مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با رسانه‌های همگانی در تالار بزرگ کنفرانس‌های بین‌المللی در دهلی نو ۱۴ دی ۱۳۴۷
| برنامه عمرانی چهارم | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر | کنفرانس جهانی حقوق بشر - تهران ۲ تا ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ |
مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با رسانه‌های همگانی در تالار بزرگ کنفرانس‌های بین‌المللی در دهلی نو ۱۴ دی ۱۳۴۷
خانمها و آقایان،
از اینکه امروز خود را در میان اجتماع روزنامه‌نگاران می‌بینم، خوشحالم.
من به خوبی به متانت، شخصیت و اهمیت مطبوعات هند آگاهی دارم. مطبوعات شما دارای زمینه‌های قوی است و آثار روزنامه‌نگاری جدی در مطبوعات شما آشکار است.
ما برای این وسیله رابطه میان دولتها و ملتها، بین دانش تکنولوژی و علم، و بین مردم عادی و مردم عالم، اهمیت زیادی قائل هستیم و معتقدیم که این وسیله می‌تواند مردم جهان را با یکدیگر آشنا سازد و اساس مناسبات ملل را مستحکم گرداند و می‌تواند وسیله تفاهم متقابل و درک ملل گردد و از آن نتایج درخشان به دست آید و بالاخره باید به اختصار گفته‌شود که مطبوعات می‌تواند راه بیان احساسات و افکار را به بشر نمودار سازد. مطبوعات نماینده چیزی است که ما آن را دموکراسی می‌نامیم، زیرا به عقیده من دموکراسی بدون مطبوعات واقعی و آزادی مطبوعات میسر نیست و در عین حال دموکراسی با لجام گسیختگی مطبوعات نیز میسر نمی‌باشد. لجام گسیختگی مطبوعات، دشمن دموکراسی است اما برعکس از یک ژورنالیسم جدی خدمات بزرگی برمی‌آید.
من مایلم برای مطبوعات این کشور بزرگ و پیروزی کوششهای آن در تنویر افکار و اشاعه دانش در میان ملت خود موفقیت آرزو نمایم و اطمینان دارم که پرتو مطبوعات شما خیلی دورتر از مرز و بوم شما دیده و احساس می‌شود.
در مورد همکاریهای اقتصادی میان ایران و هند، قبل از هر چیز باید بدانیم ما در چه زمینه‌ای نیرومندیم و شما در کدام زمینه قوی هستید. بدیهی است که ما در زمینه پتروشیمی نیرومند هستیم و شما در زمینه کشاورزی و صنایع وضع خوبی دارید.
اطمینان دارم که دامنه همکاریهای دو کشور هیچ گونه حدی ندارد و امکان توسعه آن در زمینه‌های بسیار وسیع موجود است.
رشد اقتصادی
در زمینه رشد اقتصادی ایران لازم به تذکر است که تا چند سال پیش درآمد سرانه در ایران یک‌صدوبیست دلار بود. حال آنکه امروز این رقم به دویست‌وبیست دلار بالغ شده‌است. قبل از هر چیز باید گفت که ما پیروزمندانه برنامه‌های عمرانی خود را به نتیجه رسانده‌ایم و همچنین ممکن است استفاده بجا و شایسته از درآمد نفت یکی از دلایل این پیشرفت باشد.
امروزه دیگر درآمدهای نفت به بانکهای خارجی نمی‌رود، بلکه این درآمد در داخل کشور و برای رفاه مردم و اجرای برنامه‌های عمرانی مملکت صرف می‌شود، هر چند که ما نیز مانند شما بخشی از درآمد خود را صرف مقاصد دفاعی خویش می‌کنیم.
ما در چهار سال گذشته به بیش از یازده درصد رشد ملی رسیده‌ایم و اگر دقیق‌تر بخواهیم بگوییم، این رشد یازده‌ونیم درصد بوده در حالی که افزایش هزینه زندگی بیش از یک درصد نبوده‌است.
