مذاکرات مجلس شورای ملی ۹ آبان ۱۳۳۳ نشست ۶۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۸۳۵
۵شنبه ۱۳ آبان ماه ۱۳۳۳
سال دهم
شماره مسلسل ۶۰
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۶۰
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۹ آبان ۱۳۳۳ نشست ۶۰
فهرست مطالب:
مذاکرات مجلس شورای ملی. صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه 9 آبان ماه 1333.
فهرست مطالب:
- ۱- طرح صورت مجلس جلسات ۲۸ و ۲۹ مهر. ۲- بیانات آقای نایب رئیس دائر به نگرانی از بی اطلاعی از هواپیمای والاحضرت شاهپور علیرضا. ۳- بیانات آقای نایب رئیس در باره روز تشکیل ملل متحد. ۴- بیانات قبل از دستور، آقایان: مهدوی، رضائی (ضمناً طرحی تقدیم نمودند)، دولتشاهی، نقایت، شوشتری. ۵- تقدیم چهار فقره سؤال بوسیله آقایان: اردلان، دولت آبادی و کریمی. ۶- تقدیم طرح دو فوری راجع باجازه پرداخت حقوق و هزینه کل کشور در دو ماهه مهر و آبان و طرح و تصویب دو فوریت و اصل طرح. ۷- تقدیم سه فقره لایحه بوسیله آقای وزیر جنگ. ۸- اعلام تصویب صورتمجلس جلسات ۲۸ و ۲۹ مهر. ۹- طرح و تصویب فوریت لایحه بیست میلیون ریال اعتبار وزارت جنگ. ۱۰- ختم جلسه بعنوان تنفس.
مجلس دو ساعت و ده دقیقه پیش از ظهر بریاست آقای نورالدین امامی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
- طرح صورت مجلس جلسات ۲۸ و ۲۹ مهر
(۱- طرح صورت مجلس جلسات ۲۸ و ۲۹ مهر)
نایب رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (بشرح زیر خوانده شد.)
غائبین با اجازه، آقایان: دکتر سید امامی، حشمتی، بیات ماکو، مصطفی ذوالفقاری، دکتر جزایری، جلیلوند، احمد صفائی. غائبین بی اجازه، آقایان: کدیور، صفائی. زودرفتگان با اجازه، آقایان: عرب شیبانی ۱۵ دقیقه، شیبانی ۱۵ دقیقه. غائبین در رأی، آقایان: اسفندیاری یک رأی، ارباب یک رأی، گیو یک رأی.
نایب رئیس- نسبت بصورت جلسه‌های چهارشنبه و پنجشنبه اگر اعتراضی هست بفرمائید. آقای بوربور.
بوربور- آقای جلیلوند مریض هستند (مسعودی: با اجازه بودند) اگر با اجازه بودند عرضی ندارم.
نایب رئیس – آقای اردلان.
اردلان- بنده بعد از صورتجلسه عرضی دارم.
نایب رئیس- آقای ارباب.
ارباب- در بیان بنده مختصر افتادگی داشت که به تندنویسی می‌دهم اصلاح کنند.
نایب رئیس – در حدود بیانات خودتان اگر باشد اشکالی ندارد، چون عده برای رأی کافی نیست تصویب صورت مجلس بعد اعلام می‌شود.
- بیانات آقای نایب رئیس دائر به نگرانی از بی اطلاعی از هواپیمای والاحضرت شاهپور علیرضا
(۲- بیانات آقای نایب رئیس دائر به نگرانی از بی اطلاعی از هواپیمای والاحضرت شاهپور علیرضا.)
نایب رئیس – دو موضوع هست که بایستی بعرض آقایان نمایندگان محترم رسیده باشد این چند روز بواسطه عدم اطلاع از هواپیمای والاحضرت شاهپور علیرضا عموم ملت ایران نگران هستند (صحیح است) اینجانب از طرف نمایندگان معظم بنام ملت ایران با ابراز تأسف از این پیش آمد امیدوارم هر چه زودتر با رسیدن مژده سلامتی والاحضرت ذات مقدس شاهنشاه محبوب و عزیز ما شادمان و ملت ایران نیز از نگرانی خارج شوند. (انشاءالله.)
- بیانات آقای نایب رئیس در باره روز تشکیل ملل متحد
(۳- بیانات آقای نایب رئیس در باره روز تشکیل ملل متحد.)
نایب رئیس – خاطر آقایان محترم مسبوق است روز یکشنبه گذشته مصادف با روز تشکیل سازمان ملل متحد بود که در ۹ سال قبل در چنین روزی منشور ملل متحد بامضاء رسید و کلیه کشورهای عضو سازمان روز مزبور را بنام روز مخصوص سازمان ملل جشن می‌گیرند و چون منظور از تشکیل سازمان ملل متحد صلح جهان و رعایت حقوق ملل می‌باشد ملت ایران هم که عضو سازمان ملل متحد بوده و در هر دوره از ادوار تاریخ پرافتخار خود همواره خواهان صلح و صفا و دوستی با عموم ملل جهان بوده و نسبت باین سازمان هم از بدو تشکیل آن همیشه مساعدت و پشتبانی نموده (صحیح است) در این جشن عمومی هم ملت ایران شرکت می‌نماید (صحیح است) بنده با اجازه آقایان نمایندگان محترم بنام ملت ایران این روز بزرگ تاریخی را با نهایت صمیمیت بعموم ملل متحد در تأمین و بقاء صلح عالم و حفظ حقوق ملل انشاءالله توفیق کامل حاصل نماید (انشاءالله).
- بیانات قبل از دستور، آقایان: مهدوی، رضائی (ضمناً طرحی تقدیم نمودند)، دولتشاهی، نقایت، شوشتری
(۴- بیانات قبل از دستور، آقایان: مهدوی، رضائی (ضمناً طرحی تقدیم نمودند)، دولتشاهی، نقایت، شوشتری.)
نایب رئیس- چون مقام ریاست در چند جلسه قبل نوبت آقایانیکه قبل از دستور اسم نویسی کرده بودند با اجازه مجلس حفظ کرده‌اند این است که آقایان باید اجازه بفرمایند که قبل از دستور صحبت بشود. آقای سعید مهدوی.
نقابت – بنده اخطار دارم (مشایخی: دستور، آقا عموم مستخدمین منتظرند)
نایب رئیس- عرض کنم بنده خودم از اشخاصی هستم که مخالفم نوبتهای قبل از دستور برای جلسات بعد محفوظ بماند هر جلسه برا ی همان جلسه باید اسم نویسی بشود (صحیح است) ولی باحترام امر مقام ریاست من ناچارم امریه ایشان را امروز اجرا کنم.
عبدالرحمن فرامرزی- برخلاف آئین نامه‌است تا آئین نامه عوض نشود هیچ کس حق ندارد تصمیم بگیرد.
نایب رئیس – جناب آقای فرامرزی آقا فراموش نفرمائید مجلس است آنروز هم که مقام ریاست فرمودند مجلس تأیید کرده و امر مجلس مافوق قانون است اراده مجلس قانون است.
فرامرزی- مجلس رأی نداده، رأی مجلس تشریفاتی دارد.
نایب رئیس – ولی تأیید کرده.
عبدالرحمن فرامرزی- وقتیکه رئیس مجلس آئین نامه را رعایت نمی‌کند کی می‌خواهد آئین نامه را رعایت بکند؟ چرا اجازه نمی‌دهید اخطار بکنند؟
نایب رئیس – آقای فرامرزی به آقا تذکر می‌دهم.
عبدالرحمن فرامرزی- حق ندارید.
نقابت – اخطار نظامنامه مقدم است.
نایب رئیس – طبق چه ماده‌ای؟
نقابت – ماده ۲۲ راجع بمذاکرات قبل از دستور آئین نامه را ملاحظه بفرمائید در هر مذاکره‌ای اخطار بر هر مذاکره مقدم است مخصوصاً بمذاکرات قبل از دستور آقای نقیب آنجا تشریف دارند مشاور حقوقی الان ماده را بشما میگویند.
نایب رئیس – اجازه بفرمائید ماده ۷۹ و ۸۰ که راجع باجازه نطق و نطق قبل از دستور است قرائت می‌شود. (بشرح زیر خوانده شد.)
- ماده ۷۹- هر یک از نمایندگان برای نطق باید قبلا از رئیس مجلس تحصیل اجازه کند و بنوبت خود روی کرسی خطابه مطلب خود را اظهار نماید مطالب مختصر را ممکنست نمایندگان در محل خود ایراد نمایند مگر اینکه رئیس اجازه نطق در غیر از کرسی خطابه را ندهد.
- ماده ۸۰- هر یک از نمایندگان که مطلب مهمی داشته باشد و بخواهد باستحضار مجلس برساند می‌تواند قبل از شروع بدستور و یا آخر جلسه با اجازه رئیس و رعایت نوبت بعنوان نطق قبل از دستور یا بعد از دستور مطلب خود را اظهار نماید هر کدام از دارندگان اجازه نطق می‌تواند حق خود را تماماً یا بعضاً بیکنفر دیگر تفویض و واگذار نمایند مجموع این قبیل نطقها در هر جلسه نبایستی از سه ربع ساعت تجاوز نماید مگر با اجازه مجلس.
مسعودی- ماده ۸۱ را هم بخوانم؟ (نقابت: بله بقیه موا د را هم بخوانید.)
نایب رئیس – آقای نقابت ملاحظه فرمودید با اجازه رئیس است.
نقابت- توضیح دارم.
نایب رئیس – بفرمائید.
نقابت – عرض کنم توضیح بنده این است که اینجا مسئله این نیست مطلب این نیست که بنده صحبت بکنم یا آقای سعید مهدوی ولی اگر یک سابقه‌ای اینجا بماند ممکن است که بعدها سوءاستفاده بشود و آئین نامه از بین برود در آئین نامه مقر راست که نطقهای قبل از دستور را هر کس زودتر بمجلس آمد و تحصیل اجازه کرد برای آن جلسه حق دارد (صحیح است) هر گاه در یک جلسه با تأیید مقام رئیس محترم مجلس شورایملی نوبت خود را برا ی جلسه دیگر حفظ کنند لااقل برای یک جلسه‌است در جلسه ۲۵ مهر ماه ۳۳ سه نفر از آقایان احازه نطق قبل از دستور کرده ان و بعد از آن چهار جلسه رسمی مجلس تشکیل شده (صحیح است) اگر شما اجازه ۲۵ مهر را برای چهار جلسه بعد عملی بفرمائید این برخلاف آئین نامه‌است این است که بنده خواهش می‌کنم که رأی بگیرید که لااقل اگر هم اجازه میفرمائید با رأی مجلس باشد (صحیح است).
نایب رئیس- قبل از اینکه آقا فرمایشاتی بفرمائید عر ض کردم که بنده خودم از اشخاصی هستم که صددرصد مخالفم که اجازه‌ها برای جلسات بعد محفوظ بماند ولی باحترام امر مقام ریاست آقایان هم اجازه بفرمائید (صحیح است) که امروز این ترتیب حفظ بشود و در جلسات آینده اصلا نخواهم گذاشت نوبه‌ها محفوظ بماند برای جلسات بعد و حالا اجازه بفرمائید صحبت کنند (صحیح است) آقای مهدوی بفرمائید.
سعید مهدوی- قبل از اینکه شروع کنم بعرایضم با نظر آقای نقابت مخالفم.
نایب رئیس – آقا فرمایشات خودتان را بفرمائید.
