بنیاد پهلوی
| برنامه عمرانی دوم | درگاه محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | املاک سلطنتی |
بنیاد پهلوی - در روز ۱۲ مهر ماه ۱۳۴۰ فرمان بنیان و وقف سرمایه بنیاد پهلوی از سوی اعلیحضرت همایون شاهنشاه صادر شد و وقف نامه آن در دفتر اسناد رسمی به ثبت رسید. این املاک و اموال غیرمنقول به عنوان "موقوفات خاندان پهلوی" از سوی بنیاد پهلوی با اساسنامه‌ای دربرگیرنده ۶ بخش و ۲۵ ماده به توشیح شاهنشاه رسید. بنیاد پهلوی یک سازمان ناسودبر برای پدیدآوردن هم‌آهنگی میان سازمان‌هایی که خدمات اجتماعی همه سویه را دربردارد بنیان نهاده شد.[۱]
بنیاد پهلوی همان اداره پیشین املاک و مستغلات پهلوی بود که گسترش یافت و سرمایه آن دربرگیرنده سهام یا سود بدست آمده از چند مهمانخانه، کارخانه‌های سیمان و قندسازی و شرکت بیمه ملی ایران و بانک و کشتی‌های بازرگانی و اداره‌های بازرگانی و صنعتی و پل نوساز میان خرمشهر و آبادان می‌باشد. برای نمونه پل خرمشهر - آبادان در ماه‌های آغازین سال ۱۳۳۹ به هزینه بنیاد پهلوی ساخته و گشایش یافت . پیش از ساختن این پل خودروها و کامیون‌هایی که می‌خواستند از خرمشهر به آبادان بروند ناچار بودند که ۲۴۰ کیلومتر بیشتر برانند تا بتوانند از روی پل اهواز از رودخانه کارون بگذرند. درآمدهایی که بنیاد پهلوی از این سازمان‌ها و کمپانی‌ها و دیگر اداره‌ها و هتل‌ها و کارخانه‌ها بدست می‌آورد برای کارهای خیریه بنیاد بکارگرفته می‌شود. کارهای سرمایه‌گذاری بنیاد پهلوی همانند کارهای سازمان‌های خیریه جهان پیشرفته و شهرنشین چون بنیاد فورد و راکفلر می‌باشد.
خبرگزاری فرانسه نوشت: امروز شاهنشاه ایران برابر با ۱۲۳ میلیون دلار اموال منقول و غیرمنقول خود را وقف ملت ایران کردند. ... کمیسیونی با شرکت نخست وزیر، وزیر دربار، و روسای دو مجلس و دیگر پایوران کشور برای دیده بانی و اداره کارهایی مربوط به این موقوفات تشکیل شده است. شاهنشاه ایران تاکنون بخش بزرگی از املاک سلطنتی را میان کشاورزان تقسیم کرده‌اند. برای اجرای این برنامه بنیاد پهلوی و بانک عمران را تاسیس نموده‌اند تا دهقانان را که تازه زمیندار شده‌اند کمک و راهنمایی نمایند.
شاهنشاه از اسفند ماه ۱۳۲۹ آرمان خیرخواهانه خود را به انجام رساندند و فرمان تقسیم املاک سلطنتی را میان کشاورزان صادر کردند.[۲] سال‌ها گذشت و هیچ یک از زمینداران بزرگ ایران [۳] از کارهای شاهنشاه پیروی نکردند و هم چنان به روش خان خانی خود و به برده کشیدن کشاورزان ایرانی را دنبال کردند. سرانجام شاهنشاه با اندیشمندی و روشن‌بینی خود در دی ماه سال ۱۳۴۰ فرمان قانون اجرای اصلاحات اراضی را صادر کردند.
