مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ خرداد ۱۳۱۳ نشست ۸۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نهم |
دوره نهم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ خرداد ۱۳۱۳ نشست ۸۵
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۹
جلسه: ۸۵
صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه ۸ خردادماه ۱۳۱۳ (۱۵ صفر ۱۳۵۳)
فهرست مذاکرات:
۱ـ تصویب صورت مجلس
۲ـ تقدیم سه فقره لایحه از طرف آقای وزیر امور خارجه
۳ـ شور دوم لایحه تأسیس دانشگاه
۴ـ معرفی آقای دکتر متین‌دفتری به سمت معاونت وزارت عدلیه
۵ـ بقیه شور و تصویب لایحه تأسیس دانشگاه
۶ـ موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
(مجلس یک ساعت و ربع قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید).
صورت مجلس روز پنجشنبه سوم خردادماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند.
اسامی غائبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شد:
غائبین بی اجازه - آقایان: دکتر امیراعلم - حاج غلام حسین ملک - محلوجی - افخمی - اعظم زنگنه - مسعود ثابتی - یونس آقا وهاب زاده - محمد آخوند جرجانی - چایچی - کورس - معدل.
دیر آمدگان بی اجازه - آقایان: اسدی - لیقوانی - بیات - اسفندیاری - دکتر ادهم - نیک پور - بختیار - شریعت زاده - مسعودی.
– تصویب صورت مجلس
۱ – تصویب صورت مجلس
رئیس –آقای دربانی
دربانی- قبل از دستور
رئیس-آقای موید احمدی
موید احمدی-قبل از دستور
رئیس-آقای دکتر ادهم
دکتر ادهم-قبل از دستور
رئیس-در صورت مجلس نظری نیست؟
(اظهاری نشد)
صورت مجلس تصویب شد.
– تقدیم سه فقره لایحه از طرف آقای وزیر امور خارجه
۲ –تقدیم سه فقره لایحه از طرف آقای وزیر امور خارجه
وزیر امور خارجه-(آقای کاظمی)- بنده سه فقره لایحه است می‌خواهم تقدیم کنم
یکی از آنها راجع به عهدنامه بین دولت ایران و دانمارک است خاطر آقایان مسبوق است چندی قبل عهدنامه موقتی مابین دولت ایران و دانمارک منعقد شده بود چون مدت آ ن منقضی شده یک عهدنامه مودت و اقامت و تجارتی منعقد شده است با نماینده دولت دانمارک برای تصویب تقدیم مجلس می‌شود. بر حسب تصمیمات شورای جامعه ملل یک تصمیمی اتخاذ شد و کنفرانسی تشکیل شد برای اجرای تسهیلات نسبت به فیلمهای تربیتی در دنیا و خیلی از دولت شرکت کردند در این کار چون این کار نافع و مفیدی بود برای مملکت دولت ایران هم قصد دارد که ملحق بشود باین قرارداد و اجازه الحاقیه این قرارداد هم از مجلس محترم تقاضا می‌شود. از سی سال قبل بعضی از قراردادها منعقد شد قرارداد بین المللی راجع بمنع معامله اطفال این مسئله را دولت ایران هم قبول کرد و مجلس شورای ملی هم تصویب کرد اخیراُ این مسئله جلوگیری توسعه پیدا کرده یعنی تصمیم گرفته‌اند برای منع و جلوگیری از خرید و فروش زنان و دختران بزرگ اقدامات موثرتری بنمایند این هم یک کار بزرگ و مفیدی است برای دنیا و دولت ایران هم می‌خواهد ملحق بشود
(صحیح است)
– شور دوم لایحه تاسیس دانشگاه
۳ – شور دوم لایحه تاسیس دانشگاه
رئیس-خبر از کمیسیون معارف- شور ثانی راجع به تأسیس دانشگاه ماده اول:
خبر کمیسیون معارف
کمیسیون با حضور آقای کفیل وزارت معارف لایحه تأسیس دانشگاه را برای شور ثانی با در نظر گرفتن پیشنهادات آقایان نمایندگان محترم تحت مطالعه قرار داده و با اصلاحاتی خبر شور اول آن را تأیید و برای تصویب مجلس مقدس تقدیم می‌نماید.
ماده اول- مجلس شورای ملی بوزارت معارف اجازه می‌دهد موسسه بنام دانشگاه برای تعلیم درجات عالیه علوم و فنون و ادبیات و فلسفه در طهران تاسیس نماید.
رئیس-اشکالی ندارد. آقایانی که با ماده اول موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب قیام کردند)
تصویب شد.
ماده دوم
ماده دوم- دانشگاه دارای شعب ذیل است که هر یک از آنها موسوم به دانشکده خواهد بود:
۱- علوم معقول و منقول-
۲- علوم طبیعی و ریاضی
۳ – ادبیات و فلسفه و علوم تربیتی
۴ – طب و شعب و فروع آن –
۵ – حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی-
۶ – فنی دانش سراهای عالی و مدارس صنایع مستظرفه ممکن است از موسسات دانشگاه محسوب شوند و نیز ممکن است مدارس و موسسات دیگری لدی الاقتضاء بدانشگاه منضم گردد.
رئیس-آقای دیبا
طباطبائی دیبا-بنده با این ماده موافقم و فقط یک تذکری می‌خواستم بدهم و آن این است که در قوانین کلیه هر قدر ممکن باشد باید از الفاظ لدی الاقتضاء و ممکن است که در حقیقت از کلماتی هستند که تردید دارند و کش دار هستند جلوگیری شود- در این لایحه نوشته شده در ماده دوم که: دانش سراهای عالی و مدارس صنایع مستظرفه ممکن است از موسسات دانشگاه محسوب شود و نیز ممکن است مدارس و موسسات دیگری لدی الاقتضاء به دانشگاه منضم گردد. این جا دیگر تردید لازم ندارد اگر حقیقه وزارت معارف لازم می‌داند که باید صریحاُ بنویسند که اینها جزو دانشگاه خواهند بود اگر لازم نمی‌دانند دیگر ممکن است ولدی الاقتضاء این چندان در قوانین خوب نیست این یک تذکری بود که دادم که اگر صلاح بدانند این را تغییر بدهند بهتر است و صریح بنویسند یکی دیگر هم اینکه نوشته‌اند مدارس صنایع مستظرفه در صورتیکه ما قبلاُ تغییر دادیم این لفظ را در قانون سابق و هنرستان شد دیگر مدارس صنایع مستظرفه بعقیده بنده معنی ندارد و باید عوض شود و هنرستان نوشته شود.
