مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ اردیبهشت ۱۳۱۸ نشست ۸۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری یازدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری یازدهم |
دوره یازدهم قانونگذاری
مذاکرات مجلس
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۱
جلسه: ۸۷
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۱۸
فهرست مطالب
۱-تصویب صورت مجلس
۲-بیانات آقای رئیس راجع به شراکت عموم افراد ملت در جشن فیروز عروسی والاحضرت همایون ولایتعهد
۳-طرح و تصویب قرارداد ایجاد روابط پستی ایران و افغانستان
۴-شور اول لایحه قرار داد تلگرافی بین ایران و افغانستان
۵-شور اول لایحه قرارداد تقسیم آب هیرمند بین ایران و افغانستان
۶-شور اول لایحه تأسیس صندوق پس‌انداز ملی
۷تصویب دوفقره مرخصی
۸-موقع و دستور جلسه بعد-ختم جلسه
(مجلس یک ساعت و نیم پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس سه‌شنبه ۲۸ فروردین ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
(اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده
غایبین با اجازه-آقایان: تربیت- دبیر سهرابی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: مؤقر- معدل- زوار- دکتر غنی- حیدری- حاج ملک- دبستانی- مسعودی- مشیر- قراگزلو
دیر آمدگان با اجازه-آقایان: لاریجانی- وکیلی
دیر آمدگان بی‌اجازه-آقایان: نقابت- دکتر ادهم- نیک‌پور)
- تصویب صورت مجلس
(۱ - تصویب صورت مجلس)
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (گفته شد- خیر) صورت مجلس تصویب شد
- بیانات آقای رئیس راجع به شرکت عموم افراد ملت در جشن فیروز عروسی والاحضرت همایون ولایتعهد
(۲- بیانات آقای رئیس راجع به شرکت عموم افراد ملت در جشن فیروز عروسی والاحضرت همایون ولایتعهد)
رئیس _ با احساسات علاقه و شادمانی و ابتهاجی که در ملت ایران مشاهده شده که واضحتر از این است محتاج باظهاری باشد جا ندارد که بنده در این باب چیزی عرض بکنم فقط بطور اختصار خواستم بیان نمایم که علاوه بر این که در ایران واقعاً این شادمانی هیچوقت نظیر نداشته و سابقه ندارد این جشن همایونی که در ایران انجام گرفت در تمام ملل و دول دوست ایران اثرات آن مشهود و منظور بود (نمایندگان – صحیح است) چنانکه حضور نمایندگان محترم دول دوست ایران در اینموقع برای شراکت در این جشن همایونی دلیل واضح بر شرکت واقعی آنها است. خواستم از مشاهده که نمودم عرض کنم در رکاب والاحضرت همایون که مسافرت شد در تمام ممالک عرض راه از خاک عراق سوریه شام بیروت در هر محلی بقدری اظهار بشاشت و شادمانی در افراد مردم مشهود بود که نظیری برای آن تصور نمی‌شود و از طرف این دول محترم هم آنچه لازمه احترام و شراکت در شادمانی بود فروگذار نشد در مملکت مصر هم ابراز ابتهاج و سرور و عشق و علاقه نسبت بوالاحضرت همایونی و این جشن فرخ طوری بود که همه می‌گفتند در آن مملکت سابقه و نظیری نداشته است (نمایندگان – صحیح است) الحمدلله که بسلامتی و عظمت این جشن قرین انجام شد و بایستی خیلی افتخار کنیم که والاحضرت همایونی هم وظیفه خود را با کمال شهامت و نهایت آراستگی همه جا طوری انجام دادند و این مسافرت را طوری اداره فرمودند که واقعاً محبوب و منظور همه کس واقع شدند (نمایندگان – صحیح است) بعد از مراجعت بطهران در موقع این جشن فرخنده مجلس شورای ملی که خود یک نمونه واضحی از احساسات عامه است وقتی تبریکات خودرا بعرض رسانید والاحضرت همایونی با کمال ملاطفت نسبت به آقایان نمایندگان قدردانی فرمودند بعلاوه مقرر فرمودند که آقایان نمایندگان رضایت و خشنودی خاطر مبارکشان را از احساسات و شادمانی و علاقه و شراکت عموم ملت ایران در این جشن فیروز بعموم ملت ابلاغ نمایند این است که از زبان آقایان نمایندگان این امر میمون را بملت نجیب ایران عموماً که فروگذاشت در وظیفه خود نکردند ابلاغ می‌کنم و باز از طرف عموم و از طرف نمایندگان تبریکات خود را برای این موقع مقدس اظهار کرده همگی امیدواریم که بقا و سلامت ونیات عالیه ذات همایون شاهنشاهی همیشه اسباب افتخار این کشور بوده و این وصلت همایون هم مایه سعادت دو خاندان جلیل وباعث خیر وبرکت اسلام باشد. (نمایندگان – انشاءالله)
