مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران با خبرنگار خبرگزاری انگلیسی رویتر ۲۳ شهریور ماه ۱۳۲۲
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیم‌های مجلس |
از مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران با خبرنگار خبرگزاری انگلیسی رویتر ۲۳ شهریور ماه ۱۳۲۲
عقیده شخصی من بر این است که جنگ در حقیقت به پایان رسیده است. در جنگ گذشته هنگامی که جبهه سالونیک فروریخت متفقین جنگ را بردند و در جنگ کنونی نیز ممکن است با متلاشی شدن جبهه بالکان شاهد موفقیت را در آغوش کشند. ط‌بق اخباری که به من رسیده است، اوضاع آلمان که از یک سال پیش رو به وخامت نهاده بود اینک فوق‌العاده دشوار شده است. از لحاظ لشگرکشی وضع آلمان بسیار ضعیف است و متفقین در هر جا که بخواهند حمله می‌کنند، و حال اینکه آلمانی‌ها تنها می‌توانند با احضار نیرو از نقاط دیگر به دفاع پردازند.
من شخصاً در ماه ژانویه ۱۹۴۲ که پیمان اتحاد ایران و انگلیس و شوروی امضاء گردید، مایل به اعلان جنگ به آلمان بودم و می‌خواستم که ایران در دفاع از آزادی سهم به سزایی داشته باشد، لیکن نظر به علل داخلی وزیران من بر آن بودند که هنوز اوضاع برای شرکت ایران در جنگ مساعد نیست، آنگاه آلمانی‌ها در ایران چترباز پیاده کرده و با استقرار مراکز جاسوسی و اقدام به خرابکاری کوشیدند که قدرت دولت مرا بکاهند و بالاخره پس از مشورت با دولت‌های انگلیس و امریکا و شوروی دولت من به آلمان اعلان جنگ داد.
برخی از روزنامه‌ها که من با آنها هم رأی هستم، عقیده دارند که تصمیم ما اندکی دیر گرفته شده است، لیکن هرگاه منظور شرکت مؤثر در جنگ باشد، ایران از سال ۱۹۴۲ با آلمان در حقیقت در حال جنگ بوده است. ما در پیروزی‌های درخشانی که امروز نصیب نیروی شوروی می‌گردد سهم داریم، زیرا ما برای فرستادن اسلحه به روسیه شوروی از هیچ گونه کمکی دریغ نکردیم. ایران همواره تا سرحد امکان به متفقین کمک کرده است و اکنون هم ما به آلمان اعلان جنگ داده‌ایم و یقین داریم که دولت و ارتش ما را در رسیدن به پیروزی کمک خواهند کرد، اما امیدوارم که این اعلان جنگ مناسبات ما را با انگلیس و سایر دولت‌های متفق روشن کند، زیرا این روشنی مناسبات به نفع همه تمام خواهد شد.
اما درباره انتظارات ایران از متفقین، باید بگویم که ما در هیچ انجمن به دریوزه نمی‌رویم. آنچه ما می‌خواهیم این است که حقی که از لحاظ سیاسی و اقتصادی به ما می‌رسد، داده شود. ما دعاوی ارضی جدیدی نداریم، فقط توقع داریم که تصدیق سود ما متفقین را در رسیدن به پیروزی کمک کرده‌ایم و انتظار داریم که در جامعه ملت‌ها برای ما به منزله عضو مفید و سودمندی مقام شایسته‌ای تعیین گردد.