مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با مجله آلمانی اشترن ۷ شهریور ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی
| بازایستادن برنامه‌های عمرانی کشور و بازگشت به دوران پیش از مشروطه و اسلام حکومتی | سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی | برنامه عمرانی ششم/ سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی خرداد ماه تا امرداد ماه |
مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با مجله آلمانی اشترن ۷ شهریور ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی
اشترن: اعلیحضرتا نزدیک به ۱۵ سال پیش یعنی زمانی که انقلاب سفید را آغاز کردید و به روستاییان بدون زمین، زمین دادید در ایران امیدهای زیادی پیدا شد ولی امیدهای آن زمان بر اثر موج بزرگ مخالفتی که پیدا شده از بین رفته است. آیا انقلاب سفید شما فقط یک سراب بود؟
شاهنشاه آریامهر:
- آمار عکس قضیه را نشان می‌دهند. درآمد خالص سرانه ۱۶۰ دلار بود حال آنکه فعلا ۲۲۵۰ دلار است. تحصیل در مدارس رایگان است و کودکان تا هشت ساله در مدرسه خوراک رایگان می‌خورند.
اشترن: منظور از سوالی که پیش کشیدم دگرگونی‌های اقتصادی نبود
شاهنشاه آریامهر:
- بله غیر از آن چه روی داده است؟ منظورتان ترور در ایران است؟ خوب من هم می‌توانم متقابلا از شما بپرسم شما چرا در آلمان تروریست دارید؟ پس گروه تروریستی بادرماینهوف چه صیغه‌ای است؟ درباره اینکه تروریست‌های کشور شما بین مردم ۱۷۵٬۰۰۰ تن سمپاتیزان دارند چه می‌گویید؟
اشترن: ما درباره دو موضوع متفاوت گفتگو می‌کنیم: از یک جنبش مخالف متشکل از چپ‌ها و راست‌هایی که از سوی علمای مسلمان رهبری می‌شوند.
شاهنشاه آریامهر:
- بله فکر می‌کنم. بله به باور من مملکت یک پارچه مبارزه است و پاسخ این پرسش مطرح است که آیا مملکت می‌خواهد آزاد و مستقل بماند یا نه. مساله در همین جا است.
اشترن: شما مخالفت‌ها را چگونه تعبیر می‌کنید؟
شاهنشاه آریامهر:
- اینها مخالف دولت هستند.
اشترن: فکر نمی‌کنید که مخالف بعضی چیزهای دیگر هم باشند؟
شاهنشاه آریامهر:
- تروریست‌های آلمان مخالف چه چیز هستند؟
اشترن: اما اعلیحضرتا. نه بسیاری مخالفان و نه روش مخالفت آنها با اقدامات تروریست‌های آلمان قابل مقایسه نیست. در ایران در هفته‌های گذشته طغیان واقعی مشهود شد طغیانی که از سوی مسلمانان رهبری می‌شود.
شاهنشاه آریامهر:
- کسانی که به آسانی تحریک بشوند در همه جای دنیا یافت می‌شوند. آنها چند کلمه حرف می‌شنوند، بعد برق آنها را می‌گیرد و دیگر فکر هیچ چیز را نمی‌کنند.
اشترن: مخالفان می‌گویند آتش زدن سینمای رکس آبادان که به قرار اطلاع ما متجاوز از ۶۵۰ تن در آن کشته شدند کار ساواک است.
شاهنشاه آریامهر:
- آنها کار خودشان را آسان می‌کنند این اتهام کثیف نفرت آوری است.
اشترن: اعلیحضرتا آیا بسیاری از مخالفان خواستار یک محیط لیبرال دمکراسی نیستند؟
شاهنشاه آریامهر:
- با هم دست اندرکار ساختن همین دموکراسی لیبرال هستیم داریم مملکت را برای آن آماده می‌سازیم.
اشترن: ولی آخر پیشرفت آماده سازی خیلی کند است.
