مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ دی ۱۳۰۶ نشست ۱۸۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۱۸۶
صورت مشروح مجلس شنبه ۹ دی ماه ۱۳۰۶ مطابق ۶ رجب‌المرجب ۱۳۴۶
فهرست مندرجات:
۱-قرائت خبر کمیسیون بودجه راجع به تأسیس سفارتخانه در ورشو و ارجاع آن به کمیسیون وزارت خارجه
۲- مذاکره نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به اعتبار برای خرید عمارت جهت سفارت افغانستان و تصویب آن
۳- بقیه مذاکره نسبت به خبر کمیسیون داخله راجع به قانون بلدی (در ماده ۳۸)
۴- مذاکره نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به برقراری خرج تحصیل درباره اولادان دکتر اسمعیل خان مرزبان
۵- قانون اجازه پرداخت سی و دو هزار تومان برای خرید عمارت و اثاثیه جهت سفارت افغانستان
مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید
صورت مجلس یوم پنج شنبه هفتم آبان را آقای نگهبان قرائت نمودند
غائبین با اجازهٔ جلسه قبل آقایان:
آیت الله زاده خراسانی – حشمتی – فرمند فرشی – میرزا ابارهیم آشتیانی – دکتر لقمان – غائبین بی اجازه جلسه قبل
آقایان:
حاج علی اکبر امین – شیروانی – محمد ولی خان اسدی – مرتضی قلیخان بیات – ذوالقدر – امام جمعه شیراز – اعظمی – نظام مافی – دشتی – آقا علی زارع – قوام شیرازی – مدرس – حاج حسن آقا ملک – بنی سلیمان – جوانشیر – میرزا حسنخان وثوق – حاج غلامحسین ملک –
دیرآمدگان با اجازه جلسه قبل آقایان:
اعتبار – میرزا عبدالله خان وثوق – طباطبایی – وکیلی دیر آمدگان بی اجازهٔ جلسهٔ قبل آقایان: امیر حسین خان ایلخان – شریعت زاده – حاج شیخ بیات – دکتر مصدق – زنگنه رئیس – آقای آقا سید یعقوب آقا سید یعقوب –
بنده یک کلمه می‌خواستم عرض کنم و آن این بود که آذرماه در صورت مجلس دی ماه نوشته شده بود اصلاح شود
نگهبان – آذرماه نوشته است
رئیس – صورت مجلس ایرادی ندارد؟
گفتند خیر
رئیس – صورت مجلس تصویب شد آقای حیدری پیشنهاد کرده‌اند کمیسیونها انتخا ب شود آقای حیدری
حیدری – پیشنهاد بنده توضیح مفصلی ندارد و البته چون انتخاب کسری کمیسیونها لازم است خوبست آقایان موافقت بفرمایند کمیسیونها انتخاب شود دیگر عرضی ندارم
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – بنده از آقای حیدری تقاضا می‌کنم که این پیشنهاد خودشان را بعد از گذشتن این دو لایحه که جزء دستور است بفرمایند بنده هم موافقت می‌کنم برای این که اگر مستحضر باشند در کمیسیون خارجه و کمیسیون فوائد عامه احتیاج دولت نسبت به تأسیس سفارتخانه لهستان و اهمیت آن معلوم شد که خیی مهم است و نمایندهٔ دولت اظهار می‌کرد که سفیر ما بایستی در لهستان باشد برای تأمین منافع اقتصادی که داریم خوبست آقای حیدری هم موافقت بفرمایند
رئیس – رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای حیدری
حیدری – پس پیشنهاد بنده بماند برای بعد از تنفس
رئیس – آقای دهستانی پیشنهاد کرده‌اند بودجهٔ مملکتی مطرح شود بفرمایید دهستانی – عرض کنم پیشنهاد بنده توضیح مفصلی لازم ندارد البته تصدیق می‌فرمایند که بودجه مملکتی اهمیتش از سایر لوایح بیشتر است و مدتی هم هست که به مجلس آمده است و بالاخزه بایستی در اطرافش یک مذاکراتی بشود تا این که ما دارای یک بودجه صحیحی بشویم البته آقایان تصدیق می‌فرمایند که در دوره ششم مجلس یک کراهای برجسته نکرده است چه بهتر این است که گفته شود بودجه مملکتی در دوره ششم گذشته است بنده هم در قسمت خالصجات انتقالی علاقه مند هستم و کاملا می دانم که اگر چنانچه این قسمت بگذرد خیلی برای مردم خوب خواهد شد ولی وقتی که مقایسه می‌کنیم می بینیم بودجه مملکتی اهمیتش بیشتر از این است بنابراین بنده عقیده‌ام این است که در درجه اول بودجه مملکتی جزء دستور یا به طوری که آقایان در جلسه قبل فرمودند هفته دو جلسه اختصاص داده شود به بودجه مملکتی و حالا آقایان مختارند هر یک را صلاح بدانند مقدم قرار دهند
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – بنده توجه می‌دهم آقای دهستانی را به این که پریروز آقای دکتر طاهری پیشنهاد کردند که بودجه مملکتی هفته دو روز جزو دستور باشد رأی نمی‌دهند حالا هم بنده این پیشنهاد راعملی نمی‌بینم چنانچه عرض کردم نماینده دولت کفیل وزارت خارجه آمد در کمیسیون خارجه و کمیسیون بودجه ودر کمیسیون بودجه و به اعضاء کمیسیون مدلل کرد
که یک قدم عملی نسبت به سفارت لهستان ما ناچاریم برداریم این را تمام کنید بعد بپردازید به بودجه مملکتی
دهستانی – بنده استدعا می‌کنم در درجه اول آن لایحه باشد و در درجهٔ دوم پیشنهاد بنده
رئیس – عجالتا که پس گرفتید
زوار – بنده در جلسه گذشته پیشنهادی تقدیم کردم فرمودید بماند برای جلسه آتیه راجع به تبصره آقای آقا سید یعقوب بود
رئیس – چنین پیشنهادی که اینجا نیست
زوار – اگر مفقود شده فعلا پس می‌گیرم
ماده واحده به شرح ذیل قرائت شد
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است بودجه سفارت ورشو لهستان را که سالیانه آن مبلغ ۱۲۷۲۰ تومان است از اول دی ماه ۱۳۰۶ به شرح ذیل بپردازد
وزیر مختار یک نفر ماهیانه ۴۰۰ تومان
مقرری ۳۱۲ تومان
نایب دوم یک نفر ماهیانه ۱۶۰ تومان
فوق العاده ۸۸ تومان
مستخدمین جزء یک نفر ماهیانه ۱۰۰ تومان
مقرری ۱۰۷ تومان
مصارف یک نفر ماهیانه ۴۰۰ تومان
فوق العاه ۵۳ تومان
جمع ۱۰۶۰ مبلغ سه ماهه ۳۱۸۰ تومان
تبصره حقوق پنج ماهه اول ۱۳۰۶ نماینده اول دولت علیه در مجمع اتفاق ملل از اعتبار حقوق پنج ماهه اول سال وزیر مختار پرداخته شده
رئیس – آقای تقی زاده
تقی زاده – بنده در این قسمت یک عرضی دارم و آن راجع به اصول است عقیده بنده این است تأسیس سفارت جدید در یک ملکت دیگر لایحه که در این باب به مجلس می‌آید علاوه بر این که جهت مخارجش برای تصویب به کمیسیون بودجه می‌رود از جهت تصویب مطالب هم باید به کمیسیون خارجه برود بنده اصراری ندارم که این مطلب را مجلس قبول بکند و رأی بدهد ولی چون یک مسئلهٔ اصولی است می‌خواهم متذکر شوم اینجا در بعضی موارد نظیر این ترتیب پیش می‌آید و اغلب مطالبی که به مجلس می‌آید شاید در صد یک نادرا پیدا می‌شود که پولی را متضمن نباشد و بالاخره خرجی دارد ولی علاوه براین که خرجی دارد ملاحظه دیگری هم دارد که باید از نظر فوائد عامه هم بگذرد و از نظر سیاست خارجی هم باید بگذرد و البته باید به کمیسیون بودجه هم برود و کمیسیون بودجه هم مطالعات خودش را بکند و ببیند که آیا مملکت حاضر است که تحمل این خرج را بکند یا نه ولی نمی شودگفت که مطالب خیلی مهم سیاسی یا غیر سیاسی اگر پولش را داریم می‌دهیم اگر از این حیث دغدغه‌ای نیست از سایر جهات کسی دیگر حق ندارد حرفی در این باب بزند بالاخره اینها تأسیس شده است برای این که دقت بشود که آیا این قبل تأسیسات لازم است یا نه بنده می‌خواستم تذکر بدهم مجلس را که در این مسائل اصولی متوجه باشد
