مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ شهریور ۱۳۰۴ نشست ۱۹۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ شهریور ۱۳۰۴
نشست ۱۹۳
صورت مشروح مجلس یوم هشتم شهریور هزار و سیصد و چهار مطابق ۱۰ صفر ۱۳۴۴
مجلس دو ساعت و بیست دقیقه قبل از ظهر برپاست آقای حسینخان پیرنیا تشکیل گردید.
(صورت مجلسه پنجشنبه پنجم شهریور را آقای آقا میرزا شهاب قرائت نمودند)
رئیس- آقای اخگر (اجازه)
اخگر- آقای ضیاء در جلسه گذشته اجازه نامه بتوسط بنده بمقام محترم ریاست تقدیم کردند ایشانرا در صورت مجلس غائب بی اجازه نوشتهاند تقاضا می‌کنم اصلاح شود رئیس- مراجعه به کمیسیون می‌شود و تکلیفش معلوم خواهد شد
آقای رهنما (اجازه)
رهنما- بنده در جلسه گذشته برای یکساعت که دیر آمده بودم و اجازه خواسته بودم گویا کمیسیون تکلیفش را معلوم نکرده است از این جهت بنده را غائب بی اجازه نوشتهاند
رئیس- دیگر ایرادی نیست
بعضی از نمایندگان- خیر
رئیس – با کمال تأسف بعرض مجلس میرسانم که یکنفر از همکاران ما آقای مساوات بعد از ناخوشی ممتدی دار فانی را وراع گفتند و از بین ما رفتند. معلوم است آقایان وکلاء محترم که به اخلاق ایشان مأنوس بودند از این حادثه ناگوار مثل بنده خیلی متأسف هستند.
(نمایندگان- صحیح است)
مرحوم مساوات دارای صفاتی بودند که علاقهمندی عموم را نجودشان جلب نمودهاند. ایشان از آزادیخواهان روز اول بودند و در طریق مشروطیت خیلی زحمت کشیدهاند و دچار صدمات بزرگ شدند ولی همیشه پایدار بودند عزم خودشان برای اینکه اقدامات ایشان از زندگانی پر مشقتی که داشتند معلوم شده است که از روی عقیده بوده است نه برای جلب نفع. از خداوند متعال مسئلت می‌کنم که روح آنمرحوم را غریق رحمت خود به فرمایند و بنده هم من باب سوگواری و قدردانی بخدمات ایشان پیشنهاد می‌کنم جلسه ختم شود. آقای تدین. (اجازه)
تدین- البته همانطوری که مقایم محترم ریاست اظهار فرمودند فوت مرحوم مغفور آقای مساوات همه ماها را متأثر و متألم نموده است. ولی یک قضیه مؤلمه بر حسب اخبار خارجیها در این اول خبر حادث شده است تصور می‌کنم که آن قضیه مؤلمه جامعه مسلمین دنیا را متأثر نموده است و آن قضیه همان است که در جلسه گذشته به آن اشاره شده است و البته تمام نمایندگان محترم خصوصاً و جامعه ملت ایران عموماً از استماع این خبر متألم شدهاند. چون قبلاً بنا بود نسبت به این موضوع علاقهمندی بیشتری اظهار بشود و آقای مدرس در این جلسه راجع به این موضوع بیاناتی اظهار بکنند و از طرفی تصادف کرده است با فوت مرحوم مغفور آقای مساوات. بنده در اینجا پیشنهاد می‌کنم که اگر آقایان موافقت بفرمایند اجازه بدهند که آقای مدرس راجع باین موضوع و اسائه ادبی که بمقام اقدس اعلی شده است شرحی اظهار عقیده بفرمایند و بعد بپاس احترام مرحوم مغفسور مساوات جلسه را ختم کنیم.
