همکاری منطقه‌ای برای عمران

پیمان سنتو

تصمیم‌های مجلس قوانین و قراردادهای بین‌المللی مصوب مجلس شورای ملی

درگاه محمدرضا شاه پهلوی

شاهنشاه از فرودگاه مهرآباد رهسپار استانبول می‌شوند دکتر اقبال، مهندس ریاضی، شریف‌امامی، قدس نخعی

ژنرال گورسل پرزیدنت ترکیه از شاهنشاه پیشباز می‌کند

شاهنشاه ایران رییس کنفرانس عالی سران سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان

شاهنشاه، پرزیدنت گورسل، پرزیدنت ایوب خان

StampsRCD1344.jpg

StampsRCD1344a.jpg

همکاری منطقه‌ای برای عمران یا آر سی دی، پیمانی اقتصادی میان سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان هموندان منطقه‌ای پیمان سنتو می‌باشد. این پیمان پس از نشست هایی در روزهای بیست و نهم و سی‌ام تیرماه ۱۳۴۳ میان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران، حضرت فیلد مارشال ایوب خان و ژنرال جمال گورسل پرزیدنت ترکیه در استانبول در تاریخ ۳۱ تیرماه ۱۳۴۳ با چاپ اعلامیه رسمی کنفرانس سران همزمان در سه کشور در تهران، کراچی و آنکارا بسته شد. پس از پنج سال که از بستن این پیمان می‌گذشت، قرار بود در سال ۱۳۴۸ خورشیدی، افغانستان و هند نیز به همکاری منطقه‌ای برای عمران بپیوندند. ده سال پس از امضای پیمان همکاری سه کشور، در سال ۱۳۵۳ اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر برنامه همکاری برای توسعه و عمران میان کشورهای ایران، افغانستان، هند، پاکستان، مصر، سوریه، اردن، سودان و لیبی را پیشنهاد کردند و قرار بر این شد که بودجه این برنامه‌های در کشورهای هموند از بهای افزوده به بهای نفت فراهم شود. هدف سیاسی همکاری و توسعه میان این ۹ کشور این بود که نفوذ سیاسی شوروی در منطقه را کاهش دهند. با این برنامه عظیم اقتصادی و سیاسی که دستاورد آن صلح و امنیت خاورمیانه بود، شوروی بر آن شد که این برنامه صلح و امنیت خاورمیانه را سبوتاژ نماید یا کارشکنی کند. پس از آنکه آریامهر شاهنشاه ایران، کشور ایران را در روز ۲۶ دی ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی ترک کردند، شوروی کشور افغانستان را اشغال کرد و حکومت کمونیستی افغانستان را بر پا کرد. پاسخ امریکا به شوروی برای اشغال افغانستان، راه انداختن دار و دسته طالبان و اسلامی کردن کشورهای خاورمیانه بود. نبودن شاه در ایران پایه همه مصیبت‌ها در خاورمیانه شد و دوباره خاورمیانه جولانگاه کشورهای استعماری گردید.

در نشست وزیران خارجه سنتو در شهر آنکارا که در روزهای ۱۳ - ۱۲ تیر ۱۳۴۳ برگزار شده بود، وزیران خارجه سه کشور همسایه و هم‌پیمان دریافتند که در کنار همکاری نظامی، می‌توانند بیرون از چارچوب همکاری‌های دو جانبه یا چند جانبه در زمینه‌های اقتصادی، فنی، فرهنگی، و عمرانی میان سه کشور را گسترش دهند. شورای وزیران امور خارجه در این نشست‌ها نیز همداستان شدند که کارشناسان والا مقام سه کشور گِرد هم‌آیند و پروژه‌های ویژه را برای فراهم‌کردن پیشرفت اقتصادی با همکاری پیوسته منطقه‌ای، برنامه‌ریزی کنند.

۲۸ - ۲۷ تیر ۱۳۴۳ نشست وزیران سه کشور هم‌بند سنتو در آنکارا برگزار شد و این هیات گزارش پیشنهادها، دیدگاه‌ها و ارزیابی خود را به سران سه کشور را آماده ساخت.

