مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانه‌‌های همگانی آمریکا کاخ بلرهاوس ۳ امرداد ماه ۱۳۵۲

سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ

اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۵۲ خورشیدی تازی

تصمیم‌های مجلس

مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانه‌های همگانی آمریکا کاخ بلرهاوس ۳ امرداد ماه ۱۳۵۲

۳ مرداد ۱۳۵۲ بیانات شاهنشاه در مصاحبه مطبوعاتی و رادیو تلویزیونی با نمایندگان مطبوعات و رادیو تلویزیون‌های آمریکا (در کاخ بلرهاوس واشنگتن)

تقویت نیروی نظامی

همه کشورهایی که احساس خطر می‌کنند طبیعتاً به فکر دفاع از خویش می‌افتند. بنابراین اگر معتقد باشید که ایران امروز یک کشور مهم بشمار می‌رود و با این آهنگ پیشرفت ظرف پنج سال و یا ده سال آینده به چه پایه خواهد رسید، طبیعی است که برای دفاع از خود به تقویت نیروی دفاعی خویش می‌پردازد، ولی سئوالی را که اکنون مطرح کردید آیا می‌توانید در مورد تقویت نیروهای دفاعی سایر کشورها مانند فرانسه و بریتانیا و آلمان هم مطرح کنید؟ ما هر آنچه که برای کشورمان و برای امنیت و تمامیت آن لازم باشد انجام می‌دهیم. این امر را با تفاهم و معیارهایی از قبیل دلار و مقدار پولی که در این راه به مصرف می‌رسد نمی‌سنجیم، بلکه تنها چیزی که مورد نظر ما است علاقه به حفظ استقلال و تمامیت کشور و دفاع از مصالح آن است.

در این صورت ما هر کاری که برای نیل به این مقصود باشد انجام خواهیم داد. از این گذشته سیاست ما یک سیاست تجاوزکارانه نیست، بلکه یک سیاست کاملاً تدافعی است. از اینرو چگونه ممکن است این اقدام عدم ثبات بوجود بیاورد؟ اگر ما به فکر تقویت قوای دفاعی خود هستیم، به این سبب است که مورد تهدید قرار گرفته‌ایم و به هر صورت وجود خطر محسوس است.

استفاده از نفت به عنوان سلاح سیاسی

درباره اینکه کشورهای عرب تولید کننده نفت ممکن است از نفت به عنوان یک سلاح سیاسی در مسئله اختلاف اعراب و اسرائیل استفاده کنند باید بگویم که این امکان همیشه وجود دارد. به همین جهت است که معتقدیم می‌بایستی هر چه زودتر برای اجرای قطعنامه مصوب ۲۲ نوامبر ۱۹۶۷ سازمان ملل متحد اقدام شود.

سیاست ما در مورد بحران خاورمیانه مبتنی بر این اصل بوده و هنوز هم از همین سیاست پیروی می‌کنیم و معتقدیم که تنها سیاست عاقلانه برای رفع اختلافات همین امر است، لیکن ما هیچگاه نفت را به عنوان سلاح سیاسی بکار نمی‌بریم. واقعیت امر این است که ما مستقیماً در این مسئله درگیر نیستیم، اما می‌دانم که حوادث اثرات عمیق دارد. به هر حال ما خودمان هرگز به چنین کاری مبادرت نخواهیم ورزید.

نفوذ آمریکا برای ایجاد سازش بین طرفین بسیار مؤثر خواهد بود. رویهمرفته معتقدم که جهان نیز می‌بایستی در همین چهارچوب تمایل خود را برای مخاصمه ابراز کند.

یکی از موفق‌ترین کشورها

من بخوبی می‌دانم که اصلاحات در کشور ما چه نتایجی داشته است. بخاطر دارم که زمانی ایران را یک متحد متزلزل می‌خواندند. البته این وضع مربوط به دوران قبل از انقلاب بود، ولی در حال حاضر فکر می‌کنم که ما را یکی از با ثبات‌ترین کشورهای سراسر جهان بشمار می‌آورند. این موقعیت تنها زیر سایه اصلاحاتی که در کشورمان انجام داده‌ایم به دسته آمده است.

ملت ایران تا بیست سال آینده

ما بهیچوجه مستقیماً تعهدی درباره رفع نیازمندی‌های نفت آمریکا نکرده‌ایم. ما تنها موافقت نامه‌ای با شرکت‌های نفتی که طی بیست سال آینده خریدار نفت ما خواهند بود امضاء کرده‌ایم. تولید نفت ایران تخمیناً ظرف چند سال آینده یعنی تا پنج شش سال دیگر به هشت میلیون بشکه در روز خواهد رسید و سپس تدریجاً تا پایان دوره بیست ساله کاهش خواهد یافت. همچنین تخمین زده شده که تا آن زمان تولید نفت ایران برای صادرات ممکن است بالغ بر ۳۰ میلیارد بشکه شده باشد.