– طرح و تصویب قرارداد ایجاد روابط پستی مستقیم بین ایران و افغانستان
[ ۳ – طرح و تصویب قرارداد ایجاد روابط پستی مستقیم بین ایران و افغانستان ]
رئیس _ با کمال خوشوقتی عرض می‌کنم که آقایان نمایندگان چهار دولت امضا کنندگان پاکتpacte سعد آباد با مراقبت و اقدامات و اهتمام وزیر امورخارجه در انجام و اتمام این کار اقدامات خودشان را بعمل آوردند و خیلی اسباب خوشوقتی است که در اینموقع خوش این کار با سعادت هم بسلامتی در این جشن انجام گرفته بعلاوه در اینجا چند عهدنامه است که با دولت پادشاهی افغانستان منعقد وبمجلس رسیده است اینها را امروز مطرح می‌کنیم که انشاءالله این کار هم بسلامتی انجام شود (صحیح است) اول شور دوم گزارش کمیسیونهای خارجه و پست تلگراف در موضوع روابط پستی مستقیم بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان مطرح است. آقای وزیر امور خارجه
وزیر امور خارجه _ امروز که خوشبختانه طرح قراردادهای تقسیم آب هیرمند و روابط پستی و بی سیم با دولت همسایه و دوست ما افغانستان در اینجا مطرح است از این موقع مسعود استفاده می‌کنم که با کمال مسرت و برای مزید مسرت نمایندگان محترم اظهار بدارم که بحمدالله در سایه حسن نیت طرفین کلیه کارهای معوقه ما با افغانستان امروز فیصله یافت (صحیح است) این آخرین قرارداد هائی بود راجع بتقسیم آب هیرمند و راجع بروابط پستی و بی سیم ما با دولت افغانستان و امیدواریم با موافقت تامه نمایندگان محترم بتصویب برسد و این کار هم که آخرین کار ما با دولت افغانستان است از حیث قرارداد خاتمه یابد (صحیح است) و نیز مسرور و خوشوقتم که با تمام هم پیمانان سعد آباد کارهای ما فیصله یافت دیگر کار معوقی نه با ترکیه نه با عراق و نه با افغانستان چنانچه عرض شد باقی نمانده است در سال گذشته تحدید مرز با ترکیه انجام پذیرفت و قراردادهای مختلف منعقد شد امسال هم تحدید مرزی با افغانستان ادامه داشت و خاتمه یافت قراردادهای آنهم امروز بهمت نمایندگان محترم تصویب خواهد شد – با دولت همسایه و دوست ما عراق نیز کمیسیونهای مرزی امروز مشغول تحدید حدود و نصب علائم سرحدی هستند و طرح قراردادهای مختلف که آنهم اقتباس از قراردادهائی است که با ترکیه و افغانستان منعقد شده است که چیز دیگری نیست و آسان است در جریان است که بزودی شروع بمذاکره می‌کنیم و بشارت انجام آنرا هم بزودی به آقایان محترم عرضه خواهم داشت (انشاءالله) چقدر خوشوقتیم همگی که با تصادف با این عید فرخنده عروسی والاحضرت همایون ولایتعهد با والاحضرت فوزیه ازموقع استفاده کرد و جلسات پیمان سعد آباد را که بنا بود در هذه السنه در کابل منعقد شود در طهران منعقد ساختیم و در این دو جلسه که دیروز و پریروز بود می‌توانم به آقایان بشارت بدهم که با روح مودت و محبت و یگانگی و با موافقت کامل جلسات ما خاتمه پذیرفت و جلسه آینده ما مجدداً در کابل در سال آینده انشاءالله انعقاد خواهد یافت (نمایندگان – انشاءالله) اثرات پیمان سعدآباد را هیچ محتاج نیستم برای آقایان تشریح کنم. از روزی که این پیمان بین چهار کشور بامضاء رسیده است روز بروز بر مراتب دوستی و مودت و یگانگی و موافقت افزوده شده است بطوریکه در سایه حسن نیت قائدین معظم این چهار دولت امضا کننده تمام معضلات بین چهار دولت بطوریکه ملاحظه میفرمائید بخوبی و خوشی و نهایت سلامت و مصالح هر چهار دولت انجام پذیرفته و خاتمه یافته است. بطوریکه می‌بینیم با حسن تصادف در انعقاد این جلسه و طرح قراردادها جناب آقای وزیر امور خارجه و نمایندگان محترم افغانستان را روبرو مشاهده کردم و حقیقت از این حسن تصادف خیلی اظهار بشاشت می‌کنم و یقین دارم آقایان محترم هم با من هم عقیده هستند (صحیح است) و می‌توانم بگویم که فضای مجلس ما خود همیشه دل می‌برد علی الخصوص که پیرایه‌ای بر او بستند (صحیح است – احسنت)