۲۹ تیر ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه برای شرکت در کنفرانس عالی رهبران سه کشور از تهران رهسپار استانبول شدند. در فرودگاه استانبول حضرت جمال گورسل پرزیدنت ترکیه، عصمت اینونو نخست وزیر، رییس‌های مجلس سنا و شورای ملی ترکیه، فرمانده سپاه یکم، دبیر کل وزارت امور خارجه، استاندار استانبول، سفیر کبیر ایران و کارمندان سفارت کبرای و کنسولگری دولت شاهنشاهی ایران در ترکیه، به پیشباز شاهنشاه آمدند. پرزیدنت گورسل خوش‌آمد گفت و ۲۱ تیر توپ به سرفرازی ورود شاهنشاه ایران شلیک شد. شاهنشاه در پاسخ خوش‌آمد گویی پرزیدنت ترکیه سخنانی فرمودند.

اکنون دو کشور ترکیه و ایران به سرعت در راه بنای سازمان بزرگ آینده خود گام برمی‌دارند و هر روزی که می‌گذرد شاهد پیروزی‌ها و موفقیت‌های تازه آنها در راه ساختن کشوری آباد و مترقی با مردمی مرفه و سعادتمند است. هم چنانکه حضرت رییس جمهور متذکر شدند این مساعی همراه با کوشش و تلاش خستگی ناپذیر ما برای تقویت صلح و تفاهم بین المللی که لازمه موفقیت ما در این نهضت بزرگ معنوی و مادی ملل ایران و ترکیه است صورت می‌گیرد.

۳۰ تیر ماه ۱۳۴۳ کنفرانس عالی سران سه کشور برای ایجاد یک جبهه متحد و نیرومند و همبستگی افتصادی، فنی و فرهنگی در کاخ "فلوریا " برگزار شد. کنفرانس، گرد یک میز نعلی فرم برپا شد. شاهنشاه آریامهر که ریاست کنفرانس را داشتند در بالای میز و هیات نمایندگی ایران پیرامون ایشان نشستند. در سمت راست منصور نخست وزیر، دکتر علیخانی وزیر اقتصاد، دکتر مجید رهنما معاون وزارت امور خارجه، دکتر خسروانی سفیر کبیر ایران در ترکیه و در سمت چپ شاهنشاه آرام وزیر امور خارجه، دکتر جهانشاهی وزیر فرهنگ، مهندس اصفیا مدیر عامل سازمان برنامه و سرلشکر خادمی رییس شرکت هواپیمایی ایران جای گرفتند. سران سه کشور با آرمان این که همکاری منطقه‌ای پایه و انگیزه پیشرفت اقتصاد ملی است و در نیرومند ساختن پایه‌های صلح و آرامش منطقه نقش بنیادین دارد برآن شدند که همکاری‌های میان سه کشور در سوی نگهبانی از رفاه و امنیت مردم سراسر این منطقه بیش از پیش گسترش یابد. سران سه کشور، پس از بررسی کارهایی که به وسیله وزیران امور خارجه در راه پیشرفت همکاری منطقه‌ای انجام شده بود، پیشنهادهای آمده در گزارش کنفرانس وزیران را پذیرفتند و تصمیم گرفتند که طرح نوین همکاری با نام "همکاری منطقه‌ای برای عمران" آغاز شود. گفتگوهای سران سه کشور با میهمانی شامی که از سوی ژنرال گورسل به سرفرازی بودن شاهنشاه آریامهر و مارشال ایوب خان داده شد پایان یافت.

شاهنشاه در پایان کنفرانس فرمودند:

صمیمانه امیدوارم که این مذاکرات موفقیت‌آمیز و توافق‌های حاصله به همکاری روزافزون اقتصادی و سیاسی سه کشور کمک شایان نماید و از این راه صلح و ثبات این منطقه را که برای سراسر جهان اهمیت حیاتی دارد، قوام بخشد.

