مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانه‌های همگانی نیوزیلند و دیگر کشورها در ولینگتن ۸ مهر ماه ۱۳۵۳
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان رسانه‌های همگانی نیوزیلند و دیگر کشورها در ولینگتن ۸ مهر ماه ۱۳۵۳
سرمایه‌گذاری ایران در زلاند نو
سرمایه‌گذاری ایرا در زلاند نو می‌تواند به صورت تأسیس شرکت‌های مختلط و فعالیت‌های مشترک دیگر که دولت‌های دو کشور به کشورهای دیگر نیز صادر خواهد شد.
سیاست نفتی ایران
توزیع نفت در جهان یا بوسیله شرکت‌های نفتی و یا اگر ما نفت برای فروش در اختیار خودمان داشته باشیم بر اساس قراردادهای دوجانبه صورت می‌گیرد، ولی شما اطلاع دارید که سیاست اصلی ما این است که فرآورده‌های نفتی را در کشور خودمان تولید کنیم و نه تنها بنزین بلکه انواع محصولات پتروشیمی را تولید نماییم. امروز هفتاد هزار نوع فرآورده‌های پتروشیمی از نفت به دست می‌آید و قدر مسلم این است که ما مایلیم سود حاصله از پالایش نفت و تولید فرآورده‌های گوناگون از آن نصیب کشور خودمان شود، لیکن اگر نفت را به خارج صادر کنیم مایلیم در کشورهای دریافت کننده نفت نیز بر پایه و مبنای توافق‌های دوجانبه بر کلیه عملیات تا مرحله عرضه برای مصرف مشارکت داشته باشیم. به عبارت واضح تر اگر ما نفت خام را مثلاً به نیوزلند حمل کنیم مایلیم در عملیات تصفیه، تهیه مواد پتروشیمی، توزیع و تحویل به پمپ بنزین و حتی در سرمایه و تولید کارخانه‌های شیمیایی و داروئی مشارکت داشته باشیم و این سیاست اصلی نفتی ایران است.
صادرات گوشت گوسفند به ایران
درباره میزان صادرات گوشت گوسفند از زلاند نو به ایران من نمی‌توانم در حال حاضر رقم دقیقی درباره آن ذکر کنم، زیرا می‌توانید درک کنید که ما هم مانند شما حاضر نیستیم به اصطلاح، همه تخم مرغ‌های مان را توی سبد بگذاریم. ما تنها بازار صادرات شما نخواهیم بود، همانگونه که زلاند نو هم تنها بازار صادرات ما نخواهد بود، اما آنچه که می‌توانم بگویم این است که مبادله کالاهای تجارتی میان دو کشور ابعاد وسیعی به خود خواهد گرفت و پیوسته رو به افزایش خواهد رفت، زیرا به سبب افزایش جمعیت ایران که همزمان با افزایش قدرت خرید مردم ما خواهد بود، بدون شک مردم ایران مقدار روزافزونی گوشت گوسفند مصرف خواهند کرد، بویژه که ما ایرانی‌ها گوشت گوسفند را بیشتر از انواع دیگر گوشت می‌پسندیم و آن را مصرف می‌کنیم.
سرمایه‌گذاری در سایر کشورها
در مورد سرمایه‌گذاری ایران در سایر کشورها، ما نمی‌کوشیم که اکثریت سهام و کنترل مؤسسات اقتصادی نقاطی را که در آن جا سرمایه‌گذاری می‌کنیم به دست آوریم. مثلاً اگر ایران در یک شرکت مختلط در زلاند نو سرمایه‌گذاری کند نمی‌کوشد اکثریت سهام آن را به دست آورد. این نکته به تنهای گویای این حقیقت است که ما مقاصد سودجویی نامشروع و یک جانبه نداشته و نداریم.
