گزارش محمد مصدق نخست‌وزیر درباره شکایت دولت انگلستان به شورای امینت ۱۱ مهر ۱۳۳۰
گزارش محمد مصدق نخست‌وزیر درباره شکایت دولت انگلستان به شورای امینت ۱۱ مهر ۱۳۳۰
نخست وزیر – راجع ببیانات نماینده ایران در شورای امنیت لازم می دانم بعرض آقایان محترم برسانم که دعوت شورای امنیت روز ششم مهر ماه دو ساعت بعد از ظهر بدولت ایران رسید یعنی در آن روز می‌بایست نماینده ایران در شورای امنیت حاضر شود تلگراف سی و شش ساعت قبل از وصول مخابره شده بود و معلوم نبود که علت تأخیر از کجا بوده (کشاورز صدر – از انگلیس‌ها بوده) و تقریبا چند ساعتی با تشکیل جلسه شورای امنیت بیشتر فاصله نداشت یعنی همان فاصله این که ۴ ساعت بعد را ظهر بساعت نیویورک نماینده ایران دعوت شده و بد و با اختلاف ساعت ایران و نیویورک چند ساعت فاصله بیشت نو در ظرف این چند ساعت دولت با هیئت مختلط داخل مذاکره شد و یک جوابی تهیه گردید که آن جواب در ساعت هفت بعد ازظهر ششم مهر ماه بوسیله تلفن به نماینده ایران در نیویروک رسید نماینده ایران مکلف بود که عین آن دستوری که داده شده بود در شورای امنیت اظهار کند و من گمان نمی‌کنم غیر از این شده باشد و برای اطمنیان خاطر آقایان محترم دستور خواهم داد که متن بیانات نماینده ایران را هر چه زودتر مخابره کنند و در جراید منتشر شود تا اگر اشتباهی شده‌است رفع اشتباه از آقایان نمایندگان محترم بشود (نمایندگان – بسیار خوب است) (آشتیانی زاده – کسی که این حرف را زده باید محاکمه شود) خواست خداوند متعال چنین بوده‌است که در این زنان دولت و مجلسین و تمام نسل معاصر ایران در برابر یکی از بزرگترین و مشکلترین و پرافتخار ترین آزمایشهای تاریخی قرار گیرد خدای را شکر گذاریم که بهمه ما توفیق خدمت و شرکت در این پیکار مقدس ملی عنایت فرموده‌است (صحیح است) وحدت کلمه و قیام عمومی ملت ایران در موضوع نفت و تصویب قانون ملی شدن صنعت نفت در سرتاسر کشور برای استیفاء و استفاده از یکی از طبیعی ترین و مسلم ترین حقوق قانونی ما بوده‌است (صحیح است) ما نیت مخالفت و عناد و کینه توزی با هیچ دولت و ملتی نداشته‌ایم بلکه همانطور که در دیباچه پیشنهاد قانونی بتصویب نمایندگان ارجمند رسیده مطرح است بنام سعادت ملت ایران و بمنظور خدمت بصلح جهانی اینقدم بزرگ و تاریخی برداشته شده‌است مع التأسف شرکت غاصب سابق نفت پای دولت انگلستان را که بهیچوجه با آن طرف حساب نبوده و نیستیم در این امر وارد کرد.