روز ۳۱ تیر ماه ۱۳۴۳ شاهنشاه به هنگام بازگشت از استانبول برای ملت‌های ترکیه و پاکستان پیامی فرستادند.

اعلامیه رسمی کنفرانس عالی سران سه کشور در تاریخ ۳۱ تیر ۱۳۴۳ هم‌زمان در تهران، کراچی و آنکارا به چاپ رسید که در آن یک برنامه ۱۰ ماده‌ای و برگزاری شورای وزیران خارجه نیز به تصویب رسید. روادید مسافرت میان ایران، ترکیه و پاکستان از میان برداشته شد، کاهش نرخ‌های پستی، برقراری سازمان همکاری اقتصادی، فنی، بازرگانی و فرهنگی و بهبود چگونگی فراهم ساختن رفاه بیش از ۱۶۰ میلیون اهالی این سه کشور از دیگر دست‌آوردهای این گفتگوها بود. سران سه کشور تصمیم روسای دولت‌های خود را دایر بر بنیاد یک کمیته منطقه‌ای برنامه‌ریزی دربرگیرنده سران سازمان‌های برنامه سه دولت، برای رسیدگی به همکاری و همیاری منطقه‌ای و هم‌آهنگ ساختن برنامه‌های عمرانی را ستودند و در این راه برآن شدند که دبیرخانه‌ای با آرمان کمک به کار کمیته منطقه‌ای برنامه‌ریزی و شورای وزیران سازمان داده شود.

۱- ایجاد مبادله آزاد یا آزادتر کالاها به وسایل عملی گوناگون از قبیل انعقاد قراردادهای بازرگانی.

۲- برقراری همکاری بیشتر بین اتاق‌های بازرگانی و احیانا ایجاد اتاق‌های بازرگانی مشترک.

۳- تنظیم و اجرای برنامه‌هایی که به منظور تامین منافع مشترک طرح می‌گردد.

۴- تقلیل نرخ‌های پستی بین سه کشور، به میزان تعرفه‌های داخلی.

۵- بهبود خطوط حمل و نقل هوائی داخل در منطقه و احیانا ایجاد یک خط هوایی بین‌المللی مجهز بین سه کشور که توانائی رقابت با سایر خطوط هوایی را داشته باشد.

۶- مطالعه درباره امکانات تامین یک همکاری نزدیک در امر کشتیرانی و از جمله تاسیس یک خط مشترک دریایی و یا تشکیل یک کنفرانس کشتیرانی منطقه‌ای.

۷- انجام مطالعات و بررسی‌های لازم برای ساختمان و بهبود وضع ارتباطی راه و راه‌آهن بین سه کشور.

۸- انعقاد قراردادی به منظور گسترش جهانگردی در منطقه.

۹- لغو تشریفات مربوط به روادید عبور بین سه کشور به منظور تسهیل مسافرت.

۱۰- کمک و معاضدت فنی به یکدیگر از راه اعزام کارشناس و ایجاد تسهیلات مربوط به تعلیم و پرورش کادرهای فنی.

۱۱- مطالعه و بررسی کلیه امکانات موجود برای گسترش همکاری در امور فرهنگی میان سه کشور به منظور ایجاد حس آگاهی در توده‌های مردم نسبت به میراث فرهنگی مشترک و نشر اطلاعات لازم درباره تاریخ و تمدن و فرهنگ ملل منطقه.

در کنفرانس عالی همچنین پذیرفته شد که برای هماهنگ ساختن برنامه‌های عمرانی، یک شورای برنامه‌ریزی منطقه‌ای با بودن رییس سازمان‌های برنامه و سایر کارشناسان سه کشور ایران، ترکیه و پاکستان برگزار شود. افزون بر آن، تصمیم گرفته شد که دبیرخانه سازمان همکاری عمران منطقه‌ای در تهران باشد. در این کنفرانس همچنین تصمیم گرفته شد که این سازمان نوین «همکاری عمران منطقه‌ای» نامیده شود و تشکیلات لازم برای انجام برنامه‌ریزی و روشن ساختن راه و روش و سیاست کلی همکاری عمران منطقه‌ای پیش‌بینی گردد و بدین ترتیب آر. سی. دی سازمان داده و پایه‌گذاری شد.

