رضا شاه پهلوی - ایران نوین
| درگاه انقلاب مشروطه | درگاه رضا شاه پهلوی | انقلاب مشروطه - یک پارچگی کشور ایران از سوی رضا خان سردار سپه وزیرجنگ |
ایران نوین با نام رضا شاه پهلوی درهم‌آمیخته است، که با آن برنامه رفرم اجتماعی، سیاسی و اقتصادی آغاز شد و با آن از پرشیا ملت ایران ساخته شد. پایه‌های این برنامه، قانون اساسی مشروطه بود. آغاز این برنامه رفرم گسترده با رهایی ایران از چنگال استعمارگران با کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ بود. از فرمان مظفرالدین شاه تا کودتای سوم اسفند ماه، پانزده سال می‌گذشت. در این پانزده سال، ایران سه پادشاه از خانواده قاجار مغول بیگانه داشت که نزدیک به ۱۳۰ سال بر ایرانیان حکومت کردند، سی و سه کابینه ولی سه دوره قانونگذاری مجلس شورای ملی. در درازای این زمان ده سال مجلس شورای ملی بسته بود و در پنج سالی که مجلس شورای ملی باز بود تنها ۸۲ قانون به تصویب رسید.
از فرمان مشروطه تا کودتای سوم اسفند ماه ۱۲۹۹
با نیرنگ‌های محمدعلی شاه و دولت روسیه که دشمن مشروطه بودند در روز ۲ تیر ماه ۱۲۸۷ به فرمان محمدعلی شاه کلنل لیاخوف روسی مجلس شورای ملی را به توپ بست و مشروطه در سراسر ایران بجز تبریز برچیده شد. از این روز که آغاز استبداد صغیر نامیده می‌شود تا فتح تهران به دست مشروطه‌خواهان گیلان و اسپهان در ۲۵ تیر ماه ۱۲۸۸ یک سال و چند هفته پس از به توپ بستن مجلس شورای ملی، سرانجام ننگ کشور ایران محمدعلی شاه به سفارت روسیه پناهنده شد و پسر خردسالش احمد میرزا به نایب السلطنگی عضدالدوله رییس ایل مغول قاجار شاه شد.
مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم در روز ۲۴ آبان ماه ۱۲۸۸ برگزار شد. کشور ایران که بر اساس قرارداد ۱۹۰۷ بین انگلیس و روسیه به دو بخش تقسیم شده‌بود، با التیماتوم تاریخی روسیه اشغال شد. این اشغال از آنجا سرچشمه گرفت که مجلس شورای ملی برای بنیان سیستم مالی و مالیاتی برای ایران و برچیدن مستوفی گری و (سردسته مستوفیان مصدق مستوفی خراسان خون گریست. کریر مصدق که می‌خواست مستوفی اول بشود با مشروطه از بین رفت) از ایران مورگان شوستر امریکایی را به ایران دعوت کرد. شوستر با دگرگون ساختن سیستم مالی ایران و بهبود وضع گمرکات و مالیه و مالیات قاجاریان و دولت روسیه را آشفته کرد و آنان که این استخدام از سوی مجلس شورای ملی را خلاف پروژه‌های استعماری خود می دیدند، برآن شدند که دولت روسیه به دولت ایران التیماتوم چهل و هشت ساعته بدهد که مورگان شوستر باید از ایران بیرون برود. روز ۹ آذر ماه ۱۲۹۰ ارتش روسیه استان گیلان را اشغال کرد. ۷ دی ۱۲۹۰ قوای روسیه تهران را نیز اشغال نظامی کرد و سه سال مجلس شورای ملی بسته ماند.
مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سوم در روز ۱۴ آذر ماه ۱۲۹۳ گشایش یافت پس از یازده ماه در آبان ماه ۱۲۹۴. جنگ جهانی اول روی داد و ایران از سوی ارتش روسیه و ارتش انگلیس اشغال نظامی شد و کارزار سه ارتش عثمانی، انگلیس و روسیه شد و مجلس شورای ملی برای شش سال بسته ماند.. تا اینکه در نبودن مجلس شورای ملی در امرداد ماه ۱۲۹۸ وثوق الدوله نخست وزیر قاجار با دو تن دیگر از وزیرانش که نزدیکانش نیز بودند، قرارداد ۱۹۱۹ را بست و کشور ایران تحت الحمایه کشور انگلیس شد. یعنی این سه تن قاجاری کشور ایران را فروختند. یعنی در پانزده سال نخست نزدیک به ده سال مجلس شورای ملی بسته ماند.
پالویچ تاریخ نگار روسی درباره وضع ایران می‌نویسد در سال‌های پیش از ۱۹۱۸ برابر با ۱۲۹۷در ایران همه آسیب‌های رژیم فئودالیته که با سلطنت استبدادی قاجار پرده پوشی شده بود، با مشروطه آشکار شد. این آسیب‌ها بهم ریختگی بیش از اندازه دستگاه‌های دولتی، عدم تمرکز که ناشی از آزادی بی اندازه و خود مختاری فئودال‌ها، نبودن ارتش برای سرکوبی خان‌های یاغی و روسای سرکش و جلوگیری از تهاجمات خارجی که با رضایت طبقه فئودال به کشور ایران انجام می‌گرفت، نیاز مالی دولت و توده‌های بزرگ شهر و ده که در نتیجه زورگویی مالکان و مامورین مستوفیان برای جمع آوری بدون کنترل مالیات‌ها در بند بودند، نبودن عدالت و غیره.... یعنی در درازای ۱۳۴ سال سلطنت قاجار ایران و مردم ایران در چنین تنگنایی قرارداشت که سر به انقلاب مشروطه برآورد. تا این زمان ۸۲ قانون از مجلس شورای ملی گذشته بود.
در درازای این زمان در گوشه و کنار کشور ایران خائنین سر به گردنکشی برداشتند و برای خود هر یک حکومتی همان حکومت ملوک الطوایفی با پشتیبانی استعمار براه انداخته بودند. در آستانه یورش میرزا کوچک خان با ارتش روسیه به تهران، میهن پرستان سرتیپ رضا خان و سید ضیاالدین طباطبایی و دیگران کمیته آهن را برپا ساختند و برنامه کودتایی را ریختند و شب دوم به سوم اسفند ماه ۱۲۹۹ به تهران تاختند و استقلال کشور ایران و تمامیت ارضی ایران را بازگرداندند.
از کودتای سوم اسفند تا تاجگذاری رضا شاه پهلوی
با کودتای سوم اسفند فتح الله اکبر سپهدار رشتی برکنار شد و سید ضیا طباطبایی به نخست وزیری برگزیده شد. سید ضیا نخستین نخست‌وزیری بود که کوشش کرد تا قدرت قاجاریان را بشکند و چپاول ایران را متوقف سازد، و آن را با موج دستگیری‌های خانواده قاجار نزدیکان دربار بیش از ۲۰۰ تن زمینداران بزرگ و زندانی کردن آنان پنداشت که می تواند به انجام برساند. سید ضیا گفت که اینان زمانی آزاد می‌شوند که مالیات بپردازند، هر خانواده قاجار می بایستی ۴ میلیون تومان بپردازند و با این مالیات می‌باید دارایی‌هایی که غیرقانونی برای خود گردآورده بودند را به دولت ایران پس دهند. پس از چند ماهی، فشار سیاسی این قاجاریان بر احمد شاه چنان افزایش یافت که احمد شاه سید ضیا را بر کنار کرد و احمد قوام السلطنه را از زندان بیرون آورد و فرمان نخست وزیری وی را داد. از آن زمان قاجاریان با بستن هر گونه دروغ و تهمت به سیدضیا کوشش در بی اعتبار کردن وی داشتند. این کودتا از دیدگاه سیاسی دنباله‌ای دیگر پیدا نمی‌کرد اگر سید ضیا سرتیپ رضا خان را به وزارت جنگ نمی‌گمارد.
همه قاجاریان از زندان آزاد شدند و احمد قوام السلطنه به همان شیوه کهن قاجار به نخست وزیری پرداخت همانند ۳۳ کابینه پیشتر از کابینه وی. در مجلس شورای ملی دوره چهارم قانونگذاری، پنج کابینه و سه نخست وزیر به تناوب روی کار آمدند، احمد قوام السلطنه، حسن پیرنیا مشیرالدوله، احمد قوام السلطنه، حسن مستوفی مستوفی‌الممالک و حسن پیرنیا مشیرالدوله. رضا خان وزیر جنگ و سردار سپه در همه این کابینه‌ها تنها وزیری بود که ماند. رضا خان وزیر جنگ از نیروهای پراکنده قزاق‌ها، ژاندارم‌ها و پلیس جنوب یک ارتش یکپارچه ساخت و با سرکوب کردن جنبش‌های جدایی خواهی در سراسر کشور ایران در شمال ایران میرزا کوچک خان، در غرب اسماعیل آقا نامی به سیمقو، در خراسان لاهوتی و کلنل پسیان، در فارس قشقایی‌ها و هم چنین در بلوچستان آرامش و امنیت برقرارسازد و یکپارچگی کشور ایران را بازگرداند. رضا خان وزیر جنگ که پیروزمندانه در کار خود پیش می‌رفت، توانست در درازای دو سال ارتش یک پارچه‌ای بسازد که ۳۳ وزیر جنگ پیش از رضا خان نتوانستند انجام دهند. رضا خان وزیر جنگ و سردار سپه همه نغمه‌های جدایی خواهی در ایران را سرکوب کرد که ۳۳ نخست وزیر پیش از او نتوانستند آن را به انجام برسانند.
این پیروزی‌ها که رضا خان وزیر جنگ و سردار سپه با شایستگی خود به دست آورد، زمینه این شد که احمد شاه در آبان ماه ۱۳۰۴ فرمان نخست وزیری رضا خان وزیر جنگ را داد. با این فرمان برای نخستین بار نخست وزیری برگزیده شد که از قاجاریان مغول نبود. با نخست وزیری رضا خان، احمد شاه با سیاست در ایران بدرود گفت و فرانسه را به عنوان میهن خود برگزید و وظایف پادشاهی خود را به برادرش محمد حسن میرزا داد و وی را نایب السلطنه خواند که خلاف قانون اساسی مشروطه است.
رضا خان نخست وزیر و وزیر جنگ با همکاری نمایندگان مجلس دوره پنجم قانونگذاری، قوانین بسیاری را برای بنیان ایران نوین و رفاه و آسایش مردم ایران به تصویب رساندند. این قوانینی بود که نویسندگان قانون اساسی مشروطه برای ایران در سر داشتند ولی با بستن مجلس شورای ملی و روی کار آمدن کابینه‌های گوناگون، و اشغال ایران از سوی ارتش روسیه و انگلیس و هم چنین به سبب گرایش نداشتن قاجاریان در بوجود آمدن تغییرات اجتماعی و در رفاه و آرامش زندگی کردن مردم ایران، قانونی در این باره نوشته نشد و قانونی به اجرا درنیامد.
از انقلاب مشروطه در سال ۱۲۸۵ خورشیدی، ملت ایران دارای قانون اساسی شد ولی این به آن مفهوم نیست که حقوقی که آن قانون برای ملت تعیین کرده، ملت از آن برخوردار شدند و در پناه آن قرار گرفتند. با وجود انقلاب مشروطه در ایران خواست‌های ملت ایران که در قانون اساسی مشروطه به نوشتار آمده بود از به عمل درآمدن بسیار دور بود. گذرگاه مشروطه تا به نخست وزیری رضا خان پهلوی راهی سنگلاخ و پر از پستی و بلندی بود. رضا خان پهلوی نخست وزیر و وزیر جنگ و فرمانده کل قوا، اساس مشروطیت ایران را هستی بخشید و مشروطیت را به دستمایه‌ها و افزارگان مدرن آراست و بنای حقوقی قانون اساسی مشروطه را برای بهره برداری فراگیر و درست نسل‌های آینده ایران پایدار ساخت. سرانجام مشروطه با نخست وزیری رضا خان پهلوی دوباره زنده شد.
نخستین قانون در راه بنیان ایران نوین، از میان برداشتن تقویم تازی بر پایه گردش ماه و جایگزین ساختن گاهنامه کهن ایرانی جلالی با نام ماه‌های ایرانی و بر پایه گردش خورشید. این قانون، برنامه ایران نوین شد که ایران دوباره ایران شود و به تاریخ کهن خود بازگردد. قانون دیگر قانون بنیانگذاری نخستین بانک ایرانی بانک پهلوی قشون بود که به بانک سپه تغییر نام داد و برای نخستین بار ایرانیان توانستند در یک بانک ایرانی حساب بازکنند و نه در بانک روسی و یا انگلیسی. سومین قانون، قانون سجل احوال بود که با آن مردم ایران هویت یافتند و قانون برداشتن فرنام‌های توهین آمیز قاجاریان مغول به خرد مردم ایران با بکار بردن السلطنه، الدوله، الممالک، المُلک بود. قانون دیگر قانون انحصار قند و شکر و چای بود که با آن کشیدن راه آهن سراسری ایران سرمایه گذاری شد. با این قانون سنت کهن قاجاری که از بیگانگان وام گرفته شود شکسته شد. هم چنین سنت قاجاری که امتیاز به بیگانه بدهد تا پروژه‌ای سرمایه گذاری شود نیز به پایان رسید. پروژه کشیدن راه آهن نخستین پروژه‌ای بود که ایرانیان، خود آن را با پول خود به انجام رساندند. قانون بسیار مهم دیگر قانون نظام اجباری که با آن مردان ایران از تهی دست تا پولدار باید در کنار یکدیگر به کشور خدمت کنند.