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – کم کم قدری نمی دانم چه می‌شود بعد از گذشتن قرار داد دولت ایران و شوروی که یکی از منافع آن قرار داد مسئلهٔ ترانزیت بود و ما ناچاریم که مال التجاره مان از راه لهستان وارد شود و اجناس را از آنجا وارد کنند بنده عقایدی که دارم عرض می‌کنم آقای تقی زاده آزادانه عقاید خودشان را اظهار کردند بنده هم عقایدی که دارم عرض می‌کنم هم در کمیسیون بودجه و هم در کمیسیون فوائد عامه و هم نظریاتی که دولت ایران در این باب دارد عرض می‌کنم بنده نمی‌گویم که در فرنگستان رفته‌ام و دیپلمه شده‌ام خیر سیاست دیمی خود را عرض می‌کنم ما در وقتی که وارد شدیم در مسئلهٔ تجارت نگاه کردیم که بیشتر مال التجاره‌ها
به لهستان می‌رود خشکه بار ما مسائل خیلی مهم ما نسبت به تجارت واقتصاد با دولت لهستان است در کمیسیون فوائد عامه و در کمیسیون خارجه آ، دند واینهار ا گفتند و مسئله بودجه هم برای این که آقایان مستحضر شوند عرض می‌کنم که لایحه بودجه که آمد به مجلس و بعد آمده در کمییون بودجه وزارت خارجه و بودجه عدلیه آمد در تحت نظر بنده و شاهزاده نصره الدوله و آقای یاسائی در آنجا نماینده دولت نسب به تأسیس سفارت در لهستان شرح مفصلی بیان کرد که دولت لهستان یک دولتی است که بعد از جنگ بین المللی دارای استقلال شده این جور ما روابط داریم و سفیر هم از آنجا آمده است و مدتی است که سفارت در اینجا برقرار است قریب هیجده ماه است که عهد نامهٔ مودتشان را آورده‌اند در مجلس که در کمیسیون چندین مرتبه مشورت شده و زیر وزبر شده است بعضی مواد جزئی محل اختلاف بود که شاژدافر هم قبول کرده است که خود کفیل وزارت خارجه هم اظهار کرد که آن عهدنامه تمام شد و نظریاتی را هم که کمیسیون خارجه اتخاذ کرده بشود که آن نظریات به عقیده بنده باید بیاید به مجلس عهد نامه مودتش آمده است عهدنامه قرار داد تجارتی هم آمده است در کمیسیون فوائد عامه و شور اول و دوم قرار داد تجارتیش هم تمام شده است از یک طرف این منافع است و از طرفی دولت ایران یک دولتی است صلح طلب و دست برادری و مودت نسبت به تمام دول همچوار و غیر همجوار دراز کرده است سفیرش هم اینجا آمده است بودجه اش را هم دولت فرستاده است و اینها عملیاتی بوده است کهکمیسیون بودجه و فوائد عامه در تحت آن عملیات خودش این بودجه را تمام کرده لایحه اش را هم تمام کرده حالا در فرمایش آقای تقی زاده بنده هم موافقم که اساسی است و دولت هم می‌دانست که این باید در مجلس بیاید این قدم اول است بودجه را آورده است در مجلس معنای آوردن بودجه در مجلس یعنی مجلس هم تصویب کند که من که مجلس هستم تصویب می‌کنم بودن سفیر را در اینجا بودجه را آوردند در مجلس در دست ماست شاید کسان دیگر هم باشند که با عرایض بنده نسبت به مسائل اقصتادی موافق باشند و عقایدشان را اظهار می‌کنند با این ادله که ذکر شد وقتی دولت این را به تصویب مجلس برساند غیر از طریق بودجه راهی داشت خیر غیر از طریق بودجه راهی نداشت حالا البته آقایان نمایندگان هم تصویب می‌کنند که منافع اقتصادی ما منافع سیاسی ما منافع راجع به کمیسیون تماما در این محرز است مسلما قبول می‌کنند حالا آقای مدرس طرف نفی را گرفته است یعنی اگر بنده بگویم حالا روز است می‌فرمایند خیر شب است آن چیز دیگری است مثلا بنده می‌گویم یکی از خدمتهای بزرگ سیاسی و استقلالی ما این است که این عهدنامه به کلی کاپیتولاسیون را از بین برده است این آرزوی صد ساله ما است این یک عهد نامه بسیار خوبی استوبرای یک ملت مستقلی تأسیس شده است ویک قدمهایی است که دولت برای الغاء کاپیتولاسیون برداشته است منافع تجارتی و سیاسی مار ا حفظ کرده است ما که با دول دنیا دشمن نیستیم کمال مودت و دوستی را داریم این نظریاتیبود که کمیسیون بودجه را حاضر کرد برای تصویب بودجه حالا حکومت با اکثریت مجلس است که در این باب و این قدم سیاسی که دولت برداشتهاست عقاید خودش را اظهار کند
رئیس – آقای شریعت زاده
شریعت زاده – عرضی ندارم
رئیس – آقای یاسائی
یاسائی – عرض می‌شود مخالفت بنده ازنقطه نظر این که آقای تقی زاده فرمودند نیست و البته وقتی عهد نامهٔ مودت در اینجا مطرح شد نظریات در آنجا اعمال می‌شود و معلوم می‌شود که کمیسیون خارجه چه نظری دارد ولی چیزی که هست ما از نقطه نظر تقدم و تأخر طبیعی قضیه باید ملاحظه کنیم که ابتدا عهدنامه باید از تصویب مجلس بگذرد بعد سفارتخانه در آنجا ایجاد شود
ما قبل از تصویب عهد نامه اگر بخواهیم سفیر فوق العاده بفرستیم آن یک مسئله ایست علیحده بنده خیال می‌کنم که کمیسیون خارجه را پورت مربوط به عهدنامه زودتر به مجلس بدهد ودر صورتی که مجلس مقتضی بداند تصویب کند و بعد بلافاصله سفارت هم تذسیس شود به علاوه تأسیس سفارتخانه در بودجه ۱۳۰۶ هم پیش بینی شده مخصوصا در بودجه‌ای که از طرف وزارت خارجه داده شده است اما این اظهاری را که آقای آقا سید یعقوب فرمودند راجع به مسئله تجارت بنده هم تصدیق می‌کنم که تا ممکن است عجله بکنیم در این باب از نقطه نظر این که به طریق ترانزیت و اینها بتوانیم صادرات خودمان را ببریم لهستان ولی متأسفانه ما از آن قرار دادی هم که تصویب کردیم هنوز چیزی نمی‌فهمم دیروز تلگرافات زیادی از تجار بندر جز و شاهرود رسیده است داد و فریاد دارند که در سرحد جلوی خشکه بارانها را گرفته‌اند و می‌گویند به این زودی تمام شده است و نباید برود در هر صورت بنده نمی دانم وزارت امور خارجه و تجارت چه اقداماتی در این باب کرده‌اند این است که یک شتاب و عجله لازم نیست عهدنامهٔ مودت و سیاسی از مجلس بگذرد بعد دولت برود سفارتخانه تأسیس کند.
