مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ اسفند ۱۳۰۵ نشست ۶۹
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۶
جلسه: ۶۹
صورت مشروح مجلس مورخه سه‌شنبه ۹ اسفند ماه ۱۳۰۵ مطابق ۲۶ شعبان ۱۳۴۵
فهرست مندرجات:
۱- مذاکرات در اطراف خبر کمیسیون بودجه راجع به کنترات مسیو هس
۲- مذاکرات در اطراف خبر کمیسیون بودجه راجع به شهریه ۸۹ نفر از آژانهای متقاعد نظمیه تهران
۳- قانون استخدام مسیو آندره هس برای معلمی مدرسه حقوق
۴- قانون پرداخت شهریه ۸۹ نفر آژانهای متقاعد نظمیه تهران
(مجلس تقریبا قبل ازظهر بریاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(صورت مجلس روز یکشنبه هفتم اسفند ماه آقای آقا سید ابراهیم ضیاء قرائت نمودند)
رئیس- نسبت بصورت مجلس ایرادی نیست ؟(اظهار مخالفتی شد)
رئیس- صورت مجلس تصویب شد
رئیس – خبرکمیسیون بودجه راجع بکنترات مسیو هس مطرح است مذاکرات راجع بکلیاتست. آقای فیروزآبادی اسمتان را جزو مخالفین ثبت کرده‌اید بفرمائید
فیروز آبادی – راجع بچه؟
رئیس – راجع بکنترات مسیو هس
فیروز آبادی – بلی بلی، حالا ملتفت شدم چیست ...
(خنده نمایندگان) بلی، خیلی متأسفم از اینکه من بعضی اخلاقهای بدی دارم که خودم راهر چه ملامت می‌کنم در خودم اثر نمی‌کند وآ ن این است که بعقیده بنده این مملکت باید از خودش آدم پیدا بکند و کاربکند تا آباد بشود. بنده عقیده‌ام اینست که باید مملکت طوری باشد که رفاهیت وآسایش برای مردم فراهم باشد وهمه درمهد آسایش باشند عقیده‌ام اینست که مملکت باید از خودش ادم داشته باشد بنده فرقی بین مجلس و وزیر و آن شخصی که در اقصی و ادنی نقاط این مملکت هست نمیدانم و باید همه بطور آسایش زندگی کنند و انشا الله در مملکت کار خانه جات دائر بشود معادنش استخراج بشود اما همه اینها تا قدری که ممکن است بدست خودمان باشد واگرممکن نیست بدست خودمان باشد وخودمان نتوانستیم درمرحله ثانی بدهیم بدست خارجی واز خارجه استخدام کنیم. راجع باین استخدام بخصوص هم چون اینرانفهیمدم که چه نتیجه دارد وآیا باین شخص محتاج هستیم یانیستیم ازاینجهت فعلا مخالفم اما اگر بفهمم که محتاجیم وچاره‌ای نداریم آنوقت مخالفت نمی‌کنم
شیروانی- (مخبر کمیسیون بودجه) – البته نظریه آقای فیروز آبادی راهمه ماها میدانیم که اظهاراتشان همیشه مبتنی برصلاح مملکت است واگر یک مخالفتهائی هم ازاین قبیل داشته باشند برای این است که شایدکمتراطلاع داشته باشند ازنتایج وجود این این مستخدمین. همان چیزهائی راکه آقا میل دارند یعنی بالاخره ما باید برای مملکت خودمان آدم تربیت کنیم، متخصص تربیت کنیم، تمام اینها محتاج بمدرسه خواهد بود مدرسه هم البته معلم لازم دارد واگر هم خودمان معلم داشته باشیم بطور حتم از معلمین خودمان اول استفاده می‌کنیم ولی اگر نداشته باشیم متأسفانه باید دست بطرف غیر دراز کنیم وجدیت کنیم که معلیمن خوب تهیه کنیم چه برای مدرسه حقوق چه برای سایر مدارس، مدرسه حقوق راالبته ایشان تصدیق می‌فرمایند که یکی از مدارسی است که برای این مملکت لازم است. ما الان که می‌خواهیم عدلیه را اصلاح کنیم متاسفانه بقدرکفایت قاضی نداریم. چون قضات ما باید دوقسم حقوق بدانند یکی حقوق داخلی یعنی حقوق دینی خودمان که باید بدانند یکی هم حقوق خارجی که درمحاکمات حتما باید مسبوق ومطلع ازآن باشند. پس برای تهیه قضات وهمینطور برای مستخدمینی که باید دروزارت خارجه کارکنند ما متخصصین حقوق دان لازم داریم وبرای تهیه متخصصین حقوق مدرسه حقو می‌خواهیم برای مدرسه حقوق هم معلم حقوق لازم است واگر آقا مراجعه بفرمایند مخصوصا بمدرسه حقوق خودشان تصدیق می‌کنند که این شخص یکی از معلمینی است که خیلی بمملکت ما خدمت کرده است ودرآتیه هم امیدوارم بتوانیم استفاد ه کامل از وجود او نمائیم درضمن هم همانطور که آقای وزیرمحترم معارف وعده داده‌اند ما باید دارالمعلیمن عالی تهیه کنیم که معلمین کافی برا ی مملکت ما تهیه نمائید
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی – بنده معترفم که بیش از پیش مدرسه حقوق باید مورد توجه وزارت معارف باشد ودرترقیاتش هم بیشتر بکوشند لکن بنده نظر باینکه از بعضی از محصلین این مدرسه شنیده‌ام که این معلم رویهم رفته شاگردی راتعلیم نمی‌دهد تا بعد ازفراغتش بکارمملکت
بخورد (یعنی بنده ازخودشان شنیده‌ام والا تخصص اینکارندارم) ازاین جهت دراینجا اظهار مخالفت می‌کنم نه تنها دراین دوره بلکه دردوره قبل هم که بنده مخالفت کردم یکعده از شاگردان مدرسه آمدند بنده منزل ویک شرح مبسوطی گفتند که حافظه بنده آنها رادرست نگاه نداشته است ولی خلاصه اش مخالفتی است که حالا بنده می‌کنم مگر بفرمایند غیر ازاین است والا بنده عرض می‌کنم که اساسا معلم برای این است که معلومات خودش را بمتعلم خودش تفویض کند ووقتی نتواند آن معلومات خودش رابمتعلم خودش تفویض کند پس معلوم می‌شود قابل معلمی نیست واگر بگوئیم متعلم قابل نیست که درمیانه چندین نفرشاگرد که درهر سا ل ازاینجا فارغ التحصیل می‌شوند یکنفر پیدا نمی‌شود که شایسته این باشد که معلومات معلم خودش رافرا بگیرد وبنده بالاخره اینطورنتیجه می‌گیرم که چند سا لاست ما دارای مدرسه حقوقیم وازاین مدرسه حقوق یکی دو تاسه تا بیرون نیامده که بتواند بجای یکنفر معلم خارجی متصدی معلمی مدرسه باشد. حالا شاید یک چیزهائی باشد که فوق طوق بشرباشد ومن باب تصور بگویند یک مسئله فنی است بانمیدانم چیست (ازاین قبیل اصطلاحات خیلی است) که شما‌ها نمی‌توانید استدراک کنید وبنده بالاخره اینطور ازش معنی می‌فهمم که ایرانی نیمتواند معلم بشود سوای این نمی‌توانم چیز دیگری بفهمم چون چندین سال است که میبینیم که ایرانیها می‌روند باروپا یادرخود ایران تحصیل حقوق می‌کنند وبسیاری ازآنها که مراجعت می‌کنند میبینیم می‌گویند دیپلم دارند. دکترند چه‌اند. چه‌اند بالاتراز دکتر یاکمتر ازدکتر هستند معذلک میبینیم رفع احتیاج مملکتشان راباندازه یکنفر هم نکردند. آخر چرا اینطور است؟ آیا داریم واستخدامشان نمیکندد یانداریم؟ اگرنداریم پس من بعد بچه دلیل خواهیم داشت وآیا درآتیه خواهیم داشت یانه؟ اگرمیگویند تحصیلات اینها در اینجا ناقص است وباید ازخارجه بیاوریم یابروند خارجه وتحصیل کنند پس آنهائی که رفته‌اند بخارجه چرا آنها را استخدام نمی‌کنید؟ درهرصورت بنده نظرباینکه ازشاگردان مدرسه علم حقوق شنیده‌ام که این آدم تعلیماتش وافی وکافی نیست وشایسته معلمی نیست وبالاخره شاگرد راآنطوریکه باید وشاید تعلیم نمی‌کند ...
