روز دهقان
| درگاه محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | روز دهقان | انقلاب شاه و مردم |
به فرمان اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران روز ۱ مهر ماه به روز دهقان نامگذاری شد. این فرمان در روز ۱۵ شهریور ماه ۱۳۳۹ به آگاهی همگان رسانده شد. بدین روی برنامه ویژه‌ای از رادیو تهران پخش گردید. همچنین برای بازدید مردم از مرکزهای کشاورزی پیرامون تهران برنامه‌هایی سازمان داده شد.
در روز ۱ مهر ماه ۱۳۴۰ شاهنشاه در پیامی که به کشاورزان و روستاییان فرستادند فرمودند:
- شما کشاورزان پایه محکم و متین ساختمان اقتصادی و سیاسی و اجتماعی ما را تشکیل می‌دهید. کار مداوم شماست که برای ملت ایران تولید ثروت می‌کند. فرزندان شما یا در مزارع در راه تولید کشاورزی کار می‌کنند و یا در لباس با شرافت سربازی دفاع از زاد و بوم و هستی خود و خانواده ملی خود را می‌آموزند. پس شما نزد من عزیز و گرامی هستید و من نگران رفاه و سعادت شما هستم.
۱ مهر ماه ۱۳۴۱ آیین جشن روز دهقان در پیشگاه شاهنشاه در شهر مراغه برگزار شد و اعلیحضرت در پیامی که برای این روز فرخنده فرستادند فرمودند:
- ...لایحه اصلاحات ارضی که در جریان است، مترقی ترین وسیله تامین سعادت و رفاه و هم چنین تامین وضع شرافتمندانه زندگی دهقان ایرانی است....
سخنان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در روز دهقان به روستاییان قزوین و بویین‌زهرا ۱ مهر ۱۳۴۲
قریب یک سال پیش در همین محل با قلبی آزرده به بازدید خرابی‌ها، سعی در تسلی دادن و امیدوار نمودن خانواده‌هایی که در زلزله دهم شهریور مصیبت دیده بودند به اینجا آمدم و امروز نیز برای شرکت در جشن دهقان و ضمناً بازرسی از کارهایی که در این یک سال برای بنای جدید دهات خراب شده، و همچنین احوالپرسی از کسانی که باقی مانده‌اند، و دیدن روحیه جدیدی که در باقیماندگان ایجاد شده است، در این جا حضور دارم.
زلزله‌ای که پارسال در این صفحات پدیدآمد، با کمال تأسف بیش از ده هزار نفر تلفات داشت و در حدود سی هزار نفر بی خانمان شدند. اقداماتی که تا بحال شده است آن چیزی که از دست مؤسسات ایرانی، خیرخواهان ایرانی، و تمام کسانی که در این مملکت به نحوی از انحاء در تجدید بنای این دهات شرکت کردند، و همچنین کمک‌های ذیقیمتی که ممالک دوست و افراد بشردوست و خیرخواه که از خارج به این مملکت کمک کردند باعث کمال قدردانی است. منتها اقداماتی که انجام گرفته است جوابگوی تمام احتیاجات ساکنین آسیب دیده نمی باشد و سعی ما در آتیه باید این باشد که در تمام دهات خراب شده را بتوانیم برای باقیماندگان آنها بنای کافی و وسیله زندگی، وسیله کشاورزی و امرار معاش فراهم کنیم. ضمناً در این دشت پهناور یک برنامه عمرانی در نظر داریم که شاید برای تمام مملکت نمونه باشد، یعنی یک کشاورز با اصول جدید در چه نوع خانه‌ای زندگی کند که بیشتر وسیله رفاه و آسایش او را فراهم کند، چه شکلی زمین خودش را با چه وسایلی زراعت کند، طرز آبیاری چه باشد، طرز کود دادن چه باشد، دامداری چه باشد، و امیدواریم این برنامه نمونه را با هر قیمتی که باشد شروع و به اتمام برسانیم و این خود نمونه ای باشد برای تمام اقدامات بعدی چه دولتی و چه خصوصی. ...