مخبر کمیسیون معارف-(دکتر سنگ) – اولا فرمودند که …
(عده از نمایندگان – نمی‌شنویم آقا- بفرمائید پشت تریبون)
مخبر-چشم عرض کنم فرمودند ممکن است و لدی الاقتضاء را بردارند و تصمیم قطعی خودشانرا بنویسند این بعباره آخری در همه قوانین هست قوانینی که اینجا گذرانده‌اید در همه جا هست ملاحظه بفرمائید چرا؟ برای اینکه دست شان باز باشد شاید در آتیه یک موقعی بدست بیاید که آنوقت لازم باشد این مدرسه یا موسسه هم ضمیمه دانشگاه باشد – این است که بموجب این نظر لفظ حتی الامکان ولدی الاقتضاء در قانون گذاشته شد که دست شان بسته نباشد- در خصوص مدرسه صنایع مستظرفه هم که فرمودید آن هم تصور نمی‌کنم اشکال تان وارد باشد.
رئیس-آقایانی که با ماده دوم موافقند قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
تصویب شد. ماده سوم:
ماده سوم- رئیس دانشگاه در آغاز افتتاح بر حسب پیشنهاد وزیر معارف بموجب فرمان همایونی تعیین و بعدها بر طبق ماده ۱۴ بر حسب پیشنهاد شورای دانشگاه و موافقت زیر معارف بموجب فرمان همایونی منصوب خواهد شد اداره کردن دانشگاه بعهده رئیس است معاون دانگاه و روساء و معاونین و استادان دانشکده‌ها بر حسب پیشنهاد رئیس دانشگاه از طرف وزیر معارف منصوب می‌شوند- سایر مستخدمین بر طبق مقررات این قانون از طرف رئیس دانشگاه تعیین می‌شوند.
تبصره ۱- مدت خدمت رئیس دانشگاه و روسای دانشکده‌ها سه سال است بعد از انقضاء این مدت ممکن است مجدداُ انتخاب شوند.
تبصره۲- رئیس دانشگاه مجاز است علماء و دانشمندان مملکتی و خارجی را بر حسب پیشنهاد شورای دانشگاه و تصویب وزیر معارف عضویت افتخاری دانشگاه بپذیرد.
رئیس- آقای موید احمدی
موید احمدی-بنده استدعا میم کنم اصلاح عبارتی مختصری را در ماده بفرمایند. در ماده نوشته شده است بر حسب پیشنهاد رئیس دانشگاه از طرف وزیر معارف منصوب می‌شود بعد می‌گوید سایر مستخدمین بر طبق مقررات این قانون از طرف رئیس دانشگاه تعیین می‌شوند دو تا می‌شوند هست دومی را اگر می‌گردند بکنند بهتر است.
کفیل وزارت معارف (آقای حکمت) – چیزی نیست عیبی ندارد می‌گردند بشود
مخبر-موافقم.
رئیس-رأی می‌گیریم بماده سوم با این اصلاح عبارتی مختصر. آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد. ماده چهارم
ماده چهارم – شورای دانشگاه از اشخاص ذیل تشکیل می‌شود:
رئیس دانشگاه که سمت ریاست شوری را خواهد داشت.
معاون.
روسای دانشکده‌ها.
لااقل یک نفر استاد از هر یک از دانشکده‌ها
رئیس-اشکالی ندارد. موافقین با این ماده هم قیام فرمایند
(عده کثیری قیام نمودند)
تصویب شد. ماده پنجم:
ماده پنجم- وظائف شورای مزبور بقرار ذیل است:
تعیین شرایط ورود محصل بدانشگاه- تدوین دستور تحصیلات دانشکده ها- تعیین شرائط گرفتن درجه و تصدیق نامه و دیپلم- تهیه نظامنامه‌های لازم جهت امتحانات و پیشرفت کار دانشکده ها- اظهار نظر در مورد اشخاصی که بسمت استاد دانشیار از طرف شورای هر دانشکده پیشنهاد شده‌اند- پیشنهاد هر اقدامیکه موجب ترقی و اصلاح کار دانشگاه باشد- معاونت و کمک فکری با رئیس دانشگاه
رئیس-آقای احتشام زاده
احتشام زاده-خوشبختانه در ظرف چند ساله اخیر در غالب رشته‌های زندگی در مملکت ما اصلاحاتی شده است و البته اصلاحات و اقداماتی هم که بایستی در این مملکت بشود باید رعایت وقت و فرصت و موقع درش بشود. دو مسئله است که از نظر تحکیم بنای ملیت ما فوق العاده مهم است و بنظر بنده حالا موقع مقتضی است که از طرف دولت برای این دو موضوع اقدام بشود یکی مسئله اصلاح زبان امروزه است بطوری که آقایان محترم مطلع هستند در اثر لاقیدی و عدم توجه در ازمنه فترت غالباُ لغات بیگانه در زبان فارسی داخل شده است بطوری در دو سه ماه قبل هم این مطلب در مجلس شورای ملی انعکاس پیدا کرد و از طرف دولت و مجلس اظهار نظر و موافقت شد راجع بطرد کردن لغات خارجی از زبان فارسی و بعقیده بنده این کار یکی از مسائل خیلی دقیقی است که بایستی بوسیله اشخاص مطلع و متخصص مورد توجه و دقت واقع شود با یک صورت مستحسن با یک دقت و مراقبتی این عمل برای اصلاح زبان فارسی لازم است انجام شود یکی دیگر هم مسئله اصلاح خط فارسی است. بطوری که اطلاع دارند در تحریر زبان فارسی یعنی در خط فارسی یک نواقصی هست و بعقیده بنده مقتضی است از نظر تسهیل تعمیم و بسط معارف این نواقص که در خط فارسی هست رفع شود و البته این موضوع موضوع خیلی مهمی است و عقاید مختلفی هم راجع باصلاح خط فارسی موجود است و گفته شده است و در اطرافش هم بحث شده است و البته ایجا منظور و مقصود بنده بحث در اینکه چه جور اصلاح کنیم نیست …(افسر- با اصلاحش مخالفی نیست (صحیح است) ولی با تغییرش مخالفیم) عرض کردم نواقصی موجود است در خط ما که بایستی این نواقص مرتفع بشود و حالا آن هیئت و جمعیتی که صلاحیت باید داشته باشد که در این موضوع مهم اظهار نظر کنند و اصلاح بکنند باید بعد معین و انتخاب شوند و بحث کنند- البته بنظر بنده ضمن وظائفی که برای شورای دانشگاه در این ماده نوشته شده است بنده معتقدم این دو موضوع را هم باید قرار بدهند که زمینه سازیهائی بکنند و در آتیه نزدیکی این دو مسئله را که بنظر بنده از مسائل خیلی مهم است مورد توجه قرار بدهند و این دو عیب را زبان و خط فارسی بردارند و رفع کنند والبته بنده اصرارزیادی هم ندارم که حتماُ باید این کار از وظائف دانشگاه محسوب شود منظور بنده جلب توجه هیئت دولت بود با همیت موضوع و چون خیال می‌کردم این ماده که وظایف دانشگاه را معین کرده است مناسب است که این مطالب گفته شود خواستم توجه حضرت آقای رئیس الوزراء و آقای کفیل محترم وزارت معارف را بمطلب جلب کنم و البته قطع دارم با توجهی که خود آقای رئیس الوزراء باین دو مطلب داشتند این دو مطلب و تذکر بنده را مورد توجه قرار بدهند و اقدام خیلی سریعی برای اصلاح و خط زبان فارسی خواهند فرمود.
