مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با خبرنگار خبرگزاری پارس فرودگاه مهرآباد ۵ شهریور ۱۳۵۴

برنامه عمرانی پنجم/سال ۱۳۵۴ خورشیدی دی تا اسفند ماه

اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران سخنرانی‌های محمدرضا شاه پهلوی آریامهر سال ۱۳۵۴ خورشیدی تازی

برنامه عمرانی پنجم/سال ۱۳۵۴ خورشیدی فروردین تا خرداد ماه

مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با خبرنگار خبرگزاری پارس فرودگاه مهرآباد ۵ شهریور ۱۳۵۴

همانطور که اطلاع دارید اهمیت مبارزه با گران‌فروشی به اندازه‌ای است که ما آن را اصل چهاردهم انقلاب ایران اعلام کردیم و این کار در ردیف عمیق‌ترین اصول انقلاب ایران است، به دلایل زیاد، اول اینکه گران‌فروشی همانطور که قبلاً گفتم، در واقع استثمار فرد به وسیله فرد است که در جامعه امروز ایران دیگر قابل قبول نیست. دوم، به قدری فسادهای مختلف در این کار هست، که اگر بخواهید حقیقتاً یکایک آنها را بشمارید، احتیاج به بیش از انگشتان دو دست خواهیدداشت. مطلبی که باید کاملاً برای همه روشن بشود، این است که گران‌فروشی مآلاً به ضرر همه است، یعنی حتی خود همان گران‌فروش که بدون شعور زیاد یک جنس را گران می‌فروشد، متوجه نیست که خود او هم باید احتیاجات خودش را که شاید چند هزار جنس باشد، گران بخرد. اکنون دستگاه‌های ما در حدود ۷۸۰۰ جنس را قیمت‌گذاری کرده‌اند. اگر فروشنده‌ای اجناسی را که بیشتر مورد احتیاج مردم است ارزان بفروشد، مسلماً او هم به نوبه خود جنس‌های دیگر را ارزان خواهدخرید. این اصل باید بیش از پیش برای مردم توضیح داده‌شود که این مبارزه نه فقط به منفعت مصرف‌کننده است، بلکه به نفع همان صاحب مغازه و دکاندار هم تمام خواهدشد. متأسفانه در عمل دیدیم که افراد خیلی ثروتمند اجتماع نیز به این درد مبتلا بودند و گران‌فروشی و تقلب و تدلیس و حقه‌بازی می‌کردند و افراد خرده‌پا هم که یک دکان ساده نانوایی یا قصابی داشتند نیز به این کار مبادرت می‌ورزیدند. تازه کار به اینجا خاتمه پیدا نمی‌کند، زیرا ببینید چقدر تقلب در میان بوده که عده‌ای اجناسی را در گذشته وارد کرده‌بودند برای اینکه پول گمرک ندهند و اجناس خود را شاید به یک‌سوم قیمت حقیقی‌اش به گمرک صورت داده‌بودند، حالا چون چنین قیمتی برای جنسشان گذاشته‌اند، از این می‌ترسند که مجبور شوند به همان قیمتی که به گمرک صورت داده‌بودند بفروشند، از این رو مانده‌اند معطل که چکار بکنند. جنسشان را از گمرک ترخیص بکنند یا نه؟ اگر ترخیص بکنند با یک‌سوم قیمت، چطور بفروشند؟ البته کسی که خربزه خورده باید پای لرزش هم بنشیند، کسی که چنین کثافت‌کاری کرده‌است، قاعدتاً باید از بین برود، ولی منظور ما از بین رفتن اشخاص نیست، تنبیهی است تا در آینده مرتکب چنین خطایی نشوند. شاید برای چنین امری لازم باشد مسئولین ما بنشینند و راه‌حلی پیدا بکنند تا اجناسی که سفارش داده شده و مورد احتیاج مردم است، به مغازه‌ها و به مصرف‌کننده برسد. پس باز تکرار می‌کنم مبارزه با گران‌فروشی به نفع همه و ادامه گران‌فروشی به ضرر همه مردم است و در هر صورت یک امر کثیف و غیر قابل تحمل است، که باید در این کشور از بین برود و خواهدرفت. یک ماه تمدیدی هم که قبل از رفتن موضوع به محاکم یا دادگاه‌های نظامی برای این کار کردیم، برای آن است که در ماه اول نتایج خوبی گرفتیم، کما اینکه دیروز شنیدید که قیمت‌ها در مردادماه به اندازه چشم‌گیری پایین آمده‌است و اگر ادامه پیداکند، تا آخر سال نتایج فوق‌العاده درخشانی از آن خواهیم‌گرفت. ولی این امر همیشه وجود دارد که اگر ما تا آخر این ماه نتایج لازم را نگرفته‌باشیم، همیشه دادگاه‌های نظامی خواهدبود و آن وقت به طور خیلی شدید و قاطع وارد عمل خواهدشد و افراد خطاکار را به سزای اعمالش خواهدرساند.

اصل مبارزه با گران‌فروشی در واقع مبارزه با دروغگویی و مبارزه با یک نوع فساد عمیق است که مدت‌ها این مملکت را فرا گرفته‌بود و به اندازه کافی به آن توجه می‌شد، فسادی که ضررش به همه می‌رسد، حتی به خود آن آدم فاسدی که این کار را انجام می‌داد، ولی باز هم چه رادیو تلویزیون ما، چه وسایل ارتباط جمعی ما، باید خوب تفهیم کنند که مبارزه با فساد گران‌فروشی جزء مبارزه با فساد به طور اعم است، و الا ما از خدا می‌خواهیم که فرد ایرانی ده‌ها بار میلیونر باشد، به شرط اینکه مالیاتش را بپردازد، هر کسی در ناز و نعمت باشد، هر کسی نه یک خانه، بلکه چندین خانه داشته‌باشد، نه یک مغازه، بلکه چندین مغازه داشته‌باشد، ولی به شرط آنکه قواعد و اصول صحیح اجتماعی و درستکاری و امانت را رعایت بکند. در این میان چیزی که مهم است، موضوع قیمت‌گذاری است که باید اولیای امور ما متوجه باشند که حالا که مبارزه با گران‌فروشی شروع شده، فکر نکنند که هر قدر قیمت پایین‌تری روی اجناس بگذارند، کار صحیح و مورد نظر است، نه، باید قیمت صحیح را حقیقتاً برآورد کرد، منفعت معمول در جهان را برای فروش جنس در نظر گرفت و قیمت اجناس را تعیین کرد. البته برای اینکه قیمت‌ها پایین بیاید، دستگاه‌های تولید جنس در ایران باید از ظرفیت محدود و یا کم، خارج بشوند و حتی‌المقدور با ظرفیت بیشتری کار بکنند، تا جنس ارزان‌تر تمام شود و به همان ترتیب و تناسب، ارزان‌تر هم در معرض فروش قرار گیرد. مجموع این اقداماتی که ذکر کردم، انشاءالله نتیجه‌ای را که از آن می‌خواستیم خواهدداد.

و اما کم‌فروشی نیز یکی از کثیف‌ترین تقلبات است، این هم استثمار فرد از فرد می‌شود، بنابراین همان رویه‌ای که برای گران‌فروشی در پیش گرفته شده، برای کم‌فروشی هم در پیش گرفته خواهدشد، این دو موضوع هیچ فرقی با هم ندارند.