جلائی – ممکن است خودش راملاقات کنید صحبت کنید ..
کازرونی- بنده خودم، من بخواهم؟ یعنی می‌خواهید بفرمائید چون من فرانسه نمیدانم نباید مخالفت کنم؟ ما چند نفر ازآمریکا آورده‌ایم یکنفرشان غیراز انگلیسی زبان دیگررا نیمفهمند، مائیم که باید زبان تمام ملل رابدانیم. این چیز غربی است‌ها؟ خلاصه عرض بنده این است که اولا این آدم بقراری که من شنید ه‌ام شایسته نیست واشخاصی هم که برای این درخارج جنجال می‌کنند عبارتند ازهمان شاگردانی که یکقدری نسبت بآنها مسامحه کرده است دردادن دیپلم. ثانیا خود ماگمان می‌کنم اشخاصی داشته باشیم که بتوانند تکافو ومتکفل این امرباشند وسالی یک مبلغی بیک نفر خارجی ندهیم علاوه براین باید معلم اخلاق روحی خودش راهم بمتعلم بگوید ما حتی الامکان باید معلم ازخودمان باشد که نه تنها آن علم را یاد بدهد بلکه روحیات خودش راهم بفهماند وبشاگردانش تعلیم بدهد این است نظربنده واگربرخلاف این باشد موضوعی است علیحده
وزیر معارف- یک قسمت ازبیانات اولیه نماینده محترم مبتنی برمسموعات بود که یک اشخاصی حرفهائی بایشان گفته‌اند. اولا بنده که موافقت کرده‌ام بااین لایحه یعنی باادامه استخدام مسیو اندره هس موافقت بنده بهیچ وجه مبتنی برمسائل خصوصی نیست بلکه بنده وجود اورالازم دانستم (بعضی ازنمایندگان
صحیح است) واورا شایسته هم میدانم برای تعلیم آن قسمتی ازدروس که باو محول شده است واگر اورا شایسته ولازم نمی‌دانستم بنده بالصراحه عرض می‌کردم که وجود اوضرورت ندارد (نمایندگان صحیح است) وکنترات او هم باید خاتمه پیدا کند ازاین معلمین که تابحال برای مدرسه حقوق استخدام شده است مسیو هس ازهمه بهتر است (نمایندگان – صحیح است) ووجود اورا هم وزارت معارف لازم میداند باینجهت است که موافقت کرده است اما اینکه فرمودند چطورشده است که دراین چندسال شاگردانی که نزد او تحصیل کرده‌اند معلم نشده وقائم مقام او نشده‌اند تصور می‌کنم که معلم شدن شاگرد یک شرائط دیگری راهم لازم داشته باشد (صحیح است) وبمحض اینکه دوره یک مدرسه راطی کرد وموادی راتحصیل نمود نمی‌تواند معلم بشود وباید یک معلوماتی ما فوق معلومات آن مدرسه را پیدا کند تا بتواند درآنجا معلم بشود (صحیح است) حالا بهمان امثله خودمانی عرض می‌کنم اگرچنانچه یک طلبه پیدا شد وشرح تصریف راکه درصرف است یا انموزج وهدایت راکه در نحو است خواند قبل ازآنکه این شخص یک کتب مفصل تری درصرف ونحو بخواند آیا می‌تواند مدرس بشود درشرح تصریف یانحو؟
بعضی ازنمایندگان –خیر
آقا سید یعقوب- مدرس؟ (خنده نمایندگان)
وزیرمعارف- مقصودم معلم است. البته خیلی کم پیدا می‌شود. بااینکه فرض بفر مائید طلاب علوم دینیه خیلی هم خوب تحصیل کرده باشند (البته یک فردهائی رامیشود مستثنی کرد) وباصطلاح خودمان سطوح فقهیه راخیلی هم خوب تحصیل کرد هباشند واقعا چنین شخصی می‌تواند قائم مقام مرحوم آخوند ملا محمد کاظم خراسانی بشود؟ خیر. سالهای سال باید زحمت بکشد معلومات مافوق اورا باید یاد بگیرد. تحصیل بکند تا اینکه مدرس بشود. بنابراین اشخاصی هم که ازایران رفته‌اند باروپا وتحصیل کرده‌اند نه آنهائی که آب رودخانه سن راخورده‌اند آنها هم هرقدر خوب تحصیل کرد ه باشند که بنده دردرجه اول خیلی مایل هستم ازوجود انها استفاده بکنم یعنی وزارت معارف استفاده بکند باز شاگرد مدرسه‌اند. بلی برای یک مراحل مادون شاید بتوانند معلم شوند. پس وقتی ما می‌توانیم معلم داشته باشیم که دارالمعلیمن داشته باشیم وشاگردانی که دراین مدرسه تحصیلاتشان تمام می‌شود بروند آنجا یک معلومات زیادتری تحصیل کنند واطلاعات عمیقی پیدا کنند آنوقت شایسته بشوند برای اینکه معلم بشوند. البته دارالمعلمین درمرکز ایجاد شده است واین دارالمعلمین مشتمل بردوقسمت است یکی دارالمعلمین ابتدائی است ویکی هم دارالمعلمین متوسطه وبعد هم یک دارالمعلمین برای شعب عالیه باید دردرجه اول درست بشود. بهرحال چون وزارت معارف لازم میداند که ادامه بکنترات مسیو هس بدهد برا ی تدریس درمدرسه حقوق باین جهت است که موافقت کرد ه است وامیدواریم که مجلس مقدس هم موافقت کرده است وامیدواریم که مجلس مقدس هم موافقت بکند که زود ترتکلیف این شخص معلوم شود وازنگرانی خارج گردد یک مسئله دیگری راهم عرض می‌کنم که ممکن است دراتیه محتاج بیکی دو معلم عالیمقام تری هم بشویم وینده اطمینان می‌دهم که چنانچه یک معلمینی رابخواهیم کنترات کنیم وقتی خواهدشد که بمفهوم حقیقی معلم باشند
بعضی ازنمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس- رأی گرفته می‌شود بشور درمواد. آقایانی که شور درمواد راتصویب می‌کنند قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود (بمضمون ذیل خوانده شد)
ماده ۱- دولت مجاز است آندره هس تبعه
دولت فرانسه رابرای معلمی مدرسه حقوق ازچهاردهم فروردین ۱۳۰۵ الی مدت سه سال ود وماه استخدام نماید
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- اولا این لایحه درمقابل یک امر واقع شده ایست چون تاریخ استخدام ازچهاردهم فروردین است نهایت برای آتیه هم ضمیمه دارد. خوب حالا این آتیه اش استصحابی است؟ ممکن است. ضمنا خواستم عرض کنم که دردوره پنجم قراربود که پروگرام مدرسه حقوق را بیاورند بمجلس ومجلس تصویب کند. بنده نیمدانم آخر این مسائلی که مجلس درش وارد شد ورأی داد ووزارتخانه هم ملتزم بوده وباید بیاورند چرا نیاوردند لایحه کنترات معلم البته می‌آید اما لایحه پرگرمش بمجلس نمی‌آید که ما بالاخره بدانیم شاگردی که ازاین مدرسه بیرون می‌آید چه کارش کنیم تحصیلاتش ازچه قراراست ؟مثلا دراین مدرسه حقوق بنده ازمعلم فقهش سؤال کردم رویهم رفته فقهی که درس داده می‌شود برا ی این است که بگویند فقه هم تعلیم داده می‌شود ...