مهدوی- اصولا کسی وقتی تشریفات را انجام داد و صبح زود آمد اسم نوشت مجلس است که تشخیص می‌دهد آنروز کارهای مهمتری هست و نطقهای قبل از دستور مجاز می‌باشد یا مجاز نیست ولی وقتی رئیس مجلس اعلام کرد و مجلس هم قبول کر د برای جلسه بعد در جلسه بعد هم همان کارهای مهم همان وظیفه‌ها بوده‌است که باز هم آقای رئیس اعلام فرموده‌اند که حق محفوظ است بنده که در چند جلسه قبل که قبل از دستور ثبت نام کردم مطالبی داشتم که می‌بایست همان روزهائی که نفت مطرح بود عرض کنم و حالا دو سه دقیقه بیشتر از وقتم استفاده نمی‌کنم و بقیه- اش را داده‌ام به آقای رضائی که اسم هم نوشته‌اند واین قضیه حل میشودو آن مطلب این بود که در گفتگوهای نفت که اینجا می‌شد یک قضیه برای من روشن نشد خیلی علاقمند بودم که این مطلب روشن بشود و آن قضیه این بود که در موقع خلع ید شرکت سابق نفت تشکیلات مرتبی داشته‌است و ما هم همان موقعی که این قانون ۹ ماده‌ای را به تصویب رساندیم و مأمورین رفتند برای تحویل گرفتن این دستگاه حتماً یکصورت مجلسهای تحویلی در آنجا موجود است بنده می‌خواستم که از آقا ی وزیر دارائی خواهش کنم که این قضیه را برای ما روشن بفرمایند که روز تحویل ما چه تحویل گرفتیم و روزی که بکنسرسیوم تحویل می‌دهیم چه تحویل می‌دهیم (کاشانی: و در مقابل چیزهائی که تحویل می‌دهیم بکنسرسیوم چه می‌گیریم؟) ما انبار داشتیم، مخازن بنزین داشتیم، لباس و همه چیز بوده درافواه خیلی شایع است که این موضوع خیلی بجا است که آنچه که امروز بکنسرسیوم تحویل داده می‌شود صورت تحویلی را تهیه کنید که با آن صورت مجلس اولیه مقایسه شود و در نظر بگیریم که یک صورتی برای اطلاع مجلس داده شود تا معلوم شود در این مدت چه حیف و میلهائی شده و خدا کند که حیف ومیل هم نشده باشد ولی این برای اطلاع مردم خیلی مفید است (کاشانی: می‌دهیم بکنسرسیوم چه می‌گیرند) دیگر عرض بنده این بود که در روزنامه‌ها دیده می‌شود که وزراء در وزارت خارجه جمع می‌شوند که برای کارهای عمرانی مملکتی و برای اصلاح مملکت تصمیماتی بگیرند بنده از جناب آقای وزیر دارائی استدعا می‌کنم که مخصوصاً در نظر داشته باشند که باید در برنامه اصلاحاتی راه آهن شاهرود بخراسان در درجه اول منظور بشود که باید حتماً اعتبارش تأمین بشود (پناهی: مال آذربایجان هم) (ارباب: بندرعباس را هم بفرمائید)مسافرینی که می‌آیند میگویند با تانک بایستی از اینراه عبور کرد و اینراه هم تنها راهی است که خیال می‌کنم که تفاوت ضرر جاهای دیگر راه آهن را بدهد اینرا هم استدعا می‌کنم آقای وزیر دارائی در نظر بگیرند (احسنت).
نایب رئیس – آقای رضائی.
رضائی- مطالبی که امروز بعرض نمایندگان محترم می‌رسد خواسته میلیونها مردم زحمتکش و محروم این کشور است. مردمی که سالیان دراز بامید درمان دردها و آلام خود چشم مساعدت و همکاری بمرکز دوخته و جز ثمن بخشی بهره دیگری نداشته‌اند. (صحیح است) چه بسیارند مراکز آبادی که در نتیجه بی اعتنائی مرکز نامشان از جغرافیای ایران محو گردیده (صحیح است) و چه بسیارند مردم بینوا و ستم کشیده‌ای که قربانی مطامع ساکنین طهران گردیده‌اند. گمان نمی‌رود نیازی بذکر دلیل باشد که تمرکز از اندازه نسبت بولایات بصلاح مملکت نیست (صحیح است) و باید باقداماتی دست زد بوسائلی متشبث شد تا این رویه نامطلوب متروک و توجه بیشتری باوضاع ولایا ت بشود. عطف توجه بیک نقطه و تمرکز تمامی قوای تولیدی و ثروت مملکت در یک محل همآهنگی اقتصادی را پایمال کرده و دیر یا زود شیرازه پیوستگی و همبستگی بین نقاط مختلفه کشور را از هم می‌گسلد (صحیح است). پیروی از این روش نه تنها مملکت را از نظر اقتصادی ضعیف می‌کند بلکه روح استقلال و اعتماد بنفس را در مردم شهرستانها کشته و حس رقابت و پیشرفت را از بین می‌برد. (صحیح است) و آنها را بعروسکهای بی اراده‌ای تبدیل می‌کند که بمیل و خواسته متصدیان امور در مرکز می‌رقصند و یا از حرکت باز می‌ایستند. و نتیجه اینگونه مردم از هر گونه سعی و کوشش برا ی بهبود وضع خود و محیط خود خودداری می‌کنند و همواره سعی می‌نمایند خود را بمرکز نزدیک کنند تا آنها هم در زمره گردانندگان عروسکها باشند. با استعدادها که بواسطه نبودن محیط مساعد و مناسب برای پرورش آنها در شهرستانها از بین رفته (صحیح است) و چه بسیار ایده‌ها و نظریات صائب که بواسطه عدم توجه باصاحبان خود در زیر خاک خفته‌است (صحیح است). تا کی باید شهرستانها فدای طهران خواب آلود و بیست میلیون مردم شهرستانها قربانی مطامع مردم تهران باشند (صحیح است) تا کی باید جزئی ترین امور شهرستانها در مرکز و باراده پشت میزنشینان نازپرورده تهران انجام پذیرد (صحیح است) و عده معدودی که از درد مردم ولایات بیخبر هستند مقدرات آنها را در دست داشته باشند (صحیح است) ساختن مدرسه در سبزوار مستلزم کسب اجازه از مرکز است.
نصب کارخانه در گرگان مستلزم دریافت پروانه از مرکز است (مهندس اردبیلی: آب خوردن را بفرمائید.) احداث یک خیابان در آذربایجان مستلزم کسب جلب موافقت مرکز است. چرا باید تاجر بندرعباسی برای خرید قماش از خارج مجبور بگشایش اعتبار در مرکز باشد؟ (احسنت، احسنت) بطوری دست مردم را در شهرستانها بسته‌اند که مجبورند برا ی انجام کوچکترین کارشان بمرکر مراجعه کنند (صحیح است) اختیارات ناقص و محدودی هم اگر گاهی بمأمورین دولت در ولایات داده می‌شود به علت بیشخصیتی آن مأمورین بلااثر می‌ماند (صحیح است) با این وصف البته جای تعجب نیست تهرانی که سی سال پیش حدودش از خیابانهای سپه امیریه و ری و مولوی تجاوز نمی‌کرد امروز دامنه وسعتش از شهر ری بشمیرانات و از تهران نو تا کرج کشیده شده باشد (مهندس اردبیلی: ۳۰ کیلومتر) و درهمین مدت بنادر و شهرهای معروفی مانند بوشهر و عباسی و بافت و فسا ولار و لنگه روزبروز خرابتر و کم جمعیت تر شده باشد. (صحیح است). و سیستان که روزی انبار غله ایران بوده‌است بصحرائی خشک و سوزان تبدیل شده باشد (آفرین) منظور جلوگیری از پیشرفت تهران نیست بلکه مقصود ایجاد همآهنگی و توازن در نقشه‌ها و جلوگیری از تمرکز کلیه کارهای عمرانی و قوای تولیدی در مرکز است. باید سعی کرد همه با هم جلو بروند تا تعادل بهم نخورد (مهندس اردبیلی: اگر بگذارند) این یک اصل مسلم است که بهتر است وضع عمومی کشور و کلیه طبقات مردم یک درصد بهتر شود تا اینکه وضع یک نقطه بخصوص صددرصد بهبودی یابد ولی سایر نقاط (مهندس اردبیلی –این خرابه‌ها را بفرمائید) بدتر و یا بهمان حال سابق بمانند.
فرض کنیم موفق شدند فقر و بدبختی را در مرکز از بین بردند ولی مادام که بی نوائی و بیکاری بر شهرستانها حکومت می‌کند خواب راحت در تهران امکان نخواهد داشت (صحیح است) نمایندگان محترم همه شما بخوبی از وضع رقت بار واسف انگیز ولایات اطلاع دارید، ویرانی و خرابی و بیکاری، فقر و بدبختی در شهرستانها روزبروز بیشتر می‌شود (صحیح است) اعتباراتی هم اگر در گذشته برای امور تولیدی و عمران و آبادی اختصاص داده شده‌است اثرات آن امروز بصورت افزایش موجودی حسابهای بانکی متصدیان امور و ساختمانهای عظیم شهری و ویلاهای ییلاقی متعلق به آنها در تهران بچشم می‌خورد. بگمان من اکنون هنگام آن رسیده‌است که نازپروردگان تهران از خواب گران بیدار شوند (مهندس اردبیلی: بیدار نمی‌شوند) باطراف و اکناف کشور توجه کنند و کاری کنند که روح اعتماد بنفس و ابتکار در مردم شهرستانها تقویت شود و فقر و بیکاری از ولایات ریشه کن گردد. باید کاری کرد تا قوای انسانی و منابع طبیعی موجود در شهرستانها که عاطل و باطل مانده‌است مورد استفاده قرار گیرد (مهندس اردبیلی: مأمورین دزد را باید بردارند) سطح زندگانی مردم شهرستان ما ترقی کند. هر قدر مردم شهرستانها بی نیازتر، ثروتمندتر، سالمتر و باسوادتر باشند، بهمان اندازه قدرت مادی و نیروی معنوی کشور افزایش یافته‌است باید کاری کرد که مردم ولایات باوضاع محلی خود دلبستگی پیدا کرده و بدانند با سعی و کوشش می‌توانند وضع خود را بهتر کنند (مهندس اردبیلی: اگر بگذارند) و حتی با مرکز در شئون مختلفه اجتماعی رقابت نمایند. چرا باید بهترین متخصصین ما در رشته‌های مختلف همه در تهران جمع شوند؟ و چرا باید کلیه وسائل راحتی و آسایش در مرکز تمرکز پیدا کند؟ و چرا باید تقریباً تمامی اعتبارات عمرانی در۱ مرکز خرج شود. (صحیح است) اکثریت مردم این مملکت از ابتدائی ترین وسائل زندگی محرومند (صحیح است) و بعلت عدم توجه به امور تولیدی و سوء سیاست اقتصادی توانائی مالی اکثریت مردم و قدرت اقتصادی کشور به اندازه‌ای ضعیف شده‌است که انجام هر گونه اصلاحی را محال ساخته‌است (صحیح است). تقویت بنیان اقتصادی کشور و بنیه مالی مملکت نیز جز از طریق ایجاد و تشویق و تقویت امور تولیدی میسر نیست. سالهاست مردم محروم این مملکت به امید فردای روشن و امیدبخش و زندگانی مرفه و آسوده زیسته‌اند، و رنج امروز را به امید آسایش فردا تحمل کرده‌اند. امروز همه مردمی که در گوشه و کنار کشور در زیر تازیانه فقر و مسکنت جان می‌کنند و با هیولای بیکاری و نداری دست بگریبانند برای نجاتشان چشم بشما نمایندگان محترم دوخته –اند بیائید و بخواسته این مردم نجیب که با تحمل تمام بدبختیها باز هم وفاداری خود را به رژیمشان وعلاقه خود را به مملکتشان باثبات رسانیده‌اند جواب مثبت بدهید و کاری کنید که رنگهای پریده سرخی خود را و دیان بیفروغ درخشندگی خود را بازیابند. بمنظور تأمین این نظر و بمنظور تقویت بنیان اقتصادی کشور و برآوردن انتظارات اکثریت مردم مملکت جمعی از همکاران گرامی این افتخار را بمن داده‌اند تا طرحی را که تهیه شده‌است با قید دو فوریت تقدیم مقام ریاست مجلس شورای ملی نمایم باشد که با کمک و معاضدت سایر همکاران مانعی از سد راه پیشرفت و ترقی مردم شهرستانهای این مملکت برداشته شود.
نایب رئیس- آقای رضائی وقت آقا تمام شد.
رضائی- آقای صفائی پنج دقیقه از وقت خودشان را به بنده مرحمت میفرمائید.
عبدالصاحب صفائی- سه دقیقه موافقم.
نایب رئیس – بفرمائید.