رئیس الوزراء-(آقای فروغی) – چونکه بنده را طرف خطاب قرار دادند در اینجا البته بطور اختصار عرض می‌کنم: البته این مسائل که اظهار داشتند مورد توجه باید باشد و هست ولکن تصدیق می فرمائید که چه اصلاح زبان باشد چه اصلاح خط باشد چه نوع دیگر از این قبیل اصلاحات اینها فرع این است که ما یک عده زیادتر از اینکه حالا داریم اشخاصی داشته باشیم که در این مسائل صاحب نظر باشند- همانطور که خودشان متوجه بودند مطلب خیلی دقیق است و سرسری نباید بآن نگاه کرد در اینک الفاظ بیگانه را از فارسی باید خارج کرد و سرو صورتی داد حرفی نیست ولی الفاظ بیگانه اولاُ چیست و چطور باید خارج کرد؟ آنهائی که باید خارج شود کدام است؟ معایب خط فارسی چیست و چطور باید اصلاح کرد؟ اینها را اگر توجه بفرمایند همه اینها موقوف می‌شود باین که این اساسیکه امروز از برای تکمیل و ترقی معارف مملکت برداشته شده است و می‌شود محکم تر بشود آنوقت اینها بالاخره منتج همین نتایج خواهد شد
(صحیح است)
یکی از نتایج آن پیدا شدن اشخاص عالم و بصیر در هر فن است که بالاخره نقائص و معایب معارفی و معلوماتی و خط وزبان و ادبیات و علوم و اینها را اصلاح کنند و گمان نمی‌کنم جای این را داشته باشد که جزووظایف شورای دانشگاه ما بگوئیم که اصلاح خط اصلاح زبان باشد
(صحیح است)
شورای دانشگاه باید کمک کند بکار دانشگاه بحسن اداره دانشگاه وقتی که دانشگاه خوب اداره شد و مردمان دانشمندی از آن جا بیرون آمدند همه این نتایج حاصل خواهد شد
(صحیح است)
رئیس-آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری-بنده در اصل ماده موافقم و اجازه که خواستم برای این بود که بفرمایشات آقای احتشام زاده جواب عرض کنم چون در هر دو قسمتش بنده نظرم مختلف است با فرمایشات ایشان در صورتیکه همیشه در نظر بوده‌ایم اتفاقاُ اینجا مخالف هستم ولی چون آقای رئیس الوزراء توضیح فرمودند دیگر بنده در آن قسمت عرض نمی‌کنم فقط پیشنهادی که می‌کنم این است که کلمه در اول ماده که نوشته شده وظائف شورای مزبور بقرار ذیل است چون ماده عوض شده است و شورای دانشگاه در آن ماده است این کلمه مزبور هم تبدیل شود به دانشگاه و این ماده مستقلی باشد و نوشته شود وظائف شورای دانشگاه بقرار ذیل است الی آخر.
کفیل وزارت معارف-بنده موافقم
مخبر-بنده هم موافقم
رئیس-آقای اورنگ
اورنگ-عرضی ندارم
رئیس-موافقین با ماده پنجم با مختصر اصلاحی که از طرف آقای مخبر و آقای کفیل وزارت معارف قبول شد قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد ماده ششم قرائت می‌شود
ماده ۶ – هر یک از دانشکده‌ها دارای شورائی خواهد بود مرکب از معاون و استادان در تحت ریاست رئیس دانشکده
وظائف و تشکیلات شورای مزبور بموجب نظامنامه خواهد بود که از تصویب شورای دانشگاه گذشته باشد
رئیس-اشکالی نیست
(خیر)
آقایانیکه ماده ششم موافقت دارند قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
تصویب شد ماده هفتم قرائت می‌شود
ماده ۷ – دانشگاه دارای شخصیت حقوقی می‌باشد و نمایندگی آن بعهده رئیس است و از لحاظ اداری ومالی دانشگاه مستقل و تحت مسئولیت مستقیم وزیر معارف خواهد بود.
رئیس-آقای دیبا
طباطبائی دیبا-بنده عقیده‌ام این است اینجا که تصدیق می‌شود که دانشگاه مستقل است و شخصیت حقوقی دارد و از جنبه مالی هم استقلال دارد اگر آقایان صلاح بدانند یک قیدی هم علاوه شود که مثل سایر ادارات مستقل همانطور دو اداره مستقل که داریم و می‌توانند برای دفاع از لوایح خودشان در مجلس حاضر شوند در کمیسیونهای مربوطه حضور داشته باشند به رئیس دانشگاه هم این حق داده شود که در مجلس برای دفاع از لوایح خود حاضر بشود.
رئیس-آقای دکتر طاهری
دکتر طاهری-مراد از استقلالی که دارد این است که در کارهای محاسباتی یک تسهیلاتی شده باشد که جریات کار دانشگاه سریعتر باشد و الا بعد اگر ملاحظه بفرمائید نوشته‌ایم تحت مسئولیت وزیر معارف است دیگر وقتی که تحت مسئولیت وزیر معارف بود در مجلس حاضر شود معنی ندارد
(صحیح است)
رئیس-آقایانیکه با ماده هفتم موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد. ماده هشتم قرائت می‌شود.