۱۳ مهر ماه ۱۳۴۰ شاهنشاه بر پایه فرمان نوینی، بازمانده املاک شش دانگ کشاورزی موروثی خودشان را که بیش از ۵۸۹ روستا و مزرعه می‌شد به رایگان به بنیاد پهلوی پیشکش کردند تا ملت ایران از آن بهره‌مند شوند. بر پایه این فرمان شاهنشاه یادآور شدند که در پی فرمان ۷ بهمن ماه ۱۳۲۹ که ۸۳۳ مزرعه و ۲۵۸٬۰۰۰ هکتار زمین با بازپرداخت دراز زمان به کشاورزان و کسانی که در آن زندگی می‌کنند داده شده بود را به رایگان به کشاورزان و ماندگاران در آن زمین‌ها واگذارند، و برای دیگر زمین‌ها نیز به همین شیوه میان کشاورزان و کسانی که در آن زمین‌ها زندگی می‌کنند انجام شود. هم چنین بر پایه این فرمان همه دارایی‌ها و زمین‌ها و ساختمان‌ها و دارایی‌های جا به جا شدنی و دارایی‌های جا به جا نشدنی برای همیشه موقوفات خاندان پهلوی برای ملت ایران می‌باشد.
۲۰ دی ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی سید احمد امامی نایب التولیه بنیاد پهلوی گفت ارزش اموال وقف شده بنیاد پهلوی امروزه چندین میلیارد ریال است. اموال بنیاد پهلوی در یک پهرست در برگیرنده چندین دفتر با همه ویژگی‌ها نوشته شده است. وی افزود درآمد بنیاد پهلوی در سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی بیش از ۱۵۰ میلیون تومان بوده است که در پروژه‌های بهداشتی، گسترش فرهنگ، کمک به تهی دستان و کمک به بیش از ۱۵۰۰ دانشجویی که در امریکا و اروپا هم اکنون درس می‌خواندند هزینه شده است. تاکنون بیش از ۱۳۰۰۰ دانشجو از کمکهای مالی بنیاد پهلوی بهره مند شده‌اند.
فرمان همایونی درباره بنیان و وقف سرمایه بنیاد پهلوی
۱۲ مهر ماه ۱۳۴۰
متن فرمان شاهنشاه درمورد وقف سرمایه بنیاد پهلوی
- نظر به علاقه تام و ایمان و عقیده راسخی که برای رضایت خداوند متعال و رفاه و آسایش ملت خود داشته و داریم، و به منظور شادی روح بزرگ پدرمان اعلیحضرت فقید رضاشاه کبیر و سرافرازی و خشنودی ملت شریف ایران و اعتلای نام کشور، از ابتدای سلطنت خود از هیچ گونه همت و مجاهدت و بذل اموال به منظور ترقی سطح دانش و اخلاق و پیشرفت بهداشت و توسعه کشاورزی و کمک به مستمندان و دیگر امور عام‌المنفعه و خیریه و بریه دریغ نداشته‌ایم و برای پیشرفت این مقاصد و اهداف طبق فرمان مورخ ۷ بهمن ۱۳۲۹ مقرر داشتیم املاک پهلوی مزروعی مفروز که بالغ بر ۸۳۳ مزرعه و ۲۵۸۰۰۰ هکتار زمین بوده‌است، برای عمران و آبادی کشور که سرآمد کلیه اصلاحات است با رعایت تخفیف در بهای املاک و به اقساط طویل‌المدت به زارعین و ساکنین املاک واگذار شود و وجوه حاصل از محل فروش املاک به وسیله بانک عمران که به منظور رفاه و آسایش کشاورزان تشکیل شده‌است و برای ایجاد منابع تولید و تأسیس شرکتهای تعاونی و پرداخت وام کشاورزان و تهیه وسایل کار برای آنان اختصاص داده شده‌است و اینک هم تأیید و تثبیت می‌نماییم که نسبت به باقیمانده چنین املاکی نیز به طریق فوق عمل شود و نسبت به بهای دریافتی از زارعین به طوری که مقرر داشته‌ایم نیز به وسیله عمران اقدام شود و به استثنای املاک مزروعی که طریق خیرات آن را واگذاری به زارعین دانسته‌ایم و موقوفه قرار دادن آن مانع از این منظور می‌گردید، نسبت به قسمتی از اموال خود که مفروز و غیره مزروعی بود مؤسسه‌ای به نام بنیاد پهلوی تأسیس و اساسنامه آن را مشتمل بر شش قسمت و ۲۵ ماده تنظیم و توشیح نمودیم که نسبت به بهداشت و فرهنگ و کمک به مستمندان و امور اجتماعی و نیکوکاری برابر مقررات و مواد مندرج در اساسنامه مزبور، عمل و اقدام شود.