رضائی- طرحی که تهیه شده‌است باطلاع مجلس می‌رسد بمنظور تقویت بنیان اقتصادی کشور و ازدیاد قدرت تولید مملکت و بمنظور ایجاد کار و فعالیت در شهرستانها و جلوگیری از ویرانی بیشتر ولایات ما امضاء کنندگان ماده واحده ذیل و تبصره ضمیمه آنرا به قید دو فوریت تقدیم و تقاضای تصویب آنرا داریم. ماده واحده- از این تاریخ ۵۰ درصد از درآمد حاصله نفت (اعم از آنچه بنام مالیات بردرآمد و یا عناوین دیگر دریافت می‌گردد) به نسبت جمعیت بین شهرستانها تقسیم و در اختیار سازمای بنام سازمان ازدیاد قدرت تولید شهرستانها گذارده می‌شود و سازمانهای مزبور موظف خواهند بود که وجود دریافتی را منحصراً برای ایجاد امور تولید از قبیل خرید و تأسیس کارخانجات و توسعه کشاورزی و آبیاری در آن شهرستان بکار انداخته و از آن بهره برداری نمایند (موسوی: این سازمان غیر از سازمان برنامه خواهد بود؟) بله تبصره ۱ آئین نامه اجرائی این قانون واساسنامه سازمان ازدیاد قردت تولید شهرستان و کیفیت تشکیل سازمانهای مزبور با نظارت ودخالت معتمدین محل و حدود اختیارات و وظائف آنها بایستی در مدت یکماه از طرف وزارت اقتصاد ملی تهیه و بمجلس شورایملی تقدیم شود و پس از تصویب کمیسیونهای اقتصاد، برنامه، کشاورزی و دادگستری (و یا کمیسیون مشترکی که از چهار کمیسیون مذکور تشکیل شده باشد) آن آئین نامه و اساسنامه قابل اجراء خواهد بود. این طرح از طرف چهل نفر از همکاران محترم امضاء شده (صحیح است) یقین دارم تصویب این طرح خود بهترین شاهد علاقه نمایندگان محترم بشهرستانها بوده و از مهمترین قدمهای اساسی برای تقویت بنیه اقتصادی و تولیدی کشور خواهد بود (احسنت).
احمد فرامرزی- آقا بنده مخالفم برای اینکه این عایدات مال جنوب است.
عبدالصاحب صفائی- آقای رضائی اضافه هم می‌خواهید تقدیم می‌کنم چون می‌دانستم که فرمایشاتتان در سه دقیقه تمام می‌شود.
نایب رئیس - آقای دولتشاهی.
احمد فرامرزی- آقا جنوب ایران خراب است در صورتیکه این عایدات مال جنوب است شما می‌خواهید بین شهرستانها به نسبت جمعیت تقسیم بکنید اینهم حرف شد بآنجاهائی که توجه نشد جمعیت آن کم شده و همه مهاجرت کرده‌اند حالا هم باز می‌خواهید به نسبت جمعیت تقسیم کنید که آنجاها ویران تر شود.
نایب رئیس- جناب آقای فرامرزی این طرح که مطرح نیست.
احمد فرامرزی- آقا جنوب ایران خرابست واین عایدات هم مال جنوب است می‌خواهید بدهید بخراسان و آذربایجان بجنوب هم بدهید.
نایب رئیس- این طرح که مطرح نیست اجازه بفرمائید وقتی که مطرح شد این مطالب را بفرمائید، آقای دولتشاهی بفرمائید.
دولتشاهی – بالاخره کار نفت در ظل توجهات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و زحمات و فداکاری دولت تیمسار سپهبد زاهدی
احمد فرامرزی- بنده مخالف این طرحم این عایدات باید بمصرف جنوب برسد.
نایب رئیس- مثل اینکه آقایان امروز هم حاضر برای اینکه در جلسه بنشینند و وظیفه شان را عمل بکنند نیستند جناب آقای فرامرزی استدعا می‌کنم ساکت باشید، آقای دولتشاهی بفرمائید.
احمد فرامرزی- آقا بگذارد به اختیار خود دولت، دولت برای هر جا لازم دانست خرج می‌کند.
نایب رئیس- آقا اجازه بفرمائید چند دفعه از شما تقاضا کردم.
دولتشاهی – قانون فروش نفت از طرف نمایندگان مجلس و نمایندگان سنا تصویب شد مجلس شورای ملی با ۳۲۱۳ رأی (نمایندگان: ۱۱۳ رأی) از بس ماشاءالله داد می‌کنند من خودم هم نمی‌فهمم چه می‌گویم صدای خودم بخودم نمی‌رسد و مجلس سنا با ۴۱ رأی (احمد فرامرزی: ثل اینکه ما جزو ایران نیستیم اصلا) آقای فرامرزی از آقا اجازه می‌گیرم که اجازه بفرمائید بنده عرضم را بکنم (احمد فرامرزی: بفرمائید) نظر بصلاح و مصلحت کشور رأی موافق دادند و در واقع اعتماد خودشان را بعمل تیمسار سپهبد زاهدی و دولت ایشان ابراز کردند اینجا یک گله کوچکی آقایان گفتند از آقای امینی بکنم برای اینکه در نطقی که فرمودند هیچ اسمی از مجلسین نیاوردند و ۱۵۴ نفر را فراموش کردندکه اقلا از زحمات و رأی ایشانهم اظهار امتنان بفرمایند (وزیردارائی:در کجا؟) در خوزستان (وزیر دارائی: در خوزستان از آقایان تشکر بکنم از مجلس تشکر کردم) بله اینرا آقایان گفتند که من بگویم نظر دولت نظر مجلس این بود که انشاءالله پس از انجام کار نفت قسمتی از گرفتاریها و بدبختیها را که در این مدت بواسطه دکانی که باسم نفت باز کرده بودند و مملکت را از عایدات نفت محروم کردند که موجب اینهمه فلاکت برای مملکت شد از بین برود. آقایان میدانند در آن زمان اشخاصی بودند که بهر وسیله بود می‌خواستند جناب سپهبد زاهدی را از بین ببرند ولی متأسفانه می‌بینم همین افراد الان هم روی کار هستند (صحیح است)و در تمام امور رخنه کرده‌اند (صحیح است). سابق بر این می‌گفتند بدنام کننده نکونامی چند یعنی یکفرد می‌توانست چندین نفر نکونام را بدنام بکند تا چه رسد باینکه چندین نفر بدنام علاقه داشته باشند که یک نفر نکونام را بدنام کنند روز رژه توی میدان سپه بنده و همین آقای امیر احتشامی خسته شدیم می‌خواستیم برویم یک افسری آمد برای ما راه باز کند وقتی برگشت من خواستم از او اظهار تشکر بکنم دیدم همان افسری بود که توی همین خیابان مرانشان جنجال مصدق -السلطنه دادکه اگر آنروز چند نفر پاسبان کرمانشاهی نوبدند بنده کشته شده بودم (کاشانی: پرونده-هایش از هم جدا است) برنامه تهیه کردن البته بسیار خوب است و برنامه هائی که تهیه می‌شود مسلما قابل تقدیر است ولی باید دقت کرد دید فرق بسیاری است بین تهیه برنامه و انجام آن در این کشور پهناور اینکار صحیح است ولی باید خیلی دقت بشود که این برنامه مثل آن برنامه نشود (صحیح است) مؤسساتی که در این کشور موجود است که تابع هیچکدام از وزارتخانه‌ها نیست معلوم نیست این مؤسسات از کدام حق دولت است اگر از حق حاکمیت است که البته باید دولت با تمام قدرت از آن حمایت بکند و آنها هم بوظائف خودشان عمل بکنند ولی اگر از اعمال تصدی است باید مثل سایر مؤسسات عادی تابع قوانین کشور باشند اختلاف حق حاکمیت و اعمال تصدی کمتر بنفع مردم است چنانچه برای برنامه ملاحظه فرمودید برای هفده میلیارد بودجه کشور بتصدی آقای وزیر دارائی اقلا هفتاد هزار نفر بازرس و مسئول هست از کمیسیون بودجه گرفته تا دیوان محاسبات رؤسای محاسبات نظار خرج و بازرسهای هر وزارتخانه ولی برای ۲۵ میلیارد مخارج برنامه تاکنون هیچ مسئولی وجود ندارد اگر یک خورده دقت بفرمائید در کمیسیون برنامه ملاحظه میفرمائید که اکثر برنامه‌ها بکلی از بین رفته امیدوارم دقتی بشود شاید آنها هم قادر باشند جلوگیری از این خرابکاریها کرده باشند چون در نظر داشتم که یک قسمت از وقتم را بجناب آقای نقابت تقدیم بکنم جلوی حرفهایم را تا حدی می‌گیرم (صحیح است) یک نکته دیگری که می‌خواستم عرض کنم این بود که باز یک مردمی در اطراف آقایان رأی دهندگان این دفعه و مخالفین آن دفعه ملاحظه فرمودید که یک لاطائلاتی طبق نشریه هائی که چاپ می‌شد منتشر کرده- اند (بلندتر بفرمائید) با کمال تأسف استعداد خیلی بلند حرف زدن را ندرام عرض کنم حضورتان اینجا ناچار شدم برای دفعه اول با اینکه عادت ندارم بخودستائی عرض کنم که بنده از ابتدای عمرم مخالف با بیگانگان بودم و در ردیف آزادیخواهان بودم اجتماع اول در مسجد سپهسالار از آن عده فقط آقای دهخدا زنده‌اند که ما آنجا جنگ کردیم در جنگ مجلس بنده اینجا بودم در جنگهای سالارالدوله بودم در جنگ بین المللی اول بقدری فشار آوردند که بآقای ناصرالسلطنه حاکم کرمانشاه که بنده را صریحاً تسلیم روسها کردند عین مراسله‌ای که آقای ناصرالسلطنه نوشته‌اند و بنده را تسلیم روسها کرده‌اند قرائت می‌کنم «امیرالامراء العظام فرج الله خان حاکم کنگاور ۷ نفر اشخاص ذیل که از کرمانشاه تبعید شده‌اند، ابوالفتح قوام الایاله معتمدالتجار (که همین آقای صباح کازرونی است که در تبلیغات کار می‌کرد) این شش نفر را تحویل گرفته تسلیم کماندان آنجا نمائید که قزوین خواهند برد» قبض رسید بدهید بیاورند» این تاریخ درست مساویست با تاریخ ۱۳۳۳ که موقع جنگ بین المللی اول است و بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم که اینرا در جوار توصیه سفارت انگلیس از مصدق السلطنه امر بضبط بفرمایند (احسنت).
نایب رئیس – ۵ دقیقه وقتشان برای آقای نقابت باقمیانده بفرمائید.
مشایخی- آقای نقابت صحبت جنابعالی خلاف آئین نامه‌است.
نقابت – از فقدان اسف انگیز برادر والاگهر اعلیحضرت همایون شاهنشاهی (شوشتری: فقدان نیست، بی خبری است) بطور موقت اظهار تأسف می‌کنم (صحیح است) جوانی پاکدامن، مهربان، وطنخواه، علاقمند بسعادت ایران (صحیح است) و بلند همت. و انشاءالله نخواهیم گفت که بلند همت بود (آفرین) اشتغال بزراعت و تولید و ثروت خود غریزه ایست که نماینه استقلال فکر و اتکاء بنفس است مخصوصاً بازار عین و کارگران و کشاورزان بسیار مهربان و سخی بوده (صحیح است) و حتی در دیرگاه و موقع بارندگی برای نجات دادن یک مریض مسلول حرکت کرده‌است (صحیح است) خاندان جلیل سلطنت و رجال مؤثر مملکت امیدوارم باین نکته توجه کنند که آنها تنها مالک نفس و جان خود نیستند (صحیح است) بلکه ملت و جامعه مملکت در وجود آنها ذیحق است (صحیح است) و باید باقدامات و مسافرتهائی مبادرت نکنند که احتمال خطر در آن برود اگر در این مطلب پافشاری کنیم واین امر را بصورت قانونی درآوریم که بتوشیح ملوکانه برسد تصور می‌کنم که بجا و بموقع است (صحیح است) و حمل بر تملق و خوشامد نخواهد شد مطلب دیگر اینکه در هر گوشه‌ای از مملکت که کسی گرفتار در دو محنت بود می‌گفتند سخن کوتاه کن صحبت نفت در میان است (صحیح است) (کاشانی: حالا این بهانه هم دیگر از بین رفته الحمدالله) اگر مظلومی مورد تعدی ژاندارمری واقع می‌شد یا کسانی گرفتار مأمورین دارائی بودند مثل مردم خوزستان که حتی غیر قانونی بهره مالکانه را از نخلی یکریال به یازده ریال ترقی دادند و هر قدر شکایت و ناله کردند تلگراف کردند و حضور جناب آقای وزیر دارائی تقدیم کردم گفتند ایشان گرفتار کار نفت هستند امیدوارم که این داستان خاتمه یافته باشد و واقعا بقول روزنامه طلوع دکان نفت بسته شده باشد بحمدالله دیروز هم آقای دکتر امینی موفق شدند بخوزستان تشریف ببرند (کاشانی: نطقی بسیار شیوائی هم فرمودند) و هر چقدر هم از ایشان خواهش کردیم که یک هفته آنجا بمانند و دردهای مردم را برسند بدبختانه توقف نکردند (کاشانی: ایشان بدردها کاری ندارند) فرمودند که هزاران تلگراف پس از حل قضیه نفت از خوزستان مردم آنجامخابره کرده اندودیروزهم احساسات پرشوری مردم خوزستان نشان دادند (کاشانی: بیچاره‌ها) ولی متأسفانه آقای دکتر امینی از مردم خوزستان و کسانیکه سه سال در آنجا رنج کشیدند بهیچوجه در این جشن و سرور کسی را دعوت نکردند و شرکت ندادند (وزیر دارائی: از کی ها؟)
نایب رئیس – جناب آقای نقابت ۵ دقیقه وقت آقا تمام شد.
