نامه احمد قوام نخست‌وزیر ایران به وزارت تجارت خارجی شوروی درباره آسیب‌های جنگ، بدهی‌های شوروی به ایران و یازده تن طلای ایران ۱ اسفند ۱۳۲۴
| اشغال ایران به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی | نجات آذربایجان | درگاه محمدرضا شاه پهلوی |
نامه احمد قوام نخست‌وزیر دولت شاهنشاهی ایران به وزارت تجارت خارجی شوروی درباره آسیب‌های جنگ، بدهی‌های شوروی به ایران و یازده تن طلای ایران ۱ اسفند ۱۳۲۴
مسئله مالی ۱- قرارداد مالی که پایه واساس مبادله پولی دو مملکت است در دوم مارس ۱۹۴۶ خاتمه می‌یابد و وضع نهایی حاصله از قرارداد مزبور در روز سوم مارس باطلاع خواهد رسید. تکلیف زر سپرده حاصله و دولار طلب بانک ملی باید روشن و طرز پرداخت آن معین شود. آنچه که به زر طلب بانک ملی ایران می‌شود چون قانونا جزو پشتوانه اسکناس قرار گرفته‌است تکلیف آن قانونا معین است و باید بخزانه بانک ملی (قسمت نشر اسکناس) منتقل شود و راجع به طلب دولاری و پرداخت آن هم باید مذاکره لازم بعمل آید.
مسئله گمرکی و مطالبات گمرکی:
قسمت اول – موضوع پروتکل – پس از وقایع شهریور ۱۳۲۰ نمایندگی بازرگانی شوروی بدون رعایت مقررات گمرکی و انجام آئین مربوط بورود و صدور کالا در ایران اقدام بوارد نمودن وصادر کردن کالا و فروش مال التجاره روسی در بازار ایران نمود پس از هشت ماه مذاکره حاضر شدند که حقوق وعوارض گمرکی را بپردازند مشروط بر اینکه اجازه داده شود که کالاهای خود را در انبارهای مخصوص خودشان انباشته و تحویل آن بخریداران باشد و ترتیب این بود که خریدار نمونه جنس را در نزد شورویها معاینه نموده وجه را در مقابل دریافت سیاهه را بگمرک ارائه و اداره گمرک از روی سیاه پروانه ورودی بدون رؤیت کامل جنس صادر می‌نمود. مدت این قرارداد محدود بپایان جنگ و بازگشت بزمان عادی بوده‌است با وجود اینکه جنگ خاتمه یافته هنوز باتکاء آن قرارداد مقررات گمرکی رعایت نمی‌شود وبنظر وزارت دارائی ادامه این وضع مخالف استقلال گمرکی ایران است و لغو آنرا تقاضا دارد و علاوه چون مقررات همین پروتکل هم از طرف نمایندگی تجارتی شوروی رعایت نمی‌گردید در تاریخ ۲۲/۹/۱۴ وزارت دارائی از نمایندگی تجارتی شوروی تقاضا نمود پس از شصت روز از تاریخ این نامه پروتکل را خاتمه یافته تلقی نمایند.
قسمت دوم – مطالبات گمرکی.
- ۱- بنگاههای بازرگانی شوروی بابت یک درصد وشش درصد تمبر واردات مواد نفتی از تاریخ یکم اکتبر تا ۳۱ دسامبر ۱۹۴۵ مقروضند ۳۰ر۱۳۶۹۷۶۹ ریال
- ۲- بابت حقوق وعوارض گمرکی کالاهاییکه از شهریور ۱۳۲۰ تا خرداد ۱۳۲۱ از مرزها و بطرق مختلفه وارد نموده‌اند مقروضند ۰۰ر۷۱۲۱۶۶۴۳ ریال.
- ۳- کالاهای دولتی که در گمرک ضبط شده ۰۰ر۳۷۴۸۳۹ ریال.
- ۴- کالاهای متعلق به تجار که ضبط شده ۰۰ر۱۰۱۷۷۱۷۰۷ ریال.
- ۵- خسارات وارده با بنیه واموال گمرکی ۰۰ر۳۶۵۸۵۱۱ ریال.
- ۶- کرایه اماکن گمرکی در شمال که در تصرف شورویها می‌باشد ۰۰ر۵۶۵۱۴۹۳۰ ریال.