- بنیاد پهلوی به وظایف محوله رفتار و به فراخور امکانات و به مقتضی اوقات اقدامات لازم را نموده‌است و اینک به منظور تأیید و تثبیت در اجرای نیات حسنه و مقاصد خیرخواهانه‌ای که داریم و برای اینکه به طور جاوید و مؤبد منظور حاصل باشد اراده ما بر این قرارگرفت که نیات و مقاصد عام‌المنفعه خود را که تاکنون نسبت به اموال خیریه خویش عمل کرده‌ایم و پس از این هم باید رفتار شود به صورت سند رسمی ثبت شده و در دفتر اسناد رسمی به عنوان موقوفات خاندان پهلوی ثبت نماییم و با شرایط و مواردی که ضمن این سند مندرج است، مقرر می‌داریم به طور دائم و لازم عمل شود.
- ماده اول – اعیان و رقبات موقوفات اعم از منقول و غیر منقول به شرح فهرستی است که توشیح شده و پیوست به این فرمان است.
- ماده دوم – اعیان و رقبات مذکور در فهرست پیوست را با شرایط مندرج در این سند وقف مؤبد و حبس مخلد نمودم و قبض و اقباض به عنوان وقف و تولیت به عمل آمد و به تصرف وقف داده‌شد.
- ماده سوم – تولیت موقوفات مزبور به عهده خودمان و بعداً تفویض با رشد اولاد ذکور نسلاً بعد نسل می‌باشد. چنانچه هر یک از متولیهای آینده اولاد ذکور نداشتند، تولیت به اولاد ذکور ارشد و اقرب به ما خواهدرسید و چنانچه اولاد ذکوری موجود نباشد، تولیت با اقرب و ارشد اولاد اناث خواهدبود.
- ماده چهارم – نظارت بر موقوفات و مصارف را به عهده هیأتی مرکب از ده نفر واگذارنمودیم که پنج نفر آن صاحبان مقامات ذیل می‌باشند:
- نخست‌وزیر
- وزیر دربار شاهنشاهی
- رئیس مجلس سنا
- رئیس مجلس شورای ملی
- رئیس دیوان عالی کشور
- و پنج نفر دیگر از اشخاصی که مورد اعتماد باشند و مقام تولیت آنان را شایسته بداند برای هر سه سال یک بار تعیین خواهدشد.
- تبصره ۱ – نظاری که قبلاً انتخاب شده‌اند ممکن است هر یک از آنها مجدداً نیز انتخاب شوند.
- تبصره ۲ – در صورت غیاب بعضی از نظار و یا اینکه یک یا چند نفر از متصدیان عناوین و سمتهای فوق نباشند، حضور سایرین کافی است، مشروط به اینکه حاضرین از شش نفر کمتر نباشند.
- ماده پنجم – حق‌التولیه فقط صدی دوونیم از درآمد خالص پس از وضع هزینه‌های لازم خواهدبود و شخصاً حق‌التولیه خود را دریافت نخواهیم نمود و متولیان دیگر حق دریافت دارند و مخارج آرامگاه اعلیحضرت رضاشاه کبیر پدر فقیدمان را باید از محل حق‌التولیه پرداخت نمایند. مازاد متعلق به متولی خواهدبود. حق‌النظاره برای کلیه نظار صدی دوونیم است که باید بالسویه بین آنها تقسیم شود.