مخبر – نظر به این که عهدنامهٔ مودت و تجارت مدتی است مابین دولت ایران و لهستان بسته شده است ومدتها است تقدیم شده است دولت هم بودجه سفارت ورشو را در ضمن بودجه وزارت خارجه پیش بینی کرده ودر کمیسیون هم گذشته ودر ضمن بودجه‌ای که تقدیم مجلس شده است تأخیری در این شده است که کمیسیونها مربوطه خبر راجع به عهدنامهٔ مودت را به مجلس نداده‌اند ولی دولت به واسطهٔ یک مصالحی که راجع به تجارت بوده است چندی پیش تر از کمیسیون تقاضا کرد عین آنچه در بودجهٔ وزارت خارجه است زودتر استخراج شود و تقدیم مجلس شود که از تصویب بگذرد برای تعقیب آن معاهدات تجارتی که با دولت شوروی شده بود که بتوانند تجار ایرانی مال التجاره‌های خودشان را به سمت لهستان که حالیه یک مملکت مستقلی شده است و سابقا هم روابط تجارتی نسبت به ایران داشته است و چندی بود که مقطوع شده بود حمل نمایند وکمیسیون این نظر دولت را از این جهت که موجب منافع اقتصادی و تجارتی بود قبول کرد وموافقت کرد که این را زودتر خبرش را بدهد که رادع و مانعی برای امر تجارت پیش نیاید این است که بنده عقیده‌ام این است که مقتضی است مجلس هم موافقت بفرمایند که برای تجار و فرستادن مال التجاره شان این موضوع بهانه نباشد که بگویند ما یک رابطه ووسیله‌ای نداریم و دولت ایران مساعدت ندارد و یا این که دولت لهستان سفارتش را اینجا برقرار کرده است دولت ایران سفارت ندارد و تصدیق بفرمایید که این مسئله یک لطمه‌ای می‌زند به تجارت ما با دولت لهستان بنابراین بهتر این است که این موضوع زودتر تصویب شود که بدانند مجلس مخالفتی با دولت ندارد
کفیل وزارت خارجه – عرض کنم
رئیس – یک قدری تأمل بفرمایید پیشنهادی رسیده است پیشنهاد مزبور
به شرح ذیل خوانده شد
پیشنهاد می‌شود که خبر کمیسیون بودجه راجع به سفارت ورشو به کمیسیون امور خارجه فرستاده و بعد از جلب نظر کمیسیون مزبور در مجلس مطرح شود
(ضیاء)
رئیس – بفرمایید
آقا سید ابراهیم ضیاء – مجلس کاملا با تأسیس سفارت لهستان وورشو موافق است و دلیل موافقت مجلس شورای ملی همین است که به اتفاق رأی داد که در دستور بیاید اما رعایت نظامات مجلس هم لازم است و تصور می‌کنم که این رعایت بشود برای استحکام امر هم بهتر خواهد بود هیچ اشکال ندارد ما فردا هم جلسه داریم ممکن است فرستاده شود به کمیسیون امور خارجه
از آنجا خبرش را بدهند و نظر آن کمیسیون هم معلوم شود بعد جزو دستور بیاید وتصویب شود
کفیل وزارت امور خارجه – بنده قبول می‌کنم که از نقطه نظر سیاسی به کمیسیون امور خارجه هم برود و این پیشنهاد را بنده می‌پذیرم
رئیس – راجع به دولت نیست راجع به نظامات مجلس است آقای رفیع
حاج آقا رضا رفیع – بنده گمان نمی‌کنم اشکالی داشته باشد بنده خیال می‌کردم ایشان می‌خواهند با خروج از دستور مخالفت کنند و از این جهت اجازه گرفتم مانعی ندارد برود به کمیسیون امور خارجه
مخبر – اگر لایحه از طرف دولت آمده بود ممکن بود به هر کمیسیونی برود ولی این یک خبری است که از کمیسیون بودجه آمده و یک قسمتی از بودجهٔ وزارتخارجه عینا استخراج شده و علیحده تقدیم شده است بنده نمی دانم با نظامات مجلس چه صورت دارد؟
رئیس – رأی گرفته می‌شود به ارجاع خبر کمیسیون بودجه به کمیسیون خارجه آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند اغلب قیام نمودند
رئیس – تصویب شد
کفیل وزارت امور خا رجه – استدعا می‌کنم به طوری که در جلسه گذشته هم مذاکره شد لایحه راجع به خرید سفارت افغانستان مطرح شود لایحه مزبور به شرح ذیل قرائت شد
مادهٔ واحده – وزارت مالیه مجاز است اعتبارات ذیل را از محل اضافه عایدات ۱۳۰۵ تأدیه نماید
۱- برای اعطاء قرضه به کارخانه پارچه بافی اصفهان که مطابق قانون ۲۵ دی ماه ۱۳۰۵
اعتبار آن تصویب و اینک آن از اضافه عایدات ۱۳۰۵ تأمین می‌شود ۱۰۰۰۰۰۰ قران
۲- برای جبران کسر عایدات سجل احوال در ۱۳۰۵ و اعتبار جهت عملیات ادارهٔ سجل احوال در ۱۳۰۶ ۱۰۰۰۰۰۰ قران
۳- برای خرید یک باب عمارت بااثاثیه که به دولت افعانستان جهت سفارتخانه آن دولت اهداء شود ۳۲۰۰۰۰
۴- قیمت چراغهای دریایی بحر خزر ۱۳۰۰۰۰
۵- برای مخارج ابتدایی و غیر جاری مربوط به تلگراف بی سیم ۴۸۲۰۰۰
۶- برای تهیه مصالح و لوازم کارخانهٔ مدرسه‌ای صنعتی ۱۰۰۰۰
مخبر – این قلم صد هزار قران است در طبع اشتباه شده یک صفر افتاده است
۷- برای ساختمان محبس‌ها به طرز جدید و تعمیر محبسهای فعلی در تهران و ایالات وولایات ۲۰۰۰۰۰۰
۸- برای خرید لابراتوار‌های مدارس متوسطه ایالات وولایات و اثاثیه مربوطه به آنها ۱۲۰۰۰۰
۹- برای تهیه لابراتوار مدرسه طب واثاثیه مربوطه به آن ۱۰۰۰۰۰
۱۰- برای مخارج ساختمان و تعمیرات قصور سلطنتی توسط وزارت دربار ۱۳۵۰۰۰۰
جمع ۶۶۰۲۰۰۰
رئیس – آقای یاسائی
یاسائی – عرض می‌شود آقای کفیل وزارت امور خارجه تقاضا کردند که فقط مبلغ سی ودوهزارتومان بابت خرید عمارت با اثاثیه برای سفارت افغانستان مطرح شود بنده نمی دانم این را می‌خواهند تجزیه بکنند از ماده واحده؟ این که صورتی ندارد و باید به یک ترتیبی یک صورتی بهش داد واگر مقصود طرح شدن تمام
لایحه است بنده عرایضی دارم با این سی و دوهزار تومان مخالفتی ندارم ولی در مسئلهٔ کسر عایدات سجل احوالی که بودجه اش هنوز به تصویب مجلس نرسیده است بنده عرایضی دارم برای این که ما ابتداء در قانون سجل احوال تصویب کردیم که عایدات سجل احوال خرج خودش بشود بعد گفتند این عایدات کافی نیست و باید از خزانه هم به او کمک بشود وقتی این طور شد باید در بودجهٔ عمومی به تصویب مجلس برسد و تشکیلاتش راهم ما ببینیم بنابراین بنده مشگل می دانم که به این ترتیب بشود رأی داد و همین طور در قسمت‌های دیگر هم بنده عرایضی دارم که در موقعی که مطرح بشود عرض می‌کنم ولی اگر مسئله سی ودوهزار تومان سفارت افغانستان با آن چراغهای دریایی بحر خزر باشد ممکن است تجزیه بشود و علیحده به عنوان ماده واحده مطرح شود بنده هم موافقم
رئیس – یک ماده مخصوصی راجع به سفارت افغانستان پیشنهاد نشده است و این ماده را نمی‌شود تجزیه کرد باید یک مادهٔ مخصوصی پیشنهاد کنند تا رأی بگیریم تجزیه اگر نکنند باید به سایر قسمت‌ها هم رأی بدهید واگر رأی ندهید مثل این است که لایحه قبول نشده باشد
کفیل وزارت امور خارجه – ممکن است بنده یک ماده را پیشنهاد بکنم؟
رئیس – ممکن است در موقع تنفس بروید در کمیسیون و یک مادهٔ علیحده بدهید بعد رأی بگیرم
کفیل وزارت امور خارجه – پس استدعا می‌کنم بعد از تنفس مطرح شود
رئیس – آقای احتشام زاده
احتشام زاده – در جلسه گذشته در موقع ختم جلسه فرمودید تمام این لایحه جزو دستور امروز است و اگر آقای کفیل وزارت امورخارجه پیشنهاد نمی‌فرمودند تمامش جزو دستور بود ومسئله عمارت برای سفارت افغانستان منحصرا خرجی است که ضرورت دارد و البته سایر مخارج هم ضروری است و باید تکلیفش معلوم شود به این جهت بنده تقاضا می‌کنم همانطور که جزو دستور بوده است تمام لایحه را مطرح بفرمایند و آقایانی هم که مخالف هستند مخالفتشان را بکنند و بالاخره رأی اکثریت مجلس قاطع است و معلوم می‌شود
مخبر – لایحه مطرح شده مواد هم معین است هر کس با هر ماده‌ای مخالف است ممکن است تقاضای حذفش را بکند و بقیه اش مطرح شود ودر هر صورت تکلیفش معین شود هر قلم را هر کس مخالف است از جمع خارج کند اگر رئیس رأی داد البته حذف می‌شود مقصود این است که بالاخره تکلیفش معلوم شود
رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی – بنده عقیده‌ام این است همانطور که مذاکره شد این یک طرحی است تقدیم مجلس شده و تجزیه اش برای مجلس ممکن نیست به علاوه راجع به بعضی اقلام هم یک اختلاف نظری هست خوبست آقای مخبر هم موافقت کنند که یک لایحهٔ دیگری تنظیم شود برای جلسهٔ دیگر که روی کلیاتش هم صحبت بشود و راجع به سایر اقلامش هم ترتیبی داده شود
رئیس – رأی گرفته می‌شود به این مادهٔ واحده که قرائت شد که فعلا مطرح شود یا یک قسمتش تجزیه شود بماند برای بعد از تنفس
بعضی از نمایندگان – رأی به مطرح شدنش گرفته می‌شود
رئیس – رأی می‌گیریم که فعلا مطرح شود یا این که یک قسمتش تجزیه شود و بعد از تنفس مطرح شود آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
عدهٔ قلیلی قیام نمودند
رئیس- تصویب نشد
کازرونی – رد شد؟
یک نفر از نمایندگان – موکول شد به بعد از تنفس
رئیس – کمیسیونها را انتخاب می‌فرمایید یا بماند برای بعد از تنفس؟
بعضی ازنمایندگان – بعد از تنفس
رئیس – بودجه مملکتی جزو دستور است ولی پیشنهادی رسیده است قرائت می‌شود به مضمون ذیل قرائت شد پیشنهاد می‌کنم خبر واصله راجع به قانون بلدیه مطرح شود
بامداد – بنده مخالفم اجازه می‌فرمایید؟
رئیس – آقای احتشام زاده
احتشام زاده – این خبر چندروز است تقدیم شده طبع و توزیع هم شده است و اغلب آقایان نمایندگان هم به موضوع قانون بلدیه که یکی از مهمترین آثار مشروطیت است علاقه مندند به این جهت بنده تقاضا کرم اجازه بفرمایند این لیحه جزو دستور شود
رئیس – آقای دهستانی
دهستانی – بنده مخالفتی ندارم ولی از آقایان تصدیق می‌خواهم خالصجات انتقالی جزو دستور بود بودجه جزو دستور بود و ما حالا نمی‌توانیم بر کردیم و این قانون بلدیه را مطرح کنیم لایحه اش هم نزد همه آقایان نیست
بعضی از نمایندگان – چرا همه داریم
دهستانی – بنده که این طورم در جلسه قبل یک چیزهایی را که می‌بینم جزو دستور است اوراقش را برای جلسهٔ بعد همراه می‌آورم خواهش می‌کنم از آقایان که یک قدری مراعات نظامات را بکنند و ببینند در حقیقت کدام ی از اینها بیشتر اهمیت دارد
کازرونی – بلدیه
دهستانی – به محض این که ذهن آقایان به یک مطلبی روشن می‌شود آن وقت یک لایحهٔ دیگر پیش می‌آید و بنده عقیده‌ام این است که یا بودجهٔ مملکتی و یا خالصجات انتقالی جزو دستور شود و کاری هم ندارد و خیلی مختصر است این که تمام شد بعد می‌رویم در قانون بلدیه مذاکره می‌کنیم
رئیس – رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای احتشام زاده که قانون بلدیه مطرح شود آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند
اغلب قیام نمودند
رئیس – تصویب شد می‌فرمایید چند دقیقه تنفس داده شود تا لایحه را بیاورند
جمعی از نمایندگان – صحیح است در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و به فاصله یک ربع ساعت مجددا تشکیل گردید
رئیس – خبر راجع به سفارت افغانستان که بنا بود بعد از تنفس مطرح شود حاضر است قرائت می‌شود
به شرح ذیل خوانده شد
مادهٔ واحده – وزارت مالیه مجاز است از اضافه عایدات ۱۳۰۵ مبلغ سی و دو هزار تومان برای خرید یک باب عمارت با اثاثیه که به دولت افغانسان جهت سفارتخانه آن دولت اهداء شود بپردازد
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – موافقم
رئیس – آقای کازرونی
کازرونی – موافقم
جمعی از نمایندگان – مخالفی ندارد
رئیس – مخالفی ندارد
گفته شد خیر
رئیس – رأی گرفته می‌شود به ماده واحده آقایانی که تصویب می‌کنند اوراق سفید خواهند داد
اخذ و استخراج آراء به عمل آمده هشتاد و یک ورقه تعداد شد
رئیس – عده حضار نود با هشتاد رأی تصویب شد
اسامی رأی دهندگان آقایان:
عصر انقلاب – عراقی – کی استوان – محمود رضا – دادگر – نوبخت – احتشام زاده – کلالی – بامداد – فرمند – عمادی – مدرس – ملک مدنی – خطیبی – زغیم – بدر- امام جمعه اهر- ثقه الاسلامی- بروجردی -شیخ الاسلام ملایری- عباس میرزا- اسفند- یاری -حاج شیخ بیات -ایلخان حاج آقا رضا رفیع افسر جلائی طباطبایی دیبا شریعت زاده جمشیدی مازندرانی سید حسین آقایان خواجوی حیدری محمد آخوند آقا زادهٔ سبزواری یاسائی – آقا رضا مهدوی روحی ملک ایرج پور تیمور دهستانی میرزا عبدالله خان وثوق زوار معتضد استر آبادی محمد تقی خان اسعد معظمی سهراب خان ساکنیان وزیری کازرونی خویی عدل لیقوانی مفتی امیر اسدالله خان عامری دکتر مصدق پالیزی مولوی اعظمی الموتی وکیلی طباطبایی دیوان بیکی دکتر رفیع خان امین ابراهیمی میر ممتاز نصره الله خان اسکندری جهانشاهی تقی زاده حقنویس سید ابراهیم ضیاء نگهبان حاج میرزا حبیب الله امین فهیمی غلامحسین میرزا مسعود سلطان محمدخان عامری سید کاظم یزدی افشار موقر ملک آرائیی نجومی دکتر هادی طاهری دولتشاهی فرهمند محمد ولی میرزا فرمانفرمائیان
کفیل وزارت امور خارجه – چون بعضی از آقایان لازم دانستند که راجه به بودجهٔ سفارت لهستان یک لایحهٔ جداگانه تقدیم شود و لایحه هم قبلا تهیه شده بود از این جهت تقدیم می‌کنم رئیس – به کجا مراجعه شود
بعضی از نمایندگان – کمیسیون خارجه و بودجه
آقا سید یعقوب – بنده اجازه می‌خواهم
رئیس – آقای کازرونی پیشنهاد کرده‌اند کمیسیونها انتخاب شود مخالفی ندارد روحی – اجازه می‌فرمایید؟ وقت قریب به انقضاء است بنده عقیده دارم خوبست آقایان موافقت بفرمایند یک ماده‌ای از قانون بلدیه مطرح بشود و کمیسیونها را در جلسهٔ دیگر انتخاب کنند
رئیس – آقای کازرونی
کازرونی – بالاخره اگر حقیقتا ما بایستی کسری کمیسیونها را انتخاب کنیم بنده دلیلی برایش نمی‌بینم که از این جلسه به جلسهٔ دیگر محول شود وبنده می دانم که در جلسه دیگر هم گفته خواهد شد بماند برای جلسهٔ بعد بنابراین همین طور که فرمودند حالا هم وقت تنگ است و ممکن نیست ما یک قانونی را به پایان برسانیم پس بهتر این است اجازه بدهید کسر کمیسیونها را انتخاب کنیم که از این حیث آسودگی حاصل شود
رئیس – رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای کازرونی آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند عدهٔ مختصری قیام نمودند
رئیس – تصویب نشد مادهٔ ۳۸ از قانون بلدیه مطرح است
به شرح ذیل خوانده شد
مادهٔ ۳۸ هر گاه حاکم با تصمیمات انجمن بلدیه موافقت نکند باید منتهی در ظرف یک هفته جهت عدم موافقت خود را به انجمن اظهار و انجمن را متقاعد بنماید در صورتی که انجمن متقاعد نشود مراتب را به وزارت داخله اطلاع می‌دهند و رأی وزارت داخله قاطع خواهد بود
رئیس – آقای احتشام زاده
احتشام زاده – موافقم
رئیس – آقای کازرونی
کازرونی – اگر بنا شد به طور کلی هر وقت در هر
تصمیمی که انجمن می گرد حکومت مخالفت کرد و فرضا دلائل مخالفتش را هم به انجمن گفت در صورتی که انجمن متقاعد نشد ارجاع شود به وزارت داخله یعنی اگر این مسئله در کلیه امور عمومیت داشته باشد تصدیق بفرمایید که اختیار از انجمنها سلب می‌شود و اسباب تأخیر وبطؤ کارها می‌شود و بالاخره وزارت داخه از روی چه مدرک می‌تواند حکومت کند این کی امری است محلی و باید دلایلش را در محل به رأی لعین دید و تصدیق و حکم کرد حکومت که رابط است بین بلدیه و دولت و طرف اعتماد دولت است دلائلش را گفت نتیجه چه خواهد شد البته وزارت داخله هم که دلائلی که حکومت نوشته است قانع خواهد شد این امر طبیعی است ودر هر صورت بنده عقیده‌ام این است که اگر چنانچه عمومیت داشته باشد و یک مورد مخصوصی را در نظر نگیرند این کار اسباب این می‌شود که به کلی سلب قدرت و پیشرفت از انجمن بشود
