پیام آریامهر شاهنشاه ایران به بیستمین دوره نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به مناسبت نهضت جهانی مبارزه با بیسوادی ۱۱ مهر ۱۳۴۴

کنگره جهانی پیکار با بیسوادی - تهران ۱۷ تا ۲۸ شهریور ۱۳۴۴

درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی

برنامه عمرانی سوم/سال‌های ۱۳۴۳ تا ۱۳۴۵

پیام آریامهر شاهنشاه ایران به بیستمین دوره نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد به مناسبت نهضت جهانی مبارزه با بیسوادی ۱۱ مهر ۱۳۴۴

بسیار خرسندم که به مناسبت بیستمین دوره اجلاسیه مجمع عمومی که در عین حال نمودار بیستمین سالگرد تأسیس سازمان ملل متحد می‌باشد از جانب خود و ملت ایران صمیمانه ترین احساسات قلبی خود را ابراز و توفیق شما را در مساعی ذیقیمتی که در مدت بیست سال با عزمی راسخ برای برقراری امنیت و حسن تفاهم در جهان مبذول داشته‌اید مسئلت نمایم.

همانطور که در مقدمه منشور ملل متحد اعلام شده، ما همگی تصمیم گرفته‌ایم که صلح جهانی را حفظ و حقوق اساسی بشر را تأمین و شرایط لازم برای برقراری عدالت را فراهم نماییم. ولی بزرگترین خطری که مانع برقراری همآهنگی صحیح و موازنه واقعی در جهان ما گردیده، همانا جهل یا بلای مخوفی است که گریبانگیر بیش از یکهزار میلیون از افراد بشر شده و آنان را از یکی از اساسی ترین حقوق خویش یعنی «حق باسواد شدن» محروم ساخته است.

به شهادت قطعنامه ارزنده‌ای که در تاریخ ۱۸ دسامبر ۱۹۶۱ به تصویب سازمان ملل متحد رسید مجمع عمومی که همواره مراقب و آگاه از علل و ریشه گرفتاری‌ها است توجه خود را به این وضع اسفناک معطوف داشت و از زمان تصویب آن تاکنون پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای در راه نیل به آرمان‌های مندرج در این قطعنامه به دست آمده است.

چند هفته پیش بود که یونسکو در تهران کنگره‌ای برای مبارزه با بیسوادی تشکیل داد که به تصدیق کلیه شرکت کنندگان در آن اثری عمیق در تاریخ بجای خواهد گذاشت.

کنگره تهران به آنان که مسئولیت یکی از وسیع‌ترین تعهدات تاریخ را عهده دار هستند این فرصت را داد که بطور دسته جمعی خط مشی اصلی کار خویش و همچنین راه حل‌های مختلف را مورد بررسی و تحقیق قرار دهند. کنگره تهران رابطه خلل ناپذیر باسوادی را با پیشرفت صنعتی و اقتصادی محرز گردانید و نشان داد که دانش عامل قوی و اصل تطور آدمی و دگرگونی محیط زندگی او است.

کنگره تهران با اعلام این اصل که امر بیسوادی صرفنظر از جنبه ملی آن اصولاً یک مسئله بین‌المللی است نقطه عطف بارزی در تاریخ پدید آورد و لزوم مبارزه جهانی وسیعی را در برابر چنین دشمنی تأکید کرد. کنگره تهران به ملل دنیا فرصت داد تا مرحله اعلام اراده را پشت سر گذاشته و فعالیت‌های خویش را در قالب و طرحی هماهنگ شروع کنند، و از این راه کاری بس بزرگ و درخشان انجام داد.

این اولین بار بود که نمایندگان کشورها در چنین کنگره‌ای فقط به ارائه طریق اکتفا نکردند، بلکه وسایل موجود و امکانات مالی را چه از لحاظ ملی و چه از لحاظ بین‌المللی مورد رسیدگی و توجه قرار دادند. خوشبختانه کنگره تهران پس از مذاکرات ثمربخش قطعنامه سودمندی تصویب کرد که صمیمانه آرزومندم مورد توجه دقیق آن مجمع قرار گیرد.

بدون شک دبیر کل یونسکو جزییات و نتایج کار کنگره تهران را تقدیم مجمع خواهد کرد. در این جا می‌خواهم خاطرنشان سازم که در زمینه مبارزه با بیسوادی کشور من مساعی وسیعی مبذول داشته است و کاملاً آمادگی دارد که دامنه برنامه‌های خود را به جامعه بین‌المللی نیز گسترش دهد، زیرا به عقیده ما از بین بردن بلای جهل مستلزم کوشش همگانی به مقیاس جهانی است.

همواره یکی از آرمان‌های من مبارزه با جهل بوده است. نتایج مثبت کنگره یونسکو که به تازگی کار خود را خاتمه داد مرا تشویق و ترغیب می‌نماید که از این مجمع جهانی تقاضا کنم که تمام دُوَل نیروهای انسانی و منابع مادی خود را برای مبارزه نهایی علیه جهل و بیسوادی تجهیز کنند. چنین جهادی مسلماً یکی از شریف ترین و عظیم ترین کوشش‌هایی خواهد بود که بشر تاکنون در راه رهایی و آزادی واقعی خویش انجام داده است.