- ماده ششم – مصارف موقوفات: مقرر می‌داریم کلیه درآمد موقوفات به مصرف نگهداری مؤسسات خیره بنیاد پهلوی که تاکنون تأسیس شده و تکمیل ساختمانهای ناقص فعلی مهمانخانه‌ها به منظور تکمیل رقبات و ازدیاد درآمد موقوفات و پس از مصارف مزبور به مصارف پنج‌گانه زیر برسد:
- بهداشت
- توسعه فرهنگ
- کمک به مستمندان
- امور مذهبی
- امور اجتماعی
فصل اول
فصل اول – برای حفظ سلامت افراد و بهداشت امور زیر منظور نظر ما است:
- تأسیس درمانگاه و بیمارستانها و کمک و همکاری با درمانگاه‌ها و بیمارستانهایی که دیگران تأسیس نموده و یا بنمایند.
- ایجاد آموزشگاه‌های پزشکیاری و پرستاری و مامایی و کمک و همراهی به اینگونه مؤسسات.
- کمک نقدی و دارویی به مرضای مستمند.
- کمک به تغذیه و بهداشت کودکان فقیر و شیرخوارگاه‌ها و پرورشگاه‌ها.
- کمک به مادران باردار بی‌بضاعت از حیث غذا و دارو.
- کمک به آسیب‌دیدگان در حوادث غیرمترقبه از قبیل زلزله و حریق و غیره.
- تهیه مواد دارویی و لوازم معاینه و درمان برای در دسترس قرار دادن بیماران به طور رایگان با قیمت ارزان.
- اقدامات مفید و مؤثر برای بالابردن سطح بهداشت و حفظ سلامت عمومی.
فصل دوم
- فصل دوم – برای توسعه فرهنگ نظر ما بر اینگونه امور است:
- تأسیس و کمک به آموزشگاه‌ها و دبستانها و دبیرستانها و دانشکده‌ها، به خصوص فنی و حرفه‌ای.
- اعطای کمک‌هزینه تحصیل و توزیع کتاب و لباس بین دانش‌آموزان و دانشجویان بی‌بضاعت.
- طرح و انتشار کتب و مجلات علمی و صنعتی و حرفه‌ای.
- اعزام محصل به خارج از کشور برای کارآموزی و فراگرفتن تعلیمات علمی و عملی و صنعتی و کشاورزی.
- کمک به آموزشگاه‌های اکابر.
- کمک به تعلیمات عمومی و اجباری و مبارزه با بی‌سوادی.
- اعطای جوایز به دانشجویانی که حائز رتبه اول می‌شوند.
- اعطای جوایز و کمک به نویسندگان و دانشمندان و تشویق به اختراع و ابتکار در امور علمی و صنعتی.
- حمایت زبان فارسی در داخل و خارج کشور.
فصل سوم
- فصل سوم – برای کمک به مستمندان امور ذیل بیشتر منظور نظر ما است:
- پرداخت هزینه و نگهداری پرورشگاه‌های بنیاد پهلوی که تاکنون ساختمان و تأسیس شده و تأسیس پرورشگاه برای نگهداری و تعلیم و تربیت کودکان یتیم و بی‌بضاعت و کمک به پرورشگاه‌های خیریه فرح پهلوی و سایر دارالایتام‌های ملی و شهرداری.
- کمک به نواخانه‌ها و زندانیان بی‌بضاعت و اردوهای کار به منظور جلوگیری از تکدی و ولگری و نگهداری بینوایان و عجزه و کارآموزی به آنان فراخور استعداد هر یک.
فصل چهارم
- فصل چهارم – منظور ما از کمک به امور مذهبی بیشتر معطوف به موارد ذیل است:
- کمک به تعظیم شعائر اسلامی و ترویج دیانت مقدس اسلام در هر عصر و زمانی به مقتضی وقت.
- کمک به تأسیس دانشگاه اسلامی.