ماده ۸- دانشگاه می‌تواند در مقابل امور علمی و فنی که اشخاص و موسسات غیر رسمی رجوع می‌نمایند بر طبق نظامنامه مخصوص حق الزحمه دریافت دارد. وجوهی که از این راه عاید می‌شود و همچنین اعانه هائی که اشخاص مختلف می‌دهند و عایدات دیگر باستثناء حقوقی که از محصلین دریافت می‌شود بحساب جداگانه در تحت نظر رئیس دانشگاه جمع آوری و با تصویب وزیر معارف بمصارفی که در شورای دانشگاه پیشنهاد می‌شود خواهد رسید و وزارت معارف در حساب آن حق نظارت خواهد داشت
تبصره- هدایائی که اشخاص یا موسسات بعنوان وقف و امثال آن جهه امر خاص به دانشگاه تقدیم می‌کنند اداره آنها با دانشگاه است این قبیل عایدات باید مطابق میل هدیه کنندگان صرف شود و تبدیل آن بمصرف دیگر جائز نیست صورت عایدات و مخارج همه ساله بوزارت اوقاف تقدیم خواهد شد دانشگاه در ردو قبول هدایای مذکور آزاد است
رئیس-اشکالی نیست؟
(خیر)
آقایانیکه با ماده هشتم موافقت دارند قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
تصویب شد. ماده نهم قرائت می‌شود.
ماده ۹- فارغ التحصیل‌های دانشکده‌ها که بر حسب مقرراتی که با موافقت نظر وزارت معارف وضع خواهد شد لااقل بدرجه اجازه معامی (لیسانس) نائل شوند از حقوق و امتیازات قانون تربیت معلم مصوب ۱۹ اسفند ماه ۱۳۱۲ استفاده خواهند کرد.
رئیس-اشکالی نیست
(خیر)
موافقین با ماده نهم قیام فرمایند
(اکثر برخاستند)
تصویب شد ماده دهم قرائت می‌شود.
ماده ۱۰- معلمین دانشگاه بطبقات سه گانه ذیل تقسیم می‌شوند.
اول و دوم- استاد و دانشیار (معاون استاد) که باید علاوه بر داشتن شرایط مقرره در فقرات ۱و۳و۴ ماده دوم قانون استخدام کشوری استاد کمتر از سی سال و دانشیار کمتر از بیست و پنجسال نداشته باشد ودر رشته که تدریس می‌نمایند درجه علمی آنها را شورای عالی دانشگاه لااقل دکتری یا معادل آن تشخیص بدهد.
سوم- دبیر که باید لااقل دارای شرایط معلمین مدارس متوسطه باشد و بر طبق مقررات مربوطه بمعلمین مذکور استخدام خواهد شد- سایر مستخدمین از قبیل متصدیان لابراتوارها و کارخانه‌ها و اعضای کتابخانه و امثال آن و اعضای دفتری تابع مقررات قوانین عمومی خواهند بود.
تبصره- رئیس کتابخانه باید از حیث درجه علمی کمتر از دبیر نباشد ولی چنانچه درجه علمی او بالاتر باشد مانند دانشیار استخدام خواهد شد.
رئیس-آقای ملک زاده
دکتر ملک زاده-چیز بود که بنده می‌خواستم توجه آقایان را بآن جلب کنم یکی راجع بسن معلم بود بعقیده بنده یکی از آن چیزهائی که برای معلم لازم است که کاملا تحت نظر گرفته شود مسئله سن است بواسطه اینکه قطع نظر از دانش و مراتب علمی معلم معلم بایدیک نفوذ کلمه و اعتبار مخصوصی در نظر محصلین داشته باشد ویکی از چیزهائیکه تأمین این اعتبار را می‌کند مسئله سن معلم است و ما در عمل هم دیدیم در همین جا که چند نفر معلم جوان از خارجه کنترات کرده بودند برای دارالفنون و بعد در شورای عالی معارف و در سایر قسمتهای موسسات معارفی دیدند که مفاسدی مترتب می‌شود بواسطه داشتمن معلم جوان مخصوصاُ تصمیم گرفته شد که وقتی می‌خواهیم معلم استخدام کنیم قید کنمی که لااقل چهل سال داشته باشد البته تصدیق میفرمائید محصلی که در سنوات عدیده در مدارس عالیه تحصیل می‌کنند اغلب خودش دارای (۲۴-۲۶) سال سن است و لااقل معلم حقش این است که از حیث سن تفوق داشته باشد و محصل و بنده عقیده دارم این جا معاونین معلمین یعنی دبیران را سی سال و اساتید را یعنی پروفسورها را اقلاُ سی و پنج سال سن برایشان قائل شویم و اینجا بیست و پنج وسی سال است و اگر سی و سی و پنج سال باشد بهتر است یکی هم راجع بمعلومات معلمین و اساتید. اینجا قید شده است که رتبه دکترا داشته باشد یا معادل دکترا و بنده معادل دکترا را نفهمیدم که مقصود از این کلمه چیست و عقیده مندم که گذارده شود یا مقام آگرژه داشته باشد و البته اگر باین مرتبه رسیده باشد و حالا هم داریم خیلی بهتر است و این که لااقل رتبه دکتری داشته باشد چون ماهمیشه سعی می‌کنیم که در کارها یک قدری (آدپته) کنیم وقتی که گفتیم معادل دکتری خوب می گوئیم آقا معادل هستند و یک معلوماتی دارند وایشان قطعاُ معلوماتشان بقدر یک دکتر هست پس آقا بسمت معلمی مدرسه عالی انتخاب شوند ولی در عمل تولید اشکال می‌کند امروز یک علومی هست در دنیا غیر از البته معلمینی که از برای معقول و منقول و علوم قدیمه ایران انتخاب می‌شوند در قسمت علوم جدیده یک ترتیباتی هست که اشخاصی هستند می‌روند و تحصیلاتی می‌کنند و بمقام دکتری و اگرژه نایل می‌شوند و در همه جای دنیا حق دارند که بسمت معلمی انتخاب شوند بنده عقیده‌ام این است اگر موافق باشند این را بردارند و اگرژه بگذارند که کسیکه بعد از این می‌خواهد معلم مدرسه مدرسه عالی بشود باید یا مقام اگرژه داشته باشد یالااقل مقام دکتری داشته باشد یعنی دیپلم دکترا داشته باشد.
