مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ فروردین ۱۲۸۷ نشست ۲۵۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ فروردین ۱۲۸۷ نشست ۲۵۵
مذاکرات روز شنبه بیست و پنجم شهر صفرالمظفر ۱۳۲۶ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز پنجشنبه ۲۳ را آقا میرزا مرتضی قلیخان قرائت کردند.
شرحی که میرزا احمد خان در باب اداره تفتیش بوزارت امور خارجه نوشته بود با شروط آن در صورت مقاطعه بودن که یک ثلث از عایدی خود تفتیش و تومانی سه هزار از مازاد عمل کرد حالیه تذکره در خارجه و تومانی دو هزار در داخله بردارد قرائت شد و همچنین تصویب مجلس مشورت وزارت خارجه دراین که فعلا بطور مقاطعه بودن بهتر است و بمحض اطمینان خاطر شخصی که می‌خواهد این اداره را دایر نماید این عمل تا مدت دو سال با او باشد و نیز تصویب وزارت مالیه را که فعلا ممکن نیست سی و پنج هزار تومان مخارج داده شده تا بوطر امانی باشد اگر ممکن بود این شق را تصویب می‌کردم اما چون غیر ممکن است لهذا بطور مقاطعه را حالیه تصویب می‌نمایم وهر چه زودتر این اداره برقرار شود بهتر است دیگر موکول برای وکلا است خوانده شد ومذاکرات زیاد در خصوص این که اداره تفتیش بطور اداره وامانی باشد یا بطور مقاطعه بعمل آمد بالاخره اخذ رأی شده و به اکثریت آراء بطور اداره بودن تصویب شده شروع بمذاکرات دیگر گردید.
سید الحکما- امروز عدلیه ما اهمیت فوق العاده پیداکرده بواسطه مرافعاتی که زیاد شده و قوانین آن هم مدتی است بمجلس آمده خوب است از امروز قرائت شده فصل بفصل تصویب واز صحه همایونی گذشته بعدلیه داده شود.
رئیس- باید حضور حجج اسلام قرائت شود.
اسدالله میرزا – در کمیسیون تنقیح لوایح آقایان حضور داشته‌اند.
آقا میرزا آقا مجاهد – یک هیئتی معین شده که تماما انتظامات مملکت را ما از آنها می‌خواهیم و ما هم قوه مقننه مملکت هستیم که قانون بدست آنها می‌دهیم آنچه معلوم می‌شود وزراء ما را استهزاء میکنند و اذالتقوالذین آمنوا قالقو آمنا و اذا خلو ا الی شیاطینهم قالو انحن مستهزؤن قریب چهل روز قبل که وزرا اینجا آمدند و معرفی شدند گفته شد که پروگرام اینجا آمدند و معرفی شدند گفته شد که پروگرام خودتان را بنویسید بمجلس بفرستید ننوشتند دفعه دوم هم بتوسط وزیر امور خارجه پیغام داریم باز ننوشته وهیچ اعتنا نمی‌کنند من خیال ندارم نطقی بکنم که در خارج ازمن تکذیب یا تمجید کنند همینقدر می‌گویم که ما را استهزاء میکنند والا سه سطر پروگرام نوشتن چهل روز طول ندارد اگر صحیح است چیزی از طرف مجلس نوشته شود که چرا در این مدت پروگرام خود را ننوشته ونفرستاده‌اند.
رئیس- بلی صحیح است.
حسام الاسلام – عرض بنده این است که ناخوشی دو چیز لازم دارد یک نسخه که طبیب حاذق می‌نویسد و یک صورت دوائی ما نسخه نویس هستیم و صورت دوائی است که اقدام نکرده‌اند در دست وزراء است.
حاج سید عبدالحسین شهشهانی – در باب تغییر حکام پریروز مختصری عرض کردم که بی جهت حکام را تغییر می‌دهند مثل فارس حکومتی که اغتشاش آنجا را منظم کرده چرا تغییر می‌دهند مطلب دیگر این که باید از وزیر علوم پرسیده شود که قانون انطباعات که بیرون آمده آیا مجری داشته است یا نه و از چند روز قبل دو سه نفر از روزنامه نویسها بعضی چیزها نوشته‌اند درباب آنها چه اقدامی کرده‌اند.
آقا شیخ حسین – مطالبی که آقا میرزاآقا گفتند صحیح است ولی بعقیده بنده باید اسم وزراء در حضور و غیابشان محترما برده شودو هرگاه کاری دارند وزیر خواسته شود و توضیحات از او بخواهند هر گاه نتوانست جواب بدهد عزل اورا از پیشگاه همایون بخواهند.
