تفاوت میان نسخه‌های «مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۶»
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
<div class="center" style="width: auto; margin-left: auto; margin-right: auto;"> (بشرح زیر قرائت شد)</div> | <div class="center" style="width: auto; margin-left: auto; margin-right: auto;"> (بشرح زیر قرائت شد)</div> | ||
| − | غائبین با اجازه- آقایان | + | '''غائبین با اجازه-''' |
| + | : آقایان دکتر امین، دکتر معتمد وزیری، سرتیپ‌پور، دکتر صاحب‌قلم، حبیبی، کیهان یغمایی، ارسنجانی، مهندس آراسته، اولیا، ساگینیان. | ||
| − | دکتر | + | '''غائبین بی‌اجازه -''' |
| + | : آقایان رامبد، دکتر حکیم شوشتری، فیصلی، طهماسبی، مبارکی، نوربخش، مهندس مجتهدی، مجید محسنی، دکتر مصباح‌زاده، موقر. | ||
| − | غائبین | + | '''غائبین با اجازه که در کمیسیون مشترک استخدام شرکت داشته‌اند -''' |
| + | : آقایان دکتر اعتمادی، اهری، مهندس ارفع، دکتر مهذب، مصطفوی نائینی، دکتر اسفندیاری، دکتر رضوانی، فخر طباطبایی، عبدالمجید موسوی، دکتر حسینی، بانو دکتر پارسای. | ||
| − | + | '''غائبین مریض -''' | |
| − | + | : آقایان فربود، اقبالی، مهندس اسدی سمیع، دکتر جعفری، مهرزاد. | |
| − | غائبین | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | فربود، اقبالی، مهندس اسدی سمیع، دکتر جعفری، مهرزاد. | ||
'''رئیس -''' به علت تصادف روز گذشته با تعطیل صورت جلسه امروز حاضر نشده است با اجازه خانم‌ها و آقایان در جلسه آینده صورت‌جلسه توزیع می‌شود. آقای مهندس ارفع فرمایشی دارید؟ بفرمایید. | '''رئیس -''' به علت تصادف روز گذشته با تعطیل صورت جلسه امروز حاضر نشده است با اجازه خانم‌ها و آقایان در جلسه آینده صورت‌جلسه توزیع می‌شود. آقای مهندس ارفع فرمایشی دارید؟ بفرمایید. | ||
| − | مهندس ارفع - تلگرافی است از کشاورزان داراب راجع به شایعه انحلال شعبه خرید پنبه داراب تقدیم مقام ریاست می‌کنم دستور فرمایید رسیدگی شود. | + | '''مهندس ارفع -''' تلگرافی است از کشاورزان داراب راجع به شایعه انحلال شعبه خرید پنبه داراب تقدیم مقام ریاست می‌کنم دستور فرمایید رسیدگی شود. |
'''رئیس -''' آقای معتمدی. | '''رئیس -''' آقای معتمدی. | ||
| − | معتمدی - پیشنهادی از طرف آقایان سردفتران اسناد رسمی اصفهان در مورد مالیات بردرآمد رسیده که عیناً تقدیم و تمنای عطف توجه می‌نمایم. | + | '''معتمدی''' - پیشنهادی از طرف آقایان سردفتران اسناد رسمی اصفهان در مورد مالیات بردرآمد رسیده که عیناً تقدیم و تمنای عطف توجه می‌نمایم. |
| − | رئیس- آقای کبیری. | + | '''رئیس -''' آقای کبیری. |
| − | موسوی کبیری - چند فقره شکایت است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم. | + | '''موسوی کبیری''' - چند فقره شکایت است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم. |
| − | رئیس- آقای دکتر صاحب‌قلم. | + | '''رئیس -''' آقای دکتر صاحب‌قلم. |
| − | دکتر صاحب‌قلم- عریضه‌ای است که از طرف یک پیرزن رسیده تقدیم حضور مبارک می‌کنم. | + | '''دکتر صاحب‌قلم-''' عریضه‌ای است که از طرف یک پیرزن رسیده تقدیم حضور مبارک می‌کنم. |
| + | ==- بیانات قبل از دستور بانوان:جهانبانی، دکتر مهرانگیز دولتشاهی و آقای دکتر رهنوردی== | ||
۲- بیانات قبل از دستور بانوان:جهانبانی، دکتر مهرانگیز دولتشاهی و آقای دکتر رهنوردی | ۲- بیانات قبل از دستور بانوان:جهانبانی، دکتر مهرانگیز دولتشاهی و آقای دکتر رهنوردی | ||
'''رئیس -''' نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم خانم جهانبانی بفرمایید. | '''رئیس -''' نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم خانم جهانبانی بفرمایید. | ||
| − | بانو جهانبانی - با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم، امروز فرصت را مغتنم شمرده و از پشت این تریبون مقدس به کلیه بانوان کشور روز تاریخی اسفند ماه را تبریک عرض می‌کنم در این روز که با تدبیر و درایت و رهبری عالی شاهنشاه دادگستر ایران زن ایرانی آزادی خود را که در ۱۷ دی ۱۳۱۴ به مراحم عالیه پدر سر سلسله دودمان پهلوی به دست آورده بود به لطف پسر سلطان خردمند خود تکمیل نمود و ورق زرینی بر تاریخ سلطنت پرافتخار محمدرضا شاه پهلوی اضافه گردید همه می‌دانیم که حق گرفتنی است نه دادنی زن ایرانی باید حقوق کامل خود را در سایه تدبیر و سیاست صحیح و نشان دادن لزوم وجود خویش در اجتماع به دست آورد زن در اجتماع از گرامی‌ترین وجودها و لازم‌ترین افراد است (صحیح است) کدام یک از ما هستیم که قیافه دوست داشتنی مادر را بتوانیم از خاطر دور داریم و کدام یک از ما می‌توانیم منکر وجود بسیار عزیز او باشیم، کدام یک از ما می‌توانیم بگوییم که ترقی ما، در نتیجه کاردانی و سیاست و رهبری صحیح آن موجود عزیز نبوده است در دوران زندگی هیچ کس را بیشتر از مادر دوست نداشته‌ایم به قول مرحوم ایرج میرزا (تا هستم و هست دارمش دوست) (احسنت) دنیا دنیای نظم و حساب است هیچ چیز بدون قاعده و قانون پیدا نمی‌شود در دنیای اسلام بانویی عزیزتر و گرامی‌تر از حضرت زهرا (ع) وجود ندارد فاطمه زهرا که پیغمبر اسلام این همه او را دوست می‌داشت فرمود زهرا خودت برای خودت کار کن این که می‌بینیم زهرا علیها سلام اولین بانوی اسلام پسری مانند حسین و دختری مثل زینب به دنبا تحویل می‌دهد باید بدانیم بر اثر لیاقت و فهم و دانش آن حضرت بوده است که توانسته است چنین فرزندانی به اجتماع تحویل دهد قال رسول‌الله: الجنه‌تحت اقدام الامهات بهشت زیرپای مادران است، در هر خانواده که زن یعنی رهبر حقیقی آن خانواده با سواد، مدیر و اجتماعی بوده است شوهر خوشبخت، فرزندان با سعادت و زندگی برای همه شیرین بوده است. امروز خوشبختانه ما می‌بینیم که دختران با ایمان ایرانی به خصوص آنها که در سایه حمایت و رهبری مادرانی دانا تربیت یافته‌اند به حکم آنکه. | + | '''بانو جهانبانی -''' با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم، امروز فرصت را مغتنم شمرده و از پشت این تریبون مقدس به کلیه بانوان کشور روز تاریخی اسفند ماه را تبریک عرض می‌کنم در این روز که با تدبیر و درایت و رهبری عالی شاهنشاه دادگستر ایران زن ایرانی آزادی خود را که در ۱۷ دی ۱۳۱۴ به مراحم عالیه پدر سر سلسله دودمان پهلوی به دست آورده بود به لطف پسر سلطان خردمند خود تکمیل نمود و ورق زرینی بر تاریخ سلطنت پرافتخار محمدرضا شاه پهلوی اضافه گردید همه می‌دانیم که حق گرفتنی است نه دادنی زن ایرانی باید حقوق کامل خود را در سایه تدبیر و سیاست صحیح و نشان دادن لزوم وجود خویش در اجتماع به دست آورد زن در اجتماع از گرامی‌ترین وجودها و لازم‌ترین افراد است (صحیح است) کدام یک از ما هستیم که قیافه دوست داشتنی مادر را بتوانیم از خاطر دور داریم و کدام یک از ما می‌توانیم منکر وجود بسیار عزیز او باشیم، کدام یک از ما می‌توانیم بگوییم که ترقی ما، در نتیجه کاردانی و سیاست و رهبری صحیح آن موجود عزیز نبوده است در دوران زندگی هیچ کس را بیشتر از مادر دوست نداشته‌ایم به قول مرحوم ایرج میرزا (تا هستم و هست دارمش دوست) (احسنت) دنیا دنیای نظم و حساب است هیچ چیز بدون قاعده و قانون پیدا نمی‌شود در دنیای اسلام بانویی عزیزتر و گرامی‌تر از حضرت زهرا (ع) وجود ندارد فاطمه زهرا که پیغمبر اسلام این همه او را دوست می‌داشت فرمود زهرا خودت برای خودت کار کن این که می‌بینیم زهرا علیها سلام اولین بانوی اسلام پسری مانند حسین و دختری مثل زینب به دنبا تحویل می‌دهد باید بدانیم بر اثر لیاقت و فهم و دانش آن حضرت بوده است که توانسته است چنین فرزندانی به اجتماع تحویل دهد قال رسول‌الله: الجنه‌تحت اقدام الامهات بهشت زیرپای مادران است، در هر خانواده که زن یعنی رهبر حقیقی آن خانواده با سواد، مدیر و اجتماعی بوده است شوهر خوشبخت، فرزندان با سعادت و زندگی برای همه شیرین بوده است. امروز خوشبختانه ما می‌بینیم که دختران با ایمان ایرانی به خصوص آنها که در سایه حمایت و رهبری مادرانی دانا تربیت یافته‌اند به حکم آنکه. |
(مادر دانا توانا پرورد فرزند خویش) | (مادر دانا توانا پرورد فرزند خویش) | ||
| − | از تعلیم و تربیت کامل برخوردارند و در امور اجتماعی نیز جای خود را باز نموده‌اند سال‌های متمادی است که در مدرسه خانم‌ها از بهترین آموزگاران و دبیران به شمار می‌روند کاردانی معلم سادگی معلم صمیمیت و صفای معلم جای خود را در دل‌ها باز نموده است و امروز همه به لزوم وجود | + | از تعلیم و تربیت کامل برخوردارند و در امور اجتماعی نیز جای خود را باز نموده‌اند سال‌های متمادی است که در مدرسه خانم‌ها از بهترین آموزگاران و دبیران به شمار می‌روند کاردانی معلم سادگی معلم صمیمیت و صفای معلم جای خود را در دل‌ها باز نموده است و امروز همه به لزوم وجود بانوان در امر آموزش و پرورش پی برده‌اند زن در بیمارستان از دلسوزترین و جدیترین افراد است و در پرستاری فرشته‌اش می‌نامند و لوزم وجود عزیزش در این مورد نیز کاملاً تأیید شده است و اکنون در ادارات در بین هنرمندان و در سایر شئون اجتماعی و سیاسی در پاکی و سادگی و کاردانی و وطن‌پرستی و حسن انجام کارها زنان بسیار خوب امتحان داده‌اند. امروز از برکت وجود بانوان معلم در مدارس سرمایه‌های بزرگ و گوهرهای گرانبهایی از دوشیزگان به دست آمده است که کاملاً آینده بانون کشور را تضمین می‌کند اینها عموماً برای مادر شدن و تشکیل خانواده صحیح و انجام وظایف سنگین و خطیر دیگر مملکتی آماده و مهیا هستند. تصور نفرمایید بنده در این مورد مبالغه می‌کنم، هرگز، این نتیجه زحمات همکارانم در مدارس است که به رأی‌العین می‌بینم این دختران که از پاکیزه‌ترین دختران هستند در ضمن آن که ایمانی راسخ دارند با ترقیات و تمدن دنیای حاضر آشنا شده و در آینده نیمی از پیکر اجتماع را رونقی بسزا خواهند بخشید. قدر مسلم آنست که هنوز خیلی مطالب است که زن ایرانی باید به آن برسد و بدان پایه که لازمست هنوز به حقوق خود نرسیده‌اند امید است با لطف خداوند و در نتیجه کاردانی و اثبات حسن لیاقت و کمک برادران عزیز نقائص زندگی اجتماعی زنان ایران تکمیل شده و زن که کسی جز مادر و خواهر و دختر شما نیست به حق به مقام واقعی خواهد رسید. اقدامات شاهنشاه عظیم‌الشأن ایران درباره انقلاب ششم بهمن و بهره‌مند شدن زنان در مورد حقوق سیاسی و اجتماعی در تمام مردم دنیا اثرات نیکویی داشته است (صحیح است) و دنیا این اقدام مهم شاهنشاه را ستوده است ما می‌بینیم که در این باره برای تشکیل کنفرانس وضع زنان از تمام ممالک دنیا در ایران اجتماع می‌نمایند. یک بار دیگر این موهبت بزرگ را به زنان ایران تبریک گفته (احسنت) و مراتب سپاسگزاری زن ایرانی را به پیشگاه شاهنشاه ایران معروض می‌داریم و سرتعظیم در مقابل افکار مترقی معظم‌له می‌آوریم (احسنت). |
| − | + | '''رئیس -''' خانم دکتر دولتشاهی بفرمایید. | |
| − | + | '''بانو دکتر دولتشاهی'''- جناب آقای رئیس، آقایان و خانم‌های نماینده محترم فردا کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد در تهران هیجدهمین دوره اجلاسیه خود را با شرکت زنان پنج قاره دنیا آغاز می‌کند و مراسم افتتاح با نطق علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران به عمل خواهد آمد. از این فرصت استفاده می‌کنم تا شمه‌ای از طرز کار و سابقه نوزده ساله فعالیت این کمیسیون و کمک‌ها و راهنمایی‌هایی که از این راه به زنان نواحی مختلف دنیا شده است به عرض مجلس شورای ملی ایران برسانم. | |
| − | + | همانطور که همکاران محترم مستحضر هستند سازمان ملل متحد برای حفظ صلح به وجود آمده و به زودی معلوم شد که برای حفظ صلاح تلاش و کوشش‌های فراوانی لازم است از جمله مبارزه با جهل و بیسوادی مبارزه با بیسوادی مبارزه با بیماری مبارزه با فقر و گرسنگی مبارزه با ظلم و تبعیض‌های نژادی و مذهبی و همچنین تأمین حرمت و حیثیت بشر و تأمین تساوی حقوق بین مرد و زن و بین ملت‌ها و در بین افراد بشر بدون تمایز از حیث نژاد با زبان یا رنگ و جنس و مذهب و ملیت و وضع اجتماعی یا ثروث و یا ولادت برای تحقق بخشیدن به این آرمان‌های ارزنده بشری در سازمان ملل شوراها و کمیته‌ها و کمیسیون‌هایی به وجود آمدکه یکی از آنها کمیسیون مقام زن یا وضع زن می‌باشد که از کمیسیون‌های شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل است. این کمیسیون که به فرانسه Condition Des Femmes و به انگلیسی ِCommision of Status of Women نامیده می‌شود به فارسی آن را می‌شود کمیسیون مقام زن یا وضع زن نامید زیرا منظور از تشکیل آن روشن کردن وضع و مقام و موقعیت زن از لحاظ حقوقی و اجتماعی و از لحاظ آداب و رسوم و عقاید در مجامع مختلف بشری از طرفی و از طرف دیگر تهیه طرح‌ها و پیشنهاداتی برای بالا بردن حیثیت زنان در جوامع گوناگون و حفظ حقوق بیشتر آنان می‌باشد. در مورد دیگری به عرض مجلس محترم رساندم پس از تصویب اعلامیه حقوق بشر و تشکیل کمیسیون مقام زن از طرف سازمان ملل متحد مطالعات بسیاری در زمینه تحقیق وضع واقعی و حقوقی زنان در نزد ملل جهان به عمل آمد و ترتیب سمینارهای ناحیه‌ای برای مطالعه موقعیت زنان در نواحی مختلف دنیا داده شد و طرح‌های کافی برای بهبود وضع آنان تهیه گردید. اعلامیه‌ها و مقاوله نامه‌ها و سفارشنامه‌های متعددی که از طرف شوراهای سازمان ملل و مؤسسات اختصاصی آن و برای پیشرفت به طرف زندگی بهتر برای مردم دنیا تهیه شده‌اند در بسیاری از کشورها موجب اصلاحات اساسی در موازین قانونی و یا به وجود آمدن قوانین مفیدی برای آنها گشته است از جمله در زمانی که منشور ملل متحد به امضا رسید یعنی سازمان ملل متحد پایه‌گذاری شد فقط در نصف کشورهای آزاد دنیا زنان از حقوق سیاسی برخوردار بودند ولی از آن زمان تاکنون در متجاوز از ۶۰ کشور دیگر حقوق سیاسی به زنان اعطا شده است. | |
| − | |||
| − | همانطور که همکاران محترم مستحضر هستند سازمان ملل متحد برای حفظ صلح به وجود آمده و به زودی معلوم شد که برای حفظ صلاح تلاش و کوشش‌های فراوانی لازم است از جمله مبارزه با جهل و بیسوادی مبارزه با بیسوادی مبارزه با بیماری مبارزه با فقر و گرسنگی مبارزه با ظلم و تبعیض‌های نژادی و مذهبی و همچنین تأمین حرمت و حیثیت بشر و تأمین تساوی حقوق بین مرد و زن و بین ملت‌ها و در بین افراد بشر بدون تمایز از حیث نژاد با زبان یا رنگ و جنس و مذهب و ملیت و وضع اجتماعی یا ثروث و یا ولادت برای تحقق بخشیدن به این آرمان‌های ارزنده بشری در سازمان ملل شوراها و کمیته‌ها و کمیسیون‌هایی به وجود آمدکه یکی از آنها کمیسیون مقام زن یا وضع زن می‌باشد که از کمیسیون‌های شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل است. این کمیسیون که به فرانسه Condition Des Femmes و به انگلیسی ِCommision of Status of Women نامیده می‌شود به فارسی آن را می‌شود کمیسیون مقام زن یا وضع زن نامید زیرا منظور از تشکیل آن روشن کردن وضع و مقام و موقعیت زن از لحاظ حقوقی و اجتماعی و از لحاظ آداب و رسوم و عقاید در مجامع مختلف بشری از طرفی و از طرف دیگر تهیه طرح‌ها و پیشنهاداتی برای بالا بردن حیثیت زنان در جوامع گوناگون و حفظ حقوق بیشتر آنان می‌باشد. در مورد دیگری به عرض مجلس محترم رساندم پس از تصویب اعلامیه حقوق بشر و تشکیل کمیسیون مقام زن از طرف سازمان ملل متحد مطالعات بسیاری در زمینه تحقیق وضع واقعی و حقوقی زنان در نزد ملل جهان به عمل آمد و ترتیب سمینارهای ناحیه‌ای برای مطالعه موقعیت زنان در نواحی مختلف دنیا داده شد و طرح‌های کافی برای بهبود وضع آنان تهیه گردید. اعلامیه‌ها و مقاوله نامه‌ها و سفارشنامه‌های متعددی که از طرف شوراهای | ||
| − | |||
| − | سازمان ملل و مؤسسات اختصاصی آن و برای پیشرفت به طرف زندگی بهتر برای مردم دنیا تهیه شده‌اند در بسیاری از کشورها موجب اصلاحات اساسی در موازین قانونی و یا به وجود آمدن قوانین مفیدی برای آنها گشته است از جمله در زمانی که منشور ملل متحد به امضا رسید یعنی سازمان ملل متحد پایه‌گذاری شد فقط در نصف کشورهای آزاد دنیا زنان از حقوق سیاسی برخوردار بودند ولی از آن زمان تاکنون در متجاوز از ۶۰ کشور دیگر حقوق سیاسی به زنان اعطا شده است. | ||
از سال ۱۹۵۱ که طبق مقاوله نامه شماره ۱۰۰ سازمان بین‌المللی کارمزد مساوی در مقابل کار مساوی برای زنان و مردان توصیه شده است تاکنون ۴۶ کشور به این مقاوله نامه ملحق شده یا آن را تصویب کرده‌اند و در بسیاری کشورها مانند ایران نیز مفاد آن را اجرا می‌کنند (معلوم نیست چرا دولت ایران تاکنون به این مقاوله‌نامه ملحق نشده است) مقاوله نامه مربوط به امور ازدواج (رضایت در ازدواج، حداقل سن ازدواج، ثبت رسمی ازدواج) در همین سال‌های اخیر تهیه و پیشنهاد شد و در دو سال گذشته (تا دسامبر ۱۹۶۴) بیست و هشت کشور یا الحاق خود را بدان اعلام داشتند و یا آن را امضاء کردند. چنان که ملاحظه می‌فرمایید تمام این ۳ اصل از سال‌ها به این طرف در قوانین ایران ملحوظ است و اجرا می‌شود. همچنین اصل مزد مساوی در مقابل کار مساوی و عدم تبعیض در امر آموزش یا طرد بردگی و برده‌فروشی و اعمال مشابه بردگی. که متأسفانه شاید در اثر عدم توجه تاکنون الحاق ایران به بسیاری ازمقاوله‌نامه‌ها و سفارشنامه‌ها بدون جهت از تصویب مراجع قانونگذاری نگذشته و باعث شده است که نام ایران در فهرست موافقین این امور نیامده است و در نتیجه در جزوه‌ها و انتشارات سازمان ملل که به تمام کشورهای دنیا می‌رود نامی از ایران نیست و چه بسا که در بسیاری از کشورها ما را در زمره ممالک عقب‌افتاده‌ای تلقی کنند که هنوز از این مزایا برخوردار نیستند. | از سال ۱۹۵۱ که طبق مقاوله نامه شماره ۱۰۰ سازمان بین‌المللی کارمزد مساوی در مقابل کار مساوی برای زنان و مردان توصیه شده است تاکنون ۴۶ کشور به این مقاوله نامه ملحق شده یا آن را تصویب کرده‌اند و در بسیاری کشورها مانند ایران نیز مفاد آن را اجرا می‌کنند (معلوم نیست چرا دولت ایران تاکنون به این مقاوله‌نامه ملحق نشده است) مقاوله نامه مربوط به امور ازدواج (رضایت در ازدواج، حداقل سن ازدواج، ثبت رسمی ازدواج) در همین سال‌های اخیر تهیه و پیشنهاد شد و در دو سال گذشته (تا دسامبر ۱۹۶۴) بیست و هشت کشور یا الحاق خود را بدان اعلام داشتند و یا آن را امضاء کردند. چنان که ملاحظه می‌فرمایید تمام این ۳ اصل از سال‌ها به این طرف در قوانین ایران ملحوظ است و اجرا می‌شود. همچنین اصل مزد مساوی در مقابل کار مساوی و عدم تبعیض در امر آموزش یا طرد بردگی و برده‌فروشی و اعمال مشابه بردگی. که متأسفانه شاید در اثر عدم توجه تاکنون الحاق ایران به بسیاری ازمقاوله‌نامه‌ها و سفارشنامه‌ها بدون جهت از تصویب مراجع قانونگذاری نگذشته و باعث شده است که نام ایران در فهرست موافقین این امور نیامده است و در نتیجه در جزوه‌ها و انتشارات سازمان ملل که به تمام کشورهای دنیا می‌رود نامی از ایران نیست و چه بسا که در بسیاری از کشورها ما را در زمره ممالک عقب‌افتاده‌ای تلقی کنند که هنوز از این مزایا برخوردار نیستند. | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۰۸: | ||
