پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران به مناسبت سالروز رستاخیز مردم ایران ۲۸ امرداد ماه ۱۳۳۸
| برنامه عمرانی دوم | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸ |
۲۸ مرداد ۱۳۳۸
پیام شاهنشاه به مناسبت روز ۲۸ مرداد
درود فراوان به روان پاک افرادی باد که در چنین روزی در سال ۱۳۳۲ جان خویش را در راه بقای استقلال و شرافت ایران از دست دادند.
برای همه کسانی که در آن روز افتخار شرکت در این قیام ملی را داشتند و یا به سعادت شهادت در راه هدف مقدس خود نائل شدند، چه پاداشی بالاتر از این که امروز همه ما نتیجه فداکاری آنها را به چشم خود می‌بینیم، زیرا هیچ کدام از ما هنوز وضع تاریک و یأس‌آمیز آن دورانی را که به ۲۸ مردادماه ۱۳۳۲ منتهی شد، فراموش نکرده‌ایم.
در آن ایام سراسر کشور دستخوش ناامنی و هرج و مرج و آشفتگی بود. چرخ‌های اقتصاد مملکت از کار افتاده و دستگاه‌های تولیدی به کلی فلج شده‌بود. خزانه کشور تهی بود و با چاپ مخفیانه اسکناس فقط حقوق روزمزد ناچیزی برای کارمندان دولت تأمین می‌شد. در بیمارستان‌ها حتی دیگر دارو یافت نمی‌شد. پل‌ها و وسایل ارتباطی که قبل از شهریور ۱۳۲۰ با خون دل ساخته شده‌بود، دستخوش انهدام بود. تعادل مملکت بر هم خورده و قوای مقننه و قضاییه ماهیت و موجودیت واقعی خود را از دست داده‌بودند و به جای تمام آنها حکومتی وجود داشت که قوای خود را فقط صرف اداره تظاهرات و به راه انداختن افراد در کوچه‌ها و بازارها می‌کرد، به طوری که حتی دانشگاه و مدارس و ادارات نیز تبدیل به میدان زد و خورد و کشمکش شده‌بودند و هیچ کس بر جان و مال خود اطمینان نداشت.
بازار افترا و تهمت به حدی رواج داشت که حس اعتماد افراد به کلی از میان رفته و جای خود را به بدبینی و نگرانی متقابل داده‌بود و این درست همان وضعی بود که حزب اجنبی سابق توده برای پیش بردن مقاصد شوم و خائنانه خود لازم داشت، کما اینکه در پرتو همین ناامنی و تخریب و رواج سوءظن و خرابی اقتصاد کشور عملاً این حزب تا جایی پیش رفت که بیش از یک قدم با هدف خانمان برانداز خود فاصله نداشت. در آن روزها خیانت به وطن و قصد تسلیم مملکت به اجانب مورد تشویق قرار می‌گرفت و افراد خائن یا ضعیف‌النفس فکر می‌کردند که برای تأمین آینده خویش باید زیر پرچم این حزب سیاسی اجنبی قرارگیرند.
اما در چنین روزی که حاکمیت و استقلال و شرافت این سرزمین کهنسال در آستانه فنا بود، شما میهن‌پرستان ایران با قیام دلیرانه‌ای که پر افتخارترین قیام‌های گذشته فرزندان این مرز و بوم را در راه نجات ایران به خاطر می‌آورد، موجب آن شدید که امروز، یعنی فقط پس از گذشت شش سال، نه تنها کشور ما از لحاظ حق حاکمیت و استقلال با هر مملکت دیگری در جهان برابر است، بلکه از نظر پیشرفت‌های مادی و معنوی در پرتو ثبات و امنیتی که در چندین سال نصیب کشور ما شده و مایه همه اصلاحات و ترقیات است، نتایج درخشانی به دست آمده‌است که آنها را می‌توان چنین خلاصه کرد: در قسمت نفت، ما برای ادامه حیات اقتصادی مملکت ناگزیر شدیم قراردادی با کنسرسیوم نفت ببندیم که در آن روز به اشکال قراردادی بهتر از آن می‌توانست منعقد شود، ولی به محض آنکه اوضاع کشور ما سر و صورتی به خود گرفت، توانستیم قراردادهایی که در تمام دنیا بی‌سابقه بود، بر اساس مشارکت و با سود ۷۵ درصد منعقد کنیم.