ما قصد داریم ضمن برنامه پنج ساله عمرانی خود که در حدود ده ماه پیش اجرای آن آغاز شده‌است، اساس کار خود را بر روی نه درصد افزایش در سال قراردهیم و البته کوشش نیز خواهیم‌کرد که این رقم افزایش یابد ولی حتی اگر به نه درصد افزایش درآمد سرانه نیز برسیم، نتیجه خوبی خواهدبود.
در مورد حل مسئله خاورمیانه، یعنی کشمکش اعراب و اسرائیل، نمی‌دانم دول افریقایی و آسیایی چگونه می‌تواند مسئله خاورمیانه را حل کنند. من فکرمی‌کنم که دکتر یارینگ باید بر کوشش خود در این زمینه بیافزاید شاید بتواند با میانجیگری، قطعنامه نوامبر ۱۹۶۷ را اجرانماید و هرگاه او نتواند در این امر توفیق یابد، به عقیده من سازمان ملل متحد باید شخص دیگری را با مأموریت مشخص برای اجرای قطعنامه مذکور تعیین کند. هرگاه این امر هم میسر نشد، تنها راه حل باقیمانده به عقیده من تشکیل یک کنفرانس با شرکت چهار دولت بزرگ است. این کنفرانس باید راه حلی هماهنگ با قطعنامه نوامبر ۱۹۶۷ بیابد و آن را تضمین نماید. تنها این دولتهای بزرگ هستند که می‌توانند موافقتنامه‌ای را مبتنی بر اصول قطعنامه مذکور واقعاً به مرحله اجرا گذارند، زیرا آنها هستند که می‌توانند مهمات و وسایل جنگی به طرفین بدهند و نیز باز هم آنها قادرند جنگ را متوقف کنند و یا از ادامه آن جلوگیری نمایند.
البته عقیده من آن است که روزی فراخواهدرسید که هیچگونه مداخله‌ای از جانب هیچ کشور بزرگ و یا کوچک در امور کشورهای دیگر میسر نخواهدبود ولی این امر تنها زمانی امکان‌پذیر است، که سازمان ملل متحد نیرومندتر شود.
همکاری عمران منطقه‌ای
درباره همکاری عمران منطقه‌ای، برای همه میسراست که با آن همکاری نمایند، و شما نیز می‌توانید در صورت تمایل همین فردا به این پیمان همکاری منطقه‌ای ملحق شوید و سایرین نیز می‌توانند، زیرا پیمان همکاری منطقه‌ای واقعاً یک سازمان غیر سیاسی است. علاوه بر این سازمان، سه کشور ما با یکدیگر مناسبات نزدیکی دارند و در این باره جای هیچ گونه شبهه‌ای نیست. اما این امر مانعی در راه دوستی بین کشور من و کشور شما ایجادنمی‌کند، چنانکه مانع دوستی کشور شما با ممالکی که با کشور من چندان دوستی ندارند، نیز نخواهدبود. کشور شما با برخی کشورها که با ما چندان دوست نیستند، روابط بسیار نزدیکی دارد. پس مشاهده می‌کنید که این امور با یکدیگر ارتباطی ندارد. ما می‌توانیم دوستان خوب شما باشیم و شما نیز می‌توانید دوستان خوبی برای آنهایی که با ما چندان دوست نیستند، باشید.