رئیس – آقای احتشام زاده
احتشام زاده – نمایندهٔ محترم اگر چنانچه به وظایف انجمن مراجعه بفرمایند مخصوصا در خبری که قبلا تقدیم شده بود ملاحظه خواهند فرمود که وظایف انجمن سه دسته است یک دسته وظایفی است که خود انجمن شخصا بدون مداخله حکومت انجام می‌دهد یک دسته وظایفی است که با موافقت نظر حکومت باید انجام بدهد یک وظایفی هم هست که مربوط می‌شود به تهیه و تقدیم لوایح به مجلس شورای ملی برای تصویب البته در قسمت اول و سوم هیچ وقت ممکن نیست اختلاف نظری بین حاکم وانجمن باشد ولی یک دسته وظایفی است که اجرای آن مربوط است به موافقت حکومت این قسمتی را هم که نمایندهٔ محترم فرمودند اگر مراجعه شود به وزارت داخله قطعا نظر حکومت را تأیید می‌کنند معلوم نیست برای این که وزارت داخله یک وزارتخانه ایست که احاطه دارد بر تمام حوائج مملکت و از جریانات و وضعیات کاملا اطلاع دارد و اگر کی وقت حکومتی با نظر انجمن بدون جهت مخالفت کند البته وزارت داخله نظر انجمن را تأیید می‌کند و اگر در بعضی موارد انجمن رعایت مصالح عمومی را نکند و یک تصمیمی بگیرد البته باید حق بدهیم به یک مرجعی که آن مرجع بتواند مصالح عمومی را تأمین کند و بنده تصور می‌کنم که در این مورد بهترین مرجع وزارت داخله است برای این که احاطه دارد به جریان هر محل و شهری در این صورت تصور نمی‌کنم آن نظری را که نماینده محترم فرمودند و نگرانی داشتند که امور انجمن فلج خواهد شد در کار باشد بلکه گمان می‌کنم برای حسن تنظیم امور بهتر این است که آقا موافقت بفرمایند که تصمیمات انجمن در موردی که با مخالفت نظر حکومت مصادف بشود مراجعه بشود به یک مرجع دیگر ی که آن مرجع بتواند با تأمین مصالح مملکت آن تصمیم را نفی یا اثبات بکند
رئیس – آقای بامداد
بامداد – این طوری که مخبر محترم اظهار کردند البته برای قطع هر گونه امری باید یک مرجعی باشد ولی ما نظرمان این بود و اغلب نمایندگان هم مکرر فرمودند که ما باید این را یک مؤسسه ملی به تمام معنی قائل شویم و به او استقلال دهیم و اندک دخالتی از حکام موجب می‌شود که این مؤسسه را چنانکه ما در فارس کامل این تجربهٔ تلخ را چشیده‌ایم عرض کنم حاکم امروز یک مأموری است که ببخت خودش هم نمی داند چه وظیفه‌ای دار تمام وظائف تقسیم شده است و وزارتخانه‌ها پشت سر مأموریتشان هستند و اگر حاکم در ولیات بخواهد مستقلا دخالت کند نمی‌گذارند پر هم بخواهد پافشاری کند به او اعتراض می‌شود فقط یک مؤسسهٔ بی صاحبی مانده است آن هم بلدیه است که تمام فشارها به او است مخصوصا حالا هم که بودجه پیدا کرده بنابراین بنده معقتدم که تصمیمات انجمن راباید قطعی دانست و فقط اوراپورت دهد
به حاکم حاکم هم چون نماینده سیاسی است و یک نظر عمومی دارد اگر دید در بعضی جاها تصمیمات انجمن با یک مصلحت‌هایی اصطکاک می‌کند به انجمن تذکر بدهد ودر عین حال هم به وزارت داخله راپورت بدهد که مثلا فلان خیابان را می‌خواهند خراب کنند و این به فلان محظور بر می‌خورد و اینها ملاحظه نمی‌کنند شاید یک عواقبی داشته باشد من به آنها اخطار کردم شما هم که وزارت داخله هستید بنویسید خوب نیست البته آنها هم که دشمن مملکت نیستند وقتی متوجه شدند که عاقبتش بد است البته جبران می‌کنند ولی وقتی که حاکم راشما این قدر نفوذ بدهید بهتر این است که بگویید باید مؤسسهٔ بلدیه‌ها فلج شود ما این را دیدیم و همه تان تجربه کردید
مخبر – نمایندهٔ محترم خودشان تصدیق می‌فرمایند که در بعضی از موارد ممکن است تصمیمات انجمن اصطکاک پیدا کند با یک مصالحی بالاخره خودشان هم این نظر را دارند و فرمودند ممکن است حکومت بگوید به انجمن و به وزارت داخله هم راپرت بدهد ووزارت داخله اقدام بکند بر اقناع انجمن تقریبا ما هم همین نظر را اتخاذ کردیم منتهی اگر چنانچه در کی موردی تصمیم انجمن اصطکاک پیدا کرد با یک مصالحی و همان جریاناتی که فرمودید شد وانجمن قانع نشد ما خواستیم یک مرجعی داشته باشیم که آن مرجع از نقطه نظر تأمین مصلحت عمومی و مصلحت مملکتی رأی بدهد و رأی او قاطع باشد والبته اگر انجمن راضی شود دیگر اختلافی نیست این در صورتی است که انجمن در یک موقعی تصمیمش با یک مصلحتی مواجه شود و قانع نشود تصدیق می‌فرمایید که اگر یک همچو طرزی پیش بیاید و بالاخره انجمن قانع نشود بایستی این حکمیت و قضاوت را به یک جایی مراجعه بکنند بنده خیال می‌کنم به طوری که در خبر هم ذکر شده است وزارت داخله از نقطه نظر احاطه‌ای که به وضعیات بلاد دارد بهتر است برای وضعیت شهر و همانطور که می‌فرمایند انجمن انجمن مملکتی است بنده هم عرض می‌کنم هم وزات داخله هم انجمن دشمن مصالح مملکت نیستند و بالاخره چنانچه ملاحظه بفرمایید در آن قسمت از وظایف انجمن که کاملا مربوط به کارهای محلی است کاملا به انجمن اختیار داده شده است ودر یک قسمت که ممکن است اصطکاک پیدا کند با مصالح عمومی ما دخالت وزارت داخله را لازم دانستیم در هر صورت گمان می‌کنم برای رفع اختلاف بین انجمن و حکومت و تأمین مصالح مملکت باید یک مرجعی داشته باشیم که اگر خدای نخواسته انجمن قانع نشود آن مرجع بتواند به طور قطعی رأی بدهد و اظهار نظر بکند که مسائل مملکتی حل بشود
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – متأسفانه آقای احتشام زاده توجه به مطالب آقای بامداد نکردند اصل موضوع این است که این قانون که ما می‌نویسیم در قانون یک وظایفی برای انجمن معین می‌کنیم بیست تا سی تا وظیفه دارد انجمن تصمیماتش نسبت به وظایف خودش است آیا ما انجمن را مستقل در وظایف خودش می دانیم یا نه اگر انجمن مستقل در وظایف خودش است و این امورات باید در تحت نظر انجمن باشد حاکم باید مسلما فراشباشی انجمن باشد باید مأمور انجمن باشد وظایفی در قانون برای انجمن معین می‌کنند حاکم باید آن چیزی را که انجمن تصویب کرد عمل کند در حدودی که انجمن وظیفه دارد حاکم هیچ حق ندارد دخالت بکند ما بگوییم اختلاف نظری پیدا کنند و مرجعی می‌خواهد و این اختلاف نظر مرجعش وزارت داخله است ایشان از نقطهٔ اهمیت وزارت داخله می‌روند ما کار نداریم وزارت داخله خیلی اهمیت دارد ولی حیف که اثر ندارد اصلش شما دفاع از او می‌کنید بنده کاری به دفاع از او ندارم بنده کاملا موافقت دارم که وزارت داخله مان قوی باشد اما این دو تا ست عرض می‌کنم بیست و پنج تا
سی تا وظیفه که نظرم نیست برای انجمن قائل شده‌ایم انجمن مستقل در وظایف خودش است و ما تصدیق می‌کنیم بعد از آن که انجمن در وظایف خود مستقل دش حاکم مأمور اجرای اوست دیگر حق ندارد مخالفت بکند تا این اصطکاک پیدا شود و مرجعش وزارت داخله باشد اگر درغیر او انجمن بخواهد مداخله کند ابدا حق ندارد در غیر از حدود وظایف خودش دخالت کند حاکم هم نمی‌تواند در آن وظایفی که برای انجمن مقرر است اختلاف نظر پیدا کند ما می‌خواهیم حکومت ملی باشد شهرها آباد باشند دارای استقلال باشند دارای حق حاکمیت بای زندگانی خودشان باشند ما نباید زندگانیشان را تجدید کنیم به دست حاکم بهیم این مردم باید مالک زندگاینشان باشند مالک آب خوردن خودشان باشند مالک پاکیزه کردن شهر خودشان باشند نسبت به این مسائل ابدا حاکم حق ندارد دخالت کند مطیع باید باشد نسبت به خارج از این هم انجمن حق ندارد مداخله کند بنده مطابق این عقیدهٔ خودم پیشنهادی هم کرده‌ام.