اول اقدامی که از این بابت به عمل آمد بنا به پیشنهاد کمیسیون شورای اقتصادی و اجتماعی توصیه و سفارش به دولت‌های عضو سازمان نمود که ترتیبی در کشورهای خود اتخاذ نمایند که اولاً مقام زن در خانواده تحکیم گردد و مرد و زن بیشتر جنبه شریک و همسر و همکار یا حقوق و مسئولیت‌های مساوی بشوند ثانیاً حق کار و حق استفاده از ثروت برای زنان تأمین گردد. همان طور که همکاران محترم اطلاع دارند مسئله استقلال اقتصادی برای زنان کشورهای غربی بسیار اهمیت داشت و به خلاف ما زنان مسلمان آنها از این حق تا همین سال‌های اخیر برخوردار نبودند. تا این که در نتیجه کوشش‌های کمیسیون مقام زن و جمعیت‌های زنان به تدریج به عناوینی این حق زنان در کشورهای مزبور تثبیت گشت. | اول اقدامی که از این بابت به عمل آمد بنا به پیشنهاد کمیسیون شورای اقتصادی و اجتماعی توصیه و سفارش به دولت‌های عضو سازمان نمود که ترتیبی در کشورهای خود اتخاذ نمایند که اولاً مقام زن در خانواده تحکیم گردد و مرد و زن بیشتر جنبه شریک و همسر و همکار یا حقوق و مسئولیت‌های مساوی بشوند ثانیاً حق کار و حق استفاده از ثروت برای زنان تأمین گردد. همان طور که همکاران محترم اطلاع دارند مسئله استقلال اقتصادی برای زنان کشورهای غربی بسیار اهمیت داشت و به خلاف ما زنان مسلمان آنها از این حق تا همین سال‌های اخیر برخوردار نبودند. تا این که در نتیجه کوشش‌های کمیسیون مقام زن و جمعیت‌های زنان به تدریج به عناوینی این حق زنان در کشورهای مزبور تثبیت گشت. | ||
| − | همچنین مسئله ازدواج، رضایت در ازدواج، ثبت ازدواج و حداقل سن ازدواج. همان طور که همکاران محترم اطلاع دارند در بسیاری از کشورها دختران هنوز هم خرید و فروش می‌شوند بیوه‌ها به ارث به فرد دیگری از خانواده می‌رسند یا این که بچه‌های نابالغ به شوهر داده می‌شوند و یا در نتیجه نبودن ثبت رسمی ازدواج نابسامانی‌های فراوانی موجبات بهم‌ریختگی خانواده‌ها را فراهم می‌کنند و این مقاوله‌نامه که تازه دو سال است اعلام شده و انشاءالله به تدریج در تمام کشورها مثل کشور ما طرفدار پیدا کند موجب تدوین قوانین مفیدی خواهد شد که جلوی بسیاری از نابسامانی‌ها را در خانواده و اجتماع خواهد گرفت. چنانکه کشور همجوار و دوست ما پاکستان در ۴ سال قبل طی تصویب‌نامه‌ای که بعد به تصویب قوه مقننه آن کشور رسید ثبت ازدواج را الزامی نمود و رسیدگی به دعاوی خانوادگی و موضوع ازدواج‌های مجدد و طلاق را به شورای خانوادگی محول نمود. علاوه بر توصیه‌نامه و مقاوله‌نامه‌ها کمیسیون مبادرت به تشکیل سمینارهای | + | همچنین مسئله ازدواج، رضایت در ازدواج، ثبت ازدواج و حداقل سن ازدواج. همان طور که همکاران محترم اطلاع دارند در بسیاری از کشورها دختران هنوز هم خرید و فروش می‌شوند بیوه‌ها به ارث به فرد دیگری از خانواده می‌رسند یا این که بچه‌های نابالغ به شوهر داده می‌شوند و یا در نتیجه نبودن ثبت رسمی ازدواج نابسامانی‌های فراوانی موجبات بهم‌ریختگی خانواده‌ها را فراهم می‌کنند و این مقاوله‌نامه که تازه دو سال است اعلام شده و انشاءالله به تدریج در تمام کشورها مثل کشور ما طرفدار پیدا کند موجب تدوین قوانین مفیدی خواهد شد که جلوی بسیاری از نابسامانی‌ها را در خانواده و اجتماع خواهد گرفت. چنانکه کشور همجوار و دوست ما پاکستان در ۴ سال قبل طی تصویب‌نامه‌ای که بعد به تصویب قوه مقننه آن کشور رسید ثبت ازدواج را الزامی نمود و رسیدگی به دعاوی خانوادگی و موضوع ازدواج‌های مجدد و طلاق را به شورای خانوادگی محول نمود. علاوه بر توصیه‌نامه و مقاوله‌نامه‌ها کمیسیون مبادرت به تشکیل سمینارهای ناحیه‌ای برای مطالعه وضع زنان در نواحی مختلف دنیا نموده است مانند سمینار بانکوک در سال ۱۹۵۷ برای آسیای شرقی و سمینار برگوتا در ۱۹۵۹ برای زنان نیمکره غربی و سمینار آدیس آبابا در ۱۹۶۰ برای زنان آفریقایی و سمینارهای بخارست در سال ۶۱ و سنگاپور در سال ۶۲ و توکیو در سال ۶۳ برای مطالعه وضع زن در خانواده و قوانین خانواده خوشبختانه از طرف دولت ایران در اکثر این سمینارها نمایندگانی (البته از آقایان) شرکت نموده و از نزدیک ناظر مطالعات مربوطه بوده‌اند و گزارشاتی از قوانین کشور ما به مراجع بین‌المللی داده‌اند. در سال‌های اخیر افرادی از زنان نیز (البته اکثر به عنوان ناظر و به خرج خود) به این سمینارها رفته‌اند بنده امیدوارم شرکت آن آقایان در این قبیل مجامع باعث شود که از آنچه در مجامع بین‌المللی آموخته (و قطعاً مطالبی هم به دیگران آموخته‌اند) برای بهبود وضع خانواده‌ها به کار ببرند (انشاءالله). من از مذاکراتی که با بسیاری از این آقایان و قانون دانان دیگر نموده‌ام بسیار امیدوارم که دیگر دیر زمانی نکشد که قوانین خانواده به خصوص در امر حضانت اطفال و تبعیضات در طلاق به نحوی که مصالح همه افراد خانواده ملحوظ شود اصلاح گردد (صحیح است. احسنت) برادران گرامی ما از شما کمک و راهنمایی و همکاری می‌خواهیم. ما از خواهران ایرانی خود رشادت و گذشت و بردباری می‌خواهیم تا به یاری خداوند و با توجهات خاص اعلیحضرت شاهنشاه و همکاری مجلسین ایران انشاءالله این افتخار نیز نصیب این مجلس گردد که گرفتاری‌ها و دعواهای خانواده‌ها مبدل به صلح و سازش و آرامش گردد. آقایان تا دو سال قبل برخورداری از حقوق سیاسی برای زنان نیز خیلی دشوار می‌نمود که امروز مسئله حل شده‌ای است آنچه هم که امروز مشکل به نظر می‌رسد با دقت و تعمق و حسن‌نیت قابل حل خواهد شد خیال نمی‌کنم کسی از بین همکاران محترم ما عقیده داشته باشد که تمام سردفتران طلاق مردمانی هستند عادل و معصوم که صلاحیت اجرای طلاق را داشته باشند بیایید قوانینی بسازیم تا روح واقعی اسلام را که عدالت و صلح و سازش در امور اجتماعی و خانوادگی است مجری کنند. آقایان نمایندگان ناله‌ها و شکایت‌های زنان و مادران که اکثراً نتیجه جهل و نادانی و اغراض کوچک انسانی است مرتباً به دست شما و ما می‌رسد و ما هر دو کوشش در التیام آلام آنها می‌کنیم که غالباً هم به واسطه نارسایی قانون و مشکلات تشریفات دادرسی بی‌نتیجه می‌ماند. بیایید تا اشکالات کوچک را از میان برداریم تا به نتایج بزرگ برسیم. دعای خیر بچه‌های خوشبختی که در آتیه از پاشیده شدن کانون‌های گرم خانواده‌شان جلوگیری خواهد شد بدرقه راه ما و باعث آمرزش روح پدران خواهد شد. بیایید قوانین را به طریقی اصلاح کنیم که ارزش و حیث واقعی و انسانی زن رعایت گردد و مقام واقعی مادر که پیغمیر اسلام صلی‌الله علیه و آله بهشت را در زیر قدم‌های او قرار داده واقعاً ملحوظ گردد و حرمت خانواده محفوظ تا کی باید بچه‌های گوناگون با مادرهای جوربجور به وجود آیند تا باعث نفاق و چند دستگی که غالباً نسل بعد از نسل به ارث می‌رسد گردند یا افرادی ناراحت و عاصی و یا جانی و چاقوکش و امثال آن بار آیند؟ چرا باید مادر حتی بعد از فوت پدر حق سرپرستی و تربیت فرزندش را نداشته و جد پدری بر او اولویت داشته باشد؟ |
| − | |||
| − | ناحیه‌ای برای مطالعه وضع زنان در نواحی مختلف دنیا نموده است مانند سمینار بانکوک در سال ۱۹۵۷ برای آسیای شرقی و سمینار برگوتا در ۱۹۵۹ برای زنان نیمکره غربی و سمینار آدیس آبابا در ۱۹۶۰ برای زنان آفریقایی و سمینارهای بخارست در سال ۶۱ و سنگاپور در سال ۶۲ و توکیو در سال ۶۳ برای مطالعه وضع زن در خانواده و قوانین خانواده خوشبختانه از طرف دولت ایران در اکثر این سمینارها نمایندگانی (البته از آقایان) شرکت نموده و از نزدیک ناظر مطالعات مربوطه بوده‌اند و گزارشاتی از قوانین کشور ما به مراجع بین‌المللی داده‌اند. در سال‌های اخیر افرادی از زنان نیز (البته اکثر به عنوان ناظر و به خرج خود) به این سمینارها رفته‌اند بنده امیدوارم شرکت آن آقایان در این قبیل مجامع باعث شود که از آنچه در مجامع بین‌المللی آموخته (و قطعاً مطالبی هم به دیگران آموخته‌اند) برای بهبود وضع خانواده‌ها به کار ببرند (انشاءالله). من از مذاکراتی که با بسیاری از این آقایان و قانون دانان دیگر نموده‌ام بسیار امیدوارم که دیگر دیر زمانی نکشد که قوانین خانواده به خصوص در امر حضانت اطفال و تبعیضات در طلاق به نحوی که مصالح همه افراد خانواده ملحوظ شود اصلاح گردد (صحیح است. احسنت) برادران گرامی ما از شما کمک و راهنمایی و همکاری می‌خواهیم. ما از خواهران ایرانی خود رشادت و گذشت و بردباری می‌خواهیم تا به یاری خداوند و با توجهات خاص اعلیحضرت شاهنشاه و همکاری مجلسین ایران انشاءالله این افتخار نیز نصیب این مجلس گردد که گرفتاری‌ها و دعواهای خانواده‌ها مبدل به صلح و سازش و آرامش گردد. آقایان تا دو سال قبل برخورداری از حقوق سیاسی برای زنان نیز خیلی دشوار می‌نمود که امروز مسئله حل شده‌ای است آنچه هم که امروز مشکل به نظر می‌رسد با دقت و تعمق و حسن‌نیت قابل حل خواهد شد خیال نمی‌کنم کسی از بین همکاران محترم ما عقیده داشته باشد که تمام سردفتران طلاق مردمانی هستند عادل و معصوم که صلاحیت اجرای طلاق را داشته باشند بیایید قوانینی بسازیم تا روح واقعی اسلام را که عدالت و صلح و سازش در امور اجتماعی و خانوادگی است مجری کنند. آقایان نمایندگان ناله‌ها و شکایت‌های زنان و مادران که اکثراً نتیجه جهل و نادانی و اغراض کوچک انسانی است مرتباً به دست شما و ما می‌رسد و ما هر دو کوشش در التیام آلام آنها می‌کنیم که غالباً هم به واسطه نارسایی قانون و مشکلات تشریفات دادرسی بی‌نتیجه می‌ماند. بیایید تا اشکالات کوچک را از میان برداریم تا به نتایج بزرگ برسیم. دعای خیر بچه‌های خوشبختی که در آتیه از پاشیده شدن کانون‌های گرم خانواده‌شان جلوگیری خواهد شد بدرقه راه ما و باعث آمرزش روح پدران خواهد شد. بیایید قوانین را به طریقی اصلاح کنیم که ارزش و حیث واقعی و انسانی زن رعایت گردد و مقام واقعی مادر که پیغمیر اسلام صلی‌الله علیه و آله بهشت را در زیر قدم‌های او قرار داده واقعاً ملحوظ گردد و حرمت خانواده محفوظ تا کی باید بچه‌های گوناگون با مادرهای جوربجور به وجود آیند تا باعث نفاق و چند دستگی که غالباً نسل بعد از نسل به ارث می‌رسد گردند یا افرادی ناراحت و عاصی و یا جانی و چاقوکش و امثال آن بار آیند؟ چرا باید مادر حتی بعد از فوت پدر حق سرپرستی و تربیت فرزندش را نداشته و جد پدری بر او اولویت داشته باشد؟ | ||
| − | |||
| − | |||
| − | زنان به خصوص در روابط بین‌المللی را به کف با کفایت ایشان سپرده‌اند ارزنده‌ترین جلوه این توجه در ریاست هیأت نمایندگی ایران در کمیسیون مقام زن منعکس هست که والاحضرت معظم‌الیها به عهده گرفته‌اند و با قبول این مسئولیت معرف نیات بلند برادر تاجدارشان در برابر ملل راقیه جهان گشته‌اند زبان شکرگزاری زنان ایران در مقابل عطایای بزرگ شاهنشاه و تلاش‌های بی‌پایان والاحضرت ریاست عالیه شورای عالی جمعیت‌های زنان ایران نارسا و الکن است تنها راه سپاسگزاری ما شرکت بیشتر و کاملتر در برنامه‌های خدمات ملی و انجام هر چه بهتر وظایف محوله در به ثمر زساندن برنامه‌های انقلاب شاه و مردم می‌باشد و بس. (احسنت). | + | از مطلب زیاد دور نشوم خوشبختانه کمیسیون مقام زن در زمانی در کشور ما تشکیل می‌گردد که زنان ایران هم بنا به قوانین و سنن باستانی و هم بنا به مزایای اعطایی در ۱۷ دی ۱۳۱۴ و ششم بهمن و ۸ اسفند ۱۳۴۱ از بیشتر حقوق حقه بشری برخوردار هستند و با توجهات خاص شخص اعلیحضرت شاهنشاه که توجه کامل به کلیه مسائل اجتماعی و ارتباط آنها با یکدیگر و لزوم برقراری مقررات مورد لزوم دارند موجبات دلگرمی و امیدواری برای خواهران ما کاملاً فراهم است (صحیح است) در اینجا لازم می‌دانم به اطلاع مجلس شورای ملی برسانم که تلاش و کوشش‌های صمیمانه شخص والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی از شش سال به این طرف یک عامل بزرگ برای هم‌آهنگ کردن فعالیت‌های زنان و شناساندن زن ایرانی در مجامع بین‌المللی و در حمایت و تشویق از زنان برای پیشرفت و برای به دست آوردن حقوق سیاسی و اجتماعی آنان بوده است (صحیح است) که تاریخ اجتماعی ایران آن را ثبت خواهد کرد، در نتیجه این زحمات و کوشش‌های شخص ایشان بوده است که اعلیحضرت همایون شاهنشاه نظارت عالیه بر برنامه‌های فعالیت‌های زنان به خصوص در روابط بین‌المللی را به کف با کفایت ایشان سپرده‌اند ارزنده‌ترین جلوه این توجه در ریاست هیأت نمایندگی ایران در کمیسیون مقام زن منعکس هست که والاحضرت معظم‌الیها به عهده گرفته‌اند و با قبول این مسئولیت معرف نیات بلند برادر تاجدارشان در برابر ملل راقیه جهان گشته‌اند زبان شکرگزاری زنان ایران در مقابل عطایای بزرگ شاهنشاه و تلاش‌های بی‌پایان والاحضرت ریاست عالیه شورای عالی جمعیت‌های زنان ایران نارسا و الکن است تنها راه سپاسگزاری ما شرکت بیشتر و کاملتر در برنامه‌های خدمات ملی و انجام هر چه بهتر وظایف محوله در به ثمر زساندن برنامه‌های انقلاب شاه و مردم می‌باشد و بس. (احسنت). |
| − | رئیس- آقای دکتر رهنوردی بفرمایید. | + | '''رئیس -''' آقای دکتر رهنوردی بفرمایید. |
| − | دکتر رهنوردی- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم بنده خواستم از موقعیت استفاده کنم و به مناسبت روز تاریخی نهم اسفند چند کلمه‌ای به عرض نمایندگان محترم ملت ایران برسانم اکثر آقایان محترم چون خودشان از مبارزان راه آزادی و سعادت ملت ایران هستند (مهندس عطایی-همه هستند) عرض کردم اکثراً و همگیشان مخصوصاً جناب آقای مهندس عطایی، در هر صورت همه به یاد دارند که در آن روزها متأسفانه روی جریانات سیاسی حکومت به دست عده‌ای عوام‌فریب و عده‌ای که در زیر لوای ملت دوستی و برای آن که بگویند می‌خواهند به علت ایران راه سعادت و خوشبختی را نشان بدهند استقلال مملکت را به پرتگاه نیستی نزدیک کردند در آن روزها آقایان نمایندگان محترم به خاطر دارند که چه اوضاع آشفته‌ای در تهران و شهرستان‌ها حکمفرما بوده تا این که در روز ۹ اسفند شاهنشاه محبوب ما تصمیم گرفتند برای مدت کوتاهی برای استراحت به خارج از کشور تشریف ببرند این خبر برای جوانان وطن و برای شاهدوستان و میهن‌پرستان فوق‌العاده ناراحت‌کننده بود عده‌ای از میهن‌پرستان و شاهدوستان دور هم جمع شدند مخصوصاً وظیفه خودم می‌دانم از جوانان وطن‌پرستی که در سازمان تاج پرورش یافته بودند یاد کنم آنها دست به دست هم دادند گروهی عظیم تشکیل شد و به جلوی کاخ سلطنتی رهسپار شدیم با وجود این که از طرف دولت و دولتیان مورد تهدید واقع شده بودیم و هر آن ما را به زندان و تبعید تهدید می‌کردند ولی ما قسم خوردیم که نخواهیم گذاشت شاهنشاه وطن را ترک کنند (احسنت) و گفتیم تا جان در بدن داریم مبارزه خواهیم کرد و شاهنشاه را در میان ملت نگاه خواهیم داشت برای این که تشخیص داده بودیم وجود شاهنشاه در این مملکت ضروری و واجب است خوشبختانه استدعای ملت ایران مورد قبول شاهنشاه قرار گرفت و دستور فرمودند که اعلام شود شاهنشاه از مسافرت صرفنظر فرمودند درست به خاطر دارم ساعت یک و نیم بعد از نصف شب بود که دستور فرمودند نمایندگان ملت برای زیارتشان شرفیاب شوند چهار نفر انتخاب شدیم یکی تیمسار سرلشگر خسروانی فرمانده فعلی ناحیه یک ژاندارمری دیگری آقای محسن عدل طباطبایی رئیس فعلی مهمانخانه شاهی هم بنده و چهارمی هم آقای گودرزی نامی بودند که اکنون اطلاع ندارم کجا تشریف دارند ما شرفیاب شدیم و شاهنشاه با همان روی باز در حالی که آقای حسین مکی نماینده آن دوره هم شرف حضور داشتند با قیافه فوق‌العاده مصمم و خونسرد فرمودند که من که گفتم از مسافرت صرفنظر کردم چرا مردم پراکنده نمی‌شوند با حالی که برای ما بسیار ناراحت کننده بود به عرض‌شان رساندیم که ملت ایران می‌خواهند حتماً اطمینان خاطری حاصل کنند و بعد پراکنده شوند شاهنشاه فرمودند از طرف من به ملت بگویید که من تا جان در بدن دارم برای سعادت و آزادی ملت ایران مبارزه خواهم کرد و چون نخواستند که من به این مسافرت بروم نخواهم رفت و بالاخره ما با اطمینان خاطر کاخ سلطنتی را ترک کردیم در حالی که باز هم نگران بودیم ولی اطمینان داشتیم که اعلیحضرت همایونی دیگر به مسافرت نخواهند رفت این مبارزات شاهنشاه و ملت ایران بالاخره بعد از سال‌ها به نتیجه رسید و شاهنشاه انقلاب ششم بهمن را رهبری فرمودند و به تصویب ملت ایران ریسد و ما نمایندگان ملت ایران چه از طبقه کارگر چه از طبقه کشاورز و چه از طبقه روشنفکر به خانه ملت راه یافتیم در حالی که شما بهتر از بنده می‌دانید این صندلی‌ها متعلق به کسانی بود که جز برای منافع شخصی و جز برای پر کردن جیب‌های خودشان اقدامی نمی‌کردند (صحیح است) (مهندس ارفع- بعضیشان) اجازه بفرمایید. | + | '''دکتر رهنوردی'''- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم بنده خواستم از موقعیت استفاده کنم و به مناسبت روز تاریخی نهم اسفند چند کلمه‌ای به عرض نمایندگان محترم ملت ایران برسانم اکثر آقایان محترم چون خودشان از مبارزان راه آزادی و سعادت ملت ایران هستند (مهندس عطایی-همه هستند) عرض کردم اکثراً و همگیشان مخصوصاً جناب آقای مهندس عطایی، در هر صورت همه به یاد دارند که در آن روزها متأسفانه روی جریانات سیاسی حکومت به دست عده‌ای عوام‌فریب و عده‌ای که در زیر لوای ملت دوستی و برای آن که بگویند می‌خواهند به علت ایران راه سعادت و خوشبختی را نشان بدهند استقلال مملکت را به پرتگاه نیستی نزدیک کردند در آن روزها آقایان نمایندگان محترم به خاطر دارند که چه اوضاع آشفته‌ای در تهران و شهرستان‌ها حکمفرما بوده تا این که در روز ۹ اسفند شاهنشاه محبوب ما تصمیم گرفتند برای مدت کوتاهی برای استراحت به خارج از کشور تشریف ببرند این خبر برای جوانان وطن و برای شاهدوستان و میهن‌پرستان فوق‌العاده ناراحت‌کننده بود عده‌ای از میهن‌پرستان و شاهدوستان دور هم جمع شدند مخصوصاً وظیفه خودم می‌دانم از جوانان وطن‌پرستی که در سازمان تاج پرورش یافته بودند یاد کنم آنها دست به دست هم دادند گروهی عظیم تشکیل شد و به جلوی کاخ سلطنتی رهسپار شدیم با وجود این که از طرف دولت و دولتیان مورد تهدید واقع شده بودیم و هر آن ما را به زندان و تبعید تهدید می‌کردند ولی ما قسم خوردیم که نخواهیم گذاشت شاهنشاه وطن را ترک کنند (احسنت) و گفتیم تا جان در بدن داریم مبارزه خواهیم کرد و شاهنشاه را در میان ملت نگاه خواهیم داشت برای این که تشخیص داده بودیم وجود شاهنشاه در این مملکت ضروری و واجب است خوشبختانه استدعای ملت ایران مورد قبول شاهنشاه قرار گرفت و دستور فرمودند که اعلام شود شاهنشاه از مسافرت صرفنظر فرمودند درست به خاطر دارم ساعت یک و نیم بعد از نصف شب بود که دستور فرمودند نمایندگان ملت برای زیارتشان شرفیاب شوند چهار نفر انتخاب شدیم یکی تیمسار سرلشگر خسروانی فرمانده فعلی ناحیه یک ژاندارمری دیگری آقای محسن عدل طباطبایی رئیس فعلی مهمانخانه شاهی هم بنده و چهارمی هم آقای گودرزی نامی بودند که اکنون اطلاع ندارم کجا تشریف دارند ما شرفیاب شدیم و شاهنشاه با همان روی باز در حالی که آقای حسین مکی نماینده آن دوره هم شرف حضور داشتند با قیافه فوق‌العاده مصمم و خونسرد فرمودند که من که گفتم از مسافرت صرفنظر کردم چرا مردم پراکنده نمی‌شوند با حالی که برای ما بسیار ناراحت کننده بود به عرض‌شان رساندیم که ملت ایران می‌خواهند حتماً اطمینان خاطری حاصل کنند و بعد پراکنده شوند شاهنشاه فرمودند از طرف من به ملت بگویید که من تا جان در بدن دارم برای سعادت و آزادی ملت ایران مبارزه خواهم کرد و چون نخواستند که من به این مسافرت بروم نخواهم رفت و بالاخره ما با اطمینان خاطر کاخ سلطنتی را ترک کردیم در حالی که باز هم نگران بودیم ولی اطمینان داشتیم که اعلیحضرت همایونی دیگر به مسافرت نخواهند رفت این مبارزات شاهنشاه و ملت ایران بالاخره بعد از سال‌ها به نتیجه رسید و شاهنشاه انقلاب ششم بهمن را رهبری فرمودند و به تصویب ملت ایران ریسد و ما نمایندگان ملت ایران چه از طبقه کارگر چه از طبقه کشاورز و چه از طبقه روشنفکر به خانه ملت راه یافتیم در حالی که شما بهتر از بنده می‌دانید این صندلی‌ها متعلق به کسانی بود که جز برای منافع شخصی و جز برای پر کردن جیب‌های خودشان اقدامی نمی‌کردند (صحیح است) (مهندس ارفع- بعضیشان) اجازه بفرمایید. |