در اعلامیه سه کشور دو نکته مهم نیز یادآوری شد که:

• همکاری نوین زیر عنوان "همکاری منطقه‌ای برای عمران" بدون به شمار آوردن فعالیت‌های سه کشور به عنوان هموندان سازمان‌های منطقه‌ای دیگر دنبال خواهد شد و این نکته درباره هموندی سه کشور در پیمان سنتو و عضویت ترکیه در سازمان پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) و تعهدهای برآمده از هموندی در پیمان‌های مزبور است.

• سران سه کشور خرسندی خود را برای بررسی درخواست شرکت کشورهای دیگر منطقه خاورمیانه در "همکاری منطقه‌ای برای عمران" به آگاهی رساندند.

بر پایه تصمیماتی که نخست‌وزیران سه کشور در کنفرانس استانبول گرفتند، شورای وزیران مرکب از وزیرانی که هر یک از سه کشور تعیین می‌نمایند هر چهار ماه یک بار و اگر لازم باشد بیشتر از این در پایتخت یکی از سه کشور برگزار می‌شود و ریاست شورا با رییس کشور یا رییس دولت کشور میزبان و شورای وزیران می‌بایستی که یک سال پس از آغاز کار خود درباره بنیان یک دبیرخانه همیشگی تصمیم بگیرد.

۲۹ تیر ماه ۱۳۴۴ کنفرانس شورای وزیران پیمان همکاری منطقه‌ای برای عمران در آنکارا با بودن وزیران امور خارجه ایران، ترکیه و پاکستان برگزار شد. فواد روحانی دبیرکل همکاری منطقه‌ای برای عمران به آگاهی رساند که در این شورا پیشنهاد سرمایه‌گذاری‌های مشترک در صنایع گوناگون به ویژه پتروشیمی گفتگو خواهد شد. در نخستین نشست شورا پیام سران سه کشور از سوی وزیران امور خارجه خوانده شد. شاهنشاه در پیامی برای نخستین سالروز بنیاد همکاری منطقه‌ای برای عمران فرمودند:

لزوم چنین توافق منطقه‌ای که هدف آن همکاری اقتصادی و فرهنگی و فنی سه کشور همسایه و سایر کشورهای علاقمند واقع در حوزه همکاری به منظور بالا بردن سطح رفاه و ترقی اقتصادی ملل خود می‌باشد از مدت‌ها پیش احساس می‌شد. اکنون با کمال خشنودی مشاهده می‌شود که همکاری صمیمانه توأم با فداکاری‌هایی که سه ملت در طول مدت دوازده ماه اخیر از خود نشان داده‌اند ما را برای نیل به آمال و هدف‌های همکاری سه جانبه بیش از پیش به یکدیگر نزدیک ساخته است.... همکاری منطقه‌ای برای عمران چارچوب و زمینه‌ای فراهم نموده که در قالب آن خواست‌های دیرین سه ملت دایر بر استقرار همبستگی و همکاری هر چه تمامتر و صمیمانه تر در امور بازرگانی و صنعتی و مبادلات علمی و فرهنگی بین سه کشور به صورتی منظم و متشکل جلوه‌گر شود.

۳۰ اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ با پیام شاهنشاه آریامهر پنجمین نشست شورای وزیران سازمان همکاری عمران منطقه‌ای گشایش یافت. شاهنشاه در این پیام فرمودند:

همبستگی کشورهای ایران و پاکستان و ترکیه متکی به نیازمندی‌های موقت سیاسی نیست، بلکه مرهون میراث معنوی و فرهنگی و تاریخی مشترکی است که آنها را به‌طرزی تزلزل‌ناپذیر به یکدیگر پیوندمی‌دهد. بنابراین شکی نیست که این سازمان وسیله‌ای برای گردآوری و بسیج نیروهای دولتها و مؤسسات و افراد طبقات مختلف در رشته‌های عمده فعالیتهای اقتصادی خواهدماند.