رئیس- آقا. اینهائی که میفرمائید خارج ازموضوع است
کازرونی- درماده اول گویا درکلیات هم یمشود صحبت کرد؟
رئیس- خیر
کازرونی- غرضم این است که اول پروگرام مدرسه حقوق راباید بیاورند به مجلس شورای ملی تصویب بنمائیم بعد مدرسه اش تأسیس شود بعد معلم استخدام شود
اول ما معلم استخدام می‌کنیم. من می‌خواهم ببینم پروگرام مدرسه چه وقت بمجلس می‌آید؟
مخبر- بنده ازآقای کازرونی استدعا می‌کنم که مسموعات خودشان رامأخذ اظهارات قرارندهند برای تأسیس مدرسه حقوق یااستخدام معلم مدرسه حقوق همچو شرطی نشده است که پروگرام مدرسه بمجلس بیاید. دریکی از قوانین ما راجع بعدلیه یک ماده مبهمی هست که قضائی که می‌خواهند واردعدلیه شوند اگرازمدرسه حقوق که مجلس شورا ملی پروگرام آنرا تصویب کرده آنها دیپلم داشته باشند بدون امتحان می‌توانند وارد عدلیه بشوند این یک موضوعی است مربوط بقاضی که می‌خواهد برود بعدلیه حالا آن ماده هم که درکمیسیون عدلیه گذشته است ازچه نقطه نظری بوده است؟ بنده چه عرض کنم. بالاخره بایستی پرگرام مدرسه حقوق را متخصصین حقوق بنویسند. این یکی ازمسائلی است که گمان نمی‌کنم محل تردید باشد ونوشتن پرگرام هم درقانون تصریح شده است (درقانون شورای عالی معارف) که ازمختصات شورای عالی معارف) که ازمختصات شورای عالی معارف است وبکلی ازموضوع این لایحه خارج است اما اینکه فرمودند (درمقابل امرواقع شده) البته تصدیق میفرمائید که بمعلم یعنی یک معلمی که مدرسه قائم بوجود این معلم است اگر بخواهیم بگوئیم صبرکن تایک سال دیگرقانون کنترات نو بگذرد تدریس نخواهد کرد ویک کلاس یایک قسمت ازاین مدرسه بکلی تعطیل خواهد شد. البته این را تصدیق میفرمائید. بعلاوه دراواخر دوره پنجم یک روز دوروز به آخردوره پنجم درکمیسیون بودجه لایحه استخدام مسیو هس تصویب شد راپرتش هم به مجلس داده شد ولی مجلس نتوانست تصویب کند ومسیو هس هم مشغول تدریس بوده وتاحالا هم مشغول انجام وظائفش بوده دولت هم یک تعهدی کرده که بعد ازتصویب مجلس شورای ملی حقوق اورابدهند وگمان می‌کنم هیچ مانعی نداشته باشد
بعضی ازنمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس- پیشنهاد آقای فیروزآبادی (بمضمون ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که درماده اول نوشته شود از
اول فروردین یکهزاروسیصد وشش
رئیس- آقای فیروز آبادی
فیروزآبادی- این مملکت میگویمد مملکت قانونی است یعنی بای دهرکارش درتحت قانون باشد. من نمیدانم اگراین ترتیب است بعضی کارها رامیگویند بملاحظه مصلحت است مصلحت راکه دیده است؟ معلوم نیست که دیده! باوجود اینها چطور می‌توانیم یک کسی که یکسال بیشتر تا حالا این جا بوده حالا قانون استخدام سال گذشته او ازمجلس بگذرد؟ بنده نمی‌توانم این راتصدیق کنم اگر این راتصدیق کنم هرروز یک چیزی برخلاف قانون بمجلس خواهد آمد واین مسئله چون تولید این اشکالات رامیکرد بنده پیشنهاد کردم که ازاول فروردین ۱۳۰۶ باشد نه از فروردین سال گذشته
رئیس- آقای دادگر
دادگر- موافقم
رئیس- بفرمائید
وزیرمعارف- همانطوریکه آقای مخبر محترم اظهار کردند لایحه راجع به استخدام مسیو هس دردوره پنجم تقدیم مجلس شده است وکمیسیون هم موافقت کرده است بعدبواسطه تراکم امورمجلس فرصتی پیدا نکرد به آن نظر کند وزارت معارف هم چون وجود اورالازم میدانسته است باو اجازه داده است که اشتغال بکارخودش داشته باشد وازتاریخ چهاردهم فروردین تا امروز او اشتغال بوظایف خودش داشته پیشنهاد آقا از نقطه نظر صرفه جوئی خیلی خوب است ولی مشروط باین است که او هم حاضر بشود اینمدتی راکه خدمت کرد هاست مجانی باشد وخیال هم نمی‌کنم که او حاضرباشد وبعلاوه این مال سابق است. بنده قول می‌دهم بآقا اگر که بنده خواستم یک شخصی راکنترات یااجیر کنم قبل ازتصویب مجلس باو سندی. تعهدی. چیزی ندهم
رئیس- رأی گرفته می‌شود بقابل توجه بودن این پیشنهاد ..
عمادی- خیرآقا پس می‌گیرند
فیروزآبادی- پس می‌گیرم وامیدوارم که انشاءالله دراتیه این شکلها نشود
رئیس- پیشنهاد دیگر (بمضمون ذیل قرائت شد)
تبصره ذیل را برای ماده اول بند هپیشنهاد می‌کنم: که درشرایط استخدام معلم حقوق قید شود که معلم مذکور موظف باشد که برای تدریس همان قسمت ازعلم حقوق معلم برای آتیه ازخود تلامیذ تهیه وتربیت نماید (دکتررفیع امین)
رئیس- آقای دکتر رفیع خان
دکتررفیع خان (امین) – بنده تصورمیکنم که یکی ازمهمترین وظیفه مجلس شواری ملی بلکه وظیفه اصلی مجلس شورای ملی عبارت ازاین باشد: که مملکت وملت را هرقدر ممکن است ازقید قیمومیت بیرون آورد ..(همهمه نمایندگان)
شیروانی- قیمومیت راتوضیح بدهید
دکتررفیع خان – الان توضیح می‌دهم. چون مادرمملکت خودمان هیچ چیز نداریم ومحتاج بهمه چیزهستیم وبرای هرکار چه مدرسه حقوق چه سایر شعبات ازخارج مجبور هستیم استخدام بکنیم ولی بعقیده بنده که مانباید تا قیامت هی باستخدام بپردازیم. ما باید بکوشیم که درمملکت خودمان همان اشخاصی راکه بهشان محتاج هستیم پرورش بدهیم وتهی هوتعلیم کنیم اینرا کی بایدبکنند؟ آقای وزیرمعارف فرمودند: که دارالمعلمین باید برای اینکار‌ها دائر شود. بنده عرض
می‌کنم که اینطور نیست. بنده عرض می‌کنم دارالمعلمین معلم برای مدرسه حقوق تهیه نمی‌کند برای مدرسه حقوق مدارس عالیه لازم است همانطور که آقای دکترسنک چند روز قبل فرمودند او نیورسیته برای مدرسه حقوق لازم است ولی چیزی راکه ما می‌توانیم همین است که آن شخص راکه ازمدارس عالیه اروپا ما آورده‌ایم یکی دو نفر را تهیه و ترتیب کند که این علم را اقلا تعلیم و تدریس نمایند. این یک کاریست که می‌شود کرد در سایر ممالک برای معلم بودن در مدارس عالی مثل مدرسه حقوق و غیره از همان کسانی که تحصیلاتشان تمام می‌شود بایدچندین سال معاون همان معلم حقوق باشند وتدریس کنند این است که بنده پیشنهاد کردم که این معلم محترم (آندره هس) یاکس دیگر معلم ازخود ما تربیت کند واین کار خیلی آسانی است