نایب رئیس _ آقای اورنگ
اورنگ _ بعضی مقدمات هست در عالم که از شدت وضوح پنهان است من باب مثل عرض می‌کنم این که ملاحظه میفرمائید مردم دنبال خدا می‌چرخند از شدت وضوحش پنهان است چون ضدی هم در مقابل آن نیست که انسان معرفی کند با او این است که می‌گویند حق کو. و حال آنکه حق از هر واضحی واضحتر است و کجا است که حق در آنجا وجود ندارد این است که مردم از شدت وضوح او را نمی‌بینند حالا یک قدری مطلب را تنزل بدهیم بیاوریم پائین یکی از مسائلی که در این عالم وصف ندارد وقابل وصف هم نیست و هر قدر هم انسان وصفش را بکند حقیقت آنرا نتوانسته است تشریح بکند این بهار است که الان نهم اردی بهشت است بهار یعنی همین فصلی که ملاحظه میفرمائید بهار یعنی فصلی که زمین مستعد می‌شود برای خاطر بیرون آوردن انواع و و اقسام گلها گیاه‌ها و نباتات. ما می‌خواهیم این بهار را وصف کنیم چیزی است محسوس مادی ملاحظه بفرمائید کسانی که وصف بهار را کرده‌اند هیچکدام وصف بهار نکرده‌اند فقط چند تا شعر سروده‌اند شعرا یا کتابی نوشته‌اند حاصل این نوشتجات چه بود شش قلم یا شانزده قلم یا بیست و چهار قلم از این گلها را وصف کرده‌اند که بلی چمن خود آرائی کرد و گلستان اینطور شد ولی سیصد میلیارد چیزهای دیگر بهار را که میدانید وصف نکرده‌اند یعنی قابل وصف نیست زیرا عظمت جمال و کمال بمقداری است که انسان نمی‌تواند وصفش را بکند این است که مجبور می‌شود انسان یک اجمالی را ذکر کند تا در آن نفس شنونده متذکر بشود بوضعیت بهار نه این است که آدم وصاف نخواسته است وصفش را بکند اینطور نیست. یکی از امور مهمه در این عالم که غیر قابل وصف است آن محبت است، وداد است محبت و وداد. این کلمات مختصری که ما بیکدیگر میگوئیم باید بقیه معانیش را در ذهن خودمان یک چیزی در نظر بگیریم والا وصاف نمی‌تواند وصف محبت و وداد را بکند. دوستی قابل وصف نیست در تاریخ بشر که ملاحظه میفرمائید (چون قباله و سجل احوال بشر این تاریخ است) این تاریخی که در دست ما است که هفت هشت هزار سال یک همچو مدتی است ملاحظه بفرمائید از اول دنیا تا پایان این تاریخ برای این است که این بشر با هم اتحاد و وداد پیدا کنند ارتباطی پیدا کنند تمام رنج بشر برای این است و اگر آنرا پیدا کردیم منافعش آنقدر زیاد است که می‌ارزد بمقدمه این که اگر فلان کوه را برویم سوراخ کنیم. بعضی در این مقدمه‌ای قدر غلو کرده‌اند که گفته‌اند اگر برای رسیدن باین مطلب نصف دنیا را هم بکشیم بعد آن نصف دیگر بمانند و با هم ارتباط و دوستی داشته باشند باز می‌ارزد یعنی انقدر نتیجه عالی است که این مقدمات در مقابل آن نتیجه چیز مختصری است حالا بدین مبلغ‌ها مبالغه نمی‌کنم می‌گویم یک نتیجه را که مردم دنیا برا ی آنکه بآن نتیجه برسند خون ریزی‌ها را مباح می‌کنند اگر بعوض خون ریزی گل بپاشند عطر بپاشند بر سر خلق الله و نتیجه دوستی گرفته شود این چقدر عالی است. تمام آقایان تاریخ میدانید و تاریخ معروف نظرتان هست و بعلاوه موّرخید و می‌توانید تاریخ بنویسید در باب این آدم یونانی معروف که می‌گویند آنکه آمد و سیزده سال دنیا را خراب کردو چه کرد اما فلان ملت را با فلان ملت ارتباط داد چون این کار را کرد عیبی نداشته است خوب اگر یک نتیجه در عالم بدست یک ملتی بیاید و به جیب اوفرو برود با مقدمه که با یکدیگر صلح داشته باشند وسازش خوش بگویند و خوش بخندند بنشینند و برخیزندو با یکدیگر نان و نمک بخورند دست اتحاد بدهند و یک همچو نتیجه برای ملتشان تدارک کرده باشند این چقدر عالی و اعلی است. من اولاً که اینجا ایستاده‌ام حضور شماها اطمینان دارم که یک یک شما آقایان که من را ملاحظه میفرمائید همین نیت مرا دارید قسم می‌خورم و آن این است که ما اولاً نمی‌توانیم وصف کنیم مقدار عنایات این پادشاه را نسبت بخودمان و نسبت به مملکتمان هر چه بگوئیم باختصار است و اجمال. کدامش را بگوئیم ؟من می‌خواهم بگویم چه چیزش را بگویم؟ پس بطور اجمال می‌خواهم عرض کنم که موجودیت ما تشکر از این پادشاه است (صحیح است) همین که ما وجود و آبرو داریم تشکر از وجود این پادشاه است. (صحیح است) موجودیت و حیثیت کشور و میهن تشکر از وجود این پادشاه است (صحیح است) اگر به همین اجمال می‌گذریم بجهت این است که از عهده تفصیلش بر نمی آئیم مطلب دوم از کارهائی که با هدایت رأی صائب این پادشاه (از کدام کار بگویم هر کدام کار را که دست بزنیم ازوصفش عاجزیم) انجام شده است همین واقعه و پیمان سعداباد بوده. مزایای این پیمان برای ما و دول دوست ما که از چهار جانب با هم هم سرحد هستیم چه مقدار بوده و هست و در آتیه چه آسایش نصیب ما و آن آقایان خواهد شد از عهده وصف هیچیک از آنها برنمی آیم بجهت اینکه این موضوع یک بحث طولانی است که در یک مجال وافری بایستی درش بحث شود. بالتنیجه پیمان سعد آباد در سال گذشته در کاخ سعد آباد گذاشته شد و بر روی یک اتحاد کامل و ارکان شایسته از چهار دولت باشرف. همانطور که اطاق روی چهار پایه باید باشد که سقفش باقی بماند و محکم باشد این پیمان هم روی چهار رکن محکم بسته شده است علاوه بر اینکه این چهار رکن خودش محکم است محکمتر این است که هر یک از این ارکان روی دوستی است یک همچو پیمانی بسته شده است و تجدید این پیمان هم بر حسب مقرر بایستی امسال در کابل انجام شود. همان دادزد یک خوشبختی دیگر برای ما فراهم آورد روزگار شادی مبدّل شد بیک بهار شادی شئون شادی پیدا شد. در توی شئون‌ها شادی هم یک شئونی داردبرای ما یک شئونی پیدا شد که مردم مملکت ماعرق شدند در شادی کشور ما مملوّ شد از شادی ومردم کشور ما غرق شدند در بحر شادی. از طرف دول، همسایگان ما، دوستان ما، متّحدین ما، مردمانی که با ما و داد و اتحاد داشتند برای شرکت در جشن و شادی چون یکی از اصول دوستی این است که من با شما دوستم یعنی بشادی شما مشعوف و شادم و خدای ناکرده اگر حزنی برای شما پیدا شد بحزن شما محزونیم این اگر واقعاً بین دو نفر پیدا شد حقیقت دوستی است این دوستی دال و واو و سین و تاه و یاه این معانی را دارد اول معنایش این است که من در شادی شما شادم و خرّم و خدای نکرده اگر برای شما حزنی روی دهد در آن حزن مهموم و مغمومم. روی این اصل دوستی این دول چهار گانه همسایگان ما بودند و دوستان ما بودند ومتّحدین ما بودند برای شرکت در این جشن و سرور و شادی ما آمدند و آن مقرّری که بنا بود در پایتخت افغانستان کابل برویم توی همین نشاط وشور و شادمانی بر پا شد چون شادی بخندد دو چندان بود می‌گویند حرف شادمانی خنده می‌آورد امّا اگر شادی خندید آنوقت چه می‌شود دو فایده دارد. در این جشن و سرور و شادمانی آن متّحدین ما جمع شدند و جلسه فراهم کردند تمام امور معوقه بین ما و کشور پادشاهی افغانستان دوست و همسایه و متحد ما بطور خاتمه کلی پیدا کرد ومن مطمئناً به آقای وزیر مود خارحه عرض می‌کنم که ماها با یک قلبی مملو از شادی و مسرت با بصیرت لایق و دقت شایان بمبارکی آلان این مواد را می‌گذرانیم نه اینجور ساده می‌گذرانیم من و همه نمایندگان بشادی و مبارکی می‌گذرانیم (صحیح است - احسنت)
رئیس _ گزارش کمیسیون قرائت می‌شود:
کمیسیون امور خارجه و پست و تلگراف لایحه شماره ۳۹۹۳۴ دولت راجع بایجاد روابط پستی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان را برای شور دوم مطرح نموده چون در موقع شور اول اعتراضی نرسیده بود لذا کمیسیون گزارش اولیه خود را که مبنی بر موافقت با ماده واحد پیشنهادی دولت بود عیناً تأیید نمود ایمک گزارش آن برای تصویب مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.
ماده واحد – مجلس شورای ملی موافقت نامه راجع بایجاد روابط پستی مستقیم بین کشور شاهنشاهی ایران و کشور پادشاهی افغانستان را که مشتمل بر نوزده ماده و در تاریخ ۲۹ تیر ماه ۱۳۱۷ در کابل بامضاء رسیده است تصویب می‌نماید
رئیس _ در مواد ۱ ۲ ۳ ۴ ۵ ۶ ۷ ۸ ۹ ۱۰ ۱۱ ۱۲ ۱۳ ۱۴ ۱۵ ۱۶ ۱۷ ۱۸ ۱۹ اعتراضی نرسیده است در کلیات لایحه اعتراضی نرسیده است رأی گرفته می‌شود به ماده واحد آقایانیکه موافقت دارند قیام فرمایند (عموم نمایندگان قیام نمودند) باتفاق آراء تصویب شد.