طی چهار سالی که پیمان همکاری عمران منطقه‌ای به وجود آمده، در جریان مذاکرات جلسه همکاری عمران منطقه‌ای، من یادآور شدم که گاهگاه ما نسبت به برخی مسائل اقتصادی با تنگ‌نظری‌های ملی و ناسیونالیسم خودخواهانه روبه‌رو شده‌ایم. مادام که انسان در سحر و افسون ایده‌های ناسیونالیستی باشد، ایجاد و اجرای پروژه‌های اقتصادی آسان نخواهدبود. من نمی‌توانم در این مسئله زیاد وارد بحث شوم، زیرا هر سه کشور ما در گذشته در معرض مداخلات مستقیم و یا غیرمستقیم بیگانه بوده‌اند. از هنگامی که ما به استقلال کامل رسیده‌ایم، زمان دوری نیست. روزگاری خواهدرسید که متوجه شویم دنیا سرانجام به یک موجودیت تبدیل شده‌است. هرگاه من شاد و مرفه باشم و مردم در اطراف من با فقر و مسکنت زندگی کنند، این شادی و رفاه من زیاد دوام نخواهدآورد. ما سرانجام به این فکر خواهیم‌رسید که ثروت واقعی دنیا باید به نیکوترین وجه مورد استفاده همه بشریت قرارگیرد. اما برای نیل به این هدف زمان بسیاری لازم است.
آیا این عادلانه خواهدبود که گروهی روزانه دوازده ساعت کارکنند و دیگران به استراحت بپردازند و در عین حال همه از یک زندگی مساوی استفاده کنند؟
- سرانجام دنیا بیدار خواهدشد و هر کس به کار و کوشش خواهدپرداخت و این کوشش نه تنها برای فرد یا یک جامعه خواهدبود بلکه همه جهان از آن بهره‌مند خواهندشد. در چنین وضعی ما به این نتیجه خواهیم‌رسید که انسان به خاطر امور اقتصادی باید وسیع‌تر و خارج از نظریات ناسیونالیستی بیاندیشد و ممکن است علت عدم رسیدن به نتایج فوق‌العاده، همین امر بوده‌باشد و من امیدوارم که در آینده این نتیجه حاصل شود.
هند و پاکستان
از دیرباز ضمن مذاکره با دوستان هندی و پاکستانی این نکته را خاطرنشان ساخته‌ام که واقعاً جای تأسف است که بین دوستان پاکستانی و هندی اختلافات و مناقشاتی وجود داشته‌باشد. به عقیده من همکاری دو کشور هند و پاکستان صلح و امنیت خاورمیانه را نیز تضمین خواهدکرد و من اگر بتوانم در این باره اقدام مؤثری به عمل آورم، بسیار خرسند خواهم‌شد. اگر در این باره انجام اقدامی از من خواسته‌می‌شد، بی‌شک در تمام کوششهای خود نظرات و خواستهای هر دو را مورد توجه قرارمی‌دادم. با این حال امیدوارم که طرفین بتوانند رأساً به این مسئله پایان دهند.
صنایع ایران
وطن من ایران، اینک به سرعت در حال صنعتی‌شدن است. البته هیچ کس نمی‌تواند انتظار داشته‌باشد که کشوری به طور ناگهانی فعالیتهای صنعتی خود را در زمینه الکترونیک و اتمی آغازکند. برای این کار کادر لازم مرکب از تکنیسینها و صنعتگران مجرب و کارآزموده لازم است و این کار به زمان احتیاج دارد و در مدت معینی فعالیت صنعتی به نتیجه می‌رسد.
شما از من پرسیدید که آیا ساختن یخچال و مونتاژ اتومبیل کافی است؟ من باید بگویم که نه، این به هیچ وجه کافی نیست. هدف ما خیلی برتر از آن است. اما برای شروع کار، صنایع مونتاژ و ساختن یخچال و محصولاتی از این قبیل ضروری است. ما همچنین صنایع الکترونیک خود را شروع کرده‌ایم و برای آن برنامه‌های زیادی داریم. در حال حاضر یک رآکتور اتمی مشغول کار است. ما نمی‌توانیم با وجود داشتن ثروت سرشار نفت و گاز از قدرت اتمی چشم‌پوشی کنیم.