مخبر- البته نماینده محترم تصدیق می‌فرمایند که مملکت ما مستقل است وتحت هیچ قیمومیتی نیست (نمایندگان صحیح است) والبته نظرشان قیمومیت علمی است اینرا بنده تصدیق نمی‌کنم برای اینکه تمام ممالک دنیا. قوی ترین ممالک دنیا. دربعضی مواقع احتیاج بمتخصصین ومعلیمن پیدا می‌کنند وازمملکت دیگراستخدام می‌کنند واین دلیل براین نیست که تحت قیمومیت باشند هیچکس دورخودش دیوار نمی‌کشد که همه چیزش راخودش تهیه کند واگریک چیزی راکه خودش ندارد ازجای دیگرخواهد. مگر ما ازبشر قهر کرده باشیم والا تمام دول دنیا بایکدیگر روابط علمی دارند. روابط ادبی دارند. روابط صنعتی وتجارتی دارند بنده نمیدانم مخصوصا آقای دکتررفیع چرا این فرمایش رامیکنند. اما اینکه فرمودند درمدرسه حقوق پروفسور حقوق تربیت کنند. مدرسه حقوق متخصص حقوق تر بیت می‌کند ودر همان مدرسه ممکن است کلاسی هم باشد که پروفسور تهیه کند والا متخصص حقوق نمی‌تواند پروفسور باشد متخصص حقوق می‌تواند قاضی باشد درفن خودش آوکا باشد ویک کارهای دیگری بکند پروفسور قانون شرایط تحصیلی را دارا خواهد بود که دیگران دارند ممکن است درمدرسه حقوق یک کلاس مخصوصی بایک مقدمات مخصوصی برای تهیه پروفسور دائرکنیم این یک تذکری است که ممکن است مدرسه حقوق رایکقدری عالیتر بکنیم که در آتیه پروفسور تهیه کنیم والا اندره هس را ما نمی‌توانیم مکلف کنیم که پرو فسور تهیه کند اوباید متخصص حقوق تهیه کند وتصور می‌کنم این بیمی که ایشان دارند که ما همیشه باید از خارج اشخاص استخدام کنیم در نتیجه وجود همین مدرسه این بیمشان از بین خواهد رفت چون تصدیق می‌فرمایند که ما شاید متجاوز از هفتصد هشتصد قاضی برای عدلیه لازم داریم البته قاضی حقوق بداند یکعده دیگر هم متخصص برای سایرادارات که بقسمتهای حقوقی محتاجند لازم داریم آنها را هم باید مدرسه حقوق تربیت نماید واین معلمین ما هم همینقدر که بتوانند متخصصین را تهیه نمایند البته آقای دکتر هم قانع خواهند شد برای اینکه ما پروفسور تهیه کنیم البته باید بودجه مدرسه حقوق زیادتر بشود وهمانطور که آقای وزیر فرمودند معلمین عالی مقام تری بیاوریم در آن موقع البته پروفسور هم تهیه مینمائیم این هم موضوع خیلی خوبی است
رئیس- رأی گرفته می‌شود باین پیشنهادیکه قرائت شد وآقایانیکه قابل توجه میدانند قیام فرمایند (معدودی برخاستند)
رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای فیروزآبادی (بشرح ذیل خواند ه شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که بعد ازانقضاء مدت استخدام این شخص باید پانزده متخصص درعلم حقوق بتعلیم ایشان داشته باشیم
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- بنده می‌بینم علم حقوق یک علمی است آسان باین معنی که حق بین دولتی بادولتی یابین دول را معلوم می‌کند چه چیزاست. نه علم استدلالی است نه صنعتی. علمی است که خیلی آسان است. حالا ما نیمدانیم چرا به مملکت ما که امده است این اندازه مشکل شده است وبااینحال میبینیم ک هبازهم محتاج به متخصصیم. چند سال است که ایشان دراینجا هستند تا حالا دونفرمتخصص بما نداده‌اند. بنده می‌خواستم پیشنهاد کنم بقدرلزوم بمان داده‌اند. بنده می‌خواستم پیشنهاد کنم بقدرلزوم اما دیدم خواهند گفت محال است باین جهت ازلابدی پیشنهاد کردم که لااقل این متخصص بعد ازانقضاء مدت استخدام پانزده نفرمتخصص تربیت کرده باشد که بتوانیم ازوجودشان استفاده بکنیم ومحتاج نباشیم همیشه ازخارجه آدم بیاوریم
رئیس- بنده گمان می‌کنم نتوان دراین پیشنهاد رأی گرفت. درچیزی رأی گرفت که باختیار آن طر ف باشد
فیروزآبادی- پس می‌گیرم
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده اول آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثرنمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده دوم (بشرح ذیل قرائت شد)
ماده دوم- حقو اندره هس درسال چهار هزار تومان است که باقساط ماهیانه بمشارالیه پرداخته خواهد شد
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی – عرضی ندارم
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده دوم. آقایان موافقین قیام فرمایند (اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد. ماده سوم (بمضمون ذیل خوانده شد)
ماده سوم – مبلغ سیصد تومان درموقع ختم این قراردادبرای مراجعت بمملکت خود بمسیو آندره هس خرج سفر داده خواهد شد.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی – دراین ماده عرضی ندارم
رئیس- آقای دادگر
دادگر- موافقم
رئیس- آقای بیات
مرتضی قلیخان بیات – موافقم
رئیس- آقای قا سیدیعقوب
آقاسید یعقوب- عرضی ندارم
رئیس- آقا ی فیروزآبادی
فیروزآبادی- عرض کنم وقتیکه برای او سالی چهار هزارتومان برقرارمیشود دیگرخرج مراجعت مناسبت ندارد دراینجا هم که بوده وتازه نیامده حقوق برگشتن راسیصد توما ن بدهندگرچه خواهند گفت سیصد تومان قابل نیست ولی بنده یکشاهی هم مال ملت راقابل نمیدانم آخرسیصد تومان مال مراجعتش دیگرکدام است؟ درصورتیکه یکسال هم بدون اجازه مجلس کارکرده وچهارهزارتومان می‌گیرد
رئیس- آقای طاهری
دکترطاهری- درتمام کنتراتها برای اشخاصی که کنترات می‌شوند یکخرج سفری برای ایاب و ذهابشان
منظور می‌دارند واین شخص حالا که در ایران است برای خرج مراجعتش منظور شده واین سیصد تومان هم برای یکنفر معلم که ماداریم خرج زیادی نیست درصورتیکه خیلی بیش ازاینها ما برای سایرین درنظر می‌گیریم وتصورمیکنم بااینکه حقوق این شخص سالی چهارهزار تومان است سیصد تومان چیزجزئی است وخرج سفر او هست وخوبست آقا هم موافقت بفرمایند