۱ مهر ماه ۱۳۴۳ آیین روز دهقان در ساعت چهار و نیم پس از نیمروز در پیشگاه شاهنشاه در انستیتوی نوین بررسی آفات و بیماری‌های گیاهی در اوین برگزار شد، هنگام برگزاری این آیین انستیتو بررسی آفات و بیماری‌های گیاهی به دست شاهنشاه گشوده شد.[۱] با ورود شاهنشاه باشندگان با ابراز شادمانی خود سالن را به لرزه درآورده بودند. دختر خردسالی دسته گل زیبایی پیشکش شاهنشاه کرد، سپس شاهنشاه از برابر رده ۲۰۰ تن از نمایندگان کشاورزان که با پوشاک محلی خود گردآمده بودند و کف می‌زدند و غریو جاوید شاه آنان به آسمان بود و از برابر سناتورها و نمایندگان مجلس شورا و سفیرهای کشورهای خارجی گذشتند. در آغاز این آیین تیمسار سپهبد ریاحی وزیر کشاورزی و سپس سالور معاون وزارت کشاورزی و سرپرست اصلاحات ارضی و مدیر عامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران گزارش‌هایی را به آگاهی همایونی رسانیدند. آنگاه آیین شکرگزاری از سوی دهقانانی که در این آیین بودند انجام یافت. سپس شاهنشاه سخنان خود را آغاز کردند که کشاورزان نیز باید از بیمه و بازنشستگی برخوردار شوند و چنین فرمودند:[۲]
- روز اول مهر را که روز دهقان است با کمال خوشوقتی جشن می‌گیریم. دهقان در پیش نیاکان ما عزیز و محترم بوده است و حال نیز بیش از پیش در نزد ما محترم و عزیز می‌باشد. طبعا توجه ما نسبت به شما که اکثریت جمعیت مملکت را تشکیل می‌دهید بیش از همه است و از سال ۱۳۲۹ تا به حال این توجه مخصوص را به طرق و صور مختلف ابراز داشته‌ایم. لایحه اصلاح ارضی که در جریان است مترقی ترین وسیله تامین سعادت و رفاه و هم چنین تامین وضع شرافتمندانه زندگی دهقان ایرانی است. با عزم راسخی در این راه گام بر می‌داریم و مطمئن هستیم که با استقبال همه جانبه‌ای که شما دهقانان شرافتمند از آن به عمل آورده و در تسهیل اجرای آن رشد و فهم اجتماعی خود را به خوبی نشان داده‌اید به زودی شاهد بهترین وضع جامعه دهقانی و همچنین ازدیاد قابل توجه محصولات کشاورزی ایران خواهیم بود.
- امروز دیگر امتیاز طبقاتی در این مملکت وجود ندارد تمام آثار آن محو شده است. از لحاظ قانون همه مساوی هستند، از لحاظ حیثیت و شرافت ذاتی همه مساوی هستند. اصول اجتماعی ما در این مملکت طوری است که مثلا صنایع نفت ایران ملی است، راه و راه آهن ایران ملی است، تلگراف و تلفن ملی است...به طور کلی هر چیزی که جنبه کارتل دارد ملی است یا دولت وسیله خود کنترل آن را در دست دارد...بار دیگر این روز با سعادت را به ملت ایران و به خصوص به تمام کشاورزان از صمیم قلب تبریک می‌گویم و در عین حال از زحمات کارکنان وزارت کشاورزی و تمام افرادی که در این راه زحمت کشیده‌اند قدردانی می‌کنم.
- خداوند پشت و پناه شما باد!
۱ مهر ماه ۱۳۴۴ آریامهر شاهنشاه ایران در مرکز اصلاح نباتات کرج در جشن روز دهقان با ابراز خرسندی از پیشرفت اصلاحات ارضی درباره بیمه کشاورزان فرمودند: کشاورزان نیز مانند کارگران باید از بیمه عمر و تصادفات و بیمه‌های اجتماعی بهره‌مند شوند تا از هر لحاظ در شرایط مساعدی قرارگیرند.
[۳]
در این آیین در پیشگاه شاهنشاه قرارداد پیمان بیمه کشاورزان میان شرکت بیمه ایران و سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران دستینه شد.