ما از مقام یک کشور صرفاً تهیه کننده نفت که تولیدش در دست شرکت‌های نفتی بوده و آن‌ها به موجب امتیاز نفتش را می‌برده‌اند، اکنون به مقام تولید کننده رسیده‌ایم و شرکت‌ها اکنون فقط خریدار نفت ما هستند و علاوه بر آنچه که شرکت‌های بزرگ از ما می‌خرند، هر مقدار نفت هم که خودمان بتوانیم حمل کنیم صادر خواهیم کرد. این مقدار یا به صورت فرآورده‌های نفتی خواهد بود و یا اگر به صورت نفت خام باشد با سایر شرکت‌ها در عملیات پائین دستی «مانند تصفیه و فروش» اقدام خواهیم کرد. بعلاوه یکی از پالایشگاه‌هایی هم که در آینده در آن سرمایه‌گذاری خواهد شد در آمریکا خواهد بود.

دو بلوک رقیب در خاورمیانه

درباره وجود دو بلوک رقیب در خاورمیانه تا آن جا که به ما مربوط است ما بازیچه هیچ کشور، از جمله آمریکا نخواهیم بود. ما با آمریکا دوست هستیم و شاید این دوستی همانقدر نزدیک باشد که دوستی دو کشور دیگر در جهان امکان پذیر است. ما از هیچکس دستوری دریافت نمی‌کنیم و دست نشانده کسی نیستیم. این یک واقعیت مسلم است. هر کاری که ما انجام می‌دهیم مطابق مصالح کشورمان است. لیکن به سبب آنکه هر دو کشور در زندگی دارای یک فلسفه هستند و به یکسان بر آزادی‌های بشری ارج می‌نهند و به دلائل مشابه دیگر، طبعاً تماس نزدیک میان آن‌ها برقرار است.

در مورد پاکستان این نکته را می‌توانم بگویم که تمامیت پاکستان یا آنچه که از آن کشور باقی مانده برای ما جنبه حیاتی دارد. اگر پاکستان در معرض خطر قرار گیرد و یا یک جنبش جدایی طلب در آن جا شروع به فعالیت کند، وضع کاملاً غیر قابل تحمّلی برای ما در مرزهای شرقی کشورمان پدید خواهد آمد، ولی ما پاکستان را تشویق نمی‌کنیم که روش تجاوزکارانه و خصمانه‌ای نسبت به هندوستان در پیش گیرد. برعکس ما مایلیم این دو کشور با یکدیگر دوست باشند و با هم همکاری کنند. برای آن‌ها به قدر کافی مشکل و نابسامانی وجود دارد که می‌بایستی به عوض اینکه به فکر جنگ بیفتند به رفع این مشکلات و نابسامانی‌ها بپردازند.

از اینرو سیاست ما بهیچوجه تجاوزکارانه و مشوق جنگ نیست، بلکه فقط این نکته را هشدار می‌دهیم که ایران نمی‌تواند تجزیه پاکستان را تحمل کند. همانطور که امنیت کشتیرانی در خلیج فارس در معرض خطر قرار گیرد، آن را نیز تحمل نخواهیم کرد. در واقع این موضوعی است که به ما مربوط می‌شود. بدیهی است که شما می‌توانید از این نکته به نکته دیگری برسید و از آن نتیجه گیری بکنید، لیکن مسائلی که برای کشور من مطرح است همان‌هایی هستند که به آن‌ها اشاره کردم.

حکومت جدید افغانستان

ما حکومت جدید افغانستان را چهل و هشت ساعت پس از آنکه قدرت را در دست گرفت به رسمیت شناختیم و مادام که آن‌ها نسبت به ما رویه دوستانه داشته باشند همواره با آن‌ها دوست خواهیم بود. بنابراین تغییر افراد و یا چهره‌ها واقعاً در رویه ما تغییری نمی‌دهد.

حفظ صلح در خاورمیانه

بعد از پایان جنگ جهانی دوم تا کنون، دنیا شاهد یک جنگ عمومی نبوده است و علت آن وجود عامل بازدارنده سلاح‌های اتمی است. طرفین بقدری نیرومند بودند و سلاح‌هایشان بقدری وحشتناک و مخرب بود که سرانجام تصمیم گرفتند از مقابله با یکدیگر اجتناب ورزند.

ایران یک قدرت اتمی نیست، قصد هم ندارد به صورت یک قدرت مخرب اتمی در آید. معذالک در مورد کشور مسئولیت شناسی چون ایران نه تنها به سبب تاریخ گذشته و سایر امتیازاتش، بلکه به خاطر حال و آینده‌اش بهترین ضامن صلح همانا قدرت فزاینده ایران به عنوان یک کشور صنعتی پیشرفته و دارای یک جامعه مترقی و یک کشاورزی پیشرفته علمی و نیز برخوردار از قدرت نظامی کافی است تا بتواند تفهیم کند که به آنچه می‌گوییم پایبند هستیم و ادعای ما دارای پشتوانه است. من بار دیگر به همه اطمینان می‌دهم که هر آنچه ما بگوییم در چهارچوب منشور ملل متحد و مبتنی بر شایستگی و برخورداری از منطق و خِرَد خواهد بود.