وزیران خارجه ایران، ترکیه و پاکستان چندین پروژه مشترک چون بنیاد کارخانه آلومینیوم سازی، همکاری پاکستان و ترکینه در صنایع نفت و پتروشیمی ایران، بنیاد شرکت کشتیرانی مشترک، بستن پیمان‌های نوین بازرگانی و ترانزیت و دستینه کردن پیمان اقامت پیشنهاد شده از سوی شورای برنامه ریزی را پذیرفتند. هیاتی دربرگیرنده ۲۰ کارشناس در شورا برگزیده شدند.

۳۱ اردیبهشت ماه ۱۳۴۵ وزیران امورخارجه کشورهای هموند سازمان عمران منطقه‌ای به پیشگاه شاهنشاه آریامهر باریافتند و ناهار را با اعلیحضرت خوردند. سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی و نفت در دستور نشست شورای برنامه ریزی سازمان قراردارد.

• 
• 
• 

شاهنشاه آریامهر ساعت ۹ بامداد برای شرکت در کنفرانس سران کشورهای عضو پیمان همکاری منطقه‌ای (آر-سی- دی) از فرودگاه مهرآباد به سوی ازمیر پرواز کردند. علیاحضرت شهبانو و چند تن از اعضای خاندان جلیل سلطنت به پسواز شاهنشاه آریامهر آمده بودند. در فرودگاه مهرآباد آقای هویدا نخست‌وزیر، رؤسای دو مجلس، آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی، تیمسار هاشمی نژاد رئیس سران نظامی و ژنرال آجودان شاهنشاه تیمسار ازهاری رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران، رئیس دفتر مخصوص شاهنشاه، فرمانده گارد شاهنشاهی و کاردار سفارت ترکیه افتخار حضور داشتند. در این سفر آقای هرمز قریب رئیس کل تشریفات شاهنشاهی، تیمسار افخم ابراهیمی آجودان شاهنشاه و تیمسار ایادی در رکاب شاهنشاه به ترکیه رفتند.

در فرودگاه ازمیر حضرت فخری کورو تورک رئیس جمهوری ترکیه، سلیمان دمیرل نخست‌وزیر ترکیه، ذوالفقار علی بوتو نخست‌وزیر پاکستان، وزرای خارجه و سفرای کشورهای عضو پیمان و سایر پایوران داخلی و خارجی به پیشباز آریامهر آمده بودند. سومین کنفرانس سران سه کشور پس از نیمروز در ازمیر در پیشگاه شاهنشاه و رهبران ترکیه و پاکستان گشایش یافت. نخست پرزیدنت ترکیه بیاناتی ابراز داشت. آنگاه شاهنشاه آریامهر در پاسخ به سخنان پرزیدنت ترکیه سخنانی ایراد فرمودند. در نخستین نشست کنفرانس طرح مذاکرات که در کنفرانس دو روزه وزیران خارجه سه کشور تهیه شده، مورد بررسی و گفتمان قرار می‌گیرد.

۴ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر حضرت رئیس جمهوری ترکیه و نخست‌وزیر پاکستان، پیش از نیمروز ارتش ترکیه یک برنامه نمایشی انجام داد. در این برنامه نمایشی نیروهای دریایی و هوایی ترکیه شرکت داشتند. شاهنشاه آریامهر با اونیفورم فرماندهی نیروی دریایی شاهنشاهی، ساعت ۱۰ به وقت تهران به جای اجرای برنامه نمایشی ارتش ترکیه تشریف‌فرما شدند. سران سه کشور در ساحل شهر بندری ازمیر سوار کشتی ساوارونا شدند و رهسپار سی مایلی دریای اژه جای اجرای نمایش گردیدند.