رضا خان در درازای دو سال نخست وزیری خود، چهره ایران را بیش از ۳۳ نخست وزیری که پیش از او آمدند و رفتند دگرگون ساخت. رضا خان نخست وزیر، در کنار نخست وزیر بودن، وزیر جنگ نیز بود. با وزیر جنگ بودن، رضا خان پهلوی تمامیت ارضی کشور را فراهم ساخت. آخرین جنبش جدایی خواهی در خوزستان از سوی شیخ خزعل در خوزستان به پشتیبانی دولت انگلیس برپا شده بود که برای منطقه خوزستان خودمختاری بگیرد و شیخ نشینی مانند کویت یا دیگر شیخ نشین‌ها در خلیج فارس برپا کند. رضا خان پهلوی نخست وزیر و وزیر جنگ و فرمانده کل قوا با چهار لشکر روانه خوزستان شد. شیخ خزعل دریافت که با وجود پشتیبانی ارتش انگلیس نمی‌تواند با ارتش ایران به فرماندهی رضا خان پهلوی بجنگد و به پای رضا خان پهلوی نخست وزیر و وزیر جنگ افتاد و درخواست بخشش کرد. با سرکوب شیخ خزعل رضا خان نخست وزیر و وزیر جنگ به ایرانیان نشان داد که دولت انگلیس آن اندازه نفوذ در ایران دارد که دولت ایران پروانه آن را می‌دهد. با سرکوب شیخ خزعل، حکومت ایران استقلال خود را که قاجاریان در سال ۱۹۱۹ به انگلیسیان فروخته بودند را پس گرفت.
در درازای دو سال نخست وزیری رضا خان پهلوی، رستاخیزی در ایران بوجود آمد همانند زمانی که فرمان مشروطه در سال ۱۲۸۵ خورشیدی صادر شد. ایرانیان دریافتند که مردی از میان مردم ایران می‌تواند شاهنشاه بهتری باشد تا این قاجاریان بیگانه که بر ایران چنگ انداخته‌اند. زمانی که احمد شاه تلگرامی به مجلس شورای ملی و نخست‌وزیر فرستاد که می‌خواهد به ایران بازگردد، در سراسر ایران شورش برپا شد که احمد شاه پروانه ندارد که بازگردد و ایران را دوباره به آشوب بکشاند. برای ایرانیان آشکار بود که اگر مردی از میان مردم ایران بتواند دولت بهتری در ایران برپا کند، می‌تواند حکومت بهتری را در ایران برقرار سازد. نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم برآن شدند که سلسله قاجار مغول را در ایران منقرض کنند و حکومت موقتی را به رضا خان پهلوی مردی از میان مردم ایران بدهند. مجلس موسسان برای دگرگون ساختن چهار اصل متمم قانون اساسی مشروطه برگزار شد که در آن رضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران شد و شاهنشاهی ایران به خاندان پهلوی از سوی ملت ایران داده شد.
نخستین تصمیم اعلیحضرت رضا شاه پهلوی برگزیدن محمدعلی فروغی به نخست‌وزیری بود.
شاهنشاهی رضا شاه پهلوی و بنیان ایران نوین
یک زوج ایرانی در دوره قاجار
مردم ایران
ایران نوین و ملت ایران
بنیان ایران نوین و پای ساخت‌های کشور ایران با بودجه اندک و با پشتیبانی و دست مردم ایران انجام یافت.
نگاه کنید به قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی
۱ اردیبهشت ۱۳۰۵ نام دریاچه ارومیه به دریاچه رضاییه دگرگون شد.
۴ مهر ماه ۱۳۰۶ به فرمان اعلیحضرت رضا شاه پهلوی ۹۳ تن از کسانی که در کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ در گشودن و اشغال تهران علیه حمله میرزا کوچک خان و ارتش روسیه شرکت داشتند به دریافت نشان ویژه کودتای سوم اسفند سرافراز شدند و در درازای این زمان از کودتا به درجات بالاتر نایل آمدند. نام چند تن از این مردان میهن پرست امیر لشکر احمد آقاخان احمدی، سرتیپ مرتضی یزدان پناه، سرتیپ مخمد خان شاه بختی، سرتیپ فضل الله زاهدی، سرهنگ کریم بوذرجمهری، سرهنگ احمد نخجوان، سرهنگ دکتر هادی آتابای، سرهنگ محمد محتشمی، سرهنگ ایرج مطبوعی، سرهنگ رضا قلی امیر خسروی، نایب سرهنگ آذر برزین، سرهنگ شرف الدین میرزا قهرمانی.
۱۰ آبان ماه ۱۳۰۶ ایرانیانی که در کشور مصر زندگی می‌کردند، برای ابراز شاهدوستی و میهن پرستی خود، انجمنی به نام "انجمن پهلوی" بنیان نهادند. از سوی این انجمن یک دستگاه خودروی آمبولانس به شیر و خورشید سرخ ایران پیشکش کردند. هم چنین جعبه‌ای طلایی آراسته به نگین‌های گرانبها از سوی نماینده ایرانیان در مصر در شرفیابی به پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه پیشکش گردید.
۲۵ آذر ماه ۱۳۰۶ در سالروز به تخت نشستن اعلیحضرت رضا شاه پهلوی هیات وزیران، فرماندهان ارتش، علما و بزرگان کشوری و لشکری و مدیران روزنامه‌ها برای تهنیت به پیشگاه شاهانه بار یافتند.
۵ اردیبهشت ۱۳۰۷ سالروز الغای کاپیتولاسیون در آیین جشن ملی برپا شد مخبرالسلطنه هدایت نخست وزیر و موتمن الملک رییس مجلس شورای ملی درباره
تیر ماه ۱۳۰۸ از سوی وزارت فواید عامه دستوراتی به سندیکای راه آهن داده شد تا در جای مناسبی در بخش غربی رود کارون جایی برای بنیان شهر نوین اهواز بیابند. هزینه ساختمان شهر و ساختمان‌ها تا نزدیک ۲۰۰ هزار تومان پیش بینی شد. پیشنهاد به هیات دولت داده شد و شهر نوین اهواز بر پایه بهتری استانداردهای معماری ساخته خواهد شد و خط راه آهن نیز از کنار آن می‌گذرد. در این میان نقشه ساختمان ایستگاه اهواز نیز تصویب شد.
۱۶ شهریور ماه ۱۳۰۸ با تصویب قانون تابعیت و به ویژه ماده چهاردهم آن در تابعیت دوگانه که می‌گوید: "هر تبعه ایران که بدون رعایت مقررات فوق تابعیت خارجی تحصیل کند تبعیت خارجی او کان‌لم‌یکن بوده و تبعه ایران شناخته‌می‌شود ولی در عین حال کلیه اموال غیر منقوله او با نظارت مدعی‌العموم محل به فروش رسیده و پس از وضع مخارج فروش قیمت آن به او داده‌خواهد شد و به علاوه از رسیدن به مقام وزارت و معاونت و عضویت مجالس مقننه و انجمنهای ایالتی و ولایتی و بلدی و هر گونه مشاغل دولتی‌محروم خواهد بود." محمد مصدق که تابعیت کشور سویس را داشت و از بزرگترین فئودال‌های ایران بود از کارهای سیاسی کناره گرفت زیرا که می‌دانست نیرنگ بازی‌ها و دروغ‌های قاجاریش را برای کلاهبرداری از ملت ایران، دیگر با بودن اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ، پدر ایران نوین، نمی‌تواند بر سر ملت ایران بیاورد.
رفرم کشاورزی و دامداری
نگاه کنید به قوانین کشاورزی مصوب مجلس شورای ملی
پیشرفت کشاورزی و بهبود دامداری در ایران نوین یکی از نخستین کارهایی بود که اعلیحضرت رضا شاه پهلوی به آن پرداختند. اصلاح امور کشاورزی و پیشرفت و گسترش آن با فراخواندن کارشناسان کشاورزی و دام از خارج، دست‌آوردی شایان داشت.
برنامه ریزی شده است که در لاهیجان و دیگر شهرهای مازندران کشاورزی چای گسترش یابد. در فروردین ماه ۱۳۰۸ از سوی وزارت فلاحت آقای محمود غفای رییس کل فلاحت رهسپار این شهرها برای بررسی امور چایکاری شدند. همچنین تخم چای که از چین خریداری شده است بزودی وارد ایران خواهد شد.
تولید چای ایران در سال ۱۳۱۰ در سراسر کشور ۱۶۰٬۰۰۰ کیلو بود و در سال ۱۳۱۶ بیش از ۹۰۰٬۰۰۰ کیلو چای در ایران تولید شد. افزون بر پیشرفت و افزایش کشت پنبه و چای، تولید چغندرقند، کنف و دیگر نیز گسترش یافته است. برای نمونه در سال ۱۳۱۳ در سراسر کشور ۶۵٬۸۱۹ هکتار پنبه کشت شده بود ولی در سال ۱۳۱۶ به ۲۲۸٬۲۶۸ هکتار افزایش یافت. در سال ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ خورشیدی نیز از همچنان روند تولید پنبه افزایش یافت.
سال ۱۳۰۸ به مردم و زمینهای کشاورزی کشور در زیر آفت ملخ آسیب‌های بسیار وارد شد. از سوی دولت برای از میان برداشتن ملخ کارشناسان خارجی را فراخواند. زمین‌ها سمپاشی شدند و در بیشتر با کندن جاه‌ها و آتش زدن ملخ‌ها با بنزین و نفت ملخ‌ها را از بین بردند. کیلومترها ملخ مرده در زیر سبزه‌ها و تولیدهای کشاورزی دیده می‌شود. ملخ از هندوستان به ایران هجوم آورد نخست منطقه دزدآب (زاهدان) و سیستان و سپس قائنات را آلوده کرد و با شتاب در درازای چند روز خراسان زلزله زده را فراگرفت. این ملخ‌های زرد رنگ که به آنها ملخ ایتالیایی نام داده‌اند، در دسته‌های سامان یافته‌ای در بیشتر شهرها و دهات زمین و آسمان را سیاه کرده و به سوی ترکمنستان می‌رفت. همین که ملخ روی زمین بنشیند در کوتاه زمان دو تا سه روز تخم ریزی می‌نماید و نیش خود را در زمین به اندازه یک نیم کره فرو می‌برد و یک کپسول لعاب در زمین می‌گذارد. این کپسول که دربرگیرنده تخم‌های ریز شبیه به برنج است کم کم بزرگ شده و جلد خود را شکافته و از هر کپسول یعنی از هر ملخ بیش از پانصد ملخ سیاه به اندازه مورچه‌های درشت سیاه بیرون می‌ریزند و پس از یک تا دو هفته دگرگون می‌شوند و زرد رنگ و آغاز به جستن و خوردن فرآورده‌های کشاورزی می‌کنند. دشمن ملخ سار است.
اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ وزارت فواید عامه بر آن است که باتلاق‌ها را بخشکاند و سپس آنها را به زمینهای بارور کشاورزی دگرگون سازد و به اهالی منطقه واگذار نماید.
۵ خرداد ماه ۱۳۰۸ برای بهتر کردن نژاد و پوست و پشم بز و گوسفند در کرج موسسه‌ای به نام ایلخی و رمه‌داری بنیان شد و زیر سرپرستی کارشناسان خارجی آغاز به کار خواهد کرد.
۱۵ خرداد ماه ۱۳۰۸ برای گسترش کشاورزی در استان مازندران و شماری از درختی‌هایی که در ایران وجود ندارد و از دیگر کشورها وارد شده است و در جاهای گوناگون مازندران کاشته شده است، می‌توان درخت بنان و گنه گنه را نام برد که پرورش آنها در مازندران بسیار خوب است. اداره تخم نوغان برای گسترش و بیشتر کردن تخم نوغان پیشنهادهایی کرده است که تخم نوغان در ایران به بار آید و از ورود تخم نوغان از دیگر کشورها جلوگیری شود. هم چنین به سبب پراکنده شدن بیماری گاومیری شماری از مامورین برای زدن واکسن و سمپاشی رهسپار استانها شدند.
۲۶ خرداد ماه ۱۳۰۸ پروفسور تولمر مشاور فنی وزارت صحیه کل کشور برای بررسی‌های بیماری مالاریا در رشت و پهلوی رهسپار مازندران شد.
۲ تیر ماه ۱۳۰۸ گروه فرستاده شده به لرستان گزارش می‌دهند که در شهر خرم‌آباد یک مرکز فلاحتی و زراعتی بینان شده است و ۲۰ باغ نمونه در هررو و کره کار زیر کشت رفته است. موسسه فلاحتی دیگر در منوچهرآباد نزدیکی خرم آباد نیز بنیان شده و در جلوگیری از بیماری گاو میری و آفت ملخ بسیار کوشا هستند. کوچاندن طایفه‌های لر به سوی فلات کشاورزی ادامه دارد.