مسائل بین‌المللی
اکنون مدتی است که مناسبات ما با همسایه شمالی ایران، بسیار نیکو است. ما تمام مسائل مرزی را حل کرده‌ایم و باقیمانده اختلافات بعد از جنگ دوم جهانی را نیز از میان بردیم و هم‌اکنون در زمینه امور اقتصادی و صنعتی با یکدیگر همکاری نزدیک داریم. ایجاد کارخانه ذوب‌آهن و کارخانه‌های سازنده ماشین‌آلات سنگین، از جمله کارهایی است که با کمک شوروی در ایران آغاز شده‌است. ما به آنها گاز می‌دهیم و پانصدمیلیون دلار برای کشیدن شاه‌لوله حامل گاز و تحویل دومیلیارد مترمکعب گاز در سال به شوروی سرمایه‌گذاری کرده‌ایم.
روابط ما بر اساس احترام متقابل استواراست. ما هیچ گونه مداخله‌ای در امور اتحاد شوروی و کارهایی که در چهارچوب پیمان وروش انجام می‌دهد، نمی‌کنیم و شوروی نیز در سیاست داخلی و خارجی ما مداخله‌ای نمی‌کند.
ما تاکنون با چین کمونیست رابطه‌ای نداشته‌ایم. اما به عقیده من، باید چین کمونیست به عضویت سازمان ملل متحد درآید، زیرا اجرای خلع سلاح عمومی به نحوی مؤثر و همگانی بدون عضویت چین کمونیست در سازمان ملل متحد میسر نخواهدشد. با عضویت چین کمونیست در سازمان ملل متحد ما می‌توانیم نسبت به خط مشی چین کمونیست درباره مسائل گوناگون دسترسی پیداکنیم.
درباره مناسبات هند و پاکستان، به عقیده من باید هدف تمام کوششها، جلوگیری از دامن‌زدن به اختلافات باشد و باید برای رفع اختلافات و ایجاد مناسبات دوستانه میان دو کشور، کوششهای مؤثری به عمل آید.
و اما سنتو بنا بر اصطلاحی که اینک متداول است، از اول هم دندان نداشت و ایالات متحده امریکا به آن ملحق نشد. ولی در مورد سیاست ایران همانطور که پیوسته تأکید شده‌است، ایران از یک سیاست مستقل ملی پیروی می‌کند و در این ضمن به این نتیجه رسیده‌است که دوست‌یابی برای کشور ما بسیار خوب است. ما می‌توانیم برای خود، دوستان دور و نزدیک به دست آوریم. البته در همه احوال، کشور ما ابتدا به ملت خود و منابع آن متکی است و در تلاشهای خود برای پیشرفت عمران، از منابع داخلی و نیروی انسانی خویش استفاده کرده و می‌کند و در عین حال می‌تواند روی دوستان نزدیک خود حساب کند.
پیمان سنتو در واقع همانطور که خود شما می‌دانید، به باشگاهی تبدیل شده‌است که ما در آن گرد هم می‌آییم و درباره مسائل فنی و اقتصادی با یکدیگر گفتگو می‌کنیم.
بحرین و خلیج فارس
ما هم‌اکنون با عربستان سعودی مناسبات دوستانه داریم و آخرین اختلافات دو کشور بر سر بخشی از دریا که دارای منابع نفت بود، نیز برطرف شده‌است. این دو کشور معتقدند که آینده خلیج فارس منحصراً مربوط به کشورهای همجوار خلیج فارس می‌باشد. در مورد مسئله بحرین، این اولین بار است که من رسماً درباره این موضوع سخن می‌گویم و دقیقاً به سؤالاتی در این زمینه پاسخ می‌دهم. این جزیره صدوپنجاه سال پیش توسط انگلیسیها از وطن ما جداشد و انگلیسیها یک امپراتوری با یک سیاست استعماری در آنجا برپاکردند. خود شما با گوشه‌ای از این سیاست استعماری در هند آشنا هستید. ولی اینک موقع آن رسیده‌است که انگلیسیها از این نواحی بیرون بروند. باید اعتراف کنم که ما از انگلیسیها نخواستیم و یا به آنها نگفتیم که خلیج فارس را تخلیه کنند، آنها داوطلبانه عازم شده‌اند.
