نامه وزارت امور خارجه کشور شاهنشاهی ایران به سفارت شوروی درباره رویدادهای آذربایجان و متوقف کردن ارتش شاهنشاهی ایران ۱ آذر ۱۳۲۴

اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی

نجات آذربایجان

درگاه محمدرضا شاه پهلوی

نامه وزارت امور خارجه کشور شاهنشاهی ایران به سفارت شوروی درباره رویدادهای آذربایجان و متوقف کردن ارتش شاهنشاهی ایران ۱ آذر ۱۳۲۴

وزارت امور خارجه شاهنشاهی با اظهار تعارفات خود باستحضار سفارت کبرای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی میرساند بطوریکه در یادداشت مورخه ۲۶ آبان ماه شماره (۵۳۷۰) اطلاع داده شده‌است به مناسبت وقایع اخیر استان‌های ۳ و ۴ و برای تقویت نیروی موجود در آذربایجان که به واسطه قلت عده و تضییقات در نقل و انتقال آنها و سلب آزادی عمل قادر به استقرار در محل‌های ماموریت خود نیستند بر حسب تصمیم دولت مقرر گردیده دو گردان پیاده و یک گروهان ژاندارم از مرکز به قصد تبریز عازم شوند که در اختیار فرمانده لشگر آذربایجان قرارگیرند.

روز یکشنبه ۲۷ آبان ساعت پنج بعد از ظهر ساعت پنج بعد از ظهر نیروی مزبور از تهران حرکت کرده دوشنبه ۲۸ آبان ۴ بعد از ظهر از کرج عبور و ساعت ۹ عصر همان روز این نیرو به شریف آباد نزدیک قزوین رسیده‌است گروهان جلودار به حومه باغات شهر قزوین وارد همانموقع عده‌ای از نظامیان شوروی با چند زره پوش و چند تانک جلو عده اعزامی رسیده، با تحکم دستور توقف و حتی مراجعت به تهران را می‌دهند اخیرا گروهان عقب را که روز سه شنبه ۲۹ آبان در کرج متوقف نگاه داشته بودند پس از توضیحاتی که از طرف ستاد لشگر به فرمانده نیروی شوروی داده شده که این عده حامل چادر و ارزاق نیروی اعزامی می‌باشند به آنها اجازه داده شده‌است به نیروی متوقف در شریف آباد ملحق شوند ولی تاکنون از شریف آباد نیروی اعزامی از تهران را مقامات نظامی شوروی مانع شده‌اند که به مقصد خود تبریز که ماموریت دارند برسند در صورتی که وقایع استان‌های ۳ و۴ ایجاب می‌نماید هر چه زودتر و قبل از این که اوضاع در استان‌های نامبرده وخیم تر شود این نیروی اعزامی به مقر ماموریت خود وارد شود.

چنانکه فرمانده لشگر آذربایجان مخصوصا خواسته‌است برای توانایی به استقرار امنیت قوای امدادی از تهران به فوریت برسند لهذا در تعقیب مذاکرات حضوری و تذکرات مکرری که به آقای کاردار سفارت کبری داده شده خواهشمند است دستورات فوری و تلگرافی به مقامات نظامی شوروی صادر نمایند از حرکت نیروی اعزامی جلوگیری نکرده در این موقع ضروری و لازم بگذارند نیروی اعزامی از مرکز به مقصد برسند و امنیت آذربایجان را برقرار نمایند که اشکالات دولت مرتفع گردد.

با مناسبات حسنه موجود و علاقه‌ای که انتظار داریم مقامات دولت دوست مجاور و هم عهد به امنیت کشور ایران داشته باشند خواستار از نتیجه اقدامات مثبت وزارت امور خارجه را هر چه زودتر مستحضر دارند.

تهران به تاریخ اول آذر ماه ۱۳۲۴

منبع

• مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۶۷

جستارهای وابسته

• پیمان سه دولت
• اعلامیه سه دولت امریکا بریتانیا و شوروی در کنفرانس تهران راجع به ایران
• نجات آذربایجان
• فرمان استالین دایر بر کاوش معدن‌های نفت در شمال ایران ۳۱ خرداد ۱۳۲۴
• فرمان استالین برای بنیان جنبش جدایی خواهی در آذربایجان، کردستان و گیلان ۱۵ تیر ۱۳۲۴
• دستورات استالین برای بنیان کردن فرقه دموکراتیک آذربایجان و شمال ایران با استفاده از رسانه‌های گروهی ۲۳ تیر ۱۳۲۴