از لحاظ ارتباطی، راه‌آهن‌های زیادی در این مدت کشیده شده که من‌جمله باید از اتصال خط آهن به تبریز و مشهد نام برد. در قسمت راه‌سازی، گو اینکه متأسفانه بعد از چند سال صرف وقت با پیشامدهای ناگوار و غیر مترقبه‌ای مواجه شدیم، ولی از سال گذشته به این طرف مقدمات کار به طوری فراهم شده‌است که یقیناً جبران مافات خواهدشد.
ساختمان سدهای عظیم و متعددی از قبیل سد کرج و سفیدرود و سد دز شروع شده‌است که هر یک تأثیر فراوانی در حیات اقتصادی و صنعتی کشور و در بالا بردن سطح زندگی عمومی خواهدداشت.
در قسمت امور صنعتی، ما با اتخاذ سیاست صحیح و متهورانه‌ای، به خصوص در این دو سه سال اخیر به موفقیت‌هایی نائل شده‌ایم که تا چند سال پیش اصولاً باورنکردنی بود.
تعداد کارخانه‌های کشور از سال ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۷ به ده‌هزار رسیده و تنها در سال گذشته ۳۹۴ کارخانه، یعنی به طور متوسط بیش از روزی یک کارخانه بر کارخانه‌های موجود افزوده شده‌است.
فقط در دو سال اخیر قریب پانزده‌میلیارد ریال در امر صنایع سرمایه‌گذاری شده و رقم سرمایه‌گذاری صنعتی دو سال گذشته به تنهایی از مجموع سرمایه‌گذاری ۵۰ سال اخیر بیشتر بوده‌است. همین فعالیت درمورد استخراج معادن و بهره‌برداری از آنها جریان دارد.
در امر کشاورزی به همین مقیاس پیشرفت‌های اساسی نصیب کشور شده‌است. در تمام مدت قبل از ۱۳۳۲ فقط ۵۰۰ تراکتور و ماشین‌آلات کشاورزی در کشور وجود داشت، در صورتی که تنها در سه سال اخیر متجاوز از ۸۰۰۰ تراکتور و ماشین کشاورزی تازه به کار افتاده‌است.
در سال ۱۳۳۲ مصرف کود شیمیایی در کشور تقریباً صفر بود و امروز این رقم به ۲۰۰۰۰ تن در سال رسیده‌است.
برای حفظ جنگل‌های کشور که از بزرگترین سرمایه‌های ملی است و قبل از ۱۳۳۲ بر اثر سوءاستفاده و عدم انضباط سریعاً در شرف نابودی بود، اقدامات جدی و اساسی شده‌است.
مقدمات ساختمان سدهای متوسط در چندین نقطه کشور فراهم شده و ساختمان این سدها در چند نقطه تاکنون به پایان رسیده‌است.
از نظر توسعه وضع بنادر و بازرگانی کافی است گفته‌شود که تعداد کشتی‌هایی که در عرض سال وارد بندر شاهپور شده، از ۱۰۴ در سال ۱۳۳۲ به ۱۵۰۰ کشتی در سال گذشته و در بندر خرمشهر از ۵۴۳ کشتی به ۷۳۵ کشتی رسیده‌است.
مقدار کالای وارده در خرمشهر از ۲۳۴هزار تن در ۱۳۳۲ به ۴۵۸هزار تن در سال ۱۳۳۷ و در بندر شاهپور از ۱۴۶هزار تن در ۱۳۳۲ به ۴۶۸هزار تن در سال ۱۳۳۷ رسیده و رقم صادرات تنها از بندر شاهپور از ۹۰هزار تن در سال ۱۳۳۲ به ۲۳میلیون و ۶۰۰هزار تن در سال ۱۳۳۷ بالا رفته‌است.
از نظر فرهنگی نیز وضع سریعاً رو به پیشرفت است. در سال ۱۳۳۲ تعداد کلیه محصلین در مملکت ۸۸۰۳۹۰ نفر بود و اکنون این رقم به ۱۴۲۰۰۰۰ نفر رسیده، یعنی در عرض شش سال تقریباً دو برابر شده‌است. در همین مدت بیش از ۱۰۰۰ دبستان تازه ساخته شده و تعداد دبیرستان‌ها و دانشسراها از ۴۲۳ به ۱۲۰۸ رسیده‌است.
در امر بهداشت موفقیت‌های بی‌سابقه‌ای درمورد مبارزه با تریاک و تراخم و سل و مالاریا و توسعه بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها و مراکز بهداشتی در سراسر کشور نصیب ما شده‌است.