حرف ما این است که حال که آنها می‌خواهند بروند تخلیه نواحی خلیج فارس باید واقعی و اساسی باشد. من می‌خواهم یک بار دیگر بیانی را که شخصاً در این زمینه گفته‌ام، تکرارکنم و بگویم که اگر انگلیسیها از در جلو خارج می‌شوند، نباید از در عقب وارد گردند، و نیز نمی‌توانیم بپذیریم جزیره‌ای که توسط انگلیسیها از کشور ما جدا شده توسط ایشان ولی به حساب ما به کسانی دیگر داده‌شود. این اصلی است که ایران نمی‌تواند از آن صرفنظر کند. ایران از سوی دیگر پیوسته به این سیاست خود دلبستگی داشته‌است که هرگز برای به دست آوردن اراضی و امتیازات، علیرغم تمایل مردم آن سامان به زور متوسل نشود. من می‌خواهم بگویم که اگر مردم بحرین مایل نباشند به کشور ما ملحق شوند، ما هرگز به زور متوسل نخواهیم شد، زیرا این خلاف اصول سیاست دولت ما است که برای گرفتن این سرزمین خود به زور متوسل شویم. اساساً گفتن و حفظ کردن سرزمینی که مردم آن با شما ضدیت داشته‌باشند، چه فایده‌ای خواهدداشت؟ قبل از هر چیز این عمل اشغال محسوب می‌شود. در هر اشغالی شما باید مراقب سلامت و امنیت نیروهای اشغالگر خود باشید و در تمام اوقات سربازان شما باید در خیابانها پاس بدهند و پیوسته در معرض خطر گلوله، نارنجک و این قبیل مخاطرات باشند. سیاست و فلسفه ما این است که با اشغال و گرفتن سرزمینهای دیگر از طریق زور، مخالف باشیم. این روشن‌ترین چیزی است که من می‌توانم در این زمینه به شما بگویم. اما نمی‌توانیم تحمل کنیم که چیزی را که به ما متعلق بوده‌است، به کسان دیگری بدهند.
من نمی‌خواهم در این موقعیت در این باره وارد جزئیات شوم اما هر کاری که بتواند اراده مردم بحرین را به نحوی که نزد ما، شما و همه جهان به رسمیت شناخته‌شود نشان دهد، خوب است.
همکاریهای منطقه‌ای
در مورد شرکت هند در آر. سی. دی. و اینکه آیا هند می‌تواند نقش بزرگتری در همکاریهای منطقه‌ای داشته‌باشد، باید نخست دید که حدود این منطقه کجا است و مرزهایش در کجا واقع شده‌است. اگر اختلافات شما با پاکستان برطرف شود، البته شرکت هند در آر. سی. دی دارای تأثیر بسیار است. اما قبل از آن هم، هند می‌تواند بر اساس همکاریهای دو جانبه با ترکیه و حتی پاکستان نتایج درخشانی به دست آورد.
به عقیده من سرانجام آن روز فرا خواهدرسید که همه ما احساس کنیم لازم است به یکدیگر نزدیک شویم. شما هم‌اکنون شاهد نهضتی هستید که در اروپا آغاز شده‌است. من شخصاً از معتقدین جدی وحدت اروپا هستم و ایمان دارم که روزگاری بازار مشترک اروپا شکل بهتری خواهدیافت. انگلستان به آن پذیرفته می‌شود، دامنه همکاریهای ملل اروپا به جایی خواهدرسید که حتی میان بازار مشترک اروپا و بازار مشترک کشورهای اروپای شرقی رابطه و همکاری برقرارشود، و ما خواستار همکاری صمیمانه و واقعی میان همه مردم جهان هستیم.