شاهنشاه آریامهر:
- چگونه می‌توانیم سرعت بیشتری به خرج دهیم؟ قول داده‌ایم چهل روز دیگر که مجلس تشکیل بشود در درجه نخست قانون آزادی تظاهرات و قانون آزادی مطبوعات را به مجلس ببریم پس کندی کار در کجا است؟
اشترن: برای سال آینده هم انتخابات مجلسین وعده داده‌اید آیا در اثنای انتخابات برای اولین بار فراکسیون مخالفان به طور قانونی بوجود خواهد آمد؟
شاهنشاه آریامهر:
- اگر انتخاب بشوند بله چرا که نه؟
اشترن:تشکیل حزب آزاد خواهد شد؟ برای نمونه تشکیل حزب لیبرال، سوسیال دمکرات و حتی حزب جمهوری خواه؟
شاهنشاه آریامهر:
- بله اما باید به قانون اساسی مشروطه و رژیم شاهنشاهی سوگند بخورند.
اشترن: آن آزادی که شما می‌خواهید اعطا کنید چگونه آزادی است؟
شاهنشاه آریامهر:
- من گفتم که آزادی در چارچوب قانون اعطا خواهد شد. اگر قرار شود مردم اجتماع کنند باید اجتماعشان مسالمت آمیز و غیرمسلحانه باشد و برای تظاهرات باید قبلا از پلیس اجازه گرفته شود. اگر کسی دروغ بگوید عیهش اعلام جرم خواهد شد و از نقطه نظر قضایی تحت تعقیب قرارخواهدگرفت. درباره آزادی‌ها امریکا، فرانسه و آلمان غربی را الگو قرارخواهیم داد.
اشترن: اعلیحضرتا به کرات گوشزد فرموده‌اید وقتی به هر جا که می‌روید و با ابراز احساسات ملت مواجه می‌شوید احساس غرور می‌کنید. در شرایطی که ملت به شما این همه علاقه دارد چرا شما هم در دیگی را که به جوش آمده بر نمی‌دارید و ایران را بدون محدودیت و به فوریت به صورت یک مملکت آزاد در نمی‌آورید؟
شاهنشاه آریامهر:
- در دیگ را بر خواهم داشت. تکرار می‌کنم صبر کنید پارلمان جلسه اش را ۴۰ روز دیگر تشکیل بدهد آن وقت...
اشترن: شمار زندانیان سیاسی ایران چند تن است؟
شاهنشاه آریامهر:
- منظورتان از زندانی سیاسی چیست؟ ولی به گمانم منظورتان را بدانم: کمتر از ۱۰۰۰ تن
اشترن: اطمینان دارید که هیچکدام از آنها شکنجه نمی‌شوند؟
شاهنشاه آریامهر:
- دستور داده‌ام کسی را شکنجه نکنند و اطمینان دارم که دستورم اجرا می‌شود.
اشترن: این دستور را کی صادر فرموده‌اید؟
شاهنشاه آریامهر:
- خیلی وقت پیش
اشترن:شما نزدیک به دو سال پیش سرگرم لیبرالیزه کردن سیستم سیاسی خود شده‌اید. آیا پرزیدنت کارتر در این روند تاثیری دارد و یا دست کم نفوذ او موثر واقع شده است؟
شاهنشاه آریامهر:
- نه به طور مستقیم ولی پیشرفت‌های ما موقعیتی برای جدی گرفتن مساله حقوق بشر پیش آورد.
اشترن: چرا با رهبران مخالفان چپگرا گفتگو نمی‌کنید؟
شاهنشاه آریامهر:
- با آنها درباره چه گفتگویی کنیم؟ راه ما از هم جداست ما خواهان یک ایران مستقل هستیم و آنها نه.
اشترن: آیا آتش بس یا کنار آمدن با مخالفان راست گرا که از سوی روحانیون مسلمان رهبری می‌شوند ممکن می دانید؟
شاهنشاه آریامهر:
- بله من شخصا مسلمان معتقد و مومنی هستم و به باور من دین برای هر ملت دارای اهمیت فوق العاده است. برای نیل به تفاهم مانع اساسی وجود ندارد.
اشترن: برای ایجاد تقاهم هم اکنون فعالیت می‌شود؟
شاهنشاه آریامهر:
- بله
اشترن: اگر تظاهرات و اقدامات خشونت آمیز در مملکت هر روز وخیم تر بشود سبب آن نخواهد شد که شما تلاش برای لیبرایزه کردن کشور را بازایستانید؟
شاهنشاه آریامهر:
- نه گمان نمی‌کنم.