جمعی از نمایندگان -مذاکرات کافی است
رئیس – پیشنهادها قرائت می‌شود پیشنهاد آقای میر ممتاز
به شرح ذیل قرائت شد
پیشنهاد می‌کنم بعد از جملهٔ اطلاع می‌دهند علاوه شود وزارت داخله مکلف است در ظرف یک هفته با کمال دقت رسیدگی نموده در صورت موافقت با قرارداد انجمن رأی را تنفیذ والا مراتب به هیئت وزراء مراجعه و رأی هیئت وزراء قطعی خواهد بود.
میر ممتاز
رئیس – آقای میر ممتاز
میر ممتاز – در قانون سابق برای یاختلاف فیما بین حاکم و انجمن بلدی چند مرحله قائل شده بود یکی حاکم یکی وزارت داخله یکی هیئت وزراء و یکی مجلس چون به طور کلی این طور نیست که انجمن هرچه را تشخیص می‌دهد ممکن است بدون صحبت و کشمکش صورت بگرد و به علاوه چون حاکم باید تصمیمات انجمن را رعایت کند نظر او خیلی مدخلیت دارد مثل این که این عمل در مجلس و امور مملکتی هم معمول است و این ماده به طوری که تنظیم شده که رأی وزارت داخله قاطع باشد بنده این را کافی ندیدم زیرا وزارت داخله ممکن است بدون این که توضیحات کامل بدهد موافقت با رأی حاکم بکند این بود که بنده پیشنهاد کردم که آن مرحله استیناف را هم قائل باشیم که اگر چنانچه رأی انجمن را وزارت داخله تنفیذ کرد قابل اجرا باشد و اگر نقض کرد به هیئت دولت مراجعه شود و هیئت دولت اظهار نظر کند
مخبر – مقصود و منظور کمیسیون ایجاد پیش بینی یک مؤسسه است برای مرجعیت برای این که بیشتر دقت شده باشد با پیشنهاد نمایندهٔ محترم موافقت می‌کنم و قبول می‌کنم پیشنهادشان را برای این که یک مقام مهمتری برای رفع اختلاف بین انجمن و حکومت باشد رئیس پیشنهاد دیگر
به مضمون ذیل قرائت شد
پیشنهاد می‌کنم نوشته شود در صورتی که توافق نظر فیمابین انجمن و حکومت حاصل نشود به انجمن ایالتی و ولایتی ارجاع می‌شود ورأی انجمن ایالتی ولایتی قاطع خواهد بود ودرصورت فقدان انجمن ایالتی وولایتی به وزارت داخله ارجاع و رأی وزارت داخله قطعی خواهد بود.
کازرونی
رئیس – آقای کازرونی
کازرونی – بنده بیشر مقصودم از این پیشنهاد تذکر این مسئله بود که البه مراجعه فرموده‌اید به قانون اساسی که در هر ایالت وولایتی بایستی انجمنهای ایالتی قاطع خواهد بود ودر صورت فقدان انجمن ایالتی وولایتی به وزارت داخله ارجاع و رأی وزارت داخله قطعی خواهد بود کازرونی رئیس – آقای کازرونی کازرونی بنده بیشتر مقصودم از این پیشنهاد تذکر این مسئله بود که البته مراجعه فرموده‌اید به قانون اساسی که در هر ایالت وولایتی بایستی انجمنهای ایالتی وولایتی دایر باشد ما به قدری فراموش کرده‌ایم که در قانون بلدی که می‌نویسیم در صورتی که حکومت انجمن ایالتی وولایتی فوق العاده مؤثر است هیچ
ذکر ی از آن نکرده‌ایم مثل این که این اصل از اصول قانون اساسی را ما ملغی می‌کنیم و ابدا اهمیتی بهش نمی‌دهیم بنده که در اینجا پیشنهاد کردم در صورتی که اختلاف حاصل شود بین انجمن بلدی و حکومت باید ارجاع شود به ما فوق آن انجمن بلدی که انجمن ایالتی و ولایتی باشد خواهید فرمود که وجود ندارد این بسته به نظر آقایان است که قسم خورده‌اند قانون اساسی را مراقبت کنند و باید نظارت داشته باشند در اجرایش چرا اعمال نمی‌کنید چرا انجمن ایالتی و ولایتی که اس اساس مشروطیت و حتی مالیات عمومی هم باید آنجا تدوین بشود تأسیس نمی‌شود بنده پیشنهاد کردم که به انجمن ایالتی و ولایتی ارجاع شود که به طور استلزام انجمن ایالتی و ولایتی تأسیس شود
مخبر – بسته به نظر مجلس است
رئیس – رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای کازرونی آقایانی که قابل توجه می دانند قیام فرمایند
معدودی برخاستند
رئیس – قابل توجه نشد پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب به شرح آتی قرائت شد پیشنهاد می‌کنم در مادهٔ ۳۸ این نوع اصلاح شود حکومت مأمور است کلیهٔ تصویبات انجمن را در حدود وظایف خود انجام دهد
رئیس – آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب – با این که عقاید خودم رادرمقام مخالفت با ماده عرض کردم حالا هم به لسان التجاء به نمایندگان محترم عرض می‌کنم که توجهی به ولایات خودشان بکنند و ملاحظه کنند ولو این که باز حکومت روح ندارد اما روح ندارد نسبت به مرکز نسبت به ولایات همه کار می‌کند چنانکه به من نوشته بودند تو در مجلس شورای ملی هستی خیال می‌کنی ما در شیراز هم می‌توانیم جلو حاکم را بگیریم بیایید همراهی بکنید یک روحی به شهرها بدهید یک روحی به حکومت ملی بدهید کم کم مردم را زنده کنید که این هولناکی که در بین مردم هست مرتفع شود مردم آزاد باشند انتخابات بلدی خودشان را بکنند بعد از آن که قانون بلدی را ما گذراندیم وظایف و حقوق برای آنها قائل شدیم ما در حقیقت اگر این وظایف را برای آنها قائل شدیم و قانون گذراندیم باید آنها در حدود وظایف خودشان مستقل باشند حاکم هم برود این وظایفی را که انجمن بلدی مطابق این قانون داراست اجرا کند و اگر بلدیه خارج از این وظایف یک تصمیمی بگیرد ابدا حاکم موافقت و اعتنا نکند اما در وظایف خودش حق ندارد حاکم اختلاف پیدا کند تا مرجع اختلافی پیدا بشود وظایفی که قانون معین کرده است برای بلدیه حاکمی که در آنجاست مأمور است آن وظایف را مطابق تصمیماتی که انجمن بلیه گرفته‌اند و نماینده‌های شهرند و از طرف شهر مبعوث شده‌اند برای حفظ حقوق شهری خودشان اجرا کند نظیر مجلس شورای ملی که اگر اختلاف نظر پیدا کند مجلس شورای ملی با دولت این معنی ندارد دولت مسئول مجلس شورای ملی است هر قانونی که از مجلس شورای ملی گذشت دولت مأمور است اجرا کند اختلاف نظر پیدا شود مابین مجلس و هیئت دولت معنی ندارد او قوهٔ مجریه است حاکم هم قوهٔ مجریه انجمن بلدی است باید اجرا کند این است پیشنهاد من.