– شور اول قرارداد تلگرافی بین ایران و افغانستان
[ ۴ – شور اول قرارداد تلگرافی بین ایران و افغانستان ]
رئیس _ شور اول قرارداد تلگرافی با سیم و بی سیم بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان مطرح است گزارش کمیسیونهای خارجه و پست و تلگراف خوانده می‌شود:
کمیسیونهای امور خارجه و پست و تلگراف لایحه شماره ۵۹۸۲۸ دولت راجع برقرار داد تلگرافی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغاتستان را با حضور آقایان معاونین وزارت امور خارجه و وزارت پست و تلگراف تحت شور قرار داده پس از توضیحات مفصلی که در اطراف مواد قرار داد نامبرده داده شد با عین ماده واحد پیشنهادی دولت موافقت حاصل شده اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود.
ماده واحده – مجلس شورای ملی قرار داد تلگرافی با سیم و بی سیم ما بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان را که مشتمل بر چهار ماده و در تاریخ ۲۷ دیماه ۱۳۱۷ در کابل بامضا رسیده است تصویب می‌نماید.
رئیس _ در کلیات اعتراضی نیست. رأی گرفته می‌شود بورود در شور مواد موافقین قیام فرمایند (همه نمایندگان برخاستند) تصویب شد. در مواد ۱ – ۲ – ۳ – ۴ – ۵ – ۶ – ۷ – ۸ – ۹ – ۱۰ – ۱۱ – ۱۲ – ۱۳ – ۱۴ این لایحه اعتراضی نرسیده است. رأی گرفته می‌شود بورود شور دوم موافقین قیام فرمایند (عموم قیام نمودند) باتفاق آراء تصویب شد
– شور اول قرارداد تقسیم آب هیرمند بین ایران و افغانستان
[ ۵ – شور اول قرارداد تقسیم آب هیرمند بین ایران و افغانستان ]
رئیس _ شور اول قرارداد تقسیم آب هیرمند بین دولت شاهنشاهی ایران و دول پادشاهی افغانستان مطرح است. گزارش کمیسیون خارجه قرائت می‌شود.
کمیسیون امور خارجه لایحه شماره ۵۹۸۳۰ دولت راجع بقرار داد تقسیم آب هیرمند بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان را با حضور آقای معاون وزارت امور خارجه تحت شور و مداقه قرار داده پس از توضیحات کاملی که در اطراف قرارداد نامبرده داده شد با عین ماده واحده پیشنهادی دولت موافقت حاسل شده اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود
ماده واحده – مجلس شورای ملی قرارداد تقسیم آب رود هیرمند بین دولت دولت شاهنشاهی ایران و دولت پادشاهی افغانستان را که مشتمل بر شانزده ماده و یک اعلامیه است و در تاریخ ششم بهمن ماه ۱۳۱۷ در کابل بامضا رسیده است تصویب می‌نماید.
رئیس _ در کلیات اعتراضی نیست. رأی گرفته می‌شود بورود شور مواد موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. در مواد ۱ و ۲ – ۳ – ۴- ۵ – ۶ – ۷ – ۸ – ۹ – ۱۰ – ۱۲ – ۱۳ – ۱۴ – ۱۵ – ۱۶ و همچنین نسبت به اعلامیه اعتراضی نرسیده است موافقین باورود شور ثانی این لایحه قیام فرمایند. (عموم نمایندگان برخاستند) باتفاق آراء تصویب شد
– شور اول لایحه مربوط به صندوق پس انداز ملی
[ ۶ – شور اول لایحه مربوط به صندوق پس انداز ملی ]
رئیس – گزارش کمیسیون قوانین دارائی راجع به صندوق پس انداز ملی شور اول مطرح است. گزارش کمیسیون خوانده می‌شود:
کمیسیون قوانین دارائی لایحه شماره ۱۸۲۱ دولت راجع بایجاد صندوق پس انداز ملی را با حضور آقای وزیر دارائی تحت شور قرارداده و با توضیحاتی که در اطراف مواد آن داده شد عین با مواد پیشنهادی دولت موافقت حاصل شده اینک گزارش آن برای شور اول تقدیم می‌شود.
قانون ایجاد صندوق پس انداز ملی
ماده ۱ – برای رایج کردن پس انداز و تشویق پس انداز کنندگان صندوقی بنام «صندوق پس انداز ملی» تأسیس می‌شود
ماده ۲ – صندوق پس انداز ملی توسط بانک ملی ایران اداره می‌شود و بانک نامبرده ضامن عملیات آنست ولی هر گاه دامنه عملیات صندوق باندازه‌ای وسعت یابد که تبدیل آن بیک بنگاه مستقل مقتضی شود پس از تصویب هیئت دولت اقدام به تفکیک آن خواهد شد.
ماده ۳ – صندوق پس انداز ملی طبق آئین نامهای که بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید وجوه پس انداز را بکار می‌اندازد.
ماده ۴ – صندوق پس انداز ملی همه ساله گزارش سالیانه و ترازنامه خود را تهیه کرده پس از بررسی هیئت نظار و تصویب شورای عالی بانک ملی ایران باطلاع عموم می‌رساند.
ماده ۵ – در نقاطی که صندوق پس انداز شعبه ندارد شعب و نمایندگیهای بانک ملی ایران و در نقاطی که بانک ملی شعبه یا نمایندگی ندارد دفترهای پست وظائف صندوق پس انداز را انجام خواهند داد.