- تعمیر بقاع متبرکه و مساجد.
- کمک به نشر کتب و تعلیمات دینی.
- کمک برای تبلیغات اسلامی خاصه در کشورهای غیر مسلمان.
فصل پنجم
- فصل پنجم – نظر ما از کمک به امور اجتماعی بیشتر معطوف به این امور است:
- کمکهای لازم برای تشویق و ترغیب عموم افراد به انجام وظایف ملی و میهنی و اخلاقی و اجتماعی به وسیله تشکیل مجامع تبلیغاتی و کلیه وسایل تربیتی و تأسیس اندرزگاه‌ها.
- تأسیس کتابخانه و قرائتخانه و تقویت مؤسسات ورزشی و تربیت‌بدنی و پیشاهنگی، به منظور تربیت افراد و تقویت روح ملی و ایمان کامل به اتحاد و حفظ استقلال کشور شاهنشاهی.
- کمک به ایراد وعظ و نطق و خطابه در مجمع، مبنی بر جلب توجه و افکار عامه نسبت به امور میهنی و اجتماعی و بهداشتی و فرهنگی و ایجاد روح تعاون میان مردم و ایمان کامل به وحدت ملی و نظم و هماهنگی بین افراد و لزوم انجام وظایف.
- کمک به مؤسسات و نشریات و تبلیغاتی که مبنی بر ابراز علاقه نسبت به شعائر ملی و حفظ سنتها و آثار باستانی ایران باشد.
- تبصره – گر چه کلیه قسمتهای مذکور در فواصل پنج‌گانه فوق هر یک به نوبه خود لازم‌الرعایه است، ولی چون نیل به تمام مقاصد خیریه مزبور درآمد وافی و کافی‌تری لازم دارد، لذا به تناسب درآمد این موقوفات همه ساله برنامه و بودجه‌ای تنظیم و با رعایت‌الاهم‌فالاهم در هر یک از فصول پنج‌گانه پس از تصویب مقام تولیت و اطلاع هیأت نظار که برهزینه باید نظارت نمایند، به مصارف مقرر خواهدرسید.
- ماده هفتم – هزینه تعمیرات و نگهداری اعیانی و ابنیه موقوفات که مستلزم بقای آن است، مقدم بر مصارف دیگر خواهدبود.
- ماده هشتم – چنانچه در رقبات و اعیان موقوفه تغییر وضعی از حیث ازدیاد قیمت تا یک برابر حاصل شود و بیم آن باشد که پس از آن رو به تنزل فاحش برود و یا نقصان قیمت تا صدی ده حاصل شود و بیم تنزل بیشتری باشد در هر یک از صورت فروش هر یک از رقبات و تبدیل آن با حسن وانفع و خرید رقبه جدید که موجب غبطه وقف باشد، جایز است.
- ماده نهم – به منظور تکمیل درآمد این موقوفات می‌توان قسمتی از درآمد را به مصرف امور عمرانی و تولیدی و خرید رقبات دیگری رسانید و رقبات تازه‌ای که بر اثر امور عمرانی و تولید و خرید از محل درآمد یا از محل فروش ماده هشتم و یا از محل فروشی که قانون مدنی تجویز شده به موقوفه ملحق می‌شود و متولی باید رقبات جدیدالاحداث و جدیدالابتیاع را برای مصارف مقرر در این وقفنامه وقف کند و رقبات مزبور تابع مقررات کلیه مندرجات این وقفنامه خواهدبود.
- ماده دهم – حضور اکثریت هیأت نظار برای انجام وظایف نظارت کافی است.
- امیدواریم اقدامات خیریه ما در پیشگاه خداوند متعال مورد قبول واقع شود و تنظیم این سند آئینه‌ای از اندیشه‌های ما در راه خیر و صلاح ملت عزیز و اعتلای نام کشور باستانی ایران باشد و انتظار ما از متولیان آینده و هیأتهای نظارت و کلیه مجریان و متصدیان امور این موقوفه این است که با نهایت ایمان و علاقه و امانت وظایف محوله را انجام و موجبات رضایت خداوند متعال و خشنودی روحی ما را فراهم نمایند.