سیدالحکماء- شش ماه است که قانون وزارت داخله از مجلس گذشته و بصحه همایونی رسیده و هنوز در مرکز هم بموقع اجرا نگذاشته‌اند خوب است چیزی بوزیر داخله نوشته شود که این قانون را از مرکز شروع کرده اجرا نمایند بعد در سایر ولایات هم مجری نمایند.
آقا شیخ محمد علی- صحبت مختلط شد اولا از قانون عدلیه صحبت شد رئیس فرمودند هفته آتیه بنده عرض می‌کنم این قانون که دست میاید چون مقدمات او را نیدانیم نمی‌توانیم رأی بدهیم مثلا نوشته در ماده فلان و بنده هیچ مسبوق بآن ماده نیستم دیگر این که این عبارات طوری نوشته شده من که فارسی وعربی میدانم معنی این عبارت را نمی‌فهمم دراین صورت باید یک حوزه درس تشکیل داد و این عبارات را درس داد عبارت قانون باید خیلی سهل وساده نوشته شود و فصل بفصل تصویب شده و بصحه رسیده واجرا گردد تا ادارات منظم شود اما در باب وزراء بعقیده بنده اشخاصی که سالها نان استبداد خورده و ملت را گرسته گذاشته‌اند گمان نمی‌رود دست از نان استبداد بردارند و باید بانها اعلام کرد که دیگر مجال است این ملت بیدار شده دست از حقوق خود بردارند و تن بظلم و استبداد بدهند.
آقا میرزا آقا مجاهد – مطلبی که در باب روزنامه اظهار شد راجع باین بود که بعضی از روزنامه‌ها از حقوق مقرره جمهوری هم تجاوز کرده‌اند همچنین از حقوق مشروطیت واز حقوق مقرره انسانیت و ادب و غیره تماما تجاور کرده یک وقتی یکی از نوکرهای ظل السلطان استعفا نوشته وملبس بلباس درویشی شده این مسئله که بسمع ظل السلطان رسیده گفت بهر لباس باش از من خارج نخواهی بود و از من هستی اشخاص مستبدین عاقبت علاج خود و اخرالدوا را در آن دیدند که در میان ملت ومجلس پارلمان احداث نفاقی بنمایند واز آنجایی هم که ملت عادت نموده‌اند بر اینکه هر یک از اوراق جراید همین قدر که فحاشی کرده باشد آن جریده را گرفته بخوانند چنانچه روزنامه مساوات ورقه منتشر کرده که به احاد و افراد وکلا نهایت بدگویی را نموده بلکه بهیئت مجلس و رؤسای روحانیین وغیره چیزها نوشته است و نمی‌گویم چرا نوشته البته مغرضین همه وقت در همه جا بهر لباس خواهند بود اما به این ملت عرض می‌نمایم که ما زور آوردیم و قوه استعداد را از میان برداشتیم و ملجاء مردم مجلس پارلمان شد حالا اگر اهمیت اینجا هم از میان برداشته شود آیا ما ببینیم در عوض اینجا جای دیگری را معین کرده‌اید یا باید یک شکل دیگر ملجاء دیگری درست کرد پس ماها که اینجا نشسته‌ایم میگوییم امروز صلاح ملت نیست این طور رفتار نمایند مرا همه می‌شناسند پیش از اینکه در این مجلس بیایم یک اندازه می‌توانستم شرافت خود را حفظ کنم ولی از آن روزی که در این مجلس آمده‌ام شرافت من مهتوک شده است و من می‌گویم که اغراض خود سازند انقتاد در همه جا صحیح است میویسند وبر نطق وکلا اعتراض می‌نمایند اما نه این طوریکه دراین روزنامه نوشته شده است واستبداد از هر جا که بروز کند همان استبداد است ومحرک آنهم مستبد می‌باشد آن کسی که بالای منبر می‌گوید باید وکیل را بکشند یعنی چه یعنی مجلس نباشد او می‌خواهد این اساس را برهم بزند لهذا باین ملت می‌گویم که نباید عقب هر صدا رفت اینها شبها را با اشخاصی سر وکار دارند و روزها القاء شبهه و فتنه می‌نماید خوب است ملت ملتفت این مطالب باشندو خود را بدست خود هلاک ننمایند.
آقا میرزا محمود – بموجب نظامنامه اساسی شرف احاد و افراد خلق باید محفوظ باشد همانطوری که من شرف خود را می‌خواهم شرف وزراء را هم باید محفوظ بداریم و همچنین شرف تمام افراد ملت راهم باید محفوظ داشت چه ضرر دارد بملایمت و قول این همانطور که جناب نواب گفتند وزراء را بخواهند که توضیح بدهند نه اینکه بلسان خشن بگویند با آنهایی که در رختخواب استبداد خوابیده‌اند و نان استبداد خورده‌اند خوبست که بملایمت و اتحاد رفتار کرد تا اینکه کارها اصلاح شود.