کمک ایران به کشورهای در حال رشد
افزایش بهای نفت ممکن است به کشورهای عقب افتاده فشار وارد آورد، همانطور که افزایش بهای گندم، شکر، سیمان، فولاد، روغن نباتی و بسیاری کالاهای دیگر که ذکر نام آن‌ها فهرست درازی را تشکیل می‌دهد نیز اقتصاد کشورهای عقب افتاده را سخت تحت فشار قرار داده است.
با این حال ایران به سهم خود دست یاری به سوی کشورهای در حال رشد دراز کرده است. ما برای کشورهای اطراف ایران برنامه کمک اقتصادی تنظیم کرده‌ایم. به مصر یک میلیون دلار و به پاکستان و هند نیز تقریباً به همان میزان کمک می‌کنیم. بسیاری از کشورهای آفریقایی نیز از کمک‌های ایران برخوردار می‌شوند. ما حتی با پیشرفته‌ترین ممالک اروپایی نیز همکاری می‌کنیم و تشکیل یک مؤسسه بین‌المللی جدیدی را به سازمان ملل متحد پیشنهاد کرده‌ایم که در آن کشورهای تولید کننده نفت و کشورهای صنعتی کاملاً پیشرفته و همچنین کشورهای رو به رشد عضویت داشته باشند. دوازده کشور از میان کشورهای تولید کننده نفت، دوازده کشور از میان کشورهای صنعتی، همچنین دوازده کشور از میان کشورهای در حال رشد در یک هیئت مدیره با حقوق مساوی و حق رأی یکسان شرکت خواهند داشت و از خدمات و تسهیلات بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول برخوردار خواهند بود. کمک‌های اولیه این صندوق در سه تا پنج سال اول فعالیت اش می‌تواند بین دو میلیارد و نیم تا سه میلیارد دلار در سال باشد که به صورت وام‌های سهل و به مدت بیست و پنج تا سی سال با بهره فقط دو و نیم درصد در اختیار کشورهایی قرار می‌گیرد که طرح‌های عمرانی آن‌ها مورد تصویب هیئت مدیره صندوق قرار گرفته باشد.
منع سیاست درگیری
ما هنوز اطلاعات درستی درباره کنفرانس واشینگتن نداریم و مذاکرات آن برای من مبهم است، ولی تصور نمی‌کنم وقوع هرگونه درگیری بین کشورهای بزرگ و کشورهای تولید کننده نفت به سود قدرت‌های بزرگ و یا حتی به سود جهان باشد، زیرا در چنین درگیری پیروزی نصیب قدرت‌های بزرگ نخواهد شد و قطعاً شکست می‌خورند. چون کارخانه‌های آن‌ها باید با مصرف نفت بکار خود ادامه دهند.
باستثنای ایران و ونزوئلا و چند کشور دیگر تولید کننده نفت، بقیه کشورهای مولد نفت می‌توانند سالیان متمادی بدون کسب درآمد جدید از نفت خود بخوبی زندگی کنند. از این رو به کشورهای بزرگ مصرف کننده توصیه نمی‌کنم که سیاست درگیری را دنبال کنند.
بازار مشترک حوزه اقیانوس هند
من هنوز درباره نقش جهان چهارم فکری نکرده‌ام، لیک بی شک ما به آنچه که جهان آزاد می‌نامند تعلق داریم و اندیشه نوین ما ایجاد نوعی بازار مشترک در حوزه اقیانوس هند است که بی گمان تا استرالیا امتداد خواهد یافت. بدیهی است درهای این چنین همکاری به روی زلاند نو باز است تا به هر شکلی که مایل است به آن بپیوندد. بدین ترتیب ما اکنون واقعاً در اندیشه بنا ساختن دنیای تازه‌ای هستیم که کاملاً از نظر اقتصادی به سود و صلاح کشورهای منطقه خواهد بود. این همکاری احتمالاً به برقراری مناسبات سیاسی نزدیک تر بین کشورهای ذینفع خواهد انجامید و سرانجام آنچنان ثباتی را در منطقه بوجود خواهد آورد که حضور نظامی قدرت‌های خارجی در اقیانوس هند را غیر ضرور خواهد ساخت.