خطر جنگ جدید

درباره امکان خطر درگیری جنگ جدیدی در خاورمیانه به عقیده من هرگز نباید دست از تلاش برای جلوگیری از وقوع چنین حادثه‌ای برداشت. این تلاش می‌بایستی بطور مداوم ادامه یابد، زیرا متوقف شدن اقدامات و یا به بن بست رسیدن آن‌ها ممکن است مردم را به اقدامات افراطی وادارد. برای پیشگیری از چنین امری می‌بایستی واقعاً از کوشش برای یافتن راه حل بازنایستاد و می‌بایستی این موضوع را هر چه زودتر مورد رسیدگی قرار داد.

اگر امارات نفت خیز و یا یک کشور دیگر منطقه خلیج فارس در معرض خطر قرار گیرند و از ما تقاضای کمک کنند ما به آن‌ها کمک خواهیم کرد و چرا که کمک نکنیم؟ البته به شرطی که خواهان کمک باشند و به شرطی که مظلوم واقع شوند، ما این مطلب را قبلاً هم عنوان کرده بودیم.

شوروی و خلیج فارس

ما با شوروی دارای روابط عالی هستیم. حتی مرزهای خود را با شوروی «مرزهای صلح و همکاری» نامیده‌ایم. دریاهای منطقه به روی همه باز است. بدیهی است باید اضافه کنم که برای رفت و آمد صلح آمیز باز است.

من مایلم در وهله اول هیچ قدرت خارجی به استثنای کشورهای واقع در سواحل خلیج فارس نکوشد وارد خلیج فارس شود، اگر هم وارد می‌شود برای مقاصد صلح آمیز و نیات خوب باشد. این تنها مطلبی است که در حال حاضر می‌توانم بگویم. باید ببینیم در آینده چه رخ خواهد داد.

اتحادیه کشورهای مصرف کننده نفت

تلاش برای تشکیل یک نوع سازمان کشورهای مصرف کننده نفت، به منظور مقابله با کشورهای تولید کننده نفت و چانه زدن بهای نفت اگر سعی کنید چنین سازمانی برای مقاصد فوق تشکیل بدهید آیا وضع چه خواهد شد؟ طی ده سال گذشته بهای کالا در دنیا بین ۲۳۰ و ۲۷۰ درصد افزایش یافته است. صد در صد این افزایش طی سال گذشته صورت گرفته است. ما یک قوطی حلبی حاوی روغن نباتی را اکنون سیصد درصد گرانتر از سال گذشته می‌خریم. در مورد برنج، شکر، سیمان، روغن نباتی، لوبیای سویا و کالاهای دیگر نیز وضع به همین منوال بوده است.

بنابراین اگر اقدام به تشکیل اتحادیه‌ای برای مقابله با بهای نفت بکنید، آنگاه روز بعد ما نیز اتحادیه‌ای برای مقابله با بهای قوطی‌های حلبی بوجود خواهیم آورد، و حال آنکه این وضع نمی‌تواند ادامه یابد. تنها چیزی که مسلم است این است که قدرت خرید و درآمد هر بشکه نفت می‌بایستی یکسان بماند. اگر شما قیمت‌های تان را بالا ببرید و نتوانید با تورم مبارزه کنید، چگونه به خود اجازه می‌دهید که سزای عواقب تورم کشورهای خودتان را به ما روا دارید؟

روابط ایران و هند

اخیراً وزیر امور خارجه هند از کشور ما دیدن کرد و فکر می‌کنم این دیدار موفقیت آمیز بود. مذاکرات ما بسیار بی پرده بود و به آن‌ها گفتیم که اصلاً نباید نگران هیچگونه تهدیدی از جانب ما باشند. در عین حال ما یک کشور آزاد هستیم و هر آنچه که صلاح کشورمان باشد انجام خواهیم داد، همانگونه که آن‌ها هم هر چه به سودشان باشد انجام خواهند داد، ولی تکرار می‌کنم که سیاست ما صلح آمیز است و هیچگونه نقشه سوئی در مقابل هندوستان نداریم. ما نمی‌خواهیم میان هند و پاکستان هیچگونه برخوردی پیش بیاید. ما در این مورد هر کاری که از دستمان برآید انجام خواهیم داد، زیرا ما واقعاً نمی‌توانیم از هم پاشیدن پاکستان را تحمل کنیم.

وظایف نیابت سلطنت

با اعطاء حقوق تازه‌ای به بانوان و شرکت آنان در انتخابات و راه یافتن آن‌ها در مرکز قانونگذاری، زنان کشور ما از حقوق اجتماعی بسیاری برخوردار شده‌اند.

ما اصلاحیه‌ای در قانون اساسی کشور به تصویب رسانده‌ایم که شهبانو را قادر می‌سازد تا قبل از رسیدن ولیعهد به سن قانونی وظایف نیابت سلطنت را بر عهده داشته باشند.