پهرست همه اموال منقول و غیرمنقول وقف شده
الف - سهام در بانک‌ها و شرکت‌ها:
۱- سهام بانک عمران و تعاون روستایی صد در صد
۲- سهام بنگاه ترجمه و نشر کتاب صد در صد
۳- سهام شرکت شهر آرا چهارصد سهم از یک صد هزار سهم
۴- سهام بانک اعتبارات، چهارصد سهم از بیست هزار سهم
۵- سهام بیمه ملی هشتاد درصد کل سهام
۶- سهام بانک ایران و انگلیس دویست سهم از بیست هزار سهم
ب - نفتکش‌ها
۷- سهام شرکت ملی نفتکش ایران هفتاد و هفت درصد کل سهام
۸- سرمایه حمل و نقل خلیج صد در صد
ج - مهمانخانه‌ها
- مهمانخانه دربند
- مهمانخانه قدیم رامسر
- مهمانخانه جدید رامسر
- متل جدید خزر رامسر
- متل جدید سخت سر
- کازینو رامسر
- ویلاهایی در رامسر
- هتل قدیم بابلسر با متل‌ها
- هتل جدید بابلسر با متل‌ها
- ویلاهای واقع در بابلسر
- هتل بوعلی همدان
- هتل آبعلی
- هتل قدیم و جدید چالوس
- هتل قدیم و جدید گچسر
- هتل ونک
- مهمانخانه شاهی
- مهمانخانه آمل
- مهمانخانه بزرگ هیلتون
- مهمانخانه شیراز
- زمین مهمانخانه خرمشهر
- کلیه اموال منقول با اثاثیه و حقوق متعلق به رستوران رزیدانس
- کلیه اثاثیه و اموال منقول متعلق به رقبات فوق الذکر جزو مورد وقف است
- سهام شرکت رستوران مهرآباد بیست و پنج درصد کل
د- سهام کارخانجات
- سهام کارخانه قند کرمانشاه ۵۰۰ سهم
- سهام کارخانه قند همدان ۳۰۰۰ سهم از ۳۰٫۰۰۰ سهم
- سهام کارخانه سیمان فارس و خوزستان
- سهام کارخانه قند کوار شیراز هفت هزار سهم از چهل هزار سهم
- سهام کارخانه تصفیه شکر اهواز صد و شصت سهم از چهل هزار سهم
- سهام شرکت سهامی ایرانیت سی درصد کل سهام
- سهام کارخانه گودریچ چهار درصد سهم از چهار هزار و دویست سهم
- سهام کارخانه قند بیرجند دو هزار سهم از بیست هزار سهم
- سهام کارخانه سیمان تهران دویست و پنجاه سهم از هزار سهم
- سهام کارخانه قند فریمان دویست سهم
- بنگاه خیریه داروپخش پنجاه درصد سرمایه
ه - پرورشگاه‌ها
- پرورشگاه شماره ۱
- پرورشگاه شماره ۲
- پرورشگاه شماره ۳ جوادیه
- پرورشگاه شماره ۴
- پرورشگاه شماره ۵
- پرورشگاه شماره ۶
- سی و پنج دستگاه پرورشگاه در شهرستان‌های ایران به ضمیمیه کلیه اموال و اثاثیه متعلق به ۴۱ پرورشگاه فوق الذکر
امیر اسداله علم مدیر عامل نوین بنیاد پهلوی در یک گفتگو با رسانه‌ها به آگاهی رساند که شاهنشاه سرمایه بنیاد پهلوی را وقف ملت ایران فرمودند و فرمان شاهانه دایر بر وقف بنیاد پهلوی میان نمایندگان روزنامه‌ها و مجله‌ها پخش شد.