رئیس- آقای محمد ولی میرزا موافقید یامخالف؟
محمدو لی میرزا- عرضی ندارم
جمعی ازنمایندگان – مذاکرات کافی است
رئیس- کافی است (گفتند بلی کافی است)
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده سوم، آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده چهارم (بشرح اتی قرائت شد)
ماده چهارم – درصورتیکه آندره هس شخصا کنترات خودرافسخ نماید حق اخذ مخارج مراجعت راندارد
رئیس- آقای ارباب کیخسرو
ارباب کیخسرو – البته دولت که استخدام این شخص راپیشنهاد کرد ه است لازم دانسته است که دراینجا مدت معینی مشغول خدمت باشد دراینصورت این اختیار دادن باو که هروقت خودش خواست کنترات خودرا فسخ کند وبرود بنده خیال می‌کنم بنفع دولت نباشد اگردولت این شخص رالازم دارد باید مجبورا تا انقضای مدت بماند مگرحوادثی روی دهد که روی دهد که دولت آنرا تصدیق کند والا بمیل خودش هروقت بخواهد فسخ کند وبرود بنده گمان می‌کنم ای ناصلا سابقه خوبی نباشد که ما درکنتراتها بگذاریم وعقیده بنده این است که اگر می‌خواهند این اختیار رابرای این شخص بگذارند هروقت قبل ازموعد خواست فسخ کند باید مبلغی جریمه بدهد ویک مبلغی ازحقوقش رانگیرد چنانکه دولت هم اگرخواست بدون هیچ عذر موجه یک وقتی اورا ازخدمت منفصل کند باید یکخرج خاصی باو بدهد حالا آنرا هم صلاح ندانید اقلا این حق رادرتحت یک شرائطی بیاورید که درکنتراتهای دیگر هم این شرائط قید شود
وزیرمعارف- نظریه آقای ارباب صحیح است ولی درتمام کنتراتهائیکه معمول به است چنین ماده‌ای هست ومنحصر باین لایحه نیست که سابقه بشود بعلاوه بنده تصور می‌کنم که خیلی کمتر اتفاق بیفتد ازاتباع خارجه که برای ایران استخدام می‌شوند قبل از انقضای مدت کنار جوئی کنند
جمعی ازنمایندگان –کافی است
رئیس- مذاکرات کافی است (گفتند بلی کافی است)
رئیس- پیشنهاد آقای محمد ولی میرزا (بشرح آتی قرائت شد)
بماده چهارم ضمیمه شود: ودرصورت عدم تجدید کنترات حق اخذ سیصد تومان خرج مسافرت رادارد
رئیس- آقای محمد ولی میرزا
محمد ولی میرزا - یک مسئله شنیده شده است که ناچار شدم بصورت پیشنهاد عرض کنم که آقای وزیر معارف توضیحی بدهند شاید بنده هم قانع شوم وآن این است که این مخارج مسافرتی که تصویب می‌شود وقانونیت پید امیکند آقایان درصورتیکه کنتراتشان تجدید هم بشود بازاین خرج سفررا می‌گیرند. این مسئله راخواستم یک توضیحی بفرمایند. چون ما این خرج مسافرت رادرصورتی می‌دهیم که کنترات او تجدید نشود وبخواهد برود
وزیرمعارف- اینطوریکه نماینده محترم اظهارکردند هیچ سابقه ندارد. ممکن نیست یک شخصی کنترات او تمام شود وبع دهم کنترات او تجدید بشود بصرف اینکه مدت منقضی شده خرج سفربگیرد. این سیصد تومان که دراینجا قید شده است برای موقعی است که بکلی کنترات او خاتمه داده شود ودرصورتیکه تجدید نشود باو داده خواهد شد
محمد ولی میرزا –بنده مسترد می‌دارم
رئیس- پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب (بشرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم درماده چهارم اضافه شود:
چنانچه اندره هس دروسط زمان خدمت استعفا دهد حقوق بقیه مدت استعفا راندارد
وزیرمعارف- معلوم است
بعضی ازنمایندگان – بدیهی است
رئیس- آقای آقا سیدیعقوب
آقا سیدیعقوب- آقایان می‌فرمایند بدیهی است ولی شما نمیدانید وقتیکه طرف خارجه باشد چطور بدیهی نظری می‌شود. کنترات را اینجا می‌گویند عقدی است لازم و اجاره است ومیگوید اراولسال اجاره شده است که چهار هزارتومان بهش بدهند. بنده خواستم عرض کنم که این اجاره مقسط است برشهور وما ه بماه باید این حقوق رابگیرد واگر در وسط استعفا داد آن ماده اول شامل حالش نمی‌شود که این بقیه حقوق رابگیرد حالا اگرآقای وزیر بفرمایند که این حقوق نسبت بآن مدتی که استعفا داد ه است باو داده نخواهد شد بنده مسترد می‌کنم
مخبر- صریح ماده دوم این است که حقوق خودرا باقساط ماهیانه بگیرد وگمان می‌کنم نظریه آقا را تأمین کند
آقا سیدیعقوب- اگرتأمین کند استرداد می‌کنم
رئیس- پیشنهاد آقای شریعت زاده (بمضمون ذیل قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم عبارت ذیل برماده چهارم اضافه شود ودرعین حال ملزم است درظرف مدتی که استخدام معلم دیگر ممکن باشد بوظایف خود اشتغال داشته باشد تا معلم جدید استخدام ووارد ایران شود
رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده – بنده این پیشنهاد رابرای یک تذکری بآقای وزیر معارف تقدیم کردم چون اجازه حرف زدن نداشتم. اگرایشان قبول کنند که درضمن کنتراتی که بااو منعقد خواهند ساخت این مطلب را پیش بینی کنند که این شخص دریک زمانی که معلم جدیدی رامیخواهند استخدام کنند اشتغال داشته باشد وکناره گیری او باعث تعطیل نشود تا معلم دیگری بیاید بنده استرداد می‌کنم والا تقاضای رأی می‌کنم
وزیرمعارف- اولا این قسمتها درشرایط فرعیه ممکن است پیش بینی شود بعلاوه اینطورنمیشود الزامی راقائل شد چون اگراینگونه الزامات راقائل شویم برای وزارت معارف ضررش زیادتر است البته اگر قبل برای وزارت معارف ضررش زیادتر است البته اگرقبل ازانقضای کنترات خواست بکنترات خودش خاتمه دهد وزارت معارف درنظر می‌گیرد که حتی الامکان موجبات وسائل استرضای خاطر اورا فراهم نماید ولی بعد ازآنکه او قبول نکرد باید بوسائل دیگررفع این منقصب راکرد والا اگراو بداند وجودش ضرورت خواهد داشت که چهارپنج ماه باید صبر کند تا یک معلم جدید بیاید این یکی قدری البته اشکال پیدا خواهد کرد وبنده گمان یمکنم نظریه آقای شریع تزاده بوضع دیگریباید تأمین شود
رئیس- مسترد می‌کنید یارأی بگیریم؟
شریعت زاده – بنده توضیح ندادم خواستم ببینم نظرآقای وزیر چه چیزاست حالا که موافق نیستند اجازه
می‌خواهم توضیح بدهم.