نقابت – اگر اجازه بفرمائید ۱۰ دقیقه دیگر صحبت می‌کنم.
نایب رئیس – متأسفانه چون شخص دوم هستید نمی‌شود اجازه داد نفر سوم آقای صفائی هستند اگر ایشان موافقت بکنند می‌شود.
نقابت – بنده بوکالت از طرف آقای دولتشاهی صحبت کردم و بوکالت آقای دولتشاهی استدعا می‌کنم که با اجازه مجلس ده دقیقه دیگر اجازه بفرمائید.
نایب رئیس – آقای شوشتری بفرمائید.
شوشتری – بسم الله الرحمن الرحیم، از جناب آقای صفائی که وقت خودشان را به بنده مرحمت فرمودند تشکر می‌کنم امروز بنده عرض دیگری داشتم و دو موضوع مهمتری می‌خواستم صحبت بکنم ولی چون پیش آمد حرفها طوری شد که از نظر مملکت ناچارم با استدعا با ترحم با طلب بخشایش از جناب آقای رضائی این عرایض را بکنم عرض کنم بنده هم وکیل ولایاتم وکیل گرگانم و میدانم تمام ولایات محتاج باصلاحاتند بند مملکت ایران که عبارت است از ولایات و شهرها و بخشها بدن انسان دو چشم دارد دو گوش دارد دو دست دارد هر یک از اعضاء که المی پیدا کرد سایر اعضاء ملوم می‌شوند و انسان عاقل باید اصلاح آن عضو را که اصلاح اساسی تمام اعضاست مد نظر خود قرار بدهد البته یک قسمتهای مهمی در مملکت هست که بعلت عدم توجه و بعلت اینکه ما قاعده مان این است عادت کردیم فکر اساسی نمی‌کنیم اغلب مردم تا نزدیک ظهر ناهار ظهر را تهیه نکرده نزدیک ظهر بفکر غذا می‌افتند همینطور در سایر کارهایمان که مسئولین بفکر نیفتاده‌اند و مورد تعرض و اعتراض نمایندگان شهرستانها واقع می‌شوند ولی در عین حال ما باید روشمان را طوری بکنیم و طوری حرف بزنیم که بین مراکز وولایات اختلاف ایجاد نکنیم (نقابت: اختلاف هست) آقا اجازه بدهید، آقا اجازه بدهید، اجازه بدهید (زنگ رئیس) مملکت امریکا واشنگتن دارد، نیویورک دراد، فیلادلی دارد و سایر جاها دارد، آقا اینجا طهران مرکز شامخ سلطنت است مرکز مجلسین شورا و سنا است مرکز دولت است (چند نفر از نمایندگان: شهرستانها هم حق دارند) باید اجازه بدهید عرضم را بکنم آقا منهم بلدم والله بالله اختلاف ایجاد می‌شود تویمان (نقابت: اختلاف هست رفع کنید) استدعا می‌کنم بنده را نیز خدا مرگ دهد ملایم می‌فهمم چه می‌گویم، فقط یک چیز را در نظر داریم و اینرا می‌گویم آقای دکتر امینی دولت سپهبد زاهدی مردم رنج کشیده ایران در موضوع ملی کردن نفت حالا مبدء آن همه اش روی افکار ملت بود یا آلوده به اغراض افراد واقع شد بآن مرحله نمی‌پردازم ولی بدون تردید عموم ملت ایران اکثریت قریب باتفاق یعنی ۹۸ درصد از آن دکان بسته بشود و مملکت و باصالاحات برود (صحیح است) از عوائد نفت استیفای منافع بشود و برای کارهای عمرانی صرف شود نه اینکه بعنوان کسر بودجه بمصرف برسد هشتصد میلیون کسر بودجه داریم منظور این نیست، منظور این است که با این عوائد بنحو کامل در تمام مملکت باصلاحات پردازیم و این کلمه‌ای که همه را متمرکز کرده- اند در عزیزدردانه‌های مرکز اینرا هم نگوئیم و حصه بدن مملکت را که این حق است خارج عن- الحدود است یا داخل فی المحدود است استاد فرامرزی این خارج عن الحدود را من یکروزی تشریح می‌کنم آنوقت می‌فهمید که بنده شرمنده غلام شما چقدر باین مملکت علاقه داشتم و چقدر علاقه دارم امیدوارم تا زنده هستم باین مملکت خدمت کنم (نمایندگان: انشاءالله) من حدود مملکت را داخل فی المحدود نمیدانم خارج عن الحدود میدانم من خودم یک حسابهائی دارم حسابهایش را می‌کنم استدعا دارم این مطلب را آقایان توجه بفرمایند جناب‌آقای دکتر امینی وزیر دارائی مجلس این رأی بیسابقه ۱۱۳ را که داد این عدد سعدی است که این عدد صد وده عدد اسم مبارک علی بن ابیطالب است سه تای دیگرش فاطمه‌است و حسن و حسین بدانید که این عدد سعدی است که شما دارید آقای دکتر امینی این باید بمصرف راحتی ملت ایران برسد والا این دکان بسته نشده در مقابلش دکان دیگر باز می‌شود باید بمصرف مردم برسد باصلاحات مردم برسد بمصرف شهرستانها برسد نمایندگان محترم تمام شهرستانها نیاز دارند احتیاج دارند برای حوزه انتخابیه شان هم از نظر آخرت و هم از نظر دنیا نسبت بموکلینشان می‌خواهند خدمت بکنند و شما اینجوری که مجلس در قلب خودش این دولت را جای داده‌است و همینطور مجلس سنا شما هم این فرمایشاتی که می‌کنید میدانم که شما هم نکنید ببینید من هم بمدلول «فذکرفان الذکر تنفع المومنین» تذکر می‌دهم انشاءالله شما ایمان واعتقاد باصلاحات مملکت دارید از این جهت این را تذکر می‌دهم ضمناً جناب آقای دکتر امینی استدعا دارم این عرضی که قبلا هم کرده‌ام حضور محترم نمایندگان عزیز هم مکرر عرض کرده‌ام خانه را باید اساساً اصلاح کرد انسان باید پولی را که توی خانه اش مصرف می‌کند باید بداند عوائد خودش چقدر است البته میدانم بعد از موضوع نفت عوائد زیاد می‌شود ولی یک جمله‌ای استکه عرض می‌کنم اگر با آمریکا از راه قرضه که کمتر بقرضه من رأی می‌دهم هر طوری شده فکری بفرمائید که این ۱۸۰ یا ۱۹۰ هزار نفر کارمند دولت با مرفه شدن آنها با پول دادن بآنها یا تهیه کردن کارهای تولیدی یک کاری بکنید عده مستخدمین تقلیل پیدا کند واز آنطرف بودجه کسر بشود که کسر بودجه نداشته باشیم ضمناً یک استدعا هم دارم و از خدا هم می‌خواهم قلب شاهنشاه ما را از کدورتی که پیدا کرده پاک بشود و برادر عزیزش پیدا بشود (جمعی از نمایندگان: انشاءالله) ولی در موقعی که اعلیحضرت تشریف فرمای گرگان شده بودند استدعای اهالی آن سامان و آن خطه و آن شهرستان از پیشگاه مبارک ایشان ۱۶ فقره استدعا کرده بودند دو فقره اش از نظر لزوم اصلاح مملکتی لازم است از نظر اقتصادی و رسانیدن ارزاق بتهران و سایر شهرستانها لازمتر است چون بحمدالله گرگان از نظر تولید دارد مقام اولیه را بدست می‌آورد استدعائی کرده بودند. یکی اتصال خط آهن است از بندر شاه بشهر گرگان که خرجش هم زیاد نیست که اینکار وسیله رفاهی برای اهالی گرگان است مردم بیچاره ساعت ۱۱و۱۲ وارد می‌شوند خودشان را به زحمت بگرگان می‌توانند برسانند و صورت بدی دارد و از نظر اقتصادی هم حمل مال التجاره باشکال می‌شود و یکی هم باز کردن راه گرگان است بدامغان که یکی از وکلای خیرخواه مرحوم مسعود الملک هزار جریبی خودش در زمان نمایندگی چند فرسخ از آنرا شوسه کرده اینرا استدعا دارم یادداشت بفرمائید و در موقعش اینرا اقدام بفرمائید و ضمناً استدعا دارم جناب آقای دکتر امینی مکرر می‌کنم که پروژه‌ای بریزید فکری بفرمائید که برای عموم ولایات نسبت بجمعیت و همانطوریکه آقای فرامرزی فرمودند نسبت بمحرومیت ونسبت بالاقدم فالاقدم طوری بشود که همه مملکت دعاگو باشند و نمایندگان محترم هم پیش موکلنشان روسفید باشند (عبدالرحمن فرامرزی: جای خراب را باید آباد کرد بگذارید بلوچستان هم آباد بشود.)
- تقدیم چهار فقره سؤال بوسیله آقایان اردلان و دولت آبادی و کریمی
(۵- تقدیم چهار فقره سؤال بوسیله آقایان اردلان و دولت آبادی و کریمی.)
نایب رئیس – با اجازه آقایان وارد دستور می‌شویم آقای اردلان فرمایشی دارید.
اردلان – بنده از وزارت اقتصاد ملی راجع بتصویب نامه اخیر که مبلغی به یک کیلو چائی اضافه کرده‌اند سؤالی کرده‌ام تقدیم می‌کنم تمنی می‌کنم اعلام بفرمائید که برای جواب حاضر بشوند.
نایب رئیس- بدولت اطلاع داده می‌شود، آقای دولت آبادی.
دولت آبادی- بنده هم یک سؤالی است کهراز وزارت جنگ کرده‌ام که در یکی از جرائد یک خبری خواندم که صحبت خریداری سی میلیون دلا ر خانه‌های ساختگی از فرانسه‌است خواستم استدعا کنم که این سؤال را بفرستید جواب بدهند.
نایب رئیس – بسیار خوب، آقای کریمی.
نادعلی کریمی – دو سؤال است یکی از وزارت فرهنگ یکی از وزارت کشاورزی تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
- تقدیم طرح دو فوری راجع باجازه پرداخت حقق و هزینه کل کشور در دو ماهه مهر و آبان و طرح و تصویب دو فرویت و اصل طرح
(6- تقدیم طرح دو فوری راجع باجازه پرداخت حقق و هزینه کل کشور در دو ماهه مهر و آبان و طرح و تصویب دو فرویت و اصل طرح.)
نایب رئیس – آقای مشایخی.
مشایخی- طرحی است با قید دو فوریت راجع باجازه پرداخت حقوق کارمندان دولت با موافقت آقای وزیر دارائی تنظیم شده‌است و عده زیادی از آقایان نمایندگان امضاء کرده‌اند که هر چه زودتر حقوق مستخدمین داده بشود تقدیم می‌کنم و تقاضای تصویب آنرا درام.
کاشانی- امضای بنده را هم بگذارید پایش.
عبدالصاحب صفائی- بنده با فی المجلس مطرح شدن آن مخالفم.
نایب رئیس – با اجازه آقایان طرح دو دوازدهم مطرح می‌شود. (بشرح زیر خوانده شد.)
