفته می‌شود و بعد به اصل لایحه
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی رضا حکمت