| − | البته بعضیشان در همه جا استثنا هست برای این که اگر آنها می‌خواستند کار کنند که ما به اینجا کشیده نمی‌شدیم آنها در به ثمر رسیدن آرمان‌های ششم بهمن دارند ایجاد سد می‌کنند و چوب لای چرخ دولت می‌گذارند اینها سال‌ها در این مملکت حکومت کردند بفرمایید چه کار کردند (صحیح است) حالا دایه‌های مهربانتر از مادر شده‌اند آن روزها که آمدند اینجا و کارهای حساس دولتی را داشتند چه کار کردند و حالا که یک عده‌ای جوان آمده‌اند با نهایت حسن‌نیت و صداقت و پاکدامنی کار می‌کنند و آماده هستند شب و روز برای آسایش ملت ایران تحت رهبری شاهنشاه کار بکنند ایراد می‌گیرند (صحیح است) در هر صورت انقلاب ششم بهمن به وقوع پیوست و ملت ایران نمایندگان خود را به مجلس فرستاد و حکومت حزبی به دست عده‌ای جوان صدیق و تحصیل‌کرده و روشنفکر افتاد برنامه‌های عمرانی و اصلاحی تدوین شد و روی آن برنامه‌ها شروع به اقدام گردید متأسفانه در این مبارزه ملی ما یکی از سربازانی فداکار و از جان گذشته را از دست دادیم ولی بنده می‌خواهم از این مکان مقدس به ملت ایران اطمینان بدهم که ما همه جوانان و وطن‌پرستان و شاهدوستان تا آخرین قطره خون خود در راه به ثمر رساندن آرمان‌های ششم بهمن مبارزه خواهیم کرد (احسنت) از خداوند بزرگ مسألت می‌کنم که در این راه ما را یاری بفرماید و امیدوارم کسانی که نیت خدمت به این مملکت دارند همیشه پیروز بشوند (احسنت- آفرین) | + | البته بعضیشان در همه جا استثنا هست برای این که اگر آنها می‌خواستند کار کنند که ما به اینجا کشیده نمی‌شدیم آنها در به ثمر رسیدن آرمان‌های ششم بهمن دارند ایجاد سد می‌کنند و چوب لای چرخ دولت می‌گذارند اینها سال‌ها در این مملکت حکومت کردند بفرمایید چه کار کردند (صحیح است) حالا دایه‌های مهربانتر از مادر شده‌اند آن روزها که آمدند اینجا و کارهای حساس دولتی را داشتند چه کار کردند و حالا که یک عده‌ای جوان آمده‌اند با نهایت حسن‌نیت و صداقت و پاکدامنی کار می‌کنند و آماده هستند شب و روز برای آسایش ملت ایران تحت رهبری شاهنشاه کار بکنند ایراد می‌گیرند (صحیح است) در هر صورت انقلاب ششم بهمن به وقوع پیوست و ملت ایران نمایندگان خود را به مجلس فرستاد و حکومت حزبی به دست عده‌ای جوان صدیق و تحصیل‌کرده و روشنفکر افتاد برنامه‌های عمرانی و اصلاحی تدوین شد و روی آن برنامه‌ها شروع به اقدام گردید متأسفانه در این مبارزه ملی ما یکی از سربازانی فداکار و از جان گذشته را از دست دادیم ولی بنده می‌خواهم از این مکان مقدس به ملت ایران اطمینان بدهم که ما همه جوانان و وطن‌پرستان و شاهدوستان تا آخرین قطره خون خود در راه به ثمر رساندن آرمان‌های ششم بهمن مبارزه خواهیم کرد (احسنت) از خداوند بزرگ مسألت می‌کنم که در این راه ما را یاری بفرماید و امیدوارم کسانی که نیت خدمت به این مملکت دارند همیشه پیروز بشوند (احسنت- آفرین). |
| + | ==- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به واگذاری حمل و نقل اجناس اهدایی دولت‌ها و مؤسسات خیریه و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن به شیر و خورشید سرخ ایران و ارسال به مجلس سنا== | ||
۳- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به واگذاری حمل و نقل اجناس اهدایی دولت‌ها و مؤسسات خیریه و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن به شیر و خورشید سرخ ایران و ارسال به مجلس سنا | ۳- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به واگذاری حمل و نقل اجناس اهدایی دولت‌ها و مؤسسات خیریه و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن به شیر و خورشید سرخ ایران و ارسال به مجلس سنا | ||
| − | رئیس- وارد دستور می‌شویم گزارش شور دوم لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری مطرح است قرائت می‌شود. | + | '''رئیس -''' وارد دستور می‌شویم گزارش شور دوم لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری مطرح است قرائت می‌شود. |
<div class="center" style="width: auto; margin-left: auto; margin-right: auto;"> (بشرح زیر قرائت شد)</div> | <div class="center" style="width: auto; margin-left: auto; margin-right: auto;"> (بشرح زیر قرائت شد)</div> | ||
| − | گزارش شور دوم از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی | + | '''گزارش شور دوم از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی''' |
کمیسیون بودجه در جلسه اول اسنفد ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه شماره ۲۰۶۷۱-۵/۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۴۶ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش شور اول را عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید. | کمیسیون بودجه در جلسه اول اسنفد ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه شماره ۲۰۶۷۱-۵/۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۴۶ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش شور اول را عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید. | ||
| خط ۱۴۱: | خط ۱۳۱: | ||
به استناد ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ ماده واحده ذیل تصویب می‌شود. | به استناد ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ ماده واحده ذیل تصویب می‌شود. | ||
| − | ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود مسئولیت ترخیص و حمل و نقل داخلی و توزیع مواد خوراکی اهدایی از طرف دولت‌ها و مؤسسات خیریه خارجی را به عهده جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران واگذار نماید. | + | '''ماده واحده-''' به دولت اجازه داده می‌شود مسئولیت ترخیص و حمل و نقل داخلی و توزیع مواد خوراکی اهدایی از طرف دولت‌ها و مؤسسات خیریه خارجی را به عهده جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران واگذار نماید. |
| − | تبصره ۱- اعتبار لازم برای انجام هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون از طرف دولت در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران گذارده می‌شود که طبق مقررات مالی آن جمعیت به مصرف برسد. | + | * تبصره ۱- اعتبار لازم برای انجام هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون از طرف دولت در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران گذارده می‌شود که طبق مقررات مالی آن جمعیت به مصرف برسد. |
| − | تبصره ۲- نحوه توزیع کالا و اجازه پرداخت مخارج لازم ونظارت در هزینه‌ها با کمیسیونی مرکب از معاونین وزارتخانه‌های دارایی و کشور و مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران خواهد بود و اسناد هزینه‌های انجام شده پس از رسیدگی از طرف کمیسیونی مرکب از نماینده وزارت دارای و رؤسای حسابداری وزارت کشور و جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به حساب قطعی منظور خواهد شد. | + | * تبصره ۲- نحوه توزیع کالا و اجازه پرداخت مخارج لازم ونظارت در هزینه‌ها با کمیسیونی مرکب از معاونین وزارتخانه‌های دارایی و کشور و مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران خواهد بود و اسناد هزینه‌های انجام شده پس از رسیدگی از طرف کمیسیونی مرکب از نماینده وزارت دارای و رؤسای حسابداری وزارت کشور و جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به حساب قطعی منظور خواهد شد. |
| − | تبصره ۳- اعتباراتی که تا کنون از طرف دولت به منظور اجرای برنامه‌های مربوط به این قانون در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران گذاشته شده و یا در آینده گذاشته می‌شود بر طبق مقررات این قانون قابل مصرف و احتساب می‌باشد. | + | * تبصره ۳- اعتباراتی که تا کنون از طرف دولت به منظور اجرای برنامه‌های مربوط به این قانون در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران گذاشته شده و یا در آینده گذاشته می‌شود بر طبق مقررات این قانون قابل مصرف و احتساب می‌باشد. |
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران می‌تواند باقیمانده اعتبارات مذکور را در هر مورد برای اجرای برنامه‌های بعدی به مصرف برساند. | جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران می‌تواند باقیمانده اعتبارات مذکور را در هر مورد برای اجرای برنامه‌های بعدی به مصرف برساند. | ||
| − | مخبر کمیسیون بودجه- کریم اهری | + | مخبر کمیسیون بودجه- کریم اهری. |
| − | |||
| − | |||
| − | کمیسیون قوانین دارایی | + | '''گزارش شور دوم از کمیسیون قوانین دارایی به مجلس شورای ملی''' |
| − | لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. | + | کمیسیون قوانین دارایی در جسه سوم اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای سراج حجازی معاون وزارت کشور لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. |
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید. | اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید. | ||
| − | رئیس کمیسیون قوانین دارایی- خواجه‌نوری | + | رئیس کمیسیون قوانین دارایی- خواجه‌نوری. |
| − | گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی | + | '''گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی''' |
کمیسیون کشور در جلسه اول اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید. | کمیسیون کشور در جلسه اول اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید. | ||
| − | مخبر کمیسیون کشور- رضا مجد | + | مخبر کمیسیون کشور- رضا مجد. |
| − | رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود. | + | '''رئیس -''' ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود. |
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد) | (اسامی نمایندگان به ترتیب آتی به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد) | ||
| − | دکتر زعفرانلو، مجد، خواجه‌نوری، دکتر عدل، بوشهری، معتمدی، موسوی ماکویی، روستا، ثانی، مهندس عطایی، دکتر یزدان‌پناه، آقایان، رضوی، روحانی، محدث‌زاده، باغمیشه، صائب، سیفی، دکتر خطیبی، مصطفوی، نیری، پاینده، دکتر سعید، مهندس کیا، سعید وزیری، دکتر ضیائی، دکتر وحیدنیا، کنگرلو، دکتر مبین، ریگی، دکتر کیان، مهندس ارفع، مهندس پروشانی، پروین، البرزی، لفوطی، نیاکان، هیراد، زرگرزاده، قلعه‌جوقی، ذبیحی، دکتر کلالی، پژند، ضابطی، شفیعی‌پور کرمانی، مهندس جلالی نوری، طالب‌زاده، زند، مهندس مالک، دکتر الموتی، مافی، توسلی، دکتر فربود، پزشکی، دکتر موثقی، دکتر حاتم، دکتر عدل طباطبایی، دکتر رشتی، شیخ‌الاسلامی، اقبالی، امینی خراجی، حاذقی، صفی‌پور، ملک‌زاده آملی، صائبی، دکتر اعتمادی، میرافضل، دکتر حسینی، مرادی، حکمت یزدی، متوی باشی، رهبر، دکتر مدنی، مهندس بهبودی، دکتر مهدیزاده، مهندس عدلی، مهندس صدقیانی، اوزار، شاخویی، میرهادی، مهندس انصاری، حقشناس، پورادبی، نصیری، بهادری، مرادی، تبریزی، فهیمی، تهرانی، مهندس زنجانچی، اهری، زهتاب‌فرد، صدری کیوان، مهندس ریاحی، کسرائی، قراچورلو، احتشامی، مهندس صائبی، مهندس جلالی، مهندس برومند، دکتر نجیمی، مهندس زرآور، دکتر غنی، ارسنجانی، مهندس آصفی، مهندس اخوان، مهندس اسدی سمیع، پاکذات، ادیب‌سمیعی، دکتر اسفندیار یگانگی، تیمسار حکیمیان، تیمسار نکوزاد، تیمسار همایونی، کورس، کشفی، سلیمانی، رجایی، بدر صالحیان، دکتر صالحی، کبیری، شکیبا، دکتر امامی، دکتر بقایی یزدی، صادق احمدی، مهندس ریاضی، مهندی معینی، حبیبی، سرتیپ‌پور، رسول پرویزی، جاوید، کلانتر هرمزی، آموزگار، دکتر صاحب‌قلم، ایلخان، موسوی، دکتر رضوانی، دکتر مهذب، دکتر اسفندیاری، اولیا. | + | : دکتر زعفرانلو، مجد، خواجه‌نوری، دکتر عدل، بوشهری، معتمدی، موسوی ماکویی، روستا، ثانی، مهندس عطایی، دکتر یزدان‌پناه، آقایان، رضوی، روحانی، محدث‌زاده، باغمیشه، صائب، سیفی، دکتر خطیبی، مصطفوی، نیری، پاینده، دکتر سعید، مهندس کیا، سعید وزیری، دکتر ضیائی، دکتر وحیدنیا، کنگرلو، دکتر مبین، ریگی، دکتر کیان، مهندس ارفع، مهندس پروشانی، پروین، البرزی، لفوطی، نیاکان، هیراد، زرگرزاده، قلعه‌جوقی، ذبیحی، دکتر کلالی، پژند، ضابطی، شفیعی‌پور کرمانی، مهندس جلالی نوری، طالب‌زاده، زند، مهندس مالک، دکتر الموتی، مافی، توسلی، دکتر فربود، پزشکی، دکتر موثقی، دکتر حاتم، دکتر عدل طباطبایی، دکتر رشتی، شیخ‌الاسلامی، اقبالی، امینی خراجی، حاذقی، صفی‌پور، ملک‌زاده آملی، صائبی، دکتر اعتمادی، میرافضل، دکتر حسینی، مرادی، حکمت یزدی، متوی باشی، رهبر، دکتر مدنی، مهندس بهبودی، دکتر مهدیزاده، مهندس عدلی، مهندس صدقیانی، اوزار، شاخویی، میرهادی، مهندس انصاری، حقشناس، پورادبی، نصیری، بهادری، مرادی، تبریزی، فهیمی، تهرانی، مهندس زنجانچی، اهری، زهتاب‌فرد، صدری کیوان، مهندس ریاحی، کسرائی، قراچورلو، احتشامی، مهندس صائبی، مهندس جلالی، مهندس برومند، دکتر نجیمی، مهندس زرآور، دکتر غنی، ارسنجانی، مهندس آصفی، مهندس اخوان، مهندس اسدی سمیع، پاکذات، ادیب‌سمیعی، دکتر اسفندیار یگانگی، تیمسار حکیمیان، تیمسار نکوزاد، تیمسار همایونی، کورس، کشفی، سلیمانی، رجایی، بدر صالحیان، دکتر صالحی، کبیری، شکیبا، دکتر امامی، دکتر بقایی یزدی، صادق احمدی، مهندس ریاضی، مهندی معینی، حبیبی، سرتیپ‌پور، رسول پرویزی، جاوید، کلانتر هرمزی، آموزگار، دکتر صاحب‌قلم، ایلخان، موسوی، دکتر رضوانی، دکتر مهذب، دکتر اسفندیاری، اولیا. |
(آرای مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید) | (آرای مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید) | ||
| − | آرای موافق ۱۳۶. | + | * آرای موافق ۱۳۶. |
| − | + | * ورقه سفید بی‌اسم به علت امتناع ۶ برگ. | |
| − | ورقه سفید بی‌اسم به علت امتناع ۶ برگ | ||
'''رئیس -''' لایحه با ۱۳۶ رأی موافق تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود. | '''رئیس -''' لایحه با ۱۳۶ رأی موافق تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود. | ||
| − | اسامی موافقین - آقایان | + | '''اسامی موافقین -''' |
| + | : آقایان حاذقی، مهندس پرویز بهبودی، اوزار، دکتر یگانگی، صادق احمدی، دکتر نجیمی، سرتیپ حکیمیان، کورس، مهندس برومند، فولادوند، موسوی، شکیبا، سرلشگر نکوزاد، سلیمانی، کشفی، مهندس صائبی، سرلشگر همایونی، مهندس ریاضی، مهندس معینی، دکتر امامی خوئی، مهندس آصفی، دکتر غنی، احتشامی، دکتر بقایی یزدی، میرافضل، دکتر حاتم، دکتر رشتی، اقبالی، ملک‌زاده آملی، ضابطی طرقی، هیراد، حیدر صائبی، پزشکی، دکتر موثقی، لفوطی، قلعه‌جوقی، دکتر صاحب‌قلم، آموزگار، ایلخان، کهزاد البرزی، مهندس اخوان، مافی، زند، نیری، دکتر کیان، دکتر کلالی، مصطفوی نائینی، دکتر الموتی، مهندس جلالی، پاینده، ذبیحی سلطان احمدی، دکتر سعید، مهندس پروشانی، ریگی، مهندس ارفع، شفیعی‌پور، کرمانی، مهندس انصاری، پروین، کلانتر هرمزی، مجد، دکتر زعفرانلو، پاکذات، زهتاب‌فرد، صائب، مهندس کیا، سیفی، محدث‌زاده، میرهادی، توسلی، حبیبی، امینی خراجی، سرتیپ‌پور، سعید وزیری، نیاکان، کنگرلو، رجایی، دکتر صالحی، ادیب سمیعی، زرگرزاده، پژند، طالب‌زاده، بدر صالحیان، مهندس عدلی، نصیری، بهادری، قاسم مرادی، دکتر عدل طباطبایی، دکتر مدنی، رهبر، دکتر سعید حکمت، مهندس مالک، دکتر مهذب، دکتر رضوانی، مهندس جلالی نوری، صفی‌پور، پرویزی، ثامنی، دکتر عدل، حکمت یزدی، متولی‌باشی، پور ادبی، تبریزی، مهندس زنجانچی، حسینی، دکتر مهدیزاده، اهری، قراچورلو، مهندس ریاحی، تهرانی، کسرایی، علی مرادی، مهندس زرآور، ارسنجانی، دکتر اعتمادی، دکتر رهنوردی، حقشناس، فهیمی، مهندس عطایی، کیوان، مهندس صدقیانی، دکتر فربود، دکتر یزدان‌پناه، معتمدی، بوشهری، خواجه‌نوری، دکتر خطیبی، روستا، شاخویی، آقایان، رضوی، دکتر ضیایی، شیخ‌الاسلامی، موسوی ماکویی، روحانی، دکتر مبین، مهندس اسدی سمیع. | ||
| − | + | '''اسامی ممتنعین:''' | |
| − | + | : وحیدنیا، موسوی کبیری، رائی، باغمیشه، جاوید، اولیا، دکتر اسفندیاری. | |
| − | اسامی ممتنعین: وحیدنیا، موسوی کبیری، رائی، باغمیشه، جاوید، اولیا، دکتر اسفندیاری. | ||
| + | ==- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج و ارسال به مجلس سنا== | ||
۴- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج و ارسال به مجلس سنا | ۴- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج و ارسال به مجلس سنا | ||
| − | رئیس- گزارش شور دوم لایحه راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج مطرح است قرائت می‌شود. | + | '''رئیس -''' گزارش شور دوم لایحه راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج مطرح است قرائت می‌شود. |
| − | ( | + | <div class="center" style="width: auto; margin-left: auto; margin-right: auto;"> (بشرح زیر خوانده شد)</div> |
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی | گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی | ||
| خط ۲۲۹: | خط ۲۱۷: | ||
رئیس- ماده اول و دوم این لایحه قبلاً تصویب شده است ماده سوم قرائت می‌شود. | رئیس- ماده اول و دوم این لایحه قبلاً تصویب شده است ماده سوم قرائت می‌شود. | ||
| − | ( | + | <div class="center" style="width: auto; margin-left: auto; margin-right: auto;"> (بشرح زیر خوانده شد)</div> |
ماده ۳- دولت می‌تواند در صورت لزوم مستحدثاتی را که در حریم دریاچه سدها قبل از تصویب این قانون ایجاد شده است به شرح زیر خریداری و تصرف نماید: | ماده ۳- دولت می‌تواند در صورت لزوم مستحدثاتی را که در حریم دریاچه سدها قبل از تصویب این قانون ایجاد شده است به شرح زیر خریداری و تصرف نماید: | ||
| خط ۲۵۳: | خط ۲۴۱: | ||
رئیس- آقای حاذقی فرمایشی دارید؟ (حاذقی- موافقم) مخالفی نیست، نظر دیگری نسبت به ماده ۳ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده سوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود. | رئیس- آقای حاذقی فرمایشی دارید؟ (حاذقی- موافقم) مخالفی نیست، نظر دیگری نسبت به ماده ۳ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده سوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود. | ||
| − | ( | + | <div class="center" style="width: auto; margin-left: auto; margin-right: auto;"> (بشرح زیر خوانده شد)</div> |
| − | ماد ۴- دولت مأمور اجرای این قانون است. | + | '''ماد ۴-''' دولت مأمور اجرای این قانون است. |
| − | رئیس- نسبت به ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده چهارم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود. | + | '''رئیس -''' نسبت به ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده چهارم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود. |
(اسامی خانم‌ها و آقایان نمایندگان به ترتیب آتی به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد). | (اسامی خانم‌ها و آقایان نمایندگان به ترتیب آتی به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد). | ||