۱۵ مهر ماه ۱۳۴۰ شاهنشاه به رامسر تشریف فرما شدند و اسناد مالکیت ۴۳۰۰ تن از کشاورزان استان مازندران را به نمایندگان آنان دادند. خبرگزاری‌های خارجی کارهای اعلیحضرت شاهنشاه ایران را در وقف سرمایه بنیاد پهلوی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی ستودند.
۱۰ آبان ماه ۱۳۴۰ امیر اسداله علم مدیر عامل بنیاد پهلوی در یک گفتگو با رسانه‌ها آرمان‌ها و شیوه اداره بنیاد پهلوی را روشن ساخت و گفت: شاهنشاه علاقمند هستند کارهای این بنیاد کاملا به دست مردم اداره شود و همه بدانند در اینجا چه می‌گذرد و عواید و مخارج آن چیست و در چه راهی به مصرف می‌رسد.
۴ آذر ماه ۱۳۴۰ بر پایه گزارش هیات سرپرستی موقوفات پهلوی، این بنیاد در هجده سازمان اقتصادی دارای سهم است و همه سهام و شراکت‌های بنیاد پهلوی بیش از ۱٬۶۰۳٬۰۰۰ ریال است که به فرمان شاهنشاه همه آن در راه ملت ایران وقف گردید. در سال گذشته این بنیاد بیش از ۹۵٬۰۰۰٬۰۰۰ ریال درآمد داشته است.
۹ دی ماه ۱۳۴۰ نشست هیات سرپرستی بنیاد پهلوی در ساختمان بنیاد با بودن علی امینی نخست وزیر و امیر اسداله علم سرپرست و نایب التولیه موقوفات بنیاد پهلوی به آگاهی هیات سرپرستی رسانید که شاهنشاه دستور داده‌اند ۸۲٬۰۳۴٬۱۵۹ ریال دیگر از دارایی شخصی شاهنشاه به بنیاد پهلوی پرداخته شود.
روزنامه نیویورک ژورنال امریکن گفتگوی خبرنگار خود را با شاهنشاه با فرنام " اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران ایران نوینی می‌سازند" به چاپ رساند. لئو مانسکی خبرنگار سیاسی این روزنامه نوشت: پیشوای برجسته‌ای که ملت ایران را رهبری می‌کند، شاهنشاهی است که جهان با کارهای دلیرانه او آشنایی دیرین دارد.
بنیاد پهلوی تنها برای بدست آوردن درآمد برای کارهای خیریه، وارد پروژه‌های اقتصادی نمی‌شود، بلکه آرمان دیگری هم دارد و آن به انجام رساندن پروژه‌هایی است که سرمشق و سبب برانگیزاندن دیگر سرمایه‌گذاران باشد. برای گشودن گره دشوار خانه برای کسانی که درآمدشان کم است نمونه‌هایی از خانه‌هایی که ساختن آن ارزان می‌باشد به مردم نشان داده شد و بنیاد پهلوی آغاز به ساختن ۱۰۰ خانه نمونه در پیرامون تهران نمود. در بخش‌هایی که افراد کم‌درآمد یا تهیدست زندگی می‌کردند بنیاد پهلوی رستوران‌های با خوراک ارزان دایر کرد، به ویژه در روزهای زمستان که کار کمتر است هزاران کارگر خوراک خوب و گرم با کمتر از هفت ریال می‌توانستند بخورند.
از سوی بنیاد پهلوی برای کنگره پزشکی ایران [۴] یک دبیرخانه همیشگی برگزار شد که چاپ تزها و رساله‌ها و گزارش‌های کنگره پزشکی و سخنان پزشکان و تصمیم‌های گرفته شده و پخش رایگان آنها میان پزشکان و دیگر دوستداران را به گردن دارد. برای پیشبرد فرهنگ و هنر و گسترش علم و ادب و پدیدآوردن یک دلی (تفاهم) بین المللی، بنیاد پهلوی برگردان شاهکارهای ادبی شرق و غرب و چاپ و فروش آنها به بهای ارزن را آغاز نمود و هر سال جایزه‌های پرارزشی نیز برای بهترین نوشتار و یا برگردان کتاب‌های ادبی و تاریخ و علوم و دیگر رشته‌ها که در آن سال به چاپ رسیده، ویژه ساخته است. درآمد به دست آمده از کتاب‌ها برای کمک به بنگاه نشر و ترجمه کتاب [۵] ویژه شد.