بی طرفی منطقه اقیانوس هند
زلاند نو اگر به بی طرفی منطقه اقیانوس هند علاقمند است می‌تواند از آن پشتیبانی معنوی کند و از لحاظ اقتصادی به آن بپیوندد. اگر الحاق زلاند نو به همکاری دفاع منطقه‌ای بطور کامل امکان پذیر نیست حداقل این کشور می‌تواند در پاره‌ای زمینه‌ها به آن بپیوندد.
ما می‌توانیم کالاهای خود را در صورت تمایل دیگران فقط در بنادر کشورهای خودمان عرضه کنیم و حتی یک لحظه هم نگران بازرگانی خارجی خود نباشیم، زیرا ما دارای پول کافی در بانک هستیم و می‌توانیم مسئولیت حمل کالاها را تماماً به عهده کشورهای خریدار بگذاریم، ولی این مشتریان ممکن است کشورهای غیر منطقه باشند. در این صورت می‌توانند بگویند که کشتیرانی در اقیانوس هند نا امن است، بنابراین ما می‌کوشیم که با همکاری کشورهای منطقه، امنیت و ثبات را در حوزه اقیانوس هند برقرار سازیم تا هیچکس نتواند بگوید که راه‌های دریایی این ناحیه برای خطوط کشتیرانی نا امن است و باید کشورهای این منطقه بوسیله قدرت نظامی خود امنیتی این منطقه را تضمین کنند.
توسعه منابع دیگر کشورها
در مورد تصمیم دولت آمریکا در حراست از منافع خود، اگر منظور آن دولت توسعه منابع آمریکا است ما از آن کاملاً استقبال می‌کنیم. آمریکا دارای ذخایر نفت ماسه‌ای «شن‌های قیرآلود» و زغال سنگ است و ما بسیار خوشوقت خواهیم شد که آمریکا شروع به بهره برداری از این منابع کند. دلیلی نیست که کان‌های زغال سنگ آمریکا بی مصرف باقی بماند و از آن بهره برداری نشود. چرا نباید این معادن استخراج شود؟ بویژه معادن زغال سنگ آمریکا که بسیار وسیع و غنی است. می‌دانید که شیوه‌های جدیدی برای تبدیل زغال سنگ به گاز و مایع سازی اینگون گازها کشف شده است. این کار در آینده بویژه از لحاظ حفظ محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا بسیار مفید و عملی خواهد بود. از این رو هر کشوری که حداکثر کوشش را برای توسعه منابع خود بویژه منابع انرژی خویش به عمل آورد اقدام آن کشور مورد تأیید و استقبال ما قرار می‌گیرد.
تفاهم آمریکا و شوروی
تفاهم آمریکا و شوروی در مورد تشنج زدایی، اقدامی است که ما همواره از اینگونه تفاهمات پشتیبانی کرده‌ایم. اگر تفاهم دو ابر قدرت واقعاً جدی و مؤثر باشد و به ضرر سایر کشورها نباشد ما همواره از تشنج زدایی در سراسر جهان استقبال می‌کنیم. البته منظور من این نیست که تفاهم موجود میان آمریکا و شوروی برخلاف مصالح سایر کشورها اتخاذ شده است.