مخبر- اصل اینماده که ما مخصوصا درکمیسیون بودجه قید کردیم برای این است که اگرکنترات ازطرف اندره هس فسخ شد ما دیگر حقی برای خرج سفر باو نمی‌دهیم فقط مقصود این بود ه است که خرج سفر باو داده نشود. دیگراینجا قید نکردیم که (برخلاف آنچه آقای ارباب تصورفرمودند) منترات خودش را هروقت بخواهد لغو کند یاا ینکه ازحدود یک موادیکه درکنترات او نوشته می‌شود تخلف کند ودریک قانونیکه دارای چندین ماده است ماا جازه داده‌ایم بدولت که درحدود قانون ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ با مستخدمین خارجی کنترات ببندد واین قبیل مسائل که حضرتعالی وآقای ارباب درنظر دارید یقینا درکنترات او پیش بینی می‌شود وباید هم بشود فقط ما اینجا خواستیم این قسمت رادرمتن قانون ضمیمه کنیم که اگر بیک دلائلی کنترات ازطرف او فسخ شد دیگر حق اخذ خرج سفر نداشت هباشد ولی دیگر ما نخواستیم قید کنیم که باو حق می‌دهیم بدون جهت کنترات خودش رافسخ کند
رئیس- رأی می‌گیریم بقابل توجه بودن این پیشنهاد آقایان که قابل توجه میدانند قیام فرمایند (عده قلیل قیام نمودند)
رئیس- قابل توجه نشد، آقای عدل پیشنهاد کرده‌اند که این ماده حذف شود. توضیح بدهید
عدل – عرایض بنده که آقای ارباب با زبان فصیح تزا ززبان بند ه تقریر کردند ودفاعیکه آقای وزیر معارف وآقای مخبر کردند بنده راقانع نکرد اولا اینکه آقای وزیر معارف می‌فرمایند درسایر کنتراتها این سابق بوده است وبهمان جهت دراینجا هم هست بنده خاطر مبارکشان راتذکر می‌دهم که وقتی خودشان درمقام ریاست تشریف داشتند مکرر راجع بسابقه می‌فرمودند که سابقه رانمیشود داخل قانون کرد فرضا هم اینطور باشد یک سوابق خوب ویک سوابق بدی هست سوابق خوب را باید نگاهداشت وسوابق بد راباید ازبین برد اینماده صریحا حق می‌دهد بیک نفری که ما می‌خواهیم اورا اجیر کنیم که هرموقع خواست بتواند کنترات خودرافسخ نماید وبرود درصورتیکه مقصود ازاجیر این است که ما اورا پابند کنیم که تامدت استخدامش مجبور باشد وهیچ عذری نتواندبیاورد کنترا ت دردنیا برای این است که تا آخرمدت کنترات هردو طرف ملزم باشند اگر تبعه خارجه راآزاد بگذارند که هروقت دلش می‌خواهد (برای اینکه ازجای دیگر اورا خواسته‌اند) برود بداخلاقی میکندکه کنتراتش رافسخ کنندوبرود بنده ابدا باین ماده عقیده ندارم واین سابقه باید ازاینجا برداشته شود بعلاوه ماده پنج که بعد از این ماده می‌آید دولت رامجاز می‌کند که بموجب قانون مصوب ۲۳ عقرب سایر حقوق اورا معین کند بنده این شرط رامخالف مصالح خودمان میدانم وتصورمیکنم اگراین شرط رامخالف مصالح خودمان میدانم وتصورمیکنم اگراین شرط رابرداریم او هم حرف نزند وملزم باشد تا آخر کنترات باکمال وفاق خدمت خودش را انجام بدهد
وزیر معارف- آقای عدل درست توجه بعرایض بنده نفرمودند بنده که عرض کردم سابقه دارد مقصودم سابقه قانونی است این کنتراتهائی که مجلس رأی داده است قانون است وسابقه قانونی خودش قانونیست یک وقتی اگرعرض کردم سابقه قانون نیست آنسابقه برخلاف قانون است وبعلاوه اینماده چهار دراینجا لازم است باشد برای اینکه درقانون ۲۳ عقرب قید شده است که یک قسمت شرایط کنتراتها موکول بنظر مجلس شورای ملی است ازجمله آنها قسمت حقوقی ومالی است دراینجا اولا هیچکس رانمیشود ملزم کرد که درسه سال و دوماه قطعا باید معلم باشی شاید مرد اگر چکارش کنند. جنازه اش راببرند توی مدرسه اینکه نمی‌شود! بنابراین دستش بای دباز باشد نهایت در
وسط کار اگربخواهد بکنترات خودش خاتمه بدهد یک جزای کوچکی برایش درست شده است که آن سیصد تومان خرج سقرباو داده نشود واما قسمت دیگر درشرایط فرعیه قطعا پیش بینی می‌شود که اگر بخواهد بکنترات خودش خاتمه بدهد برای اینکه بمدرسه یک صدمه بزند یایک قسمت‌های دیگری رادرنظر بگیرد درآنجا طبعا پیش بینی می‌شود که اگر اینطورشد حتما سه ماه بیشتر چهارماه بیشتر باید اطلاع بدهد اینها چیزهائی است که درشرائط فرعیه درنظرگرفته می‌شود ولی این مسئله حقوقی ومالی است ومجلس باید تصویب کند
رئیس- رأی می‌گیریم بماده چهارم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام بفرمایند (غالب نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. ماده پنجم (بترتیب ذیل قرائت شد)
ماده پنجم – دولت مجازاست سایرشرایط ومقررات استخدام مسیو اندره هس رامطابق مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ معین نموده وکنترات مشارالیه را امضا نماید
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- دراینماده عرضی ندارم
رئیس- آقای فیروز آبادی
فیروز آبادی- عرض می‌شود که بعضی مخارج دیگر برطبق این ماده پیشنهاد می‌شود وحال اینکه مبلغ ومقدار اورا هیچ معلوم نمی‌کنند بنده عقیده‌ام این است که باید معلوم بشود مخارجش چقدراست بیک شیئی مجهولی که نمی‌شود رأی داد این را باید معین کنند صد تومان دویست تومان پنجهزارتومان هرچه هست نوشته شود مثلا مخارج کرایه خانه رانیمدانیم چقدر است همینطور سایر چیزها اگربنا باشد یک مخارج مجهولی نداشته باشد پس می‌گیرم (خنده نمایندگان) ولی اگر مخارج مجهولی باشد بنده مخالفم ونمی‌توانم رأی بدهم
رئیس- اگرمخارجی باشد می‌بایستی قبلا بتصویب مجلس برسد گرفته می‌شود بماده پنجم آقایانیکه تصویب می‌کنند قیام بفرمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. مذاکرات راجع به کلیاتست آقای کازرونی
کازرونی – بند ه ازحق خودم استفاده می‌کنم وسؤال می‌کنم اولا آقایوزیر توضیح بدهند این مدرسه چند نفر شاگرد دارد وبطورمتوسط سالی چند نفر فارغ التحصیل ازاینجا بیرون می‌آید وسالی چه مبلغ مخارج دارد واز چه محلی تأدیه می‌شود؟
وزیرمعارف – درضمن بحث درمواد سؤالاتی کردند بنده هم برای جواب حاضرم ولی حالا برای آنکه زیاد دراین باب وقت مجلس مقدس راتلف نکنم عرض می‌کنم راجع بقسمت بودجه عنقریب درضمن بودجه تقدیم خواهد شد ومیفهمید راجع بقسمت مدرسه وشاگردانش هم یک روزی تشریف بیاورید درخدمتتان می‌رویم آنجا وباحس وباچشم مشاهده بفرمائید
جمعی ازنما یندگان – مذاکرات کافی است
رئیس- کافیاست؟ (گفتند بلی)
رئیس- رأی می‌گیریم بکنترات آندره هس که مشتمل برپنج ماده است آقایانیکه موافقند اوراق سفید می‌دهند (اخذ آراء بعمل آمده اوراق رأی تعداد ونتیجه بقرار ذیل حاصل شد)
صورت موافقین: آقایان: محمود رضا – جوانشیر- زعیم – شیروانی – دکترسنک- امام جمعه اهر –
میرزا عبدالله خان وثوق- غلامحسین میرزا –میرزا حسن آبت الله زاده – میرزا سید علی – امیرحسین خان خطیبی- فرمند – بهبهانی- اوانس خان مساعد – بهار- بدر- صالحی- ثقه الاسلام بروجردی- ابوالحسن خان ثقه الاسلامی- حقنوبس- دولتشاهی- ذوالقدر- طباطبائی دیبا – فومنی- شریعت زاده – ملک مدنی- مرتضی قلیخان بیان – جلائی- خواجوی- جمشیدی- سید حسین آقایان – میرزا سید احمد خان ا عتبار- میرزا علیخای حیدری- ملک ایرج پورتیمور- آقا زاد ه سبزواری- فرهمند –زوار- مفتی- اعظمی- پالیزی- معظمی- کیخسروشاهرخ – سهرابخان ساکینیان – لیقوانی- ملک آرائی- دشتی- عصرانقلاب- اسکندرخان مقدم –میرزا حسن خان ابراهیمی – میرممتاز- فرشی – دکتررفیع خان امین – ثابت – محمد ولی میرزا- حائری زاده –نصرت الله خان اسکندری- جهانشاهی- دکترمصدق- حیدرقلیم یرزا حشمتی- دکترلقمان – فهیمی- سید کاظم یزدی- دکترهادی طاهری- میرزا عبدالامیر خان نگهبان – نجومی- حاج علی اکبرامین –دادگر- یاسائی
اسامی مخالفین: آقایان: میرزا جواد خوئی- فیروزآبادی
ورقه سفید (علامت قبول ۶۹) ورقه کبود (علامت رد ۲)
رئیس- عده حضار (۹۵) با۶۹ رأی تصویب شد چند دقیقه تنفس داده می‌شود
(دراین موقع جلسه برای تنفس تعطیل وپس از نظمیه قرائت می‌شود (بشرح ذیل قرائت شد)
ماده واحده – وزارت مالیه مجازاست ازاول ماده ۱۳۰۵ ماهی ششهزار ودویست ونود وپنجقران بعنوان شهریه برای هستاد ونه نفر آژانهای ازکار افتاده نظمیه تهران ژانهایی که در سرخدمت ناقص شده‌اند مطابق صورت جزء ضمیمه ازمحل اعتبار شهریه ومستمریات تأدیه نماید.
