مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با باربارا والترز خبرنگار ا.بی.سی آمریکا در کاخ سعدآباد ۱۰ دی ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
شاهنشاه آریامهر روز شنبه این هفته خانم باربارا والترز خبرنگار ویژه شبکه ا.بی.سی آمریکا را در کاخ سعدآباد به حضور پذیرفتند و به پرسش‌های وی پاسخ فرمودند.
در آغاز خانم باربارا والترز سئوال کرد: اعلیحضرتا، شناخت نظرهای شما درباره خاورمیانه برای مردم بسیاری مهم است. آیا ممکن است نظرتان را بویژه درباره یک کشور مستقل فلسطین فرمایید... آیا با خودمختاری مردم کرانه باختری و غزه موافق هستید... دیدگاه‌های شما چیست؟ شاهنشاه فرمودند: به اعتقاد من مطمئناً باید فرمولی همراه با نوعی نظارت برای این مسئله پیدا کنیم تا مردم این منطقه بتوانند نظر خود را بگویند. سئوال شد، آیا فکر می‌کنید باید یک کشور مستقل فلسطین بوجود آید؟
شاهنشاه فرمودند: در این مورد من بسیار جانب احتیاط را می‌گیرم و برای چیزی ماند این دقت و هوشیاری بسیاری را لازم می‌دانم.
سئوال شد، آیا راه بهتری می‌شناسید؟
شاهنشاه فرمودند: راه حل بهتر این است هک مردم فلسطین بتوانند خودشان تصمیم بگیرند و با اردن پیوند داشته باشند.
سئوال شد، اعلیحضرتا؛ یکی از مسائل مهم ظاهراً حق بازگشت فلسطینی‌هایی است که در کرانه غربی رود اردن و غزه زندگی نمی‌کردند. مثل فلسطینی‌های لبنان. بگین نخست‌وزیر اسرائیل عقیده دارد این افراد باید در لبنان باقی بمانند و بوسیله این کشور جذب شوند. نظرتان در این باره چیست؟
شاهنشاه فرمودند: این امر لبنان را به ویرانی خواهد کشاند.
سئوال شد، پس فکر می‌فرمایید آن‌ها باید به کرانه باختری بازگردند و در این سرزمین به عنوان موطن خود مستقر شوند.
شاهنشاه فرمودند: البته، اگر مایل باشند. اما مسئله این است که کرانه باختری چقدر جمعیت می‌تواند جذب کند.
سئوال شد: بنابراین پاسخ این مسئله چیست؟
شاهنشاه فرمودند: نمی‌دانم. سئوال شد، آیا خود شما شخصاً با آقای بگین یا پرزیدنت سادات تماسی داشته‌اید؟
شاهنشاه فرمودند: از چند روز قبل که آقای بگین آخرین پیشنهادهای خود را اعلام داشت تماسی نداشته‌ام.
سئوال شد، درباره این پیشنهادها چه می‌فرمایید؟ شاهنشاه فرمودند: تصور نمی‌کنم قابل اجرا باشد. سئوال شد، چرا نه؟
شاهنشاه فرمودند: بسیار سرسختانه است.
سئوال شد، اعلیحضرتا، منظورتان از اینکه بسیار سرسختانه است چیست؟
شاهنشاه فرمودند: سخت از آن است که طرف دیگر بتواند آن را بپذیرد. همه آن را رد کرده‌اند.
سئوال شد، اعلیحضرتا، آیا شما امروز با اعلیحضرت ملک حسین گفتگو کرده‌اید؟
شاهنشاه فرمودند: امروز خیر ولی ایشان چند روز بیشتر در تهران خواهند ماند.
سئوال شد، آیا می‌توانید بفرمایید نظر ایشان چیست؟ آیا ایشان به مذاکرات خاورمیانه خواهند پیوست؟
شاهنشاه فرمودند: نگذاشته‌اند او به مذاکرات بپیوندد.
سئوال شد، چه کسانی؟
شاهنشاه فرمودند: همه. نقش او در این باره چیست؟
سئوال شد، چنانچه مایل می‌بود می‌توانست به این مذاکرات بپیوندد؟
شاهنشاه فرمودند: در مذاکرات شرکت کند که چه بگوید؟
خبرنگار ا.بی.سی معروض داشت: احساس خود را درباره کرانه باختری شرح دهد.
شاهنشاه فرمودند: ملک حسین در پایتخت کشورش نیز می‌توانست احساس خود را در این باره شرح دهد. سئوال این است که نقش این پادشاه چیست؟ نقشی برای او قائل شوید. آنگاه خواهید دید ایشان به مذاکرات خواهند پیوست یا نه...
سئوال شد، اعلیحضرتا ممکن است در این باره اندکی روشن بفرمایید؟ مطمئن نیستم متوجه منظورتان شده باشم.
شاهنشاه فرمودند: ببینید در رباط کشورهای عرب تصمیم‌های چند گرفتند. با این تصمیم‌ها، دیگر نقشی برای ملک حسین باقی نمی‌ماند که ایفا کند. بنابراین چه اقدامی را از ایشان انتظار دارید؟
سئوال شد، تصور می‌فرمایید که او نقش مهمتری را ایفا کند و تغییری در آینده پدید آورد؟
شاهنشاه فرمودند: امیدوارم، امیدوارم او نقش مهمتری ایفا کند و پس از این مدت همه این واقعیت را بپذیرند. او شخص مسئولی است.