دولت انگلستان که خود اهلیت قانونی مداخله در این امر را ندارد نخست از ما بدادگاه غیر صالح لاهه شکایت برد و این دادگاه با صدور قرار تاریخی ظالمانه معروف خویش اعتماد جهانیان را بعدالت بین المللی متزلزل ساخت اینک بطوری که استحضار حاصل فرموده‌اید ما را بشورای امنیت سازمان ملل متحد دعوت نموده‌اند محافل رسمی و مطبوعات و دستگاههای تبلیغاتی انگلستان بر آشفته و متغیر اند که چرا در ایران شرکت سابق نفت بعنوان شرکت استعماری تام برده می‌شود اگر این شرکت استعماری نبود سیاست دولت انگلستان در پشت سر آن قرار نداشت (صحیح است) و اینهمه هیاهو درباره برچیده شدن بساط آن در محافل بین المللی بر پا نمی‌کرد. اگر شرکت سابق نفت انگلیس و ایران چنین استعماری نداشت و منظور دولت انگلستان صرفا حفظ سرمایه و منافع اتباع خود بود می‌بایستی بتقاضای غرامت و جبران خسارت عادله اکتفا نماید و این منظور بنحو احسن و اتم در قانون ما پیش بینی گریده‌است دولت وملت ایران با نهایت حسن نیت و رعایت کامل حق و عدالت بملی کردن صنعت نفت اقدام نمود. علی رغم تمایلات ما دولت انگلستان خود را در این معرکه وراد کرده و هر روز مشکل تازه در کار ما اینجا می‌کند و ما را از مرحله‌ای بمرحله دریگر می کشاند و بصوت جدیدی مورد تهدید قرار می‌دهد ملتی که می‌خواهد با شرف و افتخار در دنیا زندگی کند و حقوق حقه خویش را بدست آورد باید در برابر این مشکلات ایستادگی نماید و از این تهدیدها بیم و هراس بخود راه ندهد.
اینجانب با تأیید خداوند متعال و با هدایت افکار عمومی ملت ایران و توجهات ملوکانه و پشتیبانی نمایندگان محترم مجلسین با اراده محکم مانند یک سرباز وظیفه شناس و فرمانبردار ملت در این پیکار وارد شده و مراحل صعب این را پر مخاطره را طی کرده‌ام و اینک نیز مصمم تا وصول بهدف نهائی که چندان دور نیست از پای ننشینم (احسنت) قریبا با همراهان خود بمقر شورای امنیت حرکت خواهم کرد (بسلامتی) و زبان حال ملت ایران در برابر افکار جهانیان خواهم بود ما با نهایت امید واطمینان در این سازمان بزرگ بین امللی شکرت کرده و منشور آن را امضاء نموده‌ایم. اینک معلوم خواهد شد که آیا سازمان ملل متحد یک اساس صلح و همکار و تعاون و عدالت بین المللی است و یا یم دام و تور برای صید و گرفتار کردن ملت‌های کوچک و ضعیف. آیا احکامی نظیر بند ۷ از ماده ۲ که بمگوید هیچ یک از مقررات این منشور ملل متحد را مجاز نمی‌دارد در کارهائی که اساسا مربوط بصلاحیت ملی یک مملکت است مداخله کند قانون و قاعده لازم الاتباع بین المللی است و ای نقوش مرده و بی تأثیر برصفحات کاغذ. یقین دارم که در این مسافرت دعای خیر عموم هموطنان توشه راه ما بوده (صحیح است) و از پشتیبانی عموم نمایندگان محترم مجلس سنا ومجلس شورای ملی برخوردار خواهیم بود (صحیح است) خداوند یا و یاور ملت ایران می‌باشد (انشاءالله) در مدت غیبت این جانب جناب آقای کاظمی وزیر امور خارجه کفالت نخست وزیر را بر عهده خواهند داشت ضمنا از موقع استفاده کرده جناب آقای دکتر حسن ادهم را بسمت وزیر مشاور و جناب آقای نریمان را بسمت وزارت دارائی (مباک است) و جناب اقای دکتر محمد هلی ملکی را بسمت وزارت بهداری معرفی می‌نمایم (مبارک است).
آشتیانی زاده – انتخاب آقای نریمان مبارک است
نمایندگان – همه شان مبارک است
رئیس – آقای رفیع اجازه نطق می‌خواستید؟بفرمائید.