وکیل التجار – مجلس مدتی زحمت کشیده قانون انطباعات نوشت که دیگر اینجا صحبت از روزنامه‌ها نشود واین مطالب راجع بوزیر علوم است اگر روزنامه نسبت بعموم چیزی نوشته است باید مدعی العموم حاضر شده ووزیر علوم رسیدگی نموده مجازات بدهد و همچنین نسبت بسلطنت و اگر نسبت بوکلا ایراد و تعرض نموده هر یک از وکلا که می‌خواهند میروند مدعی میشوند و طرف را حاضر نموده محاکمه میکنند و در مجلس شورای ملی عنوان روزنامه صحیح نخواهد بود.
حسینقلی خان نواب – کراراً عرض شده که موضوع مذاکرات مجلس باید قبل از وقت معین باشد و چون موضوع مذاکره معلوم نیست اینست که این گونه مذاکرات بمیان می‌آید اگر ما امروز یک مطلب مهمی می‌داشتیم که صرفه ملت در آن بوده مطرح می‌شد دیگر اینگونه مذاکرات نمی‌شد درتمام جاها معمول است که روزنامه‌ها خیلی چیزها نسبت بتمام طبقات می‌نوشتند و ابداً آن مندرجات اهمیتی درنزد ملت پیدا نمی‌کند از ان گذشته روزنامه نویسها می‌توانند بما خیلی ایراد نمایند در صورتی که بچشم خود می‌بینند یکنفر سید را در شیراز کشته و جسد او را میسوزاند ویکنفر حجة الاسلام را نیز در آنجا می‌کشند و ملت هیجان کرده و از مجس خواسته که لااقل اطفاء این نایره را به تبعید هفت نفر شرور و مفسد بنمایند در عوض این که همراهی بآنها شود در این جا وکلا میگویند که ما نباید از قانون خارج شویم درصورتی که خیلی از مواد قانون عمل نشده و برخلاف رفتار نموده‌ایم حالا اینطور ایرادات در روزنامه می‌شود در صورتی که حق مجلس مذاکره این گونه مطالب نیست.
رئیس- شما گویا تمام وکلا را بی حس و بی حمیت فرض کرده‌اید چنین نیست بنده فعلا بانداز خودم دیگر در اینجا نمی‌نشینم.
(در این موقع مجلس تعطیل شده و پس از ده دقیقه با حضور تمام وکلاء مجدداً منعقدشد.)
آقای حاج امام جمعه – مردم فلکزده بیچاره بعد از آنکه مدتها از فشار ظلم به تنگ آمدند فکری که کردند این بود که ماها را انتخاب کردند که امورات آنها را اصلاح نماییم بدیهی است در اینجا که نشسته‌ایم هر کس رأی صواب یا ناصواب خود رامیگوید بعد از آن رأیی که صواب است اخذ می‌شود زیرا که یدالله مع الجماعه و بدیهی است که جماعت بطرف رأی غلب نمی‌رود اما بدبختانه ملت ما چنان تصور می‌نماید که اگر عقیده مامختلف شودخدای نخواسته باطنا با هم اعتراض و کدورتی داریم وحال آن که چنین نیست و در هر مطلبی که بیشتر اعراضات وارد شودبهتر است وآن مجلس مایه امیدواری است ما که آمده‌ایم امورات ملت را اصلاح کنیم اول باید خودمان را اصلاح کنیم این حال ملت این حال خودمان که دو نفر با هم اعتراض داریم سایرین چنین فرض میکنند که ما با همدیگر مشاجره می‌نماییم و کدورت معنوی در بین هست وحال آنکه چنین نیست و تا ما خودمان رااصلاح نکنیم امور ملت رانمی‌توانیم اصلاح کنیم و بجهة مباحثه واظهارات رأی اینگونه صبحتها لازم نیست.
نایب رئیس- بنده فرمایش شما را تقویت می‌کنم و امید است که وکلا هیچوقت با همدیگر کدورت ظاهری و باطنی نداشته و ندارند و مخالفت در رأی دلیل کدورت از همدیگر نیست معنی «کنستی توسیون» همین است که آراء با همدیگر مخالفت داشته تا بمباحثه و مجادله مطلب تنقیح و تصفیه شود چیزیکه هست رئیس مجلس حق دارد اگر دید که مذاکره بجایی منتهی می‌شود که اسباب کدورت باشد از مجلس برخیزد و این مطلب قابل مذاکره و مباحثه نیست و فردا صبح هم کمیسیونها منعقد است و عصر هم علی الرسم هر هفته مجلس خصوصی برقرار خواهد بود.
(مجلس ختم شد.)