مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نماینده روزنامه الاهرام چاپ مصر در کاخ نیاوران ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳
| سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بر پایه تاریخ | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | تصمیم‌های مجلس |
مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نماینده روزنامه الاهرام چاپ مصر در کاخ نیاوران ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳
صنایع سنگین در خارج از شهرهای ایران
ما سعی داریم چهره اصلی شهرهای ایران را حفظ کنیم و همواره می‌کوشیم که عمران و صنایع جدید به خارج شهرها نیز کشیده شود. این چیزی است که با ایجاد پالایشگاه نفت در خارج از شهر شیراز به شدت بدان توجه نمودیم، همینطور مناطق اطراف اصفهان را به صورت مراکز صنایع سنگین تبدیل کردیم که کار احداث مجتمع ذوب آهن را با همکاری اتحاد جماهیر شوروی در آن جا آغاز نمودیم.
قدرت تولیدی این مجتمع دو میلیون تُن است که تا چهار میلیون تُن افزایش خواهد یافت و تصمیم داریم این میزان را تا بیست و پنج میلیون تُن هم برسانیم.
ما اکنون سرگرم مطالعه این مسئله هستیم که به جای زغال سنگ گاز را در زمینه‌های تولید آهن و فولاد بکار اندازیم.
در آمریکا هم اکنون صحبت بر سر این است که یک واحد تولیدی ایجاد شود که میزان تولید آن به دو میلیون تُن آهن و فولاد بالغ خواهد شد.
استفاده از انرژی اتمی و اورانیوم
منابع ما در ایران تنها به نفت منحصر نمی‌شود. مس و اورانیوم و همچنین منابع دیگری هم در اختیار داریم. ما در حال حاضر سرگرم بررسی کیفیت استفاده از انرژی اتمی هستیم، زیرا من معتقدم که استفاده از نفت به عنوان ماده سوختی، جنایتی در حق این ماده ارزنده به شمار می‌رود. بدین جهت لازم است که از نفت بهره برداری‌های مؤثرتری جهت احداث صنایع پتروشیمی به عمل آوریم.
ما اکنون از فرانسه و آلمان غربی و کانادا و سوئد و شوروی پیشنهادهایی جهت بهره برداری از منابع اورانیوم دریافت داشته‌ایم که تحت مطالعه و بررسی قرار دارد و البته مناسب‌ترین آن‌ها را انتخاب خواهیم کرد.
بدیهی است ما از کارشناسان خود نیز استفاده خواهیم کرد. هم اکنون دویست کارشناس ایرانی در خارج در زمینه اتم در کشورهای مختلف سرگرم فعالیت هستند. سعی ما بر این است که آن‌ها را برای فعالیت در ایران به کشور بازگردانیم. البته برای خدمت به کشور آن‌ها را با تمام وسائل تشویق خواهیم کرد، ولی اگر موفق نشویم از کارشناسان خارجی استفاده می‌نماییم.
در مورد منابع دیگر انرژی ما آماده‌ایم مبلغ لازم را به عنوان سهم ایران در فعالیت کشورهایی که هم اکنون در زمینه یافتن منابع جدید انرژی، خواه آفتاب، خواه ئیدروژن یا هلیوم مطالعه می‌کنند بپردازیم.
طرح پهلوی
برخی از کشورهای صنعتی سعی می‌کنند از طریق وسائل ارتباط جمعی این توهم را در افکار عمومی جهان بوجود آورند که نرخ فعلی نفت بسیار زیاد و غیر عادلانه است و این فزونی نرخ موجبات رکود اقتصادی را در جهان فراهم آورده و فعالیت‌های اقتصادی را متوقف می‌سازد. سپس نتیجه می‌گیرند که این وضع نه به نفع کشورهای تولید کننده است، نه به نفع کشورهای فقیر و در حال رشد. و حال آنکه این سخن آنان مردود است. این طرح دو شق دارد.
شق اول بر اساس همکاری‌های دوگانه استوار است. اما شق دوم اساساً روی کمک‌های دسته جمعی متکی است. بر اساس کمک‌های دسته جمعی، من این طرح را که هدف از آن تأسیس یک مؤسسه مالی بی طرف است عنوان نمودم تا به منظور کمک به کشورهای در حال رشد همه کشورهای مایل به ایجاد صندوق بی طرف در آن شرکت جویند. کار این صندوق تأمین هزینه طرح‌های مهم و ضروری در کشورهای فقیر و کشورهای در حال رشد است.