۱۰ تیر ماه ۱۳۰۸ برای جلوگیری از گسترش آفت‌های پنبه و تخم‌های پنبه و دیگر بذرهایی که از خارج به کشور ایران وارد می‌شوند و هم چینین برای مبارزه با بیماری کرم قوزه که در خوزستان و کرمان پراکنده شده است وزارت فواید عامه برآن است موسسه‌ای به نام "موسسه قرنطنیه نباتی" را در مرزهای کشور بنیان نماید
۷ امرداد ماه ۱۳۰۸ بر پایه بررسی‌ها و پژوهش‌هایی و آزمایش‌هایی که شده است، دست آورد پنبه کاری در زمینهای پربار خوزستان شگفت انگیز بوده است و با کمی بهتر کردن تخم پنبه، پنبه ایران در رده بهترین پنبه‌های دنیال مانند پنبه مصر خواهد شد. با گشایش سد اهواز بیشتر زمینهای پیرامون رود کارون برای پنبه کاری ویژه خواهد شد. هم چنین به آگاهی رسید که توتون ایران با اصلاحاتی که در آن انجام یافته در آینده از بهترین توتون‌های دنیا خواهد بود.
۲۴ مهر ماه ۱۳۰۸ مسیو پرتیوا کفیل موسسه چایکاری و سیدعلی خان هموند موسسه برای پدیدآوردن باغ‌های چای و کاشتن تخم پای در مازندران دستوراتی را به کشاورزان چای دادند.
برای آبیاری و بهره‌برداری از آب رودخانه‌ها نیز گام‌های بسیاری برداشته شده است که می‌توان ساختن سد کارون و سد شاوور را نام برد. با کندن چاه‌های آرتزین و لاروبی قنات‌ها و اجرای پروژه‌هایی در این زمینه آبیاری زمینهای کشاورزی گسترش یافت.
از دیگر درخشان ترین کارهایی که یاری بزرگی در پیشرفت کشاورزی ایران نمود نگاهبانی از دام‌ها و پیشگیری از بیماری‌های دامی و تغییر نژاد آنهاست. در سال ۱۳۰۹ با بنیان بنگاه علمی برای بررسی بیماری‌های دامی در حصارک نزدیک کرج، این بنگاه آغاز به بررسی گونه‌های بیماری‌های بومی دام در ایران نمود و سرم‌ها و مایه‌های ویژه را تولید کرد. در سال ۱۳۱۰ بنگاه حصارک برای واکسن به دام سه میلیون واکسن تولید کرد و در سال ۱۳۱۷ به ۵ میلیون افزایش یافت. از ارزنده ترین کارهای بنگاه از میان برداشتن طاعون گاوی در ایران بود. طاعون گاوی در سال ۱۳۱۱ از آذربایجان آغاز و کم کم تا تهران رسید و تنها با واکسن‌های ویژه حصارک این بیماری خطرناک از میان رفت. در بخش اصلاح و تغییر نژاد نیز بنگاه علمی دیگری در حیدرآباد کرج بنیان شد که کار آن بررسی در نژاد دام‌های کشور و تغییر آن است. در این بنگاه ۸۰۰ دام از نژادهای اصیل درجه یک دنیا وجود دارد که پیوسته بنگاه کوشش در آمیزش آنها با نژادهای بومی کشور و افزودن به شمار گله‌های نژاده می‌باشند. .
بنیان آموزشگاه‌های کشاورزی به ویژه دانشکده کشاورزی و دام پزشکی که از بنگاه‌های نوین و بسیار سودبخش است سبب گسترش و پیشرفت کشاورزی در ایران شده است. این بنگاه‌ها، هر سال گروهی را با تکنیک‌های نوین کشاورزی آشنا می‌سازد و از آنان گروهی کارشناس آزموده برای بهبود کشاورزی ایران بیرون می‌دهد.
بنیان بانک کشاورزی، از میان برداشتن مالیات‌های ناجور، قانون آبادی و عمران کشور و از همه بالاتر آفرین گفتن‌های پیوسته اعلیحضرت رضا شاه بزرگ به برزگران از سازه‌های پیشرفت کشاورزی در ایران است.
۲۵ شهریور ماه ۱۳۱۴ قانون تفتیش صحی حیوانات صاحبان چهارپایان و دیگر جانوران باید بیماری حیوانات خود را به مسولین بی‌درنگ گزارش دهند
رفرم سیستم قضایی و بنیان دادگستری
۲۳ دی ماه ۱۳۰۴ بخش نخست قانون مجازات عمومی دربرگیرنده ۱۶۹ ماده به تصویب مجلس شورای ملی رسید.[۱]
۷ بهمن ماه ۱۳۰۴ بخش دوم قانون مجازات عمومی در ۱۱ ماده به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۱۴ بهمن ماه ۱۳۰۴ قانون محاکمه انتظامی قضات به تصویب مجلس شورای ملی رسید. تا این زمان قانونی برای محاکمه قضات وجود نداشت و از این پس قضات اگر جرمی بکنند به دادگاه‌های انتظامی برده می‌شوند.[۲]
۲۱ بهمن ماه ۱۳۰۴ قانون اصلاح قانون ثبت اسناد و املاک تصویب شد.[۳]
۲۰ بهمن ماه ۱۳۰۵ فرمان اعلیحضرت رضا شاه برای اصلاح وضع دادگستری ایران صادر شد. علی اکبر داور وزیر عدلیه نوین، برای رفرم قوه قضاییه برگزیده و مخبرالسلطنه هدایت به ریاست دیوان عالی تمییز معرفی شد.
۲۷ بهمن ماه ۱۳۰۵ قانون اجازه اصلاح قوانین تشکیلات و محاکمات و استخدام عدلیه به وزیر فعلی عدلیه به تصویب رسید که علی اکبر داور وزیر عدلیه دادگستری مدرنی بر پایه قوانین مدرن مدنی و جزایی بنیان سازد تا جایگزین قوانین شرع در ایران بشود که برای ایرانیان و بیگانگان معتبر باشند و همگان در برابر آن قوانین یکسان جوابگو باشند. در این روز درباره این قانون در مجلس شورای ملی گفتگو شد.
۵ اردیبهشت ماه ۱۳۰۶ اعلیحضرت رضا شاه پهلوی فرمان الغای کاپیتولاسیون را صادر کردند. در این روز دادگستری نوین از سوی اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی با بودن هیات وزیران و قضات والا رتبه و بزرگان کشوری در آیین ویژه‌ای گشوده شد. دادگستری با سخنان شاهنشاه در این مراسم گشوده شد و فرمان‌های قضات را شاهنشاه خود به آنان دادند. فرمان همایونی دایر بر الغای کاپیتولاسیون از سوی تیمورتاش وزیر دربار به آگاهی همگان رسانیده شد.
۲۸ خرداد ماه ۱۳۰۶ قانون تمدید قانون مصوب ۲۷ بهمن‌ماه ۱۳۰۵ راجع به اختیارات وزیر فعلی عدلیه به مدت چهار ماه به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۲۷ تیر ماه ۱۳۰۷ قانون اصول تشکیلات عدلیه تصویب شد.
۳ امرداد ماه ۱۳۰۷ قانون مجازات اشخاصی که برای مال غیر تبانی می‌نمایند
۶ دی ماه ۱۳۰۷ قانون متمم قانون ثبت املاک از سوی مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۱ دی ماه ۱۳۰۷ قانون اصلاح بعضی از مواد قانون اصول محاکمات حقوقی راجع به موارد ارجاع دعاوی به محاکم شرع – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۲۰ دی ماه ۱۳۰۷ قانون تشکیل و طرز رسیدگی دیوان جزای عمال دولت - مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۳ بهمن ماه ۱۳۰۷ قانون تشکیل دفاتر اسناد رسمی - مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۳ بهمن ماه ۱۳۰۷ قانون متمم قانون استخدام قضات و مستخدمین اداری وزارت عدلیه - مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۶ بهمن ماه ۱۳۰۷ قانون راجع به موارد تعلیق اجرای مجازات - مصوب مجلس شورای ملی
۱۶ بهمن ماه ۱۳۰۷ قانون راجع به محاکمه انتظامی - مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۹ اسفند ۱۳۰۷ قانون متمم قانون دیوان جزای عمال دولت - مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۵ فروردین ماه ۱۳۰۸ قانون مجازات راجع به انتقال مال غیر - مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۱ فروردین ماه ۱۳۰۸ قانون اصلاح قانون حکمیت - مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۰ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ قانون اجازه اجرای لوایح قانونی وزارت عدلیه پس از تصویب کمیسیون پارلمانی عدلیه اردیبهشت ۱۳۰۸
۱۷ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ از سوی وزارت عدلیه به آگاهی وزارت خارجه رسید که چون کارهای محاکماتی اتباع خارجه به وزارت عدلیه باید داده شود. از سوی وزارت امور خارجه به وزارت داخله (کشور) نوشته شد که در آن به همه استانداران و فرمانداران دستور داده شد که همه نوشتارها درباره امور روادید را به مامورین شهربانی بدهند و دیگر نوشتارها درباره اتباع خارحی را با شماره رویه و شماره ترتیب در پرونده‌های ویژه نگاهدارند و یک نسخه به وزارت امور خارجه فرستاده شود.
۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ قانون مجازات اشخاصی که مال غیر را به عوض مال خود معرفی می‌نمایند – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۲ خرداد ماه ۱۳۰۸ قانون اصلاح قانون ثبت عمومی املاک و مرور زمان راجع به مدت اعتراض – مصوب مجلس شورای ملی
۱۱ خرداد ماه ۱۳۰۸ قانون تفسیر ماده هفتم قانون مجازات مرتکبین قاچاق راجع به قاچاق اسلحه – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۴ خرداد ۱۳۰۸ قانون راجع به محاکم شرع – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۱ تیر ۱۳۰۸ قانون مجازات اتباع خارجه که بدون تذکره یا با تذکره غیر مرتب وارد خاک ایران می‌شوند – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۲۵ امرداد ۱۳۰۸ قانون تکمیل قانون استخدام قضات – مصوب مجلس شورای ملی
۳۰ آبان ۱۳۰۸ قانون اجازه متمم قانون جزای عمال دولت – مصوب مجلس شورای ملی
۱۲ آذر ماه ۱۳۰۸ هیات بازرسی (تفتیشیه) کشور به ریاست آقای داور وریر عدلیه که ار سوی هیات دولت برگزیده شده است دوباره آغاز به کار کرد. هیات بازرسی از سوی هیات دولت برای یک سال برگزیده شدند: ۵ تن از اداره نظام وظیفه - ۵ تن از اداره امنیه - ۵ تن از وزارت مالیه - ۶ تن از اداره سجل احوال کشور - ۳ تن از رییس‌های اداره‌های وزارت داخله (کشور) - ۵ تن از اداره نظمیه -۷ تن از وزارت عدلیه - ۶ تن از وزارت پست و تلگراف و تلفن - ۵ تن از وزارت فواید عامه - ۵ تن از وزارت معارف و ۵ تن از وزارت امور خارجه و فرمان این گزینش به آگاهی وزارتخانه‌ها رسیده شد. هموندان هیات بازرسی به سراسر کشور فرستاده شدند. بر پایه ماده ششم نظامنامه تفتیشیه مملکتی،همه رییس‌های اداره‌های دولتی می‌باید گزارش رسایی از حوزه ماموریت خود به بازرسان بدهند.
۳ دی ماه ۱۳۰۸ چندی پیش محمدابراهیم چشم شوهر خواهر خود ابوالقاسم را کور کرده بود. امروز پرونده به دادگاه جنایی برده شد و رای دادگاه چنین بود: نظر به اقرار محمدابراهیم فرزند محمدحسین در دادگاه و وجود قرائن ۲۱ بهمن ۱۳۰۸ قانون ثبت اسناد و املاک ۱۳۰۸ – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۲۴ تیر ۱۳۰۹ قانون تعاونی قضایی – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۴ مهر ۱۳۰۹ قانون تصدیق انحصار وراثت – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۳ آبان ۱۳۰۹ قانون صلاحیت محاکم انتظامی – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
۱۳ آبان ۱۳۰۹ قانون راجع به دعاوی بین اشخاص و دولت – مصوب مجلس شورای ملی کمیسیون عدلیه
علی اکبر داور در دوران وزارت عدلیه بیش از ۱۲۰ لایحه قانونی نوشت و به مجلس شورای ملی داد که پس از تصویب پایه کارهای دادگستری قرار گرفت.
فرمان الغای کاپیتولاسیون ۵ اردیبهشت ۱۳۰۶
علی اکبر داور وزیر دادگستری
رفرم سیستم آموزش و پرورش
نگاه کنید به تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره آموزش و آموزش عالی
۶ اسفند ۱۳۰۴ شمار دانشجویان مدرسه‌های عالی در کشور به ۳۰۱ تن رسید.
وزارت معارف به آگاهی رساند که در سال ۱۳۰۵ مدرسه تجارت بنیاد شده است و به گروه مدرسه‌های عالی ایران خواهدپیوست.
۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۰۶ قانون اعتبار برای تشکیل مدارس ابتدایی و تعلیمات عمومی تصویب شد.
۱ خرداد ماه ۱۳۰۷ قانون اعزام محصل به خارجه تصویب شد که ۱۳۵ تن دانشجو از تهران و شهرستان‌ها برای رساگرداندن تحصیلات خود در رشته‌هایی که از سوی دولت تعیین می‌شود تا نیازهای فنی و علمی کشور را برآورد به خارج فرستاده شوند.
۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ آزمون دوره اول متوسطه در ساختمان نوین مدرسه متوسطه علمیه (نگارستان) انجام شد. عیسی صدیق اعلان داشت کسانی که در این آزمون شرکت خواهند کرد با در دست داشتن ورقه هویت و سه عکس روز ۳۱ فروردین تا ۱۵ اردیبهشت در اداره تعلیمات عمومی - دایره امتحانات ثبت نام کنند. ۹ تیر ماه ۱۳۰۸ قانون اجازه استخدام دوازده نفر معلم فرانسوی برای تکمیل و اصلاح مدارس متوسطه مرکز و ولایات
۲۱ آذر ۱۳۰۸ قانون طرز اعطای کمک خرج به محصلین دارالمعلمین عالی و ترتیب استخدام آنها پس از فراغت از تحصیل تصویب شد
۳۰ تیر ماه ۱۳۰۸ از سوی وزارت معارف قانون استخدام ۱۲ تن آموزگار فرانسوی برای دبیرستان‌های مرکز و دیگر استانها تصویب شده و به آقای علاء نماینده ایران در پاریس فرستاده شده و دستور داده شده است که با مقام‌های فرانسه وارد گفتگو شود و ۱۲ تن را که دولت فرانسه شایستگی آنان را می‌پذیرد، برگزیند و استخدام نماید.
۳۰ شهریور ماه ۱۳۰۸ وزارت معارف ۴ دبیرستان ۶ کلاسه نمونه را در تهران بنیان نهاده و تا چند روز دیگر گشوده می‌شوند: ۱- مدرسه امیر کبیر (دارالفنون سابق) دارای یک سیکل اول و ۲ سیکل علمی و یک سیکل ادبی ۲- مدرسه ثروت دارای دو سیکل اول و دو سیکل دوم علمی ۳- مدرسه شرف دارای دو سیکل اول و دو سیکل دوم عملی ۴- مدرسه علمیه دارای یک سیکل اول و یک سیکل دوم علمی
۷ مهر ماه ۱۳۰۸ چون گسترش امور اقتصادی، به کسانی که دانایی و آگاهی در علوم اقتصاد و بازرگانی را دارا باشد نیاز دارد، وزارت معارف برآن است که مدرسه عالی تجارت در تهران را بنیاد نماید تا دانش آموزان دبیرستان‌ها بتوانند در این مدرسه عالی تجارت این آموزش‌ها را ببینند و در سازمان‌های بازرگانی و بانک کار بیابند. دوره متوسطه مدرسه تجارت سه سال و دوره عالی آن دو سال می‌باشد. کسانی که گواهینامه پایان سیکل اول متوسطه (گواهینامه سه سال نخست دبیرستان) را دارا باشند می‌توانند در مدرسه تجارت نام نویسی کنند و پس از دوره سه سال متوسطه به دوره عالی پیشرفت نمایند. پروگرام بخش متوسطه و عالی مدرسه تجارت از سوی وزیر تجارت تصویب و به شورای عالی معارف برای بررسی و رایزنی فرستاده شد. شورای معارف کمیسیونی را برگزید که هموندان آن مسیو فونتانا آموزگار مدرسه حقوق و آموزگار پیشین مدرسه عالی تجارت پاریس، دکتر افشار و آقای باختر و رییس اداره تعلیمات عمومی می‌باشند. این کمیسیون، پروگرام مدرسه تجارت را بررسی نمود و گزارش خود را به شورای معارف فرستاد.
مردان ایران کلاه پهلوی بر سر و کُت و شلوار بر تن می‌کنند
دبیرستان نیز گشوده شد
۱۷ مهر ماه ۱۳۰۸ در قلهک، دماوند و بومهن دبستان شش کلاسه گشوده شد. هم چنین در روستای دستجرد، سنخواست دبستان و در قوچان دبستان دخترانه باز شده است. هم چنین وزارت معارف برآن است که نقشه رسایی از ایران برای یادگیری در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها سپارش دهد، بدین روی یکی از کارشناسان نقشه کش فرانسه برای کشیدن نقشه ایران با نام‌های پارسی و رنگ‌های خوب استخدام شده است.
۱ آبان ماه ۱۳۰۸ دبستان دخترانه شاهرضا درمشهد کوچه سراب گشوده شد. این دبستان دارای دوره شش کلاس ابتدایی است و نوآموزان را به رایگان می‌پذیرد.
۴ آبان ماه ۱۳۰۸ در شهر نراق یک دبستان یک کلاسه شماره ۸ دولتی گشایش یافت. هم چنین یک مدرسه در روستای کردان میان قزوین و کرج گشوده شد و نوآموزان یادگیری را آغاز کردند.
۶ آبان ماه ۱۳۰۸ بنیان مدرسه بحریه تصویب شد. از آنجا که دولت برآن است که اداره دریاداری (بحریه)بنیان نماید، دیدگاه کارشناسان دریاداری و کشتیرانی را جویا شد. مسیو دلپراتو کارشناس دریاداری پیشنهاد کرد که پیش‌نیاز بنیان اداره بحریه که بتوان از آن بهره‌برداری کرد، یک مدرسه بحریه است که دانشجویان ایرانی بتوانند در این مدرسه به فن کشتیرانی آشنا شوند و بتوانند خود به دریانوردی بپردازند. در بودجه سال ۱۳۰۹ اعتبار برای بنیان مدرسه دریاداری پیش‌بینی شده است که دانشجویان بتوانند درس‌های تئوری و عملی را بیاموزند. کشتی‌های در خلیج پارس برای آموزش عملی آماده هستند.
۱۱ آبان ماه ۱۳۰۸ به آگاهی وزارت معارف رسید که اسپهان و پیرامون آن دارای ۴۱ مدرسه دولتی، ۸ مدرسه ملی، ۱ مدرسه خصوصی می‌باشد. شمار دانش آموزان دختر ۷۲۴ تن می‌باشد.
۱۶ آبان ماه ۱۳۰۸ وزارت معارف پس از بررسی‌ها و پژوهش‌ها پرگرام و اساسنامه مدرسه دندانسازی را می‌نویسد تا پس از گذشتن از مجلس شورای ملی، مدرسه دندانسازی در تهران گشوده شود.
۲۳ آبان ماه ۱۳۰۸ مدرسه فلاحت کرج به مدرسه عالی فلاحت دگرگون شد. دانشجویان این مدرسه در دو بخش فنی و عملی آموزش می‌بینند و با یونیفورم ویژه از پیراهن یقه بسته، کمر، شلوار سرمه‌ای، مچ پیچ و نشان ویژه در مدرسه خواهند بود. یک دستگاه موتور چراغ برق نیز در مدرسه کار گذاشته شد. مدرسه فلاحت روز یکشنبه ۳ آذر ماه ۱۳۰۸ در جشن باشکوهی که وزارت فلاخت و فواید عامه برپا کرده بود، از سوی اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ گشایش یافت. وزیران و نمایندگان مجلس شورای ملی و شماری از بزرگان کشوری و لشکری نیز در این جشن بودند.
۲۲ آبان ماه ۱۳۰۸ کلاس تهیه - از هنگام بنیان کلاس تهیه در دبستان‌ها برخی مدارس مرکز و استانها پنداشته‌اند که کلاس تهیه کلاس ویژه‌ای است. کلاس تهیه شعبه‌ای از کلاس اول می‌باشد و به همین روی دوره شش کلاسه ابتدایی را ۷ سال پنداشته‌اند و این خلاف مقررات و پرگرام است. کلاس تهیه همان کلاس اول است و همان درس‌های کلاس اول در کلاس تهیه آموخته می‌شوند. وزارت معارف به آگاهی رساند که کتاب دوم تنها برای خواندن پارسی نیست بلکه درس‌های جغرافی و حساب در همان کتاب آمده است.
۳ آذر ماه ۱۳۰۸ دبستان دخترانه قوچان گشایش یافت.
۱۱ آذر ماه ۱۳۰۸ دولت فرانسه دیپلم ایران از سال تحصیلی ۱۳۰۹ را به رسمیت شناخت زیرا که با دیپلم فرانسه برابر است.
۱۰ بهمن ماه ۱۳۰۸ در بلوچستان نیز دبستان گشوده شد. گرایش مردم برای باسواد شدن که بیش از یک قرن و نیم در دوره قاجار بیگانان چیره شده بر ایران، از آنان گرفته شده بود، ستودنی است.
۱۶ بهمن ماه ۱۳۰۸ در نشست شورای عالی معارف، کتاب تاریخ ایران که برای دبستان کلاس های پنجم و ششم نوشته شده بود تصویب شد و دستور داده شد که برای سال تحصیلی ۱۳۰۹ میان نوآموزان پخش شود.
رفرم اقتصادی
نگاه کنید به قوانین اقتصادی مصوب مجلس شورای ملی
۷ اسفند ۱۳۰۴ ایران در سال ۱۹۲۵ میلادی برابر با ۱۳۰۴ خورشیدی ۳۵،۰۳۸،۰۰۰ بشکه نفت خام تولید کرد و ۱،۱۰۰،۰۰۰ لیره از نفت خام درآمد داشت.
۲۴ مهر ماه ۱۳۰۵ قانون منع خروج طلا و نقره از مرزهای ایران به تصویب مجلس شورای ملی رسید.[۴]
۱۰ آبان ماه ۱۳۰۵ قانون بنیان بانک رهنی ایران به تصویب رسید. این بانک پس از تصویب بانک دولتی که با قانون جداگانه‌ای ایجاد می‌شود یکی از شعبه‌های آن بانک به شمار می‌آید.[۵]
۱۴ اردیبهشت ماه ۱۳۰۶ قانون اجازه تاسیس بانک ملی ایران به تصویب مجلس شورای ملی رسید و آرزوی دیرینه ایرانیان برای داشتن بانک ملی و جلوگیری از گرفتن وام از بیگانگان برآورده شد.
۳ امرداد ماه ۱۳۰۸ بر پایه فهرستی که بانک پهلوی فراهم کرده است، افزون بر شعبه مرکزی و اداره مرکزی این بانک که در شهر تهران است شعبه‌های دیگر این بانک نیز گشوده خواهد شد.
رضا خان نخست وزیر نمایشگاه کالای ایران را می‌گشاید ۱۳۰۲ خورشیدی
بانک پهلوی قشون بنیان شد
بنیان بانک ملی ایران آرزوی ملت ایران برآورده شد
۱۷ فروردین ماه ۱۳۰۸ بنیان موسسه قالی بافی. برای پیشرفت امور قالی بافی، وزارت تجارت موسسه قالی‌بافی را بنیان می‌نهد، و قالی بافی زیر سرپرستی این موسسه انجام خواهد شد. گفتگوهایی در این زمنیه میان وزارت تجارت و وزارت مالیه انجام شده است و کمیسیونی از نمایندگان دو وزارت خانه مالیه و تجارت و مسیو وارنیکاف در روز ۱۷ فروردین ماه تشکیل شد که بررسی‌های مورد نیاز را بنماید و گزارش خود را به مقام‌ها دو وزارتخانه بدهد.
۲۹ فروردین ماه ۱۳۰۸ مسیو هوفمان نقشه‌بردار اداره معادن در بازدید از کارهای کند و کاو موسسه شمشک گزارش داد که تاکنون ۲۱،۷ متر درازا و ۲،۵ متر پهنا و ۲،۳ متر بلندا از تونل شمشک کنده شده و تنها کج راه کوچکی در مسیر تونل دیده شده است که دستور درست کردن آن داده شده است. پیش‌بینی می‌شود که پس از یک ماه و نیم به نخستین لایه زغال سنگ خوب رسید و سپس به لایه دوم رسید که بهره‌برداری از این دولایه میزان ذغال سنگ بیرون کشیده شده را دو برابر می‌کند.
۱۶ بهمن ماه ۱۳۰۸ کارخانه پشم پاک کنی از سوی رییس کمپانی قالی شرق در کرمان گشوده شد. جشنی در سالن نوین کارخانه برگزار شد و شمار بسیاری از ایرانیان و اروپاییان از گشایش این کارخانه که بسیار مورد نیاز بود شادمانی کردند.
۲۱ بهمن ماه ۱۳۰۸ در پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ نشست نمایندگان مجلس شورای ملی در کاخ شاهانه برگزار شد. اعلیحضرت شاهنشاه درباره امور اداره تجارت و گسترش اداره تجارت سخنانی ایراد فرمودند که نشان دهنده این بود که اداره تجارت خودپا و جدا از وزارت فواید شود. اداره تجارت می‌باید بتواند که گام‌های شایانی در راه گسترش اقتصاد کشور بردارد. اعلیحضرت رضا شاه بزرگ درباره بالارفتن بهای ارز که به اقتصاد ایران آسیب وارد می‌آورند گفتند و یادآور شدند که کارهای نیازین برای جلوگیری از بالارفتن بهای ارز و استوار ساختن پول ایران انجام گیرد. افزون بر این بررسی‌های زیاد، پیش نیاز هر گونه تصمیمی در این باره می‌باشد، هیات دولت دراین باره آگاهی‌های بسیاری را گردآورده است که در دسترس کارشناس قرار می‌دهد.