(نمایندگان ـ صحیح است)
رئیس ـ آقایانی که این پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. آقای مدرس اجازه خواسته‌اید؟
مدرس ـ بلی
رئیس ـ بفرمائید
مدرس ـ قومیت هر قومی و بقاء هر قومی و شرافت هر قومی و ترقی هر قومی بچیست؟ قومیت قوم عبارت از حفظ جامع آنقوم است والا هر قومی که افرادی هستند مختلف اگر در تحت یک جامعی نباشند و حافظ آن جامع نباشند عنوان قومیت از آن افراد منتزع می‌شود. بقاء هر قومی بچیست؟ بقاء هر قومی بحفظ جامع بین افراد آن قوم است. اگر قومی صد میلیون افراد داشته باشد و حفظ جامع خودشان را نکنند آن قوم کالجرادالمنتشر افرادی هستند متشتت و هیچ اثر و فائده اجتماعی بر آن افراد کثیره مترتب نخواهد بود ترقی و تعالی هر قومی باین خواهد شد که جامع میان خودشان را نگاهداری کنند و بواسطه ترقی آن جامع ترقی کنند هر قومی که جامع خودش را از دست داد بهر اندازه که جامع خودش را از دست داد جنبشش تنزل کرد از بابت مثال عرض می‌کنم مکرر در همین مجلس و مجالس دیگر گفتگوی لغت ولسان شده بنده موافقم که هر قومی لسان خود را حفظ نکرد وضعف بقومیتش وارد می‌شود. لباس خودش را حفظ کند صفات خلقی خودش را حفظ کند بهر اندازه که جامع خودش را حفظ کند بهمان اندازه قومیتش باقی است. غرض اصلی ما یک جامعی است که یک قسمت بزرگ دنیا در آن جامع شرکت دارد و آن اسلامیت هست. اسلام یک مدت کمی در دنیا ترقی کرد و توسعه پیدا کرد و همانمدتی بود که جامع خودشان را حفظ کردند و بزرگان خودشان را اطاعت کردند. اگر یک مردی از مسلمین در چین بودند اطاعت کرد از آن آمیزش که در مدینه بود مواسات کردند برادری کردند و جامعه خودشان را حفظ کردند و براکثر دنیا در زمان کمی مسلط شدند. متأسفانه در قرون اخیراز باب اینکه آنجامعه خودشان را بزرگان امراء خوب خودشان را حفظ نکردند ضعف بر این قوم پیداشد این عریض که عرض می‌کنم یک مطلبی نیست که محتاج بدلیل و براهین قوت کنم براهین اینها با خود این عرایض است که عرض می‌کنم ما خیلی خودمان را از دست دادیم. برادرانی داریم در اکثر دنیا که دول اسلامی آن طور باید و شاید با آنها رفتار نکرده است و بالاخره یک وقت باید بیدار شده و هوشیار شویم و جامعه خودمانرا حفظ کنیم از آقایانی که در تحت لواء این قومند سؤال می‌کنم چه وقت است آنوقت از امروز بهتر کیست که آن لواء را بر دارد و بگوید. در این موقع من لواء اسلام را بر می‌دارم و این قوم را در تحت قومیت و در تحت جامع دیانت اسلامیه قومیتشان را ترقی می‌دهم و حفظ می‌کنم. امروز از این واقعه هائله که استماع فرمودن اید اگر چه بآن درجه باید اطمینان پیدا شود هنوز پیدا شده است که حادثه از چه قبیل است و تا چه مرتبه است. البته دولت مکلف است تحقیقات کامل بکند و بعرض مجلس برساند ولیکن عرض می‌کنم امروز اهل ایران یک قسمت از قسمت‌های دول اسلامی است باید امروز این جامعه د رتمام دنیا خودشان را معرفی کنند که ملت ایران و دولت ایران قدم برمیدارند که این جامعه را حفظ کنیم و خودمانرا ببرکت این جامعه نگهداری کنیم دولت تقاضای کمیسیون از مجلس نمود. البته وظیفه شان هم همین بود که پیشنهاد تقاضای کمیسیون بفرمائید البته مجلس هم مساعدت خواهند نمود و بعقیده بنده تمام فکر را باید صرف اینکار کرد و باید یک قدمهائی که متقضای حفظ دیانت و حفظ قومیت و حفظ ملیت خودمان است در این مورد برداریم و هیچ کاری و هیچ چیزی مقدم براین کار قرار ندهیم و نگذاریم که این مسئله زیادی ازاین اسباب خرابی جامعه شود که مبادا یک ضرر عظیم تری بر ما مترتب گردد و خدای نخواسته حال ما از این روز که هستیم بدتر شود و زیاد بر این چیزی عرض نمی‌کنم.
رئیس وزراءـ چون نتیجه کمیسیون حاضر شده بود ولی قضیه قوت مرحوم آقا سید محمود رضای مساوات مانع از تشکیل کمیسیون شد و بعلاوه آقای مدرس راجع بقومیت و ملیت یک اظهاراتی فرمودند. بنده می‌توانم مطمئنانه عرض کنم که ملت ایران در این عضو یعنی امروزه در دنیا می‌تواند هر گونه اظهار حیات و عرض خودش را بکند وحق خودش را مخواهد و شخص بنده خیلی ساعی هستم و حاضرم که بتنهائی اگر اجازه داده شود خودم بشخصه یک اقداماتی بکنم. ولی آنچیر دیگری است و همانطوری که تقاضا شده است یک کمیسیونی از طرف مجلس بشود تا باتوافق نظر نمایندگان ملت یک اقداماتی بشود بهتر و واضح است.
بعضی از نمایندگان ـ صحیح است (مجلس یک ساعت و نیم از ظهر ختم گردید)
رئیس ـ مجلس شورای ملی ـ حسین پیرنیا
منشی ـ م. شهاب
منشی ـ دکتر احتشام طباطبائی