مخبر – کمیسیون داخله هم این نظر را نداشته که بلدیه را مستقل نکند بلکه منظور این بوده است که با تمام استقلالی که برای انجمن بلدی قائل هستیم و می‌خواهیم انجمن بلدی را مختار بکنیم برای امور شهریشان ولی در عین حال می‌خواستیم این مسئله را پیش بینی کنیم که اگر یک وقت انجمن یک تصمیمی بگیرد و این تصمیم خارج از حدود وظایفش باشد با این که در حدود وظایف خودش باشد ولی مخالف با مصلحت عامه و مصلحت شهر باشد یک محل و مرجعی تعیین
شده باشد که آن محل و مرجع بتواند انجمن را قانع کند واگر چنانچه قانع نشود رأی او قطعی باشد برای تأمین مصالح عمومی در قانونی هم که سابقا در دورهٔ دوم از تصویب مجلس گذشته است عینا این قضیه پیش بینی شده ودر عین این که معتقدند که انجمنهای بلدی مستقل باشند ولی برای تامین مصالح عمومی مرجعی را پیش بینی کرده‌اند که اگر اختلاف نظری پیش آید به آن مرجع مراجعه کنند البته آن مرجع هم هیچ نظرندارد که منافع شهرها را تأمین نکند بلکه منظور این است که آن مرجع اگر طرفدار رأی حاکم باشد اقدام و سعی کند که انجمن را قانع کند در هر صورت بنده تصور می‌کنم از نقطه نظر تامین مصالح عمومی و شهری آقا هم موافقت بفرمایند یک مرجعی باشد که آن مرجع سعی کند اختلافات را رفع کند
امامی – یک مرتبهٔ دیگر قرائت شود
رئیس – پیشنهاد مجددا قرائت می‌شود ورأی می‌گیریم به شرح سابق قرائت شد
کازرونی – شور اول است؟
رئیس – چه فرمودید؟
کازرونی – می‌خواستم سؤال کنم که این قانون شور اول است یا شور دوم
روحی – شما وکیل هستید نمی دانید شور اول است یا دوم
رئیس – شور دوم است آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می دانند قیام فرمایند
عدهٔ قلیلی قیام نمودند
رئیس – قابل توجه نشد پیشنهاد آقای یاسائی به مضمون ذیل قرائت شد بنده پیشنهاد می‌کنم که در آخر مادهٔ ۳۸ به جای و رأی وزارت داخله قاطع خواهد بود نوشته شود و قضیه به هیئت وزراء ارجاع شده تصمیم هیئت وزراء قاطع خواهد بود
مخبر – پیشنهادی که آقای میر ممتاز کردند این منظور را تامین کرد
یاسائی – عرضی ندارم
رئیس – پیشنهاد دیگر
به شرح ذیل قرائت شد
بنده پیشنهاد می‌نمایم که حکم قاطع در صورت اختلاف در ماده ۳۸ به ترتیب ذیل باشد
ماده ۳۸ -: در صورت اختلاف هیئتی مرکب از مدعی العموم محل و یا وکیل عمومی و نماینده انجمن و حکومت آنچه اکثریت رأی دادند قاطع باشد عمادی
رئیس – آقای عمادی
عمادی – عرض کنم مقصود بنده از این پیشنهاد فقط برای این بود است که در این موضوع اگر بخواهیم تمام اختیارات را ولو این که در پاره‌ای از موارد موضوعاتی که بر می‌خورد به عالم سیاست عمومی رأی حکومت را دخالت ندیم این به کلی مخالف با بعضی از اصول انتظامات محلی است اگر چه به فرمایش آقا سید یعقوب این انجمن یکی از انجمنها و مجامع ملی است و باید مثل مجلس شورای ملی دارای اختیارات باشد ولی درعین حال این انجمن راجع به امور خیریه ملیه محلی است ممکن است به یک امورات سیاسی بر بخورد که نظریات حکومت در آن دخالت داشته باشد غالب وظایف را که انجمن و حکومت با هم اختلاف ندارند انجام می‌دهند ولی یک مورد و موقعی پیش آمد که بین انجمن وحکومت راجع به مسائل اساسی اختلاف نظر حاصل شد آن مورد به خصوص مدعی العموم محل و یا وکیل عمومی محل و حکومت یا نمایندهٔ انجمن بنشینند و مسئله را رفع کنند و اکثریت هرچه حکم کرد او را فرض الخطاب قرار دهند اگر چنانچه ما بخواهیم این کار را بهوزارت داخله رجوع کنیم این وزارت داخله که آقای آقا سید یعقوب سلب اختیار از او کردند و همهٔ ماها وضعیت آن را می دانیم ماها که در تهرانیم وقتی
امری به او رجوع می‌کنیم شش ماه طول می‌کشد وقتی بنا شود یک پلی را بخواهند در یک شهری درست بکنند یا یک نهری بخواهند احداث کنند اگر بنا شود مراتب را به وزارت داخله و مرکز اطلاع دهند مدتها طول می‌کشد چنانچه ما خودمان وکیلیم و درتهرانیم و می دانیم غرض این است تا به وزارت داخله امر مسبوق شود کار ملت بیچاره فوت می‌شود از این جهت بنده پیشنهاد کردم که هیئتی مرکب از مدعی العمومی محل و وکیل عمومی و نمایندهٔ انجمن و حاکم در محل بنشینند و کار را تمام کنند دیگر بسته به نظر آقایان است
مخبر – بسته به نظر مجلس است
رئیس – رأی می‌گیریم آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می دانند قیام فرمایند چند نفری قیام کردند
رئیس – قابل توجه نشد پیشنهاد دیگر به این مضمون خوانده شد پیشنهاد می‌کنم در صورت اختلاف ما بین انجمن و حاکم حکومت نظریات خود را به انجمن کتبا اظهار و در عین حال به وزارت داخله راپرت دهد بامداد ملک مدنی
رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی – عرض کنم مقصود از این پیشنهاد این است حکومت کمتر در کار انجمن دخالت بکند زیرا ما تجربه داریم و می دانیم با این که در قانون انتخابات دوره پنجم تصریح کردند که حکومت حق اعمال نظر خصوصی در امر انتخابات ندارد معذالک در جریانات و وضعیات اعمال می کندمؤسسه بلی را باید کامل آزاد گذاشت تامطابق فکر خودشان حوایج محلی را هر طور مقتضی و صلاح بدانند رفع کنند و اقدام نمایند هیچ صلاح و مقتضی نیست که حکومت و وزارت داخله در کارهای داخلی شهری دخالت بکند ما می‌خواهیم یک قدمی به طرف حکومت ملی برداریم ووقتی معتقدیم کی اشخاصی با اکثریت آراء از یک محلی انتخاب می‌شوند بدیهی است که مصالح محل خودشان را در نظر می‌گیرند و مسلم است که علاقه شان از حکومت و وزارت داخله بیشتر است و نمی‌خواهند هیچ وق اختلافاتی پیش بیاید اگر فرضا یک اختلافاتی پیش آمد ممکن است به وزارت داخله راپورت بدهند و وزارت داخله خودش یک نظریاتی اعمال بکند ما هیچ وقت ملزم نیستیم که در امورات بلدی حاکم را دخالت بدهیم زیرا رئیس بلدیه ضمنا قوه اجرائیه انجمن خواهد بود
مخبر – نمایندهٔ محترم تکلیف را بالاخره معین نکرد که پس از آن که حاکم به وزارت داخله راپورت داد چه خواهد شد و تصور نمی‌کنم نظر کمیسیون این باشد که بر خلاف وظایف انجمن رفتار و اقدامی شود با حاکم بر خلاف نظریه انجمن یک دخالت‌هایی بکند و تصمیمی بگیرد بلکه چنانکه سابقا هم عرض کردم مقصود این است که اگر فرضا انجمن بر خلاف مصالح عمومی و بر خلاف وظایف خودش یک اقدامات و عملیاتی کرد یک طریقی باشد که بتوان از آن جلوگیری کرد این اوراق یک پیش بینی است که بر خلاف مصالح محلی انجمن تصمیماتی بگیرد و اگر گرتف جلوگیری شود از این جهت کمیسیون داخله این نظر را داشته که در واقع یک مرجعی قرار بدهد که آن مرجع مصالح عمومی راتشخیص داده و تأمین کند و جلوگیری نماید از این که انجمن برخلاف و خارج از وظیفه خودش تصمیمی نگیرد واقدامی نکند
رئیس – رأی می‌گیریم آقایانی که این پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند
معدودی قیام کردند
رئیس – تصویب نشد پیشنهاد دیگر به این عبارت خوانده شده در مواردی که حاکم با مقررات انجمن موافقت نظر ندارد می‌تواند دلایل عدم موافقت خودش را به وزارت
داخله تقدیم نماید وزارت داخله در صورتی که نظریه حاکم را صحیح بداند می‌تواند از انجمن بخواهد در مورد اختلاف تجدید نظر نماید رأی انجمن در نتیجه تجدید نظر قطعی خواهد بود شریعت زاده
رئیس – آقای شریعت زاده