۶ اسفند ماه ۱۳۰۸ وزارت اقتصاد وزارتخانه‌ای آزاد و بدون وابستگی خواهد شد که زیر سرپرستی وزیر اقتصاد اداره می‌شود. وزارت طرق و شوارع (وزارت راه) و وزارت فلاحت (وزارت کشاورزی) نیز جدا و بدون وابستگی اداره خواهند شد. هیات دولت برآن است که پروگرام پنج ساله برای بهبود اقتصاد کشور برنامه ریزی کند که در درازای ۵ سال آینده کارهایی که برای بهبود و چگونگی اقتصاد کشور پیش‌بینی می‌شود را به اجرا درآورد. دگرگون ساختن واحد پول کشور از نقره به طلا نیز بررسی می‌شود. سکه‌های نوین در سه رده زده خواهد شد: سکه‌های طلا: یک پهلوی برابر با ۲۰ ریال، نیم پهلوی برابر با ۱۰ ریال - هر پهلوی طلا برابر با یک لیره انگلیسی خواهد بود. سکه‌های نقره: یک ریالی، دو ریالی، ۵ ریالی و نیم ریالی زده خواهد شد. ریال جایگزین قران خواهد شد. سکه‌های خرد یا نیکلی و مسی: دینار. هر صد دینار برابر با یک ریال می‌باشد، بنابراین ۵۰ دینار برابر با نیم ریال و ۲۰۰۰ دینار برابر با یک پهلوی طلا می‌باشد.
اسفند ماه ۱۳۰۸ بازرگانان واخواهی می‌کنند که با بالا رفتن بهای ارز و پایین آمدن پول ایران، زیان‌های هنگفتی به آنها وارد آمده است. بدین روی قانون بازرسی خرید و فروش ارز از سوی کمیسیون نرخ ارز پس از گفتگوهای بسیار در مجلس شورای ملی در روز ۶ اسفند ماه تصویب شد. افزون بر این بر پایه قانون دگرگون شدن واحد پول از نقره به زر هیات دولت برآن است تا تصویب این قانون، تا جایی که انجام پذیر باشد، پول‌های طلا را که در کشور وجود دارد به بهایی خریداری کند که در نرخ آن دگرگونی پیش نیاید و سپس دولت این طلاها را بیاندوزد تا در زمان اجرای قانون دگرگون ساختن سنجه پول ایران از نقره به زر، مقداری طلا پس انداز شده باشد.
۲۷ اسفند ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی قانون تاسیس وزارت طرق و شوارع و وزارت اقتصاد ملی به جای وزارت فواید عامه را تصویب کرد.
یکی از آرمان‌های برجسته بنیان بانک ملی ایران برای پیشرفت امر تجارت و فلاحت و زراعت و صناعت بود بدین روی بینان بانک فلاحتی که جزو بانک ملی باشد از چندی پیش بررسی شد و و دکتر لیندن‌بلات رییس بانک ملی پس از پژوهش‌ها و بررسی‌ها پیشنهاد بنیان بانک فلاحتی را به مسولان داد. سرانجام قانون تاسیس بانک فلاحتی در ۹ شهریور ماه ۱۳۰۹ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
وزارت تجارت از چندی پیش برآن است که برای شناساندن کالاهای تولید ایران در بازارهای دنیا و آشناکردن سازمان‌های تجارتی خارجی به صادرات ایران، افزون بر کارهایی که درباره شرکت در مکاره‌های بین‌المللی، در کشور ایران نیز سالیانه یک یا دو بار، بازار مکاره در شمال و جنوب ایران برپا شود. از آنجا که بندرهای جنوبی ایران راه‌های بهتری به دیگر کشورهای خارجه دارد، در سال ۱۳۰۹ بازار مکاره جنوب ایران گشوده خواهد شد.
- قانون اجازه تاسیس بانک فلاحتی و صنعتی سهامی - مصوب ۲۱ خرداد ماه ۱۳۱۲ شمسی
- قانون تکمیل قانون بانک فلاحتی و صنعتی ایران - مصوب ۱۳ شهریور ماه ۱۳۱۳ شمسی
- - قانون اساسنامه بانک ملی ایران – مصوب ۲۲ امرداد ۱۳۱۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه تاسیس بانک رهنی ایران – مصوب ۲۵ دی ۱۳۱۷ مجلس شورای ملی
- - قانون ایجاد صندوق پس‌انداز ملی – مصوب ۱۸ اردیبهشت ۱۳۱۸ مجلس شورای ملی
فرهنگ و هنر ایران
۱۵ اسفند ۱۳۰۳ با برنامه ایران سازی نخست وزیر رضا خان قانون تعمیر آرامگاه فردوسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۱ بهمن ماه ۱۳۰۴ قانون ویژه سازی درآمد فروش تمبر فردوسی به بازسازی آرامگاه فردوسی تصویب شد. مجلس شورای ملی با این قانون به وزارت مالیه پروانه داد که از درآمد فروش تمبری که به نام فردوسی به چاپ خواهد رسید برای ساختن آرامگاه فردوسی ویژه سازد.[۶]
۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ نقشه ساختمان آرامگاه فردوسی که از سوی مهندس فرانسوی کشیده شده بود از سوی کارگزاران تصویب شد و ساختن آرامگاه بزودی آغاز می‌شود و هزینه آن از جای سی هزار تومان اعتبار خواهد بود. تندیس فردوسی که بسیار با شکوه است در آرامگاه برپا خواهد شد.
۲۳ تیر ماه ۱۳۰۸ بازسازی بنای تاریخی گنبد قابوس به پایان رسید. هم چنین سه ساختمان تاریخی برای وزارت معارف که از آنان برای مدرسه بهره‌برداری کنند در گنبد قابوس، پهلوی دژ و شوسف نیز بازسازی و نوسازی شده است.
- - قانون راجع به حفظ آثار ملی – مصوب ۱۲ آبان ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی
کاخ گلستان، آغا محمد خان قاجار استخوان‌های کریم خان را زیر این پله‌ها دفن کرد که هر روز از رویش رد بشود
رضا شاه بزرگ استخوان‌های کریم خان زند را در ساختمانی که آرامگاه وی بود به خاک سپرد
آرامگاه کریم خان زند شیراز که پس از درگذشتش در آنجا به خاک سپرده شده بود
کریم خان زند پادشاه ایران
رضا شاه پهلوی آرامگاه فردوسی را می‌گشاید
کاخ مرمر
ساختن سیستم بهداشت و درمان
از نخستین گام‌هایی که برای تندرستی و بهداشت مردم ایران برداشته شد، بستن حمام‌های خزینه بود که مرکز کثافت و آلودگی و گونه‌های بیماری‌های پوستی، قارچ و میکرب بود و ساختن حمام‌های دوش بود. این کار با اعتراض سخت ملایان روبرو شد، که مردم از برکت ادار روحانیون در آب‌های خزینه محروم خواهند شد. دیگر کار بزرگ کوشش در کنترل بیماری‌های خانمانسوز سفلیس و سوزاک و دیگر بیمارهای آمیزشی بود که در کشور سبب بدبختی و سیاه روزی شده بود. برای جلوگیری از از میان رفتن نسل‌های آینده کشور بیمارستانی برای درمان زنان روسپی ساخته شد و معاینه پیوسته روسپیان از سوی دکترهای متخصص بیمارهای آمیزشی. دوم ساختن جایی برای گردآوری این زنان که زیر سرپرستی وزارت صحیه اداره شود.
۲۴ دی ماه ۱۳۰۴ قانون استخدام مسیو پاپاریان تبعه دولت ترکیه برای معلمی مدرسه دواسازی از فروردین ۱۳۰۴ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۱۳ بهمن ماه ۱۳۰۵ از آنجا که بیماری‌های فراگیر و ویروسی چون مالاریا، آبله، وبا، سالک، حصبه، تراخم، کچلی و دیگر بیماری‌ها چون بیماری‌های پوستی و مقاربتی در ایران غوغا می‌کرد و چیزی جلودار آن نبود با تصویب قانون تمرکز موسسات صحی مملکتی در اداره کل صحیه به فرمان اعلیحضرت وزارت بهداری بنیان شد و پزشکان خارجی به ایران فراخوانده شدند. آموزش بهداشت به مردم، بیمارستان سازی، بهداری در دستور دولت قرار می‌گیرد
۲۹ تیر ماه ۱۳۰۶ قانون پرداخت چهل هزار تومان برای فرستادن پزشک به شهرستان‌ها و درمان رایگان تهی‌دستان تصویب شد.
۱۶ شهریور ماه ۱۳۰۶ قانون ویژه ساختن نود هزار تومان برای جلوگیری از وبا و دیگر بیماری‌های واگیردار اپیدمی در سراسر ایران و گسترش انستیتو پاستور برای واکسن و سرم سازی تصویب شد.
۲۸ شهریور ماه ۱۳۰۶ قانون راجع به اجازه‌نامه طبابت تصویب شد.
۲۴ بهمن ۱۳۰۶ برای جلوگیری از بیماری‌ها و برقراری بهداشت عمومی قانون خشکانیدن باتلاق‌های شهریار و خوار به تصویب رسید.
- - قانون تجدید کنترات مادموازل دکتر پن متخصصه در امراض نسوان – مصوب ۲۸ شهریور ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ نزدیک به ۱۶۰ هزار ذرع مربع از زمینهای بیرون دروازه باغ شاه در کنار جاده جمشیدیه برای ساختن بیمارستان تهران خریداری شد. در همین روز از سوی وزارت صحی یک فروند کشتی از فرانسه خریداری شد که برای قرنطینه جنوب ویژه شده است. مسیو بارتل روژ فرانسوی مکانیسین کشتی با حقوق ماهانه ۲۰۰ تومان استخدام شد.
۱۳ خرداد ماه ۱۳۰۸ فرمانداری گیلان به وزارت داخله (کشور) پیشنهاد کرد و درخواست نمود که ۱۱٬۰۰۰ تومانی که از بودجه موسسه‌های خیریه در سال ۱۳۰۷ مانده است برای بنیان بیمارستان زنان ویژه شود.
دولت در نشست ۲۲ خرداد ماه سرانجام آبله کوبی اجباری را به تصویب رساند تا شاید کشور از گزند این بیماری و بیماری‌های ساری دیگر رها شود.
یک دستگاه کشتی صحی که از سوی وزارت بهداری برای موش‌کشی و حشره‌کشی و ضدعفونی بندرهای جنوب خریداری شده و تا ۲۲ خرداد ماه به بندر بوشهر وارد می‌شود.
۲۲ خرداد ماه از سوی صحیحه کل ساختن بیمارستانی با هزار تخت خواب در خارج از شهر تهران نزدیکی‌های جمشیدآباد آغاز شد.
۳ امرداد ماه ۱۳۰۸ برای خشکاندن باتلاق‌های بندر جز مسیو تولمر از سوی وزارت صحیه رهسپار بندر جز شد. نزدیک به پنجاه هزار تومان بودجه برای این کار کنار گذاشته شده است. هم چنین لوله کشی آب در بوشهر برای رساندن آب نوشیدنی به مردم، بودجه ۳۰۰٬۰۰۰ تومان پیش بینی شده است که در بودجه بلدیه بوشهر خواهد آمد.
۷ امرداد ماه ۱۳۰۸ پس از زلزله مهیبی که خراسان را ویران کرد و هزاران تن از هم میهنان کشته و زخمی شدند و بسیاری از روستاها نابود شد و ملخ به خراسان یورش برد، دشواری‌های دیگری از این استان رو شد و آن اینکه در دوران قاجاریان مغول بیشتر مردم خراسان را به شیره‌کشی، تریاک کشی و کشیدن بنگ و جرس وادار ساختند. امروز این بخش از کشور ایران از هیچ ندارد، نه عدلیه، نه صحیه، نه معارف (آموزش و پرورش) همین می‌شود که زمانی که بیگانه بر کشور حکمراند، دست آورد آن یک مشت مردمان بی‌سواد، عامی، تریاکی و شیره‌ای و بنگی که نمی‌توان آنها را به سادگی به راه درست رهنمون ساخت و آنان را از این بلای خانمان سوز رهایی بخشید. زن و مرد و کودکان معتاد هستند و چون بیش از یک قرن است که قاجاریان و حکمرانان فرستاده شده آنان به خراسان چون فرمانفرما و خواهرزاده اش محمد مصدق این استان را در شیره کشی فروبردند و شیره کشی را به عنوان یکی از ابزارهای زندگی به آنان فروختند.
۳۱ امرداد ماه ۱۳۰۸ بلدیه زنجان نیز برآن است که حمام‌های عمومی را که بسیار آلوده و پر از میکرب و قارچ می‌باشند را به حمام‌های دوش دگرگون سازد.
۱۳ آبان ماه ۱۳۰۸ ساختمان قرنطینه در مرزهای غرب کشور به پایان رسید. این ساختمان بنایی برای بیمارستان و بنایی برای مامورین قرنطینه دارد.
۱۶ بهمن ماه ۱۳۰۸ ساختمان قرنطینه در غازیان بزودی به آغاز می‌شود. گفتگوهای آقای امیر حکمت رییس صحیه شمال ایران با مهندسین نقشه‌بردار به پایان رسید.
- قانون طرز جلوگیری ار بیماری‌های آمیزشی و بیماری‌های واگیردار - مصوب ۱۱ خرداد ماه ۱۳۲۰
- مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ خرداد ۱۳۰۸ نشست ۵۳
- - تصویب فوریت لایحه آبله‌کوبی
- تصویب فوریت تحدید کوکایین و مشتقات شاهدانه
در پی دستوراتی که از سوی وزارت داخله (کشور) برای ساختمان کشتارگاه‌ها در سراسر کشور داده شده بود، هزینه برآورد شده به تهران فرستاده شد و در بودجه سال ۱۳۰۹ آورده خواهد شد.