قیمت ثابت نفت
برای تثبیت قیمت نفت ما پیشنهادی به اوپک دادیم که در اجلاس اوپک مطرح خواهد شد. من در استرالیا تلویحاً به این پیشنهاد اشاره کردم و در این جا نیز طی مذاکراتم با مقامات زلاند نو آن را مطرح کردم و گفتم که پیشنهاد شده است یک قیمت ثابت برای نفت در سراسر گیتی تعیین شود و فقط موقعیت جغرافیایی منابع نفت و نوع و مرغوبیت آن در متفاوت بودن قیمت‌ها مؤثر باشد. در حال حاضر ما چند سیستم مختلف برای تعیین بهای نفت داریم که عبارتند از بهای اعلان شده، بهای واقعی، بهای نیمه راه. وجود این سیستم‌های مختلف موجب آشفتگی و دشواری‌های گوناگون است، اما اگر بهای واحدی برای نفت منطقه خلیج فارس تعیین کنیم تنها عواملی که سبب تفاوت قیمت نفت در این منطقه خواهد شد موقعیت جغرافیایی و نوع و مرغوبیت آن خواهد بود، مگر آنکه مثلاً قسمتی از این نفت بوسیله تلمبه از طریق لوله نفت به مدیترانه حمل شود. بدیهی است که این نفت گرانتر از نفتی خواهد بود که بوسیله نفتکش از خلیج فارس از طریق ترعه سوئز و یا از کنار دماغه امیدنیک بگذرد. وقتی ما ا ین نظام ساده قیمت گذاری را با توجه به موقعیت جغرافیایی و کیفیت نفت ایجاد کردیم آنگاه قیمت نفت می‌تواند بر اساس شاخصی از قیمت کالاهای پرمصرف که شامل تقریباً بیست تا سی نوع کالا می‌شود تعیین گردد. اگر قیمت این کالاها بالا رفت قیمت نفت نیز بخودی خود به همان نسبت تغییر خواهد کرد، اگر بهای این کالاها پایین آید بهای نفت نیز با این کاهش تطبیق خواهد یافت.
تورم جهانی و علل آن
بر اساس ارقام منتشره توسط بعضی محافل، قیمت نفت و تأثیر آن بر اقتصاد و تورم آمریکا چهار دهم یک درصد، و در بقیه نقاط جهان بین یک تا یک و نیم درصد بوده است، در حالی که ما می‌دانیم امروزه نرخ تورم در انگلستان حدود بیست درصد و میانگین تورم در سایر کشورهای اروپا بین دوازده تا چهارده درصد است. اگر شما یک و نیم درصد از آن کم کنید آنچه باقی می‌ماند از مسئولیت ما خارج است.
تورم علل متعددی دارد و ما باید دلایل آن را خوب مطالعه کنیم. مطمئناً یکی از دلایل تورم این است که بعضی کشورها به حد کافی کار نمی‌کنند و میزان تولید آن‌ها در مقایسه با مقدار پولی که برای تولید خرج می‌کنند اندک است. قبل از هر چیز آن‌ها باید در اوضاع داخلی و روش‌های اقتصادی و اجتماعی خود نظمی بوجود آورند. بعلاوه جهان به یک نظام پولی سالم تری نیاز دارد. ما به خوبی می‌دانیم که نظام پولی جهان مدتی است که بیمار است و این بیماری نیز باید درمان شود بالاخره سایر عوامل نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بدین ترتیب کلیه این علل و عوامل را باید در نظر بگیریم تا تصویر کامل و روشنی از اوضاع به دست آوریم.
موافقتنامه بازرگانی ایران و زولاند نو
به احتمال زیاد هر دو کشور از این موافقتنامه سود خواهند برد، زیرا در غیر این صورت دولت زولاند نو آن را امضاء نمی‌کرد. امیدواریم که این سود متقابل در آینده روزافزون شود. سودی که ما از این قرارداد خواهیم برد رفع نیازمندی‌های فعلی و فوری ما به محصولات لبنی و گوشتی است. در مورد چگونگی استفاده از پشم نیز این امر به سرعت اجرای صنعتی شدن کشور ما و همچنین به سرانجام پاره‌ای از طرح‌های مشترک آینده دو کشور بستگی دارد. در مورد صنعت فرش و الیاف این مسئله فرق می‌کند. پیشرفت برنامه صنعتی کشور ما شاید سبب شود که بیشتر پشم پرورش یافته وارد کنیم، ولی اگر سود مشترک هر دو کشور ایجاب کند ممکن است موافقت کنیم که تهیه پشم پرورش یافته بوسیله یک طرح مشترک در کشور شما صورت گیرد. یا شاید بتوانیم به نسبت مناسبی پشم پرورده شده از کشور شما بخریم.