- ریاست محترم مجلس شورایملی. چون لایحه بودجه کل کشور تقدیمی بشماره 4889- 23ر2ر33 تاکنون به تصویب نرسیده و از طرفی بعلت انقاضی مهر ماه بایستی موجبات پرداخت حقوق کارمندان دولت و هزینه‌های جاری کشور هر چه زودتر فراهم شود لهذا ماده واحده ذیل با قید دو فوریت تقدیم و تقاضای تصویب را فی المجلس داریم:
- ماده واحده: به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود حقوق و کمک و مزایای کارمندان و خدمتگذاران و مصارف مستمر و غیر مستمر وزراتخانه‌ها و ادارات و بنگاههای دولتی و سایر مخارج کشور را بابت مهر و آبانماه 1333 در حدود دو دوازدهم اعتبارات سال 1332 و با رعایت مقررات و مصوبات سال مزبور که بتصویب کمیسیون بودجه سال 1332 مجلس شورای ملی رسیده و سایر قوانین و مقررات مالی و همچنین دودوازدهم اعتبار کمک به سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی منظور در ردیف 72 صورت شماره 2 پیوست و اعتبار بودجه مجلس سنا بمأخذ دو دوازدهم بودجه سال 1331 با احتساب مبلغ کمک را با رعایت مقررات مربوطه از درآمد عمومی کشور پرداخت نماید. اعتباراتی که در بودجه سال 1333 کمتر از دوازده ماه منظور شده بمأخذ ماهیانه قابل استفاده خواهد بود. مشایخی، قنات آبادی، دکتر عمید، بهبهانی، محسن اکبر، دکتر افشار، دکتر بینا، محمودی، رضا افشار، مهندس قباد ظفر، مهندس جفرودی، شادمان، نقابت، مهدی ارباب، ایلخانی زاده، محمود رضائی، بوربور، عاملی، دکتر نیرومند، توماج، مکرم، بزرگ نیا، خرازی، دکتر مشیر فاطمی.
نایب رئیس- فوریت اول مطرح است جناب آقای اردلان با فوریت مخالفید؟
اردلان- با فوریت خیر با خود دو دوازدهم مخالفم.
نایب رئیس- جناب آقای بهادری جنابعالی با فوریت مخالفید؟ (بهادری: بله) بفرمائید.
بهادری – چون موضوع نفت در چند جلسه مطرح بود و فرصت این نشد که فرصتی پیدا کنم و از پیش آمدی که در مسافرت آذربایجان برای بنده رخ داد از آقایان نمایندگان محترم و مخصوصاً ریاست محترم مجلس که اظهار لطف فرموده و از بنده حمایت کرده بودند تشکر کنم از موقع استفاده کرده کرده و از نمایندگان محترم سپاسگزاری می‌کنم اما اینکه بنده با فوریت این طرحی که داده‌اند مخالفم ما الان سه ماه به آخر سال داریم (چند نفر از نمایندگان: چهار ماه) آقایان طرحی که داده‌اند برای دو ماه‌است البته یکی از وظایف عمده مجلس شورای ملی نظارت در دخل و خرج مملکتی است و حق هم این است که همیشه بودجه مملکت در موعد مقتضی بیاید و بتصویب مجلس برسد حالا دو دوازدهم که آورده‌اند دولت که مخارجات حقوقات مخارجات مستمر وغیر مستمر دارد پیشنهاد بفرمائید چهار دوازدهم بشود (پورسرتیپ: پیشنهاد بفرمائید چهار دوازدهم بشود) پیشنهاد بنده این است که برای اینکه تا آخر سال ما گرفتار یکدوازدهم و دودوازدهم نباشیم آقایان چهاردوازدهم پیشنهاد بکنید که دولت بتواند بودجه سال آینده را حالا هم که مشکلات نفتش حل شده قبل از پایان سال بیاورد و بتصویب برساند بلکه بتواند برای سال آینده برنامه‌های عمرانی را اجراء بکند مخالفت بنده این بود و ضمناً چون جناب آقای وزیر دارائی هم تشریف دارند از موقع استفاده می‌کنم عده زیادی از صاحبان صنایع دستی عریضه‌ای به پبیشگاه مجلس عرض کرده‌اند تقدیم مقام ریاست می‌کنم از دولت خواستارم که نسبت به استدعای صاحبان صنایع دستی که اکثر در آذربایجان و اصفهان و سایر جاها هستند توجهی بفرمایند استدعای آنها این است که جلوی واردات را بگیرند که اینها بتوانند محصولات خودشان را در داخله مملکت بفروش برسانند اینرا هم تقدیم می‌کنم واستدعا می‌کنم که دولت یک توجهی بعرایض آنها بکند. نایب رئیس – جناب آقای حائری زاده با فوریت موافقید. حائری زاده- بنده راجع با این موضوع چیزی نمی‌خواستم عرض بکنم صبح خواستم صحبت کم که کم لطفی شد و ماده 87 بنده گویا فراموش شده‌است من خواستم حق بنده را محفوظ بدارید. نایب رئیس – آنرا مقام ریاست فرموده‌اند محفوظ است در این مورد آقا فرمایشی ندارید؟ (حائریزاده: خیر) جناب آقای مشایخی فرمایشی دارید بفرمائید ((صفائی: بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم) طبق چه ماده‌ای؟ (صفائی: طبق ماده‌ای که مربوط به پیشنهاد خرج از طرف نمایندگان است) بفرمائید (صفائی: بنده تصور می‌کردم که لایحه دو دوازدهم را آقایان نمایندگان برای فوریتش طرح داده‌اند بعد بطوریکه الان دیدم اصلا آقایان دودوازدهم را بعنوان طرح داده‌اند چون طرح پیشنهادی بعنوان خرج از طرف آقایان نمایندگان قابل طرح نیست مگر اینکه دولت لایحه را بدهد و بعد مجلس فوریتش را پیشنهاد کند والا باین صورت صحیح نیست. نایب رئیس – اینطور نیست قربان این سابقه دارد در همین دوره هم عمل کرده‌ایم با موافقت وزیر دارائی هم هست با توجه بسوابق که خود جنابعالی در مجلس تشریف داشته‌اید و خود آقای 00 داده‌اید اشکالی ندارد (عبدالصاحب صفائی: برای فوریتش بوده‌است) آقای مشایخی بفرمائید (عبدالصاحب صفائی: حالا که آقای رئیس می‌فرمایند اشکالی ندارد بنده عرضی ندارم.) مشایخی – عرض کنم که موقع پرداخت حقوق مستخدمین دولت است و تصور نمی‌کنم که هیچیک از آقایان نمایندگان با پرداخت حقوق مستخدمین مخالف باشند هزینه زندگی هم فوق – العاده بالاست وحقوق اینها هم تکافوی زندگی آنها را نمی‌کند چه رسد که دیرتر از سررسید مقرر یعنی آخر ماه پرداخت شود تصدیق میفرمائید که نوددرصد مستخدمین دولت روزمره زندگی می‌کنند یعنی فقط و فقط با پرداخت مقرری امرار معاش می‌کنند واگر در سر موقع مقرری آنها داده نشود موجب اخلال زندگیشان می‌شود و با این گرانی هزینه زندگی با کرایه خانه و یا هزاران گرفتاری که برای مخارج روزمره دارند اشل حقوقها اصولا مناسب نیست یکروز هم بالاخره بایستی یک فکری کرد برای رفاه قاطبه مستخدمین اگر تأخیری در بر داشت حقوق شده مستخمین هم از این نظر موافق بودند برای اینکه یک مطلب فوق العاده مهم که در سرنوشت کشور تأثیر داشت در دستور مجلس بود و از این نقطه نظر 8 روز است در پرداخت حقوق مستخدمین تأثیر شده حالا که بحمدالله از این راه فراغت پیدا کردیم و آقای وزیر دارائی هم شیر نفت را باز کردندو امیدوارم باز شدن شیر نفت باز شدن شیری باشد که برای رفاه ملت ایران درآمد آن مصرف بشود و در هر حال مطلب لازم و ضروری و در درجه اول همیت اینستکه برای پرداخت حقوق مستخدمین تصمیم بگیریم و عجله کنیم جناب آقای صفائی اگر طبق فرمول عادی یعنی با قید یک فوریت مطرح بشود این لایحه طبع و توزیع می‌شود و ناچار در دستور سه شنبه قرار می‌گرفت مطرح می‌شد و تصویب سنا را هم لازم دارد هفت هشت روز طول می‌کشید این بود که عده‌ای از نمایندگان با موافقت جناب آقای وزیر دارائی طرحی تهیه کردیم که فی المجلس تصویب بشود برای اینکه بعد هم بسنا برود تا آخر این هفته حقوق مستخدمین پرداخت شود و کسبه خرده یا هم که قرض دارند پول بدستشان بیاید اینست استدعای بنده ضمناً بنده هم در خاتمه عرایض خودم می‌خواهم بعرض آقایان برسانم که حقیقتاً یک نگرانی فوق العاده‌ای در ملت ایران برای بیخبری از والاحضرت شاهپور علیرضا در تمام ملت ایران پیدا شده‌است و مقام محترم ریاست آنچه را در اول جلسه فرمودند مکنونات خاطر و تظاهرات روحیه قاطبه ملت ایران بود (صحیح است) ما از خداوند متعال مسئلت می‌کنم و امیدوار هستیم که همین امروز تا اینجا مژده و سلامتی ایشان را استماع می‌کنم و بهر حال تمنی می‌کنم از آقایان نمایندگان محترم که بدو فوریت این لایحه رأی بدهید که حقوق مستخدمین پرداخت بشود.
نایب رئیس – آقایانیکه با فوریت اول لایحه موافقند قیام فرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد فوریت دوم مطرح است (دکتر شاهکار: بآقایان منشیها بفرمائید اینطرف را هم نگاه بکنند) (قنات- آبادی منشی خانه اینطرف کار نمی‌کند) آقای عبدالرحمن فرامرزی.
عبدالرحمن فرامرزی- متأسفانه بودجه بمجلس نمی‌آید (صحیح است) که ماهرچه لازم هست بگوئیم اینجا بگوئیم و برنامه دولت هم یکطوری آمد که ایجاب نمی‌کرد که مازیاد حرف بزنیم و مطالبی که لازم بود بگوئیم دو دوازدهم هم این مجال را نمی‌دهد (صحیح است) عرض کنم اولا من اعتراض دارم امروز ماه هشتم است (یکنفر از نمایندگان: امروز نهم است) یعنی نهم ماه هشتم از سال است مطابق قانون اساسی باید در اسفند سال 1332 (صحیح است) بودجه 1333 تصویب شده باشد (عمیدی نوری: مجلس نبود) حالا در ماه هشتم از سال 33 یکدوازدهم یا دو دوازدهم آمده و این کی درست می‌شود من نمیدانم ولی اعتراضی بنده بجناب آقای وزیر دارائی دارم و آن اینستکه شما که باید یکدوازدهم بیاورید یا دودوازدهم بیاورید چرا روز بیست و پنجم نمی‌آورید لااقل (صحیح است) که تا آخر ماه تشریفاتش تمام شده باشد من یک معلم می‌شناسم که دیروز از یکی از رفقای من دو تومان قرض کرده که برای زن و بچه اش نان و پنیر بخرد اگر شما بیست و پنج یا بیست و یکم این دوازدهم را بیاورید مگر فرقی می‌کند تا نهم برج بعد بیاورید.