همچنین برای ساختن فیلم‌های ارزنده و پشتیبانی از صنعت جوان فیلمبرداری در ایران به فیلمسازان فارسی و ساختمان سینماهای جدید کمکهای مالی نموده و برای اینکه آموزگاران و کارگران بتوانند با بلیتی با بهای کم به سینما بروند، برای کاهش عوارض سینما کارهایی انجام داده است.
کانون جوانان شهناز وابسته به بنیاد پهلوی همه سال برای برانگیزاندن جوانان به کارهای گروهی و برپایی اردوهای تابستانی و همانند آن می‌پردازد. در سال ۱۳۳۵ نخسیتن اردوی بین‌المللی دانشجویان با شرکت سیزده دانشگاه خاورمیانه و سایر کشورها چون امریکا در رامسر برگزار شد و در سال ۱۳۳۶ برای به راه انداختن نخستین اردوی دانشجویان دانشگاه تهران [۶] کارهای نیازین انجام یافت. همچنین بنیاد پهلوی پیشاهنگی ایران [۷] را دوباره زنده کرد و نهادی به نام « بنگاه جهانگردی و جلب سیاحان » بنیاد کرد و از این راه به شناساندن تمدن بزرگ باستانی ایران به ایرانیان و بیگانگان کمک می‌نماید.
۳۰ دی ماه ۱۳۴۰ روزنامه واشنگتن پست در سرنوشتار خود پیرامون برنامه اصلاحات ارضی ایران به بررسی آن پرداخت و اصلاحات ارضی ایران را ستود و نوشت: اجرای اصلاحات ارضی به فرمان شاهنشاه یکی از پیشرفت‌های بزرگ کشور ایران و سرآغاز دگرگونی‌های اجتماعی مهمی است که در این کشور تاریخی انجام می‌یابد.
روزنامه کریسچن ساینس مونیتور چاپ امریکا در نوشتاری با فرنام "یک مالک - یک دهکده" نوشت: شاهنشاه ایران اجرای یک رشته اصلاحات گسترده اراضی را در این کشور به عهده گرفته‌اند که نه تنها باید از سوی کشورهای خاورمیان مورد توجه قرارگیرد، بلکه باید برای اشراف و مالکان اراضی در امریکای لاتین و جنوب شرقی آسیا نیز سرمشقی باشد. شاهنشاه ایران در چند سال پیش به شیوه شایسته‌ای این کار را رهبری کردند و تقسیم هزار دهکده متعلق به خانواده خود را میان روستاییان آن دهات آغاز نمودند. اکنون نیز قانونی تصویب شده است که بر پایه آن املاک زمیندارانی که بیش از یک دهکده دارند میان روستاییان بخش خواهد شد. زمین‌ها و املاکی از اشغال مالکان بیرون می‌آید با پرداخت بندی بلند مدت به دهقانان فروخته می‌شود و دولت نیز بهای این املاک را به مالکان پیشین آنها می‌پردازد.
۲۸ خرداد ماه ۱۳۴۱ بودجه و برنامه‌های فرهنگی و اجتماعی بنیاد پهلوی در نشست هیات سرپرستی آن بنیاد بررسی شد. بر پایه این بودجه دارایی بنیاد پهلوی در سال ۱۳۴۰ پس از کسر بدهی‌های ۱۳۴٬۵۷۵٬۶۴۱ ریال و سود ناب آن ۲۹۳۶۸٬۲۴۵ ریال بوده است.
دنباله دارد
منبع