کاخ جوانان
| غلامرضا نیک‌پی شهردار تهران | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | نیروی پایداری کشور |
کاخ جوانان
در روز سوم آبان ماه ۱۳۴۵ ساعت ۱۶ و سی دقیقه، نخستین کاخ جوانان با ورود اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در جاده کورش کبیر (جاده قدیم شمیران) سه راه ضرابخانه گشایش یافت. کاخ جوانان به فرمان آریامهر شاهنشاه ایران برای بوجود آوردن مرکزی برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری و اجتماعی جوانان ایران بنیاد نهاده شد. این آیین با بودن نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، هیات دولت، شماری از نمایندگان سنا و شورا و بسیاری از پایوران کشوری، در سالن کاخ بزرگ جوانان پس از ورود اعلیحضرتین به سالن آغاز شد. ساختمان « کاخ جوانان » در خیابان کورش کبیر یکی از باشکوه‌ترین و مجهزترین ساختمان‌های تهران به شمار می‌رود.
نخست دکتر نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن گزارشی رسا پیرامون ساختمان کاخ جوانان به آگاهی همایونی رسانید:[۱]
اعلیحضرتا
در روز چهاردهم امرداد ماه سال ۱۳۴۴ خورشیدی، شاهنشاه آریامهر بدین محل نزول اجلال فرمودند و پس از بازدید از قسمت‌های مختلف عمارت نیمه تمام و متروکی که وجود داشت، چنین امر و مقرر فرمودند که با تغییرات کلی و اساسی این ساختمان تبدیل به مرکزی برای فعالیت‌های فرهنگی و هنری و اجتماعی جوانان شود.
بلافاصله نقشه‌های مقدماتی و اجرایی و طرح‌های مربوط به تجهیز و تزیین کاخ از طرف مهندسین مشاور تهیه شد و بعد از آنکه جزییات از شرف عرض گذشت و مورد تایید قرار گرفت اعتبار اجرای کار نیز ار بودجه برنامه عمرانی سوم کشور تامین گردید. پس از انجام مناقصه پیمانکار در تاریخ ۲۹ دی ماه ۱۳۴۴ انتخاب و بعد از بستن قراداد و تحویل و تجهیز کارگان، کارهای ساختمانی ار روز ۲۴ اسفند ماه ۱۳۴۴ که برابر با سالروز میلاد مسعود بنیانگذار ایران نوین اعلیحضرت رضا شاه پهلوی بود، آغز شد و در دهه سوم مهرماه ۱۳۴۴ نزدیک به هفت ماه به پایان رسید که اینک از نظر مبارک می‌گذرد. مساحت ساختمان اولیه که بکلی نقشه و مشخصات آن حتی در اسکلت موجود قبلی تغییر یافته است برابر با ۵٬۸۷۷ متر مربع است. علاوه بر این، برای ایجاد رختکن‌ها و تاسیسات فنی ۸۱۹ متر مربع ساختمان جدید در این محوطه بنا شده است. هم چنین عملیات تخریب و تغییر قسمت‌های زاید و پوشش رودخانه واقع میان این محوطه و ساختمان مجاور به مساحت ۹۸۰ متر مربع انجام یافته است. در باغ این کاخ استخر شنا با دستگاه‌های تصفیه و گرم کردن آب به روشی که مدت استفاده از آن را تا حتی طولانی تر نماید و نیز محوطه سازی و باغسازی کامل انجام یافته است.
هزینه تکمیل و تغییر و تجهیز ساختمان قبلی و ایجاد ساختمان‌های جدید و استخر شنا و محوطه سازی و ساختمان و نصب پست ترانسفورماتور برق رویهم رفته برابر با ۲۹٬۲۵۰٬۰۰۰ ریال، هزینه تاسیسات استخر شنا ۱٬۹۰۰٬۰۰۰ ریاب و هزینه باغبانی و گلکاری ۴۶۰٬۰۰۰ ریال است که بدین ترتیب کل مخارج ساختمانی و تاسیساتی این کاخ ۳۸٬۳۴۷٬۰۰۰ ریال می‌گردد. مبلغ ۵٬۹۸۰٬۰۰۰ ریال نیز برای تهیه تجهیزات از قبیل مبل و اثاثیه، پرده، وسایل کامل کتابخانه و سالن‌های مختلف، چراغ‌ها، وسایل کامل آشپزخانه و رستوران، تاسیسات صوتی، موسیقی و دستگاه‌های تلویزیون و سینما و وسایل ورزش به مصرف رسیده است. به نحوی که این کاخ به محض افتتاح با کلیه وسایل آماده بهره برداری و استفاده خواهد بود.