این اعتراض من است دوم اینکه بدبختانه توی این مملکت هیچکس معتقد بقانون نیست و دولت هم مثل اینکه خیال می‌کند که رأیهائی هم که می‌دهیم فقط برای تشریفاتست (صحیح است) دیگر کسی مقید باجرای این قانون نیست (صحیح است) مثلا این لایحه اختیارات مصدق را ما رأی بلغوش دادیم ولی دارد آن لوایح صددرصد اجرا می‌شود. پس این رأی را برای چه درایم، نذر کرده بودیم که الله- کلنگ بازی بکنیم، یا شویم، بنشینیم (صحیح است) آخر منظوری از آن بود (صحیح است) آنوقت یکی از آنها همین قانون بازنشستگانی بود که دکتر مصدق اینها را بازنشسته کرده بود و خیلیها برخلاف قانون بود. حال این رفته و میگویند در سنا گیر کرده (عمیدی نوری: آمد و تصویب شد در سنا) حالا اگر شده که چه بهتر (جمعی از نمایندگان: نشده) حالا من می‌خواهم بگویم که در هیچ جای دنیا که دو مجلس است و پایه‌مشروطیتش بر این پایه‌است که مشروطیت ماست (صحیح است) سنا با رأی مجلس شورا مخالفت نمی‌کند (صحیح است) در 25 سال در انگلستان یکدفعه سنا برأی مجلس ی اظهار نظری نکرده برخلاف رأی مجلس برای اینکه اساس مشروطیت مجلس شورای ملی است (صحیح است) وقتی مجلس شورای ملی رأی داد جای دیگر اینقدرها حق رأی ندارد نمی‌خواهم تندروی بکنم ونمیخواهم بگویم که سنا در اصلش چه بوده که در دنیا باقی مانده، بمجرد اینکه رأی مجلس شورای ملی تعیین شد دولت معین است و اگر احیاناً در مجلس سنا یکدولت اکثریت نداشت به پیشنهاد همان دولت یا شاه یا رئیس جمهوری عده‌ای از نمایندگان سنا را عوض می‌کنند تا مطابق با مجلس دربیاید (صحیح است) برای اینکه اگر یک دولتی در مجلس اکثریت داشت و در سنا اکثریت نداشت تکلیف چیست، چون رأی هر دو مجلس لازمست بنابراین مجلس سنا را تعدیل می‌کنند تا مطابق شود با مجلس شورا، تا دو رأی درنیاید (صحیح است) این یک مفهومی دراد که نمی‌خواهم بیش از این تصریح بکنم ولی اگر سنا همیشه اینکار را بکند. همیشه با رأی مجلس مخالفت بکند ما اینجا خواهیم آمد و میگوئیم که سنا چیست و مفهوم سنا چیست و در اصل چه بوده و چه جور بوده که سنا باقیمانده‌است (صحیح است) در تمام دنیا در یک مملکت مثل انگلستان سنا رعایت نزاکت را می‌کند و رأی مجلس را رد نمی‌کند و در اینجا سنا با هر رأی مجلس مخالفت می‌کند می‌خواهم بگویم که این نه برای سنا خوبست نه برای مشروطیت خوبست نه برای پارلمان خوبست (صحیح است) این لایحه را که ما رأی دادیم جنا ب آقای وزیر جنگ جناب آقای دکتر صالح باید برگردند و سنا هم حق ند ارد که توی آن انگشت بزند.
نایب رئیس – جناب آقای قنات آبادی شما موافقید؟ (قنات آبادی: بلی بنده موافقم) بفرمائید. شمس قنات آبادی- جناب آقای فرامرزی یک اعتراض اساسی داشتند بدولت و یک اعتراض بعدی هم این بود که چرا دو دوازدهم در بیست و پنجم برج داده نمی‌شود. نایب رئیس – اعتراض سوم هم خارج از موضوع بود.
عبدالرحمن فرامرزی- مال آقای قنات آبادی؟ ایشان که در مووضع حرف می‌زنند.
قنات آبادی- راجع بخارج از موضوع یا راجع بموضوع بسته بنظر مقام ریاست است که بنده وارد آن نمی‌شوم در هر حال بنده اطلاع داشتم که آقای وزیر دارائی خیال داشتند که لایحه دودوازدهم را تقدیم مجلس کند که در موقع مقرر بتصویب برسد و حقوق کارمندان پرداخته بشود و گویا فراموش فرمودند و این نسیان را ما سخت نمی‌گیریم این خبر است واحتمال صدق و کذب هم درش هست. علی الیحال همانطوریکه آقایان تصدیق دارید عده‌ای هستند که اینها خرجشان و زندگیشان از همین مقرر تأمین می‌شود و احتیاج دارند که زودتر بآن برسند والا خود من هم با وجود اینکه با این دو دوازدهمها و تصویب این دو دوازدهمها از طرف مجلس شورای ملی مخالفم برای اینکه آنطور که باید و شنید نمی‌تواند بوظیفه اساسی خودش که نظارت در بودجه‌است عمل کند. معذلک من یکی از کسانی بودم که این طرح را امضاء کردم و آقایان نمایندگان خوبست که این طرح را تصویب بفرمایند برای اینکه یکعده زیادی هستند که واقعاً احتیاج دارند باینکه این طرح تصویب میشودو حقوقشان را بدست بیاورند یک مطلبی که بنده می‌خواهم اینجا در خلال موافقتم بجناب آقای وزیر دارائی تذکر بدهم این است که خیلی کارها توی این مملکت با این مثل معروف که حلوا حلوا میگویند برگذار می‌شود مدتی است که دولت تصمیم گرفته‌است و وعده داده شده و قانون گذشته‌است که مستخدمین دولت اضافه و ترفیعشان پرداخته بشود بآنها داده بشود و بنا بود از اول سال بشود معذلک کله تا بحال توجهی بآن نشده و من فکر می‌کنم که عوض همه این فشارها و این چیزها اگر یک خرده از این نظر یعنی از نظر تأمین حوائج زندگی مردم دولت عمل بکند رفع خیلی از نارضایتیها خواهد شد و من خواهش می‌کنم از آقای وزیر دارائی که راجع باین موضوع یعنی تأمین اضافات و ترفیعات یک تصمیم خیلی جدی بگیرند که اینهمه مدت و عده دادند و هنوز اثرش ظاهر نشده‌است واین را عمل کنند واثر آن هم ظاهر بشود.
نایب رئیس – مقصود ار دو فوریت اینست که فی المجلس طرح بشود چون لایحه مالی یک فوریت بیشتر ندارد آقایانی که با طرح فی المجلس موافقند قیام بفرمایند(اکثر برخاستند) تصویب شداصل لایحه مطرح است، جناب آقا ی اردلان مخالفید؟ (اردلان: بلی اجازه میفرمائید؟) بفرمائید.
اردلان - ممکنست که تعجب بشود که بنده نسبت بیک یا دو دوازدهم چطوری مخالفم ولی بعد از اینکه قدری توضیح دادم رفع تعجب هم ممکن است بشود و آن اینست که اول تعجب بنده اینست که دولت چرا بموقع همین دو دوازدهم را پیشنهاد نکرده و مخصوصاً یادم است که همین پنجشنبه گذشته که مجلس سنا تشکیل شده بود آقای رئیس محترم مجلس وتقریبا شاید یکصد نفر از نمایندگان محترم همه منتظر بودند که کار مجلس سنا تمام بشود و مجلس شورایملی تشکیل بشود (صحیح است)و دو دوازدهم یا یکدوازدهم را ما رأی بدهیم (صحیح است) بعد دیدیم که آن کار نفت که تمام شد یک لایحه‌ای دولت داد که بنظر بنده هیچ همچو چیز فوری نبود و بنا کردند بخواندن لایحه (پورسرتیپ: بسیار بمورد بود) حالا در اصل موضوع حرف داریم که قسم خوردن لازمست یا نه بعقیده بنده کسیکه دین داشته باشد قسم نمی‌خواهد و کار بد نمی‌کند و اگر معتقد نباشد بدین و خد ا و پیغمبر قسم هم برای او اهمیت ندارد حالا او یک موضوع علیحده‌است که بعد صحبت می‌کنیم بنابراین خواندن این لایحه جدید و فوریتش که مطرح شد سبب شد که آقای رئیس مجلس رفتند و اعلام فرمودند که جلسه مجلس شورایملی روز یکشنبه‌است و اگر آنروز دولت این پیشنهاد را داده بود امروز ما رأی نهائی می‌دادیم باری اینکه برای اظهار نظر روز شنبه می‌رفت بمجلس سنا و امروز ما رأی نهائی می‌دادیم و مستخدمین هم بحقوقشان می‌رسیدند والبته بنده خودم میدانم که قسمت عمده کارمندان دولت محتاج بهمین هستند (صحیح است) علاوه از اینکه کارمندان محتاج هستند یک چیزهائی هم هست که اصلا جولش را نمی‌شود گرفت و برعکس اگر دیر پیشنهاد بشود خلاف احترامیست که بمجلس شورای ملی شده حالا باز هم تعجب خواهید کرد چطور؟ می‌خواهیم ببینیم روز اول ماه به بیمار می‌شود غذا نداد؟ دوایش را می‌شود نخرید؟ شب بافراد ارتش می‌شود جیره اش را نداد؟ و همینطور اگر اینها را بگذاریم کنار چیزهای دیگری که محتاج علیق واینهاست که نمی‌شود نخورد راه آهن سوخت می‌خواهد تمام این احتیاجات بدون اجازه مجلس شورای ملی مصرف می‌شود و این خلاف قاعده‌است دولت باید متوجه باشد وزارت مالیه باید خودش متوجه باشد قبل از وقت بیاورد و مجلس هم رأی بدهد نه اینکه حالا ما بیائیم صحبت بکنیم که آقا دو دوازدهم را رأی بدهی اینستکه بنده اصلا در طرز پیشنهاد ایراد واعتراض دارم. اما آمدیم در اصل کار همانطوریکه قانون اساسی معین کرده که می‌بایستی بودجه چه موقع تصویب بشود دولت در پیشنهاد اصل بودجه هم تا یک اندازه‌ای تأخیر کرده یعنی باید بیشتر گفت که جناب آقای وزیر دارائی، برای اینکه مجلس شورای ملی تشکیل شده بود واگر دولت در سال گذشته بودجه خودش را مطابق قاعده قانون محاسبات تهیه کرده بود و بمحض اینکه مجلس شورایملی تشکیل شد همان روز اول بودجه را بما می‌داد شما تاریخ را نگاه بکنید روز تشکیل مجلس و روز بعد اگر بودجه می‌آمد چه دلیل دیگری داشت که اینقدر طول بکشد اینهم یک ایراد دیگر. بعد ایراد بیشتر این است که اگر آقایان، باز خطاب بجناب آقای وزیر دارائی می‌کنم، اگر مقید بودند که بودجه بگذرد دنبالش را می‌گرفتند و با راهنمائی کمیسیون بودجه تا بحال برای ما یک بودجه‌ای می‌آوردند خوب دیدند همیشه یکدوازدهم می‌آوردند و مجلس شورای ملی هم برای خاطر مستخدمین دولت ارفاق می‌کند و ما را همیشه توی تنگنا می‌گذارند که یاالله رأی بدهید ما هم میدانیم که باید رأی بدهیم. بنده هم که اعتراض می‌کنم برای اینست که وزارت دارائی را متوجه بکنم که آقا باید بموقع کار خودتان را بکنید ما اگر رأی می‌دهیم برای خاطر مستخدمین است برای اینست که کاری بدون اجازه ما نشود از این رأی نباید سوء استفاده بکنند و بگویند که دولت آورده و ما هم رأی می‌دهیم، نه ما رأی می‌دهیم برای اینکه می‌بینیم طرف احتیاج دارد وگرنه آقایان باید کار خودشان را بموقع بکنند و بنده یک نظر کلی دارم و او اینست که این بنفع دولت هست و باور کنید بنفع گذرانیدن بودجه هم هست. ره چنان رو که رهروان رفتند، باید فهمید این دول بزرگ دنیا در ابتدائی که خواستند بودجه داشتند باشند بلکه اصلا مشروطیت و حقوق ملت و تمام اینها هم از همین موضوع پول درآمده که ملت خواستند نظارت بکنند که پول را چطور بایستی داد و چطور خرج کرد از ابتدا آقای وزیر دارائی هم گوش کنند (وزیر دارائی: بلی گوش می‌کنم) از ابتدا نیامدند بتمام جزئیات برسند و حالا هم اگر کمیسیون محترم بودجه خیال کنند که بتوانند به جزئیات برسند نه بودجه 1333 که دیگر حال در شرف اتمام است بلکه بودجه 334 را هم نخواهند داد.