۶ تیر ماه ۲۵۳۵ مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی در نخستین سمینار بررسی مسائل تأمین اجتماعی کشورهای ترکیه، پاکستان و ایران اعلام کرد، در ایران ۱۸ میلیون نفر روستایی و اصناف و افراد خرده‌پا و خویش‌فرما زیر قانون تأمین اجتماعی قرار خواهند گرفت. او همچنین فاش کرد، ۴۰ میلیارد از سرمایه صندوق تأمین اجتماعی در کشاورزی، مسکن و صنعت سرمایه‌گذاری خواهد شد. در سمینار تهران برای تأمین نیروی انسانی مورد نیاز کشورهای منطقه یک راه حل منطقی انتخاب می‌شود. نخستین سمینار تأمین اجتماعی کشورهای عضو پیمان عمران منطقه‌ای آر- سی- دی از سوی دکتر شیخ‌الاسلام‌زاده وزیر تندرستی و رفاه اجتماعی در سالن ۶ بهمن گشوده شد. وزیر تندرستی و رفاه در سخنان خود گفت: به فرمان شاهنشاه همه افراد ایرانی بایستی زیر پوشش تأمین اجتماعی قرار گیرند و هنگام پیری، بیماری و ناتوانی از حمایت‌های قانونی برخوردار شوند. سپس دکتر احمد مینایی دبیر کل سازمان پیمان منطقه‌ای برنامه‌های فنی را که با همکاری کشورهای منطقه انجام شده برشمرد و گفت: بر اساس همین برنامه‌ها بیش از ۱۶۰۰ کارآموز، ۱۰۰۰ دانشجو و ۷۰ کارشناس در زمینه‌های مختلف بین کشورهای منطقه‌ای مبادله شده است. سپس دکتر حیدر قلی عمرانی مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی به تشریح برنامه و هدف سمینار پرداخت و گفت: مسائلی که از نظر اجتماعی کشورهای منطقه با آن روبرو هستند، تأمین مالی و تأمین نیروی انسانی مورد نیاز می‌باشد و خوشبختانه در ایران در زمینه مالی مشکلی وجود ندارد. با ایجاد نظام نوین تأمین اجتماعی در ایران تمام مردم کشور زیر پوشش تأمین اجتماعی قرار می‌گیرند و در آینده علاوه بر افرادی که هم اکنون تحت پوشش بیمه‌ای قرار دارند ۱۸ میلیون نفر از روستاییان، اصناف، خویش فرماها و افراد خرده پا مشمول قانون تأمین اجتماعی خواهند شد. در پایان سمینار دکتر عمرانی در گفتگویی درباره برنامه‌های صندوق تأمین اجتماعی گفت: کلیه وظایف سازمان تأمین اجتماعی به این صندوق واگذار می‌شود و این صندوق از محل ذخایر مالی خود در امور کشاورزی، ساختمان و صنایع فولاد سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این سرمایه‌گذاری جنبه بهره‌گیری دارد و سرمایه‌ای که برای انجام این مقصود صندوق به جریان می‌اندازد معادل ۴۰ میلیارد ریال است. نکته جالب توجه اینکه، سمینار منطقه‌ای تأمین اجتماعی اولین سمیناری بود که توصیه جمعیت ملی مبارزه با سرطان مبنی بر ممنوعیت کشیدن سیگار در آن به مورد اجرا گذاشته شد و حاضران در طول برگزاری آن از کشیدن سیگار خودداری کردند.

۹ خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی با خواندن پیام شاهنشاه آریامهر از سوی عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه، هشتمین نشست شورای وزیران همکاری عمران منطقه‌ای گشایش یافت. در این نشست عباسعلی خلعتبری وزیر امور خارجه ایران - احسان صبری پاگلایانگیل وزیر خارجه ترکیه و رعنا محمد حنیف وزیر بازرگانی پاکستان ریاست هیات‌های نمایندگی کشورهایشان را به گردن داشتند. در نشست‌های آغازین با برگزاری کمیته‌هایی از کارشناسان سه کشور ایران، پاکستان و ترکیه که از ده روز پیش برگزار شد، روش و برنامه‌های گسترش همکاری‌های سه کشور بررسی شد و در نشست پایانی که باشندگان آن وزیران سه کشور هموند سنتو می‌باشند گزارش‌های این کمیته‌ها مورد گفتمان قرار گرفت تا سیاست همکاری‌های آینده سه کشور روشن شود.