تا قبل از مرداد ۱۳۳۲ کشت و استعمال تریاک در ایران آزاد و شایع بود، ولی امروز بر اثر مبارزه شدیدی، کشت تریاک به کلی از میان رفته و شمار معتادین به میزان ناچیزی رسیده‌است. با اجرای برنامه ریشه‌کن کردن مالاریا نه تنها از لحاظ سلامت افراد و تقلیل مرگ و میر خدمتی صورت گرفته که در طول قرن‌های گذشته سابقه نداشته، بلکه قدرت کار مردم و سطح تولید در مناطق مالاریاخیز در این مدت شش برابر بالا رفته‌است.
در حال حاضر در مناطق مالاریایی سابق که مسکن دوازده‌میلیون نفر بوده، تقریباً اثری از این مرض مهلک باقی نمانده‌است. به منظور مبارزه با سل در این مدتِ چند سال، آسایشگاه‌های متعددی ایجاد شده و چهارمیلیون‌وششصدهزار نفر مورد تلقیح قرار گرفته‌اند و تا سه سال دیگر ده‌میلیون نفر علیه این بیماری تلقیح خواهندشد. همچنین بیماری تراخم از غالب مناطق ریشه‌کن شده‌است.
تشکیلات وسیع خیریه که در سراسر کشور مشغول کارند و روزبه‌روز بر دامنه فعالیت آنها افزوده‌می‌شود، در زمینه‌های مربوط به خود کمک‌های گرانبها و مؤثری انجام می‌دهند. تنها در سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی در عرض یک سال گذشته دومیلیون بار افراد بیمار به درمانگاه‌های سازمان مراجعه کرده و مجاناً مداوا شده‌اند. این سازمان در سال‌های گذشته بیش از صد درمانگاه در تمام نقاط کشور دائر کرده‌است و سالی ۲۵ درمانگاه تازه بر این رقم اضافه می‌شود.
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران که درمورد کلیه بلایا و حوادث غیرمنتظره از قبیل زلزله و سیل و غیره کمک‌های فوری فراوان به آسیب‌زدگان کرده، با مراکز مجهز خود در تمام شهرستان‌ها و یا درمانگاه‌ها و پرورشگاه‌ها و بخش مدرن مبارزه با سرطان و همچنین سازمان بنیاد پهلوی با پرورشگاه‌های متعدد خود در تهران و شهرستان‌ها که خاص نگاهداری اطفال یتیم است و با برنامه وسیع ساختمان پرورشگاه‌های تازه و بزرگ در تمام نقاط کشور که در دست اجرا دارد و بنگاه‌های حمایت مادران و کودکان و بنگاه نیکوکاری و سازمان‌های متعدد خیریه دیگر، همه به صورتی مشغول کارند که فعالیت آنها برای بسیاری از کشورها به صورت سرمشق و نمونه درآمده‌است.
درمورد جلب سرمایه‌های خارجی، اعتماد بین‌المللی به وضع اقتصادی و اجتماعی ایران، ایجاد بانک‌ها، تقویت صنایع از نظر دادن وام به آنها، تشکیل شرکت‌های تعاونی، توسعه بیمه‌های اجتماعی، افزایش حقوق کارمندان و حمایت از حقوق و منافع آنها و همچنین درمورد اصلاحات اداری که اهمیت حیاتی در وضع اجتماعی مملکت دارد و در امر مبارزه با فساد و اصلاح دادگستری، قدم‌های اساسی برداشته شده‌است که فرصت تشریح جزئیات آنها نیست.
کار تقسیم املاک سلطنتی که قبلاً شروع شده‌بود و در سال ۱۳۳۱ متوقف شد، در سال‌های اخیر با سرعت بیشتری ادامه داشته‌است و تا دو سال دیگر به کلی پایان خواهدیافت.
همین طور تقسیم املاک خالصه که از سال گذشته شروع شده و در عرض دو سال آینده به پایان خواهدرسید و در آتیه نزدیکی موضوع ملک‌داری در ایران اصولاً روشن خواهدشد.
یکی از اموری که مایه خوشوقتی است، این است که در این چند سال حکومت قانون دادگستری تکلیف اشخاصی را که به عنوان خان و رئیس ایل به جان و مال و ناموس افراد ایل خود تسلط داشته و از این وضع فقط برای یغماگری و نفع شخصی خویش استفاده می‌کردند و مرتکب اعمال وحشیانه‌ای از قبیل آویختن افراد از اسب‌ها یا سرنگون کردن آنان در چاه‌ها می‌شدند (و عجیب بود که همین اشخاص خود را حامی کسانی که در سال ۱۳۳۲ بر سر کار بودند می‌دانستند و دَم از حکومت ملی و آزادی‌خواهی می‌زدند)، به طور قطع معین کرده‌است. در این مناطق اکنون حکومت قانون حکمفرما است و ما خود در مسافرت اخیرمان به جنوب دیدیم که مردم تا چه اندازه از این وضع جدید استقبال می‌کنند.