بنده عرض می‌کنم یک جرأتی می‌خواهد همانجور که ما گفتیم که این آقای دکتر مصدق هر چه گفته بیخود گفته بایستی که لغو شود اینجا هم باید گفت که اینطرز و این رویه بودجه بایستی کنار گذاشته شود (صحیح است)و این رویه را اگر میگوئید نه یادداشت کنید که تا آخر سال بودجه ندارید و سال آتیه هم می‌بینید که آخر فروردین است و باز هم اول فروردین که نمی‌آورند پانزدهم شانزدهم ماه بعد می‌آورند بمجلس. آقا رویه اینست که کمیسیون بودجه با موافقت دولت برای امسال عایدات تخمینی نزدیکتر بحقیقت و مخارج حتمی وزارتخانه‌ها را در نظر بگیرد حالا لازم باشد که اضافه عایداتی همم باشد بنده نسبت بآنهم مخالف نیستم بآن مخارجی که باید کرد اینرا بوزارتخانه‌ها تقسیم کرده و بآنها اختیار بدهد باور کنید که بنظر خیلی مشکل می‌آید ولی بنظر من اگر شما بودجه کل مملکت را بدوازده قسمت اختیار دادید و هیچ چیز از دولت اضافه بر آن نپذیرفتید می‌توانید یک معادله‌ای برای بودجه تان حاصل کنید آنوقت فرصت خواهید داشت برای بودجه 34 دولت هم در موقع معین که یکماه دو ماه یا چهل پنجاه روز دیگر باید باشد درست تاریخش بخاطرم نیست بودجه 1334 را بدهد و کمیسیون بودجه وقت خواهند داشت که این بودجه را، این تقسیمات کلی را که قائل شده آنوقت می‌تواند فصول و مواد وغیره را درش دقت کند اما اگر باز رفتیم روی جزئیات افراد ماشاءالله با وسائلی که دارند شما نه حقوق یکنفر بازرس، نه حقوق یکنفر ماشین نویس نه حقوق یکنفر مستخدم جزء را نمی‌توانید ببرید و کمیسیون ودولت وارد یک جزئیاتی می‌شوند که بالاخره درش گیر می‌کنند. بنابراین مناسب اینست که اگر بودجه را بخواهیم بگذرانیم دولت باید بنشیند با راهنمائی کمیسیون بودجه یک تقسیمات کلی را در نظر بگیرند و این تقسیمات کلی را ملاک عمل امسال و بعد بودجه 1334 قرار بدهند (صحیح است) با این ترتیب ممکن است که دارای بودجه بشویم والا جناب آقای وزیر دارائی اینکه یک پولی از یکجائی بلاعوض بآدم بدهند وآنرا خرج بکند اینکار هر آدم کوچکی است. نایب رئیس – آقای وزیر دارائی. وزیر دارائی (دکتر امینی) – بنده البته این انتظار را از دوستان و رفقا نداشتم و فکر می‌کردم که اقلا بگذارند خستگی من رفع بشود (کاشانی: 113 رأی موافق خستگی تان را رفع نکرد؟) اعتراضاتشان را بکنند بهر صورت بنده خیال می‌کنم که دیروز که کار نفت مام شده و بجریان افتاد بقدری بدبختی در مملکت زیاد هست و گرفتاری زیاد هست که آقایان فرصت نفرمودند که یکقدری حوصله بکنند و ببینند که دولت برای رفع این بدبختیها اقدام می‌کند یا نمی‌کند و شاید البته انتظار سه سال هم اجازه نمی‌داد که یک چند روز دیگر صبر بکنندو تصور فرمودند که دیروز که پنج کشتی حرکت کرد فوراً صد میلیون لیره هم آمده و خرج می‌کنیم (فرامری: کجا هست آن لیره ها؟) بهر حال جناب آقای فرامرزی عده دیگری از آقایان اعتراض فرمودند که دولت قصور کرده‌است و بودجه را نیاورده‌است بنده الان چندین ماه‌است که بودجه را تقدیم کرده‌ام و مشغول رسیدگی هستند و بنده گله‌ای هم از کمیسیون بودجه ندارم برای اینکه بنده گرفتار شدم و نتوانستم در کمیسیون حاضر شوم و چون وبدجه هم بودجه بسیار مشکلی بود کسر سنگینی داشت و همانطور که جناب آقای اردلان تذکر فرمودند از کجایش می‌شد کسر کرد؟ از مخارج جاری می‌شد کسر کرد و نه از سایر مخارج می‌شد کسر کرد و هیچ اقدامی نمی‌شد کرد و آقایان هم معطل ماندند و ما هم قناعت کردیم بهمان سیستم یکدوازدهم و دودوازدهم بهر حال راجع بیکدوازدهم هم اعتراض فرمودند جناب آقای فرامرزی بنده در حدود ده دوازده روز در کمیسیون نفت گرفتار بودم و بعد هم در مجلسین گرفتار بودم و هیچ گله‌ای ندارم و تشکر هم باید بکنم که آقایان حوصله فرمودند و بردباری فرمودند و این امر مهم را حل کردند و اگر کارمندان دولت هم معطل شدند و 7 و 8 روزاست حقوق آنها پرداخت نشده و از این حیث صدمه خورده‌اند من خیال نمی‌کنم که آنها گله- ای داشته باشند اگر امروز دو دوازدهم را تصویب بفرمائید از پس فردا پرداخت شروع می‌شود. بنده خواستم از فرصت استفاده بکنم جناب آقای نقابت در نطق قبل از دستور یک تذکری فرمودند که چرا بنده در خوزستان یک دعوتی نکردم از آقایان نمایندگان خوزستان برای تشریفات حمل نفت (نقابت: از مردم عرض کردم) تلویحاً اینطور بود چون اهالی خوزستان همه شان آنجا بودند و خیلی هم شور و شعف داشتند و بنده هم بسهم خودم از حسن استقبال آنها تشکر می‌کنم، راجع بفشار هم که فرمودند تلگرافات متعدد رسیده‌است و بنده توجه نکردم خواستم بجنابعالی مژده بدهم با اینکه اقامت بنده در آبادان بیش ا زدو سه ساعت نبود اولین دستوری که دادم راجع به تخیلات بود (عمیدی نوری: تخیلات آقا) بلی تخیلات خرمشهر و اینکه جناب آقای نقابت فرمودند برخلاف قانون عمل شده بر خلاف قانون عمل نشده ممیزی یک عامل قانونی است اگر می‌فرمودید که با رعایت انصاف عمل نشده بهتر بود (نقابت: نخیر جداً خلاف قانون بوده‌است) در هر صورت پرونده‌ها آنجا هست و بنده بپیشکاری دارائی آنجا دستور دادم که حداکثر ارفاق را نسبت بآنها بکند وانشاءالله که درآمد بیشتری پیدا کردیم بطور کلی آن آقایان را معاف کنیم و وقتی غنی تر شدند و درآمد بیشتری داشتند استطاعت بیشتری پیدا کردند آنوقت مالیات بدهند در هر حال بنده خواستم بآقا عرض کنم که این قضیه حل شد و تلگرافات تشکر هم لابد برای این موضوع خدمتتان می‌رسد و موکلینتان عرض خواهند کرد قسمت دیگر که خواستم عرض کنم راجع به توصیه‌ای بود که آقایان فرمودند منجمله آقای رضائی بنده خواستم از آقایان تقاضا کنم که اصولا تنظیم برنامه بطور کلی برای این است که یک پولی که به مملکت می‌رسد باید طوری خرج بشود که تمام اهالی این مملکت استفاده بکنند و این خرج باید یک نتیجه‌ای داشته باشد و اگر ما پولی بدست بیاوریم و هر کس بخواهد یک سهمی ازش بردارد و در حوزه وکالت خودش خرج بکند این پول نفله خواهد شد (صحیح است) و هیچ کاری هم نخواهد شد یک تذکری آقای احمد فرامرزی فرمودند که بایستی قسمتی از این پول صرف خوزستان بشود. من امیدوارم که در آینده یک برنامه‌ای تهیه کنیم و این قسمت رعایت بشود، زیرا خوزستانی که این نفت را تولید می‌کند و زحمت می‌کشند در مرحله اول باید صرف آنها بشود و اگر آنها راضی باشند بنده امیدوارم که این قرارداد صددرصد بنفع همه باشد و اگر خدای نکرده آنها ناراضی باشند آنوقت نتیجه‌ای عاید نخواهد شد علی ایحال بنده خواستم ضمن تجدید تشکر از مجلسین که زحمت کشیده‌اند تا این قانون تصویب شد از آقایان نمایندگان خواهش کنم که یک قدری حوصله داشته باشند که از فردا یک خرجهائی با عجله و شتاب بکند که خدای نکرده آن پول نفله بشود بنابراین اجازه بفرمائید که این قسمتها مطالعه بشود و همین امروز بعد از ظهر هم شورای اقتصادی تشکیل می‌شود برنامه هائی که تهیه شده رسیدگی می‌کند و بنده یک گله مختصری هم از جناب آقای اردلان می‌کنم خود آقا چند بار وزیر مالیه بوده‌اید تمام مشکلات را متوجه هستید بنده انتظار تقدیر و پاداشی نداشتم که فرمودید پول گرفتن از دیگران وخرج کردن یک کار گنده‌ای نیست ولی بنده معتقدم خوب خرج کردن مهمتر از خوب گرفتن است ما نخواستیم خودستائی کرده باشیم بنده اگر خرج این یکسال و خورده‌ای را بیاورم ملاحظه خواهید فرمود و آقای وزیر جنگ هم تصدیق می‌کنند که برای حفظ انتظامات کشور پول خیلی کلی خرج کردیم بنابراین ملاحظه خواهید فرمود ما پولی که گرفتیم دور نریختیم و خرج کردیم ارز مملکت هم زیادتر شده‌است.
نایب رئیس- آقای صفائی موافقید؟ بفرمائید.
چند نفر از نمایندگان – مختصر بفرمائید.
صفائی – خیلی مختصر عرض می‌کنم بنده بعنوان موافق با طرح دو دوازدهم بنا است عرایضی بکنم ولی نه مخالفین بیانات اصولی کردند نه جناب آقای وریز دارائی محلی گذاشتند که بنده جواب بدهم (صحیح است). بنابراین بهتر است که وقت آقایان را نگیرم و بیایم پائین و استدعا کنم تصویب بفرمائید (احسنت).
نایب رئیس – با اجازه آقایان طرح دو دوازدهم بمجلس سنا ارسال می‌شود.
- تقدیم سه فقره لایحه بوسیله آقای وزیر جنگ
(۷- تقدیم سه فقره لایحه بوسیله آقای وزیر جنگ.)
نایب رئیس – آقای وزیر جنگ بفرمائید.
وزیر جنگ (سپهبدهدایت)- بنده سه لایحه درام که تقدیم می‌کنم واستدعای تصویب آنرا دارم. لایحه اول راجع بتقاضای بیست میلیو ریال است که اجازه بفرمائید در اختیار وزارت جنگ گذاشته شود برای اینکه آقایان توجه دارند وقایعی پیش آمده‌است که ما در بودجه پیش بینی نکردیم و این مستلزم یک هزینه اضافی است بنابراین استدعای تصویب بیست میلیون ریال اعتبار برای این واقعه غیر منتظره دراد که در اختیار وزارت جنگ گذاشته بشود، لایحه دوم برای این است که اجازه بفرمائید در چهار نقطه‌ای که حکومت نظامی برقرار است برای سه ماه دیگر تمدید بشود (صحیح است) و در لایحه سوم که با قید فوریت تقدیم پیشگاه مجلس می‌کنم استدعا کرده‌ایم برای اشخاصی که بر ضد سلطنت مشروطه ایران و بر ضد مصالح ملت ایران و برخلاف دین مقدس اسلام در این مملکت عمل می‌کنند مجازاتهای شدیدی تصویب بفرمائید و رسیدگی بکار آنها را بدیوان حزب زمان جنگ رجوع بفرمائید. (شمس قنات آبادی: صریح بفرمائید بلشویک) (فرامرزی: اگر اینجا صریح بفرمائید ما راحت می‌شویم) (مشایخی: لایحه آخر با قید فوریت است آقا؟)
- اعلام تصویب صورتمجلس جلسات ۲۸ و ۲۹ مهر
(۸- اعلام تصویب صورتمجلس جلسات ۲۸ و ۲۹ مهر.)
نایب رئیس – چون در موقع طرح صورت جلسات عده برای رأی کافی نبود حالا که عده کافی شده از وقت استفاده می‌کنم وتصویب صورتمجلس جلسات ۲۸ و ۲۹ مهر را اعلام می‌کنم.
- طرح و تصویب فوریت لایحه بیست میلیون ریال اعتبار وزارت جنگ
(9- طرح و تصویب فوریت لایحه بیست میلیون ریال اعتبار وزارت جنگ.)
نایب رئیس – لایحه بیست میلیون ریال اعتبار وزارت جنگ که نسبت بآن تقاضای فوریت شده فوریت آن مطرح است قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد). ریاست محترم مجلس شورای ملی. حفظ نظم و امنیت و مقابله با حوادث غیر مترقبه مستلزم باختیار داشتن اعتباراتی است که در بودجه وزارت جنگ پیش بینی نشده‌است علیهذا برای تأمین حداقل اعتبارات مورد احتیاج ماده واحده زیر را تقدیم داشته تقاضای تصویب آنرا با قید فوریت می‌نماید.