سرمایه‌گذاری ایران در کشورهای غربی
ما وارد معاملات زمین نمی‌شویم، همچنین قصد ما خریدن رستوران‌های متعدد در شهر لاس وگاس نیست، بلکه فلسفه ما در مورد سرمایه‌گذاری آن نوع سرمایه‌گذاری است که در مؤسسه آلمانی کروپ انجام داده‌ایم. به عبارت دیگر نظر و نیت ما سرمایه‌گذاری جدی و منطقی در مؤسسات مختلف است، زیرا ما دنبال سوداگری و بورس بازی نمی‌رویم. کشور ما سی و دو میلیون و سیصد هزار نفر جمعیت دارد و این جمعیت به زودی به چهل میلیون نفر خواهد رسید و سرانجام شاید بالغ بر شصت و پنج میلیون نفر بشود. بنابراین پول‌های ما به طرز عاقلانه‌ای یا در کشورمان خرج و یا به شیوه مناسب و معقولی در خارج سرمایه‌گذاری خواهد شد. نوع سرمایه‌گذاری ما که کاملاً عادلانه است بدین شکل است که ما اعتباراتی در اختیار مؤسسات بین‌المللی می‌گذاریم و این مؤسسات می‌توانند از محل این اعتبارات وام‌هایی به کشورهای نیازمند بدهند.
ایران طرفدار حق و عدالت است
هنگامی که اعراب تحریم صدور نفت را اِعمال کردند ما به آن نپیوستیم. باید یادآور شوم که ایران یکی از میانه رو‌ترین اعضای سازمان اوپک است. هرگز تصور نکنید که ما طرفدار سیاست‌های افراطی و خشونت آمیز هستیم، بلکه برعکس ما اعتدال کامل را رعایت می‌کنیم و آنچه که من در این باره گفتم نظر بسیار ملایم یک عضو بسیار میانه رو اوپک است. هستند کشورهای دیگری که اندیشه‌های سرسختانه‌ای دارند.
ما از آنچه که در مورد نفت روی داده است احساس شرمندگی نمی‌کنیم و حقایق غیر از آن است که در وسایل ارتباط جمعی دنیا منعکس شده است. ایران حاضر است پیشنهاد تعیین یک قیمت واحد برای نفت و مرتبط ساختن آن را با تورم و رکود اقتصادی بپذیرد.
راه‌های دیگر تولید انرژی
برای گرم کردن خانه‌های خود و تولید انرژی اگر راه‌های دیگری غیر از استفاده از نفت پیدا کنید ما بسیار خوشحال خواهیم شد. من موافقم که اتومبیل‌های برقی در خیابان‌ها جانشین اتومبیل‌های بنزینی شود، زیرا آلودگی کمتری بوجود می‌آورد و مقدار زیادی نفت نیز صرفه جویی خواهد شد، ولی شک نیست که نمی‌توان همه اتومبیل‌ها را برقی کرد، چون در مناطق کوهستانی باید از وسایل نقلیه بنزین سوز استفاده شود. در مورد سوخت مصنوعی و مواد ترکیبی مصنوعی باید بگویم که از هم اکنون می‌توان نوعی سوخت مصنوعی از زغال سنگ تهیه کرد، اما تصور نمی‌کنم شما بتوانید چیزی پیدا کنید که بتوان مانند نفت از آن هفتاد هزار نوع مشتقات گوناگون تهیه کرد. اگر در این کار موفق شوید چه بهتر، زیرا به این ترتیب نفت بیش از سال‌هایی که اکنون پیش بینی می‌شود، در دسترس بشر قرار خواهد داشت.