کفیل وزارت معارف-نظر آقای نماینده محترم در خصوص سن معلمین کاملاُ صحیح است البته هر چه معلم برسنین عمرش افزوده شود هم از لحاظ اخلاق و هم از لحاظ تجربه و اطلاعات بهتر خواهد بود ولی چون دانشگاه یک موسسه جوانی است بهتر این است که محصلین ایرانی هم که تحصیلات خودشان را در خارجه تکمیل کرده‌اند و به ایران مراجعت می‌کنند در آنجا بسمت معلمی انتخاب شوند بنابراین اگر ما بخواهیم این راه ره به بندیم و بگوئیم حتماُ باید معلم دانشگاه سن زیاد داشته باشد ممکن است در ظرف چند سال از حیث تهیه معلم در زحمت باشیم و معلم پیدا نکنیم و الان هم مدارسمان معلمینش که دکتر هستند سنشان همین اندازه‌ها است و بعلاوه این رعایت هم شده است که سن کمتر از سی سال نباشد بیشتر باشد ولی از این میزان کمتر نباشد و البته بعد از این هم که دانشگاه پیش رفت و توسعه پیدا کرد البته معلمین تکمیل خواهد شد و این منظور هم تأمین می‌شود هم از حیث تجربه و هم از سایر قسمتها و راجع بمعادله دکترا که فرمودند اکرژه باشد دکتری یک درجه و اصطلاحی است که تقریباُ بین المللی است در تمام اونیورسیته‌های دنیا این درجه را می‌دانند ولی (آگرگاسیون) این طور نیست در بعضی از ممالک دیگر این اصطلاح رعایت نشده است بنابرین اگر چنانچه ما بخواهم بجای معادل اگرژه بگذاریم ممکن است یک اشخاصیکه تحصیل می‌کنند در ممالکی که اگر گاسیون ندارد و بایران می‌آیند نتوانیم از آنها استفاده کنیم معهذا رعایت خواهد شد که معلم و پروفسور کسانی باشند که دارای تحصیلات عالیه و عمیقه باشند و باین جهه نظر آقای دکتر ملک زاده تامین خواهد شد
(کافی است)
رئیس-آقایانی که با ماده دهم موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
تصویب شد. آقای وزیر عدلیه فرمایشی دارید؟
– معرفی آقای دکتر متین دفتری بسمت معاونت وزارت عدلیه
۴ – معرفی آقای دکتر متین دفتری بسمت معاونت وزارت عدلیه
وزیر عدلیه-بنده آقای دکتر دفتری را بمعاونت وزارت عدلیه معرفی می‌کنم
– بقیه شور و تصویب لایحه تاسیس دانشگاه
۵ – بقیه شور و تصویب لایحه تاسیس دانشگاه
رئیس-ماده یازدهم قرائت می‌شود
ماده ۱۱- از آغاز سال تحصیلی ۱۳۱۳ و بعد دانشیاران و استادانی که طرف احتیاج دانشگاه هستند در صورت تعدد داوطلبان با مسابقه مطابق نظامنامه مخصوصی تعیین خواهند شد.
رئیس-اشکالی نیست موافقین با ماده یازدهم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دوازدهم قرائت می‌شود.
ماده ۱۲- در طول مدت خدمت باستادان و دانشیاران ممکن است ده مرتبه اضافه حقوق داده شود و اعطای اضافات از مرتبه اولی الی سوم هر دو سال و در مراتب بعد هر سه سال یکمرتبه بر طبق نظامنامه مخصوصی با شرایط ذیل خواهد بود:
۱ – ابراز لیاقت و استحقاق
۲- پیشنهاد روسای دانشکده‌ها
۳- تصویب شورای دانشگاه
رئیس-اشکالی ندارد موافقین با ماده دوازدهم قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
تصویب شد. ماده سیزدهم قرائت می‌شود.
ماده ۱۳- میزان حقوق درجه اول دانشیار همه ساله بر طبق قانون بودجه معین خواهد شد اضاله حقوقی که در درجات اول تا هشتم دریافت خواهد نمود مساوی خواهد بود با هشت یک حقوق ماقبل و در درجه نهم و دهم با خمس حقوق ما قبل- در واقع ترفیع به رتبه استادی و یا ریاست دانشکده و یا ریاست دانشگاه عشر حقوق مقام مادوم اضافه خواهد شد و پس از آن نیز اضافه حقوق که درباقی درجات دریافت خواهد کرد تا درجه هشتم مساوی خواهد بود با هشت یک و در درجات نهم و دهم با خمس حقوق ما قبل
تبصره- حقوق ماهانه درجه اول دانشیار در سال تحصیلی ۱۴-۱۳۱۳ بمیزان یک هزار ریال است.