- ماده واحده – بدولت اجازه داده می‌شود برای حفظ نظم و امنیت در برابر حوادث غیر مترقبه که پیش آمده‌است مبلغ بیست میلیون ریال اعتبار دراختیار وزارت جنگ بگذارد. نخست وزیر: سپهبد زاهدی، وزیر دارائی: دکتر امینی، وزیر جنگ: سپهبد هدایت.
نایب رئیس – این لایحه چون مالی است بقید یک فوریت مطرح می‌شود فوریت مطرح است. (نقابت، رأی بکفایت مذاکرات گرفته نشد) بکفایت مذاکرات چی آقا؟ (نقابت: لایحه دو دوازدهم.) بدبختانه آقای نقابت جنابعالی که وکیل دادگستری هستید باید از آئین نامه بیشتر اطلاع داشته باشید در دو دوازدهم یک موافق و یک مخالف صحبت می‌کند (مشایخی: حتی آئین – نامه موافق هم نگفت است) و مخالف هم خیلی مختصر صحبت می‌کند و کفایت مذاکرات هم ندارد، حالا آقای نقابت با فوریت این لایحه موافقید یا مخالف؟
نقابت – موافقم.
نایب رئیس – آقای صفائی شما مخالفید یا موافق؟ صفائی- بند ه موافقم.
نایب رئیس- آقای مشایخی شما مخالفید یا موافق؟ مشایخی – موافقم.
نایب رئیس- آقای عبدالرحمن فرامرزی شما موافقید یا مخالف؟ عبدالرحمن فرامرزی- مخالفم.
نایب رئیس- بفرمائید.
عبدالرحمن فرامرزی – مخالفت من چون خیلی مختصر است پشت تریبون نمی‌آیم و اجازه بفرمائید اینجا عرض کنم، من می‌خواهم ببینم امنیت چیست وبرای کجا است برا ی همه مملکت است یا یک نقاط معینی استحقاق امنیت دارد بنده از آقای وزیر جنگ سؤال می‌کنم منطقه فارس که همیشه ناامنی است وعلت ناامنیش را هم ایشان میدانند (امید سالار: ایلات مسلح) از این دوا چقدر بآن در د می‌رسد بنده همین را می‌خواهم بدانم اگر این برا ی من روشن شد موافقم واگر خیر برای تهران و برای کارهای شخصی است و ما هم باید بهمان میزان سابق در آتش ناامنی و راهزنی بسوزیم من مخالفم.
امیدسالار- صحیح است قشقائیهای مسلح را باید خلع سلاح کرد (صحیح است)
نایب رئیس – آقای وزیر جنگ. وزیر جنگ- بنده گمان می‌کنم جناب آقای فرامرزی شخصاً هم در ضمن این که مقوصد خودشان را بیان فرمودند ازا ین عبارت که امنیت چیست می‌خواهند آن نتیجه را بگیرند که در نظر داشته‌اند ولی مقصود از امنیت این وضعی است که امروز در سرتاسر کشور ایران حاکم و برقرار است (صحیح است) که ما امروز امنیت داریم البته امنیت داریم ولی گاهی هم ممکن است که در یک جاده‌ای یا در یک دهی یا در یک قصبه‌ای یکنفر دزدی بکند این دزد را می‌گیریم و با قوانین مخصوصی که در اختیار داریم مجازات می‌کنیم (امید سالار: در تابستان گذشته 17 فقره دزدی در آباده شد) همانطور که نمایندگان محترم استحضار دارند در منطقه فارس یک وضعیتی غیر از مناطق دیگر حکمفرما نیست و منطقه فارس هم مثل تما م مناطق ایران بایستی خلع سلاح بشود (صحیح است) درآینده هم اسلحه جز در دست قوای انتظامی در دست هیچکس دیگر نبایستی باشد و بنده صراحتاً بعرض مجلس شورای ملی میرسانم که قانون خلع سلاح را در منطقه فارس شروع می‌کنند و انجام می‌دهند (امید سالار: نمایندگان فارس از این فرمایش آقای وزیر جنگ اتخاذ سند می‌کنند) (عبدالرحمن فرامرزی:از دهاتی که اسلحه را می‌گیرید بدست عشایر می‌دهید) خیر همانطور که عرض کردم اسلحه از اشرار گرفته می‌شود (عبدالرحمن فرامرزی: بشرطیکه از اشرار بگیرید نه از دهاتیها بنده موافقم.)
نایب رئیس – آقای نقابت بفرمائید.
نقابت – برای آرامش خاطر جناب آقای فرامرزی آن جمله هائی که آقا در بقیه وقت می‌خواستند بیان کنید و وقت ناشتید من با اجازه آقا در فرمایشاتتان عرض می‌کنم امنیت اولی نسبت است که هر کس در مملکت لازم دارد طبیب بدنبال طبابت برود زار ع بدنبال زراعت تاجر بتجارت بپردازد (صحیح است) زندگانی همه مختل است (صحیح است) و این مطالبیکه میفرمائید اسلحه می‌شود یا مجاز یا غیر مجاز بمصلحت هر کشوری نیست دیده شده‌است که گاه برا ی حمله حیوانات بزراعت یا برای حفاظت یک جمعی از دزدان خارجی به بعضی از مردم دولت اسلحه می‌دهند (فرامرزی: اینرا موافقم) و این هم با اجازه و جواز مخصوص و معمول هم هست و مفید هم هست ولیکن گاه دیده شده‌است که در اکثر مرحله بنا بفرمایش آقای فرامرزی افراط می‌شود یعنی یک جمعی را خواسته‌اند به تهران بنام مسابقه تیراندازی اعلیحضرت همایونی یک قبضه تفنگ باو اعطا فرموده‌اند آنرا هم از ش گرفته‌اند (فرامرزی: صحیح نیست) ولی در مقابل یک عده‌ای از مردم هستند که دست دارند ارتباط دارند از خارج اسلحه قاچاق می‌آورند (صحیح است) از نان و خوراک خودش می‌زند و یک تفنگ برنو جزو افتخاراتش است که باید داشته باشد و با این مصیبت ما گرفتار می‌شویم بعد از مدتی یکعده غیر وارد بحقایق امور سر راه مردم را می‌گیرند و سرقت و دزدی و ناامنی هم ایجاد می‌شود همانطور که جناب آقای وزیر جنگ فرمودند حق همین است که تمام مملکت خلع سلاح شود و در مقابل امنیت واقعی و عدالت اجتماعی که منظور نظر اعلیحضرت است تأمین شود (صحیح است) زیرا یک نکته‌ای است در اینجا و آن این است که از بس بجریانات سیاسی این مملکت را گرفتار تشنج فکری کرده ند یک نافرمانی در تمام عروق و شرائین مأمورین زیردست حکمفرما شده که هر چقدر جناب آقای هدایت با سوابق و تربیت خانوادگی با تمایلات قطعی بحفظ انتظامات دستوراتی صادر کنند متأسفانه مأمورین زیر است نقض می‌کنند، بنده متأسفانه در دهات و قصبات دیده‌ام که نفرات ژاندارم مقررات مأمورین خودشان ایجاد اغتشاش می‌کنند حالا برای اینکه ریا نشود از ذکر موارد صرفنظر می‌کنم و اسم هم نمی‌برم واما این حقیقت در مجلس عقلا قابل انکار نیست و بهر جهت هر وقت هر لایحه- ای از ناحیه وزارت جنگ بمجلس آمده‌است بنده آنچه که مشاهده کردم همه آقایان با جان ودل رأی میداده‌اند لایحه 16 میلیون را مقدم بر همه اینها آوردند و ما رأی دادیم و لایحه حکومت نظامی را رأی دادیم برای اینه حقیقتاً اینطور است در سال جاری تنها دستگاهی که کاملا مراقب کار خودش بوده‌است دستگاههای نظامی بوده‌است (صحیح است) خدا گواه‌است که این دستگاههای سویل ما بکی متشنج است (صحیح است) بطور ی است که مانمیدانیم به کی مراجعه کنیم اگر بضباط یک اداره مراجعه کنید و امر وزیر ی را نشان بدهید می‌گوید برو (شمس قنات آبادی: این وز راء معلوم می‌شود کلاهشان پشم ندارد) در هر صورت ما وارد بحث مفصلی نمی‌شویم زیرا که بلافاصله بعنوان خروج از موضوع مورد اعتراض واقع می‌شویم ولی درد دل بسیار داریم الان که موضوع نفت خاتمه یافت و دیگر ما را با این ابوالهول نمیترسانند تقاضایمان این است که جناب آقای وزیر جنگ و جناب آقای وزیر بهداری که در مجلس تشریف دارند مترجم احساسات ما در هیئت دولت بشوند و بعرض آقایان وزراء برسانند که فشار و بیعدالتی نسبت بمردم دیگر غیر قابل تحمل است (صحیح است) سه سال تبلیغ نافرمانی، سه سال تهییج احساسات مردم سه سال تحریک مردم بعدم اطاعت از مقررات که حتی ما نمی‌توانیم یک حد فاصلی بین مردم و مستخدمین قرار بدهیم آخر مستخدمین شما هم از این مردمند این تحریکاتی که شده‌است همانطوریکه در بین مردم شده در مستخدمین هم شده واین وضعیت بحال عجیب و غریبی بوجود آمده‌است که بهر جائی مراجعه بفرمائید اصلا در اختیارشان نیست مثلا وزارت اقتصاد ملی بدون اینکه استنباط کند چه می‌کند جای یک حرف اول و دوم را در محصول خوزستان عوض می‌کند.
نایب رئیس – آقای نقابت استدعا می‌کنم راجع بموافقت با بیست میلیون ریال بفرمائید راجع بوزارت اقتصاد ملی چیزی نفرمائید.
نقابت- نگفتم اعتراض می‌کنند خیلی هم مخالف نیست با این مطلب. گفتم تأیید می‌کنم که دستگاه وزارت جنگ بکارشان می‌رسند و بآن دلیل دستگاه سویل نمی‌رسند و حکم یک مثالی است و اینکه خیلی خارج از موضوع نیست آقایان همه میدانید که تنها محصول قابل صدور خوزستان خرما است هیچ چیز دیگر ندارد این خرما محصول درجه 2 بود یعنی یک امتیازاتی داشت صدورش تشویق می‌شد آمدند یواشکی این را محصول درجه یک کردند تا در مقابل کالای درجه یک انحصاری که منحصرا دولت می‌آورد خرما صادر نشود مردم هم میگویند که کمپانی بصره که رقابت دارد باخرمای خوزستان آمده و یک فعل و انفعالاتی کرده یا این داخلیها با این مأمورین سیویل یکمرتبه گفته‌اند که خرمای درجه 2 باید درجه یک باشد یعنی صادر نشود یعنی پدرش در بیاید و خرمای خوزستان وصادرکننده خرما از بین برود ایندستگاه که دستگاه سیویل است عرض کردم رعایت نمی‌کند در دستگاه نظامی ما اینجور نمی‌توانند بکنند زیرا که مسئولین نظامی وزارت جنگ اینها سلسله مراتب را رعایت می‌کنند و تا یکی یکی اجازه نگیرند تا از رئیس کل اجازه نگیرند عملی انجام نمی‌دهند و اگر هم خلاف کردند نافرمانی است و کوچکترین مجازات آنها هم اعدام است (صحیح است) بنابراین ما موافق این لایحه هستیم ولی انتظارمان این است که اگر دستگاههای سیویل باینصورت متشنج باقی بماند آنوقت شما جانتان را هم باید برای حفظ امنیت بدهید و استدعا می‌کنم آقایان اقداماتی بفرمائید که در اینمورد واقعاً وزراتخانه‌های دیگر بحوائج مردم برسند.
نایب رئیس- آقایانی که با فوریت این لایحه موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای طبع فرستاده می‌شود.
- ختم جلسه بعنوان تنفس
(۱۰- ختم جلسه بعنوان تنفس)
نایب رئیس- با اجازه آقایان پنج دقیقه تنفس داده می‌شود. (بیست دقیقه پیش از ظهر مجلس بعنوان تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید)
نایب رئیس مجلس شورای ملی – نورالدین امامی.