در روز ۱ مهر ماه ۱۳۵۰ در مجلس شورای ملی دکتر انوشیروانی نماینده بوکان گفت:[۴]
روز اول مهر ۱۳۵۰ روزی است که یک بار دیگر تاریخ اجتماعی ایران ورق می‌خورد و یکی دیگر از مظاهر خدمات شاهنشاه ایران رهبر انقلاب نسبت به مردم ایران تجلی می‌نماید از امروز عده‌ای دیگر از هموطنان ما از کشاورزان و دهقانان از بند رقیت و بندگی خلاص می‌شوند و آزادی پیدا می‌کنند (صحیح است) بنا با اراده اعلیحضرت همایون رهبر انقلاب ایران از امروز هیچ کشاورزی در ایران وجود ندارد که صاحب زمین مورد کشت خود نباشد طبق قانون که به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و به امضای شاهنشاه موشح گردیده و رهبر بزرگ انقلاب دستور اجرا صادر فرموده‌اند از امروز همه کشاورزان ایرانی صاحب زمین‌های ایرانی وقتی که چشم از خواب گشوده است همه چیزش تغییر یافته با زندگی دیروز خود فرسنگ‌ها فاصله دارد اگر دیروز هیچ چیز نداشت امروز همه چیز دارد، خانه دارد از حقوق و آزادی خود استفاده می‌کند امروز دیگر بچه رعیت‌های سابق جلو خانه‌های خود بازی می‌کنند در کنار بچه‌های ارباب سابق به بازی و تفریح مشغول خواهند شد، دیگر وسیله بازی آنها خرده سنگ نخواهد بود آنها هم مسلماً مانند بچه مالک سابق اسباب بازی خواهند داشت برای کسانی که امروز صاحب حقوق خواهند بود عوض شده آسمان رنگ دیگری دارد و آفتاب رنگ دیگر.
این نسیم مهر ماه بیش از هر سال نوازش کننده است امروز خوشبختانه دهقان و کشاورز ایرانی دیگر آزاد شده و از همه حقوق خود استفاده می‌کند او دیگر مجبور نیست که حتی برای اجازه ازدواج، برای زن گرفتن و دختر شوهر دادن از کسی بنام مالک اجازه بگیرد و حتی پیشکشی بدهد اما امروز دیگر دهقان ایرانی آزاد شده است، منشور انقلاب سفید ایران بسیار نکات حساس و مهمی دارد و اصل اول انقلاب، اصلاحات ارضی از جهات بسیاری از لحاظ اقتصادی، سیاسی اهمیت داشته است اما آنچه که از نظر بنده و از نظر شما نمایندگان مجلس شورای ملی که اطمینان دارم هر کدام از شما انگیزه‌ای و علاقه‌ای به دموکراسی دارید و همین انگیزه موجب قبول نمایندگای شما شده است موضوع حقوق انسانی اهمیتش از هر چیز دیگری بیشتر است انسانی که بدنیا می‌آید دارای حقوق طبیعی است که از هر چیزی والاتر و مهم تر است حق آزادی، آزاد فکر کردن، آزاد تصمیم گرفتن، آزادی گفتار، آزادی عقیده سیاسی و حتی آزادی عقیده دینی این ودیعه الهی است حفظ این آزادی‌ها از هر چیزی گرانبها تر است شما تصدیق می‌فرماید در سال گذشته دهقانان ما از این حق استفاده نمی‌کردند، این منشور انقلاب و اصل اول انقلاب است آقایان کمبود مادی به آسانی قابل تحمل است اما کمبود معنوی، تجاوز به حیثیت انسانی و حقوق و آزادی انسان کار مشکلی است. می‌شود در جاده غیرآسفالته عبور و مرور کرد، می‌شود به جای چراغ برق از روشنایی شمع و نفت استفاده کرد، اما گذشت نسبت به آزادی و حقوق طبیعی کار مشکلی است و امروز است که خوشبختانه کشاورز و دهقانان ایرانی اکثریت مردم ایران که سابقاً از این حقوق و مزایا محروم بوده‌اند دارای این حقوق شده‌اند، آزاد فکر می‌کنند، آزاد تصمیم می‌گیرند آزاد در امور مملکت شرکت می‌کنند. این ارطش دارد من فکر می‌کنم اگر از کارهایی که در زمان اعلیحضرت همایون رهبر انقلاب ایران از تمام کارهای مثبتی که برای کشور انجام شده است فقط این یک کار انجام شده بود کافی بود که نامش در تاریخ ایران بعنوان بزرگ ترین پادشاهان ایران ثبت شود.