پای ساخت‌های کشور
راه آهن سراسری کشور
نگاه کنید به رضا شاه بزرگ - راه‌آهن سراسری ایران
راه آهن سراسر ایران یکی از شاهکارهای بزرگ صنایع و ساختمانی این سده می‌باشد. درازای راه آهن سراسری بیش از ۱۳۹۴ کیلومتر می‌باشد و بیش از ۴۰۰۰ پل و ۲۲۴ تونل و ۹۰ دستگاه بنای ایستگاه ساخته شد که همه آنها بی اندازه باشکوه و زیبا می‌باشند. راه آهن قم - یزد و تهران - آذربایجان و خراسان - تهران بیش از ۷۵۰ کیلومتر است که در سال ۱۳۱۸ ساختن آن به پایان رسید و به راه آهن سراسری پیوست.
بی‌سیم پست تلگراف و تلفن
نگاه کنید به قوانین پست تلگراف و تلفن مصوب مجلس شورای ملی
۶ اردیبهشت ۱۳۰۵ نخستین تلگراف بی سیم به نام تلگراف بی سیم پهلوی به دست اعلیحضرت همایون رضا شاه پهلوی گشایش یافت و در نخستین تلگرامی که از این مرکز به همه مرکزهای تلگراف بی سیم گیتی فرستاده شد آغاز کار بی سیم پهلوی به آگاهی رسانده شد.
۳ دی ماه ۱۳۰۶ قانون کوتاه کردن زمان مناقصه ابزار و ساختمان ذوب آهن به تصویب رسید. ۱۱ دی ماه از سوی دولت آگهی مناقصه ذوب آهن در ایران به چاپ رسید. ۱۴ دی ماه از سوی وزارت خارجه آگهی مناقصه کارخانه ذوب آهن ایران در روزنامه‌های برجسته آلمان، فرانسه و انگلستان به چاپ رسید.
۱۵ آذر ماه ۱۳۰۷ سیم کشی خطوط تلگراف برای بلوجستان و در پی آن در ۱۱ دی ماه قانون پرداخت سیم کشی تلگراف خرم آباد و دزفول و هم چنین ۲۷ دی ماه قانون پرداخت سیم کشی سال ۱۳۰۸ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۳ اردیبهشت ۱۳۰۸ قانون‌های پرداخت سیم کشی خط مسجدسلیمان و ۱۹ اردیبهشت برای خرید کابل و سیم‌کشی خطوط اهواز و بساتین و خواف و کاریز تصویب شد. با این قانون هزینه کارگذاردن تیرهای چدنی در خط سیم تلگراف مسجد سلیمان به تصویب رسید.
۸ تیر ماه ۱۳۰۸ قانون اجازه پرداخت شش هزار تومان اعتبار مصوب و منظور در بودجه ۱۳۰۸ وزارت پست و تلگراف برای کسر خرج و مخارج اعزام هیجده نفر محصل بی‌سیم و تلگرافچی به تصویب مجلس شورای ملی رسید. بر پایه گزارشی که از سندیکای جنوب به وزارت فواید عامه فرستاده شده است. سیم کشی تلفن و تلگراف برای پیوستن ایستگاه‌های راه آهن در جنوب آغاز شده است و تا کنون ۱۶ کیلومتر سیم کشیده شده است. هزینه سیم کشی در هر کیلومتر ۲۵۰ تومان که نزدیک به ۱۸ تومان مزد سیم کشی و کارگر شده است. در ده حسین آباد پشتکوه چند روز اهالی ده بالایی و عمله در چادرهای خود ساز و دهل می‌کوبیدند زیرا که در ۸ تیر ماه هنگام نیمروز زمان ورود سیم‌های تلگراف بود اهالی سیم‌ها و تیرها را بوسیدند و از اعلیحضرت رضا شاه بزرگ سپاسگذاری می‌کردند. اهالی با چای و شربت و شیرینی از کارگران سیم کشی پذیرایی کردند و هنگام نهادن آخرین تیر تلگراف در زمین آقای سرتیپ حکمران پشتکوه سخنرانی رسایی کرد و هلهله اهالی و زنده باد پدر تاجدار جلگه کوچک حسین آباد را پر کرد.
۱۰ مهر ماه ۱۳۰۸ از ۵۰٬۰۰۰ تومان اعتبار تصویب شده براس سیم کشی، وزارت پست و تلگراف برآن است ۱- سیم خط کردستان که از سقز به بانه رسیده به سردشت و سپس به بانه کشیده شود و اداره تلگراف در شهرها بنیان خواهد شد ۲- سیم کشی شاهرود - شیروان، و در نردین (بسطام) - جاجرم - جغتای و اسفراین اداره تلگراف بنیان خواهد شد ۳- سیم کشی تربت - ترشیز و فردوس، در ترشیز اداره تلگراف بنیان خواهد شد ۴- سیم کشی تبریز - قزوین به زنجان رسیده و این روز سیم کشی به سوی قزوین انجام می‌شود ۶- سیم کشی آستارا - تبریز به اردبیل رسیده و به سوی تبریز ادامه می‌یابد ۷- سیم کشی خواش - ایرانشهر به کارواندر رسیده و به سوی ایرانشهر ادامه می‌یابد، اداره تلگراف در ایرانشهر و کارواندر بنیان خواهد شد
- - قانون اجازه فروش اراضی اداره حمل و نقل سابق و تخصیص قیمت آن به تدارک طویله و تعمیرات ضروری پست و تلگراف و تلفن رشت – مصوب ۲۶ مهر ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه تبدیل اراضی آغداش حاجی‌آقای دیلمقانی به املاک خالصه برای فرودگاه طیاره – مصوب ۲۷ مهر ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی
- - قانون پانزده هزار تومان اعتبار برای ساختمان سد قزوین – مصوب ۱۲ خرداد ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
۲ اردیبهشت ۱۳۰۷ تصمیم راجع به ساختمان و ایجاد پل متحرک بر روی سفید رود از سوی مجلس شورای ملی گرفته شد که در آن وزارت فوائد عامه بایستی که از اعتبار راه سازی ناحیه گیلان بوسیله ایجاد و ساختمان پل متحرک بر روی سفید رود راه ما بین رشت و لاهیجان را تسطیح و تکمیل نماید. ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۳۱۰ اعلیحضرت رضا شاه بزرگ در آیین باشکوهی پل متحرک سفیدرود را در شمال کشور گشودند.
۲۱ خرداد ماه ۱۳۰۸ در بندر شاه ۵۰۰ متر و در اهواز ۱۳۰۰ متر ریل کشیده شده و تیرهای تلگراف در شمال اهواز تا کیلومتر ۱۷۵ کارگذاشته شده است
روز ۱۴ آبان ماه ۱۳۰۸ وزارت پست و تلگراف به وزارت پست و تلگراف و تلفن دگرگون شد زیرا که کارهای تلفن به وزارت پست و تلگراف داده شد که در ماده ۱ آیین نامه آورده شده است. هم چنین وزارت پست و تلگراف و تلفن بر آن است مدرسه‌ای برای آموزش فن خلبانی و هواپیمایی در تهران بنیاد سازد. دست آورد گفتگوهایی که در این باره با شرکت هواپیمایی یونکرس انجام شده است، فراهم ساختن چند فروند هواپیمای مشقی و یاددهنده خلبانی از سوی شرکت می‌باشد. پروگرام مدرسه خلبانی با هماهنگی وزارت جنگ و اداره هواپیمایی نوشته خواهد شد. مدرسه خلبانی از سال ۱۳۰۹ گشوده خواهد شد. در روز ۱۹ آذر ماه ۱۳۰۹ کمپانی یونکرس برای ارج به یک میلیون کیلومتر پرواز و جا به جا کردن ۱۰٬۰۰۰ مسافر بدون آسیب و دشواری در ایران، مدیران روزنامه‌ها را در اداره مرکزی هواپیمایی یونکرس فراخواند. فرخی مدیر روزنامه توفان، صفوی مدیر روزنامه کوشش، اعتصامزاده مدیر روزنامه ستاره جهان، خلیلی مدیر روزنامه اقدام، طباطبایی مدیر روزنامه تجدد، مسیو فرانسوا ملک کرم مدیر روزنامه "مساژ دو تهران" و آقای مسعودی مدیر روزنامه اطلاعات ساعت ۱۱ برای دیدن کارخانه‌های فنی شرکت هواپیمایی یونکرس به میدان هواپیما رفتند. کارخانه‌های مکانیک هواپیمایی که شمار بسیاری ایرانی و آلمانی در آنجا کار می‌کنند و همچنین کارخانه‌های دیگر برای دوباره سازی (تعمیر) هواپیماها و ساختن ابزار هواپیماها مورد بازدید قرارگرفت. نزدیک به نیمروز پرواز دو هواپیمای یونکرس بر فراز آسمان تهران برای نمایش انجام شد.
کشیدن خیابان‌ها و جاده‌های میان شهری
۱۶ امرداد ماه ۱۳۰۵ راه شوسه تهران - مازندران در آیین باشکوهی گشایش یافت.
۱۰ آبان ماه ۱۳۰۵ راه خرم آباد به خوزستان در آیین باشکوهی گشایش یافت.
۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۸ والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلوی و علیاحضرت ملکه پهلوی به همراهی دکتر امیراعلم و والی مازندران و حکومت بارفروش (بابل) و رییس شهرداری برای سرکشی به خیابان‌ها نوساخته شاهپور و بیمارستان بابل رفتند.
۱۵ اردیبهشت ماه ۱۳۰۸ کمیسیون بودجه اعتبار ۲۰۰٬۰۰۰ تومان برای کشیدن و ساختن خیابان‌های شهر تهران را تصویب کرد.[۷]
۳۰ تیر ماه ۱۳۰۸ چون خیابان‌های تهران خاکی هستند و همه ساله نیاز به بازسازی دارند، از سال ۱۳۰۹ شهرداری تهران برآن است که در خیابان‌های تهران سمنت ریخته و با ماسه شن بکوبد. سمنت اگر از خارج خریده شود، هزینه این کار بسیار گران می‌شود، بنابراین اداره بلدیه (شهرداری) برآن است که کارخانه سمنت سازی وارد کند و در تهران آن را برپا سازد و سمنت مورد نیاز داخل کشور را فراهم سازد.
۳۰ امرداد ماه ۱۳۰۸ شهرداری برآن است برای آسان کردن رفت و آمد خودروها در بیشتر خیابان میدان بسازد. میدان‌هایی که تاکنون ساخته شده‌اند: میدان شاهپور در انتهای خیابان دروازه قزوین ، میدان اول خیابان اسمیعل بزاز که به نام "میدان نادر" دگرگون خواهد شد، می‌باشند. میدان‌هایی که در آینده نزدیک ساخته خواهند شد: ۱- میدان فردوس در نزدیکی دروازه قدیم حضرت عبدالعظیم ۲- میدان مدائن در جای میدان ساق پای قایق و محمدیه ۳- میدان شاه در سر خیابان شاه‌آباد ساخته می‌شود و یک سر خیابان‌های دروازه دولت - رفاهی شاه‌آباد و شیخ به این میدان می‌پیوندد ۴- میدان پهلوی سر چهارراه حسن آباد ۵- میدانی در جای برخورد خیابان چراغ گاز - دروازه شمیران و سرچشمه نیز در برنامه شهرداری می‌باشد - هم چنین شهرداری برآن است که که در زاویه‌ای از این میدان‌ها و میدان‌های شمیران ایستگاه پمپ بنزین بسازد که اگر شوفرها به بنزین نیاز داشته باشند بتوانند بنزین بزنند. افزون بر این کارها شهرداری تهران برآن است که خیابان‌های تهران را پهن کند. نام خیابان‌ها نیز دگرگون خواهد شد و نام چامه سرایان بزرگ ایران بر آنها نهاده خواهد شد. وزارت داخله برای ساختمان خیابان‌های شهرها و ساختمان شهرداری‌های استانها ۴ مهندس را استخدام کرده است.
۱۷ مهر ماه ۱۳۰۸ دو دستگاه از ۴ دستگاه چراغ برق شهرداری در چهارراه فرهنگ و چهارراه سیدعلی کار گزارده شد و این چهارراه‌ها نورانی خواهند شد.
۲۳ آبان ماه ۱۳۱۲ قانون راجع به احداث و توسعه معابر و خیابان‌ها به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رضا شاه بزرگ پست و تلگراف را می‌گشاید ۶ اردیبهشت ۱۳۰۵
کشیدن خیابان‌ها و جاده‌ها
جاده چالوس کشیده می‌شود ۱۳۱۲ خورشیدی یادشان گرامی
ساختمان راه آهن تهران
راه آهن تهران - تبریز
کارگران راه آهن زنجان - تبریز را می‌سازند
ایستگاه راه‌آهن زنجان
ایستگاه راه‌آهن تبریز و دانشجویان راه‌آهن ۱۳۰۸
راه‌آهن سراسری ایران
رفرم اجتماعی
۱۵ امرداد ماه ۱۳۰۶ تصویب نامه هیات وزیران درباره لباس همسان برای کارمندان دولت، کت و شلوار و کلاه پهلوی به همه وزارتخانه‌ها بخشنامه شد.