سرمایه این صندوق به سه میلیارد دلار در سال خواهد رسید و هیئت مدیره آن را اعضای سازمان اوپک مرکب از دوازده کشور، بعلاوه دوازده کشور صنعتی و دوازده کشور استفاده کننده از وام‌ها تشکیل می‌دهند. کشورهای صادر کننده نفت سهام‌های متساوی خواهند داشت که سهم هر یک به ۱۲۵ میلیون دلار بالغ خواهد شد. البته در این میان کشورهای استفاده کننده از کمک‌ها هیچگونه مسئولیتی به عهده نخواهند داشت و ایران تعهد کرده است با این مؤسسه همکاری نموده و سهم خود را بپردازد.
با توجه به این مسائل بود که فکر « طرح پهلوی » پیش آمد و اساساً هدف آن این است که اکنون نوبت به کشورهای تولید کننده نفت که نفت منبع عظیم آن‌ها است و همچنین کشورهای صنعتی رسیده است که به فکر کشورهای در حال رشد باشند.
از همه کشورها چه غربی و چه شرقی دعوت شده است که در این مؤسسه شرکت جویند. اخیراً معاون نخست وزیر چین به من اطلاع داد که کشورش از این فکر استقبال می‌کند. تا کنون شش کشور از اعضای اوپک موافقت خود را با این طرح به ما اطلاع داده‌اند و ما به هفت کشور دیگر نیاز داریم که در آن صورت طرح به عنوان یک واقعیت موجود قد علم خواهد کرد و جریانات کنونی مجمع عمومی سازمان ملل متحد استقبال جهانی از این طرح را تأکید می‌کند.
ایران و کشورهای خلیج فارس
استعمار سال‌های دراز بر اساس سیاست « تفرقه بینداز و حکومت کن » بر منطقه خلیج فارس حکومت می‌کرد. پس از خروج استعمار از این منطقه ما سعی کردیم که نوعی وحدت بین خود بوجود آوریم، اما این کوشش ما به موفقیت نرسید. جریان کار ما با بحرین برای همه کس روشن است. نماینده سازمان ملل متحد برای بررسی حقیقت به این منطقه آمد و وقتی ما به تمایل مردم بحرین به کسب استقلال پی بردیم بدان احترام گذاردیم. روزی که عمان از ما کمک نظامی خواست، در اعطای این کمک هیچگونه تردیدی نشان ندادیم، زیرا سیاست ما در خلیج فارس بر دو اصل زیر استوار است:
اول اینکه ما حتی به یک اینچ از اراضی هیچ کشور از کشورهای خلیج فارس چشم طمع ندوخته‌ایم. دوم آنکه سلامت و امنیت خلیج فارس و دریانوردی در آن باید تأمین گردد.
اگر کشورهای خلیج فارس مایل به قبول مسئولیت دستجمعی جهت تأمین این امنیت هستند ما نیز آمادگی کامل در این مورد خواهیم داشت، در غیر این صورت ایران به تنهایی این وظیفه را به عهده خواهد گرفت.
مصر و ایران
وزیر اقتصاد ایران اخیراً پس از یک دیدار موفقیت‌آمیز از مصر به تهران بازگشت و ما اینک آماده‌ایم هر نوع همکاری را با مصر به عمل آوریم و در ترمیم شهرهای کانال سوئز و همکاری‌های اقتصادی در تمام زمینه‌ها شرکت واقعی و فعال داشته باشیم. من اطمینان دارم که مصر اعتماد به نفس خود را بازیافته و هم اکنون در راه شکوفایی گام برمی‌دارد تا نقش خود را در خاورمیانه و منطقه دریای مدیترانه ایفاء کند.
شما اینک یک سیاست مستقل و مهمی را دنبال می‌کنید و نیازی نیست بگویم که سیاست پرزیدنت سادات حس تحسین و ستایش مرا برمی‌انگیزد.