| − | دکتر کلالی، دکتر رشتی، مجد، مهندس عطایی، مهندس جلالی نوری، دکتر زعفرانلو، خواجه‌نوری، دکتر عدل، بوشهری، صفی‌پور، معتمدی، دکتر خطیبی، موسوی ماکویی، مهندس مالک، پزشکی، دکتر مبین، رضوی، روحانی، قراچورلو، صائبی، سیفی، مصطفوی نائینی، نیری، شیخ‌الاسلامی، دکتر ضیابی، دکتر اعتمادی، آقایان، پاینده، دکتر وحیدنیا، دکتر الموتی، کنگرلو، ریگی، دکتر کیان، مهندس ارفع، مهندس پروشانی، مهندس صائبی، محدث‌زاده، میرهادی، دکتر یگانگی، لفوطی، پاکذات، نیاکان، هیراد، دکتر صاحب‌قلم، دکتر مدنی، زرگرزاده، پژند، شفیعی‌پور کرمانی، دکتر حاتم، دکتر سعید، کسرایی، زند، مافی، موسوی، دکتر یزدان‌پناه، توسلی، دکتر فربود، دکتر موثقی، دکتر رضوانی، اقبالی، سرتیپ‌پور، مهندس والا، حاذقی، مهندس کیا، | + | : دکتر کلالی، دکتر رشتی، مجد، مهندس عطایی، مهندس جلالی نوری، دکتر زعفرانلو، خواجه‌نوری، دکتر عدل، بوشهری، صفی‌پور، معتمدی، دکتر خطیبی، موسوی ماکویی، مهندس مالک، پزشکی، دکتر مبین، رضوی، روحانی، قراچورلو، صائبی، سیفی، مصطفوی نائینی، نیری، شیخ‌الاسلامی، دکتر ضیابی، دکتر اعتمادی، آقایان، پاینده، دکتر وحیدنیا، دکتر الموتی، کنگرلو، ریگی، دکتر کیان، مهندس ارفع، مهندس پروشانی، مهندس صائبی، محدث‌زاده، میرهادی، دکتر یگانگی، لفوطی، پاکذات، نیاکان، هیراد، دکتر صاحب‌قلم، دکتر مدنی، زرگرزاده، پژند، شفیعی‌پور کرمانی، دکتر حاتم، دکتر سعید، کسرایی، زند، مافی، موسوی، دکتر یزدان‌پناه، توسلی، دکتر فربود، دکتر موثقی، دکتر رضوانی، اقبالی، سرتیپ‌پور، مهندس والا، حاذقی، مهندس کیا، دکتر مهندس ناصر بهبودی، روستا، کیوان، ملک‌زاده آملی، میرافضل، بختیار بختیاری‌ها، بدر صالحیان، حبیبی، حقشناس، دکتر اسفندیاری، دکتر اسدی، امام مردوخ، ظفر، کشفی، دکتر پورهاشمی، اوزار، موقر، ذبیحی سلطان احمدی، ختائی قلعه‌جوقی، مرادی، حکمت یزدی، اولیا، متولی باشی، رهبر، دکتر عدل طباطبایی، طالب‌زاده رودسری، دکتر بقایی یزدی، پروین، مهندس پرویز بهبودی، دکتر مهدیزاده، مهندس عدلی، مهندس آصفی، مهندس صدقیانی، دکتر حسینی، سرتیپ حکیمیان، ضابطی، سرلشگر نکوزاد، سرلشگر همایونی، کورس، دکتر غنی، فولادوند، نصیری، آموزگار، امینی خراجی، پورادبی، بهادری، مرادی، تبریزی، فهیمی، دیهیم، زهتاب‌فرد، اهری، مهندس زنجانچی، دکتر رمضانی، احتشامی، سعید وزیری، مهندس جلالی، فخر طباطبایی، مهندس برومند، دکتر نجیمی، مهندس زرآور، باغمیشه، ثامنی، مهندس اخوان، ادیب سمیعی، ساکینیان، سلیمانی، نارویی، جاوید، رجایی، تهرانی، دکتر حکمت، پرویزی، دکتر صالحی، کبیری، شکیبا، ارسنجانی، کلانتر هرمزی، امیر احمدی، دکتر مهذب، مهندس ریاضی، شاخویی، مهندس ریاحی، ایلخان، مهندس معینی‌زند، مهندس معینی، صادق احمدی، دکتر رهنوردی، دکتر امامی. |
| − | |||
| − | دکتر مهندس ناصر بهبودی، روستا، کیوان، ملک‌زاده آملی، میرافضل، بختیار بختیاری‌ها، بدر صالحیان، حبیبی، حقشناس، دکتر اسفندیاری، دکتر اسدی، امام مردوخ، ظفر، کشفی، دکتر پورهاشمی، اوزار، موقر، ذبیحی سلطان احمدی، ختائی قلعه‌جوقی، مرادی، حکمت یزدی، اولیا، متولی باشی، رهبر، دکتر عدل طباطبایی، طالب‌زاده رودسری، دکتر بقایی یزدی، پروین، مهندس پرویز بهبودی، دکتر مهدیزاده، مهندس عدلی، مهندس آصفی، مهندس صدقیانی، دکتر حسینی، سرتیپ حکیمیان، ضابطی، سرلشگر نکوزاد، سرلشگر همایونی، کورس، دکتر غنی، فولادوند، نصیری، آموزگار، امینی خراجی، پورادبی، بهادری، مرادی، تبریزی، فهیمی، دیهیم، زهتاب‌فرد، اهری، مهندس زنجانچی، دکتر رمضانی، احتشامی، سعید وزیری، مهندس جلالی، فخر طباطبایی، مهندس برومند، دکتر نجیمی، مهندس زرآور، باغمیشه، ثامنی، مهندس اخوان، ادیب سمیعی، ساکینیان، سلیمانی، نارویی، جاوید، رجایی، تهرانی، دکتر حکمت، پرویزی، دکتر صالحی، کبیری، شکیبا، ارسنجانی، کلانتر هرمزی، امیر احمدی، دکتر مهذب، مهندس ریاضی، شاخویی، مهندس ریاحی، ایلخان، مهندس معینی‌زند، مهندس معینی، صادق احمدی، دکتر رهنوردی، دکتر امامی. | ||
(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید). | (آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید). | ||
| − | آراء موافق ۱۳۶ رأی. | + | * آراء موافق ۱۳۶ رأی. |
| + | * آراء سفید بی‌اسم به علامت امتناع ۱۸ رأی. | ||
| − | + | '''رئیس -''' لایحه با ۱۳۶ رأی موافق تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود. | |
| − | |||
| − | رئیس- لایحه با ۱۳۶ رأی موافق تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود. | ||
| − | اسامی موافقین: احتشامی، ناروئی، موقر، پاینده، کورس، اوزار، حاذقی، دکتر فربود، دکتر موثقی، مهندس صدقیانی، نصیری، سرلشگر نکوزاد، دکتر مهدیزاده، ایلخان، رهبر، فخر طباطبایی، مهندس معینی، شاخویی، فولادوند، زهتاب‌فرد، پورادبی، ثامنی، مهندس جلالی، مهندس اخوان، دیهیم، سرتیپ حکیمیان، دکتر الموتی، موسوی ماکوئی، بوشهری، دکتر صالحی، خواجه‌نوری، دکتر کلالی، زند، ادیب سمیعی، بهادری، سرلشگر همایونی، دکتر خطیبی، مهندس جلالی نوری، دکتر مبین، دکتر صاحب‌قلم، کسرایی، شفیعی پورکرمانی، زرگرزاده، دکتر یزدان‌پناه، مهندس عطایی، مهندس معینی‌زند، مجد، آقایان، دکتر رشتی، سیفی، صائبی، رضوی، میرهادی، ریگی، روحانی، تهرانی، دکتر کیان، مهندس آصفی، تبریزی، دکتر غنی، مهندس ریاحی، دکتر رضوانی، مهندس ریاضی، مهندس پرویز بهبودی، سعید وزیری، فهیمی، دکتر زعفرانلو، ضابطی، سلیمانی، ارسنجانی، دکتر نجیمی، اهری، ساکینیان، مهندس عدلی، ختائی، حکمت یزدی، دکتر مهذب، مهندس زرآور، نیری، مصطفوی، مهندس صائبی، بدر صالحیان، مهندس کیا، اقبالی، ذبیحی، پروین، مافی، پژند، میرافضل، معتمدی، دکتر عدل طباطبایی، موسوی، مهندس پروشانی، کیوان، روستا، حقشناس، کنگرلو، علی مرادی، قاسم مرادی، طالب‌زاده رودسری، پزشکی، حبیبی، دکتر حاتم، مهندس ارفع، صائب، اولیا، حسینی، امیر احمدی، دکتر بقایی یزدی، پاکذات، دکتر سعید، هیراد، لفوطی، ملک‌زاده آملی، کشفی، دکتر اعتمادی، دکتر مدنی، مهندس برومند، غلام نیاکان، دکتر رهنوردی، محدث‌زاده، دکتر عدل، مهندس زنجانچی، شیخ‌الاسلامی، صفی‌پور، مهندس مالک، هرمزی، متولی‌باشی، شکیبا، دکتر یگانگی، قراچورلو، دکتر ضیائی، توسلی، دکتر امامی خوئی، باغمیشه، امینی خراجی. | + | '''اسامی موافقین:''' |
| + | : احتشامی، ناروئی، موقر، پاینده، کورس، اوزار، حاذقی، دکتر فربود، دکتر موثقی، مهندس صدقیانی، نصیری، سرلشگر نکوزاد، دکتر مهدیزاده، ایلخان، رهبر، فخر طباطبایی، مهندس معینی، شاخویی، فولادوند، زهتاب‌فرد، پورادبی، ثامنی، مهندس جلالی، مهندس اخوان، دیهیم، سرتیپ حکیمیان، دکتر الموتی، موسوی ماکوئی، بوشهری، دکتر صالحی، خواجه‌نوری، دکتر کلالی، زند، ادیب سمیعی، بهادری، سرلشگر همایونی، دکتر خطیبی، مهندس جلالی نوری، دکتر مبین، دکتر صاحب‌قلم، کسرایی، شفیعی پورکرمانی، زرگرزاده، دکتر یزدان‌پناه، مهندس عطایی، مهندس معینی‌زند، مجد، آقایان، دکتر رشتی، سیفی، صائبی، رضوی، میرهادی، ریگی، روحانی، تهرانی، دکتر کیان، مهندس آصفی، تبریزی، دکتر غنی، مهندس ریاحی، دکتر رضوانی، مهندس ریاضی، مهندس پرویز بهبودی، سعید وزیری، فهیمی، دکتر زعفرانلو، ضابطی، سلیمانی، ارسنجانی، دکتر نجیمی، اهری، ساکینیان، مهندس عدلی، ختائی، حکمت یزدی، دکتر مهذب، مهندس زرآور، نیری، مصطفوی، مهندس صائبی، بدر صالحیان، مهندس کیا، اقبالی، ذبیحی، پروین، مافی، پژند، میرافضل، معتمدی، دکتر عدل طباطبایی، موسوی، مهندس پروشانی، کیوان، روستا، حقشناس، کنگرلو، علی مرادی، قاسم مرادی، طالب‌زاده رودسری، پزشکی، حبیبی، دکتر حاتم، مهندس ارفع، صائب، اولیا، حسینی، امیر احمدی، دکتر بقایی یزدی، پاکذات، دکتر سعید، هیراد، لفوطی، ملک‌زاده آملی، کشفی، دکتر اعتمادی، دکتر مدنی، مهندس برومند، غلام نیاکان، دکتر رهنوردی، محدث‌زاده، دکتر عدل، مهندس زنجانچی، شیخ‌الاسلامی، صفی‌پور، مهندس مالک، هرمزی، متولی‌باشی، شکیبا، دکتر یگانگی، قراچورلو، دکتر ضیائی، توسلی، دکتر امامی خوئی، باغمیشه، امینی خراجی. | ||
| − | اسامی ممتنعین: آموزگار، صادق احمدی، دکتر اسدی، دکتر اسفندیاری، امام مردوخ، بختیاری بختیاری‌ها، دکتر مهندس بهبودی، پرویزی، دکتر پورهاشمی، جاوید، دکتر سعید حکمت، رجایی، دکتر رمضانی، سرتیپ‌پور، ظفر، موسوی، کبیری، مهندس والا، دکتر وحیدنیا. | + | '''اسامی ممتنعین:''' |
| + | : آموزگار، صادق احمدی، دکتر اسدی، دکتر اسفندیاری، امام مردوخ، بختیاری بختیاری‌ها، دکتر مهندس بهبودی، پرویزی، دکتر پورهاشمی، جاوید، دکتر سعید حکمت، رجایی، دکتر رمضانی، سرتیپ‌پور، ظفر، موسوی، کبیری، مهندس والا، دکتر وحیدنیا. | ||
| + | ==- تقاضای تعقیب سؤالات سابق و تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی== | ||
۵- تقاضای تعقیب سؤالات سابق و تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی | ۵- تقاضای تعقیب سؤالات سابق و تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی | ||
'''رئیس -''' آقای مهندس بهبودی. | '''رئیس -''' آقای مهندس بهبودی. | ||
| − | دکتر مهندس بهبودی- به عرض مقام ریاست می‌رسانم که نمایندگان فراکسیون پارلمانی حزب مردم از دولت سابق چند سؤالی کرده بودند چون دولت فعلی همان دولت است و برنامه برنامه همان دولت است این است که از پیشگاهتان تقاضا می‌کنم به اطلاع دولت برسانید که آن سؤال‌ها عیناً تکرار می‌شود ضمناً سؤال دیگری است از وزارت اقتصاد که تقدیم می‌کنم. | + | '''دکتر مهندس بهبودی'''- به عرض مقام ریاست می‌رسانم که نمایندگان فراکسیون پارلمانی حزب مردم از دولت سابق چند سؤالی کرده بودند چون دولت فعلی همان دولت است و برنامه برنامه همان دولت است این است که از پیشگاهتان تقاضا می‌کنم به اطلاع دولت برسانید که آن سؤال‌ها عیناً تکرار می‌شود ضمناً سؤال دیگری است از وزارت اقتصاد که تقدیم می‌کنم. |
'''رئیس -''' اقدام می‌شود. | '''رئیس -''' اقدام می‌شود. | ||
نسخهٔ ۱۴ سپتامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۱:۰۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۹ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۵۶
مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۵۶
فهرست مطالب:
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
۲- بیانات قبل از دستور بانوان: جهانبانی- دکتر مهرانگیز دولتشاهی و آقای دکتر رهنوردی.
۳- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به واگذاری حمل و نقل اجناس اهدایی از طرف دولت‌ها و مؤسسات خیریه و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن بشیر و خورشید سرخ ایران و ارسال به مجلس سنا.
۴- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج و ارسال به مجلس سنا
۵- تقاضای تعقیب سؤالات قبلی و تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی.
۶- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای فخر طباطبایی.
۷- طرح سؤال آقای صادق احمدی راجع به اتومبیل‌های دولتی و موکول شدن جواب به جلسه بعد.
۸- تقدیم لایحه بودجه ۱۳۴۴ کل کشور به وسیله آقای نخست‌وزیر.
۹- طرح و تصویب گزارش کمیسیون تحقیق سؤالات راجع به سؤال آقای موسوی ماکویی از وزارت آب و برق در مورد دریافت آب‌بها از کشاورزان ماکو.
۱۰- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقتنامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه و ابلاغ به دولت
۱۱- قرائت گزارش کمیسیون‌های فرهنگ و نظام راجع به مختومه بودن موضوع تصویب‌نامه متمم قانون سپاه دانش.
۱۲- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه.
| مجلس ساعت نه و سی دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه-
- آقایان دکتر امین، دکتر معتمد وزیری، سرتیپ‌پور، دکتر صاحب‌قلم، حبیبی، کیهان یغمایی، ارسنجانی، مهندس آراسته، اولیا، ساگینیان.
غائبین بی‌اجازه -
- آقایان رامبد، دکتر حکیم شوشتری، فیصلی، طهماسبی، مبارکی، نوربخش، مهندس مجتهدی، مجید محسنی، دکتر مصباح‌زاده، موقر.
غائبین با اجازه که در کمیسیون مشترک استخدام شرکت داشته‌اند -
- آقایان دکتر اعتمادی، اهری، مهندس ارفع، دکتر مهذب، مصطفوی نائینی، دکتر اسفندیاری، دکتر رضوانی، فخر طباطبایی، عبدالمجید موسوی، دکتر حسینی، بانو دکتر پارسای.
غائبین مریض -
- آقایان فربود، اقبالی، مهندس اسدی سمیع، دکتر جعفری، مهرزاد.
رئیس - به علت تصادف روز گذشته با تعطیل صورت جلسه امروز حاضر نشده است با اجازه خانم‌ها و آقایان در جلسه آینده صورت‌جلسه توزیع می‌شود. آقای مهندس ارفع فرمایشی دارید؟ بفرمایید.
مهندس ارفع - تلگرافی است از کشاورزان داراب راجع به شایعه انحلال شعبه خرید پنبه داراب تقدیم مقام ریاست می‌کنم دستور فرمایید رسیدگی شود.
رئیس - آقای معتمدی.
معتمدی - پیشنهادی از طرف آقایان سردفتران اسناد رسمی اصفهان در مورد مالیات بردرآمد رسیده که عیناً تقدیم و تمنای عطف توجه می‌نمایم.
رئیس - آقای کبیری.
موسوی کبیری - چند فقره شکایت است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس - آقای دکتر صاحب‌قلم.
دکتر صاحب‌قلم- عریضه‌ای است که از طرف یک پیرزن رسیده تقدیم حضور مبارک می‌کنم.
- بیانات قبل از دستور بانوان:جهانبانی، دکتر مهرانگیز دولتشاهی و آقای دکتر رهنوردی
۲- بیانات قبل از دستور بانوان:جهانبانی، دکتر مهرانگیز دولتشاهی و آقای دکتر رهنوردی
رئیس - نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم خانم جهانبانی بفرمایید.
بانو جهانبانی - با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم، امروز فرصت را مغتنم شمرده و از پشت این تریبون مقدس به کلیه بانوان کشور روز تاریخی اسفند ماه را تبریک عرض می‌کنم در این روز که با تدبیر و درایت و رهبری عالی شاهنشاه دادگستر ایران زن ایرانی آزادی خود را که در ۱۷ دی ۱۳۱۴ به مراحم عالیه پدر سر سلسله دودمان پهلوی به دست آورده بود به لطف پسر سلطان خردمند خود تکمیل نمود و ورق زرینی بر تاریخ سلطنت پرافتخار محمدرضا شاه پهلوی اضافه گردید همه می‌دانیم که حق گرفتنی است نه دادنی زن ایرانی باید حقوق کامل خود را در سایه تدبیر و سیاست صحیح و نشان دادن لزوم وجود خویش در اجتماع به دست آورد زن در اجتماع از گرامی‌ترین وجودها و لازم‌ترین افراد است (صحیح است) کدام یک از ما هستیم که قیافه دوست داشتنی مادر را بتوانیم از خاطر دور داریم و کدام یک از ما می‌توانیم منکر وجود بسیار عزیز او باشیم، کدام یک از ما می‌توانیم بگوییم که ترقی ما، در نتیجه کاردانی و سیاست و رهبری صحیح آن موجود عزیز نبوده است در دوران زندگی هیچ کس را بیشتر از مادر دوست نداشته‌ایم به قول مرحوم ایرج میرزا (تا هستم و هست دارمش دوست) (احسنت) دنیا دنیای نظم و حساب است هیچ چیز بدون قاعده و قانون پیدا نمی‌شود در دنیای اسلام بانویی عزیزتر و گرامی‌تر از حضرت زهرا (ع) وجود ندارد فاطمه زهرا که پیغمبر اسلام این همه او را دوست می‌داشت فرمود زهرا خودت برای خودت کار کن این که می‌بینیم زهرا علیها سلام اولین بانوی اسلام پسری مانند حسین و دختری مثل زینب به دنبا تحویل می‌دهد باید بدانیم بر اثر لیاقت و فهم و دانش آن حضرت بوده است که توانسته است چنین فرزندانی به اجتماع تحویل دهد قال رسول‌الله: الجنه‌تحت اقدام الامهات بهشت زیرپای مادران است، در هر خانواده که زن یعنی رهبر حقیقی آن خانواده با سواد، مدیر و اجتماعی بوده است شوهر خوشبخت، فرزندان با سعادت و زندگی برای همه شیرین بوده است. امروز خوشبختانه ما می‌بینیم که دختران با ایمان ایرانی به خصوص آنها که در سایه حمایت و رهبری مادرانی دانا تربیت یافته‌اند به حکم آنکه.
(مادر دانا توانا پرورد فرزند خویش)
از تعلیم و تربیت کامل برخوردارند و در امور اجتماعی نیز جای خود را باز نموده‌اند سال‌های متمادی است که در مدرسه خانم‌ها از بهترین آموزگاران و دبیران به شمار می‌روند کاردانی معلم سادگی معلم صمیمیت و صفای معلم جای خود را در دل‌ها باز نموده است و امروز همه به لزوم وجود بانوان در امر آموزش و پرورش پی برده‌اند زن در بیمارستان از دلسوزترین و جدیترین افراد است و در پرستاری فرشته‌اش می‌نامند و لوزم وجود عزیزش در این مورد نیز کاملاً تأیید شده است و اکنون در ادارات در بین هنرمندان و در سایر شئون اجتماعی و سیاسی در پاکی و سادگی و کاردانی و وطن‌پرستی و حسن انجام کارها زنان بسیار خوب امتحان داده‌اند. امروز از برکت وجود بانوان معلم در مدارس سرمایه‌های بزرگ و گوهرهای گرانبهایی از دوشیزگان به دست آمده است که کاملاً آینده بانون کشور را تضمین می‌کند اینها عموماً برای مادر شدن و تشکیل خانواده صحیح و انجام وظایف سنگین و خطیر دیگر مملکتی آماده و مهیا هستند. تصور نفرمایید بنده در این مورد مبالغه می‌کنم، هرگز، این نتیجه زحمات همکارانم در مدارس است که به رأی‌العین می‌بینم این دختران که از پاکیزه‌ترین دختران هستند در ضمن آن که ایمانی راسخ دارند با ترقیات و تمدن دنیای حاضر آشنا شده و در آینده نیمی از پیکر اجتماع را رونقی بسزا خواهند بخشید. قدر مسلم آنست که هنوز خیلی مطالب است که زن ایرانی باید به آن برسد و بدان پایه که لازمست هنوز به حقوق خود نرسیده‌اند امید است با لطف خداوند و در نتیجه کاردانی و اثبات حسن لیاقت و کمک برادران عزیز نقائص زندگی اجتماعی زنان ایران تکمیل شده و زن که کسی جز مادر و خواهر و دختر شما نیست به حق به مقام واقعی خواهد رسید. اقدامات شاهنشاه عظیم‌الشأن ایران درباره انقلاب ششم بهمن و بهره‌مند شدن زنان در مورد حقوق سیاسی و اجتماعی در تمام مردم دنیا اثرات نیکویی داشته است (صحیح است) و دنیا این اقدام مهم شاهنشاه را ستوده است ما می‌بینیم که در این باره برای تشکیل کنفرانس وضع زنان از تمام ممالک دنیا در ایران اجتماع می‌نمایند. یک بار دیگر این موهبت بزرگ را به زنان ایران تبریک گفته (احسنت) و مراتب سپاسگزاری زن ایرانی را به پیشگاه شاهنشاه ایران معروض می‌داریم و سرتعظیم در مقابل افکار مترقی معظم‌له می‌آوریم (احسنت).
رئیس - خانم دکتر دولتشاهی بفرمایید.
بانو دکتر دولتشاهی- جناب آقای رئیس، آقایان و خانم‌های نماینده محترم فردا کمیسیون مقام زن سازمان ملل متحد در تهران هیجدهمین دوره اجلاسیه خود را با شرکت زنان پنج قاره دنیا آغاز می‌کند و مراسم افتتاح با نطق علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران به عمل خواهد آمد. از این فرصت استفاده می‌کنم تا شمه‌ای از طرز کار و سابقه نوزده ساله فعالیت این کمیسیون و کمک‌ها و راهنمایی‌هایی که از این راه به زنان نواحی مختلف دنیا شده است به عرض مجلس شورای ملی ایران برسانم.
همانطور که همکاران محترم مستحضر هستند سازمان ملل متحد برای حفظ صلح به وجود آمده و به زودی معلوم شد که برای حفظ صلاح تلاش و کوشش‌های فراوانی لازم است از جمله مبارزه با جهل و بیسوادی مبارزه با بیسوادی مبارزه با بیماری مبارزه با فقر و گرسنگی مبارزه با ظلم و تبعیض‌های نژادی و مذهبی و همچنین تأمین حرمت و حیثیت بشر و تأمین تساوی حقوق بین مرد و زن و بین ملت‌ها و در بین افراد بشر بدون تمایز از حیث نژاد با زبان یا رنگ و جنس و مذهب و ملیت و وضع اجتماعی یا ثروث و یا ولادت برای تحقق بخشیدن به این آرمان‌های ارزنده بشری در سازمان ملل شوراها و کمیته‌ها و کمیسیون‌هایی به وجود آمدکه یکی از آنها کمیسیون مقام زن یا وضع زن می‌باشد که از کمیسیون‌های شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل است. این کمیسیون که به فرانسه Condition Des Femmes و به انگلیسی ِCommision of Status of Women نامیده می‌شود به فارسی آن را می‌شود کمیسیون مقام زن یا وضع زن نامید زیرا منظور از تشکیل آن روشن کردن وضع و مقام و موقعیت زن از لحاظ حقوقی و اجتماعی و از لحاظ آداب و رسوم و عقاید در مجامع مختلف بشری از طرفی و از طرف دیگر تهیه طرح‌ها و پیشنهاداتی برای بالا بردن حیثیت زنان در جوامع گوناگون و حفظ حقوق بیشتر آنان می‌باشد. در مورد دیگری به عرض مجلس محترم رساندم پس از تصویب اعلامیه حقوق بشر و تشکیل کمیسیون مقام زن از طرف سازمان ملل متحد مطالعات بسیاری در زمینه تحقیق وضع واقعی و حقوقی زنان در نزد ملل جهان به عمل آمد و ترتیب سمینارهای ناحیه‌ای برای مطالعه موقعیت زنان در نواحی مختلف دنیا داده شد و طرح‌های کافی برای بهبود وضع آنان تهیه گردید. اعلامیه‌ها و مقاوله نامه‌ها و سفارشنامه‌های متعددی که از طرف شوراهای سازمان ملل و مؤسسات اختصاصی آن و برای پیشرفت به طرف زندگی بهتر برای مردم دنیا تهیه شده‌اند در بسیاری از کشورها موجب اصلاحات اساسی در موازین قانونی و یا به وجود آمدن قوانین مفیدی برای آنها گشته است از جمله در زمانی که منشور ملل متحد به امضا رسید یعنی سازمان ملل متحد پایه‌گذاری شد فقط در نصف کشورهای آزاد دنیا زنان از حقوق سیاسی برخوردار بودند ولی از آن زمان تاکنون در متجاوز از ۶۰ کشور دیگر حقوق سیاسی به زنان اعطا شده است.