ماده ۶ – به پس اندازهای کمتر از ۵۰۰۰ ریال جهار در صد و بمبالغ بیش از ۵۰۰۰ ریال تا ۲۰۰۰۰ ریال سه در صد سال سود داده خواهد شد و بمازاد ۲۰۰۰۰ ریال سود تعلق نمی‌گیرد.
رئیس _ شور در کلیات اول است (مخالفی نیست) رأی گرفته میشودبورود در شور مواد موافقین قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.
ماده ۱ – برای رایج کردن پس انداز و تشویق پس انداز کنندگان صندوقی بنام «صندوق پس انداز ملی» تأسیس می‌شود
رئیس _ ماده دوم
ماده ۲ – صندوق پس انداز ملی توسّط بانک ملی ایران اداره می‌شود و بانک نام برده ضامن عملیات آنست ولی هر گاه دامنه عملیات صندوق باندازه‌ای وسعت یابد که تبدیل آن بیک بنگاه مستقل مقتضی شود پس از تصویب هیئت دولت اقدام به تفکیک آن خواهد شد.
رئیس_ ماده سوم
ماده ۳ – صندوق پس انداز ملی طبق آئین نامهای که بتصویب هیئت وزیران خواهد رسید وجوه پس انداز را بکار می‌اندازد.
رئیس _ ماده چهارم
ماده ۴ – صندوق پس انداز ملی همه ساله گزارش سالیانه و ترازنامه خود راتهیه کرده پس از بررسی هیئت نظار و تصویب شورای عالی بانک ملی ایران باطلاع عموم می‌رساند.
رئیس _ ماده پنجم
ماده ۵ – در نقاطی که صندوق پس انداز شعبه ندارد شعب و نمایندگیهای بانک ملی ایران و در نقاطی که بانک ملی شعبه یا نمایندگی ندارد دفترهای پست وظائف صندوق پس انداز را انجام خواهند داد.
رئیس _ ماده ششم
ماده ۶ – به پس اندازهای کمتر از ۵۰۰۰ ریال جهار در صد و بمبالغ بیش از ۵۰۰۰ ریال تا ۲۰۰۰۰ ریال سه در صد در سال سود داده خواهد شد و بمازاد ۲۰۰۰۰ ریال سود تعلق نمی‌گیرد.
رئیس _ آقای دکتر طاهری.
دکتر طاهری _ البته این لایحه یکی از لوایح مفیدی است که آقای وزیر دارائی بتصویب می‌رسانند مثل سایر کارهاشان و کاملاً برای صرفه جوئی و راهنمائی ملّت است ولی چیزی که بنده می‌خواستم بپرسم این است که تا پنجهزار ریال صد چهار داده می‌شود و بما بقی بیش از پنجهزار ریال تا بیست هزار ریال صد سه اینجا تصریح ندارد که نسبت به مازاد پنجهزار ریال صد سه است یعنی تا پنجهزار ریال صد چهار و نسبت به مازادش صد سه داده می‌شود اگر موافق هستند در شور دوم اصلاح شود
وزیر دارائی _ این را در شور دوم در کمیسیون توضیح خدمتشان عرض خواهم کرد که بچه جهت اینطور شده و اگر هم لازم شد در آنجا اصلاح می‌شود.
رئیس _ آقای طباطبائی.
طباطبائی _ عرض بنده راجع بقسمت آخر ماده است که نوشته و بمازاد بیست هزار ریال سود تعلق نمی‌گیرد چون این یک کار مفیدی است از نظر تشویق مردم که با یک وضعیات مناسب مردم پس انداز کنند بنظر بنده بهتر این بودکه طوری در نظر بگیرند که یک حد قلیل هم اگر بشود برای مازاد از بیست هزار ریال سود بدهند برای اینکه عامه مردم تشویق شوتد که پس انداز کنند.
وزیر دارائی _ درین باب درکمیسیون هم بعضی از آقایان توضیحاتی خواستند و بنده هم توضیح عرض کردم و قانع شدند. منظور از این صرفه جوئی برای کسانی است که دارای یک پول کمی هستند و البته کسانی که پول زیاد دارند به تجارت می‌اندازند و دربانکها می‌گذارند این است که کمتر از آنرا در نظر گرفته‌ایم سود بدهیم و مازاد را سودندهیم که اگر زباد پول داشته باشند بروند در بانکها بگذارند و اگر بنا شود بمازاد ربح بدهیم نتیجه این می‌شود که هر کس پولی در بانک وارد می‌آورد در صندوق پس انداز برای اینکه ربح بیشتری بگیرند و این مؤسسه آنوقت کار بانکها را خواهد کرد که هر چه سرمایه اشخاص در آنجا هست بر داشته می‌شود و آنجا گذاشته می‌شود این است که از بیست هزار ریال ببالا را گفتیم بروند در بانکها بگذارند والا رقابت شدیدی بین بانکها و صندوق پس انداز تولید خواهد شد و اسباب ضرر بانکها است.
رئیس _ رأی گرفته می‌شود بورود شور دوم این لایحه آقایانی که موافقت دارند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
– تصویب دوفقره مرخصی
[ ۷ – تصویب دوفقره مرخصی ]
رئیس _ از کمیسیون عرایض و مرخصی گزارشی رسیده است باطلاع آقایان می‌رسد.