سئوال شد، آیا به نظر اعلیحضرت این ملک حسین است که باید نمایندگی فلسطینی‌ها را به عهده گیرد، نه یاسر عرفات و سازمان آزادی‌بخش فلسطین.
شاهنشاه فرمودند: حداقل ملک حسین شخصی است که می‌تواند نماینده سرزمینی باشد که از اردن گرفته شده است. منظورم کرانه باختری رود اردن است.
خبرنگار سئوال کرد، اعلیحضرتا، گزارش‌هایی درباره سفر موشه دایان وزیر خارجه اسرائیل به ایران برای مذاکره با شما منتشر شده بود. آیا می توانید صحت و سقم این گزارش‌ها را روشن فرمایید؟
شاهنشاه آریامهر فرمودند: در حال حاضر خیر، ولی ما با دقت تحولات اوضاع را در خاورمیانه دنبال می‌کنیم، زیرا گرچه ما بخشی از آن نیستیم ولی این منطقه به ما نزدیک است. خیلی نزدیک.
سئوال شد، اعلیحضرتا، نقش خودتان را در مذاکرات صلح خاورمیانه چگونه می‌بینید؟
شاهنشاه فرمودند: نقش مشخصی نیست. اما من شخصاً سعی می‌کنم اگر بتوانم سودمند باشم.
خبرنگار سئوال کرد، اعلیحضرتا کمیسیون سناتور جکسون اخیراً پژوهشی انجام داد که حدود ده روز پیش چاپ شد. در این گزارش نتیجه‌گیری شده بود که مقادیر زیادی اسلحه به ایران فروخته شده است. بنابراین، در صورت روی کار آمدن یک حکومت تندرو در عربستان سعودی، ایران می‌تواند به عنوان نماینده آمریکا وارد عمل شود.
شاهنشاه فرمودند: بله، من این گزارش را دیدم. تردیدی نیست که بسیار اغراق‌آمیز بوده است. اما موضع رسمی اعلام شده چنین است. هر کشوری در منطقه از ما تقاضای کمک کند، ما مضایقه نخواهیم کرد، ولی تا زمانی که خود آن کشور بخواهد، نه یک دقیقه بیشتر.
سئوال شد، آیا ایران از جانب دولت عربستان سعودی هیچگونه نگرانی دارد. آیا اعلیحضرت هیچ نشانه تغییر مشاهده می‌فرمایند؟
شاهنشاه فرمودند: نه، واقعاً ، واقعاً نه، اما عناصر مخرب و منفی در همه جا منقلب هستند. این عناصر همه جا کوشش می کنند موذی‌گری و شرارت به راه اندازند. کلیه عناصر آشوب‌طلب افسار گسیخته به نحوی با هم در ارتباط هستند. بنابراین، هر کشوری باید در انتظار ایجاد آشوب توسط این عناصر باشد.
سئوال شد، اعلیحضرتا، آیا شما از آمریکا اسلحه می‌خرید تا بدین وسیله از نقطه نظرهای ما دفاع کنید؟ شاهنشاه فرمودند: منظور شما را دقیقاً درک نمی‌کنم. اگر منظورتان این است که ما متحد همدیگر هستیم، می‌توانم بگویم بله، ما متحد یکدیگر هستیم.
سئوال شد، اعلیحضرتا در زمانی که پرزیدنت کارتر در تهران هستند درباره چه موضوعی نیز مایل هستید با ایشان مذاکره کنید. بیشتر از همه درباره چه موضوعی باید با رئیس جمهوری آمریکا صحبت کنید.
شاهنشاه فرمودند: ما مذاکرات‌مان را انجام داده‌ایم. من ترجیح می‌دهم که پرزیدنت کارتر خود درباره مذاکرات اظهار نظر کنند. چون هر چه باشد پرزیدنت آمریکا میهمان این کشور است.
خبرنگار پرسید، شب سال نو مسیحی است. ممکن است که با نگاه به سال آینده بطور کلی نظرتان را در مورد اوضاع و احوال در سال آینده بیان بفرمایید و آیا سال خوبی در پیش خواهیم داشت؟ آیا سالی توأم با صلح خواهد بود؟ نظرتان در مورد سال آینده چیست؟
شاهنشاه فرمودند: آرزوی من همیشه یک سال توأم با صلح است و من اکنون تجربیاتی دارم. من می‌دانم که با سستی نمی‌توان به صلح دست یافت. در این مورد اطمینان کامل دارم. من با توجه به تجربیات گذشته‌ام به این نتیجه رسیده‌ام. شما می‌توانید پاک باقی بمانید. اگر نیت شما خوب باشد برای شما احترام قائل هستند و از همه مهمتر به شرط آنکه در مقابل مشکلات کمرتان خم نشود.
سئوال شد، با اجازه اعلیحضرت می‌خواهم دوباره به موضوع خاورمیانه باز گردم. به نظر آن اعلیحضرت بگین یا سادات کدام یک انعطاف‌پذیری کمتری دارند.
شاهنشاه فرمودند: از آنچه تاکنون انتشار یافته است به نظر می‌رسد که بگین نخست وزیر اسرائیل انعطاف کمتری از خود نشان داد. سئوال شد، پس فکر می‌کنید پرزیدنت سادات بیشتر گذشت کرده است.
شاهنشاه فرمودند: بله، همین طور است.
خبرنگار ا.بی.سی در پایان گفت، اعلیحضرتا از شما به خاطر این مصاحبه سپاسگزاری می‌کنم.