۲۰ امرداد ۱۳۰۷ قانون نوین سجل احوال به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۶ دی ماه ۱۳۰۷ قانون متحدالشکل نمودن البسه اتباع ایران در داخله مملکت به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
۲۲ فروردین ماه ۱۳۰۸ از آنجا که تخته قاپو کردن ایل‌های ایرانی در برنامه دولت می‌باشد و در بودجه ۱۳۰۷ نیز اعتباراتی پیش‌بینی شده است و با بررسی‌هایی که این باره انجام شده است، ایل‌های شاهسون در نزدیکی‌های ساوه و زرند جای گرفته‌اند و از زمینهای ساوه و زرند به آنان داده شده است که کشاورزی و دامداری نمایند. هم چینی کشاورزان و کارشناسانی به استخدام دولت درآمده‌اند به ساوه و زرند فرستاده خواهند شد تا شاهسون‌ها را به کشاورزی و دامداری آشنا سازند. بخشی از زمینهای بایر نزدیک خرم‌آباد برای کشاورزی کردن ویژه شده است. گروهی از دانشجویان کشاورزی و کارشناسان به این منطقه راهی خواهند شد تا چگونگی کشاورزی کردن را به لرها بیاموزند.
۹ خرداد ماه ۱۳۰۸ سینما سپه گشوده شد و فیلم پرآوازه "هرویین" از رود تیلور هنرپیشه هالیوود نشان داده می‌شود.
۲۷ امرداد ماه ۱۳۰۸ سینما تهران، خیابان سپه برابر خیابان استخر گشوده شد و قیلم با عظمت سریال و یدک یا مفتش ناپلئون نمایش داده می‌شود. خانم‌ها و آقایان
شهریور ۱۳۰۸ سینما ملی آغاز به کار کرد - فیلم عالی و جالب توجه "جشن حیوانات در جنگل" در این فیلم آرتیست پرآوازه "ژانیتا" رل مهمی را بازی می‌کند. از دیدن این فیلم کوتاهی نکنید. سانس اول ساعت ۱۸ و سی دقیقه و سانس دوم ساعت ۲۰ و ۳۰ دقیقه می‌باشد. بشتابید.
۱۱ آذر ماه ۱۳۰۸ از سوی اداره تشکیلات نظمیه مملکتی در آیینی ویژه ورود اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ را برای گشودن ساختمان قصر خوش آمد گفتند. ساعت ۱۴ نمایندگان مجلس شورای ملی، وزیران و معاونین وزارتخانه‌ها در ساختمان قصر گردآمدند و اعلیحضرت همایونی در ساعت ۱۵ تشریف فرما شدند و پس از اندکی درنگ به بازدید از بخش‌های زندان قصر فرمودند. زندان قصر که قصر قاجاریان مغول بود، با بهترین محاسبات بازسازی شد و از دیدگاه بهداشت و ساختمان سازی بسیار مورد توجه اعلیحضرت رضا شاه بزرگ قرارگرفت. زندان قصر قاجار گنجایش ۸۰۰ تن زندانی را دارد و دارای باغ، حمام، بیمارستان همگانی و بیمارستان خصوصی می‌باشد. زندان قصر دارای ۱۹۲ اتاق است که ۹۶ اتاق آن برای ۵ تن و سایر اتاق‌ها برای یک تن می‌باشد. زندانیان زندان قصر می‌توانند در کارگاه بزرگ زندان کارهای دستی مانند قالی بافی یادبگیرند. بخش‌هایی نیز برای بانوان و کودکانشان نیز در دست ساختمان است.
۱۱ آذر ماه ۱۳۰۸ از سوی هیات دولت دستوراتی برای گردآوری و نگهداری از گدایان داده شده است. تاکنون ۴۰۰ تن گدا گردآوری شده‌اند و در سازمان‌های شهرداری نگاهداری می‌شوند و زیر سرپرستی مامورین به کار گمارده شده‌اند. هم چنین در سینما تهران امشب جدیدترین فیلم امروزه رمان علمی و اخلاقی بودن یا نبودن؟ به نمایش درمی آید. ارتیست فیلم همان آرتیست فیلم کنت منت کریستو می‌باشد. در این فیلم هم عملیات بهت انگیز و گرفتاری در زندان و نجات خود را به نمایش می‌گذارد. غفلت نفرمایید.
۱۶ آذر ماه ۱۳۰۸ برای شهرنشین کردن لرها (تخته قاپو ساختن الوار) و واداشتن به کار کشاورزی، دولت بیش از ۱۱۰ خانوار لرهای را به پیرامون قزوین کوچانده است.
۱۹ دی ماه ۱۳۰۸ در رشت خیابان نوین از شرق به غرب کشیده می‌شود. مهندس‌ها برای ساختمان خیابان به محاسبه و شیشه برداری پرداخته‌اند.
۱ بهمن ماه ۱۳۰۸ تاتر پری در میدان مخبرالدوله گشوده شد. یک شب فراموش نشدنی با اپرت بی نظیر الهه. به قلم مادم پری آقابایف با برگردان آقا سید مجتبی طباطبایی
۲ بهمن ماه ۱۳۰۸ مردم ایران که در دوره سلطنت بیگانگان قاجار بر ایران بی سواد نگاه داشته شده بودند، اکنون در دویست بخش از کشور درخواست بنیان مدرسه نموده‌اند. این شوق مردم به آموختن شایان ستودن است. دولت امیدوار است تا برای سال ۱۳۰۹ بودجه برای گشودن مدرسه در کشور فراهم آورد.
۳ بهمن ماه ۱۳۰۸ کنسرت در گراند هتل، یک شب برای خانم‌ها. در این کنسرت بانو ملوک ضرابی و مادم ماری و شماری دیگر از بانوان ساززن هنرنمایی می‌کنند.
شهریور ماه ۱۳۰۸ بر پایه تصویب هیات دولت نام‌های شهرها و روستاهای ایران که یا به تازی بودند و یا معنای خوبی نداشتند به نام‌های پارسی یا به نام‌های پارسی کهن آنان دگرگون شد: قمشه (شهرضا) - انزلی (بندر پهلوی) - ارومیه (رضاییه) - سلماس (شاپور) - هارون آباد (شاه آباد غرب) - بارفروش (بابل) - علی آباد (شاهی) - نصرت آباد (زابل) - دزداب (زاهدان) - تون (فردوس) - فیض (شهداد) - ترشیز (کاشمر) - استرآباد (گرگان) - عراق (اراک) خورموسی (بندرشاهپور) - بمپور (ایرانشهر) - آق قلعه ( پهلوی دژ) - ناصری (اهواز) - عبادان (آبادان) - محمره (خرمشهر) - دهکرد (شهر کرد) - منصور آباد پشت کوه (مهران) - حسین آباد پشت کوه (ایلام) - مال امیر (ایذه) - خویزه (هویزه) - بنی طرف (دشت میشان) - فلاحیه (شادگان) - هفاجیه (سوسنگرد) - سخت سر (رامسر)
ارتش شاهنشاهی ایران
نگاه کنید به قوانین نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری
۲۰ بهمن ماه ۱۳۰۴ قانون واگذاری حق انحصاری هواپیمایی به موسسه هواپیمایی یونکرس[۸] آلمان داده شد. این قانون دربرگیرنده ۱۲ ماده و یک تبصره بود که در زمان نخست وزیری اعلیحضرت نوشته شده بود.
۲۸ بهمن ماه ۱۳۰۴ بر پایه قانون قانون خدمت نظام اجباری دایره سربازگیری به نام دایره نظام اجباری به راه انداخته شد.
۵ شهریور ماه ۱۳۰۵ اعلیحضرت رضا شاه پهلوی از اداره‌ها و نوساخته شده‌های قشون بازدید کردند و برای نیرومند ساختن و مدرن کردن قشون اوامری فرمودند.
۵ مهر ماه ۱۳۰۵ اعلیحضرت رضا شاه پهلوی به وزارت جنگ تشریف فرما شدند و ۵۰ تن از دانشجویانی که به اروپا فرستاده شده بودند به پیشگاه اعلیحضرت شرفیاب شدند و آنها را به دانش اندوزی و کسب مهارت‌های نوین برانگیزاندند.
۲۶ مهر ماه ۱۳۰۵ اعلیحضرت رضا شاه پهلوی به مدرسه نظام رفتند و ۶۰ تن از فارغ التحصیلان گواهینامه‌های خود را از دست همایونی دریافت کردند. در روز ۲۸ مهرماه در پیشگاه اعلیحضرت رضا شاه پهلوی آیین جشن و نمایش‌های نظامی از سوی لشکر مرکز در باغشاه برگزار شد و عملیات تمرینی و نمایشی نظامی در برابر همایونی اجرا شد.
۱۵ آبان ماه ۱۳۰۵ نخستین مجلس سربازگیری برای فراخوان مشمولان به خدمت زیر پرچم در تهران برگزار شد.
۲۱ آبان ماه ۱۳۰۵ اعلیحضرت رضا شاه برای بازدید از چگونگی پیشرفت اسلحه‌های قشون به قورخانه رفتند و پس از بازدید از بخش‌های گوناگون آن برای گسترش کارخانه اسلحه سازی دستوراتی دادند.
۹ آذر ماه ۱۳۰۵ اعلیحضرت رضا شاه از یکان‌های قشون در میدان مشق تهران سان دیدند و اسلحه‌های نوین یکان‌های نظامی را بررسی کردند.
۲۴ اسفند ماه ۱۳۰۵ به فرمان اعلیحضرت رضا شاه، سرتیپ احمد نخجوان رییس اداره هواپیمایی قشون شد.
۴ مهر ماه ۱۳۰۶ به فرمان اعلیحضرت همایون رضا شاه، ۹۳ تن از افسرانی که در کودتای ۳ اسفند ماه ۱۲۹۹ زیر فرماندهی اعلیحضرت رضا شاه برای نگهبانی از حاکمیت و استقلال ملی شرکت داشتند و تهران را گشودند، به دریافت نشان ویژه کودتای سوم اسفند سرافراز شدند: امیر لشکر احمد آقا خان احمدی - سرتیپ فضل الله زاهدی - سرتیپ مرتضی یزدان پناه - سرتیپ محمد شاه بختی - سرهنگ کریم بوذرجمهری - سرهنگ احمد نخجوان - سرهنگ دکتر هادی آتابای - سرهنگ محمد محتشمی - سرهنگ ایرج مطبوعی - سرهنگ رضا قلی امیر خسروی - نایب سرهنگ آذر برزین - سرهنگ شرف الدین قهرمانی
۳۰ تیر ماه ۱۳۰۷ قانون محاکمات نظامی به تصویب کمیسیون عدلیه مجلس شورای ملی رسید.
۱۰ مهر ماه ۱۳۰۸ به دستور اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ آقای امیر هوشمند رییس ایالتی سجل احوال تهران که پیشتر نیز در خدمت نظام بوده است به وزارت جنگ جا به جا شده و با رتبه نایب سرهنگی به ریاست مدرسه‌های کل نظام برگزیده شد.
۱۳ مهر ماه ۱۳۰۸ جشن مدرسه نظام در پیشگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ و والاحضرت ولیعهد محمدرضا پهلوی با بودن وزیر دربار، نخست‌وزیر، هیات دولت، امیران لشکر و بزرگان لشکری در ساعت ۱۵ برگزار شد و شاگردان اول از دست همایونی جایزه گرفتند.
۱۶ آبان ماه ۱۳۰۸ برای بنیان بحریه (نیروی دریایی) سپارش ساختن ۶ فروند کشتی به کارخانه کشتی‌سازی ایتالیا داده شد.
۱۲ آذر ماه ۱۳۰۸ کارخانه آلمانی هواپیمایی یونکرس که امتیاز پست ایران را دارد و مدرسه خلبانی زیر سرپرستی وزارت جنگ را دایر نموده است، به آگاهی رساند که یک هواپیمای نوین اختراع کرده است که با روغن ویژه‌ای پرواز کرده است و توانست دو ساعت پرواز نماید و هیچگونه دشواری پیش نیامد. کارخانه یونکرس دو سال است که بر روی موتورهای نوین آزمایش می‌کند و با این نوآوری از دیگر کارخانه‌های هواپیماسازی پیشی گرفت.
۱۷ آذر ماه ۱۳۰۸ برای بنیان مدرسه هواپیمایی وزارت پست و تلگراف زیر دیدوری وزارت جنگ و شرکت هواپیمایی یونکرس پروگرام و اساسنامه مدرسه هواپیمایی را برای تصویب می‌نویسند.
۲۱ آذر ماه ۱۳۰۸ درپی سپارش ساختن ۵ کشتی به ایتالیا، بحریه ایران برآن است که کارخانه تعمیر کشتی را از اروپا خریداری نماید.