رفیع – خدمات آقای دکتر مصدق باندازه‌ای است که زبان فارسی لغاتی ندار که از ایشان تشکر کنیم (صحیح است) ایشان باید بدانند که ملت ایران عموما هیچ استثناء ندارد تمام افراد ملت ایرن همراه ایشانهستند (صحیح است) من تقاضا دارم یک ماده واحه‌ای الان ایشان اظهار بکنند در مجلس و مجلسین بآن بالاتفاق رأی خواهند داد بانیکه ایشان دارای یک اختیاراتی خواهند بود (صحیح است) ایشان که می‌روند چند فرسخی که نمی‌روند بامرایکا می‌روند باید بطور کلی با پشتیبانی کامل از طرف ملت بتوانند بهر نحور که هست باین کار خاتمه بدهند (صحیح است) در آنجا صحبت می‌دارند هر طوری که میل دارند اقدام می‌کنند (یکنفر از نمایندگان – میل نیست باید بروند آنجا دفاع کنند) آنجا میرونددفاع می‌کنند توضیح می‌دهند حرف می‌زنند. از طرف دیگر ما می‌خواهیم اصلاح بشود ما با کسی دعوا نداریم ما می‌خواهیم بطور منظم حقوق ملت ایرا حفظ بشود و این کار خاتمه پیدا بکند (صحیح است) اگر این ماده واحد را بگذرانیم البته بهتر است اگر لازم شد عمل می‌کنند و لازم نشد بر می‌گردند بایران، من تقاضا می‌کنم که آقای دکتر مصدق آن ماده واحده را عنوان بفرمایند و بآن رأی گرفته شود.
کشاورز صدر – همان قانون ۹ ماده هست
آشتیانی زاده – ۹ ماده کافی نیست.
رئیس – آقای نخست وزیر فرمایشی دارید؟ بفرمائید.
نخست وزیر – راجع بماده واحده که جناب آقای رفیع نماینده محترم اظهار فرمودن یک نظر اینجانب داشتم چونکه واقعا با نهایت تشکر و سیاستگذاری از هیئت مختلط بنده مایل بودم که هیئت مختلط با من همه شان همراهی کنند و باتفاق برویم چونکه این کار دولت باید با نظارت هیئت مختلط باشد این ۹ ماده قانون را که به مجلس پیشنهاد کردیم برای این بود که یک وقتی مبادا دولت صالحی را بیندازند و یک دولت طالحی را قائمقام او بکنند و نتایج نامطلوبی بگیرند بموجب این قانون دولت بید با نظارت هیئت مختلط در امور نفت اقدام بکند اینجانب بتمام معنی این قانون را بطوریکه می‌بایست تا کنون اجرا کرده‌ام (صحیح است) نظریات هیئت مختلط در این دوروز اخیر این بود که نیایند یا اینکه یک اشخاصی از بین آنها بیایند منبرای اینکه مدت کمی بحرکت مانده بود گفتم شاید باز ترددی بکنندو با من یایند نظر داشتم که یک ماده قانونی بمجلس پیشنهاد کنم که در مدت اقامت در نیویورک برای هر مذاره‌ای که در شورای امنیت لازم است خود اینجانب اختیار داشته باشم که بدون نظارت هیئت مختلط کارهائی که هست انجام بدهم (صحیح است)(چند نفر از نمایندگان – حالا هم صلاح این است) ولی اکنون هیئت مختلط چهار نفر اعضای خود را که عبارتند از آقایان دکتر شایگان و آقای صالح از مجلس شورای ملی و آقای دکتر متین دفتری و بیات از مجلس سنا تعیین کرده‌اند که با من در آنجا همکاری کنند بنابراین بنده دیگر پیشنهادی ندارم و چون نظر هیئت مختلط این است که از طرف آن هیئت این چهار نفر آقایان در آنجا نظارت بکنند از تقدیم پیشنهادی که جناب آقای رفیع اظهار کردند خودداری می‌کنم و امیدوارم که ما بتوانیم با همکاری هم آنچه را که آقایان انتظار دارند در آنجا بموقع عمل و اجرا بگذاریم (انشاءالله)