(خبر مرخصی آقای مختار مشیر دوانی بشرح زیر خوانده شد)
آقای مختار مشیردوانی در خواست بیست مرخصی از ۱۴ فروردین ۱۳۱۸ نموده‌اند و مورد موافقیت کمیسیون واقع شده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس _ موافقین با مرخصی؟ آقای مختار مشیردوانی قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد _ گزارش دیگر کمیسیون.
(خبر مرخصی آقای ثقت الاسلامی بشرح اتی قرائت شد)
آقای ثقت الاسلامی برای لزوم مسافرت باروپا درخواست سه ماه مرخصی از تاریخ نموده‌اند و کمیسیون عرایض با در خواست ایشان موافقت نموده اینک گزارش آن بعرض می‌رسد.
رئیس _ آقایانی که با مرخصی آقای ثقت الاسلامی موافقت دارند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
– موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه
[ ۸ – موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه ]
رئیس _ اگر تصویب میفرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه آینده روز سه شنبه ۱۸ اردی بهشت ماه سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایح موجوده
(مجلس نیمساعت قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری
قانون
تصویب موافقت نامه راجع به ایجاد روابط پستی مستقیم بین کشور شاهنشاهی ایران و کشور پادشاهی افغانستان
ماده واحده _ مجلس شورای ملّی موافقت نامه راجع بایجاد روابط پستی مستقیم بین کشور شاهنشاهی ایران و کشور پادشاهی افغانستان را که مشتمل بر نوزده ماده و در تاریخ ۲۹ تیر ماه ۱۳۱۷ در کابل بامضاء رسیده است تصویب می‌نماید.
این قانون که مشتمل بر یک ماده و متن موافقت نامه پیوست است در جلسه نهم اردی بهشت ماه یکهزار و سیصد هیجده بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی _ حسن اسفندیاری
موافقت نامه
دولت شاهنشاهی ایران از یکطرف و دولت پادشاهی افغانستان از طرف دیگر نظر باینکه مایلند روابط پستی مستقیم بین دو کشور منظماً دائر و مستقر گردد و نظر باینکه هر دو کشور ایران و افغانستان داخل در اتحاد پستی عمومی می‌باشند لازم دیدند برای مبادله کیسه‌های سر بمهر پستی (خریطه) در حدود مقررات قرار داد پستی بین المللی و پرتکل و نظامنامه اجرا منضم بآن و با رعایت قوانین و مقررات داخلی دو کشور ترتیبات مقتضی بدهند و برای این مقصود نمایندگان مختار خود را بشرح ذیل معین نمودند.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران:
جناب آقای بهمن سفیر کبیر شاهنشاهی در کابل از طرف دولت پادشاهی افغانستان: جناب آقای رحیم الله خان وزیر پست و تلگراف نمایندگان مزبور پس از مبادله اختیار نامهای خود که واجد شرایط صحت و اعتبار بود در موارد ذیل موافقت حاصل نمودند.
ماده اول
بین ایران و افغانستان مبادله مستقیم و منظم کیسه‌های (خریطه) سر بمهر که مبدأ آنها یکی از دو کشور باشد و همچنین مبادله کیسه‌های (خریطه) پستی سر بمهر که مبدأ یا مقصد آنها کشورهای خارجه باشد و ایران و افغانستان وسیله ارتباط بین کشورهای مزبور واقع شوند برقرار می‌گردد.
ماده دوم
مبادله کیسه‌های سر بمهر (خریطه) باید توسّط نزدیکترین دفاتر سر حدّی دو کشور ایران و افغانستان بعمل آید.
ماده سوم
کیسه‌های (خریطه) سر بمهر معینه در ماده یک فوق عجالتاً توسط دفاتر مبادله ذیل انجام می‌یابد:
اولا _ در ایران دفتر پست و تلگراف طیبات و در افغانستان دفتر پست و تلگراف اسلام قلعه
ثانیاً _ در ایران دفتر پست و تلگراف زابل و در افغانستان دفتر پست و تلگراف نادعلی
ماده چهارم
اشیائیکه بین دفاتر پستی معینه در ماده سوم جوف کیسه‌های (خریطه) سر بمهر باید مبادله شوند عبارتست از پاکتها و کارتهای پستی و جراید و مطبوعات و اوراق کار و مستوره جات مال التجاره اعم از اینکه این مرسولات سفارشی یا غیر سفارشی باشند و کلیه این اشیاء در اصطلاح پستی مراسلات نامیده می‌شوند.
ماده پنجم
ادارات پست طرفین متعاهدین صورت دفاتری را که برای آنها ممکن است کیسه (خریطه) سر بمهر ارسال نمود تهیه و بیکدیگر ابلاغ خواهند کرد
ماده ششم
ادارات پست طرفین متعاهدین مسئولیت مخاطراتی را که ممکن است بواسطه مواقع اضطراری (فرس ماژور) حادث گردد بعهده نمی‌گیرند.