رئیس-آقای افسر
افسر-راجع به ترتیب حقوق دانشیار و دبیر گمان می‌کنم اول آقای کفیل نظری اتخاد کرده بودند که با آن نظر ترتیب بهم نمی‌خورد و یک مناسباتی بین دانشیار و دبیر پیدا می‌شد ولی حالا که بموجب تبصره رتبه اول را صد تومان معین کرده‌اند ظاهراُ این است که دانشیار یک برابر و نیم است که او شصت و هشت تومان است و این یک برابر و نیم می‌شود صد تومان وبعقیده بنده این باید در همه جا محفوظ باشد ولی وقتی که رجوع می‌کنیم به این ترتیب مرتب نیست یعنی همه اش نامرتب است در رتبه پنج و شش مساوی می‌شود و در رتبه هفت و هشت دوازده تومان دبیر با دانشیار فرق دارد در رتبه هشت دبیر دویست و سی و هشت تومان می‌شود در صورتی که دانشیار دویست و بیست و سه تومان می‌شد سابق کمتر بود در رتبه نه دبیر دویست و هشتاد و پنج تومان می‌شود دانشیار دویست و شصت و هشت تومان در رتبه (۱۰) دبیر می‌شود سیصد و چهل و دو تومان در صورتی که دانشیار می‌شود سیصد و بیست تومان و کم می‌شود و با این ترتیب گمان می‌کنم که دانشیار پیدا نکنیم و همه دبیر می‌شوند در صورتی که احتراماتی که برای دانشیار قائل شدید ومعاون استادش قرار داده‌اید خواسته‌اید بگوئید از دبیر مهمتر است لهذا این تناسب بنظر بنده خیلی نامرتب است و بهتر این است که توجهی بفرمایند که این ترتیب متناسب بشودو آنچه که امروز بنظر بنده می‌رسد بعقیده بنده به مطلب نزدیکتر می‌شود این است که اگر آن هشت یک که بالا رفته است راجع به دانشیار یک هفتم بالا برود آنوقت این عیب برطرف می‌شود و از آن رتبه هائی که پس افتاده بود پیش می‌افتد وقدری بهتر می‌شود والا این ترتیب بنظر بنده نامرتب است همانطوری که در قانون استخدام کشوری یک رتبه هائی را قائل شده‌ایم و معین کرده‌ایم بعد از آنکه آنها را تجربه کرده‌ایم حالا یک قانونی بگذاریم که نامرتب باشد و یک کسی که باید احترامش و حقوقش زیادتر باشد برای اینکه زحمتش بیشتر است آن وقت امتیاز فضلش وارونه بشود یعنی برعکس امتیازش بشود مثل ضرب کسور در یکدیگر که کمتر می‌شود مقتضی نیست
کفیل وزارت معارف- مطالبی را که آقای نماینده محترم توضیحاتی فرمودند در کمیسیون هم مذاکره فرمودند و بنده هم توضیحاتی خدمتشان عرض کردم و تصور می‌کرد که قانع شده باشند در اینجا همانطور که گفته شد نظر این بوده است که یک درجاتی مابین طبقات ثلاثه معلمین یعنی ابتدائی و متوسطه و عالیه قائل شوند باین جهه در قانون تربیت معلم که سابق بتصویب رسید حقوق معلمین مدارس متوسطه را دو برابر معلمین ابتدائی قرار دادند و در اینجا سه برابر قرار دادند ولی اشکالی را که آقای افسر می‌کنند رفع می‌شود بدلیل آنکه آنجا که نوشته حقوق دانشیار همه ساله بر طبق قانون بودجه معین می‌شود واینجا در سال ۱۳۱۳ اساسش معین شده است که صد تومان است و البته اشکالی پیدا نخواهد شد زیرا که این تناسب در هذه السنه ملحوظ خواهد بود در درجه معلم عالی و متوسطه تناسب دارد ولی از برای سنوات آتیه یعنی وقتی که برتبه شش یا هفت رسید اگر اشکالی هم باشد در موقعی که لایحه بودجه به بمجلس می‌آید آن عیب رفع خواهد شد و نظر حضرت والا تأمین خواهد شد.
رئیس-آقای افسر
افسر-چون موضوع تناسب است اشل را هر طور معین کنند این تناسب درست نمی‌شود ولی وقتی که می‌فرمایند در قانون بودجه این عیب مرتفع می‌شود و حالا نمی‌توانند اصلاح کنند بنده عرضی ندارم و البته نظر مبارکشان که باید این عیب کاملاُ رفع شود که این تناسب صحیح بشود.
رئیس-موافقین با ماده سیزده قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
تصویب شد ماده ۱۴ قرائت می‌شود.
ماده ۱۴- ریاست هر رشته از دروس بر عهده استاد همان رشته است برای ترفیع به رتبه استادی علاوه بر پیدا شدن مجل تدریس باید لااقل پنجسال دانشیار بوده در رشته خود قابلیتی ابرازکرده باشد که مورد قدرشناسی و تصویب شورای دانشگاه واقع شود. روسای دانشکده‌ها و دانش سراهای عالی پس از کسب نظر شورای دانشکده مربوط از بین استادان و رئیس دانشگاه از بین روسای دانشکده‌ها انتخاب می‌شوند انتخاب معاون دانشگاه و معاونین دانشکده‌ها از بین استادان بعمل خواهد آمد.
رئیس-اشکالی ندارد موافقین با ماده چهاردهم قیام فرمایند
(اکثر قیام نمودند)
تصویب شد. ماده پانزدهم قرائت می‌شود.
ماده ۱۵- مادامیکه معلم دارای شرایط مذکور در ماده (۱۰) بعده کافی برای استخدام یافت نشود ممکن است از اشخاصی که در رشته از علوم و یا ادبیات بمقامی شامخ رسیده و شورای دانشگاه لیاقت آنها را تصدیق کرده بطور کنترات استخدام شود و نیز ممکن است از متخصصینی که در خدمت ادارات دولتی هستند در برابر حق الزحمه استفاده شود.
رئیس-آقای اورنگ
اورنگ-بنده قصدم توضیحی است و آن این است که در ماده ۱۴ شرط می‌کند (ریاست هر رشته از دروس بر عهده استاد همان رشته است برای ترفیع برتبه استادی علاوه بر پیدا شدن محل تدریس باید لااقل پنجسال دانشیار بوده باشد) هرکسی که می‌خواهد به رتبه استادی برسد اقلاُ باید پنجسال معاون استاد بوده باشد ولی در ماده (۱۵) ذکر می‌کند تا وقتی که معلم دارای شرایط مذکور در ماده ده به عده کافی برای استخدام یافت نشود ممکن است از اشخاصیکه در رشته از علوم و یا ادبیات بمقامی شامخ رسیده و شورای دانشگاه لیاقت آنها را تصدیق کرده بطور کنترات استخدام شود. حالا با آن شرطی که در ماده ۱۴ است فرض کنیم که برای مدرسه یک استادی الان موجود نیست و یا مطابق این ماده (۱۵) یکی از اعضاء ادارات دولتی را یافتند که مقام شامخی در علم دارد یا خارج از ادارات دولتی یک آدمی را یافتیم که مقام شامخی را در علم دارد شما هم می‌توانید او را استخدام کنید خوب اینکه پنجسال که دانشیار نبوده طی پنجسال زمان را در رشته دانشیاری این علی العجاله نبوده است چطور می‌توانید او را برتبه استادی ببرید رتبه علمی او را تشخیص می‌دهید که استادی است و می‌خواهید استخدام کنید برای استادی در ماده ۱۴ دست و بال شما را آن کلمه بسته است که میفرمائید باید پنجسال دانشیار باشد تا بتواند بعد به رتبه استادی برسد در صورتیکه الان شما ندارید معلم یعنی استاد و تشخیص داده‌اید باینکه این مرد استاد است این مسئله چون تباین دارد میل دارم که توضیح داده شود یا یک پیشنهادی بکنیم که رفع این ابهام بشود که دست و بالتان در استخدام اشخاص باز باشد.