از سال ۱۹۵۱ که طبق مقاوله نامه شماره ۱۰۰ سازمان بین‌المللی کارمزد مساوی در مقابل کار مساوی برای زنان و مردان توصیه شده است تاکنون ۴۶ کشور به این مقاوله نامه ملحق شده یا آن را تصویب کرده‌اند و در بسیاری کشورها مانند ایران نیز مفاد آن را اجرا می‌کنند (معلوم نیست چرا دولت ایران تاکنون به این مقاوله‌نامه ملحق نشده است) مقاوله نامه مربوط به امور ازدواج (رضایت در ازدواج، حداقل سن ازدواج، ثبت رسمی ازدواج) در همین سال‌های اخیر تهیه و پیشنهاد شد و در دو سال گذشته (تا دسامبر ۱۹۶۴) بیست و هشت کشور یا الحاق خود را بدان اعلام داشتند و یا آن را امضاء کردند. چنان که ملاحظه می‌فرمایید تمام این ۳ اصل از سال‌ها به این طرف در قوانین ایران ملحوظ است و اجرا می‌شود. همچنین اصل مزد مساوی در مقابل کار مساوی و عدم تبعیض در امر آموزش یا طرد بردگی و برده‌فروشی و اعمال مشابه بردگی. که متأسفانه شاید در اثر عدم توجه تاکنون الحاق ایران به بسیاری ازمقاوله‌نامه‌ها و سفارشنامه‌ها بدون جهت از تصویب مراجع قانونگذاری نگذشته و باعث شده است که نام ایران در فهرست موافقین این امور نیامده است و در نتیجه در جزوه‌ها و انتشارات سازمان ملل که به تمام کشورهای دنیا می‌رود نامی از ایران نیست و چه بسا که در بسیاری از کشورها ما را در زمره ممالک عقب‌افتاده‌ای تلقی کنند که هنوز از این مزایا برخوردار نیستند.
یاری در نتیجه مطالعاتی که از ابتدای تأسیس کمیسیون به عمل آمد معلوم شد در بیشتر کشورها وضع حقوقی زن در خانواده مستحسن نیست و زن شوهردار از بسیاری از حقوق اجتماعی محروم هست حتی در حق تربیت و حضانت فرزندنش نیز محروم یا محدود است یا از حق مداخله مستقیم در اموال خودش یا حق اقدام به قبول شغل و پیشه.
اول اقدامی که از این بابت به عمل آمد بنا به پیشنهاد کمیسیون شورای اقتصادی و اجتماعی توصیه و سفارش به دولت‌های عضو سازمان نمود که ترتیبی در کشورهای خود اتخاذ نمایند که اولاً مقام زن در خانواده تحکیم گردد و مرد و زن بیشتر جنبه شریک و همسر و همکار یا حقوق و مسئولیت‌های مساوی بشوند ثانیاً حق کار و حق استفاده از ثروت برای زنان تأمین گردد. همان طور که همکاران محترم اطلاع دارند مسئله استقلال اقتصادی برای زنان کشورهای غربی بسیار اهمیت داشت و به خلاف ما زنان مسلمان آنها از این حق تا همین سال‌های اخیر برخوردار نبودند. تا این که در نتیجه کوشش‌های کمیسیون مقام زن و جمعیت‌های زنان به تدریج به عناوینی این حق زنان در کشورهای مزبور تثبیت گشت.
همچنین مسئله ازدواج، رضایت در ازدواج، ثبت ازدواج و حداقل سن ازدواج. همان طور که همکاران محترم اطلاع دارند در بسیاری از کشورها دختران هنوز هم خرید و فروش می‌شوند بیوه‌ها به ارث به فرد دیگری از خانواده می‌رسند یا این که بچه‌های نابالغ به شوهر داده می‌شوند و یا در نتیجه نبودن ثبت رسمی ازدواج نابسامانی‌های فراوانی موجبات بهم‌ریختگی خانواده‌ها را فراهم می‌کنند و این مقاوله‌نامه که تازه دو سال است اعلام شده و انشاءالله به تدریج در تمام کشورها مثل کشور ما طرفدار پیدا کند موجب تدوین قوانین مفیدی خواهد شد که جلوی بسیاری از نابسامانی‌ها را در خانواده و اجتماع خواهد گرفت. چنانکه کشور همجوار و دوست ما پاکستان در ۴ سال قبل طی تصویب‌نامه‌ای که بعد به تصویب قوه مقننه آن کشور رسید ثبت ازدواج را الزامی نمود و رسیدگی به دعاوی خانوادگی و موضوع ازدواج‌های مجدد و طلاق را به شورای خانوادگی محول نمود. علاوه بر توصیه‌نامه و مقاوله‌نامه‌ها کمیسیون مبادرت به تشکیل سمینارهای ناحیه‌ای برای مطالعه وضع زنان در نواحی مختلف دنیا نموده است مانند سمینار بانکوک در سال ۱۹۵۷ برای آسیای شرقی و سمینار برگوتا در ۱۹۵۹ برای زنان نیمکره غربی و سمینار آدیس آبابا در ۱۹۶۰ برای زنان آفریقایی و سمینارهای بخارست در سال ۶۱ و سنگاپور در سال ۶۲ و توکیو در سال ۶۳ برای مطالعه وضع زن در خانواده و قوانین خانواده خوشبختانه از طرف دولت ایران در اکثر این سمینارها نمایندگانی (البته از آقایان) شرکت نموده و از نزدیک ناظر مطالعات مربوطه بوده‌اند و گزارشاتی از قوانین کشور ما به مراجع بین‌المللی داده‌اند. در سال‌های اخیر افرادی از زنان نیز (البته اکثر به عنوان ناظر و به خرج خود) به این سمینارها رفته‌اند بنده امیدوارم شرکت آن آقایان در این قبیل مجامع باعث شود که از آنچه در مجامع بین‌المللی آموخته (و قطعاً مطالبی هم به دیگران آموخته‌اند) برای بهبود وضع خانواده‌ها به کار ببرند (انشاءالله). من از مذاکراتی که با بسیاری از این آقایان و قانون دانان دیگر نموده‌ام بسیار امیدوارم که دیگر دیر زمانی نکشد که قوانین خانواده به خصوص در امر حضانت اطفال و تبعیضات در طلاق به نحوی که مصالح همه افراد خانواده ملحوظ شود اصلاح گردد (صحیح است. احسنت) برادران گرامی ما از شما کمک و راهنمایی و همکاری می‌خواهیم. ما از خواهران ایرانی خود رشادت و گذشت و بردباری می‌خواهیم تا به یاری خداوند و با توجهات خاص اعلیحضرت شاهنشاه و همکاری مجلسین ایران انشاءالله این افتخار نیز نصیب این مجلس گردد که گرفتاری‌ها و دعواهای خانواده‌ها مبدل به صلح و سازش و آرامش گردد. آقایان تا دو سال قبل برخورداری از حقوق سیاسی برای زنان نیز خیلی دشوار می‌نمود که امروز مسئله حل شده‌ای است آنچه هم که امروز مشکل به نظر می‌رسد با دقت و تعمق و حسن‌نیت قابل حل خواهد شد خیال نمی‌کنم کسی از بین همکاران محترم ما عقیده داشته باشد که تمام سردفتران طلاق مردمانی هستند عادل و معصوم که صلاحیت اجرای طلاق را داشته باشند بیایید قوانینی بسازیم تا روح واقعی اسلام را که عدالت و صلح و سازش در امور اجتماعی و خانوادگی است مجری کنند. آقایان نمایندگان ناله‌ها و شکایت‌های زنان و مادران که اکثراً نتیجه جهل و نادانی و اغراض کوچک انسانی است مرتباً به دست شما و ما می‌رسد و ما هر دو کوشش در التیام آلام آنها می‌کنیم که غالباً هم به واسطه نارسایی قانون و مشکلات تشریفات دادرسی بی‌نتیجه می‌ماند. بیایید تا اشکالات کوچک را از میان برداریم تا به نتایج بزرگ برسیم. دعای خیر بچه‌های خوشبختی که در آتیه از پاشیده شدن کانون‌های گرم خانواده‌شان جلوگیری خواهد شد بدرقه راه ما و باعث آمرزش روح پدران خواهد شد. بیایید قوانین را به طریقی اصلاح کنیم که ارزش و حیث واقعی و انسانی زن رعایت گردد و مقام واقعی مادر که پیغمیر اسلام صلی‌الله علیه و آله بهشت را در زیر قدم‌های او قرار داده واقعاً ملحوظ گردد و حرمت خانواده محفوظ تا کی باید بچه‌های گوناگون با مادرهای جوربجور به وجود آیند تا باعث نفاق و چند دستگی که غالباً نسل بعد از نسل به ارث می‌رسد گردند یا افرادی ناراحت و عاصی و یا جانی و چاقوکش و امثال آن بار آیند؟ چرا باید مادر حتی بعد از فوت پدر حق سرپرستی و تربیت فرزندش را نداشته و جد پدری بر او اولویت داشته باشد؟
از مطلب زیاد دور نشوم خوشبختانه کمیسیون مقام زن در زمانی در کشور ما تشکیل می‌گردد که زنان ایران هم بنا به قوانین و سنن باستانی و هم بنا به مزایای اعطایی در ۱۷ دی ۱۳۱۴ و ششم بهمن و ۸ اسفند ۱۳۴۱ از بیشتر حقوق حقه بشری برخوردار هستند و با توجهات خاص شخص اعلیحضرت شاهنشاه که توجه کامل به کلیه مسائل اجتماعی و ارتباط آنها با یکدیگر و لزوم برقراری مقررات مورد لزوم دارند موجبات دلگرمی و امیدواری برای خواهران ما کاملاً فراهم است (صحیح است) در اینجا لازم می‌دانم به اطلاع مجلس شورای ملی برسانم که تلاش و کوشش‌های صمیمانه شخص والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی از شش سال به این طرف یک عامل بزرگ برای هم‌آهنگ کردن فعالیت‌های زنان و شناساندن زن ایرانی در مجامع بین‌المللی و در حمایت و تشویق از زنان برای پیشرفت و برای به دست آوردن حقوق سیاسی و اجتماعی آنان بوده است (صحیح است) که تاریخ اجتماعی ایران آن را ثبت خواهد کرد، در نتیجه این زحمات و کوشش‌های شخص ایشان بوده است که اعلیحضرت همایون شاهنشاه نظارت عالیه بر برنامه‌های فعالیت‌های زنان به خصوص در روابط بین‌المللی را به کف با کفایت ایشان سپرده‌اند ارزنده‌ترین جلوه این توجه در ریاست هیأت نمایندگی ایران در کمیسیون مقام زن منعکس هست که والاحضرت معظم‌الیها به عهده گرفته‌اند و با قبول این مسئولیت معرف نیات بلند برادر تاجدارشان در برابر ملل راقیه جهان گشته‌اند زبان شکرگزاری زنان ایران در مقابل عطایای بزرگ شاهنشاه و تلاش‌های بی‌پایان والاحضرت ریاست عالیه شورای عالی جمعیت‌های زنان ایران نارسا و الکن است تنها راه سپاسگزاری ما شرکت بیشتر و کاملتر در برنامه‌های خدمات ملی و انجام هر چه بهتر وظایف محوله در به ثمر زساندن برنامه‌های انقلاب شاه و مردم می‌باشد و بس. (احسنت).
رئیس - آقای دکتر رهنوردی بفرمایید.
دکتر رهنوردی- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم بنده خواستم از موقعیت استفاده کنم و به مناسبت روز تاریخی نهم اسفند چند کلمه‌ای به عرض نمایندگان محترم ملت ایران برسانم اکثر آقایان محترم چون خودشان از مبارزان راه آزادی و سعادت ملت ایران هستند (مهندس عطایی-همه هستند) عرض کردم اکثراً و همگیشان مخصوصاً جناب آقای مهندس عطایی، در هر صورت همه به یاد دارند که در آن روزها متأسفانه روی جریانات سیاسی حکومت به دست عده‌ای عوام‌فریب و عده‌ای که در زیر لوای ملت دوستی و برای آن که بگویند می‌خواهند به علت ایران راه سعادت و خوشبختی را نشان بدهند استقلال مملکت را به پرتگاه نیستی نزدیک کردند در آن روزها آقایان نمایندگان محترم به خاطر دارند که چه اوضاع آشفته‌ای در تهران و شهرستان‌ها حکمفرما بوده تا این که در روز ۹ اسفند شاهنشاه محبوب ما تصمیم گرفتند برای مدت کوتاهی برای استراحت به خارج از کشور تشریف ببرند این خبر برای جوانان وطن و برای شاهدوستان و میهن‌پرستان فوق‌العاده ناراحت‌کننده بود عده‌ای از میهن‌پرستان و شاهدوستان دور هم جمع شدند مخصوصاً وظیفه خودم می‌دانم از جوانان وطن‌پرستی که در سازمان تاج پرورش یافته بودند یاد کنم آنها دست به دست هم دادند گروهی عظیم تشکیل شد و به جلوی کاخ سلطنتی رهسپار شدیم با وجود این که از طرف دولت و دولتیان مورد تهدید واقع شده بودیم و هر آن ما را به زندان و تبعید تهدید می‌کردند ولی ما قسم خوردیم که نخواهیم گذاشت شاهنشاه وطن را ترک کنند (احسنت) و گفتیم تا جان در بدن داریم مبارزه خواهیم کرد و شاهنشاه را در میان ملت نگاه خواهیم داشت برای این که تشخیص داده بودیم وجود شاهنشاه در این مملکت ضروری و واجب است خوشبختانه استدعای ملت ایران مورد قبول شاهنشاه قرار گرفت و دستور فرمودند که اعلام شود شاهنشاه از مسافرت صرفنظر فرمودند درست به خاطر دارم ساعت یک و نیم بعد از نصف شب بود که دستور فرمودند نمایندگان ملت برای زیارتشان شرفیاب شوند چهار نفر انتخاب شدیم یکی تیمسار سرلشگر خسروانی فرمانده فعلی ناحیه یک ژاندارمری دیگری آقای محسن عدل طباطبایی رئیس فعلی مهمانخانه شاهی هم بنده و چهارمی هم آقای گودرزی نامی بودند که اکنون اطلاع ندارم کجا تشریف دارند ما شرفیاب شدیم و شاهنشاه با همان روی باز در حالی که آقای حسین مکی نماینده آن دوره هم شرف حضور داشتند با قیافه فوق‌العاده مصمم و خونسرد فرمودند که من که گفتم از مسافرت صرفنظر کردم چرا مردم پراکنده نمی‌شوند با حالی که برای ما بسیار ناراحت کننده بود به عرض‌شان رساندیم که ملت ایران می‌خواهند حتماً اطمینان خاطری حاصل کنند و بعد پراکنده شوند شاهنشاه فرمودند از طرف من به ملت بگویید که من تا جان در بدن دارم برای سعادت و آزادی ملت ایران مبارزه خواهم کرد و چون نخواستند که من به این مسافرت بروم نخواهم رفت و بالاخره ما با اطمینان خاطر کاخ سلطنتی را ترک کردیم در حالی که باز هم نگران بودیم ولی اطمینان داشتیم که اعلیحضرت همایونی دیگر به مسافرت نخواهند رفت این مبارزات شاهنشاه و ملت ایران بالاخره بعد از سال‌ها به نتیجه رسید و شاهنشاه انقلاب ششم بهمن را رهبری فرمودند و به تصویب ملت ایران ریسد و ما نمایندگان ملت ایران چه از طبقه کارگر چه از طبقه کشاورز و چه از طبقه روشنفکر به خانه ملت راه یافتیم در حالی که شما بهتر از بنده می‌دانید این صندلی‌ها متعلق به کسانی بود که جز برای منافع شخصی و جز برای پر کردن جیب‌های خودشان اقدامی نمی‌کردند (صحیح است) (مهندس ارفع- بعضیشان) اجازه بفرمایید.
البته بعضیشان در همه جا استثنا هست برای این که اگر آنها می‌خواستند کار کنند که ما به اینجا کشیده نمی‌شدیم آنها در به ثمر رسیدن آرمان‌های ششم بهمن دارند ایجاد سد می‌کنند و چوب لای چرخ دولت می‌گذارند اینها سال‌ها در این مملکت حکومت کردند بفرمایید چه کار کردند (صحیح است) حالا دایه‌های مهربانتر از مادر شده‌اند آن روزها که آمدند اینجا و کارهای حساس دولتی را داشتند چه کار کردند و حالا که یک عده‌ای جوان آمده‌اند با نهایت حسن‌نیت و صداقت و پاکدامنی کار می‌کنند و آماده هستند شب و روز برای آسایش ملت ایران تحت رهبری شاهنشاه کار بکنند ایراد می‌گیرند (صحیح است) در هر صورت انقلاب ششم بهمن به وقوع پیوست و ملت ایران نمایندگان خود را به مجلس فرستاد و حکومت حزبی به دست عده‌ای جوان صدیق و تحصیل‌کرده و روشنفکر افتاد برنامه‌های عمرانی و اصلاحی تدوین شد و روی آن برنامه‌ها شروع به اقدام گردید متأسفانه در این مبارزه ملی ما یکی از سربازانی فداکار و از جان گذشته را از دست دادیم ولی بنده می‌خواهم از این مکان مقدس به ملت ایران اطمینان بدهم که ما همه جوانان و وطن‌پرستان و شاهدوستان تا آخرین قطره خون خود در راه به ثمر رساندن آرمان‌های ششم بهمن مبارزه خواهیم کرد (احسنت) از خداوند بزرگ مسألت می‌کنم که در این راه ما را یاری بفرماید و امیدوارم کسانی که نیت خدمت به این مملکت دارند همیشه پیروز بشوند (احسنت- آفرین).
- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به واگذاری حمل و نقل اجناس اهدایی دولت‌ها و مؤسسات خیریه و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن به شیر و خورشید سرخ ایران و ارسال به مجلس سنا
۳- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون بودجه راجع به واگذاری حمل و نقل اجناس اهدایی دولت‌ها و مؤسسات خیریه و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن به شیر و خورشید سرخ ایران و ارسال به مجلس سنا
رئیس - وارد دستور می‌شویم گزارش شور دوم لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه اول اسنفد ماه ۱۳۴۲ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه شماره ۲۰۶۷۱-۵/۱۰/۱۳۴۲ دولت راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۴۶ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش شور اول را عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
به استناد ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ ماده واحده ذیل تصویب می‌شود.
ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود مسئولیت ترخیص و حمل و نقل داخلی و توزیع مواد خوراکی اهدایی از طرف دولت‌ها و مؤسسات خیریه خارجی را به عهده جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران واگذار نماید.
- تبصره ۱- اعتبار لازم برای انجام هزینه‌های مربوط به اجرای این قانون از طرف دولت در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران گذارده می‌شود که طبق مقررات مالی آن جمعیت به مصرف برسد.
- تبصره ۲- نحوه توزیع کالا و اجازه پرداخت مخارج لازم ونظارت در هزینه‌ها با کمیسیونی مرکب از معاونین وزارتخانه‌های دارایی و کشور و مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران خواهد بود و اسناد هزینه‌های انجام شده پس از رسیدگی از طرف کمیسیونی مرکب از نماینده وزارت دارای و رؤسای حسابداری وزارت کشور و جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران به حساب قطعی منظور خواهد شد.
- تبصره ۳- اعتباراتی که تا کنون از طرف دولت به منظور اجرای برنامه‌های مربوط به این قانون در اختیار جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران گذاشته شده و یا در آینده گذاشته می‌شود بر طبق مقررات این قانون قابل مصرف و احتساب می‌باشد.
جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران می‌تواند باقیمانده اعتبارات مذکور را در هر مورد برای اجرای برنامه‌های بعدی به مصرف برساند.
مخبر کمیسیون بودجه- کریم اهری.
گزارش شور دوم از کمیسیون قوانین دارایی به مجلس شورای ملی
کمیسیون قوانین دارایی در جسه سوم اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای سراج حجازی معاون وزارت کشور لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود.
اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
رئیس کمیسیون قوانین دارایی- خواجه‌نوری.
گزارش شور دوم از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی
کمیسیون کشور در جلسه اول اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به حمل و نقل اجناس اهدایی و طرز پرداخت هزینه‌های اداری آن را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داده و گزارش کمیسیون بودجه را در این مورد عیناً تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.
مخبر کمیسیون کشور- رضا مجد.
رئیس - ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی نمایندگان به ترتیب آتی به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد)
- دکتر زعفرانلو، مجد، خواجه‌نوری، دکتر عدل، بوشهری، معتمدی، موسوی ماکویی، روستا، ثانی، مهندس عطایی، دکتر یزدان‌پناه، آقایان، رضوی، روحانی، محدث‌زاده، باغمیشه، صائب، سیفی، دکتر خطیبی، مصطفوی، نیری، پاینده، دکتر سعید، مهندس کیا، سعید وزیری، دکتر ضیائی، دکتر وحیدنیا، کنگرلو، دکتر مبین، ریگی، دکتر کیان، مهندس ارفع، مهندس پروشانی، پروین، البرزی، لفوطی، نیاکان، هیراد، زرگرزاده، قلعه‌جوقی، ذبیحی، دکتر کلالی، پژند، ضابطی، شفیعی‌پور کرمانی، مهندس جلالی نوری، طالب‌زاده، زند، مهندس مالک، دکتر الموتی، مافی، توسلی، دکتر فربود، پزشکی، دکتر موثقی، دکتر حاتم، دکتر عدل طباطبایی، دکتر رشتی، شیخ‌الاسلامی، اقبالی، امینی خراجی، حاذقی، صفی‌پور، ملک‌زاده آملی، صائبی، دکتر اعتمادی، میرافضل، دکتر حسینی، مرادی، حکمت یزدی، متوی باشی، رهبر، دکتر مدنی، مهندس بهبودی، دکتر مهدیزاده، مهندس عدلی، مهندس صدقیانی، اوزار، شاخویی، میرهادی، مهندس انصاری، حقشناس، پورادبی، نصیری، بهادری، مرادی، تبریزی، فهیمی، تهرانی، مهندس زنجانچی، اهری، زهتاب‌فرد، صدری کیوان، مهندس ریاحی، کسرائی، قراچورلو، احتشامی، مهندس صائبی، مهندس جلالی، مهندس برومند، دکتر نجیمی، مهندس زرآور، دکتر غنی، ارسنجانی، مهندس آصفی، مهندس اخوان، مهندس اسدی سمیع، پاکذات، ادیب‌سمیعی، دکتر اسفندیار یگانگی، تیمسار حکیمیان، تیمسار نکوزاد، تیمسار همایونی، کورس، کشفی، سلیمانی، رجایی، بدر صالحیان، دکتر صالحی، کبیری، شکیبا، دکتر امامی، دکتر بقایی یزدی، صادق احمدی، مهندس ریاضی، مهندی معینی، حبیبی، سرتیپ‌پور، رسول پرویزی، جاوید، کلانتر هرمزی، آموزگار، دکتر صاحب‌قلم، ایلخان، موسوی، دکتر رضوانی، دکتر مهذب، دکتر اسفندیاری، اولیا.
(آرای مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید)
- آرای موافق ۱۳۶.
- ورقه سفید بی‌اسم به علت امتناع ۶ برگ.
رئیس - لایحه با ۱۳۶ رأی موافق تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
اسامی موافقین -
- آقایان حاذقی، مهندس پرویز بهبودی، اوزار، دکتر یگانگی، صادق احمدی، دکتر نجیمی، سرتیپ حکیمیان، کورس، مهندس برومند، فولادوند، موسوی، شکیبا، سرلشگر نکوزاد، سلیمانی، کشفی، مهندس صائبی، سرلشگر همایونی، مهندس ریاضی، مهندس معینی، دکتر امامی خوئی، مهندس آصفی، دکتر غنی، احتشامی، دکتر بقایی یزدی، میرافضل، دکتر حاتم، دکتر رشتی، اقبالی، ملک‌زاده آملی، ضابطی طرقی، هیراد، حیدر صائبی، پزشکی، دکتر موثقی، لفوطی، قلعه‌جوقی، دکتر صاحب‌قلم، آموزگار، ایلخان، کهزاد البرزی، مهندس اخوان، مافی، زند، نیری، دکتر کیان، دکتر کلالی، مصطفوی نائینی، دکتر الموتی، مهندس جلالی، پاینده، ذبیحی سلطان احمدی، دکتر سعید، مهندس پروشانی، ریگی، مهندس ارفع، شفیعی‌پور، کرمانی، مهندس انصاری، پروین، کلانتر هرمزی، مجد، دکتر زعفرانلو، پاکذات، زهتاب‌فرد، صائب، مهندس کیا، سیفی، محدث‌زاده، میرهادی، توسلی، حبیبی، امینی خراجی، سرتیپ‌پور، سعید وزیری، نیاکان، کنگرلو، رجایی، دکتر صالحی، ادیب سمیعی، زرگرزاده، پژند، طالب‌زاده، بدر صالحیان، مهندس عدلی، نصیری، بهادری، قاسم مرادی، دکتر عدل طباطبایی، دکتر مدنی، رهبر، دکتر سعید حکمت، مهندس مالک، دکتر مهذب، دکتر رضوانی، مهندس جلالی نوری، صفی‌پور، پرویزی، ثامنی، دکتر عدل، حکمت یزدی، متولی‌باشی، پور ادبی، تبریزی، مهندس زنجانچی، حسینی، دکتر مهدیزاده، اهری، قراچورلو، مهندس ریاحی، تهرانی، کسرایی، علی مرادی، مهندس زرآور، ارسنجانی، دکتر اعتمادی، دکتر رهنوردی، حقشناس، فهیمی، مهندس عطایی، کیوان، مهندس صدقیانی، دکتر فربود، دکتر یزدان‌پناه، معتمدی، بوشهری، خواجه‌نوری، دکتر خطیبی، روستا، شاخویی، آقایان، رضوی، دکتر ضیایی، شیخ‌الاسلامی، موسوی ماکویی، روحانی، دکتر مبین، مهندس اسدی سمیع.