چون بسیاری از عملیات ساختمانی این کاخ در زمینه تغییر و تکمیل بوده، اجازه می‌خواهد فقط به عنوان نمونه و معیار مقایسه به شرف عرض مبارک برساند که هزینه ساختمان‌های جدید با کلیه تجهیزات هر متر مربع ۳۴۰۰ ریال می‌باشد.
در این کاخ علاوه بر تالار اجتماعات با گنجایش ۲۵۰ تن که برای نمایش فیلم و کنسرت‌های کوچک یا سخنرانی‌های فرهنگی و اجتماعی پیش بینی شده، تالار مخصوص و مجهز بیلیارد و پینگ پنگ، اتاق شطرنج، کتابخانه، تالار موسیقی، سالن‌های کوچک اجتماعات، قسمت اداری، رستوران، محل تماشای تلویزیون و استخر شنا با دوش، تجهیرات بهداشتی پیش بینی و با همه وسایل لازم ساخته و آماده شده است که از دیدگاه همایونی خواهد گذشت.
در تهیه وسایل و تجهیز کاخ حسب الامر مطاع مبارک نهایت دقت در استحکام و زیبایی قسمت‌های مختلف به کار رفته و تا حد امکان از تولیدات صنایع ملی استقاده شده است.
اعلیحضرتا
برای جوانان کشور ما موجب یک سر بلندی بزرگ و فراموش نشدنی خواهد بود که به فرمان رهبر عالی قدر ایران که مظهر تاریخ پر افتخار گذشته و بنیانگذار آینده روشن و امیدبخش این سرزمین مقدس هستند، چنین مرکزی مجهز و زیبا برای آنان ساخته و آماده شده است. به ویژه که مراسم بازدید شاهانه و افتتاح کاخ جوانان مقارن روز فرخنده چهارم آبان و سالگرد میلاد شهریار جوان بخت ایران انجام می‌گیرد که همواره یکی از درخشان‌ترین و شورانگیزترین اعیاد میهنی و تاریخی ملت حق شناس و شرافتمند ایران بوده و خواهد بود.
یقین است که در راه فراهم آوردن وسایل رفاه اجتماعی جوانان قدم‌های موثر و سریع دیگر برداشته خواهد شد و در عهد تحول و دگرگونی‌های شگرف اجتماعی و انسانی که به اراده خلل ناپذیر شاهنشاه آریامهر در میهن ما آغاز گردیده جوانان ایرانی از تاسیسات فرهنگی و اجتماعی و هنری که شایسته مقام بلند کشور و نیازمندهای آنان باشد برخوردار خواهند شد. اینک از پیشگاه مبارک استدعا دارد پس از آنکه دکتر غلامرضا نیک پی رییس هیات مدیره کاخ گزارشی درباره فعالیت‌های آینده آن به عرض رسانید، از قسمت‌های مخنلف کاخ جوانان بازدید فرموده در صورت استقرار رای مبارک اجازه بهره برداری از آن را صادر فرمایند.
در این هنگام دکتر نیک پی وزیر مشاور که به سمت ریاست هیات مدیره کاخ جوانان برگزیده شده بود، گزارش جالب توجهی پیرامون هدف‌های آینده و برگزاری سازمان داخلی کاخ جوانان به آگاهی همایونی رساند و افزود که کاخ جوانان از روز پنجم آبان مورد بهره برداری جوانان قرار خواهد گرفت. برنامه‌هایی که برای بالا بردن سطح اخلاق و دانش جوانان تهیه و تنظیم شده و هم چنین سازمان آینده این کاخ و برنامه‌های آن به دست خود جوانان اداره خواهد شد.