این کار، کار بزرگی است دهقانان توجه دارند من گزارشی را که کمیته مخصوص اصلاحات ارضی سازمان اف ـ آ ـ اُ (Food and Agricultural Organization - FAO) سازمان کشاورزی سازمان ملل متحد که مرکب از ۶ عضو و رئیس آن رئیس جمهور سابق کلمبیا است و مثل اینکه آقای وزیر تعاون و امور روستاهای ایران هم در این کمیته است گزارشی از این کمیته دیدم، این کمیته مأمور است هر سال پیشرفت اصلاحات ارضی را در کشورهای دنیا بررسی می‌کند و نظر داده است که در هیچ جای دنیا و هیچ کشوری سابقه ندارد که کلیه کشاورزان و زارعین دارای زمین و ملک شده باشند و این تنها در ایران است که به ابتکار شاهنشاه عظیم الشان ما این کار صورت گرفته در ایران حتی نسبت به املاک موقوفه که با اجاره ۹۹ ساله یک مالکیت عرفی بود طبق قانونی که به تصویب رسید این کشاورزان ما صاحب زمین شده‌اند و کشاورزان زمین‌های موقوفه نیز صاحب زمین شدند امروز دو و نیم میلیون خانوار ایرانی که کشاورز و زارع هستند و نصف بیشتر جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند صاحب زمین هستند عرض کردم این خدمت شاهنشاه بزرگترین خدمت و با ارزش ترین خدمت و کوشش بود که برای سعادت مردم ایران انجام شده است خواستم یک کلمه را توجه بفرمایید اهمیت این طرح از این جهت فوق العاده است که شاهنشاه ایران رهبر انقلاب ایران موقعی که تصمیم به چنین اقدامی گرفتند و اعلیحضرت همایون و رهبر انقلاب این نیست که ملت نخواست بلکه هیئت حاکمه نمی‌خواست تمام کسانی که بعنوان وزیر و و کیل و سناتور و هر مقامی که ممکن بود بتوانند در این کار تصمیمی بگیرند و نقشی داشته باشند.
چون مالک بودند و منافعشان در خطر بود طبعاً مخالف بودند و این شاهنشاه این رهبر انقلاب بود که به تنهائی این ابتکار و این فکر را داشت اعلیحضرت همایون یک نقاشی بسیار زیبایی است از این هیئت حاکمه قبل از انقلاب در کتاب انقلاب سفید ترسیم فرمودند شاهنشاه در کتاب انقلاب سفید می‌فرمایند:
- یکی از عوامل که مرا بیش از هر چیز در این مدت رنج داد نقش ریاکارانه و مزورانه و ننگین رجال سیاسی بود که در پشت این قیافه ظاهر صلاح هدفی جز کارشکنی نداشتند. عوامل اعمال نفوذ خارجی در ایران به چند دسته تقسیم می‌شود یکی از این دسته‌ها رجال سیاسی بودند که آشکارا یا با نعل وارانه سنگ سیاست‌های معینی را به سینه می‌زدند و دسته دیگر فئودال‌ها بودند که برای حفظ منافع خویش در خدمت به خارجی مسابقه گذاشته بودند، دسته دیگر از عوامل نفوذ خارجی بعضی از به اصطلاح روحانیون بودند که همه می دانیم که بعد از شروع مشروطیت چگونه به خصوص مورد استفاده سیاست یکی از دول خارجی می‌شدند، تمام این عوامل نفوذ بیگانه مانع و سد پیشرفت مملکت بوده‌اند.
- من خوب میدانم چطور دسترنج مردم شریف زحمتکش و اصیل ایرانی و حاصل زحمات شبانه روزی آنان به جیب یک عده مغتخر فاسد می‌رود که هنری جز خدمت به اجنبی و یا بند و بست‌های نامشروع داخلی ندارند.
۱ مهر ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه به مناسبت روز دهقان فرمودند:
منبع
نگاه کنید به
- مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ مهر ۱۳۴۳ نشست ۱۰۰ - بیانات نخست وزیر حسنعلی منصور