شریعت زاده – بنده از تقدیم این پیشنهاد چندین نظر دارم یکی این که پیشنهاد عملی باشد و طوری باشد که در موقع عمل منشاء مشکلات نشود یکی این که تماس با اصول نکند یعنی چه؟ یعنی بلدیه که یک مؤسسهٔ ملی است باید آزاد باشد و نباید رأی مؤسسات اجرائیه را در بارهٔ او حاکم قرار داد دیگر این که دلایل حاکم و قوهٔ اجرائیه و وزارت داخله هم باید مورد دقت واقع شود به این جهت بنده پیشنهاد کردم که اگر حاکم با انجمن مخالفت نظر پیدا کرد و باید دلایل و نظریایت خودش را به وزارت داخله بگوید اگر وزارت داخله دلایل او را قابل توجه دانست به ضمیمهٔ دلایل و نظریات خودش به انجمن بفرستد و از انجمن تقاضای تجدید نظر بکند و در نتیجهٔ تجدید نظر رأی انجمن قطعی باشد این نظر بنده است و تصور می‌کنم این پیشنهاد بنده هم موافق قانون است و هم عملی است
مخبر – موکول به نظر مجلس است
رئیس – آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می دانند قیام فرمایند
اکثر قیام نمودند
رئیس – قابل توجه شد پیشنهاد آقای کازرونی به این نهج قرائت شد بنده پیشنهاد می‌کنم مادهٔ ۳۸ به قرار ذیل اصلاح شود درصورت بروز اختلاف فیما بین انجمن بلدی و حکومت قضیه در شورای اداری در همان محل مطرح و رأی شورای اداری قاطع خواهد بود
کازرونی
رئیس – آقای کازرونی
کازرونی – عرض می‌کنم چنانکه اظهار عقیده کرده‌ام بنده رأی حکومت را که یک غائله ایست برای انجمن مضر می دانم و معتقدم که نباید حاکم را در ولایات این قدر استقلال داد که مانع اجرای مقررات انجمن باشد از طرف دیگر تصدیق می‌کنم که گاهی می‌شود یک اختلافات اساسی پیش بیاید مابین انجمن و حکومت و البته باید کی مرجعی باشد که بتواند به این اختلاف رسیدگی کند آقایان در کمیسیون همچو در نظر گرفته‌اند که ارجاع شود به وزارت داخله خوب خیال کنید که این کار شده سایر کارها رجوع شد به وزارت داخله آن وقت چه طور خواهد شد و چگونه اظهار نظر می‌کند این یک چیزی است که به اصطلاح تئوری است خنده مابین نمایندگان عرض کردم فکر و رأی وزارت داخله منشعب از عمل نیست بلکه حرف خشک و خالی است این است که بنده با در نظ گرفتن جنبه عملی همچو تشخیص داده‌ام که هر وقت اختلاف نظری پیش آید مراجعه شود به شورای اداری که مرکب است از رؤسای محل و با این ترتیب قضیه در کمال صحت وخوبی رفع خواهد شد زیرا آنها در محل هستند وقضایا را به چشم می بیننند دلایل طرفین را اسماع می‌کنند و رسیدگی می‌کنند و فهمیده تصدیق می‌کنند و رأی می‌دهند امکان ندارد که شورای اداری که مرکب از نه نفر یا ده نفر از نمایندگان دولت در محل هستند به باطل حرف بزنند یا رای بدهند و چون آنها در محل هستند و رأیشان در نتیجه دیدن و شنیدن است مطابق واقع است این است که نبده یگانه مرجع رسیدگی را همان شورای اداری می دانم اگر بنا شود امر ارجاع شود به وزارت داخله به کلی از بین خواهد رفت
مخبر – چون پیشنهاد نماینده محترم آقای شریعت زاده قابل توجه شده است و به کمیسیون ارجاع شده لذا تقاضا می‌کنم سایر پیشنهادات هم به کمیسیون ارجاع شود
رئیس – آقای عراقی
عراقی – خبری از کمیسیون بودجه آ، ده راجع به اولاد مرزبان تصور می‌کنم بیش از ده دقیقه هم طول ندارد بنده تقاضا می‌کنم لایحه مطرح شود
جمعی از نمایندگان – صحیح است مخالفی ندارد
رئیس – ماده واحده قرائت می‌شود به مضمون آتی خوانده شد
ماده واحده – وزارت مالیه مجاز است از تاریخ تصویب این قانون ماهی ۱۸۰۰ قران به عنوان خرج تحصیل به سه نفر اولاد آقای دکتر اسمعیل خان مرزبان به شرح ذیل از اعتبار شهریه و مستمریات تأدیه و در عوض منوچهر خان مرزبان برای مدت ده سال ۶۰۰ قران خسروخان مرزبان برای مدت ۱۲ سال ۶۰۰ قران پرویز خان مرزبان برای مدت ۱۳ سال ۶۰۰ قران ماهی دوهزار قران شهریه معزی الیه را به نفع دولت ضبط نماید
رئیس – آقای میر ممتاز
میر ممتاز – عرضی ندارم
رئیس – آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – بنده اولا به آقای مرزبان ارادت دارم و ایشان را یک نفر آدم صحیحی می دانم و در واقع به این مردم خدمت می‌کند ومشغول خدمات مردمند اما از آنجایی که خودم یک نظری دارم و آن این است که در هر حال مال ملت را باید حفظ کرد و باید به خرج خود ملت زد و به یک فائده عمومی رساند تا تمام مردم از آن استفاده ببرند و متمتع شوند به این نظر بنده با این گونه شهریه‌ها و پول دادن‌ها مخالفم هرچه آقای مرزبان از دویست تومان از حقوق خودشان صرف نظر می‌کنند و این صدو هشتادتومان را برای آقا زاده‌های خودشان تقاضا کرده‌اند ولی دولت وقتی که این حقوق را به اولاد ایشان تخصیص داد آن وقت هر وقتی که می‌خواهد ایشان را استخدام کند بای حقوق علیحده بهشان بدهد در صورتی که اگرخودشان شهریه داشته باشند وقتی بنا شود دولت استخدامشان بکند دیگراین پول و شهریه را به ایشان نخواهند داد و مقصودم هم همین است از این جهت بنده مخالفم والا کمال موافقت را با آقای مرزبان دارم
مخبر کمیسیون بودجه – به طوری که در خبر کمیسیون بودجه ملاحظه می‌فرمایید آقای دکتر اسمعیل خان مرزبان که از عناصر لایق و قابل از این مملکتند ماهی دویست تومان شهریه داشته‌اند که حالا هم می‌گویند برای این که چند نفر اولاد ایشان مشغول تحصیل باشند برای تکمیل تحصیلات اطفالشان تقاضا کرده‌اند مبلغ صد وهشتاد تومان به عنوان تحصیل به طور شهریه به آ“ها داده شود در حقیقت بیست تومان هم از حقوق اولیه شان کسر شده و به منعفت دولت صرفه جویی می‌شود و این اشکالی ندارد و به صرفه دولت است
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس – پیشنهاد آقای فیروز آبادی به این عنوان قرائت شد بنده پیشنهاد می‌کنم که قید شود مادامی که در این مدت مشغول تحصیل صحیح بوده باشند
مخبر – معلوم است که این پول برای خرج تحصیل داده می‌شود اگر ما بخواهیم این قیودات را ذکر کنیم از طرف وزارت مالیه اساب زحمت فراهم خواهد شد و این معنی ندارد تحصیل صحیح و سقیم ندارد
رئیس – آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی – عرض می‌شود بنده که این قید را کردم گمان می‌کنم خود آقای دکتر اسمعیل خان هم راضی باشند و عقیده ایشان هم همین است که آقازادشان واقعا مشغول تحصیل باشند ودرست درس بخوانند در صورتی که اگر ما این قید را نکنیم آن وقت مثل سایر محصلین ما خواهند شد که همه میدانیم قصدشان چیست
به این ملاحظه بنده این طور پیشنهاد کردم و مقید کردم به این که مادام که صحیح تحصیل بکنند واین یک قید خوبی است که خود آقای دکتر اسمعیل خان هم راضی هستند وگمان می‌کنم آقایان هم با این قید موافق باشند والا به اروپا می‌روند و مثل سایرین که همه می دانیم درس نمی‌خوانند
رئیس – آقایانی که این پیشنهاد آقای فیروز آبادی را قابل توجه می دانند …تأمل بفرمایید. عده کافی نسیت آقای روحی
روحی – چون غالب آقایان نیستند خواهش می‌کنم جلسه را ختم کنید تا فردا اول دستور مطرح شود
رئیس در هر صورت چون عده کافی نیست می‌ماند برای فردا
جلسه مقارن ظهر ختم شد
قانون
اجازه پرداخت سی ودوهزار تومان برای خرید عمارت و اثاثیه جهت سفارت افغانستان
مصوب ۹ دی ماه ۱۳۰۶ شمسی
مادهٔ واحده – وزارت مالیه مجاز است از اضافه عایدات ۱۳۰۵ مبلغ سی و دوهزار تومان برای خرید یک باب عمارت با اثاثیه که به دولت افغانستان جهت سفارتخانه آن دولت اهدا شود بپردازد
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسهٔ نهم دی ماه یک هزار و سیصد و شش شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی: حسین پیرنیا