یکی دیگر از پیشرفت‌های بزرگ ما در این مدت این بود که ارتشی که ضامن استقلال و حاکمیت و حیثیت کشور است و متأسفانه در فاصله سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ بالغ بر ششصد نفر از افراد آن در حزب اجنبی توده عضویت داشتند، امروز به کلی منزه شده و به صورت دستگاهی میهن‌پرست و پاک درآمده‌است که هدفی جز حفظ استقلال کشور ندارد.
از همه نتایج بالاتر این است که ما موفق شده‌ایم با رژیم طبیعی خود حداکثر آزادی، منهای آزادی در خیانت به وطن را، بر اثر سیاست ناسیونالیسم و خلاقه خود به دست آوریم و کشور خویش را در دنیایی پر آشوب که هر روز در گوشه‌ای از آن آزادی‌های اجتماعی به نحوی مورد تجاوز قرار می‌گیرد، روزبه‌روز در راه آزادی‌های بیشتری پیش ببریم.
تاریخ کهنسال ایران همیشه از این قبیل معجزات داشته، ولی کمتر اتفاق افتاده‌است که واقعه‌ای مانند قیام و رستاخیز ۲۸ مرداد در ظرف مدتی به این کوتاهی نتایجی این اندازه روشن و قابل درک به بار آورده‌باشد. ما با این قیام و تحول عظیمی که در دنبال آن روی داد، به دنیا نشان دادیم که ایرانی هنگامی که پای استقلال و دفاع از وطن به میان آید، از هیچ چیز نمی‌ترسد. من و شما تا به حال به کرات به همه جهانیان ثابت کرده‌ایم که فقط وقتی علاقه به زندگی داریم که این زندگی توأم با استقلال و شرافتمندی باشد و تا کنون نیز بارها مشترکاً نشان داده‌ایم که حاضریم در این راه بدون لحظه‌ای درنگ جان خویش را فدا کنیم و باید همه جهانیان بدانند که در آتیه نیز بی کم و بیش همینطور خواهدبود.
ملتی که ۲۵۰۰ سال سابقه سلطنت دارد و عمیق‌ترین سنن ملیت به طوری با روح و خون او عجین شده که به صورت جزء لاینفک آن درآمده‌است، دارای چنان فضایلی است که شاید به آسانی به عظمت آن نتوان پی برد.
راست است که در طول تاریخ کهنسال این کشور دوره‌های انحطاطی نظیر آنچه برای هر ملت دیگری روی داده، برای ما پیش آمده و ما را مدتی در حال عقب‌ماندگی نگاه داشته‌است، ولی همان غریزه ذاتی و لیاقت نهایی و فطری ملت ما به کرات به صورتی معجزه‌آسا بروز کرده‌است و ما هر بار نشان داده‌ایم و در آتیه نیز نشان خواهیم‌داد که چطور می‌توانیم با نیروی روحی شگفت‌آور خاص این ملت کهنسال که در طول قرون در کوره حوادث به صورت پولادی آبدیده درآمده‌است، خود را به پایه مترقی‌ترین ملل و سعادتمندترین جامعه‌ها برسانیم.
باید همه شما متوجه باشید که آنچه در این چند ساله شده، تازه اول کار و جزء کوچکی از برنامه وسیع و دامنه‌داری است که به خاطر سعادت ملت ایران در جریان اجرا است و هر روز که بگذرد قسمت مهم‌تری از این برنامه به مرحله عمل درخواهدآمد.
ما به خواست خداوند و با اراده‌ای راسخ، ایرانی مترقی و آماده برای پیشرفت‌هایی بیشتر و درخشانتر را به دست نسل جوانی که امروز در مدارس و کارگاه‌ها و شهرها و روستاها با اعتماد به نفس و ایمان به موفقیت و با حس غرور ملی و سربلندی تربیت می‌شود خواهیم سپرد، تا این نسل نو بتواند با روح ابتکار و با استعداد و هوشمندیِ خاصِ نژاد ایرانی، آن دینی را که به گذشته پر افتخار این سرزمین مقدس دارد ادا نماید و ایران عزیزی را که ما زندگی و روح و جسم خویش را وقف آن کرده‌ایم، روزبه‌روز آبادتر و سعادتمندتر و مترقی‌تر سازد.