اشترن: فکر می‌کنید ایران آبستن ناآرامی‌های بدتری باشد؟
شاهنشاه آریامهر:
- شاید کسی چه می داند؟
اشترن: اعلیحضرتا مشاوران واقعی شما چه کسانی هستند؟ برای نمونه چه کسی درباره وجود رشوه گیری در مملکت به شما گزارش می‌دهد؟
شاهنشاه آریامهر:
- من مشاوران زیادی دارم هر بار که پای رشوه در میان باشد از « بازرسی شاهنشاهی » کمک می‌گیرم.
اشترن: اما بازرسی شاهنشاهی نتوانسته کمکی بکند من سه سال در ایران زندگی کرده‌ام و دیده‌ام که رشوه خواری افزایش یافته است، از سپور و گمرکچی گرفته تا کارمندان وزارتخانه‌ها تا رشوه ندهید انگشت نمی‌جنبانند. آیا از این واقعیت آگاهی داشتید؟
شاهنشاه آریامهر:
- چیزهایی شنیده بودم ولی نمی‌توانید ادعا کنید که اینها عمومیت دارد
اشترن: چرا اعلیحضرتا می‌توانم از میان گروه‌هایی که نام بردم به کسی برنخوردم که رشوه نداده باشم.
شاهنشاه آریامهر:
- امیدوارم این صحیح نباشد.
اشترن: بدبختانه صحیح است. اعلیحضرتا پروانه بدهید گستاخانه عرض کنم که بسیاری از کارمندان جز مملکت شما اگر رشوه نگیرند امکان تامین زندگی نخواهند داشت.
شاهنشاه آریامهر:
- واقعا مجبور شدید رشوه بدهید.
اشترن: بله هر روز.
شاهنشاه آریامهر:
- می‌خواهید بگویید که به کارمندان هم رشوه دادید؟
اشترن: وقتی که زباله جلوی خانه‌ام تلنبار شده باشد جز رشوه دادن به سپور برای بردن آشغال‌ها چه چاره‌ای دارم؟ اعلیحضرتا باور کنید که تک تک افراد ملت شما می دانند که عرض من عین حقیقت است.
شاهنشاه آریامهر:
- در این باره باید با مردم حرف زد. شاید سطح حقوق‌ها پایین باشد ولی حقوق‌هایی که ما می‌پردازیم خیلی بد نیستند.
اشترن: واقعا ضروری است که شما مبالغ هنگفتی برای خرید اسلحه و سیستم‌های تسلیحاتی بکنید؟
شاهنشاه آریامهر:
- اگر تصمیم گرفته باشید از مملکتان دفاع کنید باید کاملا مجهز باشید ما که تصمیم گرفته‌ایم.
اشترن: دشمن شما کیست که علیهش تجهیز می‌شوید؟
شاهنشاه آریامهر:
- چه بگویم شاید خیلی‌ها کسی چه می داند؟
اشترن: آیا روس‌ها هستند؟
شاهنشاه آریامهر:
- هر چه باشد آنها کمونیست هستند و ما نه، ولی آنها با ما رسما روابط دوستانه دارند.
اشترن: شما هوا رهبر خلق چین را به مملکت خود دعوت کردید. آمدن او به ایران چگونه انجام شد خود او پرسید که آیا قدمش روی چشم است؟
شاهنشاه آریامهر:
- بله
اشترن: نترسیدید که این دیدار خوشایند همسایه شما شوروی قرار نگیرد؟
شاهنشاه آریامهر:
- از دسن من چه کار دیگری ساخته بود؟
اشترن: اعلیحضرتا روح انقلاب سفید که در آغاز گفتگویمان به آن اشاره کردیم برباد رفته است. تظاهراتی که هر روز سازمان می‌یابد باید تاثیری در شما بر جای گذاشته باشند. آیا برخی وقت‌ها به کناره گیری فکر می‌کنید؟ به اینکه به نفع ولیعهد کنار بروید؟
شاهنشاه آریامهر:
- ولیعهد تازه هیجده ساله شده است از آن گذشته در زندگی هر کس مرحله‌ای پیش می‌آید که خاطرش مسرور گردد و یا مرحله‌ای که خود را دل افسرده حس کند، زندگی همین است.