رئیس- آقای محمد ولی میرزا
محمدو لی میرزا –این اقدام وزارت محترم داخله خیلی قابل تقدیر وتقدیس است که درمواردی که یک مستخدمی درحین اجرای وظائفش دچار یک بدبختی وفلاکتی می‌شود وبالاخره ازکارمیافتد دولت بوظیفه خودش عمل می‌کند وتأمین می‌کند آتیه اوواولادش را ولی دراینجا مخالفت بنده نه ازنقطه نظر عبارت این لایحه است بلکه عرض می‌کنم همانطوریکه یک عده آژانهائی درتهران هستند که اینها درحین اجرای وظیفه ازکارافتاده‌اند وجلب نظر اولیاء دولت را نسبت بخودشان کرده‌اند که این لایحه راپیشنهاد کرده‌اند، همینطور ازاین قبیل اشخاص درولایات هم هستند بنده خودم مخصوصا درچند سال قبل ک هبآذربایجان مسافرت کرد ه بودم دریک حریقی که اتفاق افتاد دونفر آژان ومستخدمین نظمیه دراثر این حریق ازکارافتادند وبنده درسفر اخیر که چندی آنجا بودم باکمال تأسف ازحال فلاکت وتکدی بودند ومعهذا امورمعیشت خودشانرا اداره نمی‌کردند البته این جریانات درهمه جا هست درهرجا که تشکیلات نظمیه هست البته این حوادث انجا‌ها هم رخ می‌دهد. بعقیده بنده مناسبتر این بود که آقای وزیر داخله دراین باب یک لایحه بمجلس می‌آوردند ک هبطورکلی این قبیل حوادث واتفاقات راتأمین کندو الا بند هبا آژانهائی که در تهران هستند وازکارافتاده‌اند وامروز بایستی یک رعایتی نسبت بآنها بشود البته کاملا موافقم وعقیده دارم که این عدالت باید بسط پیدا کند ووسعت پیدا کند وشامل حال نظمیه‌های ولایات هم بشود
وزیرداخله – بنده خیلی خوشوقت شدم همان نظری راکه وزارت داخله دارد وبموقع عمل گذاشته امروز شاهزاده هم تذکر دادند همینطور که اظهار فرمودند وزارت داخله بااین نظر موافق است ازدو جهت: یکی اینکه آژانهای ولایات که دراثر خدمت بدولت ازکارافتاده‌اند وفقیر هستند البته بایستی ازآنها یک رعایتی بشود ویکی هم نسبت بافراد آژانهائی که مشغول خدمت هستند یک حس ترقی وتعالی بموجب قانون درآنها تولید شود یعنی یکنفر آژان که مشغول خدمت است امید اینرا داشته باشد که یک روزی این آژان باور بشود یاسلطان بشود واگراین اقدام بشود البته یک اشخاص تحصیل کرده وبهتری هم داخل دراین خدمت می‌شوند بنده ازهمان ساعت اولی که رفتم دروزارت داخله دراین فکر بودم ولایحه آنرا هم تنظیم کرده‌ام که الان دردست بنده است (لایحه راارائه دادند) یک مرتبه هم درهیئت وزراء این لایحه قرائت شده است ویک نسخه هم برای آقایان وزراء فرستاده شده ک همطالعات خودشان رابکنند ودرظرف فردا یاپس فردا درهیئت وزراء مورد مباحثه شده ودرهفته آتیه هم تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود وآقایان هم تصویب می‌فرمایند والبته نظرنماینده محترم هم بطور کامل تأمین خواهد شد ولی درهرحال این منافاتی باتصویب این لایحه امروزی ندارد
جمعی ازنمایندگان- مذاکرات کافی است
عدل- بند ه باکفایت مذاکرات مخالفم
رئیس- بفرمائید
عدل- این مسئله راکه شاهزاده محمد ولی میرزا فرمودند وآقای وزیرداخله هم جواب دادند البته جواب ایشان تا اندازه مسکت بود ولی مارا ساکت نمی‌کند بنده تصورمیکنم این مسئله اهیمت دارد ما تنها وکیل تهران نیستیم وکیل آژانهای تهران هم نیستیم ...
(همهمه نمایندگان)
عدل- با اینها هم موافقت داریم البته ما وکیل تمام مملکت هستیم همانطور که برای اینها می‌سوزیم برای آنها هم می‌سوزیم البته بایستی این نظر نسبت بتمام ولایات هم مجری شود والا بنده نظر سوئی نسبت به مستخدمین ندارم
رئیس – رأی می‌گیریم بکفایت مذاکرات آقایانیکه مذاکرات راکافی میدانند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)
بنده پیشنهاد می‌کنم که از اول فروردین ۱۳۰۶ داده شود
رئیس – بفرمائید
فیروز آبادی – البته بنده عقیده دارم که نسبت بتمام مستخدمین دولت این حقوق منظور شود از آنطرف هم بنده معتقدم همانطور که ماحقوق این اشخاص راتأمین می‌کنیم البته باید رعایت اشخاصی هم که این پولها ازشان گرفته می‌شود بشود لهذا بنده پیشنهاد کردم که چون امسال گذشته از اول فروردین ۱۳۰۶ داده شود
وزیرداخله – متأسفانه آقا یکی اصلی را اتخاذ فرموده‌اند که در هر مورد این مخالفت رامیفرمایند ...
فیروز آبادی – چاره ندارم. برای همین کار انتخاب شده‌ام
وزیرداخله خیرآقا اینطورنیست بنده با کمال جرات عرض می‌کنم که برای اینکار انتخاب نشده‌اند زیرا که یک مستخدمینی که درراه خدمت بدولت در راه حفظ بنده وشما ازکار افتاده وناقص شده‌اند بایستی رعایت حال آنها را هم بفرمائید! میفرمائید از بابت سال گذشته به اینها داده نشود. یکعده که با کمال فقر
وپریشانی هستند وهرکدام بااطمینان اینکه باین لایحه ازمجلس می‌گذرد دراین چند ماهه بقرض وشختی امرار حیات کرده‌اند حالا دراین موقع که شب عید است وهرکس یک مخارج اضافی پیدا می‌کند میفرمائید که ازابتدای سال آتیه داده شود چه علت دارد؟ وازروی چه اصل میفرمائید امسال راندهند وازسال آتیه بدهند؟ وبالاخره بنده ازآقا استدعا می‌کنم این اصل رادرتمام موارد قائل نشوند
مخبر- بنده این عرض را می‌خواهم علاوه کنم که در کمیسیون بودجه البته این نوع دقت‌ها می‌شود. متلا یک آژانی که یکسال پیش در اثزر یکواقعه یا برای گرفتن یکنفر دزد دستش شکسته است وا لان محتاج است و از آن روزی که این واقعه برایش اتفاق افتاده مجبور بوده‌اند متقاعدش کنند و یک آژان سالی بجایش بیاورند این بد بخت از آن روز تا بحال نباید ارتزاق کند؟ و الا ما همبشه در نظر داریم که دولت بدون تصویب مجلس شورای ملی تعهداتی نکند ولی اینها یک مسائلی نیست در ردیف سایر مسائل یک آژانی در یک سن مخصوصی متقاعد می‌شود از آن روز باید حقوق بگیرد. تأخیر تصویب مجلس که سبب سلب یک حقی از یک نفر مستخدم نخواهد شد
رئیس - رأی می‌گیریم آقایانکه با پیشنهاد آقای فیروز آبادی موافقند قیام فرمایند (دو سه نفر قیام نمودند)
رئیس – قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای عدل (بشرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم این ماده بکمیسیون برگشته بطور قانونی برای عموم مستخدمین نظمیه تدوین و بمجلس شورای ملی پیشنهاد شود
بیات- چرا، برای چه؟
رئیس – آقای عدل
عدل – بنده جواب چرای آقای بیات را عرض می‌کنم. آقایان! خاطر مبارکتان بیاورید وضع نظمیه‌های ولایات را. اداره نظمیه طهران بهر آژانی ماهی نوزده تومان زیاد است بلکه عقیده‌ام این است که کم است زیرا پلیس باید هر ماهی سی تومان بگیرد ولی در ولایات به پلیس ماهی شش تومان می‌دهند. آن آقای وکیل ساوجبلاغ درآنجا نشسته است از پنجنفر آژان که دوتای آن سه تای آن اردنانس آقای رئیس است وآنوقت این شهر یادو نفر یاسه نفر نظمیه اداره می‌شود. این است اوضاع نظمیه‌های ولایات. بنده باز عرض می‌کنم نه اینکه بگویم مرکز اینطورنباشد. خیر دعوای بنده با تبعیض است وهیچ ایرادی نسبت باین لایحه‌ای که دولت آورده است ندارم فقط عرض می‌کنم که تبعیض قائل نشوند. والله بالله این ظلم است وبعلاوه خطردارد وبالاخره یک عاقبت وخیمی خواهد داشت چراباید بنظمیه ولایات ششتومان مواجب بدهند؟ نظمیه که پیرشد یاعلیل شد ودرسر خدمت مرد باید بچهایش گدائی کنند ؟بنده نمی‌خواهم نظمیه اذربایجان رامثل بزنم ولی چون آنجا اطلاعات دارم عرض می‌کنم ازنظمیه‌های تبریز پارسال وپیرارسال چقدربیرون رکدند وحقوقشان ه متابحال مانده است. بوزارت داخله عرض کردم ک هاین اشخاص خدمت کرده‌اند وحالیه مشغول گدائی هستند اقلا حقوقشان رابدهید بجائی نرسید وبالاخره بند ه عقیده‌ام این است که این قانون راببرید بکمیسیون ودرآنجا یکقانون عمومی بنویسید. نظمیه که پیرشد چه باید باو داد.