- ۷- خسارات وارده بخزانه دولت از حیث حقوق و عوارض گمرکی کالاهای موجوده در انبارهای گمرک که بوسیله نیروی شوروی مصادره شده ۰۰ر۱۸۵۵۷۳۷۷۳ ریال.
- ۸- کالاهالی صادرایت که در گمرک‌خانهای شمال از بین رفته ۰۰ر۸۷۰۲۰۰۰ ریال.
- ۹- حقوق و عوارض تقریبی کالا و مواد خوارباریکه بدون انجام آئین گمرک از مرز خارج نموده‌اند ۰۰ر۵۰۹۶۸۱ ریال.
- ۱۰- خساراتیکه بکارمندان گمرک وارد شده‌است ۰۰ر۵۳۳۷۲۴ ریال.
- ۱۱- کالاهای پایاپای آلمانی که در خاک شوروی ترانزیتی بوده و نرسیده‌است تقریبا ۰۰ر۲۲۳۰۱۱۴۰۰ ریال. چندقلم دیگر هم هست که ارقام آن بعدا در صورت لزوم داده خواهد شد.
مسائل مربوط به راه‌آهن
۱- واگذاری تاسیساتی که در راه آهن نموده‌اند. مقامات شوروی تاسیساتی در طول خط آهن نموده‌اند که بشرح زیر است:
- - در بندر شاه سه اسکله بزرگ ساخته اند - در تمام طول راه عماراتی ساخته‌اند کارخانجات تعمیر موجود را توسعه داده‌اند و کلیه تاسیساتی که از لحاظ توسعه ضرورت داشته بوجود آورده‌اند.
- - نحوه واگذاری این تاسیسات باید معین شود.
- – ملاک عمل واگذاری هم باید مقاوله‌نامه‌ای که برای تنظیم امور راه آهن تدوین شده قرار گیرد و
- - با امریکاییها هم راجع به واگذاری تاسیسات آنها یک سابقه عملی انجام شده‌است.
۲- خریداری وسایط نقلیه که به ایران آورده‌اند و این وسایل عبارت از ده لکوموتیو و مقداری واگن است.
۳- از بابت کرایه محمولات ارتشی هم در حدود ۲۶ میلیون ریال به راه آهن بدهکارند که باید تصفیه شود.
۴- راه آهن تبریز به جلفا و از صوفیان به شرفخانه را با تمام لوازم تصرف کرده‌اند و هیچگونه مداخله به مامورین دولتی ایران از اول نداده‌اند و ترتیب واگذاری آن باید داده شود. و همچنین موضوع واگذاری خطوط آهن شمال از گرمسار ببالا از یکطرف و از کرج ببالا از طرف دیگر باید عملی شود.
کارخاجات اسلحه سازی:
در مورد تفنگ و مسلسل سبک و فشنگی که بابت قرارداد اسلحه‌سازی ساخته وتحویل شده‌است مبلغ ۱۲۸۱۰۷۹۸۳ ریال ضرر خزانه دولت ایران شده‌است که تفاوت بین قیمت تمام شده برای کارخانه وقیمتی که پرداخت آن تعهد شده می‌باشد واز بابت قیمت تعهد شده هم هنوز مبلغ ۳۰۹۳۸۸۵۶ ریال نمایندگی تجارتی شوروی بکارخانجات اسلحه سازی مقروض است و جمع کلیه اقلام فوق درحدود هشتصد و سی وهشت میلیون و ۲۸۳ هزار و ششصد و شانزده ریال می‌باشد. موضوع واگذاری بقیه فلز موجود که در حدود ۶۹۰ تن می‌باشد بقیمت بین المللی امروز که تاسیس فشنگ کافی برای مسلسلهای سبکی که در کارخانه برای خود ایران ساخته شده ووعده آنهم داده شده و همچنین واگذاری چند ماشین وابزار چندی که بکارخانه داده‌اند وحقوق متخصصین فنی باید تصفیه شود. بقایای حساب معاملات برنج: اداره غله ونان وزارت دارائی انتظار دارد که بقایای حساب معاملات برنج را در تهران تصفیه نمایند.
در پایان خواهشمندم احترامات فائقه اینجانب را نسبت بخود قبول فرمایند.