سپس چند بخش برنامه‌های هنری اجرا شد که ستوده شد. پس از پایان برنامه‌های هنری اعلیحضرتین از بخش‌های گوناگون کاخ بازدید فرمودند. در یکی از سالن‌ها کیک بزرگی از سوی جوانان هموند کاخ به مناسبت زادروز فرخنده شاهنشاه آریامهر آماده شده بود، در این سالن رضا گودرزی هموند هیات مدیره و مدیر عامل کاخ جوانان است به پیشگاه شاهنشاه آریامهر شناسانده شد. پس از بازدیدها، مهندس منقح مهندس مشاور ساختمان و سایر مهندسین و سراحان کاخ جوانان به پیشگاه شاهنشاه معرفی شدند و شاهنشاه آریامهر به هر یک ابراز مهربانی فرمودند. در پایان مهندس مرتضی ارجمند مدیر عامل سازمان مسکن که در انجام طرح ساختمان کاخ جوانان و شتاب در بنای آن کوشش و مراقبت کامل و فوق العاده به عمل آورده بود، از سوی دکتر نهاوندی به پیشگاه شاهنشاه معرفی شد.
شاهنشاه پیش از ترک کاخ جوانان خرسندی خود را به دکتر نهاوندی وزیر آبادانی و مسکن ابراز نمودند و فرمودند که به همه کسانی که در این امر همکاری کرده‌اند و از روی علاقه و صمیمیت کار کرده‌اند مراتب خرسندی همایونی ابلاغ شود.
بازدید اعلیحضرتین در دهمین سالگشت بنیاد کاخ جوانان
۳ آبان ماه ۲۵۳۵ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز از کارهای هموندان کاخ‌های جوانان سراسر کشور دیدن کردند. اعلیحضرتین پس از دیدار از نمایشگاه فرتورهای کارهای کاخ‌های جوانان، به تالار اجتماعات کاخ تشریف‌فرما شدند. در این‌جا غلامرضا نیک پی رئیس هیأت مدیره کاخ‌های جوانان کشور گزارشی از کارهای ده‌ساله کاخ‌های جوانان به آگاهی رسانید. شهردار گفت: این کاخ با این منظور عالی تأسیس شد تا محیطی مناسب برای پرورش ذوق و استعدادها و زمینه‌ای جهت تقویت نیروی فکری جوانان کشور بوجود آورد و ضمناً فعالیت‌های فوق برنامه دانشگاهی را تکمیل نماید. استقبال جوانان چنان بارز بوده که شعب کاخ یکی بعد از دیگری در شهرهای رضاییه، تبریز، رشت، ساری، اصفهان، سنندج و هفت شعبه در جنوب تهران در مدت زمان کوتاهی تأسیس شد. افزون بر این، دو شبانه‌روزی برای دانشجویان شهرستانی در تهران و دو شبانه‌روزی در کرمان و دو اردوگاه در شمال دایر گردید. پس از گزارش رئیس هیأت مدیره کاخ جوانان به نمایندگی از سوی ۲۱ شعبه و بیش از ۲۰ هزار نفر هموند شاخه های کاخ جوانان برای عرض سپاس از رهبر بزرگ ایران لوحه‌ای را که از پولاد با خطوط زرین تدارک دیده شده بود، به مناسبت دهمین سال تأسیس کاخ جوانان که مصادف با پنجاهمین سال فرخنده شاهنشاهی پهلوی است، به پیشگاه شاهنشاه آریامهر فراداشته شد. پس از فراداشت لوحه به پیشگاه شاهنشاه آریامهر، ارکستر کاخ مرکزی جوانان چند برنامه هنری اجرا کردند. آنگاه هنگامی که هموندان کاخ مرکزی جوانان اعلیحضرتین را در میان گرفته و شدیداً ابراز احساسات می‌کردند، شاهنشاه آریامهر خود کیک دهمین سال بنیاد نهادن کاخ جوانان را بریدند. در پایان این آیین اعلیحضرتین در میان پسواز بسیار گرم جوانان، کاخ مرکزی جوانان را ترک فرمودند. نخست‌وزیر، رؤسای دو مجلس، مدیر عامل و رئیس هیأت مدیره شرکت ملی نفت ایران، وزیران آموزش و پرورش، علوم و آموزش عالی و شماری دیگر از بلندپایگان مملکتی سرافرازی بودن در این آیین را داشتند.