اسامی ممتنعین:
- وحیدنیا، موسوی کبیری، رائی، باغمیشه، جاوید، اولیا، دکتر اسفندیاری.
- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج و ارسال به مجلس سنا
۴- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دادگستری راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج و ارسال به مجلس سنا
رئیس - گزارش شور دوم لایحه راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۴۶۴۴۸ دولت راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج که گزارش شور دوم آن به شماره ۱۱۹۰ چاپ گردیده است در جلسه علنی مورخ ۱۷ دی ماه ۱۳۴۳ مطرح شد و مواد یک و دو آن به تصویب رسید این لایحه با رأی مجلس مجدداً به کمیسیون‌های مربوط ارجاع و مواد ۳ و ۴ آن در جلسه مورخ ۲۸ بهمن ماه ۱۳۴۳ کمیسیون دادگستری با حضور آقایان اشرف سمنانی و مهندس ظهیری معاونین پارلمانی وزارتخانه‌ها دادگستری و آب و برق مورد رسیدگی قرار گرفت و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب گردید. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
به استناد ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ مواد ذیل تصویب می‌شود.
ماده ۱- با توجه به مدلول ماده ۱۳۶ قانون مدنی حریم دریاچه‌های احداثی در پشت سدها یکصد و پنجاه متر به خط افقی از اطراف محیط تر شده مخزن بر مبنای حداکثر ارتفاع آب روی سرریز خواهد بود.
اجازه ایجاد تأسیسات و هر گونه دخل و تصرف در حریم به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که بنا به پیشنهاد وزارت آب و برق و تصویب هیئت وزیران تعیین می‌گردد.
ماده ۲- در مورد سدهایی که بعد از تصویب این قانون احداث می‌شود ایجاد مستحدثات در حریم دریاچه سدها همزمان با آگهی وزارت آب و برق درباره احداث سد ممنوع خواهد بود و در مورد مستحدثاتی که قبل از آگهی فوق‌الذکر در حریم دریاچه سدها ایجاد شده باشد عیناً مانند مستحدثاتی که در مخزن سد قرار گرفته‌اند رفتار خواهد شد.
ماده ۳- دولت می‌تواند در صورت لزوم مستحدثاتی را که در حریم دریاچه سدها قبل از تصویب این قانون ایجاد شده است به شرح زیر خریداری و تصرف نماید:
الف- تعیین بهای مستحدثات از طریق توافق بین دستگاه‌های اجرایی و صاحبان مستحدثات مزبور به عمل می‌آید چنانچه این توافق حاصل نشود به وسیله کمیسیونی مرکب از وزیر آب و برق- دادستان کل مدیر کل ثبت یا نمایندگان آنها با توجه به نظر کارشناسان تعیین خواهد شد و رأی کمیسیون قطعی است حضور مالک یا نماینده او در کمیسیون مزبور بلامانع است.
ب- ملاک تعیین قیمت عبارت از بهای عادله مستحدثات مشابه واقع در حوزه عملیات عمرانی در سال قبل از تاریخ تصویب طرح است.
ج- تصرف مستحدثات قبل از پرداخت تمام قیمت مجاز نیست مگر با رضایت فروشنده.
د- در صورتی که مالک با رعایت بند الف به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را پس از تودیع تمام قیمت در صندوق ثبت امضا و در مدت سه ماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
ماده ۴- دولت مأمور اجرای این قانون است.
مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر حسینی
گزارش شور دوم از کمیسیون آب و برق به مجلس شورای ملی
کمیسیون آب و برق در جلسه ۲ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای مهندس ظهیری معاون پارلمانی وزارت آب و برق لایحه شماره ۲۶۴۴۸ دولت راجع به تعیین حریم دریاچه احداثی در پشت سد کرج را که با رأی مجلس برای رسیدگی مجدد نسبت به مواد ۳ و ۴ به کمیسیون‌های مربوط ارجاع شده بود مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دادگستری را در این مورد تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
مخبر کمیسیون آب و برق- کسرایی
رئیس- ماده اول و دوم این لایحه قبلاً تصویب شده است ماده سوم قرائت می‌شود.
ماده ۳- دولت می‌تواند در صورت لزوم مستحدثاتی را که در حریم دریاچه سدها قبل از تصویب این قانون ایجاد شده است به شرح زیر خریداری و تصرف نماید:
الف- تعیین بهای مستحدثات از طریق توافق بین دستگاه‌های اجرایی و صاحبان مستحدثات مزبور به عمل می‌آید چنانچه این توافق حاصل شود به وسیله کمیسیونی مرکب از وزیر آب و برق- دادستان کل- مدیرکل ثبت یا نمایندگان آنها با توجه به کارشناسان تعیین خواهد شد و رأی کمیسیون قطعی است حضور مالک یا نماینده او در کمیسیون مزبور بلامانع است.
ب- ملاک تعیین قیمت عبارت از بهای عادله مستحدثات مشابه واقع در حوزه عملیات عمرانی در سال قبل از تاریخ تصویب طرح است.
ج- تصرف مستحدثات قبل از پرداخت تمام قیمت مجاز نیست مگر با رضایت فروشنده
د- در صورتی که مالک با رعایت بند الف به انتقال ملک و تحویل آن رضایت ندهد دادستان محل از طرف او سند انتقال ملک مورد نظر را پس از تودیع تمام قیمت در صندوق ثبت امضاء و در مدت سه ماه به تخلیه قطعی ملک مذکور اقدام می‌نماید.
رئیس- آقای رجایی
رجایی- به طوری که خاطر آقایان مستحضر است این لایحه برای تعیین حریم پشت سدهای احداثی از طرف دولت تنظیم و تقدیم گردیده ضمن این لایحه در نظر گرفته شده است که چنانچه در این حریم مستحدثاتی متعلق به اشخاص باشد که بودن آنها یا از نظر بهداشت یا نظر دیگر مصلحت نباشد از صاحب آن خریداری و از تصرف او خارج گردد بسیار هم نظر صحیحی است فقط عرض بنده این است تعیین بهای مستحدثات از طریق توافق بین دستگاه‌های اجرایی و صاحبان مستحدثات ضابطه و ملاک بدوی ندارد به این معنی که همچنان که در نظر گرفته شده که حقی از صاحب مستحدثات ضایع نشود باید در نظر بگیریم که حقی هم از اموال دولت ضایع نگردد بنابراین چون در شور دوم است و نمی‌شود پیشنهادی داد بنده تذکراً عرض می‌کنم اصلاحی در این بند الف به نظر بنده رسیده حضور خانم‌ها و آقایان عرض می‌کنم و فکر نمی‌کنم ضرر و زیانی داشته باشد چنانچه موافقیت بفرمایید برای رفع این توهم احتمالی به این طریق اصلاح گردد پیشنهاد بنده این است که بند الف از ماده سه این لایحه به شرح زیر اصلاح شود که تعیین بها مستحدثات چنانچه حداکثر تا میزان مبلغ یکصد هزار ریال باشد از طریق توافق بین دستگاه‌های اجرایی و صاحبان مستحدثات مزبور به عمل می‌آید در صورتی که توافق حاصل نشود یا بهای مستحدثات از مبلغ یکصد هزار ریال تجاوز نماید به وسیله کمیسیونی مرکب الی آخر بند الف اگر مصلحت بدانید این جمله
در لایحه قید بشود که رفع آن توهم نیز بشود که یک وقت یک مبلغ زیادی در اثر توافق و بی‌مبالاتی به کسی داده نشود (مهندس معینی- چون شور دوم است پیشنهاد نمی‌شود داد) این را تذکر دادم ممکن است آقایان نظر بدهند بنده در کمیسیون هم گفته‌ام کسی از من قبول نکرد.
رئیس- آقای حاذقی جنابعالی هم مخالفید؟ (حاذقی- بنده موافقم) اجازه بفرمایید آقای دکتر حسینی توضیح بدهند.
دکتر حسینی (مخبر کمیسیون دادگستری)- عرض کنم که راجع به این لایحه بیش از آنچه که واقعاً برحسب متعارف و معمول بایستی صحبت بشود در جلسات گذشته و همچنین در کمیسیون به اندازه کافی بحث و غور و بررسی و رعایت اطراف موضوع و جوانب مختلفه‌اش شده و به نظر کمیسیون این بهترین وضعی است که توانسته‌اند جمع کلیه نظرات را با رعایت مصالح و منافع مردم و با رعایت پیشرفت کارهای عمرانی در نظر بگیرند نظر نماینده محترم جناب آقای رجایی هم از هر لحاظ تأمین است چون ماده ۱۶ قانون برنامه پیش‌بینی یک ضابطه و ملاک را در وهله اول برای ارزیابی مستحدثاتی که احیاناً ممکن است در مسیرها سدها یا حوزه‌های عمرانی سازمان برنامه قرار بگیرد این ملاک و ضابطه را تعیین کرده بنابراین موافقت با پیشنهاد اصلاح عبارتی آقای رجایی فکر می‌کنم تحصیل حاصل است چون در خود قانون برنامه پیش‌بینی شده است اگر چنانچه احیاناً بخواهند یک مستحدثاتی را ارزیابی بکنند ملاک و ضابطه این ارزیابی با توجه به نظر کارشناس پیش‌بینی شده بنابراین و به نظر بنده برای تأمین این نظر احتیاجی به این اصلاح نیست (مهندس ارفع- در بند (ب) هم رفع اشکال شده) مضافاً به این که در خود همین لایحه هم در بند (ب) نیز ملاک تعیین قیمت را تعیین کرده که بنده برای استحضار خاطر نمایندگان محترم قرائت می‌کنم «ملاک تعیین قیمت عبارت از بهای عادله مستحدثات مشابه واقع در حوزه عملیات عمرانی در سال قبل از تاریخ تصویب طرح است» و علت این که یک سال قبل را هم ملاک قرار دادند برای جلوگیری از بورس بازی و احیاناً کارها و معاملات صوری است که ممکن است وقتی مردم متوجه شدند. در یک منطقه‌ای بایستی عملیات عمرانی بشود بلا درنگ با یک عملیات صوری سعی می‌کنند ارزش مستحدثات را بالا ببرند و از این طریق مبالغی من غیر حق به کیسه افراد ماجراجو داخل بکنند این عرایض بنده بود.
رئیس- آقای حاذقی فرمایشی دارید؟ (حاذقی- موافقم) مخالفی نیست، نظر دیگری نسبت به ماده ۳ نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده سوم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود.
ماد ۴- دولت مأمور اجرای این قانون است.
رئیس - نسبت به ماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده چهارم رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.
(اسامی خانم‌ها و آقایان نمایندگان به ترتیب آتی به وسیله منشی اعلام و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد).
- دکتر کلالی، دکتر رشتی، مجد، مهندس عطایی، مهندس جلالی نوری، دکتر زعفرانلو، خواجه‌نوری، دکتر عدل، بوشهری، صفی‌پور، معتمدی، دکتر خطیبی، موسوی ماکویی، مهندس مالک، پزشکی، دکتر مبین، رضوی، روحانی، قراچورلو، صائبی، سیفی، مصطفوی نائینی، نیری، شیخ‌الاسلامی، دکتر ضیابی، دکتر اعتمادی، آقایان، پاینده، دکتر وحیدنیا، دکتر الموتی، کنگرلو، ریگی، دکتر کیان، مهندس ارفع، مهندس پروشانی، مهندس صائبی، محدث‌زاده، میرهادی، دکتر یگانگی، لفوطی، پاکذات، نیاکان، هیراد، دکتر صاحب‌قلم، دکتر مدنی، زرگرزاده، پژند، شفیعی‌پور کرمانی، دکتر حاتم، دکتر سعید، کسرایی، زند، مافی، موسوی، دکتر یزدان‌پناه، توسلی، دکتر فربود، دکتر موثقی، دکتر رضوانی، اقبالی، سرتیپ‌پور، مهندس والا، حاذقی، مهندس کیا، دکتر مهندس ناصر بهبودی، روستا، کیوان، ملک‌زاده آملی، میرافضل، بختیار بختیاری‌ها، بدر صالحیان، حبیبی، حقشناس، دکتر اسفندیاری، دکتر اسدی، امام مردوخ، ظفر، کشفی، دکتر پورهاشمی، اوزار، موقر، ذبیحی سلطان احمدی، ختائی قلعه‌جوقی، مرادی، حکمت یزدی، اولیا، متولی باشی، رهبر، دکتر عدل طباطبایی، طالب‌زاده رودسری، دکتر بقایی یزدی، پروین، مهندس پرویز بهبودی، دکتر مهدیزاده، مهندس عدلی، مهندس آصفی، مهندس صدقیانی، دکتر حسینی، سرتیپ حکیمیان، ضابطی، سرلشگر نکوزاد، سرلشگر همایونی، کورس، دکتر غنی، فولادوند، نصیری، آموزگار، امینی خراجی، پورادبی، بهادری، مرادی، تبریزی، فهیمی، دیهیم، زهتاب‌فرد، اهری، مهندس زنجانچی، دکتر رمضانی، احتشامی، سعید وزیری، مهندس جلالی، فخر طباطبایی، مهندس برومند، دکتر نجیمی، مهندس زرآور، باغمیشه، ثامنی، مهندس اخوان، ادیب سمیعی، ساکینیان، سلیمانی، نارویی، جاوید، رجایی، تهرانی، دکتر حکمت، پرویزی، دکتر صالحی، کبیری، شکیبا، ارسنجانی، کلانتر هرمزی، امیر احمدی، دکتر مهذب، مهندس ریاضی، شاخویی، مهندس ریاحی، ایلخان، مهندس معینی‌زند، مهندس معینی، صادق احمدی، دکتر رهنوردی، دکتر امامی.
(آراء مأخوذه شماره شد نتیجه به قرار زیر اعلام گردید).
- آراء موافق ۱۳۶ رأی.
- آراء سفید بی‌اسم به علامت امتناع ۱۸ رأی.
رئیس - لایحه با ۱۳۶ رأی موافق تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
اسامی موافقین:
- احتشامی، ناروئی، موقر، پاینده، کورس، اوزار، حاذقی، دکتر فربود، دکتر موثقی، مهندس صدقیانی، نصیری، سرلشگر نکوزاد، دکتر مهدیزاده، ایلخان، رهبر، فخر طباطبایی، مهندس معینی، شاخویی، فولادوند، زهتاب‌فرد، پورادبی، ثامنی، مهندس جلالی، مهندس اخوان، دیهیم، سرتیپ حکیمیان، دکتر الموتی، موسوی ماکوئی، بوشهری، دکتر صالحی، خواجه‌نوری، دکتر کلالی، زند، ادیب سمیعی، بهادری، سرلشگر همایونی، دکتر خطیبی، مهندس جلالی نوری، دکتر مبین، دکتر صاحب‌قلم، کسرایی، شفیعی پورکرمانی، زرگرزاده، دکتر یزدان‌پناه، مهندس عطایی، مهندس معینی‌زند، مجد، آقایان، دکتر رشتی، سیفی، صائبی، رضوی، میرهادی، ریگی، روحانی، تهرانی، دکتر کیان، مهندس آصفی، تبریزی، دکتر غنی، مهندس ریاحی، دکتر رضوانی، مهندس ریاضی، مهندس پرویز بهبودی، سعید وزیری، فهیمی، دکتر زعفرانلو، ضابطی، سلیمانی، ارسنجانی، دکتر نجیمی، اهری، ساکینیان، مهندس عدلی، ختائی، حکمت یزدی، دکتر مهذب، مهندس زرآور، نیری، مصطفوی، مهندس صائبی، بدر صالحیان، مهندس کیا، اقبالی، ذبیحی، پروین، مافی، پژند، میرافضل، معتمدی، دکتر عدل طباطبایی، موسوی، مهندس پروشانی، کیوان، روستا، حقشناس، کنگرلو، علی مرادی، قاسم مرادی، طالب‌زاده رودسری، پزشکی، حبیبی، دکتر حاتم، مهندس ارفع، صائب، اولیا، حسینی، امیر احمدی، دکتر بقایی یزدی، پاکذات، دکتر سعید، هیراد، لفوطی، ملک‌زاده آملی، کشفی، دکتر اعتمادی، دکتر مدنی، مهندس برومند، غلام نیاکان، دکتر رهنوردی، محدث‌زاده، دکتر عدل، مهندس زنجانچی، شیخ‌الاسلامی، صفی‌پور، مهندس مالک، هرمزی، متولی‌باشی، شکیبا، دکتر یگانگی، قراچورلو، دکتر ضیائی، توسلی، دکتر امامی خوئی، باغمیشه، امینی خراجی.
اسامی ممتنعین:
- آموزگار، صادق احمدی، دکتر اسدی، دکتر اسفندیاری، امام مردوخ، بختیاری بختیاری‌ها، دکتر مهندس بهبودی، پرویزی، دکتر پورهاشمی، جاوید، دکتر سعید حکمت، رجایی، دکتر رمضانی، سرتیپ‌پور، ظفر، موسوی، کبیری، مهندس والا، دکتر وحیدنیا.
- تقاضای تعقیب سؤالات سابق و تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی
۵- تقاضای تعقیب سؤالات سابق و تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی
رئیس - آقای مهندس بهبودی.
دکتر مهندس بهبودی- به عرض مقام ریاست می‌رسانم که نمایندگان فراکسیون پارلمانی حزب مردم از دولت سابق چند سؤالی کرده بودند چون دولت فعلی همان دولت است و برنامه برنامه همان دولت است این است که از پیشگاهتان تقاضا می‌کنم به اطلاع دولت برسانید که آن سؤال‌ها عیناً تکرار می‌شود ضمناً سؤال دیگری است از وزارت اقتصاد که تقدیم می‌کنم.
رئیس - اقدام می‌شود.
۶- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای فخر طباطبایی
رئیس - آقای فخر طباطبایی
فخر طباطبایی- سؤالی است از دولت که تقدیم می‌کنم.
رئیس- اقدام می‌شود. آقای مهندس روحانی
مهندس روحانی (وزیر آب و برق)- بنده وظیفه خودم می‌دانم از نمایندگان محترم که به لایحه دولت رأی قابل توجهی مرحمت فرمودند تشکر کنم امیدوارم که همیشه مورد عنایت و محبت آقایان باشیم و انشاءالله اعتماد آقایان را با جواب مثبت در کارها پاسخ بدهیم (احسنت).
۷- طرح سؤال آقای صادق احمدی راجع به اتومبیل‌های دولتی و موکول شدن جواب آن به جلسه بعد
رئیس- سؤال آقای صادق احمدی از دولت مطرح است آقای صادق احمدی بفرمایید.
صادق احمدی- از شانس خودم خیلی ممنونم که طرح سؤالم مواجه با روزی شد که همه هیئت محترم دولت گویات برای تقدیم بودجه در مجلس حضور دارند و تذکراتی که بنده عرض می‌کنم امیدوارم مورد توجه قرار بگیرد سؤال من گمان نمی‌کنم احتیاج به توضیح زیادی داشته باشد. مسئله اتومبیل‌های دولتی، خرید اتومبیل و فروش اتومبیل، واگذاری اتومبیل، بنزین اتومبیل، شوفر اتومبیل و خلاصه هزار و یک درد بی‌درمان اتومبیل‌های دولتی در این مملکت چیزی نیست که بر کسی پوشیده باشد همه بهتر از من استحضار دارید اما توضیحی که باید عرض کنم این است که چرا این سؤال را بنده دادم نمایندگان محترم اطلاع دارند چند بار این موضوع جمع‌آوری اتومبیل در مملکت ما عملی شد (صحیح است) و بعد نمی‌دانم به چه علتی دولت‌های بعدی می‌آمدند و تصمیمات قبلی را ملغی می‌کردند نمی‌دانم نظر نمایندگان محترم هست یا نه دولت مرحوم منصور روزی این موضوع جمع‌آوری اتومبیل‌ها را عنوان کردند و این کار را یک کار عبث و بیهوده‌ای قلمداد کردند و مسخره کردند این تنگ نظری را و گفتند کسانی که این نوع تنگ نظری‌ها را دارند اینها معلوم نیست که از این طریق کمکی به بودجه دولت بکنند حالا آن جمله‌اش درست درنظرم نیست آنچه که در نظرم هست این است که این عمل یک عمل عبثی تلقی شد به دنبال این مطلب ما اطلاع پیدا کردیم که دولت مشغول خریدن اتومبیل است و اتومبیل‌های آخرین سیستم خریده می‌شود گفتیم خوب دولتی است و نظرش این است که جمع‌آوری اتومبیل کار صحیحی نیست و کار عبثی است و حکایت از تنگ نظری اولیا امور می‌کند دولت هم احتیاج دارد به وسیله بسیار خوب، یک دولت سیاستش این است اشکالی ندارد. تا چند ماه قبل که دیدیم باز مسئله جمع‌آوری اتومبیل به زبان‌ها افتاد و در جراید منعکس شد و دولت رسماً اعلام کرد که ما مشغول جمع‌آوری اتومبیل هستیم بنده که خودم یک مدنی از نزدیک ناظر این جریان بودم و به این امر وقوف دارم خواستم از دولت سؤال کنم حالا که شما تصمیم گرفته‌اید بعد از آن دوره برگردید به دوره دیگری و به این نتیجه رسیده‌اید که حرف‌های قبلی صحیح نبوده و تصمیم‌های دولت‌های قبلی صحیح نبوده لابد یک مطالعه‌ای کرده‌اید این مطالعات را در اختیار افکار عمومی و مخصوصاً در اختیار مجلس بگذارید ببینیم دولت چند دستگاه اتومبیل دارد سواری، کامیون، وانت، جیپ، چند دستگاه دارد چند تا راننده دارد و هر ماه چقدر پول بنزین می‌دهد چقدر پاداش به راننده می‌دهد چقدر پول لوازم یدکی می‌دهد و چقدر پول تعمیرات به این تعمیرگاه‌های مختلف می‌دهد و بالاخره چه چیز موجب شده است که چنین تصمیمی اتخاذ بشود که باز هم این عملی که ظاهراً نتیجه صد درصد نداشته است و به همین علت دولت‌ها ناچار می‌شدند تا اندازه‌ای تصمیمات دولت‌های قبل از خودشان را نقض بکنند باز این عمل شروع بشود سؤال بنده همین است همانطور که نمایندگان محترم فرمودند به خصوص در قسمت سوم بنده سؤال کردم در نه ماهه اول سال ۴۳ مجموعاً چه مبلغی بابت هزینه نگهداری و تعمیرات و خرید لوازم یدکی و بنزین و راننده این وسایل
از طرف دولت پرداخت گردید سؤال کردم که چند دستگاه اتومبیل بعد از دولت آقای دکتر امینی خریداری شده چون علی‌الظاهر در دولت آقای دکتر امینی بود که مسئله جمع‌آوری اتومبیل‌های دولتی را عملی کرد البته قبلاً هم در زمان نجم‌الملک ولی بعد در زمان آقای دکتر امینی (نیری- در زمان مرحوم نریمان هم این کار عملی شد) البته جنابعالی در وزارت دارایی تشریف داشتید بیشتر اطلاع دارید سؤال بنده روشن است تقاضایم این است که جناب آقای نخست‌وزیر که خودشان سمت وزارت دارایی را هم دارند توضیح بدهند بعد بنده عرایضم را عرض می‌کنم.