بعضی ازنمایندگان – نظمیه که پیر نمی‌شود
عدل- درسرخدمت مرد چقدر باید باولادش داد بنده عرض می‌کنم خودم درآذربایجان بودم یکنفر سرجوقه درسرقورخانه شرفخانه بو دشب آمدند واین
بیچاره راباگلوله زدند آنوقت ما ماهی پنج تومان از صرفه جوئی نظمیه برای وراث این شخص منظورکردیم متأسفانه امسال قطع کردند وحالا وراث آن بیچاره گدائی می‌کنند. باید یک کاری کرد که ولایات راعصبانی نکرد همینقدر هم که صحبت می‌شود فورا آقایان نمایندگان ولایات رأی بدهید ولی بقانون نمایندگان ولایات رأی بدهید ولی بقانون عمومی. اینجا مرکزقانون است برای تمام مملکت اگربرای تهران است که مابرویم پی کار خودمان آقایان وکلای تهران اینجا تشریف دارند خودشان قانون می‌نویسند (همهمه نمایندگان) وبالاخره بنده عقیده‌ام این است که باید تبعیض نکرد این قانون راعمومی نمود.
رئیس- بنده قبلا متوجه نبودم. باین پیشنهاد نمی‌شود رأی گرفته زیرا قانونی که پیشنهاد می‌شود باید از طرف دولت باشد یابطور طرح. آقای وزیرداخله
وزیرداخله – بنده منتظر نبودم که آقای عدل مجددا بفرمایند تبعیض شد هاست ومکرر بفرمایند. بنده هم تصدیق می‌کنم ک هرعایت حال همه باید بشود ولی باید تصدیق هم بفرمایند که دولت یک نظر خاصی نداشته است که مرکز رابولایات ترجیح بدهد البته آژان ک هباماهی ششتومان حقوق (روزی دوقران) درتما م قسمت مازندران باشد نمی‌شود توقع حسن خدمت ازاو داشت ودولت برای همه جا موافق است وبموفع پیشنهادات خودش راتقدیم می‌کند آقایان هم خودشان راحاضر بفرمایند که تصویب کنند ولی این مسئله که امروز مطرح است مربوط بموضوعی که آقا می‌فرمایند نیست یکحقوقی است مربوط بهشتاد وچند نفر آژان که دراثر خدمت بدولت پیر شده‌اند وعلیل شده‌اند این حقوق آنها است. میفرمائید چه کنند؟ عرض کردم قانونی که دولت درنظردارد بیاورد الساعه آنقانون درتوی کیف بنده است وحاضر است بنده منتظر نبودم که این اعتراض رابفرمایند اینقانون راقبلا تهیه کرده‌ام وامضا کرده‌ام وحاضراست منتظرم بامضای آقای رئیس الوزرا برسد ویکمرتبه دیگرهیئت دولت ببینند بعدبیاوریم بمجلس وتقدیم کنیم وبه کمیسیون داخله مراجعه شود ودرنحلس تصویب شود درهرحال این منافاتی باتصویب این لایحه ندارد
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده واحده باورقه آقایان موافقین اوراق سفید می‌دهند.
(اخذ واستخراج آراء بعمل آمده نتیجه بطریق ذیل حاصل شد)
صورت موافقین ومخالفین
اسامی موافقین آقایان:
میرزا هاشم آشتیانی- معتمد التولیه – بهار- صالحی- حاجی میرزا مرتضی- امام جمعه اهر – ثقه الاسلام بروجردی- طباطبائی دیبا- ثقه الاسلامی – ملک مدنی- فومنی – شریعت زاده – حاج آقا رضا رفیع –اسفندیاری- میرزا عبدالله خان وثوق- جلائی- نظام مافی- شیخ العراقین بیات – حاج علی اکبر امین – یاسائی- سید حسین آقایان- افخمی- حیدری- بامداد- افسر- ملک ایرج پورتیمور- زوار- بنی سلیمان – مفتی- معظمی- محمود رضا – دشتی- دادگر- وزیری- سهرابخان ساکینیان – عصرانقلاب- پالیزی- کازرونی- کیخسرو شاهرخ – اسکندرخان مقدم – لیقوانی- میرزا حسنخان ابراهیمی- دکتر رفیع خان امین – میرممتاز- ثابت – محمد تقیخان اسعد – فرشی- جوانشیر- دکترمصدق- نصرت الله خان اسکندری- جهانشاهی- دکترلقمان – محمد ولی میرزا – فرمند – سلطان محمد خان عامری- فهیمی – طاهری- دیوان بیگی- احتشامزاده – نگهبان – نجومی- مرتضی قلیخان بیات – سید کاظم یزدی- سید ابراهیم ضیاء- میرزا عبدالباقی- نوبخت – آقا زاده سبزواری- حقنویس- میرزا سید علی – آوانس خان مساعد – شیروانی- دکترسنک –کی استوان –اعتبار- میرزا حین آیت الله زاده – امیر حسینخان – زعیم – بهبهانی- خواجوی- بدر
مخالف: میرزا جواد خان خوئی
ورقه سفید علامت ۸۱ – ورقه کبود
علامت رد ۱
رئیس – عده حضار ۸۹با ۸۱ رأی تصویب ش. جلسه ختم می‌شود دستور جلسه پنجشنبه:
اولا – لایحه بانک ملی
ثانیا- خبر کمیسیون بودجه راجع بورثه عماد دفتر. بعد لایحه دیگری که آقای حاج شیخ بیات فرمودند و بنده درست ملتفت نشدم که مقصودشان کدام لایحه است آقای حاج شیخ
حاج شیخ بیات – لایحه راجع بمعارف عمومی که در جلسه قبل آقای افسر و چند نفر از آقایان تذکر دادند که جزءدستور شود.
رئیس – آن هم در درجه سوم جزء دستور می‌شود .
(مجلس یک ساعت و بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)