من این فرصت را مغتنم می‌شمارم تا پیام دوستی خود را به ملت مصر همراه با بهترین آرزوهای خویش ارسال دارم و امیدوارم که این ملت همه آرمان‌های خود را تحقق بخشد. ما نیز در منطقه‌ای که زندگی می‌کنیم نقشی داریم و باید آن را ایفاء نماییم و در عین حال باید بکوشیم که روابط دوستانه بین دو کشورمان را حفظ کنیم. من همچنین اطمینان دارم که کشور شما را در دوران ریاست پرزیدنت سادات کشوری پیشرفته که به آرمان‌های ملت خویش تحقق بخشد خواهیم یافت.
مشکل خاورمیانه
من تصور نمی‌کنم که منابع ذینفع در کنفرانس ژنو نقش خود را آنطور که انتظار می‌رود ایفاء می‌نمایند، با این حال یقین دارم که شما به زودی در مورد پس گرفتن سرزمین‌های تان و آزادی آن‌ها پیروز خواهید شد. در این مورد باید قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت را اجرا نمود، زیرا این قطعنامه تنها راه حل جهت برقراری صلح عادلانه در خاورمیانه به شمار می‌آید. لازم می‌دانم به این نکته نیز اشاره کنم که من در ملاقات اخیرم با پرزیدنت نیکسون به او گفتم که هیچگونه دلیلی برای ادامه خط مشی سیاسی که آمریکا در قبال اعراب و بویژه مصر در پیش گرفته وجود ندارد و آمریکا نمی‌تواند نفوذ مصر را در منطقه عربی خاورمیانه نادیده بگیرد. من ادعا نمی‌کنم که آمریکا بر اساس این مطالب که من ضمن گفتگو با رئیس جمهوری آمریکا مورد تأکید قرار دادم سیاست خود را تغییر داد، ولی آمریکا هم اکنون درک کرده است که منافعش بکلی با سیاست طرفداری از اسرائیل و دشمنی با اعراب منافات دارد.
ما بدون شک تمام امکانات خود را در راه آزادی زمین‌های اعراب و پس گرفتن سرزمین‌های مقدس اسلامی در بیت‌المقدس بکار می‌گماریم و تصور می‌کنم که واتیکان نیز کشورهای اسلامی را در این باره مورد تأیید قرار می‌دهد.
بخش عمومی و خصوصی
در ایران ما معتقدیم که تمام مواد اولیه و صنایع سنگین مانند نفت و مس و معادن آهن و فولاد بعلاوه سرویس‌های خدماتی مانند راه آهن و آب و برق و تلفن و غیره بایستی زیر نظر دولت اداره شود، اما صنایع دیگر و بعضی صنایع واسطه‌ای و مونتاژی و استهلاکی همه آن‌ها اختصاص به بخش خصوصی دارد و ما احیاناً احداث برخی از این طرح‌ها و پروژه‌ها را آغاز می‌کنیم و سپس در اختیار بخش خصوصی می‌گذاریم. دولت در این طرح‌ها فقط به شکل ظاهری یعنی در حدود یک درصد از سرمایه کل شرکت می‌کند و بقیه سرمایه را در اختیار عمومی جهت خرید سهام قرار می‌دهد.
در مورد کادر اداری صنایع یا طرح‌های بازرگانی و یا پروژه‌های بزرگ چه دولتی و چه خصوصی باید بگویم که من معتقدم بایستی میان سرمایه و کادر اداری حد فاصلی بگذاریم، یعنی کادر اداری بکلی از سرمایه داری یا کار در طرح‌ها مستقل باشد، زیرا من بهیچوجه به شرکت کارکنان کادر اداری در واحدهای صنعتی معتقد نیستم. کادر اداری باید بی طرف باشد و هیچ اصولی جز اصول علمی مدیریت برای آن‌ها ملاک عمل قرار نگیرد و این بدان معنی است که من به وراثت صنعتی معتقد نیستم، یعنی یک شخص نباید مدیر کارگاه یا واحد صنعتی بشود چون پدرش صاحب این واحد صنعتی است.
ارتباط دائم ایران و مصر
باید همواره در نظر داشته باشیم که مصر و ایران با هم در تماس دائم باشند، چه در سطح رسمی و چه در سطح ملی. من امیدوارم که دیدارهای هیئت‌های فرهنگی و بازرگانی و مطبوعاتی و صنعتی دو کشور همواره صورت گیرد، زیرا این دیدارها برای تقویت روابط دوستی و برادرانه میان دو کشور لازم می‌باشد.