رئیس - چون از قرار معلوم دولت تقاضا کرده بود این سؤال در جلسه بعد مطرح بشود ولی این توضیحاتی که آقای صادق احمدی خواستند جناب آقای نخست‌وزیر ممکن است حاضر باشند الان جواب بدهند یا در جلسه بعد مطرح بکنیم آقای نخست‌وزیر بفرمایید.
نخست‌وزیر (امیر عباس هویدا) - بنده علاقه داشتم که در پاسخ سؤال جناب آقای نماینده محترم اطلاعاتی در دسترس نمایندگان مجلس شورای ملی بگذارم ولی ارقام دقیق را همان طور که قرار شده بود برای جلسه بعد تهیه کرده بودیم و ضمناً در تقدیم لایحه بودجه اطلاعی در این باب داده خواهد شد از حضورشان استدعا می‌کنم که اجازه بفرمایند ارقام دقیق را برای جلسه بعد حضورشان تقدیم کنم ولی ضمناً در لایحه بودجه امروز اطلاعاتی بلکه کافی داده خواهد شد (صادق احمدی-بنده عرضی ندارم باشد جلسه بعد).
۸- تقدیم لایحه بودجه ۱۳۴۴ کل کشور به وسیله آقای نخست‌وزیر
نخست‌وزیر (امیرعباس هویدا) - نهایت احترام بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور را تقدیم می‌دارم. این بودجه براساس برنامه‌های مؤسسات دولتی و مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل با شکلی نو و بدیع آماده و فراهم شده و برای دومین بار است که به این شکل در ایران تهیه و تدوین می‌شود ولی امسال جنبه برنامه‌ای آن کاملتر گردیده منصور نخست‌وزیر شهید در آغاز دوران زمامداری خود به مجلس این وعده را داد که بودجه سال ۱۳۴۴ بودجه‌ای برنامه‌ای باشد. ای کاش امروز منصور این جا بود و او همین بودجه را تقدیم مجلس می‌کرد چون برای این کار بی‌نهایت زحمت کشیده بود برای من کمال خوشوقتی و سربلندی است که به عرض نمایندگان محترم برسانم که قول منصور عملی گردیده و تنظیم بودجه برنامه‌ای تحقق یافته است.
مدت‌ها بود که در کشور ما صحبت از تجدید نظر در چگونگی تهیه و تنظیم بودجه و لزوم تمرکز امر بودجه‌ریزی در یک دستگاه بود ولی دشواری‌هایی که در این راه وجود داشته: نقایص کادر اداری، سابقه طولانی روش‌های قدیمی و معمول که غالباً با احتیاجات زمان تطبیق نمی‌کرد، محافظه‌کاری اداری و واهمه از بدعت، تعراض مقررات و قوانین بیشمار و گاه ضد و نقیض و نقص روش حسابداری در دستگاه دولت، همه و همه دست به دست هم می‌داد و متخصصان ومسئولین امر را از قدم گذاردن در این راه صعب و دشوار باز می‌داشت. ولی دولت منصور این شهامت و جرأت را به خرج داد و تحول در کار بودجه و بودجه‌نگاری را آغاز نمود. اینک دولت حاضر ثمره قریب به یک سال جهد و کوشش دولت و متخصصین امر را به صورت مدرکی که اینک تقدیم می‌کنم به نمایندگان ارجمند عرضه می‌دارد.
امروز مرحله ابتدایی و سخت پشت سر گذاشته شده است، از این پس ما باید هم خود را صرف بهبود روش‌های بودجه‌ای و برقراری یک سیستم حسابداری صحیح در دستگاه‌های دولتی بکنیم تا بتوانیم از اقدامات اولیه خود نتیجه مطلوبی نیز در عمل بگیریم. دولت ادعا نمی‌کند که کاری که کرده بدون نقص و عیب است بلکه به عکس چون اولین بار است که بودجه را به چنین شکلی درآورده است امکان نقص و اشتباه وجود دارد به این جهت است که از نمایندگان محترم انتظار نقد و حک و اصلاح و راهنمایی دارد، تا با به کار بردن راهنمایی‌ها و دو اثر تشریک مساعی مجلس با دولت بودجه‌های هر سال از سال پیش شامل‌تر و جامع‌تر و گویاتر باشد (احسنت).
ما در استفاده از تجربه‌ها درنگ نخواهیم کرد. براساس استوار و پایه متینی که ریخته شده است از قوام بخشی تجربه‌ها مدد خواهیم گرفت و سازمان و روش‌ها و مقررات را تحولی آنچنان که باید و شاید خواهیم داد. اما جای گفتگو نیست که در مقابل ما مسائلی بیشمار هست که جز از راه روبه رو شدن با یک یک آنها شناساییشان مقدور نیست. ما در سالی که در پیش داریم با یک یک آنها
مواجه خواهیم شد و با آنها مقابله خواهیم کرد و به رفع و حل آنان خواهیم کوشید تا بودجه سال‌های بعد بهتر و جامع‌تر و کاملتر تهیه شود (احسنت).
بودجه حاضر چنان که اشاره شد کاملترین بودجه برنامه‌ای کشور است، یعنی کلیه عملیات و اقداماتی که دولت در سال آینده قصد انجام آنها را دارد در قالب ۱۴۰ برنامه آورده شده است. هر یک از برنامه‌های مزبور به نوبه خود به چند فعالیت اگر مربوط به عملیات جاری باشد و یا به چند طرح در صورتی که حاوی عملیات عمرانی باشد تقسیم می‌گردد.
علاوه بر شکل برنامه‌ای بودجه که معرف کارهای دولت در سال ۱۳۴۴ می‌باشد اعتبارات هر یک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به طور جداگانه نشان داده شده است به طوری که می‌توان گفت که بودجه تنظیمی علاوه بر جنبه برنامه‌ای جنبه دستگاهی را نیز شامل می‌شود و باز با کمال سربلندی باید به عرض مجلس محترم شورا برسانم که امسال بودجه‌های تفصیلی وزارتخانه‌ها نیز یکجا با بودجه کل تقدیم گردیده است یعنی هزینه‌های هر یک از وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی با ریز مواد نوزده گانه هزینه ضمیمه بودجه کل کشور گردیده است و این امکان برای مجلس وجود دارد که به هر قدر که مایل باشد وارد جزئیات شود و ارقام را بررسی نماید و در انواع هزینه‌های دولت نیز دقت و موشکافی نماید.
بالاخره در قسمت‌های هفتم و هشتم بودجه کلیه مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت اعم از شرکت‌ها و بانک‌ها و سازمان‌های انتفاعی که اعمال تصدی انجام می‌دهند با شرح کافی و همچنین مؤسسات عام‌المنفعه مستقل که موازی با مؤسسات دولتی در اجرای برنامه‌های رفاه اجتماعی تلاش و کوشش می‌کنند منعکس گردیده است.
بدین ترتیب ملاحظه می‌فرمایند که در تنظیم بودجه تقدیمی از لحاظ جامعیت و شاملیت بودجه نهایت اهتمام به عمل آمده است و به خصوص موجب کمال خوشوقتی است که دولت لایحه بودجه را به نحو مزبور قبل از پایان سال تقدیم می‌نماید تا با به تصویب رسیدن آن تکلیف دولت و مؤسسات وابسته از ابتدای سال آینده روشن باشد و همه با علاقمندی و اطمینان دنبال اجرای برنامه‌های خود باشند. بدیهی است قول داده شده بود که این بودجه تقریباً بیست روز قبل تقدیم شود ولی با پیش‌آمد ناگواری به تعویق افتاد از خانم‌ها و آقایان محترم پوزش می‌خواهم. در روش بودجه گذشته که به طور برنامه‌هایی تنظیم نمی‌شد رسم بر این بود که اعتبار به دستگاه‌ها داده شود تا مصرف نمایند و نتیجه مشخص معلوم نمی‌گردید. امروزه این رویه متروک و کهنه است، براساس بودجه حاضر که منطبق با آخرین تحولات بودجه نگاری است اعتبار به دستگاه‌ها داده می‌شود تا کار «مشخصی» یا «برنامه معینی» را به انجام برسانند. یعنی از این س مصرف کردن اعتبار و خرج کردن وجوه منظور نظر نیست بلکه انجام کار و نیل به هدف منظور و مراد است. پس باید در اجرای برنامه‌ها نظارت کامل انجام شود تا اولاً اعتبارات بیهوده مصرف نشود و ثانیاً نیل به هدف‌ها تحقق پذیرد، و در رویه نظارت بر اجرای برنامه‌های منظور در این بودجه پیش‌بینی شده است که چگونگی اجرای برنامه‌ها با کمال دقت تحت مراقبت قرار گیرد. گزارش‌های مرتب و دوره‌ای در مورد هر برنامه تهیه خواهد شد تا کارشناسان بودجه بتوانند از نحوه پیشرفت کارها اطلاع حاصل نمایند. بدین ترتیب اگر سستی و فتوری در دستگاهی وجود داشته باشد و یا اشکالی در کار اجرای برنامه‌یی پیش آید فوراً از نظر متصدیان امر و کارشناسان بودجه خواهد گذشت و به موقع برای رفع نقائص یا برطرف ساختن موانع اقدام خواهد شد.
ضمناً برای تضمین حسن اجرای بودجه اقدامات مؤثری صورت گرفته است تا از ابتدای سال آینده دستگاه‌های دولت چه از نظر تشکیلاتی و چه از نظر کادر اداری متخصص به قدر کافی مجهز شوند به طوری که روش‌های قدیمی متروک و محافظه‌کاری زیان‌آور مطرود گردد. همچنین سعی و کوشش خواهد شد که مقررات پراکنده مالی نظمی و نسقی واحد و منطقی یابد و حسابداری ادارات دولتی بر پایه صحیح و نوین و منطبق با احتیاجات یک بودجه برنامه‌ای پایه‌ریزی شود. بدین منظور تجدیدنظر در قانون محاسبات عمومی و آئین‌نامه معاملات دولتی در صدر اقدامات اصلاحی اداری دولت در سال آینده قرار دارد.
تهیه و تدوین این بودجه و اتخاذ تصمیمات دیگری
که باید انجام شود از وظایف دولت است. من یقین دارم که در این امر دولت توفیق فراوان حاصل کرده است و بودجه تقدیمی به سبب جامعیت خود و دید کاملی که به ما می‌دهد ما را قادر می‌سازد تا بدانیم در هر رشته‌ای از کارها چه تحولاتی در شرف وقوع و چه عملیاتی در حال تکمیل است، و در راه رشد سریع و مداوم اقتصادی و تأمین عدالت اجتماعی و انجام آرزوهای ملی چقدر امکان موفقیت خواهیم داشت. در واقع بودجه تنظیمی بهترین وسیله برای رفع مشکلات و موانعی است که در راه خوشبختی و سعادت ملت ما وجود دارد و با این بودجه است که دولت می‌خواهد فرمان به پیش اعلیحضرت همایون شاهنشاه را اجرا نماید و به هدف‌های انقلاب ششم بهمن جامه‌عمل بپوشاند.
مسلماً اینجا باید من از اشخاصی که در مدت یک سال برای این بودجه زحمت کشیدند تشکر کنم به طوری که ملاحظه می‌فرمایید این بودجه، بودجه برنامه‌ای با اشکالات زیادی تهیه شد وزارتخانه‌ها مؤسسات انتفاعی آماده برای دادن چنین اطلاعاتی نبودند اجباراً دفتر بودجه این آمادگی را در این وزارتخانه‌ها و مؤسسات ایجاد کرد و ارقام و اطلاعاتی به دست آمد تا این که ما توانستیم بودجه‌ای تقدیم کنیم دو سه ستون دارد یک ستونش راجع به بودجه ۱۳۴۲ و یک ستون راجع به ۱۳۴۳ و یک ستون راجع به ۱۳۴۴ است مسلماً برای مجلس بی‌نهایت آسان خواهد بود که مقایسه کند و ما انتظار داریم که مجلس مقایسه کند و نظر بدهد و در کمیسیون مورد بررسی قرار خواهد گرفت ولی تقدیم بودجه با رقم کافی نبود ما باید هدف‌های اقتصادی سال ۱۳۴۴ را در این بودجه معلوم کنیم در این بودجه هدف‌های اقتصادی ما روشن شده است.
هدف‌های دولت در سال آینده عبارت است از:
۱- تسریع در امر سرمایه‌گذاری و ایجاد کار (احسنت).
۲- تقویت بنیه دفاعی کشور.
۳- تأمین رفاه مردم به خصوص از طریق تثبیت قیمت‌ها.
۴- حفظ و بهبود وضع موازنه ارزی کشور.
با توجه به هدف‌های فوق سیاست‌های اقتصادی و مالی و بازرگانی پی‌ریزی گردید و براساس این سیاست‌ها درباره اصول تنظیم بودجه سال ۱۳۴۴ تصمیم گرفته شد یعنی مثل سابق که سیاست اقتصادی در محلی مورد مذاکره قرار می‌گرفت و بودجه توسط دستگاه دیگری نوشته می‌شد این کار به این ترتیب انجام نشد. بودجه‌ای که در سابق مدت دو ساعت یا سه ساعت مطالعه‌اش طول می‌کشد تا به تصویب دولت برسد همان طوری که اطلاع دارید در حدود ۹۰ ساعت هیأت‌وزیران تشکیل جلسه داد تا به طور صحیح بودجه مورد مطالعه قرار گرفت برای نیل به هدف اول سرمایه‌گذاری ایجاد کار می‌باشد سعی وافری به عمل آمد تا سهم بیشتری از امکانات مالی دولت در سال ۱۳۴۴ به طرح‌های عمرانی و تولیدی اختصاص پیدا نماید. بدین منظور بود که در ترکیب طرح‌های برنامه عمرانی سوم کشور تجدیدنظر به عمل آمد و طرح‌هایی که جنبه مستمر پیدا کرده است از اعتبارات عمرانی حذف گردید.
چنان که ملاحظه می‌فرمایند حجم اعتبارات عمرانی سالانه به رقم بی‌سابقه ۴۵ میلیارد ریال بالغ گردیده است. این رقم بسیار پراهیمت و پرمعنا است و نشان می‌دهد که دولت تا چه حد مصمم به ایجاد تحرک در اقتصاد مملکت و به وجود آوردن موجبات یک جهش اقتصادی است اگر به رقم کل سرمایه‌گذاری که حاوی سرمایه‌گذاری‌های خارج از اعتبارات برنامه عمرانی نیز می‌باشد توجه نماییم ملاحظه می‌شود که سرمایه‌گذاری بخش دولتی حدود ۵۲ میلیارد ریال بالغ می‌گردد (این رقم بسیار اهمیت دارد) یعنی قریب ۳۰ درصد هزینه‌های دولتی را عملیات سرمایه‌گذاری تشکیل می‌دهد. در سال ۱۳۴۴ توجه بسیار زیاد به سرمایه‌گذاری‌های صنعتی شده و در واقع سال ۱۳۴۴ شروع یک دوره جدید در راه صنعتی شدن سریع کشور می‌باشد. طرح‌های صنعتی متعددی که جنبه زیربنا برای صنعت کشور دارد در سال آینده شروع خواهد گردید به ایجاد و توسعه تأسیسات برق و تولید برق ارزان‌قیمت در سراسر کشور اولویت داده شده است. به احتیاجات بخش کشاورزی که در اثر اجرای برنامه مترقیانه اصلاحات ارضی بیش از پیش مدنظر دولت می‌باشد (احسنت) توجه کافی مبذول گردیده و اعتبارات کافی برای تأمین مالی برنامه‌های وسیعی که در بخش کشاورزی و عمران روستایی طرح
گردیده و موجب افزایش تولید در این بخش خواهد شد در بودجه تقدیمی منظور شده است (احسنت).
اینجا بنده ذکری نمی‌خواهم بکنم از تمام این قسمت‌ها چون به طور صریح در این بودجه ذکر شده برنامه‌ها شرح داده شده و خود آقایان ملاحظه خواهید فرمود مسلماً چند طرحی موجود است که باید دولت با تمام قوا برای انجام این کارها اقدام کند سپاهیان دانش، سپاهیان بهداشت و سپاه ترویج و آبادانی هم در این برنامه منظور شده است و ما باید با صراحت تمام بگوییم که درباره این سپاهیان که به نوسازی و وظیفه دشواری دارند ما باید به آنها کمک بکنیم تا کوشش آنها به ثمر برسد (احسنت- صحیح است) مسلماً هموطنان ما هم باید در این راه کوشا باشند تا نتیجه مثبتی به دست ما بیاید.
به منظور ایجاد رونق بیشتر اقتصادی آنچه در فوق به عرضتان رسید دلیل بر آن نیست که دولت از توانایی و امکانات بخش خصوصی غافل است کاملاً برعکس (احسنت) دولت سخت معتقد است که این روش اقتصادی بدون کمک بخش خصوصی امکان‌پذیر نیست و برای این که آخرین موانعی که امروز در راه است از بین برود انتظار داریم که با قانون جدید مالیات بر درآمد که به زودی تقدیم خواهد شد اطمینان داریم که آخرین اشکالات از بین خواهد رفت و روش اقتصادی با کمک بخش دولتی و بخش خصوصی در مملکت ما در ۱۳۴۴ سالی خواهد بود که در تاریخ ما ثبت خواهد شد (احسنت) همان طور که عرض کردم و قبلاً هم به حضورتان گفته شد در کشور ما باید در این قسمت سعی وافری بشود و انتظار داریم که بخش خصوصی پاسخ مثبتی به تقاضای دولت بدهد. ما در این جهان پرتلاطم با وجود عقیده راسخی که به صلح‌طلبی و احترامی که به منشور ملل متحد داریم مادام که خلع سلاح عمومی و کامل عملی نشده است وظیفه داریم که در تقویت نیروهای دفاعی خود از هر جهت بکوشیم (صحیح است).
ما برای حفظ موجودیت خودمان به این نیاز پاسخ مثبت داده‌ایم و در بودجه حاضر اعتبارات لازم برای نگاهداری یک نیروی دفاعی نوین و مجهز به سلاح‌ها و فنون جدید را پیش‌بینی کرده‌ایم (احسنت).
در اجرا این منظور دولت همچنین به تأمین معیشت افرادی که برای جانفشانی در راه حفظ استقلال و تمامیت آب و خاک خود آمادگی خود را اعلام داشته‌اند توجه کافی مبذول داشته است. (احسنت).
دولت نهایت کوشش خود را برای جلوگیری از ترقی قیمت‌ها معمول داشته است و می‌دارد و حداکثر صرفه‌جویی را در هزینه‌های اداری و پرسنلی رعایت نموده است و تا آنجا که مسیر و مقدور بوده از افزایش این گونه هزینه‌ها پرهیز و اجتناب کرده است.
این تدابیر از یک طرف برای سوق دادن منابع مالی در جهت کارهای عمرانی و سرمایه‌گذاری‌های عظیم آبادانی است و از طرف دیگر برای تثبیت هزینه زندگی مردم و جلوگیری از ترقی قیمت‌ها، یک بودجه منطقی و استوار بر مبانی سنجیده دولت فعلی را در حفظ سطح قیمت‌ها بسیار کمک خواهد کرد و دولت اطمینان دارد که بودجه حاضر این منظور را تأمین خواهد نمود.
اینک رئوس مسائل بودجه تقدیمی را به اختصار به استحضار نمایندگان محترم می‌رسانم بودجه تقدیمی از حیث درآمد عمومی و اختصاصی یعنی بند الف بالغ بر ۵۸۳۰۱ میلیون ریال و از حیث هزینه بالغ بر ۵۹۶۹۵ میلیون ریال می‌گردد و به طوری که ملاحظه می‌فرمایید کسری بودجه ۱۳۹۴ میلیون ریال یعنی ۱۳۹ میلیون تومان می‌باشد و کسری بودجه مستمر کشور بالغ بر ۱۳۹ میلیون تومان است با توجه به این که ارقام درآمد که در بودجه منظور شده است با کمال دقت محاسبه و سنجیده گردیده و ارقام هزینه که به عرضتان رسید به هیچ‌وجه برای دولت اشکال ایجاد نخواهد کرد. بنده باید عرض کنم در موقعی که این بودجه تنظیم می‌شد اگر این بودجه را مقایسه کنیم با بودجه سال گذشته و سال‌های قبل ملاحظه خواهید فرمود همیشه دولت‌ها بودجه‌ای که تقدیم مجلس می‌کردند کسری داشت و میزان کسری‌اش از این بیشتر بود و لابه‌لای تبصره‌ها یک مخارجی را منظور می‌ک ردند که در کسری نشان داده نمی‌شد ما برای شما این دفعه بودجه‌ای آوردیم که این اشکالات را ندارد (احسنت) و اگر ارقام را در نظر بگیرید ملاحظه خواهید فرمود که بین این دو رقم درآمد و هزینه کسری مبلغ ۱۳۹ میلیون تومان بی‌نهایت رقم قابل انعطافی است در هر صورت چون در ارقامی که راجع به درآمد در نظر گرفته شده بود ما بی‌نهایت مواظب بودیم
که ارقامی نگذاریم که نتوانیم آخرسال آنها را به دست بیاوریم به طور صریح بایستی عرض بکنم که امیدواری ما زیاد است که درآمد ما بیشتر باشد و ضمناً اشکالاتی که داریم و اشکالاتی که ممکن است در پیش بیاید از بین برود مسلماً دولت مواجه با اشکال بود در موقعی که این بودجه در هیأت دولت مطرح شد کسری در آن روز خیلی بیشتر از این رقم بود ما دو راه داشتیم یا این که پافشاری کنیم ارقام درآمدمان صحیح باشد ولی از هزینه‌های اداری خودمان بکاهیم این کار به عمل آمد به طوری که ملاحظه خواهید فرمود وجوه بسیار قابل ملاحظه‌ای حاصل شد ولی این کافی نبود و ما برای به دست آوردن درآمد بیشتری به فکر منابع جدید افتادیم از یک طرف مؤسسات دولتی و شرکت‌های دولتی که دولت در آن سرمایه‌های بسیار زیادی از سال‌های گذشته منظور کرده بود و به ما سودی نمی‌داد این بودجه‌ای که مربوط به این شرکت‌ها و این مؤسسات تقدیم شده بود نه تنها به ما سودی نمی‌داد بلکه باز هم تقاضای کمک می‌کردند یعنی در بودجه مبلغ ۱۷۰ میلیون تومان کمک می‌شد به این مؤسسات و این مؤسسات در آخر سال به ما ۳۵ میلیون تومان سود می‌دادند مسلماً این برای ما قابل قبول نبود در این باب اقدام کردیم و امروز به عرضتان می‌رسانم که این ۱۷۰ میلیون از طرف دولت پرداخت نخواهد شد (احسنت) و سودی که این مؤسسات به ما خواهند داد بیش از دویست میلیون تومان خواهد بود و باید بدانیم که اگر احیاناً دستگاه‌هایی موجود هستند که با سرمایه دولت اداره می‌شوند یا این دستگاه‌ها باید به دولت سود بدهند یا بایستی درشان را بست و اصلاً راجع به آنها صحبت نکرد (احسنت) این دستگاه‌های خودمختار بودند و برای خود بودجه‌ای داشتند هیأت مدیره‌ای داشتند بازرسانی داشتند و پاداش‌های زیادی داده می‌شد صحبت از پاداش شد این پاداش‌ها همان طوری که در این بودجه و در تبصره‌های بودجه ملاحظه خواهید فرمود از بین رفته است بنده به سمت وزیر دارایی عضو مجمع عمومی یا رئیس مجمع عمومی صاحبان سهام چندین مؤسسه دولتی هستم در این سال ملاحظه کردم که بعضی از آنها در موقعی که بیلانشان را به ما تقدیم می‌کنند اگر سودی هم برای صاحب سهم یعنی دولت منظور کنند از پاداشی که به هیأت مدیره می‌دهند کمتر است مسلماً این قابل قبول نبود (صحیح است، احسنت) و ما منتظر نمی‌شویم که بودجه بگذرد و این بودجه تغییر پیدا خواهد کرد در جلسه‌ای که با مدیران عامل و هیأت‌مدیره‌های این شرکت‌ها مذاکره شد وضع برای آنها تشریح شد و موافقت کردند که این وضع را تغییر بدهند و همین طوری که عرض کردم از این لحاظ سود ما در حدود چهار صد میلیون تومان است یعنی از یک طرف ۱۷۰ میلیون تومان را نمی‌پردازیم و از طرف دیگر سود دویست میلیون تومان از آنها گرفته خواهد شد (آفرین- احسنت) ضمناً چون در برابر این اشکالات بودیم دولت فکر اساسی کرد با همکاری و همفکری همکاران هیأت دولت به این نتیجه رسیدیم که باید در امور دولت صرفه‌جویی شود و تمام صرفه‌جویی‌ها که به عرضتان می‌رسد امروز در این قانون بودجه ذکر شده یعنی در تبصره‌ها ذکر شده و این تبصره‌ها قانون خواهد شد (احسنت) در این باب ممکن است چند نکته‌ای به عرضتان برسانم که قابل اهمیت است ادغام دستگاه‌ها به منظور افزایش قدرت کار و بهبود مدیریت آنها به طور مثال ادغام بنگاه عمران در وزارت کشور، ادغام بنگاه مستقل آبیاری و سازمان برق ایران در وزارت آب و برق، استفاده صحیح از وسائط نقلیه دولتی نه برای تجمل و تفریح بلکه برای کار اداری و خدمات عمومی، راجع به اتومبیل صحبت شد مسلماً چند روز دیگر عرایض مفصلی خواهم کرد ولی از آنجایی که سرعت کار ایجاب می‌کند اشخاصی اتومبیل داشته باشند اتومبیل خواهند داشت (صحیح است) اگر یک بخشداری بایستی اتومبیل داشته باشد که بتواند به تمام دستگاه‌های بخش خود سرکشی کند او صاحب اتومبیل خواهد بود (صحیح است) ولی دادن اتومبیل برای تجمل پا برای گردش خود و گردش فامیل از بیت‌المال حرام است بهتر است خود آنها اتومبیل خریداری نمایند (احسنت) در این قسمت اقداماتی شده از اول فروردین این موضوع در تمام وزارتخانه‌ها انجام خواهد شد (احسنت) بنده نگفتم که قانونی راجع به اتومبیل به مجلس تقدیم خواهم کرد قوانین موجود است ولی این قوانین محترم شمرده نمی‌شد این قوانین فراموش شده بود و اگر طبق این قوانین اقدام کنیم اشکالی ندارد و در دستگاه‌های دولتی اشخاصی که باید برای کارشان
اتومبیل داشته باشند از این مقرراتی که وضع کردیم استفاده می‌کنند و به طور صرحی عرض می‌کنم میلیون‌ها تومان که خرج اتومبیل، نگاهداری اتومبیل، بنزین و شوفر می‌شد دیگر از اول فروردین نخواهد شد و به نمایندگان محترم مجلس قول می‌دهم این کار عملی خواهد شد (احسنت) مسلماً مخارج دیگری هم زائد هست که با این که ما بودجه برنامه‌ای نداشتیم لابه‌لای مخارج ما کم بود ولی با بودجه برنامه‌ای تمام این ارقام بیرون کشیده شد و با آن روشی که قبلاً عرض کردم روش مداومی که اداره بودجه خواهد داشت و رسیدگی خواهد به طور مرتب به بودجه‌های وزارتخانه‌ها و مؤسسات به نمایندگان محترم قول می‌دهم این اشکال هم رفع خواهد شد ضمناً از لحاظ صرفه‌جویی اعتبارات مربوط به هزینه‌ها و جشن‌ها و چراغانی آنها هم ارقام زائدی بودند ما برای تجلیل اعیاد خودمان حتماً فراموش نخواهیم کرد بیبرق داریم با بیرق و شادی قلب خودمان در آن روزها خوشوقت و مسرور خواهیم بود این نکاتی بود که بنده عرض کردم و بایستی اطمینان داشته باشید که ما سعی خواهیم کرد به تمام این نکات برسیم چون بودجه ما کامل است و بنده نمی‌خواهم که در این مجلس وقت گرانبهای نمایندگان محترم را صرف این کار بکنم بعد از این که در کمیسیون مطرح شد در جلسه علنی هم این موضوع مطرح خواهد شد من امیدوارم که این دولت توفیق این کار را داشته باشد که رضامندی خاطر ملت ایران و اعلیحضرت همایون شاهنشاه را به دست بیاورد و با خدمتگزاری لازم به همه خدمتگزاران مسرور و مشعوف باشد (احسنت).