پیام اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در گشایش هشتمین نشست شورای وزیران همکاری عمران منطقه‌ای ۹ خرداد ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی در مشهد

به نمایندگان محترمی که در هشتمین اجلاس شورای وزیران همکاری عمران منطقه‌ای شرکت جسته‌اند، صمیمانه خوشامد می‌گوییم.

این اجلاس زمانی منعقد می‌گردد که اکثر ملل جهان نسبت به نظام غیر منصفانه‌ای که بر مناسبات اقتصادی بین‌المللی حاکم می‌باشد، معترضند. پیشرفت و رفاه بیش از حد عده معدودی از کشورها به هزینه ممالک رو به رشد و استفاده اسراف‌آمیز از منابع نایاب و بدون جانشین انرژی و مواد اولیه و روش غیر سازنده‌ای که برخی از ملت‌ها آنچنان که در کنفرانس شمال و جنوب مشهود گردید، در برابر ضرورت اصلاح بنیادی در نام اقتصادی جهان در پیش گرفته‌اند، همه نتایجی وخیم برای آینده بشریت به بار خواهدآورد.

روا نیست که دو ثلث نفوس گیتی الی لابد به یک زندگی اندوهبار توأم با حرمان محکوم باشند و با حداقل معیشت، گذران کنند. وابستگی و احتیاج روزافزون ملل به یکدیگر ایجاب می‌کند که فقط در پرتو همکاری مؤثر و واقعی بین‌المللی به سوی جهانی مرفه‌تر و برخوردار از سعادت بیشتر، گام برداریم. لزوم همکاری و درک این حقیقت که خود بسایی و بی‌نیازی کامل ملی تصور رؤیایی بیش نیست، فلسفه پیدایش سازمان همکاری عمران منطقه‌ای بوده است. هدف اصلی ما آن است که با ترکیب و تلفیق استعدادها و کوشش‌های مداوم و مردم سه کشور، روابط برادری و صمیمانه موجود بین ملت‌هایمان را توسعه بخشیم. با عهدنامه ازمیر که اخیراً امضا گردید، همکاری عمران منطقه‌ای به مرز مشخصی رسید و موانع موجود در برابر رشد و گسترش این همکاری از میان برداشته شد. اکنون هنگام آن فرا رسیده که روحی به راستی خلاق در کالبد سازمان بدمیم و آن را متقابلاً وسیله نیرومندی برای توسعه همکاری قرار دهیم. اینک که مرحله دگرگونی و انتقال به پایان رسیده، باید امیدوار و چشم به راه پیدایش جامعه‌ای یک پارچه‌تر برای فردا باشیم، یعنی جامعه‌ای استوار بر بازرگانی روزافزون منطقه‌ای و شبکه ارتباطی و مخابراتی مؤثرتر و برنامه تشریک مساعی عمیق‌تر، علمی‌تر و فنی و صنعتی و فرهنگی. به عبارت دیگر باید به آن میزان و سطح از همکاری دست یابیم که توسعه و رشد متوازن اقتصادی و بهبود شرایط و اوضاع اجتماعی کلیه مردم منطقه ما را تأمین کند. باید توجه داشت که امکان و فرصتی پیش آمده تا بر مجاهدات خویش بسیار بیافزاییم و شایسته نیست بگذاریم این فرصت از دست برود، زیرا نسل‌های آینده، آمال و آرمان‌های عالی ما را داوری نخواهند کرد، بلکه قضاوت آنان متوجه اقداماتی خواهدبود که حقیقتاً در راه تحقق این آمال و آرمان‌ها به عمل می‌آوریم.

آرزومندیم مذاکرات شما ثمربخش باشد و یقین داریم که در ایفای مسئولیت خطیر و تاریخی خود فروگذار نخواهیدکرد.

• 
• 
• 

پانویس

‎