ماموریت‌های ارتش
۲ تیر ماه ۱۳۰۵ چهارده تن از گروهبانان هنگ مختلط آذر در شهر سلماس که با یکدیگر هم پیمان شده بودند با بیش از ۱۶۰ تن از نظامیان ساخلوی سلماس دست به شورش مسلحانه زدند و پس از یورش به اسلحه خانه هنگ و بدست اسلحه‌های زیاد، سرهنگ یوسف خان فرمانده پادگان سلماس را کشتند و سربازخانه و بسیاری از خانه‌ها را چپاول کردند و پس از اشغال شهر سلماس روانه خوی شدند. روز پسین لشکر غرب یک ستون نظامی برای سرکوبی شورشیان سلماس فرستاد. ۴ تیرماه در زد و خورد خونینی که میان ستون نظامی و شورشیان سلماس درگرفت. شماری از یاغیان کشته و گروهی زخمی شدند. ۱۵۴ تن از ۱۸۰ تن نظامی گردنکش از بزه کاران اصلی شناخته شدند در دادگاه نظامی محکوم به آویخته شدن به دار گردیدند. ۱۵ تیرماه به فرمان اعلیحضرت رضا شاه، سرتیپ محمد حسین آیرم که شورش در حوزه فرماندهی او رخ داد، از فرماندهی لشکر شمال غرب برکنار شد و امیرلشکر احمد آقا خان احمدی به فرماندهی لشکر شمال غرب برگزیده شد.
۱۰ مهر ماه ۱۳۰۸ از سوی سپهبد امیراحمدی فرمانده قوای غرب اعلامیه‌ای به چاپ رسید. فرمان اعلیحضرت شاهنشاهی برای سرکوب گردنکشان و اشرار پشتکوه صادر شد و قشون ایران با شهامت بسیار این گروه اشرار را درهم شکستند.
۱۷ بهمن ماه ۱۳۰۸ پرونده دوست محمد خان بلوچ کشنده افسر شهربانی و خائن به کشور ایران به دادگاه نظامی داده شد.
نخستین هواپیمای یونکرس آلمانی برای نیروی هوایی خریده شد
سپهبد امیراحمدی
رضا شاه بزرگ اسلحه‌های ساخت ایران را می‌آزماید
ارتش شاهنشاهی ایران
سواره نظام ارتش شاهنشاهی ایران
پیاده نظام ارتش شاهنشاهی ایران
تهران پایتخت ایران
۲۴ مهر ماه ۱۳۰۵ اعلیحضرت رضا شاه پهلوی برای بازدید از کارهای عمران شهر تهران، سوار بر اسب از خیابان‌های امیریه و میدان قزوین تا گلوبندک بازدید کردند.
۳۰ آذر ماه ۱۳۰۸ شهرداری تهران برآن است که خیابان نوینی در جای کنونی خیابان صنیع الدوله و خیابان شیخ بکشد. این خیابان از دروازه دولت آغاز و پس از گذشتن از خیابان شیخ از پشت ساختمان نوین بانک ملی (فردوسی) گذشته و به خیابان چراغ برق می‌پیوندد. عرض خیابان نوین ۳۰ ذرع (ذرع = ۱۰۴ سانتیمتر) و نقشه آن نیز کشیده شده و تصویب گردیده است.
بودجه کل کشور و درآمد نفت
| شماره ردیف | بودجه کشور به ریال | مخارج کشور به ریال | درآمد نفت به پوند انگلیسی | بشکه نفت فروخته شده |
|---|---|---|---|---|
| اسفند ماه ۱۳۰۶ | ۲۵،۸۰۲،۶۰۰ | |||
| اسفند ماه ۱۳۰۷ | ۳۴۹،۴۵۳،۰۰۰ | ۵۰۰،۰۰۰ | ۴۳،۴۶۱،۰۰۰ | |
| اسفند ماه ۱۳۰۸ | ۳۵۳،۳۷۵،۰۰۰ | ۴۲،۱۴۵،۰۰۰ | ۱،۴۰۰،۰۰۰ | |
| اسفند ماه ۱۳۰۹ | ۳۷۳،۲۹۹،۰۰۰ | ۱،۳۰۰،۰۰۰ | ۴۵،۸۳۳،۰۰۰ | |
| اسفند ماه ۱۳۱۰ | ۵۰۰،۱۰۰،۰۰۰ | ۱،۳۰۰،۰۰۰ | ۴۴،۳۷۶،۰۰۰ | |
| اسفند ماه ۱۳۱۱ | ۵۰۶،۹۱۲،۰۰۰ | ۵۰۶،۹۰۴،۰۰۰ | ۱،۵۰۰،۰۰۰ | ۴۹،۴۷۱،۰۰۰ |
| اسفند ماه ۱۳۱۲ | ۶۲۱،۴۱۳،۰۰۰ | ۶۲۱،۳۰۸،۰۰۰ | ۱،۸۰۰،۰۰۰ | ۵۴،۳۹۲،۰۰۰ |
| اسفند ماه ۱۳۱۳ | ۷۵۱،۱۲۳،۰۰۰ | ۷۵۰،۸۲۸،۰۰۰ | ۲،۲۰۰،۰۰۰ | ۵۷،۸۵۱،۰۰۰ |
| اسفند ماه ۱۳۱۴ | ۱،۴۵۸،۰۱۷،۰۰۰ | ۱،۴۵۸،۰۰۸،۰۰۰ | ۲،۲۰۰،۰۰۰ | ۵۷،۲۷۳،۰۰۰ |
سیاست خارجی
نگاه کنید به قوانین و قراردادهای بین‌المللی مصوب مجلس شورای ملی و
کنوانسیون‌های بین‌المللی دستینه شده از سوی کشور شاهنشاهی ایران و
قوانین مرزی و منطقه‌ای ایران مصوب مجلس شورای ملی
۱ اسفند ماه ۱۳۰۴ عهدنامه مرزی درباره استفاده از رودخانه‌های مرزی در درازای مرز ایران و شوروی از هریرود تا دریای خزر و یازده صورت مجلس و هفت قطعنامه میان ایران و شوروی در عشق آباد دستیه شد.
۱ اردیبهشت ماه ۱۳۰۵ موافقت نامه از میان برداشتن بهای روادید غیر مهاجری میان ایران و امریکا از سوی نمایندگان دو کشور در تهران دستیه شد.
۲ اردیبهشت ماه ۱۳۰۵ قرارداد دوستی و امنیت متقابل میان ایران، ترکیه و افغانستان بسته شد.
۲۸ فروردین ماه ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی قانون اجازه مشارکت دولت ایران در عهدنامه تحریم جنگ را تصویب کرد و در همین روز دولت شاهنشاهی ایران به این عهدنامه پیوست. عهدنامه تحریم جنگ عهدنامه‌ای است که در ۲۷ اوت ۱۹۲۸ برابر با ۵ شهریور ۱۳۰۷ در پاریس بسته شد. این عهدنامه به "عهدنامه بریان کلوگ" نیز شناخته شده‌است.
تیر ماه ۱۳۰۸ کشور شاهنشاهی ایران به عضویت جامعه ملل در آمد. نشست شورای جامعه ملل در روز ۱۳ شهریور ماه ۱۳۰۸ در ژنو برگزار شد و ریاست شورای جامعه ملل در این دوره با نماینده اول دولت شاهنشاهی ایران آقای محمدعلی فروغی می باشد. نماینده دوم ایران حسین علاء می باشد.
شوروی
۲۷ مهر ۱۳۰۶ قانون اجازه مبادله عهدنامه تامینیه و بی طرفی منعقده بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
۳۰ مهر ۱۳۰۶ قانون اجازه مبادله قرارداد گمرکی منعقده بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
۳۰ مهر ۱۳۰۶ قانون اجازه مبادله لایحه شیلات منعقده بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد عبور و مرور سکنه قرای سرحدی ایران و انحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی - مصوب ۱۶ دی ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله مقاوله‌نامه پستی منعقده بین ایران و اتحاد جماهیر شوروی - مصوب ۱۱ مهر ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد اقامت و تجارت و بحرپیمایی منعقده بین ایران و جماهیر شوروی سوسیالیستی - مصوب ۱۰ اسفندماه ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب قرارداد بازرگانی و بحرپیمایی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت اتحاد جماهیر شوروی - مصوب ۱۵ فروردین ۱۳۱۹ مجلس شورای ملی
دیگر کشورها
- - قانون تصویب عهدنامه ودادیه و تامینیه منعقده بین دولتین ایران و افغانستان - مصوب ۸ خرداد ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت و قرارداد تجارت منعقده بین دولتین ایران و لهستان - مصوب ۸ خرداد ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد موقتی منعقده بین دولتین ایران و اتریش - مصوب ۱۶ دی ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد موقتی منعقده بین دولتین ایران و چکسلواکی - مصوب ۱۶ دی ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد موقتی منعقده بین دولتین ایران و فرانسه - مصوب ۱۶ دی ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد موقتی منعقده بین دولتین ایران و بلژیک - مصوب ۲۰ دی ۱۳۰۷ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت و قرارداد اقامت و قرارداد تجارتی و گمرکی و بحر پیمایی منعقده بین دولتین ایران و آلمان - مصوب ۲۷ فروردین ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت و اقامت منعقده بین دولتین ایران و مصر - مصوب ۵ خرداد ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه و دادیه و تامینیه منعقده بین دولتین ایران و ترکیه - مصوب ۵ خرداد ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد تجارتی و گمرکی و بحرپیمایی منعقده بین دولتین ایران و چکسلواکی – مصوب ۱۶ خرداد ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران و سوئد - مصوب ۶ تیر ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - لایحه اجازه مبادله عهدنامه اقامت و تجارت و بحرپیمایی منعقده بین دولتین ایران و سوئد - مصوب ۶ تیر ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران وبلژیک – مصوب ۶ تیر ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد اقامت منعقده بین دولتین ایران و بلژیک – مصوب ۶ تیر ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد نجارت و بحرپیمایی منعقده بین دولتین ایران و اتحاد اقتصاد بلژیک و لوکزامبورک - مصوب ۶ تیر ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران و فرانسه - مصوب ۹ تیر ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت بین دولتین ایران و حجاز و نجد و ملحقات - مصوب ۱۹ دی ۱۳۰۸ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران و ایتالیا - مصوب ۱۴ اردیبهشت ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران و هلند - مصوب ۱۴ اردیبهشت ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولت ایران و لیتوانی - مصوب ۲۶ اسفندماه ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت و قرارداد اقامت منعقده بین دولتین ایران و چکسلواکی - مصوب ۲۶ اسفندماه ۱۳۰۹ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران و لتونی - مصوب ۲۳ خردادماه ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت و قرارداد اقامت و تجارت و بحرپیمایی بین دولتین ایران و یونان - مصوب ۱۰ اسفندماه ۱۳۱۰ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله قرارداد تعیین خط سرحدی ایران و ترکیه - مصوب ۵ خردادماه ۱۳۱۱ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت و تجارت و بحرپیمایی منعقده بین دولتین ایران و نروژ - مصوب ۱۷ خردادماه ۱۳۱۱ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه حکمیت و اصلاح و تسویه قضایی اختلافات بین ایران و ترکیه - مصوب ۲۴ خردادماه ۱۳۱۱ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران و استونی - مصوب ۴ دی‌ماه ۱۳۱۱ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه‌های منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه - مصوب ۱۳ دی‌ماه ۱۳۱۱ مجلس شورای ملی
- - قانون اجازه مبادله عهدنامه مودت منعقده بین دولتین ایران و فنلاند - مصوب ۱۳ دی‌ماه ۱۳۱۱ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب عهدنامه عدم تعرض بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان و دولت جمهوری ترکیه و دولت پادشاهی عراق - مصوب ۲۵ اسفند ۱۳۱۶ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب پیمان سعدآباد – مصوب ۲۵ اسفند ۱۳۱۶ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب عهدنامه سرحدی منعقد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق – مصوب ۲۵ اسفند ۱۳۱۶ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب عهدنامه مودت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی عراق – مصوب ۲۵ اسفند ۱۳۱۶ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب عهدنامه مودت و حکمیت منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی مجارستان – مصوب ۲۵ اسفند ۱۳۱۶ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب عهدنامه دوستی منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری متحده مکزیک – مصوب ۱۱ دی ۱۳۱۷ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب عهدنامه دوستی منعقده بین دولت شاهنشاهی و دولت جمهوری آرژانتین – مصوب ۱۱ دی ۱۳۱۷ مجلس شورای ملی
- - قانون تصویب قرارداد تقسیم آب رود هیرمند منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان – مصوب ۱۸ اردیبهشت ۱۳۱۸ مجلس شورای ملی
انگلستان
۲۶ فروردین ماه ۱۳۰۸ در پاسخ به یادداشت دولت شاهنشاهی ایران درباره بحرین و اعلانی که برای گرفتن ویزا مسافری از سوی عمال دولت انگلیس به چاپ رسیده بود دولت انگلیس پاسخ خود را از سوی سفیر خود به دربار ایران و وزارت خارجه فرستاد
نگاه کنید به
منبع
- ↑ قانون مجازات عمومی قسمت اول
- ↑ قانون محاکمه انتظامی قضات
- ↑ قانون اصلاح قانون ثبت اسناد و املاک ۱۳۰۴
- ↑ قانون منع خروج طلا و نقره از سرحدات ۱۳۰۵
- ↑ قانون اجازه تاسیس موسسه رهنی از محل وجوه تقاعد
- ↑ قانون اجازه تخصیص عواید اضافی تمبر فردوسی برای ساختن مقبره فردوسی
- ↑ قانون اجازه پرداخت دویست و چهل هزار تومان در وجه بلدیه تهران برای خیابان‌سازی
- ↑ قانون واگذاری حق انحصاری هواپیمایی به موسسه هواپیمایی یونکرس