رئیس- به کمیسیون بودجه و کمیسیون‌های مربوط دیگر ارجاع می‌شود.
۹- طرح و تصویب گزارش کمیسیون تحقیق سؤالات راجع به سؤال آقای موسوی ماکویی از وزارت آب و برق در مورد دریافت آب‌بها از کشاورزان ماکو
رئیس- گزارش کمیسیون تحقیق سؤالات راجع به سؤال آقای موسوی ماکوئی از وزارت آب و برق قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون رسیدگی به سؤالات به مجلس شورای ملی:
به طوری که استحضار دارند در تاریخ ۱۸/۸/۴۳ جناب آقای موسوی ماکویی نماینده محترم سؤالی در زمینه وصول آب‌بها از کشاورزان شهرستان ماکو از وزارت آب و برق نموده بودند و در تاریخ ۵/۹/۴۳ سؤال ایشان در مجلس مطرح شد و جوابی که معاون محترم وزارت آب و برق دادند ایشان را قانع ننمود و لذا سؤال به کمیسیون رسیدگی به سؤالات ارجاع گردید در تاریخ ۲۳/۹/۴۳ کمیسیون با حضور اکثریت اعضا و معاونان وزارت آب و برق تشکیل و نظرات آقای موسوی را استماع نمود و مقرر گردید برای رسیدگی دقیق به جریان امر هیئتی به محل عزیمت نماید گزارش هیئت مزبور در تاریخ ۱۷/۱۱/۴۳ در کمیسیون مطرح مذاکره قرار گرفت و وزارت آب و برق ضمن قبول ایرادات نماینده محترم رسماً اعلام نمود که:
۱- چون ضمن بازرسی معلوم شد اعمال بی‌رویه عده‌ای از اهالی محل که از طرف هیئت مالکین به امر آبیاری گمارده شده بودند باعث شکایت کشاورزان شده بود بنابراین این عده برکنار و آبیارانی که به وجودشان نیازی نبود اخراج گردیدند و در اموری که مربوط به آنان نبوده دخالت ناروا می‌نمودند منحل و دستور داده شد در فصل آبیاری آتی برابر مادتین ۱۲ و ۱۵ تصویب‌نامه شماره ۴۴۰۲۰ سر آبیاران و آبیاران هر رودخانه را هیئت منتخب مالکین بهره‌مند از همان رودخانه پیشنهاد نمایند تا پس از تحقیق و احراز صلاحیت با اخذ تضمین کافی مشغول به کار شوند.
۲- دستور داده شد که مأمورین از سال آتی از دخالت در امر آبیاری چشمه‌سارهای اواجیق و سیلاب که باعث شکایت کشاورزان شده بود مطلقاً خودداری نمایند.
۳- بنا به تذکر جناب آقای موسوی و کسب اطلاعات محلی و مذاکره با عده‌ای از معتمدین و به لحاظ رعایت عدالت در تغییر مأخذ وصول حق میرابی از همپا به هکتار اقدام و مقرر گردید پس از تصویب هیئت‌های مالکین جدید به این مأخذ دریافت شود.
۴- دستور داده شد بلافاصله پس از باز شدن راهها که بر اثر نزول برف بسته شده وجوهی که از روستاییان
مستفیذ از چشمه‌سارهای کوچک وصول شده در قبال اخذ رسید به آنان پس داده شود.
۵- مقرر گردید جهت انتخاب هیئت مالکین قبلاً نمایندگان شرکت‌های تعاونی و معتمدین دهات در فرمانداری حضور به هم رسانده و اشخاصی را که صالح می‌دانند معرفی نمایند تا پس از اجراز صلاحیت و شایستگی آنان در انتخاب هیئت امنا اقدام شود.
علیهذا کمیسیون رسیدگی به سؤالات بدین وسیله گزارش خود را که مبتنی بر رسیدگی دقیق به سؤال نماینده محترم و اخذ نتیجه مطلوب بود و موجبات اقناع ایشان را نیز فراهم آورده است به عرض مجلس شورای ملی می‌رساند.
رئیس کمیسیون رسیدگی به سؤالات- دکتر وحیدنیا
رئیس- آقای موسوی ماکویی بفرمایید.
موسوی ماکویی- بنده از ابتدای دوره بیست و یکم منفرد بودم حالا هم منفرد هستم و در این سؤالی که از دولت کرده‌ام مخصوصاً از وزارت آب و برق نظر خاصی نداشتم و با این که منفرد بودم قصدم ارائه طریق و یا دادن یک اطلاعاتی بود (احسنت) و الان باید صمیمانه تشکر بکنم بالاخص از جناب آقای مهندس روحانی، مهندس ظهیری و مهندس طباطبایی که بازرس اعزامی بود رفت به محل تحقیق کرد تحت تأثیر قرار نگرفت حق را داد به جانب کشاورزان وزیر شجاع و با شهامت وزارت آب و برق هم تأکید کرد و دستور فرمود که اداره آبیاری کسانی را که مزاحم بودند از خدمت اخراج کرد و قرار شد برای هر گاو زمین که صد تومان پول می‌گرفتند و غیر عادلانه بود چهل تومان دریافت کنند و پول کشاورزانی که من غیر حق گرفته شده بود به آنها پس بدهند (احسنت) همکاران عزیز توجه داشته باشید در نوار مرزی در تمام دوره مشروطیت اولین باری است که باجی از دهقان گرفته می‌شود و در نتیجه شجاعت و شهامت وزیر آب و برق این پول پس داده می‌شود (احسنت) متوجه اثر روانی این مطلب باشید و ضمناً دستور فرمودند مطلقاً از چشمه‌سارها، از قنوات پولی وصول نشود و هیأت مالکین قلابی هم منحل شود و من اینجا وظیفه خود می‌دانم بار دیگر از وزیر آب و برق و آقایان مهندس ظهیری و مهندس طباطبایی و آقای دکتر وحیدنیا و اعضاء کمیسیون محترم تحقیق که وقت گرامشان را صرف فرمودند و نتیجه مطلوب را به دست آوردند صمیمانه تشکر کنم ضمناً به عرض نمایندگان محترم می‌رسانم که یک وزیر با شهامت و شجاع دیگر جناب آقای مهندس شالچیان است که اینجا تشریف ندارند دیروز مردم ارس کنار آمده بودند پای تلفن که دستگاه‌های سازمان آب و برق در ارس کنار دارند سد خاکی را تمام می‌کنند همان سد خاکی که همسایه شمالی در مقابلش دیوار سنگی درست کرده به طول ۱۸ کیلومتر و به ارتفاع چهار متر و سی سال فریاد کشاورزان ماکو به جایی نمی‌رسید در اثر شجاعت و مثبت بودن جناب آقای مهندس شالچیان که من اطلاع دارم در این اواخر چند شبی را هم با پالتو در وزارت راه خوابیدند که راه تهران به آذربایجان باز بشود دستور فرمودند و الان دارد این سد خاکی تمام می‌شود و این فوق‌العاده در جلب افکار عمومی و جلب رضایت مردم آن سامان مؤثر بوده (معتمدی- بسیار مرد شریفی است) امیدوارم همکاران دیگر این دو وزیر پرارزش توجه به ذات تقاضا پیدا کنند نه تقاضا کننده، اگر به ذات تقاضا توجه پیدا شد کارها اصلاح می‌شود و الّا توجه پیدا نکنند که تقاضا کننده کیست اگر کسی هست باید دنبال کارش بروند، بروند نه اصل تقاضا این فوق‌العاده مهم است بنده برای بار دیگر از جناب آقای مهندس روحانی و جناب آقای مهندس شالچیان و مخصوصاً آن سرباز فداکار وزارت راه مهندس فرزانه که در کمال محرومیت الان در نوار مرزی مشغول انجام وظیفه است صمیمانه سپاسگزاری می‌کنم (احسنت).
رئیس - آقای مهندس روحانی بفرمایید.
مهندس روحانی (وزیر آب و برق)- بنده قصد نداشتم مطلبی خدمت آقایان عرض کنم (فولادوند-معلوم است از عمل خیر خودتان خوشحال هستید) ولی جناب آقای موسوی ماکویی بنده را مجبور کردند که مطالبی عرض بکنم وظیفه دولت است که به مطالب و به اطلاعاتی که نمایندگان محترم می‌فرمایند توجه بکنند و برای انجام این گونه وظایف هم تشکر لازم ندارد وظیفه داریم هر جا گرفتاری
پیدا می‌شود به وسیله آقایان نمایندگان مردم که نمایندگان محلی هستند و می‌دانند مردم چه ابتلائاتی دارند به این مطالب دولت و وزارتخانه‌ها توجه بکنند و هیچ اشکالی هم ندارد اگر اشتباهی بود روشن بگوییم اشتباه کردیم و رفع اشتباه می‌کنیم و بنده باید عرض کنم که تذکرات و سؤال جناب آقای موسوی ماکوئی به جا بود مأمورین آبیاری در محل افراط کرده بودند و پول زیادی از مردم محل گرفته بودند مأموریت دادیم آن مأمورین و هیأت حقابه را که به غلط انتخاب شده بودند آنها را برکنار بکنند و این وظیفه دولت است در هر جایی اعم از این که نماینده مستقل یا سایر نمایندگان محترم سؤال بفرمایند ما وظیفه داریم گوش بدهیم و اقدام بکنیم و اگر اشتباهی کردیم وظیفه داریم که اشتباه‌مان را عیناً پس بگیریم و بنده به هیچ وجه ضرورت نمی‌بینم که ایشان به این مناسبت و به خاطر انجام وظیفه تشکر بکنند از تمام نمایندگان محترم تشکر می‌کنم (احسنت).
رئیس - نظری نسبت به گزارش کمیسیون نیست؟
دکتر امامی - بنده عرضی دارم.
رئیس - با گزارش کمیسیون مخالفید؟ (دکتر امامی- بله مخالفم) بفرمایید.
دکتر امامی - عرض کنم که این اقداماتی که کمیسیون گزارش داده البته بسیار به جا است که در تمام آذربایجان غربی این اقدام می‌شود (یکی از نمایندگان- آذربایجان شرقی) آذربایجان شرقی بنگاه آبیاری مستقلی دارد ولی در آذربایجان غربی بنگاه آبیاری کل اقدام می‌کند و در تمام شهرهای آذربایجان غربی به اهالی و رعایا با اجحاف شده بنده از جناب آقای مهندس روحانی می‌خواهم که مأمورینی به سایر شهرستان‌های دیگر آذربایجان غربی از جمله خوی بفرستند و برای این که همان طور که در جلسه گذشته عرض کردم نمایندگان بنگاه آبیاری از چمن پول آب گرفتند به عنوان این که چمن از ریشه آب می‌کشد، (یک نفر از نمایندگان- از مرتع) از مرتع بله این است که تقاضا می‌کنم که اقداماتی که فرموده‌اید در تمام شهرستان‌های آذربایجان‌غربی گسترش بدهید.
رئیس - ایشان مخالف نبودند به گزارش کمیسیون رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانم‌ها و آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۱۰- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون امور خارجه راجع به موافقتنامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه و ابلاغ به دولت
رئیس - شور دوم گزارش کمیسیون راجع به موافقتنامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور خارجه در جلسه ۲ اسفند ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای میرفندرسکی معاون وزارت امور خارجه لایحه شماره ۲۴۱۲-۲۶/۹/۴۳ ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۴۱ چاپ شده است مطرح و به شرح زیر تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید:
ماده واحده - موافقتنامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه که در تاریخ ۹ بهمن ماه ۱۳۳۷ در تهران به امضای نمایندگان مختار طرفین رسیده و مشتمل بر یک مقدمه و ۱۸ ماده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد مصوب آن را مبادله نماید.
مخبر کمیسیون امور خارجه- مافی
گزارش شور دوم از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ در جلسه ۳ اسفندماه ۱۳۴۳ با حضور آقای دکتر سام معاون کل وزارت آموزش و پرورش لایحه شماره ۲۴۱۲-۲۶/۹/۴۳ ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقتنامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری ترکیه را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۴۱ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون امور خارجه
را در این مورد تأیید و تصویب نمود. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.
مخبر کمیسیون فرهنگ - صدری کیوان
رئیس - آقای مهندس صائبی بفرمایید.
مهندس صائبی - در ماده ۱۵ برای اجرای مقاصد این موافقتنامه پیش‌بینی کمیسیونی شده که نماینده دولت ایران و دولت جمهوری ترکیه این کمیسیون را تشکیل می‌دهند در اینجا نوشته شده اعضای ایرانی که از طرف وزارت فرهنگ ایران تعیین می‌شوند چون آن موقع که این موافقتنامه تنظیم شده است ما فقط وزارت فرهنگ داشتیم ولی الان وزارت فرهنگ تقسیم شده به دو وزارتخانه وزارت آموزش و پرورش و وزارت فرهنگ و هنر و این ممکن است ایجاد اشکال بکند خواهش می‌کنم جناب آقای دکتر یگانه بفرمایید منظور کدام وزارتخانه است که در این قرارداد نوشته شود و در صورت مجلس هم درج بشود.
رئیس - آقای دکتر یگانه بفرمایید.
دکتر یگانه (وزیر مشاور)- البته در ضمن این موافقت‌نامه‌های فرهنگی موضوعات مربوط به فرهنگ به معنای خاص خودش هم موارد زیادی دارد ولی این ماده منظور وزارت آموزش و پرروش بود و به نظر من این طور می‌رسد که وزارت آموزش و پرورش مورد نظر بوده است به هر صورت اگر در موقع تشکیل کمیسیون یک مطلبی راجع به فرهنگ به معنای خاص باشد یعنی مربوط به یک مطلبی راجع به فرهنگ به معنای خاص باشد یعنی مربوط به یک مسئله آموزش نباشد و مربوط به وزارت آموزش و پرورش نباشد این را البته دولت در موقع تشکیل کمیسیون مراعات خواهد کرد.
رئیس - آقای دکتر الموتی
دکتر الموتی - عرض کنم که طرح این لایحه فرصتی به بنده داد که باز هم درباره روابط حسنه و برادرانه ایران و ترکیه به خصوص موضوع روابط فرهنگی دو کشور عرضی بکنم در مسافرتی که بنده به ترکیه رفته بودم می‌دیدیم مقامات سیاسی و فرهنگی ترکیه فوق‌العاده علاقمند بودند به توسعه این روابط و مخصوصاً یکی از مسائلی که فوق‌العاده نسبت به آن اظهار علاقه می‌کردند مبادله هیئت‌های فرهنگی بین ایران و ترکیه بود که در اینجا من دیدم جزء یکی از مواد این موافقتنامه هست مثلاً در ماده ۱۲ دیدم طرفین متعهد شده‌اند ترتیب مسابقات ورزشی، سیاحت و تشویق جهانگردان و امثال آن را بین دو کشور بدهند ولی مثل این که یکی از مشکلاتی که در این مورد هست مسئله عوارض گذرنامه یعنی هزار تومان است که الان اگر هیئت‌هایی بخواهند از ایران به ترکیه بروند ناچار هستند که این هزار تومان را پرداخت بکنند و این یکی از مشکلاتی شده به خصوص برای دانشجویان و فرهنگیان که ایام عید مسافرت‌های کوتاهی به کشورهای همجوار می‌کنند بنده نمی‌دانم مثل این که دولت در صدد است که در این مورد یک راه‌حلی پیدا بکند که بتواند لااقل مسافرین بین کشورهای هم‌پیمان، ایران و ترکیه و پاکستان در شرایطی که هست بتوانند استفاده کنند به خصوص حالا که یک چنین موافقت‌نامه‌ای هست و به امضا رسیده و قصد این است که بین ایران و ترکیه مبادلاتی از نظر هیئت‌های فرهنگی بشود در این مورد یک تسهیلاتی فراهم گردد موضوع دیگری که باز در اینجا لازم می‌دانم یادآوری کنم یکی مسئله خود ایرانیانی استکه در ترکیه هستند عده زیادی ایرانی در ترکیه هستند که اینها از قدیم به آنجا رفته‌اند و صاحب زندگی هستند و یک مدرسه‌ای در آنجا به نام ایرانیان هست ولی متأسفانه آن طوری که لازم است از این مدرسه حمایت نمی‌شود و کمک نمی‌شود و احتمال این است که عده زیادی از ایرانی‌ها به تدریج فرزندان‌شان آن طوری که باید و شاید زبان فارسی را یاد نگیرند با این که این مدرسه مدرسه ایرانیان است بنده می‌خواستم از جناب آقای دکتر یگانه خواهش بکنم که در این مورد رسیدگی بفرمایند (روستا- در عراق هم مدرسه ایرانیان هست) بله در عراق هم هست ولی بنده صحبتی که می‌کنم در مورد ترکیه است حق این است که در این مورد رسیدگی بکنند و ترتیبی داده بشود که تمام ایرانیانی که در ممالک خارج زندگی می‌کنند وسایل تعلیم و تربیت آنها فراهم باشد و بتوانند زبان فارسی را یاد بگیرند چون بنده در ترکیه شاهد بودم و می‌دیدم انجمن فرهنگی ایران و ترکیه به این امر خیلی علاقه داشتند و می‌خواستند که ما از دولت ایران خواهش بکنیم که ترتیبی در این مورد داده بشود که ایرانی‌ها بتوانند از این مدرسه استفاده بکنند و وسایل تعلیم آنها از
هر حیث فراهم بشود بنده این دو نکته را لازم دانستم که در این موقع تذکر داده شود (صحیح است)
رئیس- نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.
۱۱- قرائت گزارش کمیسیون‌های فرهنگ و نظام راجع به مختومه بودن موضوع تصویب‌نامه متمم قانون سپاه دانش
رئیس- گزارش کمیسیون‌های فرهنگ و نظام راجع به متمم قانون سپاه دانش مطرح است قرائت می‌شود.
مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۱۲۴۰۳-۴/۱۰/۴۲ دولت راجع به قانون متمم قانون سپاه دانش بر حسب دستور مورخ ۱۵/۱۰/۴۲ در کمیسیون‌های فرهنگ و نظام مطرح و اظهارنظر گردید که چون لایحه مذکور از اصول شش گانه بوده و به تصویب ملی و توشیح اعلیحضرت همایون شاهنشاهی رسیده است مختومه تلقی می‌گردد بنابراین مراتب برای استحضار مجلس شورای ملی گزارش می‌شود.
رئیس کمیسیون فرهنگ - نائب‌رئیس کمیسیون نظام
رئیس - برای اطلاع دولت فرستاده می‌شود.
۱۲- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس - دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.
دستور جلسه ۱۵۷
روز پنجشنبه سیزدهم اسفندماه ۱۳۴۳
۱-گزارش مربوط به تملک آپارتمان‌ها، شماره چاپ ۱۲۸۲
۲-گزارش شور دوم لایحه اجرای قانون روش سربازگیری، شماره چاپ ۱۲۸۱
۳-گزارش شور دوم لایحه مقررات مرزنشینان کشور، شماره چاپ ۱۲۸۰
رئیس - جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روز پنجشنبه خواهد بود.
(جلسه ساعت یازده و پنجاه دقیقه صبح ختم گردید)
رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی
سؤالات
خواهشمند است به جناب آقای وزیر اقتصاد اطلاع فرمایند تا به عرض مجلس شورای ملی برسانند که:
۱-مجوز تمدید مدت بهره‌برداری معدن سنگ تراورتن آتشکده محلات چه بوده است آیا این اجازه با قوانین فعلی تطبیق می‌کند.
۲-میزان استحصال سالیانه و حجم سرمایه‌ای که به منظور توسعه بهره‌برداری، بهره‌بردار به کار خواهد انداخت چقدر و چه میزانی است.
۳-چنانچه این اجازه برخلاف قانون صادر شده باشد برای حفظ حقوق دولت چه تدبیری اتخاذ خواهند فرمود و با متخلفین چه خواهند کرد. فراکسیون پارلمانی حزب مرد.
با تقدیم احترام- ناصر بهبودی.
خواهشمند است مقرر فرمایید جناب آقای نخست‌وزیر برای پاسخ به سؤال زیر در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانند.
سؤال- مجوز دولت راجع به دستوری که درباره نحوه اجرای قانون مربوط به عوارض گذرنامه صادر نموده است چه بوده است زیرا طبق اصل ۲۷ قانون اساسی تفسیر قوانین از وظایف خاصه مجلس شورای ملی است.
با تقدیم احترامات فائقه - فخر طباطبایی