ماده هفتم
مراسلات مربوطه بامور پستی که بین ادارات مرکزی یا دفاتر پستی دوکشور مبادله می‌شود از تأدیه نرخهای پستی معاف خواهند بود و روی ایمگونه مراسلات مهر سرویس زده می‌شود.
ماده هشتم
حمل ونقل کیسه‌های سربمهر (خریطه) پستی بین نقاط نامبرده در ماده سوم این موافقت نامه بطریق ذیل صورت می‌گیرد.
از طیبات الی اسلام قلعه و از زابل الی نادعلی باوسائل و مصارف دولت شاهنشاهی ایران واز اسلام قلعه الی طیبات و از نادعلی الی زابل با وسائل و مصارف پادشاهی افغانستان
تبصره – در هر نوبت حاملین پست یکطرفه پس از تسلیم کیسه‌های سربمهر (خریطه) پستی خود کیسه‌های سربمهر (خریطه) پستی طرف دیگر را تحویل گرفته مراجعت می‌نمایند و این عمل بر طبق ماده (۹) این موافقت نامه بنوبت انجام می‌گیرد
ماده نهم
فعلاً در هر خطی هفته دو پست از طرفین ارسال می‌گردد و در آتیه چنانچه توسعه روابط مقتضی شد با موافقت طرفین بعده پستها در هردوخط یا در یکی از آنها افزوده خواهد گردید.
ماده دهم
ادارات پست طرفین متعاهدین متقبل می‌شوند کیسه‌های سربمهر (خریطه) پستی و مراسلات مکشوفه را که بین آنها مبادله می‌شود و یا از طرف کشور ثالثی بطور ترانزیت برای ارسال بیکی از طرفین متعاهدین فرستاده می‌شود باسرع وسائل ارسال دارند.
ماده یازدهم
کلیه مخارج حمل ونقل کیسه‌های (خریطه) سربمهر و مراسلاتیکه بطور ترانزیت از کشورهای متعاهدین عبور می‌نماید باید برطبق مقررات قراردادپستی بین المللی و پروتکل نهائی و نظامنامه اجراء منضم بآن تأدیه شود عملیات احصائیه راجع بمخارج ترانزیت و تسویه مخارج مذکوره نیز برطبق قرارداد مزبور و منضمات آن انجام خواهد شد.
ماده دوازدهم
ادارات طرفین متعاهدین متقبل می‌گردند کیسه‌های پستی (خریطه) مذکور را پس از وصول بدفاتر مقصد خالی فوراً مطابق قرارداد بین المللی و منضمات آن بدفاتر مبدأ اعاده دهند.
ماده سیزدهم
ادارات طرفین متعاهدین حق ارسال اشیائی را که ورود آنها بموجب قراردادپستی عمومی بین المللی و پروتکل نهائی و نظامنامه اجراء منضم بآن و قوانین و مقررات داخلی دوکشور ممنوع است ندارند.
ماده چهاردهم
ادارات پستی طرفین متعاهدین در هر موقع می‌توانند در صورتیکه مقتضی بدانند راجع بسایر سرویس‌های معینه در قرارداد پستی عمومی بین المللی که موضوع مقاوله نامه‌های جداگانه می‌باشند موافقت حاصل کرده مستقیماً قرارداد مخصوصی منعقد نمایند.
ماده پانزدهم
کلیه مکاتباتیکه بین ادارات پستی طرفین متعاهدین می‌شود بزبان فارسی خواهد بود.
ماده شانزدهم
ادارات پستی طرفین متعاهدین صورت دفاتری را که می‌توانند مستقیماً بین خود مکاتبه نمایند تهیه و بیکدیگر کتباً ابلاغ خواهند نمود.
ماده هفدهم
این موافقت نامه سه ماه پس از مبادله اسناد تصویب آن موقع اجرا گذاشته می‌شود و مدت اعتبار آن سه سال است چنانچه سه ماه قبل از انقضای مدت مزبور هیچیک از طرفین متعاهدین قصد خود را در باب فسخ آن بطرف دیگر اعلام نکند تامدت سه سال دیگر بقوت خود باقی خواهد بود و بعد همینطور سه سال بسه سال تجدید می‌شود بعلاوه هریک از طرفین متعاهدین می‌توانند سه ماه قبل از انقضای هر دوره سه ساله با موافقت یکدیگر تجدید نظر در یک ماده یا چند ماده این موافقت نامه بنمایند.
ماده هیجدهم
این موافقت نامه بتصویب خواهد رسید و مبادله اسناد تصویب آن هرچه زودتر در کابل بعمل خواهد آمد.
ماده نوزدهم
این موافقت نامه در دونسخه بزبان فارسی تحریر شد و هر دو نسخه آن معتبر است نظر بمراتب فوق نمایندگان مختار طرفین این موافقت نامه را امضاء و بمهر خود ممهور نمودند.
کابل بتاریخ ۲۹ تیرماه یکهزارو سیصد و هفده شمسی
موافقت نامه راجع به ایجاد روابط پستی مستقیم بین کشور شاهنشاهی ایران و کشور پادشاهی افغانستان بشرح بالا در جلسه ۹ اردی بهشت ۱۳۱۸تصویب شد
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری