مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آذر ۱۳۳۴ نشست ۱۷۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی دوره۱۸
جلسه: ۱۷۷
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنج‌شنبه ۹ آذر ماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت‌مجلس
۲- بیانات قبل از دستور آقای تفضلی
۳- اعلام تصویب صورت‌مجلس
۴- بیانات قبل از دستور آقایان رضایی و حائری‌زاده
۵- بیانات آقای عبدالصاحب صفایی طبق ماده ۸۷ آیین‌نامه
۶- بیانات آقایان وزیر دادگستری و کشور در جواب بیانات آقای حائری‌زاده
۷- تقدیم یک فقره طرح به وسیله آقای پورسرتیپ و دو فقره سؤال به وسیله آقای خلعتبری
۸- اخذ رأی و تصویب پیشنهاد در دستور گذاشتن لایحه بازنشستگی افسران راه‌آهن
۹- طرح لایحه سی میلیون ریال اعتبار هزینه انتخابات دوره نوزدهم
۱۰- تقدیم سه فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی
۱۱- طرح فوریت لایحه اصلاح قانون مالیات بر درآمد
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیش‌ازظهر به ریاست آقای اردلان (نایب‌رئیس) تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس
نایب‌رئیس- صورت غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان: محمود افشار- ذوالفقاری- عبدالحمید بختیار- قنات‌آبادی- امیرتیمور کلالی- کی‌نژاد- احمد صفایی- مکرم- پورسرتیپ- امامی خوئی- فرود- ثقةالاسلامی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: اریه- مهندس شاهرخ‌شاهی- امید سالار- سعید شفیعی- یارافشار- قوامی- تجدد- سهرابیان
دیرآمدگان و زودرفته‌گان بااجازه- آقایان: سالار بهزدای- صراف‌زاده- فرید اراکی- موسوی- سلطانی- خاکباز- حائری‌زاده- لاری- بزرگ‌نیا- محمودی- معین‌زاده- ارباب- دکتر حمزوی- نقابت- دکتر دهقان- پیراسته- خزیمه‌علم- تیمورتاش
نایب‌رئیس- نظری به صورت‌مجلس نیست؟ (اظهاری نشد) پس از حصول اکثریت تصویب صورت مجلس اعلام خواهد شد.
۲- بیانات قبل از دستور آقای تفضلی
نایب‌رئیس- نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای تفضلی
جهانگیر تفضلی- نمایندگان مجلس شورای ملی ایران با هماهنگی کامل و بی‌سابقه‌ای به اتفاق آراء به پیوستن ایران به پیمان بغداد رأی دادند (صحیح است- احسنت) زیرا این میل و اراده طبقات مختلف ایران بود و هم روزی که به پیوستن وطن ما با پیمان بغداد می‌گذرد بیشتر روشن می‌شود که علاقه طبقات وسیع و مختلف مردم کشور ما به این پیمان چقدر با منافع و استقلال کشور و مصالح صلح‌جویانه کشور و وطن ما هماهنگ بوده است. (صحیح است)
با این همه جای نهایت تأسف است که دولت اتحادیه جماهیر شوروی تمایلات عمیق صلح‌جویانه و شرافتمندانه طبقات مختلف مردم این مرز و بوم را به صورت کامل همه نمایندگان مجلس شورای ملی با پیمان بغداد به جهانیان اعلام گردیده است بی‌انصافانه مورد حمله و اعتراض قرار داده است و نسبت به ملت صلح‌دوست باستانی ایران یعنی ملتی که سال‌ها مشعل‌دار تمدن و فرهنگ جهان بوده است (صحیح است) در یادداشت اخیر خود بی‌انصافی‌هایی روا داشته و به هیچوجه با آزادی و حیث باستانی مردم وطن ما سازگار نتواند بود. (صحیح است)
دولت اتحادیه جماهیر شوروی در آخرین یادداشت رسمی خود درباره امور داخلی ایران سخنانی به میان آورده است که قضاوت درباره آن با ملت ایران است (صحیح است) که به وسیله مجلس شورای ملی ایرانیان به جهانیان اعلام می‌شود نه اینکه با دولت اتحادیه جماهیر شوروی با هر دولت بیگانه دیگر خواه آمریکا و انگلستان (صحیح است)
در سخنانی که در روز ۲۷ مهر ماه درباره همین پیمان در پشت همین تریبون آوردم و مورد تأیید اکثریت قریب به اتفاق نمایندگام محترم قرار گرفت این حقیقت یادآوری شده بود که ارزش و اهمیت پیوستگی ایران به پیمان بغداد تنها از نظر دفاع در جنگ و تجاوز احتمالی آینده نیست بلکه بیشتر از نظر منافع و مصالح مردم وطن ما در زمان صلح می‌باشد. (صحیح است)
زیرا تنها و بی‌طرفی کشور ما در زمان جنگ ما را گرفتار نکبت‌ها و مصیبت‌ها خواهد کرد که حداقل آن بدبختی‌هایی است که در دو جنگ گذشته در سایه بی‌طرفی و تنهایی به کشور ما وارد آمده است بلکه در زمان صلح نیز این تنهایی بر کشور ما وارد آمد برای ما بی‌خطر نمی‌تواند بود زیر اگر ما نیروی دفاعی کامل نداشته باشیم از حمله‌های احتمالی ملامصطفی‌ها و بازی‌های خطرناک سیاسی مانند بازی فرقه دموکرات پیشه‌وری در امان نخواهیم ماند (صحیح است) و پیوستگی با پیمان بغداد بی‌گمان مایه افزایش نیروهای مادی و معنوی دفاعی ما می‌گردد.
مصر و عربستان سعودی
افزایش نیروی دفاعی ملت ایران همان‌قدر که به سود ایران و کشورهای همسایه ایران است به سود همه کشورهای خاورمیانه می‌باشد زیرا اگر نیروی دفاعی ایران افزایش نیابد همواره این خطر موجود است که وضعی مانند کرده در ایران به وجود بیاید و اگر خدای نکرده چنین آتشی در ایران افروخته گردد همه کشورهای خاورمیانه فراخواهد گرفت (دکتر جزایری- و به هیچ وجه معلوم نیست که زیان مصر و عربستان سعودی و سوریه و لبنان از چنین آتشی کمتر از پاکستان و ایران و ترکیه باشد (صحیح است) خلاصه پیوستگی وطن ما به پیمان بغداد مانع افزایش نیروی دفاعی وطن ما می‌گردد و افزایش نیروی دفاعی ما هم بی‌گمان با افزایش و تحکیم و امنیت و آرامش ایران کمک می‌کند و امنیت و آرامش وطن ما هم در امنیت و آرامش خاورمیانه کاملاً مؤثر است و این امنیت و آرامش هم تنها مانع و پایه هیچ‌گونه جنگ و تجاوزی از طرف ما نسبت به هیچ کشوری نتواند بود بلکه طبیعی‌ترین و استوارترین لوازم آرامش صلح در خاورمیانه به شمار می‌آید. (صحیح است)
این حقیقت بر همه مردم خاورمیانه بسیار روشن است که افزایش نیروی دفاعی ایران هرچند برق‌آسا و فراوان باشد هرگز مانع تجاوز به دولت اتحادیه جماهیر شوروی نتواند گردید (صحیح است) اما این افزایش نیروی دفاعی بی‌گمان مایه آن خواهد شد که اگر خدای‌نکرده جنگی دوباره در جهان برافروخته گردد و مصالح جنگی دولت اتحادیه جماهیر شوروی مقتضی باشد که ارتش سرخ مثل ۱۳۲ از شمال و متّفق دولت شوروی از جنوب به ایران حمله کند ملت ایران بتواند لااقل به اندازه ملت سرافراز فنلاند در برابر متجاوزین پایداری کند (صحیح است) و همین خود یکی از مهم‌ترین دلایل علاقه امیدوارانه طبقات مختلفه مردم ایران به پیمان بغداد می‌باشد.
اما شرکت دولت انگلستان در پیمان بغداد تنها موجب بدبینی مردم وطن ما نیست نسبت به پیمان بغداد نیست بلکه موجب خوش‌وقتی مردم وطن ما هم تواند بود زیرا میلیون ایران در نهضت و جبهه‌ای که بوده‌اند و باشند همان‌قدر که از سیاست استعماری انگلستان نفرت داشتند و با آن سرسختی‌های افتخارآمیز مبارزه کرده‌اند از دوستی متقابل و شرافتمندانه با ملت متمدن انگلستان یا هر ملتی دیگری خرسند و سرافرازند مردم وطن‌دوست کشور ما با فداکاری‌های افتخارآمیز و تا پای جان با سیاست استعماری انگلستان جنگیدند تا بساط شرکت استعماری سابق و اعمال نفوذهای سیاسی آن برای همیشه از ایران برچیده شده و حتی روابط سیاسی ایران و انگلستان هم در این راه همین نهضت و مبارزه ملی قطع گردید.
اما خوش‌بختانه روابط دوستانه جدید انگلستان و ایران تاکنون کاملاً شرافتمندانه بوده است و انگلیسی‌ها کوچک‌ترین دخالتی در کار دولت و ملت ایران نداشته‌اند و ندارد چنانچه هرگز نه یادداشتی داده‌اند که ما را به ورود در پیمان بغداد تشویق کند و نه خط و نشان برای ما کشیدند که چرا قرارداد دوستانه‌ای با دولت اتحاد جماهیر شوروی بسته‌ایم بزرگ‌ترین گواه روشن بر اینکه سیاست جدید انگلستان نسبت به ایران خوش‌بختانه هماهنگ با طبقات مترقّی و وطن‌پرست ایران می‌باشد این است که اکنون گفت‌وگوی ناسزاوارانه‌ای در مورد ایران در میان دولت اتحادیه جماهیر شوروی و دولت انگلستان به یغما آمده است که به هیچوجه با سیاست ملی مردم ایران سازگار نیست در صورتی که تاکنون در مورد ایران همیشه گفت‌وگوی انگلستان و روسیه شوروی جز این می‌بوده است یکی از مهم‌ترین عوامل عدم رضایت کینه‌آلود ملت ایران هم نسبت به سیاست انگلستان همان سازش‌هایی بود که سیاست استعماری انگلستان با دولت‌های روسیه بارها بر سر کشور ما کرده بود و در سال ۱۳۲۰ هم برای تجاوز به خاک وطن ما با دولت اتحادیه جماهیر شوروی سازش نمود و حتی در مورد نهضت ملی و مبارزه ملت ایران با شرکت استعماری سابق نفت نیز همکاری‌های سازش‌آلود و کمونیست‌های ستون پنجم مسکو به اعمال شرکت استعماری نفت بسیار نمایان بود (صحیح است) (خلعتبری- تا آخرین دقیقه هم بود) خطر جنگ چون تجاوز کشور ما به خاک اتحاد جماهیر شوروی در هر صورت محال است و از طرفی این حقیقت بسیار روشن است که اگر روی مصلحت دولت اتحاد جماهیر شوروی خدای نکرده اقتضا کند از تجاوز به خاک وطن ما پرهیز نخواهد کرد هم‌پیمانی ما با انگلستان در پیمان بغداد این هنر را دارد که اگر روزی خدای نکرده مورد تجاوز قرار گیریم دولت انگلستان ما را در دفاع از مرز و بوم خویش یاری‌های مؤثر خواهد کرد یا لااقل احتمال دارد که ما را در برابر تجاوز احتمالی کمونیست‌ها یاری نماید و همین احتمال برای ما کافی است که از احتمال تجاوز نسبت به خاک وطن ما بکاهد و از این رو پیوستگی ما به پیمان بغداد در هر صورت خطر جنگ را از خاک کشور ما دورتر ساخته است (صحیح است) و دورتر از این هم خواهد ساخت زیر دولت‌هایی که از پیوستن وطن ما به پیمان بغداد ناراضی به نظر می‌رسند هر روزی که مصلحت جنگی و نظامی آنها مقتضی باشد که کشور ما را مانند شهریور ۱۳۲۰ اشغال کنند دست به این کار خواهند زد و هر وقت که بتوانند وطن ما گرفتار حکومت‌هایی مانند حکومت‌های لهستان و رومانی بسازد ذره‌ای تأخیر در این کار روانخواهد داشت و اگر خیلی از رجال و زمامداران ما راضی باشند تازه برای کشور ما روزگاری مانند روزگار مردم چک و اسلواکی فراهم می‌آورد (صحیح است) (عبدالصاحب صفایی- بدتر آقا بدتر) که وضع حکومت‌های آن به هیچوجه با سنت‌های باستانی و ملی وطن ما سازگار نمی‌تواند بود و این حقیقت است بر مردم ایران پوشیده نیست که پیوستن کشور ما به پشیمان بغداد نه تنها خطر تجاوزهای احتمالی مانند تجاوز شهریور ۱۳۲۰ را خلی کمتر خواهد کرد بلکه راه برقراری جمهوری دموکراتیک (آلاغلام یحیی) را نیست خوش‌بختانه سخت می‌بیند و اما یادداشت شوروی به نظر من بیشتر جنبه تبلیغاتی دارد یکی از آن جهت که به کمونیست‌های ایران و سایر کشورهای خاورمیانه که خوش‌بختانه در سال اخیر اغلب از نفس افتاده‌اند نفس تازه‌ای دمیده شود و دیگری که دولت‌های عرب که در خاورمیانه هنوز به پیمان بغداد نپیوسته‌اند از راه این‌گونه تبلیغات به عدم‌موافقت با پیمان بغداد تشویق شوند همه مطبوعات مؤثر و هم ایران که مورد علاقه و مراجعه مردم وطن ما هستند در هفته گذشته درباره یادداشت شوروی به بحث پرداختند و ناروا بودن استناد شوروی را به پیمانی که اولاً همواره از طرف خود دولت شوروی نقض شده است و ثانیاً منشور ملل متفق آن را کان‌لم‌یکن ساخته است (صحیح است) به تفسیر بیان کرده‌اند.
لیکن در این گفتگوهای سیاسی نکته مهمی را نیز باید در نظر گرفت که بعضی از مهم‌ترین و متداول‌ترین لغات سیاسی جهان در نظر دولت‌های کمونیستی معانی و مفاهیم مخصوص دارند که به کلی با معانی و مفاهیم آن لغات در کشورهای دیگر جهان مغایرت دارد (صحیح است) مثلاً معنای کلمات دموکراسی و آزادی در کشورهای غربی و کشورهای کمونیست دارای دو معنا و دو مفهوم متضاد می‌باشد (صحیح است) و یا لااقل به نظر مخلص چنین می‌آید (عبدالصاحب صفایی- من را حذف کنید به نظر ما بفرمایید)
دولت شوروی و کمونیست‌های فرمان‌بُردار مسکو معتقدند که دولت اتحاد جماهیر شوروی هنگامی که با هیتلر برای تقسیم لهستان مشارکت کرد برای رهایی مردم لهستان از حکومت زور و قلدری و برخوردار ساختن مردم لهستان از آزادی و دموکراسی نیمی از آن کشور را اشغال نمود (سالار بهزادی- اشغال ایران را هم بفرمایید) و ما چون خود از نزدیک عده زیادی از مردم لهستان که از آن‌گونه آزادی و دموکراسی برخوردار شده بودند دیده‌ایم بهتر از بسیاری از کشورهای دیگر معنا و مفهوم آزادی و دموکراسی را در دولت‌های کمونیستی احساس می‌کنیم.
نایب‌رئیس- آقای تفضلی وقت شما تمام شد.
تفضلی- ۵ دقیقه دیگر اجازه بفرمایید.
نایب‌رئیس- باید رأی بگیریم صبر کنید تا عده کافی شود.
دکتر شاهکار- مخالفی نیست چرا رأی می‌گیرید.
نایب‌رئیس- همچون سابقه‌ای ندارد در هر حال باید رأی گرفته شود.
بهبهانی- آقای رضایی ۵ دقیقه از وقت خودشان را بدهند به ایشان بعد ما به آقای رضایی رأی می‌دهیم.
نایب‌رئیس- ایشان باید خودشان بفرمایند.
رضایی- من وقت کم می‌آورم (عده‌ای- به شما وقت می‌دهیم) بسیار خوب ۵ دقیقه از وقت خودم را به آقای تفضلی می‌دهم.
نایب‌رئیس- آقای تفضلی بفرمایید.
تفضلی- ظاهراً هم‌اکنون بسیاری از مردم ازبکستان و قفقاز، مردم آمریکا و مردم انگلستان و اغلب کشورهای غیرکمونیسیت را اسیر حکومت‌های قلدر و زورگو و غیردموکرات می‌پندارند و مردم رومانی و لهستان خودشان را برخوردار از آزادی و دموکراسی می‌خوانند در صورتی که مردم انگلستان و آمریکا و اغلب کشورهای غیرکمونیست آنچه را در کشورهای کمونیستی بر مردم می‌گذرد لااقل آزادی و دموکراسی نمی‌دانند و نمی‌خوانند و به همین طریق کلمه استعمار و تجاوز و هواداری صلح هم در قاموس دولت‌های کمونیستی معنا و مفهوم مخصوصی دارد که با معنا و مفهوم این کلمات در کشورهای غیرکمونیست سخت مغایرت دارد و از این رو (تصادفی نیست که دولت اتحاد جماهیر شوروی در یادداشت اخیر خود پیوستگی صلح‌جویانه ملت و دولت ایران را به پیمان بغداد را فقط به خاطر جلوگیری از تجاوزات احتمالی و به منظور برقراری صلح و آرامش کامل در خاورمیانه بوده است و می‌باشد«مخالف صلح و امنیت خاورمیانه» «و تجاوزکارانه» خوانده است کمونیست‌ها همواره پیشروی‌های ارتش سرخ را در کشورهای کوچک و بزرگ همسایه هر چند با تانک و توپ و بمب‌افکن و کشتارهای مردم باشد«حمایت» از آن کشورهای و «آزادی‌بخشی» به مردم آن کشورها می‌نامند زیرا دولت شوری و سایر کمونیست‌های ارتش سرخ را «ارتش آزادی‌بخش» ملقب ساخته‌اند در صورتی که در سایر کشور حمایت و آزادی بخشی معنی و مفهوم دیگری دارد چنانکه هیچ
یکی از کشورهای غیر کمونیست جهان هرگز اشغال نیمه لهستان را به وسیله ارتش سرخ و به مشارکت هیتلر (آزادی‌بخشی به ملت لهستان) نمی‌خوانند و نمی‌خواندند و حمله ارتش سرخ را هم به ملت سرافراز و قهرمان فلاند (حمایت از مردم فنلاند) نمی‌دانستند و نمی‌دانند و از این رو جای تعجب نیست که در مورد پیوستگی ایران هم‌پیمان بغداد که همه کشورهای غیر کمونیست و آزاد جهان آن را یک اقدامی صلح‌جویانه و دفاعی و منطبق با منشور ملل می‌دانند دولت شوروی آن را یک اقدام غیردوستانه و مخالف صلح و آمیخته به تجاوزکاری بنامد طبیعی است که مردم وطن ما به دوستی متقابل و شرافتمندانه‌ای با دولت و ملت اتحاد جماهیر شوروی کمال علاقه را دارد و وجود توسعه چنین دوستی متقابله و شرافتمندانه‌ای نه تنها به سود کشورهای ایران و شوروی خواهد بود بلکه در کار تحکمی صلح جهان نیز بی‌فایده نخواهد بود. لیکن این احساسات دوستانه و صلح‌خواهانه ملت ایران هرگز مایه آن نتواند شد که به دولت اتحاد جماهیر شوروی یا هر دولت بیگانه دیگری خواه آمریکا و خواه انگلستان اجازه دخالت در کارهایی داده شود که دخالت و قضاوت در آنها تنها بستگی به دارایی طبقات مختلفه مردم کشورمان دارد (احسنت- احسنت) (عبدالصاحب صفایی- بسیار به جا و به موقع بود)
۳- اعلام تصویب صورت‌مجلس
نایب‌رئیس- چون عده برای رأی کافی است تصویب صورت‌مجلس اعلام می‌شود.
۴- بیانات قبل از دستور آقایان رضایی و حائری‌زاده
نایب‌رئیس- آقای رضایی
رضایی- هنوز جشن‌هایی که طبقات مختلف و منور کشور برای تأیید عمل دولت و مجلس در اعلام الحاق ایران به پیمان دفاعی برپا می‌ساختند پایان نیافته بود که عصر روز چهارشنبه چهارم آذرماه ۱۳۳۴ یادداشت دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی به همین مناسبت تسلیم دولت ایران گردید ما به دولت زورمند هم‌جوار خود حق می‌دهیم که از خوشحالی ملت ایران بدحال گردد و از توجه دولت ایران به استفاده از حق حاکمیت ملی خود مضطرب شود زیرا حکومت‌های تزاری و دولت‌های انحصاری کمونیستی از دو قرن به این طرف با وجود بسیار ناظر و شاهد زوال نیروهای ملی و انحطاط زمامدارن ما بوده‌اند و شاید نخستین بار است که با بغض و حسرت می‌دانند که ملت ایران از خواب خرگوشی بیدار شده و از آن سستی و رخوت قریب به دو قرن پیاده‌نظام مشهور ایرانی را کم جان و تن‌پرور ساخته بود دست کشیده و مانند ملل آزاد جهان تعیین سرنوشت آتی خود را با همه مخاطراتی که دربر دارد خود به عهده گرفته است به همین سبب وصول چنین یادداشتی از طرف دولت اتحاد جماهیر شوروی غیرمنتظره بود من معتقدم که صدور این یادداشت از طرف دولت زرومند و امپریالیستی روسیه شوروی خود نشانه آن است که ملت ایران با تحمل محرومیت‌هایی آتیه درخشانی در پیش دارند روسیه‌ای که در یک طرفه‌العین کشورهای کانند لتونی، استونی و لیتوانی را به بهانه‌های بی‌اساس بلعیده و تاریخ و سنن و آداب ملی اقوام را محو ساخته است برای صدور چنین یادداشتی چه دلیلی جز احساس بیداری ملت کوچک هم‌جوار خود دارد و چه موجبی جز وجود یک سدّ سدید بر سر راه مطامع بی‌کران خود می‌بیند برای ما که قرن‌هاست به کشور (زورمند) و آزمند روسیه هم‌مرز می‌باشیم و برای ما که سال‌هاست از مطامع و نقش‌ها‌های تجاوزکارانه زمامدارن همسایه شمالی خود نسبت به تمامیّت و استقلال کشور خویش آگاه هستیم وصول چنین یادداشتی امر پیش‌بینی شده بود از آن زمان که دولت مستعمره طلب روسیه به همت ملل آزاد جهان و فداکاری میلیون‌ها تن از ملل جماهیر شوروی در جنگ جهانگیر دوم فاتح گشت نقاب از چهره برگرفت و ممالکی چون بلغارستان لهستان، چکوسلواکی و نیمی از آلمان را مسخّر ساخت و به نام آزادی افراد آنها را تمام معنی کلمه استثمار کرد و اگر در مجامع بین‌المللی از آزادی هند و چین، مراکش سخن می‌راند به یقین برای آن است که ممالکت مزبور را از انقیاد دیگران رها سازد و به قومیّت مستقیم خویش درآورد به دلایل متّقن که به اختصار به آنها اشاره شد دنیا می‌داند که دولت توانای روسیه با صدور این یادداشت و عبارت زننده و تحقیرآمیزی که به سبک رهبران حزب توده در آن گنجانده است عملاً و به موجب همین سند سیاسی خواسته است که در حق حاکمیت ملت کوچک ولی متحد ایران دخالت کند کسانی که تصور کرده‌اند با تسلیم یادداشتی که لحن آن بی‌شباهت به اعلامیه‌های حزب توده نیست و لفافه تهدید و در زیر نقاب دلسوزی شاید بتوانند ملت ایران را از راهی که در مورد تقویت بنیان دفاعی مملکت و استواری سرنوشت سیاسی کشور در پیش گرفته است منحرف نمایند اشتباه کرده‌اند من از طرف میلیون‌ها ایران بی‌سرپرست که از دسایس و حیل و از این دلسردی‌های ریاکارانه و مزدورانه بی‌زار شده‌اند اعلام می‌کنیم که هیچ دولت و کشور بیگانه حق ندارد در امور کشور مستقل ما مداخله نماید و یا این تصور را به خود راه دهد که با تسلیم یادداشت و تذکاریه و تهدید و تطمیع خواهد توانست در این امر مهم سیاسی که اظهارنظر در آن تنها متعلق به ملت ایران است دخالت نماید مندرجات این یادداشت از نظر ملت ایران فاقد هر نوع ارزش بوده و تنظیم‌کنندگان آن نیک می‌دانند که این مطاع در این بازار خریداری ندارد شاید تنظیم‌کنندگان یادداشت تصور نموده‌اند که دولت ایران هم از قماش دولت‌های ساختگی پشت‌پرده آهنین می‌باشد که مجبور باشد که دستور از کرملین گرفته و اعمال و کردار خود را با نظریات و زمام‌داری آن شوروی و خواسته‌ها و تمایلات آن تطبیقی دهد.
داستان گرگ و بره و گل‌آلود نمودن آب را همه آقایان قطعاً شنیده‌اید احتیاجی به تکرار آن نیست یادداشت مورد بحث و سفسطه‌ای که در آن به کار رفته است همان داستان را در نظر انسان مجسم می‌سازد جان‌کلام آن است که وجود ایران قوی و آماده که متحدینی نیز در کنار خود داشته باشد مانع دسترسی روسیه در یک فرصت مناسب به دریایی آزاد خواهد بود.
خوابی که قرن‌هاست زمامداران روسیه برای تسلط بر ایران و دسترسی به دریای آزاد دیده‌اند با وجود یک ایران مصمّم به دفاع هرگز تعبیر نخواهد شد یک نگاه سطحی و مختصر به تاریخ گذشته و حال ایران نشان می‌دهد حه دولت روسیهچه روسیه تزاری و چه روسیه شوروی در همه حال و در همه وقت به تمامیت ارضی ما چشم طمع داشته است و هیچ‌گاه نخواسته است وجود یک ایران آباد و آزاد و مستقل را در جوار خود تحمل کند و برای رسیدن به مقصود خویش ار هیچ اقدامی فروگذار ننموده است چنانکه در این روزها که دولت ایران سرگرم تحکیم منابع دفاعی و اقتصادی کشور است به جای کمک و مساعدت به تسلیم یادداشت مبادرت می‌روزد و مواد قرارداد ۱۹۲۷ را که خود چندین بار آن را نقض کرده به رخ ما می‌کشد.
صرف نظر آنکه سفسطه به معنای واقعی کلمه از خلال سطور این یادداشت به خوبی دیده می‌شود.
و صرف نظر از آنکه مندرجات یادداشت دخالت مسلم در امور کشور ایران است و ملت ایران به هیچ وجه دولت خارجی اجازه دخالت در امور به ملت ایران را نمی‌دهد و صرف‌نظر از آنکه به موجب ماده ۱۰۲ منشور ملل‌متحد قراردادی که مخالف با مقررات منشور ملل‌متحد باشد به خودی خود با اثر بوده و قدرت اجرایی نمی‌تواند داشته باشد و الحاق ایران به پیمان دفاعی آنکارا بغداد به موجب مقررات همان منشور و به تبعیت از تمایلات مردم این کشور انجام یافته است از تنظیم‌کنندگان یادداشت و کسانی که قرارداد ۱۹۲۷ را به رخ ما می‌کشند باید سؤال کرد.
آن دولتی که بر ضد مصونیت بری و بحری و یا بر ضد استقلال و تمامیت و حاکمیت طرف دیگر اقدام نموده و می‌نماید کدام است؟
عهدنامه‌ای که در این سند سیاسی سفسطه‌آمیز مورد استناد قرار گرفت مردم جهان و میهن‌پرستان ایرانی می‌دانند که در سال ۱۹۳۹ یعنی ۱۲ سال بعد از تاریخ انعقاد آن یکی از دو طرف متعاهدین یعنی روسیه شوروی سوسیالیستی بر خلاف نص صریح ماده معروف سوم (تیمورتاش- و چهارم) همان قرارداد با آلمان در نهان بر علیه ایران به پیمان منعقد ساخت که خاطر شوم آن هیچ‌گاه از خاطر هیچ ایرانی محو نخواهد شد. (صحیح است)
به موجب این پیمان روسیه شوروی سوسیالیستی و مدعی‌خواه سراسر یاران عزیز را به خود اختصاص داد و در نظر داشت از میهمن ما یک رومانی دیگر بسازد و به آرزوی دیرین تزار معروف جامه‌عمل بپوشاند.
باید پرسید دولتی که به موجب فصل سوم همین قرارداد ۱۹۲۷ که امروز به آن استناد می‌کند و آن را دست‌آویزی قرار می‌دهد تعهد کرده بود که نه عملاً و نه رسماً در اتحادها و اعتلاف‌های سیاسی که بر ضدمصونیت بری و بحری و یا بر ضد استقلال و تمامیت و یا خاک طرف دیگر منعقد شده باشد شرکت ننماید چگونه در سال ۱۹۳۹ حاضر شد قرارداد منحوسی را که بر علیه استقلال و تمامیت و حاکمیت ایران تنظیم شده بود امضا نماید.
نایب‌رئیس- آقای رضایی وقت شما تمام شد.
رضایی- بنده ده دقیقه دیگر وقت می‌خواهم.
نایب‌رئیس- رأی می‌گیریم به ده دقیقه وقت برای آقای رضایی آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید آقای رضایی.
رضایی- باید پرسید دولتی که به موجب فصل دوم قرارداد ۱۹۲۷ تقبل کرده بود که «از حمله و تجاوزات به طرف مقابل و یا وارد کردن قوای مصلحه خود به خاک طرف متقابل خودداری کند در صورتی که یکی
از طرفین مورد حمله یک یا چند دو ثالث بشود بی‌طرفی خود را در تمام مدت مخاصمه محفوظ بماند» چگونه در شهریور ۲۰ یعنی ۱۴ سال پس از امضای همان عهدنامه مورد استناد به بهانه موجود معدودی مهندسین آلمانی در ایران به کشور بی‌طرف و بی‌پناه و بی‌دفاع ما حمله می‌کند و جوانان ایرانی ما را ناجوانمردانه به خاک و خون می‌کشد؟ باید پرسید کدام یک از طرف متعاهدین قرارداد مزبور بود که برخلاف مفاد چهارم همان قرارداد استان آذربایجان یعنی جگرگوشه ایران را به آن صورت فجیع به دست مشتی نوکران حلقه به گوش خود سپرد و حق حاکمیت حکومت مرکزی ایران را به آن استان یعنی یک چند دچار وقفه ساخت؟ ملت ایران هیچ‌گاه آن صحنه‌های تأثرانگیز و آن خاطرات درون‌سوز مصائبی را که از حکومت دست‌نشانده پیشه‌وری مردم محروم و مظلوم آذربایجان رفت از یاد نخواهد برد (صحیح است) باید پرسید قوای مصلحی که در شریف‌آباد از عبور برادران سرباز ما که به منظور سرکوبی مزدوران اجانب و نوکران بیگانه عزم آذربایجان عزیز بودند جلوگیری کرد متعلق به کدام دولت بود؟ (صحیح است)
باید مزدورانی که در روزهای ۲۵ و ۲۶ و ۲۷ مردند تیشه در دست گرفته و بر ریشه تمامیت و موجودیت ما زدند و خواستار جمهوری دموکراتی بودند از کدام دولت خارجی دستور می‌گرفتند؟ باید از تنظیم‌کنندگان یادداشت پرسید حزب کمونیست توده حزب دموکراتیک آذربایجان حزب کومُله کردستان ساخته و پرداخته دست کدام دولت بود؟ و رادمنشی‌های روستاها، غلام یحیی‌ها و بارزانی‌ها که بر ضد استقلال و تمامیت کشور ایران قیام کرده بودند مورد حمایت چه دولتی بودند که امروز در کدام کشور و در سایه کدام دولت زیست می‌کنند؟ از این سؤالات بسیار است و چه خوب بود که یادداشت تسلیم شده و یا لااقل توضیحات شفاهی سخنگوی وزارت امور خارجه شوروی اشاره‌ای به این مطلب شده بود.
میان پیمان‌های نظامی که دولت روسیه سوسیالیستی با دولت‌های نظیر لهستانی رومانی چک‌واسلواکی منعقد می‌سازد و پیمان تنظیم‌شده‌ای که دولت ایران با دول‌همجوار خود یعنی ترکیه عراق و پاکستان می‌بندد یک فرق اساسی موجود است (کریمی- قابل مقایسه نیست) و آن اینکه دولت مستعمره طلب روسیه شوروی سوسیالیستی سبب آن پیمان‌ها سیادت خود را بر جهان مسلم می‌سازد و راه را برای تأمین مطامع بی‌کران خود باز می‌کند ولی دولت ایران به موجب این پیمان ملت ایران را برای حفظ موجودیت خود به حالت آماده‌باش نگه داشته و تشنّجاتی که از مداخلات همسایه نیرومند در داخل ایران به وجود می‌آید خاتمه داد جای کمال تأسف است که دولت روسیه از شکست‌هایی که عیادی او در آذر ۱۳۲۵ و بهمن ۱۳۲۷ و مرداد ۱۳۳۳ در داخل ایران خرده است درس عبرت نگرفته و چنان پنداشته است که نیروهای ملی ایران همچون دو قرن گذشته بر زوال و ممات است ما از این یادداشت شوروی بسیار خوشحالیم زیرا یقین داریم هر اندازه که فشار دولت روسیه سوسیالیستی از طریق این قبیل یادداشت‌ها بر دولت ایران متحدتر و متفق‌تر گشته و زیر لوای پرچم سه‌رنگ شیر و خورشید دولت خود را در برابر بیگانه مزاحم بهتر تأیید خواهد کرد عجب در این است که زمامداران حاضر روسیه شوروی مانند زمامداران آلمان نازی و ایتالیایی فاشیست و اسپانیایی امپراطوری در قدیم از شگفتی‌های تاریخ و نوامیس طبیعت درس عبرت نگرفته و سرمست از فتوحات گذشته نیروهای شگفت ملی خود را در سرازیر مهیب تاریخ می‌کشاند ما معتقدیم قدرت‌هایی که به اوج می‌رسند اگر دست از حرص و آز خود برندارند و به کشورگشایی خود ادامه دهند و بر مردم صلح‌طلب جهان ظلم و ستم روادارند آن قوس دیگر منحنی تاریخ را که سرازیر است می‌پیماید و رو به زوال می‌رود.
ما مطمئن هستیم که از لحاظ سیاست خارجی در شاه‌راه ترقی افتاده‌ایم و به سابقه تاریخی که داریم از مقتضیات سیاسی جهان حداکثر استفاده را به نفع خود خوب کرده و هیچ دولتی که دولت روسیه نیز از آن جمله است به حکم این شواهد تاریخی جلوی این ترقّی و تعالی را نخواهد توانست گرفت (احسنت- بسیار خوب)
نایب‌رئیس- آقای حائری‌زاده.
حائری‌زاده- طرح مسائل خارجی در مجلس علنی برای هماهنگی با مراجعه دولتی و تشخیص اوضاع و احوال به نظر من چندان مناسب نیست و به همین جهت آن سؤالی که در چند ماه پیش من کرده بودم در جلسه خصوصی جناب آقای دکتر جزایری فرمودند خوب است در مجلس خصوصی این موضوع مطرح بشود متن من با کمال صمیمیت آن را پذیرفتم و مع‌التأسف دولت حاضر نشد در این جور مسائل کسانی که با ما تماس دارند از جریان کارهای دولت مسبوق هستند من ملامت‌شان نمی‌کنم بلکه لازم است در مجلس صحبت بکنند ولی دولت به واسطه گواهی که دارد خود را مستغنی از همکاری با مجلس می‌داند و با مجلس مشورت نمی‌کند و در مقابل یک کارهایی می‌کند گزارش هم به مجلس نمی‌دهد مگر بعضی چیزهایی را که لازم بداند مسائل کوچک و بزرگ فرق ندارد ولی چون با این رویه‌ای دستگاه دولت عادت نکرده‌اند همکاری بکند و اعتماد به این دستگاه ندارد در این موضوعات صحبتی نخواهم کرد و در نطق‌های سابق گفتم من عقیده دارم که روس‌ها و انگلیس مخصوصاً در ممالک شرقی با هم حسن تفاهم کامل دارند اگر یک تظاهراتی هم به اسم جنگ زرگری است برای بردن لحاف ملانصرالدین است و شاید حقیقتاً هم همان موضوعی است که پریروز در روزنامه‌ها بود یک سخنگوی انگلیسی راجع به نطق ریاکارانه صحبتی داشته بود او را از کارش برکنار کرده‌اند درجه دوستی و صمیمیت به این درجه است که حاضر به شنیدن این حرف‌ها نیستند که در این موضوع هم صحبتی نمی‌کنم هر دو را زائدطلب و مزاحم حقوق دول ضعیفه می‌دانم و یکی را بر دیگری رجحان بدهم این مسلک و رویه و عقیده من است و دو این موضوع بیشتر صحبت کردن را جایز نمی‌داند موضوع دیگر راجع به کمسیون عرایض بود که جلسه قبل گزارش قرائت شد به نظر من این گزارش یک نقصی داشت زیرا که بنده دولت نیستم و جزو طرفدارهای دولت نیستم و مخالف با یک قسمت از این کارهای اینها هم شدیداً هستم پس من دسترسی به اسناد دولتی ندارم اطلاعاتی راجع به موضوع شکر و رفتار آقای دکتر امینی به من رسیده بود و چند سوادی که از آن مراسلات به دست آمده بود موضوع اعلام جرم من بود و تقاضای من این بود که این پرونده را بیاورم به مجلس تا در اطراف آن رسیدگی و تحقیق بشود آن روزی که رفتم در کمیسیون عرایض جناب رئیس بانک فعلی صادارت را دعوت کرده بودند آمدند به مجلس ایشان هم یک استشهادهایی از ثبات و ضباط کرده بودند که آثار این اوراق در دفاتر هست ولی پرونده نیست و گفتند پرونده پهلوی آقای مقدم رئیس سابق آنجا است در صورتی که مقدم در تهران بوده و توقیف مانعی نداشت با تلف اظهارش بکنم بیاید توضیح بدهد تحقیق درباره این توصیه بکنید ببینید کجا رفته دولت تحقیق کرده یا جزو اوراقی که موضع دستگیری او اوراق شخصی او تشخیص داده‌اند و در منزل او هست اینها باید برای کمیسون روشن بشود کمیسیون عرایض حرفشان حسابی بود می‌گفتند که مدت اظهار نظر ما ۱۵ روز است در این ۱۵ روز هم ما کارمان این بود که بنویسیم بیاورند حالا می‌گویند نیست ولی گله من این است که چرا در این گزارش این را ذکر نکرده‌اند که به پرونده دسترسی پیدا نشده است. در این موضوع تحقیق بشود برای اینکه اگر می‌خواستند مدارک و عدلّه جمع‌آوری شود یک تأخیری در کار می‌شد این است که من اگر جریان عادی بود عرضی نداشتم و در کمیسیون دادگستری مطالب خودم را به عرض می‌رسانم ولی چون جریان را احساس کردم یک قدری غیرعادی است این مطالبی هم که عرض می‌کنم این است که نسل آینده بداند در این دوره ما گرفتار چه بدبختی‌هایی هستیم و هر دولتی بیاید شمر بیاید یزد بیاید برگ موافق بهش خواهند داد این بود که من یک مختصر اطلاعاتی که پیدا کردم این را به صورت یک یادداشتی نوشته‌ام و قرائت می‌کنم و تقدیم می‌کنم.
در تاریخ ۱۶/۷/۱۳۳۲ نامه تحت شماره ۱۸۷۸ از طرف یک تجارت‌خانه خیلی معتبر به بانک توسعه صادرات رسیده و پیشنهاد شده بود که به اتکای موافقت‌نامه کتبی که از یک کمپانی آمریکایی در دست دارد حاضر است یک‌صد هزار تن شکر کوبا درجه یک به قیمت بین‌المللی روز (در آن تاریخ ۱۰۲ دلار و هر تن تحویل بنادر جنوب بوده) به دولت بفروشد و قیمت آن را در مدت سه سال دریافت نماید و از تاریخ تحویل سالیانه ۴ درصد ربح دریافت نماید.
تجارت‌خانه نامبرده تقاضا نموده که پیشنهاد نامبرده به عرض جناب آقای نخست‌وزیر وقت رسانیده شود و بانک توسعه صادرات نیز در تاریخ ۱۸/۷/۱۳۳۲ مراتب را به عرض جناب آقای نخست‌وزیر وقت برای اقدام به وزارت دارایی ارسال شود.
در تاریخ ۲۲/۹/۱۳۳۲ یعنی یک ماه و نیم بعد تازه وزارت دارایی وسیله نامه شماره ۵۸۱۶۳ از بانک توسعه صادرات می‌خواهد که رونوشت پیشنهادات رسیده راجع به معاملات نامبرده به وزارت دارایی ارسال شود و بانک نیز رونوشت نامه پیشنهاددهنده را وسیله نامه شماره ۶ ر ۲۱ به وزارت دارایی ارسال ولی دیگر در این مرد جوابی به بانک داده نمی‌شود.
در اوایل بهمن ماه ۱۳۳۲ که دولت به واسطه تهی بودن خزانه برای پرداخت حقوق و غیره دچار اشکال شده بود نخست‌وزیر رئیس بانک توسعه صادرات را اظهار و نتیجه معاملات شکر را (استفسار) می‌نماید چون در آن موقع از پرداخت کمک به دولت خودداری می‌شد برای اینکه دولت زودتر کار نفت را مطابق دستور آنها انجام بدهد یک تضییقاتی نسبت به دولت می‌شد) علت علاقه دولت به انجام این معامله برای تأمین پرداخت هزینه‌های دولت بود یعنی حساب نموده و بعد که اگر این شکر معامله شود از قرار هر کیلویی ۱۸ ریال به نرخ رسمی آن را فروخته و ۱۸۰ میلیون تومان قیمت آن را متدرجاً برای پرداخت حقوق و هزینه‌های
لازم دولت مصرف و به این وسیله چند ماهی فکر دولت از نقطه‌نظر کسر بودجه راحت و وقت خود را بیشتر برای حفظ منافع کشور در مقابل دیگران مصروف و خواهد توانست و مزایای زیادتری به نفع کشور به دست آورد روی این دو اصل با پیشنهاددهنده معامله یک‌صدهزار تن شکر داخل مذاکره شده که وسایل انجام معامله را به واسطه عدم اقدام از طرف وزارت دارایی منقضی شده بود.
پیشنهاددهنده مجدداً اقدام و موافقت فروشنده شکر را جلب و در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۳۲ پیشنهاد جدیدی به بانک ارسال و موافقت خود را با فروش یک‌صد هزار تن شکر و دریافت قیمت آن سه سال پس از تاریخ تحویل (سیف) در بنادر جنوب با ربح چهار درصد در سال تأیید و شرحی نیز مستقیماً به عرض نخست‌وزیر می‌رساند که رونوشت آن نیز به بانک توسعه صادرات ارسال و تقدیم مجلس شده. بانک توسعه صادرات رونوشت پیشنهادی که به بانک نامبرده رسیده در تاریخ ۱۲ بهمن ماه ۱۳۳۲ مستقیماً برای آقای دکتر امینی وزیر دارایی وقت ارسال و در تاریخ ۱۷ بهمن ماه ۱۳۳۲ برنامه‌ریز به امضای آقای دکتر امینی به بانک می‌رسد. وزارت دارایی
۱۷/۱۱/۱۳۳۲
شماره ۶۲۶۰۰- عطف به نامه شماره ۳۰۱۱ مورخه ۱۲/۱۱/۱۳۳۲ راجع به معامله یک‌صدهزار تن شکر اقساطی اشعار می‌دارد چون وزارت دارایی در حال حاضر مصرف شکر کشور را برای یک سال تأمین کرده است نظری به معامله اقساطی شکر به ترتیبی که پیشنهاد شده است ندارد وزیر دارایی دکتر علی امینی
چون طبق سوابق موجود در پرونده‌های وزرات دارایی- اداره قند و شکر و اعتباراتی که برای خرید شکر دولتی در سال ۱۳۳۲- به وسیله بانک ملی ایران باز شده ثابت است که وزارت دارایی از اوایل سال ۱۳۳۳ شروع به خرید شکر به قیمت گران‌تری نموده و وجه آن را نقداً پرداخته بنابراین دو موضوع مهم زیر ثابت است.
۱- برخلاف آنچه آقای دکتر امینی در ۱ بهمن ۱۳۳۲ به بانک توسعه صادرات نوشته و شخصاً امضا نموده شکر مورد احتیاج کشور برای مدت یک سال تأمین نشده بود و می‌خواسته است که شکر را به قیمت گران‌تری خریداری و قیمت آن را نیز نقداً بپردازد تا به این وسیله هم نظریات خصوصی خود را انجام داده و هم ارز موجود کشور را از دست داده و دولت را در مضیقه ارزی قرار دهد.
۲- بدین وسیله دولت وقت را تحت مضیقه مالی برای پرداخت هزینه‌های جاری کشور قرار داده که وسایل سقوط دولت را فراهم تا بتواند در رأس دولت آتیه قرار گیرد چون اگر معامله به اقساط انجام می‌شد اولاً دولت یک‌صد و هشتاد میلیون تومان بابت قیمت یک‌صد هزار تن شکر به دست می‌آورد و ثانیاً می‌توانست دلارهایی که نقداً برای خرید شکر پرداخته شد برای ورود کالاهای مجاز به بازرگانان فروخته و ریال آن را نیز مصرف هزینه جاری کشور بنماید و در نتیجه آقای دکتر امینی با رد معامله یک‌صد هزار تن شکر مرتب عملیات خلاف زیر به زیان کشور گردیده است.
نایب‌رئیس- آقای حائری‌زاده وقت شما تمام شد اگر وقت می‌خواهید رأی گرفته شود.
حائری‌زاده- نیم ساعت لطف بفرمایید که جلسه دیگر مزاحم نشوم.
نایب‌رئیس- نیم ساعت زیاد است کارهای زیادی در دستور داریم.
حائری‌زاده- بیست دقیقه لطف بفرمایید.
نایب‌رئیس-آقایانی که با ۲۰ دقیقه وقت اضافی برای آقای حائری‌زاده موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد بفرمایید.
۱- دولت را وادار نموده که در اثر نداشتن وجه برای تأمین هزینه‌های کشور دست تکدّی در مقابل دیگران دراز و طبعاً در مقابل با خواسته‌های آنها روی موافق نشان دهد.
۲- تمام ارزهای دولت را برای خرید شکر نقداً پرداخت نموده به طوری که از نیمه دوم سال ۱۳۳۳ به بعد بانک ملی ایران ناچار شد که از فروش دلار خودداری نموده و طبعاً باعث رکود بازار گردید و به این وسیله عدم‌رضایت بازرگانان را نیز بر علیه دولت وقت فراهم نمود.
۳- به طوری که مدارک موجود در پرونده ثابت می‌ماند در بهمن ماه ۱۳۳۲ با امیدواری کامل که به حل قضیه نفت موجود بود تنزّل قیمت ارز پیش‌بینی شده بود و محقق بود که در موقعی که پس از سه سال دولت می‌بایستی قیمت شکر را بپردازد قیمت ارز طبعاً حداقل تا حدود سی‌درصد تنزل نماید (در آبان ماه سال ۱۳۳۲ قیمت دلار از ۹۰ ریال به ۷۵ ریال تنزّل نموده و بنابراین تا به حال ۱۵ میلیون تومان زیان ریالی این معامله می‌باشد) و هر چه بعداً این قیمت دلار نسبت به ریال تنزل نماید بایستی به مبلغ نامبرده افزوده شود.
۴- قیمت بین‌المللی روز پیشنهاد معامله شکر هر تن یک‌صد و دو دلار بود و بنابراین هر مقدار دلاری که برای خرید یک‌صد هزار تن شکر اولیه که از بهمن ماه ۱۳۳۲ به بعد اضافه بر یک‌صد و دو ریال پرداخت شده باشد زیان حقیق می‌باشد که آقای دکتر امینی وزیر وقت دارایی به کشور وارد آورده است در خاتمه اضافه می‌نمایم اینکه آقای دکتر امینی برای مغالطه و دفاع ازخود در جلسه سه‌شنبه گذشته مجلس شورای ملی اظهار فرموده‌اند که اگر وسیله بانک توسعه صادارت این معامله انجام می‌شد مثل معاملات دیگر بانک می‌شد کاملاً برخلاف حقیقت است چون:
اولاً- کلیه معاملات عادی بانک توسعه صادرات به طوری که هیئت‌مدیره فعلی بانک در گزارشات رسمی تأیید نموده است وصول شده فقط وصول وجوهاتی که بابت خرید برنج با در نظر گرفتن سیاست دولت وقت و طبق دستور بازرگانان خریدار مستقیماً به شرکت معاملات خارجی داده شد به واسطه تنزل قیمت برنج از ۱۴ ریال به ۴ ریال هر کیلو راکد ماند فقط برای اینکه اسرار این معامله شکر فاش نشود همان روزی که موضوع معامله شکر در مجلس شورای ملی مطرح شد سه ساعت بعد وسایل توقیف و پرونده‌سازی برعلیه آقای مصطفی مقدم را آقای دکتر علی امینی را هم نموده و تا به حال نیز در بازداشتگاه می‌باشد.
ثانیاً- پول شکر پس از سه سال بایستی از طرف دولت به بانک توسعه صادرات انتقال داده می‌شد و بنابراین اظهار آقای دکتر امینی نیز برخلاف حقیقت است چون طبق محتویات پرونده فروشنده شکر تقاضا نموده که بانک ملی ایران و یا بانک توسعه صادرات بایستی تضمین پرداخت قیمت شکر را در سررسید بنماید و بنابراین اگر نظری نبود ممکن بود آقای دکتر امینی به وسیله بانک ملی ایران این معامله را انجام دهد.
در پایان برای اینکه سوءتفاهمی رخ ندهد اضافه می‌نماید که پرونده بانک در کمیسیون عرایض دیده نشده به عنوان اینکه پرونده فعلاً در بانک موجود نیست و ممکن است به آقای مقدم رئیس سابقه بانک نزد خود نگاه داشته باشند (محمود ذوالفقاری- رسیده است) در صورتی که مدیر بانک بیمه بازرگانان پیشنهاد معامله با نرخ (۱۰۷) دلار داده و در پرونده وزارت دارایی موجود است بدیهی است با منظور داشتن ۵٪ منافع بانک همان نرخ (۱۰۲) دلار معلوم می‌شود و پس از رفتن پرونده اعلام‌جرم به کمیسیون دادگستری امید است پرونده بانک صادرات تهیه شده و مدارک تکمیل شود یک دلیل دیگر این است که در نهم آذرماه ۱۳۳۲ یک معامله‌ای با ۱۰۵ دلار شکر خریداری شده که در مقابل همین دعوای برنج پیش آمده که برنج را به آنها تحویل بدهند که معامله تهاتری باید اسمش را گذاشت ولی نرخ شکر که خریده و تحویل گرفته‌اند ۱۰۵ دلار بوده در دوم آذر که این معامله انجام شده حالا شرحی را که پیشنهاد شده چون موقع برای سایر عرایض من تنگ می‌شود آن را می‌گذاریم برای جلسه دیگر رویش صحبت می‌کنم اما اطلاعات و بررسی که ایشان آورده بودند من رفتم بانک ملی و معلوم شد که یک اطلاعات قابل اعتمادی نیست و تضمین بانکی ندارد هر وقت که از بانک خواسته‌اند از نماینده‌اش نرخ شکر را بخواهد یک تلگرافی کرده و آن نماینده هم بدون تعهد و تضمینی در آن نقطه‌ای که بوده نرخش را گرفته و فرستاده در صورتی که از نظر نقاط مختلف بنادر مختلف فروشنده‌های مختلف ممکن است وضع شکر تغییر پیدا بکند یک کمپانی‌های معینی هستند که بورس همه جا را همه روزه می‌شود از آنها گرفت و اسامی آنها هم هست من به کمیسیون دادگستری خواهم داد و در این فواصل نرخ شکر ۵ ر۱۰۰ دلار بوده است ۶۵ ر ۹۳ دلار بوده است این فواصلی که در این معاملات شده است کرایه هم ۱۵ بوده ۵/۱۴ بوده ۵/۱۳ بوده ۳۵/۱۴ دلار بوده و یک تفاوت‌های بوده است. اینکه یک مسائلی است که خیلی در امور تجاری قابل توجه است که باید رویش دقت بشود این موضوع را فعلاً من در اطرافش صحبت نمی‌کنم می‌گذارم برای بعد چون اطلاعات جامعی از یک نفر از اشخاصی که اطلاعات اقتصادی جامعی دارد نوشته است من باید به اطلاع آقایان برسانم چون خود من اطلاعات جامع اقتصادی ندارم و او یک اطلاعات صحیحی راجع به این قسمت تحصیل کرده است و برای من فرستاده است که چون ممکن است امروز وقت مجلس را زیاد بگیرد می‌گذارم برای جلسه دیگر موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم موضوع ترور بود عمل ترور و وحشت یک عمل بسیار قبیح و بسیار بدی است همیشه اشخاصی خیلی عاجز و ناتوان هستند و دست‌شان از همه جا کوتاه می‌شود ایجاد یک کارهای مخفی و محرمانه‌ای برای ایجاد وحشت و ترور انجام ندهند و این کاری است که در تمام شرایع و ادیان و مقررات دنیا مذموم و قبیح است هر چند ترورکننده مقامش بالاتر باشد قبیح‌تر و کثیف‌تر است یک آدم بی‌سواد و مجنونی اگر چنانچه یک کار خلاف رویه‌ای انجام بدهد آن اندازه قبیح نیست که یک آدم تحصیل‌کرده و فاضل این کار را بکند این بدیهی است که هر چه در درجه بالاتر رفت قباحتش بیشتر می‌شود اگر ترور از اشخاص گذشت و به دولت رسید و دولت‌ها خواستند ترور کنند این بدترین وضع است که دولت ترور کند در اجتماع ایجاد وحشت کند حالا برای گرفتن اقرار از مردم طبق گزارشاتی که به من می‌رسد یک فشارهایی است از پارسال تا حالا خیلی گزارش‌هایی به من رسیده است که انواع و اقسام شکنجه‌های که در قرون وسطی هم معمول نبوده است اجرا می‌شود که هر مطلبی را خواسته باشند از شخصی که در چنگالشان
است اقرار بگیرند و در صفحه ضبط و ثبت کنند هیچ مانعی ندارد هر کدام از آقایان که داوطلب هستند تشریف ببرند هر چه خواسته باشند از آقایان اقرار می‌گیرند دستگاه استنطاق را وقتی مرتب کردند هر چه بخواهید اقرار می‌کردند و اگر اقرار از این تصور می‌کنید سه نفر از شما آقایان حاضر بشوید برای این کار این مسأله روشن است ولی دولت با یک طرز بی‌آبرویی ترور می‌کند این خیلی بد است من نظرم هست و بعد از جنگ بین‌المللی اول در یک کمیته مجازاتی راه افتاد و یک عده‌ای را هم ترور کردند خدا رحمت کند مرحوم مستشارالدوله پافشاری کرد یک عده‌ای را گرفتند یک عده‌ای هم بودند که با آنها دوست بودند رفیق بودند اینها را هم گرفته بودند ولی کابینه وثوق‌الدوله که آمد خواست از شر اینها راحت بشود دید به وسیله عادی هم نمی‌شود اینها را محکوم کرد اینها را تبعید کرد به طرف خراسان یک وقت گفتند دو نفر از انها در سمنان فرار کرده‌اند و کشته شده‌اند آن دو نفر یکی‌اش مرحوم منشی‌زاده بود پدر دکتر منشی‌زاده که فعلاً مؤسس حزبی است در تهران و یک نفر دیگر اینها را به عنوان اینکه فرار می‌کردند کشتند در صورتی که یک نفری که در دست نظامی اسیر است فرار برای او مقدور نیست پایبندی که می‌زنند به دست این توی ماشین یا کامیون یا پیاده چند نفر هم مسلح در اطراف آن هست فرار معنی ندارد مگر بهانه فرار باشد و قصد اعدام این خبری که نوشته بودند یک نفر را به تهران می‌آورند می‌خواسته فرار کند او را کشته‌اند و وقتی که من دیروز شنیدم دیشب هم در روزنامه شرح مشروحی نوشتم این خبر را که من مطالعه کردم دیدم به قدری ناشیانه ترور شده که دولت نتوانسته پرونده را طوری بسازد که طبیعی بشود و وقتی که یک آدم را در اهواز گرفتند و وضع گرفتنش که به امر فرمان‌داری نظامی بوده است خودش را می‌خواسته در رودخانه بیندازد گرفته‌اند دست‌بند بهش زده‌اند و آورده‌اند در هشت کیلومتری تهران جاده کرج که می‌آیند اینجا من فکر می‌کنم که اهواز از طرف کرج چطور می‌آید اهواز راهش از قم است ثانیاً از اینجا تا کرج که تشریف ببرید جاده‌اش آسفالت است و شنی که ماشین چرخش توی آن گیر کند و نتواند راهش بیندازد همچون چیزی وجود ندارد ولی این گزارش می‌رساند که ماشین توی شن‌گیر کرده است پیاده شده‌اند ماشین را درست کند هفت نفری توی ماشین بوده‌اند یک نفر اسیرشان بوده است اسیری که دست‌بند داشته اشت توی ماشین بوده این هفت‌نفر هیچ ممانعتی نکرده‌اند آن اسیر سر ده قدمی بیست قدمی ای است داده‌اند و در تاریکی چون پریشب هم ابر بوده و هوا گرفته بود مهتاب هم نبود اینها آمدند شلیک کردند یک تیر به پایش خورد و یکی به سرش و بعد اینها آمدند خیال کردند مرده دست به ترکیبش نزدند تا اینکه صدای عجیبی در این آدم، آن وقت فهمیدند که نمرده است رفتند پزشک آوردند معاینه کردند در گزارش می‌گوید پس از انتقال جسد و احدی به پزشکی قانوی آقای دکتر طباطبایی با حضور آقای سرهنگ به‌آفرید دادستان فرمان‌داری نظامی جسد او را معاینه کرد طبق معاینه پزشک قانونی گلوله‌ای که به سر متوفی اصابت کرده است قسمتی از مغز او را از پشت گوش راست او متلاشی کرده است خوب آدمی که گلوله به مغزش خورده و متلاشی شده است این صدای عجیب از کجا پیدا شد من نفهمیدم می‌نویسد گلوله دیگری به ساق پا و مچ دست و قمستی از پوست جلوی ناحیه قلب متوفی اصابت نموده است خوب این چه جوری است پا و قلبش را ردیف کرد که گلوله دومی به این سه تا اصابت کرده است من هر چه فکر کردم چطور یک گلوله می‌تواند اینها را به هم بدوزد مگر بهرام گور باشد که برای معاشقه برود دست و گوش آهو را به هم بدوزد دروغ‌سازی هم متخصص لازم دارد این دستگاهی که مردم را با ترور می‌کشد مانعی ندارد یک کسی را هم ببرد که دروغ‌هایش را هم به هم جور کند بتواند درست بکند و به این مفتضحی خبر منتشر نکند (سلطان‌مراد بختیار- آقا این چه حرفی است یک کسی فرار می‌کرده تیراندازی کرده‌اند) صحیح است شما فرمودید بنده هم قبول دارم.
۵- بیانات آقای عبدالصاحب صفایی طبق ماده ۸۷ آیین‌نامه
عبدالصاحب صفایی- بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
نایب‌رئیس- بفرمایید.
عبدالصاحب صفایی- خیلی متشکرم از جناب آقای حائری‌زاده که مجالی دادند که بنده که مخبر کمیسیون عرایض هستم چند کلمه‌ای عرض بکنم اگر چه از مقام قضایی که آقای حائری‌زاده دارد حق این بود که چیزی در این پشت تریبون راجع به این موضع نفرمایند زیرا که اعلام جرمی فرموده بودند و در کمیسیون عرایض مطرح شده بود بعد هم رفته است روی جنبه تمیزی قضیه در کمیسیون دادگستری (صدرزاده- استینافی قضیه) عمیدی‌نوری مرحله تمیزی در مجلس شورای ملی است) معذرت می‌خواهم به مرحله استینافش رفته است به کمیسیون دادگستری وقتی ایشان مطالبی در این مورد می‌فرمایند تصور می‌رود این بیانات برای ارعاب اعضای کمیسیون دادگستری است. (عمیدی‌نوری- ایشان خودشان هم در کمیسیون دادگستری تشریف دارند) به همین جهت از این بیانات را که فرمودند واقع برای مقام شامخ ایشان بود که نفرمودند که تصور شود برای ارعاب اعضای کمیسیون دادگستری است.
بزرگ ابراهیمی- ارعاب نمی‌تواند باشد.
عبدالصاحب صفایی- بنده هم می‌خواهم عرض کنم که ایشان چنین قصدی ندارند و اما کمیسیون عرایض تمام مطالعات خودش را کرد جناب آقای حائری‌زاده هم تشریف آوردند فرمایشات‌شان شنیدیم آقای دکتر امینی تشریف آوردند حرف‌هایی که بود زدند اعلام جرم آقای حائری‌زاده کتبی بود و ۸ و ۷ ورق ضمایم داشت که ما ضمایمی که تمام خصوصیات را روشن می‌کرد که ما دیگر احتیاجی به پرونده نداشتیم زیرا موضوع معامله‌ای بود از طرف بانک صادرات هم ضمیمه بود و ما برای اینکه رسیدگی بیشتری بشود پرونده بانک صادرات را خواستیم رئیس بانک صادرات آمد و نامه‌ای نوشت که در آنجا اصلاً چنین پرونده‌ای وجود نداشته است و یک برگ بوده است و فقط آن هم آقای مقدم رسید داد توجه بفرمایید پرونده‌ای که اظهار کرده‌اند فقط یک برگ بوده آن هم آقای مقدم همان یک برگ پرونده را رسیده داده و برده آن یک برگ را و همان بود که رو نوشت آن ضمیمه اعلام جرم آقای حائری‌زاده بود و برگ اصلی آن را آقای مقدم همراه خودش برده بود همانی که جناب آقای حائری‌زاده ضمیمه اعلام جرم خودشان کرده بودند یعنی بعد از اینکه ما متوجه شدیم که در بانک صادرات اصلاً پرونده نیست فقط یک پیشنهادی بود که به استناد پیشنهاد یک بازرگان که آن بازرگان هم در در ضمن رسیدگی معلوم شد آقای احد وهاب‌زاده بوده عین نامه را که فرستاده تطبیق کردیم با نامه‌ای که جناب آقای حائری‌زاده فرستاده یکی درآمد یعنی پیشنهاد بانک صادرات طبق پیشنهاد آقای وهاب‌زاده.
نایب‌رئیس- آقای مخبر کمیسیون اجازه ندارید که همه را توضیح بدهید.
عبدالصاحب صفایی- باید توضیح بدهم با استناد.
نایب‌رئیس- نه خیر چه استنادی بنده اجازه نمی‌دهم توضیح بدهید.
عبدالصاحب صفایی- بنابراین عین آن پیشنهاد آقای وهاب‌زاده را که بانک صادرات فرستاده بود را رونوشتش را جناب آقای حائری‌زاده داشتند در بانک صادرات نبود چون کمیسیون عرایض معتقد شده که جرمی واقع نشده است گزارش خود را به مجلس شورای ملی تقدیم کرد.
نایب‌رئیس- آقای وزیر دادگستری.
وزیر دادگستری (دکتر امینی)- بنده فوق‌العاده متأسفم که برای کارهای جزئی و به عقیده بنده بی‌اهیمت وقت مجلس شورای ملی گرفته می‌شود ولی چون جناب آقای حائری‌زاده فرمودند که این اظهارات نه فقط برای شخص بنده است بلکه برای نسل آینده که بدانند چه وقایعی در این مملکت اتفاق افتاده است بنده می‌خواستم به ایشان اخطار کنم که از خدمت‌گزاری و این ترتیبات دست برندارند و اگر تمام اینها برای این است که مردم از خدمت‌گزاری و انجام وظیفه مأیوس شوند دل‌سرد شوند خواستم تقاضا کنم از نسل آینده که چنین دلسردی‌هایی پیدا نکنند (احسنت) بنده خیال می‌کردم که واقعاً به مناسبت شکر جرمی مرتکب شده‌ام ولی امروز بیانات آقای حائری‌زاده ثابت کرد که بنده جرمم توقیف آقای مصطفی مقدم است و مشاور اقتصاد هم در این امور ظاهراً خودشان هستند اولاً خواستم به جناب آقای حائری‌زاده عرض کنم و همچنین سایر آقایان بدانند که آقای مصطفی مقدم با بنده قوم و خویشی و بستگی دارند حالا اگر بفرمایید که بنده آدم بی‌چشم و رویی هستم این یک مطلب علی‌حده است موقعی که دادگستری ایشان توقیف کرد حبس کرد بنده وزیر دارایی بودم آقای پیرزاده که متصدی بانک صادارت بودند به آقای انتظام که کفیل نخست‌وزیری بودند قبلاً گزارش دادند بعد آمدند به هیئت دولت که یک چنین سوءاستفاده‌هایی در بانک صادرات شده و احتمال داده می‌شود که ایشان فرار کنند و تقاضا کردند بلافاصله اقدام و رسیدگی شود همان وقت آقای میرمطهری کفیل وزارت دادگستری بودند آمدند اعلام جرمی آقای پیرزاده تهیه کردند و بازپرس آمد حکم توقیف‌شان را صادر کرد. بنابراین بنده در این امر به کلی بی‌تقصیر هستم اما سابقه عداوت و دشمنی هم اگر بین بنده و آقای مقدم باشد فقط مربوط به این است که ایشان پشت سر بنده فحش داده‌اند و بدگویی کرده است و کار دیگری با بنده نکرده‌اند بنده الان در آرشیو خصوصی خودم کتاب‌ها دارم که به بنده فحش عرض و ناموس و جد و آباد داده‌اند و بنده آن اشخاص فحش‌دهنده را تعقیب نکردم و بنابراین آن قدر سعه‌صدر داشتم و آن‌قدر وسعت فکر دارم که کارهای شخصی را با کارهای مملکتی مخلوط نکنم بنابراین اگر آقای مقدم پشت سر بنده کسر خود می‌بیند به ایشان توقیف کنم و این عمل خلاف و وجدان را مرتکب شوم اما یک سؤال می‌کنم این پرونده بانک صادرات دو ورق بیشتر نبوده است پیشنهادی کرده است آقای احد وهاب‌زاده به آقای نخست‌وزیر وقت بعد رونوشت به وزارت دارایی و بانک توسعه صادرات دیگر مکاتبه ابداً انجام نشده بانک ملی هم در آن موقع اظهارنظر کرده که این معامله صحیح نیست و مقرون به صرفه نیست بنده می‌خواهم بدانم که آقای مقدم اگر ریگی به کفشش نبود چرا این را برد این در بانک صادرات بود هر کس می‌خواست می‌رفت می‌دید ایشان همین‌طور از محبس پیغام می‌دهند به حسن و تقی که این اوراق پهلوی بنده است به فلان کس بگویید
بنده حاضرم بروم بسوزانم بنده گفتم این اوراق چیست یکی گفت که فلان کس یک میلیون دلار گذاشته است به حساب خودش عوضی برده‌اند به حساب علی امینی‌لنگرودی و یکی هم مال بانک صادرات است حالا بنده وارد قضیه نمی‌شوم برای اینکه کمیسیون عرایض رسیدگی کرده است کمیسیون دادگستری هم قضاوت می‌کند فقط و فقط منظور بنده این است که امروز دیدیم که مراسله ماشین شده آقای مقدم فرستاده است و واقعاً بنده نفهمیدم که چه‌طور یک کسی که محبوس است زودتر از دستگاه وزارت دادگستری تایپ می‌کنند و می‌فرستادند علی‌ای حال بنده امیدوارم خواستم اطمینان بدهم که در زندگی خودم به احدی آزار و اذیت نکرده‌ام و اما بنده هم نمی‌توانم یک کسی را به تصدیق همه همین چند روز پیش آقای پیرزاده گزارش به دولت دادند که تمام بانک توسعه صادرات این شخص از بین برده حالا اگر آقای حائری‌زاده نسبت به اطلاعات اقتصادی و نسبت به لیاقت این آدم و نسبت به نقشه این شخص ایمان داشته باشند این ایمان را به بنده تحمیل نفرمایند این معاملاتی که کرده‌اند در این مدت بفرمایید رسیدگی کنید اگر معاملات صحیحی بود و واقعاً به نفع مملکت بوده خوب این یک معامله هم همین‌طور بنده می‌خواهم عرض کنم اشخاصی که دراین کار دلالی منتظر بودند و می‌برند و می‌خورند و واقعاً متأسفم و متأثرند اما به بنده چه تقصیری دارم بفرمایید ثابت بکنید ارقامی فرمودید مربوط به بانک ملی و فرمودید که بلکه این صحیح نیست بنده چندین بار خدمت‌تان توضیح عرض کردم که این قیمت فوب و سیف دارد و این توضیح را من خدمت‌تان عرض کردم و کرار گفتم باز متقاعد نشدید بنابراین خوب است آقای احد وهاب‌زاده که پیشنهادکننده بودند توضیح بدهند بنده نمی‌دانم این ۱۰۲ دلار را از کجا در آورده‌اند؟ ایشان به بنده فرمودند که بنده به هیچوجه من‌الوجه نه قیمتی دادم و نه چیزی عرض کردم پس این ۱۰۲ دلار از همان فکر اقتصادی آقای مصطفی مقدم در آمده است که آقای حائری‌زاده فرمودند یک توضیحی هم خواستم خدمت‌تان بدهم حالا بنده به این مأموریت بروم یا نروم ولی وقتی یک فردی از افراد این مملکت که به بنده هم منت می‌گذارند که خدمت کرده‌اند و برای یک کمیسیون مهمی می‌رود خواستم خواهش کنم که این قدر در تحقیر اشخاص کوشش نکنید (صحیح است) برای اینکه اگر این ملکت به جایی نرسید است به این جهت است که نگذاشته اشخاص با آزادی فکر با اتّکا به نفس بروند اقدام کنند نمو پیدا کنند مراحل را طی کنند و رجل حسابی بشوند بنده همین نظر را در مورد دادگستری دارم که همین قضات که اشخاص شریفی هستند در اثر اینکه اطمینان ندارند مکه بعداً برایشان پرونده‌سازی نشود دسته‌بندی نشود می‌ترسند در پرونده‌هایی که اشخاص مهمی درش هستند جرأت رأی دادن ندارند بنابراین آقای حائری‌زاده که مردم آزادی‌خواهی هستند و این ترتیبات و دل‌شان می‌خواهد در یک محیطی آزادی باشد و رجالی پیدا شوند و اشخاص با شهامتی پیدا شوند سعی نفرمایند که اشخاص تحقیر شوند بنده در جلسه گذشته عرض کردم که در بنده تأثیر نمی‌کند چون بنده شخص بی‌نیازی هستم ولی تمام جوان‌های مملکت را الان بروید در ادارات ببینید کسی جرأت نمی‌کند قلم روی کاغذ بگذارد (صحیح است) و تمام گروهائی که می‌شود از رکود کارها به همین ترتیب است بنده الان دوست دارم رفیق دارم عقیده‌مند دارم وزیر هستم و این تریبون در اختیار من است من همه چیز دارم با این وضعیت جنابعالی هم همه روزه تشریف می‌آورید یک مشت لجن به سروکله من می‌مالید و آن‌وقت یک کسی که پشت میز در ادارات نشسته است و باید انجام وظیفه کند و صدایش هم به جایی نمی‌رسد می‌تواند انجام وظیفه کند این آقای مقدم که آن‌قدر می‌فرمایید دفاع می‌کنید یک متهم است ایشان اتاق خصوصی دارند ناهار و شام برایشان از منزل می‌آورند و بنده می‌بینم الحمدالله ماشین تایپ هم دارند و از آنجا کاغذ می‌نویسند و وضع‌شان هم خیلی خوب است خوب بنده یک همچون آدمی را باید توی حبس مجرد بیندازم به قسمت‌های دیگر که آنجا هستند و دسترسی به احدی ندارند (عمیدی‌نوری- شما وزیر دادگستری هستید نگویید این حرف‌ها را در پشت تریبون حبس مجرد با محکمه است) خواهش می‌کنم ایراد لفظی به بنده نگیرید عرض کردم که قسمت‌های دیگر بنابراین بنده می‌خواهم عرض کنم روی هم‌رفته این بیانات از لحاظ اجتماعی و موقعیت مملکت خوب نیست (صحیح است) بنده می‌روم حالا یا به مأموریت می‌روم یا نه ولی هر روزی که می‌آید ممکن است از بنده جوان‌تر باشد ترسوتر باشد و انجام وظیفه نتواند بکند بنابراین این را هم بنده عرض کردم و نتیجه گرفتم که لااقل در قبال فرمایشات آقا برای نسل آتیه عرایض بنده هم بماند و نسل آتیه هم قضاوت خواهد کرد (صحیح است)
نایب‌رئیس- آقای وزیر کشور
وزیر کشور (علم)- بنده خیلی معذرت می‌خواهم که باز هم ناچارم وقت مجلس را برای یک مطلب جزئی بگیرم ولی فرمایشات جناب آقای حائری‌زاده بنده را به فکر انداخت که در عالم خدمت‌گزاری یک گله‌ای از مجلس محترم شورای ملی کرده باشم (نمایندگان- از مجلس چرا؟) (حائری‌زاده- مجلس هر کاری بکند به روی خودش نمی‌آورد هر چه می‌خواهید از من گله کنید) از ایشان گله می‌کنند در مسجد شاه دفعه دوم هست که به نخست وزیران مملکت سوءقصد می‌شود و جان‌شان را روی این کار می‌گذارند اگر این سوءقصد کننده اخیر هم موفق شده بود یقین دارم که تمام نمایندگان محترم نهایت تأثر را داشتید و من جمله خود جناب آقای حائری‌زاده (صحیح است) خوش‌بختانه خدا خواست و این سوءقصد به نتیجه نرسید دولت وظیفه داشت و این وظیفه دارد که جلوی هرج و مرج و این تروربازی را که باعث تأثر تمام آقایان نمایندگان محترم بود (صحیح است) و باعث تأثر قاطبه ملت ایران بگیرد (صحیح است) آنچه خود جناب آقای حائری‌زاده هم همین‌نظر را دارند و بلافاصله اقدام شد و خوش‌بختانه دولت توفیق پیدا کرد که تمام تروریست‌ها و منشأ این فسادها را بگیرد (احسنت) و در رأس اوقات هم جلوی اینها را بگیرد بنده فقط مطلبی را عرض کرم و باعث گله بنده شد این بود که انتظار داشتم از این عمل دولت اظهار تجدید (تجدید یا تمجید) بفرمایید در مجلس دولتی که خدمتگزار شماست و اگر این کار را نکرده بود قاعدتاً باید استیضاحش می‌کردید (صحیح است) (شوشتری- اساساً ترور برخلاف دین اسلام است) حالا یکی از تروریست‌ها در اهواز گرفتار شده می‌آمده به تهران و در بین راه می‌خواسته استفاده بکند از تاریکی شب و یا چه فرار کرده و یک زندانی بوده است که فرار کرده است و بعد هم گلوله انداخته‌اند کشته شده است (صفاری- روی مقررات نظامی) روی مقررات نظامی، بنده گمان نمی‌کنم که این مسئله ایرادی داشته باشد (سلطان‌مراد بختیار- حالا اگر فرار کرده بود و کشته نشده بود آن‌وقت برعکس بود) آن وقت استیضاح می‌کردند آن‌وقت ایراد داشت حالا اگر جراید مطلبی نوشته‌اند که از لحاظ فنی به نظر حضرتعالی درست نمی‌آمد این را ممکن است که تشریف بیاورند و تحقیق بفرمایند و بنده عرض همین بود.
۷- تقدیم یک فقره طرح به وسیله آقای پورسرتیپ و دو فقره سؤال به وسیله آقای خلعتبری
نایب‌رئیس- آقای پورسرتیپ فرمایشی دارید؟
پورسرتیپ- چون حفظ حقوق مؤلفین مورد نظر است یک طرحی است به امضای عده‌ای از نمایندگان مجلس برای حفظ حقوق این طبقه دانشمند مملکت که نتیجه زحمات‌شان مورد دستبرد افراد واقع نشود تقدیر می‌کنم و استدعا می‌کنم که به کمیسیون مربوطه ارجاع فرمایید و وزارت فرهنگ هم توجه کند.
نایب‌رئیس- به کمیسیون مربوطه فرستاده می‌شود. آقای خلعتبری
خلعتبری- دو سؤال است از دولت که تقدیم می‌کنم.
۸- اخذ رأی و تصویب پیشنهاد در دستور گذاشتن لایحه بازنشستگی افسران راه‌آهن
نایب‌رئیس- حالا که یک عده برای رأی کافی است یک طرحی است که پیشنهاد شده که جزء دستور قرار گیرد ۱۵ نفر از آقایان هم امضاء کرده‌اند آقایان موافقت بفرمایید بعد از لوایحی که در دستور دارید این هم جزء دستور قرار گیرد.
صدرزاده- فوریت دارد؟
نایب‌رئیس- بله فوریت دارد و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
امضاءکنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنم که دستور فرمایند لایحه بازنشستگی افسران و هم‌ردیفان و درجه‌داران و افراد پلیس راه‌آهن مقدم در دستور قرار گیرد.
نایب‌رئیس- یعنی بعد از آن چیزهایی که در دستور بود و در دستور باشد آقایان قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
۹- طرح لایحه سی میلیون ریال اعتبار هزینه انتخابات دوره نوزدهم
نایب‌رئیس- لایحه اعتبار انتخابات مطرح است قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست شورای ملی
لایحه سی‌میلیون ریال اعتبار هزینه انتخابات دوره نوزدهم مجلس شورای ملی که با موافقت وزارت دارایی تهیه شده است به ضمیمه تقدیم می‌شود و با قید یک فوریت استدعای تصویب آن را دارد وزیر کشور- اسدالله علم
مجلس شورای ملی
نظر به اینکه دوره هجدهم قانونگذاری روز ۲۶ فرودین ۱۳۳۵ خاتمه پیدا خواهد کرد و وزارت کشور مکلف است طبق ماده پنجاه و سوم قانون انتخابات ۵ ماه به آخر دوره تقنینیه ماده مقدمات و وسایل انتخابات دوره بعد را تهیه بنماید و انجام منظور فوق مستلزم وجود اعتبار می‌باشد لذا ماده واحده زیر با قید یک فوریت تقدیم و استدعای تصویب آن را دارد.
ماده واحده- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ سی میلیون ریال از محل درآمدهای عمومی کشور برای هزینه انتخابات دوره نوزدهم مجلس شورای ملی به تدریجی که مورد مصرف پیدا کند اختیار وزارت کشور بگذارد اعتبار مزبور برای یک دوره تقنینیه قابل تعهد و پرداخت می‌باشد.
نخست وزیر- حسین اعلا
وزیر کشور- اسدالله علم
وزیر دارایی- دکتر سجادی
نایب‌رئیس- آقای نقابت
نقابت- عرض کنم خاطر آقایان مسبوق است که بودجه کشور تعادل ندارد (صحیح است) و بیش از این نمی‌شود مخارجی را بر شانه ملت فقیر تحمیل کرد و دو علاج بیشتر ندارد یا ازدیاد تولید یا کم کردن مخارج (نادعلی کریمی- هر دو) یا هر دو قسمت اول که ازدیاد تولید باشد در دست دول و وزارتخانه‌ها نیست سپرده است اما به سازمان برنامه و مطالعات بسیاری هم شده است و مورد شخص شخیص اعلیحضرت همایونی و نمایندگان محترم مجلسین است و در کمیسیون‌های با کمال علاقه توجه دارند و امیدواریم به نتیجه قطعی برسد اما راجع به کم کردن مخارج اگر بخواهیم این کم و کسر را از حقوق مستخدمین یا از مخارج ضروری بکنیم که میسّر نیست ناچار اگر در بعضی موارد موردی پیش آمد که ممکن است یک فکر دیگری کرد که کمتر خرج شود و در ضمن هم صرف‌جویی در بودجه مملکت شده باشد مورد دارد که ما قبول کنیم که در اینجا سه میلیون تومان سی میلیون ریال برای انتخابات خواسته شده بنده یک روز عرض کردم در بیمارستان سینا دیدیم که در یک اتاق ۱۵ تخت‌خواب است. و روی هر تخت‌خوابی چهار طفل خوابیده‌اند دو نفر از این سر تخت‌خواب و دو نفر از آن سر و یک بشقاب غذای دو سیری جیره این چهار نفر است یعنی هر تختی یک جیره دارد پرسیدم این فقر و پریشانی برای چیست گفتند از بودجه این شش هزار تومان در دوره اسبق برداشته‌ایم و خرج انتخابات کرده‌ایم گوش بگیرید خیلی مهم است.
نایب‌رئیس- دوره‌اش را بفرمایید.
نقابت- در بیمارستان سینا از مخارج مرضی مخارج اطفال از غذای بیمار برداشته‌اند در دوره اسبق یعنی دوره هفدهم برداشته‌اند و این را خرج انتخابات کرده‌اند (پورسرتیپ- از وکلای مستعفی بگیرید) (صفایی- واقعاً) واقعاً، حقیقتاً از این قبیل‌ها بسیار است و وحالا سه میلیون تومان دیگر چرا مگر شما ۱۳۶ وکیل بیشتر دارید برای هر وکیل هر کرسی وکالت اگر ده هزار تومان هم اختصاص بدهید به عقیده بنده کافی است برای اینکه از ۱۳۱۴ تا حالا که ۱۳۳۴ است یعنی ۲۰ سال است که افتخار خدمت‌گزاری داشته‌ام در انتخابات غیر از یک دو دوره افتخار خدمت‌گزاری داشت همه انواعش را کرده‌ام و در شهرستان‌ها و اطلاعات نسبتی هم داریم هیچ‌وقت در خرمشهر ده هزار تومان بیشتر خرج نشده است هیچ وقت در سبزوار که دو وکیل دارد ۲۰ هزار تومان بیشتر خرج نشده و همین‌طور نقاط دیگر ممکن است در تهران خرجش بیشتر باشد چون حوزه‌های زیادتری دارد ولی از آنجاها که کمتر خرج دارد برمی‌دارد و در جاهای زیادتر خرج دارد مصرف می‌کنند. بنابراین اگر شما هر وکیلی ده هزار تومان هر کرسی وکالتی ده هزار تومان اختصاصاً دهید یک میلیون ۳۶۰ هزار تومان خرج انتخابات می‌شود دیگر سه میلیون تومان برای چیست (قنات‌آبادی- ضرب در دو می‌کنیم) حالا که ضرب می‌فرمایید در چهار ضرب بفرمایید می‌خواهیم تفریق کنیم به هر صورت بنده میل داشتم که آقایان موافقت بفرمایند این سه میلیون تومان آقای وزیر دارایی هم تشریف دارند به صرف دولت ما هم هست پیشنهاد خرج هم نیست پیشنهاد دخل است جناب آقای وزیر کشور هم موافقت بکنند برای هر کرسی ده هزار تومان این اعبتار به یک میلیون ۳۶۰ هزار تومان تقلیل پیدا کند و این پیشنهاد را هم بنده کرده‌ام مطلب دیگری که باید اضافه کنم این است که هر کرسی نمایندگی از ده‌نفر تا سی‌نفر داوطلب دارد که یک عده‌ای داوطلب انتخاب شده‌اند از آن محل هستند چون انتخابات فعلی ما انتخاباتی است که حقوق فردی محترم شمرده می‌شود یعنی کاندیداتور حزبی ملعون نیست کاندیداتور را دسته‌جات معرفی نمی‌کند. مثل امریکا مثل انگلستان مثل فرانسه نیست انتخابات فردی است هر کس آزادی است که اعلام کند در روزنامه‌ها که بنده کاندیدا هستم چون این وضع هست بهتر این است همان‌طور که در قانون شهرداری‌ها هم پیش‌بینی شده مقرر بدارید که هر کس داوطلب انتخاب شدن در محلی هست و واجد شرایط انتخابات از حیث سن و سایر شرایط مقرر در قانون است او یک ودیعه‌ای بسپارد در حدود ۵ هزار تومان (صارمی- قانون انتخابات را باید اصلاح کرد) صحبت اصلاح است از افساد که صحبت نمی‌کنیم ۵ هزار تومان ودیعه بسپارد و ده تا ۵ هزار تومان می‌شود ۵۰ هزار تومان ۵۰ هزار تومان برای یک حوزه‌ای که ده هزار تومان خرج دارد این به نفع دولت است و در صورت عدم‌موفقیت یعنی در صورتی که آن کاندیدا معادل ثلث آرا لازم را نداشته باشد به نفع دولت آن سپرده ضبط می‌شود. والا به او پس می‌دهند اما جناب آقای قنات‌آبادی که می‌خواهند انتخاب بشوند و پول دارند آن ودیعه را پس می‌دهند آن ودیعه را وقتی انتخاب شدید پس می‌دهند (قنات‌آبادی- اصلاً ندارم که ودیعه بدهم) بنابراین ضررری به آنهایی که انتخاب شده‌اند نمی‌خرد آمدیم برای اینکه نداریم هیچ حوزه انتخابیه نیز که ۵ هزار رأی کمتر داشته باشد ما یک قدری حقیقت‌بینی نمی‌کنیم کیست که در جریان انتخابات از اعلان در جراید، از بلندگو، از تبلیغات، از خرج سفر، از رفتن مسافرت کردن، و دید و بازدید کردن، یعنی مخارج صددرصد مشروع انتخابات مضایقه کند این مخارج همین اندازه می‌شود و هیچ دخلی به مطلب ندارد که آقایان این مطالب را می‌خواهید نمی‌شود لهذا بنده پیشنهاد کردم و به عنوان مخالفم هم از موقع استفاده کردم برای توضیح بیشتری و از آقایان خواهش می‌کنم موافقت بفرمایید که آقای وزیر کشور هم موافقت بفرمایند که به این ترتیب این ماده را اصلاح کنیم که اولاً مخارج یک میلیون و سی‌صد شصت هزار تومان پیش‌بینی شود ثانیاً از هر کاندیدای انتخابات در حوزه‌ای ۵ هزار تومان ودیعه دریافت شود که اگر ثلث آرا لازم را نداشت ضبط می‌شود الله به او پس بدهند به این ترتیب یک مطلبی را رعایت کرده‌ایم که در تمام ممالک که افراط در دموکراسی دارند مثل انگلستان و مثلاً ایالات متحده آمریکا و مثل فرانسه و بسیار نقاط عالم که این ودیعه حتی در صورت دادن کاندیداتور به وسیله حزب با تنظیماتی که موجب می‌شود هست منتها ما باید در قانون انتخابات را اصلاح کنیم به فرمایش جناب آقای صارمی اما گفت ما لا یدرک کله لا یدرک کله همین مقداری که از دست ما می‌آید بتوانیم ضمن این ماده طرح کنیم به نحوی که پیشنهاد هم شده است بنده تصور می‌کنم که اشکالی نداشت باشد هم به خیر جامعه است هم به خیر خود آقایان و هم به خیر مملکت و هم به خیر خزانه دولت دیگر عرضی ندارم.
نایب‌رئیس- آقای شوشتری
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم. بدواً این نکته را عرض می‌کنم کمیسیون عرایض بدون دلیل نمی‌توانست کسی را مجرم بشناسد و دلیلی آنجا اقامه نشد و اما جناب آقای نقابت (احمد فرامرزی- این راجع به قانون اعتبار انتخابات بود؟) اجازه بفرمایید یک کلمه از حق نمایندگی استفاده کردم من بلدم اینکه بنده عرض کردم حق نمایندگی و آزادی است هر کس از حدود خودش می‌تواند و باید از شرافت خودش دفاع کند.
نایب‌رئیس- حالا این مطرح نیست آقای شوشتری.
شوشتری- آقایان فرمودند باید عرض کنم که بنده هم مایلم من قاضی هستم باید روی حق قضاوت کنم نه روی حبّ و بغض و اما عرضی کنم که جناب آقای نقابت در فرمایشاتی که فرمودند مخالفتی به نظر بنده نرسید فقط ایشان اظهارنظر فرمودند که به عقیده ایشان مخارج انتخابات در حدود سه میلیون تومان زیاد است و به حدّ نصاب ۱۳۶ نفر نماینده این یک رقم سنگینی است که باید اصلاح شود اما همان‌طور که خود ایشان در جمله بعد فرمودند این موضوعی است که در قانون انتخابات بوده همان‌طور این جداول‌ها و این مخارج‌هایی که امروز پیش‌بینی نشده که یک تومان یعنی ده ریال سی ریال امروز باید مقابل آن ده ریال ۳۰۰، ۴۰۰ ریال خرج کرد برای این یک حوزه سه تا نماینده باید حرکت کنند آن هم فصل انتخابات در فصل زمستان، فصل سرما باید برود این البته نباید به مردم تحمیل شود نباید از کاندیداها پول بگیرند به نظر من البته اصل نظر صحیح است یک قسمت راجع به ودیعه سپردن آنها شنیده‌ام بنده ندیده‌ام، شنیده‌ام در اغلب ممالک مشروطه یک همچون اصلی هست که دواطلبان باید پیشنهاد کنند داوطلبی خودشان را عرضه کنند و ودیعه بسپرند اگر داعیه واهی بوده است او به نفع دولت ضبط می‌شود و اگر داعیه واهی نبوده است ذدر محل موکلینی داشته است این البته ودیعه‌اش پس داده می‌شود ولی به نظر بنده موافقت بنده روی اصل قانون اساسی است جناب آقای علم وزیر کشور بدون تردید تا کنگره تشکیل نشود که حسب‌الامر مبارک انشاءالله در دوره بعد این اصل متمم قانون اساسی باید به موقع اجرا گذارده شود به تعداد وکلا افزوده شود به مدت نمایندگی افزوده شود حقوق بسیطه‌ای باید پیدا شود که مملکت ما هم مشروطه‌اش شبیه مشروطه‌های واقعی دنیا بشود نه اینکه هر روز مملکت وکلا را متزلزل کرده‌اند و یک عده‌ای که تطامع دارند و می‌خواهند از کاندیداها پول بگیرند و ایالات و ولایات را متشنج کنند زیرا بنده با هر گونه تشنجی چه در انتخابات باشد هر گونه تشنجی چه موافق با دولت‌ها باشد چه مخالف با دولت‌ها باشد با هر گونه تشنجی که در هر قسمت از قسمت‌های ایران روی دهد با آن تشنج از نظر علاقه مملکت مثل سایر آقایان نمایندگان محترم مخالفم (صحیح است) چون یک جمله‌ای است تقاضا می‌کنم از آقایان محترم خصوصاً از وکلای محترم فارس استدعا دارم توجه کنید مرحوم حاج‌آقا شیرازی رحمت‌الله علیه آن مرد مجتهد ناطق خطیب فصیح بلیغ مسلم را روی غرض و نادانی در مجلس شورای ملی رد کردند به چه عنوان؟ بروید پرونده را بخوانید به عنوان اینکه آقا سید مداح گفته بعد از انتخابات آقای حاج آقای شیرازی یک عبا به بنده انعام داد و یک نفر دیگر هم گفته آقا ده تومان به من انعام داد بعد از انتخابات این را بخوانید عینی به اتکای اصلی که وکیل روی تهدید و تطمیع نباید وکیل بشود اگر شد حداقل تا دو دوره از انتخابات شدن محروم است یک چنین مردی را به عنوان اینکه عبا داده در صورتی که عبا شش تومان قیمت داشته و آن هم ده تومان می‌شود ۱۶ تومان آن هم بعد از انتخابات
این را رد کردند جناب آقای علم می‌خواهید انتخاب کنید عده‌ای برخلاف قانون اساسی برخلاف استقلال ایران برخلاف قسمی که در مجلس شورای ملی خورده‌اند برخلاف آنچه را که وظیفه داشتند برای حفظ اریکه سلطنت و مقام شامخ شاهنشاهی نشستند رأی دادند مجلس را تعطیل کردند آمدند گزارش هشت نفری درست کردند برخلاف استقلال ایران حرکت کردند برخلاف قوانین موضوعه و طبق قوانین اساسی طبق قوانین دیگر باید از حقوق اجتماعی محروم باشند آقای علم اینها افتادند کمیسیون دارند ارباب طمع هم هستند فکری بفرمایید درباره انتخابات البته به شما ارادت دارم به آقایان هم ارادت داشتم این آقای دکتر سجادی به من بی‌لطف است من نمی‌توانم با پسر حاج‌آقا یحیی مخالف باشم با ملازمه فکر کنید توجه کنید یک عده‌ای در مجلس شورای ملی من صریح می‌گویم این دوره هجدهم به ایران به قدری خدمت کرده که خدمتش را می‌توان برابر با ده دوره دانست امر مشکل نفت را حل کرد روابط را برقرار کرد به استقلال و عظمت مقام شامخ سلطنت به قدری وقت گذاشت که در هیچ دوره‌ای نبوده است انصاف نیست برخلاف اصل بر خلاف حرف یک عده‌ای که برخلاف حق رأی دادند برخلاف سلطنت قیام کردند برخلاف استقلال ایران قیام کردند نماینده بشوند من متزلزل نمی‌شوم زیرا اگر مصلحت نباشد وکیل شوم نمی‌شوم و می‌گویم به من کار بدهید در صورتی که همه می‌دانند که در حوزه من صدی ۹۸ آرا متعلق به من است ولی باید شئون مردم را حفظ کرد همان‌طور که دکتر امینی گفت خدمتگزار را باید تشویق کرد من نمی‌گویم کی را وکیل کنید نمی‌گویم در صندوق دست ببرید شما باید دفع مانع کنید مقتضی برای‌تان موجود است باید سر ما انتخابات شروع شود انجمن باید تشکیل شود البته در مخارج انتخابات هم جناب آقای نقابت نظرشان را باید در کمیسیون فرمایند باید اصلاح شود باید اشخاصی که به تهدید و تطمیع و تشبث می‌خواهند حق ثابت نمایندگی نمایندگان را غصب کنند باید جلوگیری کنیم من عقیده دارم این لایحه‌ای که آورده‌اند البته آن روزی که آوردم نمایندگان محترم هم امضا کردند موضوع تشکیل کنگره را نه اینکه نظر وکالت بود.
نایب‌رئیس- جناب آقای شوشتری خواهش می‌کنم راجع به کنگره که مطرح نیست صحبت نکنید.
شوشتری- بسیار خوب از آن نظر نبود بلکه این از نظر حفظ عظمت قانون اساسی و مقام سلطنت و عدم‌تشنج در مملکت و آزادی مقام و تمام افرد مملکت نظر داشتم که قانون اساسی و اصل الحاقی باید به موقع اجرا بشود و چون عادت ندارم من به شما صریح عرض می‌کنم همان‌طوری که ذات اقدس شاهنشاه مکرر نسبت به نمایندگان و مجلس ۱۸ اظهار لطف فرموده‌اند و فرموده‌اند از اعمال مجلس رضایت کامل دارم این مجلس که رضایت شاهنشاه را روی حفظ قانون اساسی جلب کرده‌اند نگذارید یک عده فرض در مقابل تملق در لباس تملق در لباس تضرع امروز بیایند جلو بروند و حق ثابت نمایندگان را به تشبث بگیرند و عمل خلاف قانون انجام بدهند علی‌هذا بنده موافقم با اینکه این امر تمام بشود و روز معین یعنی ۹۰ روز به آخر دوره مجلس محترم مجلس محترم، مجلس محترم راجع به مجلس محترم مجلس محترم دوره ۱۸ باقی مانده باید در سراسر مملکت در آن واحد برخلاف دوره ۱۷ که حقه‌بازی شده انتخابات شروع شود.
نایب‌رئیس- آقای دکتر بینا مخالفید.
دکتر بینا- خیر موافقم.
نادعلی کریمی- بنده مخالفم.
پیشنهاد کفایت مذاکرات هم رسیده که قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات کافی باشد مشایخی
نایب‌رئیس- بدهید مخالفی نیست (دکتر افشار- بنده مخالفم) پس آقای مشایخی شما توضیح‌تان را بدهید.
مشایخی- مطابق قانون اساسی ۵ ماه قبل از پایان دوره مجلس شورای ملی فرمان انتخابات صادر می‌شود و اعلیحضرت همایون شاهنشاهی که علاوه بر حفظ و سیاست قانون اساسی دارد در سررسید مقرر این فرمان صادر فرمودند بر اساس قانون اساسی و این فرمان سه ماه قبل از پایان دوره اجرایی انتخابات شروع خواهد شد که در پایان دوره فترتی وجود خارجی پیدا نکند و مجلس تشکیل شود (انشاءالله) و اینکه دولت و جناب آقای علم وزیر کشور لایحه هزینه انتخابات را به مجلس تقدیم نموده‌اند حاکی از این است که وظایفی را که قانون اساسی برای دولت معین کرده است بهترین وجهی در موقع خود انجام می‌دهد یعنی به نحوی که جناب آقای شوشتری هم تذکر دادند در سررسید مقرر یعنی در ۲۶ دی ماه امر انتخابات و شروع به اخذ آرا در سراسر کشور آغاز خواهد شد بنابراین مطلبی است بسیار ساده اجرای انتخابات خرج دارد سوابقی هم در مملکت هست در دوره تقنینیه برای خرج انتخابات خاص اعتباراتی خواسته و حالا هم دولت تقاضای اعتبار می‌کند. اعتبار بر این نیست که مبلغ مورد تقاضا قبلاً خرج بشود.
دولت پیش‌بینی می‌کند که هزینه انتخابات در حدود سه میلیون تومان خواهد بود ممکن است همان‌طوری که جناب آقای نقابت نظر داشتند مبلغ خرج خیلی کمتر بشود و از یک میلیون سی‌صد و شصت هزار تومان هم انشاءالله کمتر بشود به هر حال تقاضای اعتبار در امور بودجه دلیل بر این نیست که تمام اعتبار باید به مصرف برسد این اعتبار برای تأمین خرج مورد نظر است و از این لحاظ تقاضای او صحیح بوده است و معتقدم که مجلس اگر بخواهد این اعتبار را کمتر بکند ممکن است در حین عمل کسر و نقصانی پیدا بشود و آن منظوری که عبارت از تسریع در امر انتخابات است انجام نشود به این جهت است که من معتقدم که باید اعتبار سه میلیون تومان را مجلس تصویب بکند و انشاءالله موضوع امنی هم که آقای شوشتری تذکر دادند همان‌طوری که دولت کمال مراقبت را در امنیت کشور دارد و مخصوصاً باید بگویم که رئیس شهربانی بالاخص وظیفه‌اش را به بهترین وجهی انجام می‌دهد امیدوار هستم با حفظ امنیت سراسر کشور انتخابات هم با آرامش و با آزادی تحقق پیدا کند (شوشتری- و فرماندار نظامی)
نایب‌رئیس- آقای دکتر افشار با کفایت مذاکرات مخالفید بفرمایید.
دکتر افشار- بنده با اصل لایحه موافقم کاملاً هم موافقم اگر با کفایات مذاکرات مخالفت کردم علتش این بود که این نکته‌ای که به نظر بنده هم می‌رسد به عرض آقایان برسانم که اوقات جلسات مجلس بیشتر بدبختانه صرف مسائل شخصی می‌شود هر روز اینجا صحبت قبل از دستور است بعد هم نیم سعات اضافه می‌شود موقعی که یک آدم خدمت‌گزاری در این مملکت مأموریت خارج گرفته ... (زنگ رئیس)
نایب‌رئیس- اینها مربوط به موضوع نیست راجع به کفایت مذاکرات لایحه انتخابات مخالفید صحبت کنید موضوع دکتر امینی مطرح نیست.
دکتر افشار- بنده مخالف کفایت مذاکرات هستم.
نایب‌رئیس- بسیار خوب در مخالفت با کفایت مذاکرات صحبت کنید مأموریت خارج کسی که مطرح نیست.
دکتر افشار- البته به نظر بنده مربوط می‌رسد و عرض می‌کنم حالا شما نمی‌پسندید به بنده مربوط نیست بنده باز عرض می‌کنم که باید در قسمت قبل از دستور یک مقداری ملاحظه کرد و در آنجا وقت کمتر صرف کرد تا اینکه برای بحث در مسائل اساسی و لوایح که در مجلس مطرح می‌شود ما وقت بیشتری داشته باشیم و مخالفت خود را پس می‌گیریم.
نایب‌رئیس- آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهاد قرائت می‌شود.
۱۰- تقدیم سه فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی
نایب‌رئیس- آقای وزیر دارایی فرمایشی دارید بفرمایید.
مشایخی- یک ساعت وقت داریم لایحه انتخابات را تمام بفرمایید.
عبدالصاحب صفایی- پیشنهادات عموماً وارد نیست و زود تمام می‌شود.
وزیر دارایی (دکتر سجادی) سه فقره لایحه است یکی راجع به پرداخت وظیفه وراث خدمت‌گزاران کشوری دولت که به سبب انجام وظیفه طرف یا کشته می‌شود دوم لایحه است که راجع به معافیت بازرگانی که کالاهایی که به بندرعباس و بندر بوشهر و لنگه می‌آورند از پرداخت حق انبارداری در مدت شش ماه برای اینکه این بنادر توسعه پیدا کند (پورسرتیپ- یک بسیار خوبی است) (احسنت) و لایحه دیگر لایحه مالیات بر درآمد است که این لایحه را به قید یک فوریت تقدیم می‌کنم.
۱۱- طرح فوریت لایحه اصلاح قانون مالیات بر درآمد
نایب‌رئیس- لایحه مالیات بر درآمد که به قید یک فوریت تقدیم شده قرائت می‌شود که فوریت آن مطرح می‌شود. (به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۱- نسبت به بازرگانانی که از تسلیم اظهارنامه مالیات بر درآمد موعد مقرر خودداری می‌نمایند و یا برای تشخیص مالیات خود به موقع دفاتر را ارائه نکنند یا دفاتر آنها مخدوش شناخته شود بیست درصد فروش یا هفتاد درصد کارمزد سود ویژه تشخیص و مالیات آنها رأساً از طرف دارایی تعیین و ابلاغ خواهد شد.
تبصره- در صورتی که مسلم شود مؤدی در دفاتر خود تقلب نموده و یا با وجود داشتن دفاتر تجارتی از ابراز آن خوداری نموده است علاوه بر پرداخت مالیات مقرر مکلف به پرداخت جریمه‌ای که معادل آن خواهد بود.
ماده ۲- کلیه پزشکان، چشم‌پزشکان، جراح‌ها، دندان‌پزشکان، ماماها که دارای مطب و محل کار بود و حق‌العلاج و یا حق‌الزحمه دریافت می‌دارند از حیث درآمد به تشخیص وزارت بهداری به ۸ طبقه تقسیم و مالیات هر طبقه مقطوعاً در سال به شرح زیر دریافت می‌شود.
۱- طبقه یک ۱۰۰۰۰۰
۲- پنجاه هزار
۳- بیست و پنج هزار
۴- پانزده هزار
۵- ده هزار
۶- پنج هزار
۷- ۲۵۰۰ ۱۵۰۰- ۸ ریال
تبصره۱ -کلیه بیمارستان‌ها- زایشگاه‌ها- آزمایشگاه‌ها، مؤسسات رادیولوژی و رادیوتراپی، هیدروتراپی و فیزیوتراپی غیردولتی و آزمایشگاه‌ها و نظایر آنها
تبصره ۲- کلیه پزشکان، دندان‌پزشکان، و قابله‌ها و پرستارها از تاریخ تحصیل پروانه اشتغال در تهران تا دو سال در شهرستان‌ها تا ۵ سال و هچنین کلیه مؤدیان مذکور که در بخش‌ها و دهستان‌ها مشغول کار که بابت پرستاری می‌باشند و از پرداخت مالیات مربوط به این شغل معاف می‌باشند.
ماده ۳- مالیات بر درآمد وکلای دادگستری نسبت به حق‌الوکاله‌ای در مورد دعوای مالی دریافت می‌دارند وصول می‌شود این مالیات بر اساس حق‌الوکاله‌ای که طبق آیین‌نامه مربوط در هر مرحله تعلق می‌گیرد به شرح زیر:
تا ۲۵۰۰۰ ریال صدی ۵ ر ۱ است ۲۵۰۰۱ ریال تا ۵۰ هزار ریال صدی دو نسبت به مازاد از ۵۰ هزار و ۱ تا صد هزار ریال صدی سه نسبت به مازاد از ۱۰۰۰۰۱ ریال به بالای صدی ۵ نسبت به مازاد و در مقابل الصاق تمبر به وکالت‌نامه اخذ می‌گردد در صورت عدم الصاق تمبر دادخواست به مسئولیت وکیل در مقابل موکل رد می‌شود.
ماده ۴- کلیه درآمدهای شرکت‌های سهامی بدون توجه به زیان سال‌های قبل آنها و بدون بخشودگی مشمول مالیات بر درآمد می‌باشد.
ماده ۵- شرکت‌های سهامی که سرمایه پرداخت شده آنها ده میلیون ریال و بیشتر باشد و برای امور تولیدی یا بانکی یا صنعتی یا معدنی یا کشاورزی یا آبیاری و نظایر آن تشکیل شده یا می‌شود و سهام آنها با نام بوده و نیز صاحبان سهام اقلاً ۵۰ نفر باشند مشروط بر اینکه بیلان سالیانه خود را در مجله رسمی و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار منتشر نمایند و یک نسخه از آن را برای هر یک از صاحبان سهام بفرستند معادل شش‌درصد از سرمایه پرداخت شده قطعی از مالیات معاف می‌باشند و نرخ مالیاتی آنها در صورتی که نسبت به سود سرمایه از صدی ۲۵ تجاوز ننماید ۲۵ درصد و در صورت تجاوز این این مأخذ نسبت به مازاد صدی ۵۰ خواهد بود.
ماده ۶- مالیات شرکت‌های هواپیمایی و کشتیرانی خارجی از مأخذ درآمد سالیانه آنها در ایران به وسیله شعب یا نمایندگی آنها به نرخ مندرج در ماده ده دریافت می‌شود.
ماده ۷- از مسافرینی که به خارج کشور مسافرت می‌نمایند صدی سه قیمت بلیط مسافرت آنها به عنوان مالیات به وسیله مؤسسات حمل و نقل دریافت و به ادارات دارایی پرداخت می‌گردد و نیز از کرایه حمل و نقل کالاهای صادراتی که به بنگاه‌ها و مؤسسات کشتیرانی پرداخت می‌شود صدی دو به آن به عنوان مالیات به وسیله بنگاه‌ها و مؤسسان مزبور دریافت و به ادارات دارایی پرداخت می‌گردد.
ماده ۸- مالیات املاک مزروعی براساس مجموع درآمدهای مالک طبق نرخ مذکور در ماده ده دریافت و کلیه دریافتی مالیات محسوب و به درآمد عمومی کشور منظور می‌گردد.
تبصره- نسبت به املاک مزروعی که بعد از ۳۲۸ ممیزی نشده‌اند دولت می‌تواند ممیزی نموده و بر طبق ممیزی جدید مالیات دریافت نماید و این ممیزی از تاریخ قطعیت ملاک وازیر مالیات قرار گیرد.
ماده ۹- سود معاملات استقراضی و رهنی و بیع شرطی و به طور کلی معاملات با حق استرداد به هر عنوان حداقل صد دوازده محسوب می‌شود و در صورتی که در سند معامله بیش از این نوشته شده باشد مبلغ مذکور ملاک وصول مالیات قرار می‌گیرد.
تبصره- صاحبان دفاتر اسناد رسمی موظفند در موقع تنظیم مالیات مقرر در ماده فوق را وصول و قبض مالیاتی صادر نمایند و تا صدی چهار مالیات وصولی بابت حق‌الزحمه به آنان پرداخت خواهد شد.
ماده ۱۰- از درآمد مؤدیانی که برای آنها مالیات مقطوع تهیه نشده به نرخ‌های زیر مالیات دریافت خواهد شد. تا صد هزار ریال صد چهار
از صد هزار ریال تا دویست هزار ریال نسبت به مازاد صد هزار ریال صدی شش
از دویست هزارو یک ریال تا سی‌صد هزار ریال نسبت به مازاد دویست هزار ریال صدی هشت
از سی‌صد هزار و یک ریال تا چهارصد هزار ریال نسبت به مازاد سی‌صد هزار ریال صدی دوازده
از چهارصد و یک ریال تا پانصدهزار ریال نسبت به مازاد چهارصد هزار ریال صدی شانزده
از پانصدهزار و یک ریال تا شش‌صد هزار ریال نسبت به مازاد پانصدهزار ریال صدی هجده
از شش‌صد هزار و یک ریال تا هفت‌صد هزار ریال نسبت به مازاد شش‌صد هزار ریال صدی بیست
از هفت‌صد هزار و یک ریال تا هشت‌صد هزار ریال نسبت به مازاد هفت‌صد هزار ریال صدی بیست و پنج
از هشت‌صد هزار و یک ریال تا یک میلیون ریال نسب به مازاد هشت‌صد هزار ریال صد و سی
از یک میلیون یک ریال تا یک میلیون دویست هزار ریال نسبت به مازاد یک میلیون ریال صدی سی و پنج
از یک میلیون دویست هزار و یک ریال تا یک میلیون پانصد هزار ریال نسبت به مازاد یک میلیون و دویست هزار ریال صدی چهل.
از یک میلیون پانصد هزار و یک ریال تا دو میلیون ریال نسبت به مازاد یک میلیون ریال و پانصد هزار ریال صدی ۴۵
از دو میلیون ریال به بالا صدی ۵۰ ریال
تبصره- کسانی که در آمد سالیانه آنها از ممرهای مختلف از یکصدو بیست هزار ریال تجاوز نکند تا ۳۶۰۰۰ ریال آن از پرداخت مالیات معاف خواهد بود.
ماده ۱۱- قانون چهار درصد مالیات وصولی از طریق آرای کمیسیون‌ها به عنوان پاداش بین نمایندگان کمیسیون و کارمندان ذی‌مدخل در وصول برحسب تشخیص وزارت دارایی تسلیم خواهد شد.
ماده ۱۲- به استثنای درآمدهایی که مشمول مالیات مقطوع می‌باشند سایر درآمدهای مؤدیان با هم جمع و طبق ماده (۱۰) این قانون مشمول مالیات خواهند بود این قبیل مؤدیان مکلفند مالیات هر یک از درآمدهایی که بر طبق مقررات این قانون در ظرف سال تحصیل درآمد باید تأدیه شود و در موعد مقرر پرداخت و تا آخر تیرماه سال بعد با تسلیم اظهارنامه نسبت به مجموع درآمدهای مذکور در بالا مابه‌تفاوت متعلقه را پرداخت کند.
ماده ۱۳- کمیسیون‌های حل‌اختلاف می‌توانند با توجه به وضع مؤدیان و کیفیت امر مؤدیان مالیاتی را از تمام یا قمستی از جرائم و زیان دیرکرد معاف می‌باشند.
ماده ۱۴ – مؤدیانی که بدهی مالیاتی خود را تا آخر اسفند ماه ۳۴ نقداً پرداخت نمایند از تأدیه جریمه و زیان دیرکرد معاف می‌باشند.
ماده ۱۵- موعد تسلیم اظهارنامه مؤدیان مالیات بر درآمد و سررسید پرداخت آنها تا آخر بهمن ماه سال جاری تمدید می‌شود.
ماده ۱۶- این قانون از اول سال ۱۳۳۴ قابل اجرا می‌باشد و کلیه قوانین و مقررات و مخالف آن ملغی است. وزیر دارایی نخست‌وزیر
نایب‌رئیس- فوریت لایحه مطرح است یعنی اگر یک فوریت آن تصویب شد یک شوری خواهد بود آقای شاهکار با فوریت مخالفید (دکتر شاهکار- بلی) بفرمایید.
دکتر شاهکار- عرض کنم آقایان ما مثل اینکه در معنای قانون و واقعیت قانون و قاطعیت قانون و اثر قانون یک سوءتفاهمی داریم (شمس قنات‌آبادی- حسن‌تفاهم داریم) (پورسرتیپ- عدم تفاهم داریم) ما عدم تفاهم داریم لغت بهتری است یا هنوز شاید متوجه این مطلب نشده‌ایم که قانون یک حربه یک آلت بیشتر نیست (قنات‌آبادی- آلت؟) بلی اجازه بفرمایید تا عرض کنم اگر اجازه بفرمایید عین عبارت کتاب را می گذارم جلوی آقایان چون مطلب مال ویکتور هوگو است اثر آن منوط به آن دستی است که اجرا می‌کند اگر یک خنجر برّانی را بدهی به دست یک طفلی یک پنیر پرچکی را نمی‌تواند ببرد ولی اگر بدهیم بدست یک شخص زورمندی مثل آقای شمس قنات‌آبادی با قدرتی که در بازوی ایشان هست تا دسته در شکم آدم فرو می‌کند (قنات‌آبادی- قدرت مغزم بیشتر از دستم است) آن را هم قبول دارم بنابراین قانون به خودی‌خود کاری انجام نمی‌دهد وگرنه بهترین قوانین که از اول دوره بشریت به دنیا آمده است قوانین مقدس اسلام است ما این همه اشکالات که هست به علت این است که دست‌هایی که می‌خواهند این قوانین را اجرا کنند صحیح نیستند من می‌دانم جناب آقای دکتر سجادی فعلاً و آقای دکتر امینی وقتی در شغل سابقه‌شان بودند می‌خواهند واقعاً یک کاری بکنند که وضعیت مالی ایران خوب بشود ولی تعجب می‌کنم که آقای دکتر سجادی که از بهترین مدرسه‌های علمی و اقتصادی بیرون آمده است عقیده‌اش این است که قانون بد است وقتی جنابعالی در دستگاهی هستید که برای وصول شش میلیون سی و شش میلیون تومان باید خرج کنیم بدهید به دستگاه وصول‌تان بهتر این است که ابداً دستگاهی وجود نداشته باشد.
نایب‌رئیس- آقای دکتر شاهکار خواهش می‌کنم در اصل موضوع صحبت نفرمایید.
دکتر شاهکار- به سر خودتان اگر موضوع اصلی داشته باشد (خنده نمایندگان) اگر موضوع اصلی داشت بنده چیزی عرض نمی‌کردم از این جهت عرض می‌کنم چرا با فوریت مخالفم بنده اساس عقیده‌ام همان است که یک روزی آقای ارسلان خلعتبری پشت این تریبون می‌گفت که ما بدبختی‌مان از این است که قانون زیاد داریم و باید قوانین‌مان را کم کنیم و هر روز قانون نیاوریم آقایان شاهدند چندی پیش آقای فروزان آن قانون را آورد ما اصلاح و پافشاری کردیم آقا ما قوانین زیاد داریم این قانون غلط است عواید مملکت کسر خواهد شد و موفق به ازدیاد درآمد نخواهد شد و عده‌ای متمکن در آن قانون معاف شدند (بعضی از نمایندگان- همیشه خواهند شد) قانونی بود که بقا به هیچ‌چیز داشت و به حمدالله نقاب زود از چهره برداشت و معلوم شد که به صلاح و صرفه کشور نیست و از این جهت است که مأمورین وصول شما اطلاع می‌دهند که امسال ۴۰٪ از مالیاتی که وصول می‌شده وصول نشده است اگر یک حسابی باشد آقایان وزرا آقای معاون نخست‌وزیر امثال این اشخاص باید مجازات بشوند که می‌آیند با دستگاه مملکت
بازی می‌کنند و می‌روند قانونی را که شما آورده‌اید جناب آقای دکتر سجادی در حسن‌نیت جنابعالی تردیدی نیست هیچ‌کس قانون بد نمی‌آورد اما قانونی که بدون تأمل آورده شده اجرا نمی‌شود یا اجرا نمی‌شود در دست اشخاصی است که نمی‌گذارند اجرا بشود اما چرا با فوریت مخالفت کردند اگر بنده مثالی بزنم خواهید فرمود که مملکت ما با سایر کشورها قابل‌مقایسه نیست اما مسائل تکنیک و مسائل فنی در تمام دنیا یکی است در فلان اتمسفر در فلان درجه حرارت آب به جوش می‌آید آب مطلق وقتی اتمسفر حرارت را در نظر بگیرند در یوگسلاوی و ایران یک اندازه است قضیه مالیات همین‌طور است اگر بخواهند یک قانون مالیات بر درآمدی ترتیب بدهند در اروپا حداقل یک سال مطالعه می‌کنند در معرض افکار عمومی می‌گذرد دستگاه فنی آن را اتود می‌کند بعد می‌آورند به مجلس از جنابعالی استدعا می‌کنم آقای دکتر سجادی بفرمایید که کدام دستگاه این مطالعات را کرده می‌دانم عجله دارید و لازم دارید ولی وقتی آورده‌اید در مجلس و مجلس یک فوریتش را تصویب می‌کند. بعد شش ماه بعد که من و آقای داراب شاید اینجا نباشیم (خنده نمایندگان) دچار اشکال خواهی شد این است که بنده تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایید که فوریتش برداشته بشود برود مطالعه شود آقای وزیر دارایی هم نظریات خودشان را بدهند کمیسیون دارایی هم مطالعه بکنند ما هم نظریات خودمان را بدهیم و آن وقت این قانون بیاید به مجلس و از تصویب مجلس بگذرد استدعای بنده این است که موافقت بفرمایید فوریتش برداشته شود.
نایب‌رئیس- آقای صفایی موافقید.
(عبدالصاحب صفایی- بله) بفرمایید.
عبدالصاحب صفایی- به نظر بنده جناب آقای دکتر شاهکار به همان بیانات خودشان ملزمند که قبول فوریت بفرمایند که همان استدلالی که فرمودند زیرا یک قانونی را در ظرف یک سال مطالعه و بسیار عدیده در تمام تابستان و روزهای گرم روزی ده ساعت و دوازه ساعت به عنوان آزمایش کمیسیون‌های مشترک مجلسین تصویب کردند یک مدت خیلی طولانی کمیسیون‌های مشترک مجلسین نشستند حالا اگر متخصص هستند یا نیستند همان‌هایی که بودند حالا هم هستندو اینها باید همین لایحه را مطالعه بکند متخصص جدید که برای مطالعه استخدام نمی‌شود همین آقایانی که شش ماه نشستند مطالعه کردن همان دستگاه وزارت دارایی که این قسمت را مطالعه کرده باید اینها را هم مطالعه بکند (پورسرتیپ- چه اشکالی دارد که متخصص از خارج بیاورید مطالعه کند؟) مجلس شورای ملی و مجلس سنا منتخب‌شان که در امور مالی وارد بودند در جلسه شرکت کردند یک قانون مالیات بر درآمد به آن صورت که آقایان اطلاع دارند نوشتند رفت در دستگاه اجرا در دستگاه اجرا اشکالاتی به نظرشان رسید چون قانون قانون آزمایشی بود این قسمت تهیه شد و آمد به مجلس و به عقیده من یک شور کافی است زیرا یک قانونی است که یک سال اول عمل شده و بعد هم آزمایش شده پس از آزمایش طرح جدیدی تهیه شده با یک فوریت که برود به کمیسیون اشکالی ندارد چون معنای یک فوریت این است برود به کمیسیون مجال هست لایحه اگر دو شوری باشد دو دفعه می‌رود وقتی یک شوری شد یک دفعه می‌رود بنابراین یک فورتی کافی است دست آقایان برای دادن پیشنهاد و اظهارنظر باز است منتهی تصویبش سریع‌تر می‌شود و این دغدغه که پرداخت مالیات آیا طبق قانون سابق خواهد بود و یا طبق قانون جدید از بین می‌رود ولی بنده یک ایرادی به این لایحه دارم بنده معتقدم که این لایحه آزمایشی بوده آقای وزیر دارایی وقتی که لایحه را آزمایش کردید و آوردیم نتیجه آزمایش را به مجلس باید همه لایحه را بیاورند نه ۱۶ ماده آن را به این رت ایت از لحاظ آیین‌نامه و نظامنامه صحیح نیست در قانون آزمایشی یک کلمه را نمی‌توانید پیش و پس کنید لایحه شما ۱۶ ماده است هر ماده به ۱۶ ماده اشاره کرده است و هر اشاره ۱۶ تبصره و ماده را لغو کرده است جنابعالی الان که قانون در حال آزمایش را مطالعه کرده‌اید و به مجلس آورده‌اید باید از حال آزمایش آن را دربیاورید به عقیده من این اصلاحاتی که دارید ضمیمه اصل لایحه بکنید اصل لایحه را به مجلسین بیاورید به شما قول می‌دهم که حداکثر کوشش را برای فرویت و تصویب آن رعایت کنند و تمام کنید وگرنه از لحاظ اصول آزمایش اندر آزمایش صحیح نیست.
صارمی- پس با فوریت مخالف بودید.
نایب‌رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی (دکتر سجادی)- جناب آقای صفایی دلایل فوریت را توضیح فرمودند (دکتر شاهکار- با اصل مخالف بودند و با فوریت موافق) با فوریتش موافق بودند این بیان آقای دکتر شاهکار این‌طور معلوم می‌شد که منظور دولت این است که این لایحه اصلاً به کمیسیون نرود در صورتی که هیچ همچون چیزی نیست همان‌طور که آقای صفایی فرمودند به کمیسیون خواهد رفت و جنابعالی و سایر آقایان تشریف بیاورند هر توضیحی که بیاورند بنده عرض خواهم کردو به هر صورت که در آنچه تصویب شد به مجلس شورای ملی می‌آید چیزی نیست که بخواهیم در یک مدت خیلی کوتاهی بدون غور و بررسی کافی به این کار رسیدگی شود و اما مطلبی را که جناب آقای صفایی فرمودند که دولت لایحه آزمایش شده‌اید را نتیجه آزمایشش را بیاورد خدمت آقایان این ۱۶ ماده است که کاری به این لایحه آزمایش شده ندارد ۱۶ ماده است که به نظر دولت از حیث افزایش درآمد لازم است و همان‌طوری که آقای دکتر شاهکار فرمودند دستگاه وصول این طور استنباط کردند که لایحه‌ای که فوراً در دست اجرا است نسبت به آنچه که در دست اجرا بود درآمدش کمتر است (بعضی از نمایندگان- مسلم است) به این جهت در نظر است که ۱۶ ماده تصویب شود و هر وقت که لابحه تصویب شده در کمیسیون‌های مشترک هم به مجلس آمد رسیدگی خواهد شد و هر نظری که آقایان داشته باشند آن را اجرا می‌کنیم.
نایب‌رئیس- بنابراین اعلام رأی می‌شود نسبت به فوریت این لایحه.
۱۲- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
نایب‌رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه ساعت ۹ صبح اول رأی می‌گیریم به فوریت این لایحه و بعد هم پیشنهادات لایحه اعتبار انتخابات طرح می‌شود.
(مجلس نیم ساعت بعدازظهر ختم شد)
نایب‌رئیس مجلس شورای ملی- اردلان