کفیل وزارت معارف-این ماده پانزده با ماده چهارده تباینی ندارد بعلت اینکه در ماده ۱۴ صحبت از کسانیست که معلم استخدامی رسمی دانشگاه هستند و باصطلاح داخل استخدام رسمی اونیورسیته می‌شوند ومطابق مقررات آن قانون استخدام ترفیع پیدا می‌کند و اضافه حقوق می‌گیرند ولی ماده ۱۵ مربوط است بکسانی که داخل کار دانشگاه نیستند و یک اشخاص خارجی هستند و برای مدت محدودی کنترات می‌شوند و هر وقت هم که احتیاج بوجودشان نبود تبدیل می‌شوند بیک کسانی که مستخدمین رسمی دانشگاه هستند و این بسته است به لیاقت آن شخص اگر چنانچه معلوماتش بقدری باشد که در خدود استاد حقوق بگیرد حقوق استادی بهش داده می‌شود و بنابراین ما هیچ محتاج نیستیم مجبور نیستیم که نسبت به کنتراتی‌ها و متخصصین ادارات همان معامله را بکنیم که نسبت به مستخدمین رسمی دانشگاه می‌کنیم مستخدمین رسمی کسانی هستند که عمرشان و تمام اوقاتشان را وقف دانشگاه خواهند کرد بنابراین مطابق مقررات هم باید ترفیع بگیرند واضافه حقوق بگیرند ولی کسانیکه کنترات هستند دانشگاه ملزم نیست که همان مقررات را دربا ره آنها اجرا کند آنها مستخدمین کنتراتی هستند بنابراین با این توضیحی داده شد تصور می‌کنم رفع اشکال آقای نماینده محترم بشود و با ماده موافقت فرمایند و این نکته را هم اضافه کنم که متأسفانه در مملکت ما عادت براین جاری شده بوده است که در مدارس عالیه بخصوص یک کسانی با داشتن کارهای دیگری در مدارس عالیه تدریس می‌کردند و ایننظریه نه بمصلحت محصلین است نه بمصلحت مدارس عالیه و نه بمصلحت خودشان به مصلحت مدارس عالیه نیست بجهته اینکه کار تدریس را درجه دوم قرار می‌دهند به مصلحت محصلین نیست بجهت اینکه آنها آنطوری که باید استفاده کنند نمی‌کنند بمصلحت خودشان هم نیست برای اینکه وقتی که معلم فقط کارش معلمی باشد در رشته خودش تحقیق می‌کند مطالعه می‌کند تجربه پیدا می‌کند و بالاخره این اشخاص بزرگی که در ممالک دنیا در هر رشته ایت دارای مقام بزرگی شده‌اند برای این است که در یک رشته کار می‌کنند حالا متأسفانه در مملکت ما بواسطه اینکه عده دانشمندانش کم است یعنی بقدر کافی معلم نداریم ناچار بوده‌ایم و بعد از این هم تا چندی ناچاریم و بتحصیلات عالیه ما کمک کرده‌اند ولی بعد از این نظر این قانون روی این اصل است که معلم اونیوربسیته منحصراُ معلم باشد و تا آخر عمرش هم در آن کار مشغول باشد و در همان رشته عملی خودش کار بکند و بالاخره موفق شود که یک آثار علمی از خودش باقی بگذارد و روی این نظر ماده ۱۴ تنظیم شده است و روی قسمت موقتی هم ماده پانزده
رئیس-آقای اورنگ
اورنگ-بنده تردید ندارم که در بیان بنده شاید قصوری بوده است و نتوانستم آنچه را که از این دو ماده استنباط کرده‌ام بعرض آقایان برسانم عرض می‌کنم ما مانع این نیستیم که همه معلمین بایستی در دانشگاه عالی درس بخوانند و از آنجا بیرون بیآیند و همه معلمین هم بایستی تمام اوقاتشان صرف تعلیم و تدریش شود این را هم موافقم فعلاُ هم شما خودتان را در مضیقه می‌بینید که این مقدار معلمی که میل دارید و حاجت دارید و در مملکت موجود نیست این را هم اینطور شما تشخیص دادید ما هم حرفی نداریم و این تشخیص خودتان را هم آمدید بشکل ماده ۱۵ در قانون گذاردید با هیچیک از این مراتب بنده مخالف نیستم د وماه است دراینجا یکی ماده چهارده است و یکی ماده پانزده ماده چهارده در تویش لفظ دایم نیست ماده ۱۵ در تویش لفظ موقت نیست ماده چهارده شما را منع می‌کند اگر امروز تشخیص دادید فلان آدم که معلم شما نیست در جای خارج از مدرسه و دانشگاه زندگی می‌کند این شخص استاد است و فوق استاد هم معلومات دارد شما هم بنا به احتیاجی که دارید می‌خواهید از او استفاده کنید ماده چهارده مچ دست آقا را می‌گیرد و می‌گوید پنج سال دانشیار نبوده است بنده مقصودم این است آقا در این ماده ۱۵ بیاناتی را که در خارج فرمودند داخل این ماده نیست. ماده ۱۴ مخصوص است بمعلمین خودتان یعنی آن معلمینی که از مدارس خودتان بیرون آمده‌اند و ماده ۱۵ مخصوص است باشخاصی که بطور موقت استخدام می‌شوند اینها در ماده نیست پس در عمل این ماده مزاحم آقا است والا بنده با چیزهای دیگرش مخالف نیستم
کفیل وزارت معارف-لفظ موقت و دایم البته نیست در ماده ولی لفظ دانشیار و استاد در ماده چهارده که هست وافی بمقصود هست زیرا معلمینی که کنترات می‌شوند ودر برابر کارشان بآنها حق الزحمه داده می‌شود آنها دانشیار و استاد رسمی اونیورسیته نخواهند بود آنها کسانی هستند که در ماده ۱۵ هم تعبیر به معلمی شده است و آنها را موقه کنترات می‌کنند و اینکه گفته می‌شود دانشیار و استاد برای کسانی است که منحصراُ فنشان معلمی در اونیورسیته باشد.
رئیس-آقایانیکه با ماده پانزدهم موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس-تصویب شد.
ماده ۱۶- اشخاصی که در سال ۱۳۱۲-۱۳۱۳ در مدارس عالیه مشغول خدمت بوده‌اند چنانچه دارای شرایط مندرجه در ماده ده این قانون باشند معلم رسمی دانشگاه خواهند بود درجه و حقوق آنها را وزارت معارف بموجب نظامنامه مخصوص و بر طبق آخرین حقوق تدریس در سال تحصیلی ۱۲-۱۳۱۳ با رعایت ماده ۱۳ این قانون تعیین خواهد نمود اشخاصی که مشمول قانون استخدام کشوری باشند نیز می‌توانند از مقررات این قانون بهره مند گردند
تبصره۱ – اشخاصی که در سال تحصیلی ۱۲-۱۳۱۳ در مدارس عالیه مشغول تدریس بوده لیکن تصدیق دکتری در دست ندارند معلم رسمی دانشگاه خواهد بود ولی باید قبل از انقضاء خرداد ۱۳۱۴ در رشته خود رساله تازه تألیف نمایند که مورد قبول شورای دانشگاه واقع شود و باخذ تصدیق استادی در همان رشته نائل شوند و این تصدیق بمنزله درجه دکتری در آن رشته خواهد بود.
تبصره ۲ – دبیران که بموجب ماده ۱۲ قانون تربیت معلم مصوب ۱۹ اسفند ۱۳۱۲ و همچنین دانشیاران که بموجب این قانون آخرین حقوقشان مدرک تعیین رتبه آنها می‌شود هرگاه از درجه تجاوز نموده و بدرجه بالاتر نرسیده باشند درجه بالاتر را دارا خواهند شد و همچنین معلمینی که در موقع اجراء این قانون و قانون تربیت معلم حقوق درجه اول را نگرفته‌اند دارای درجه اول بوده وزارت معارف می‌تواند در موقع مقتضی با داشتن اعتبار کسر حقوق اینگونه اشخاص را ترمیم نماید.
تبصره ۳- تشخیص رتبه و حقوق استخدامی (اعم از رسمی و کنتراتی و غیره) و استحقاق دریافت اضافه حقوق و ترفیع رتبه بر طبق این قانون و سایر قوانین موضوعه نسبت بکلیه اعضاء وزارتخانه‌ها و ادارات مستقله با وزارتخانه یااداره مستقل مربوطه و تصدیق اداره تقاعد کشوری خواهد بود و چنانچه مستخدمین شکایتی داشته باشند که راجع به تشخیص رتبه یا اضافه حقوق یا ترفیع آنها باشد مرجع بکلیه شکایات استخدامی دیوان عالی تمیز خواهد بود.
رئیس-آقای افسر
افسر-بنده موافقم اگر مخالفی است جواب عرض کنم
رئیس-آقای اورنگ
اورنگ-بنده باز توضیحی راجع باین ماده می‌خواهم نوشته است: اشخاصی که در سال تحصیلی ۱۳۱۲-۱۳۱۳ در مدارس عالیه مشغول خدمت بوده‌اند چنانچه دارای شرایط مندرجه در ماده ده این قانون باشند معلم رسمی دانشگاه خواهند بود ماده ده این است: معلمین دانشگاه بطبقات سه گانه ذیل تقسیم می‌شوند.
اول و دوم استاد و دانشیار (معاون استاد) که باید علاوه بر داشتن شرایط مقرره در فقرات ۱و۳و۴ ماده دوم قانون استخدام کشوری استاد کمتر از سی سال و دانشیار کمتر از بیست و پنجسال نداشته باشد قصد از شرایطی که در این ماده ۱۶ ذکر شده همین شرایط است یا چیز دیگری علاوه بر این در نظر دارید یعنی یک کسی که در سال ۱۳۱۲ ۱۳۱۳ در مدارس مشغول خدمت بوده سن او اگر سی سال شد استاد و اگر ۲۵ سال شد دانشیار خواهد بود. همینطور است؟
کفیل وزارت معارف-در ماده ۱۰ دو شرط است یکی راجع بهمان سن است که توجه فرمودند و یکی هم راجع باین است که در رشته که تدریس می‌نمایند شورای عالی دانشگاه درجه علمی آنها را لااقل دکتر تشخیص بدهد. پس اصل مقصود یکی است.
رئیس-پیشنهادی آقای دکتر ملک زاده کرده‌اند قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌کنم تبصره ۱ از ماده ۶ حذف شود.
دکتر ملک زاده-بنده معتقدم که وزارت معارف و مجلس و بالاخره مملکت باید امتیاز فضلی و امتیاز علمی را مخصوصاُ نسبت بمعلمین خیلی محترم بشمارد البته ممکن است یک اشخاص خیلی باهوش و با جزبزه زیاد هم تحصیل نکرده باشند ولی از عهده کارهای مهم اداری برآیند ولی دو رشته است در زندگانی که بعقیده بنده بدون داشتن تحصیل و معلومات کافی نمی‌توانند از عهده بربیایند یک از آنها معلمی است که تا اطلاعات کامل و کافی نداشته باشند نمی‌توانند دارای شغل معلمی باشند شاید در مدارس ما هم اینطور اشخاص باشند که درجه معلوماتشان از محصلین هم یک اندازه کمتر است و مخصوصاُ بطور بین الهلالین از آقای کفیل وزارت معارف تقاضا می‌کنم که بعد از گذشتن این قانون موقعیت علمی و معلومات معلمین را تحت یک دقت مخصوص قرار بدهند و یک رسیدگی کامل بمعلومات معلمین مدارس عالیه بشود و اگر از برای معلومات قدیمه یک اندازه اشکالاتی هست برای معلومات جدیده هیچ اشکالی دردست نیست چون یک میزان و مقیاس مسلمی در دست هست که بخوبی می‌شود معلوم کرد و تشخیص داد در این تبصره اول می‌نویسد معلمینی که سمت معلمی دارند ولی برتبه دکتری نائل نشده‌اند اینها هستند یکعده شاید باشند شاید هم نباشند وسمت معلمی دارند در مدارس ما اینها در صورتیکه تا آخر ۱۳۱۲ موفق شوند که یک رساله درآن رشته که تدریس می‌کنند بنویسند همینطوری که در همه جای دنیا معمول است اینها بسمت معلمی دائمی شناخته می‌شوند و این رساله در حکم دکترای آنها محسوب می‌شود (تز) در همه جای دنیا هم معمول است ولی پس از اینکه یک محصلی تمام امتحانات کتبی و شفاهی را در حضور هیئت ممتحنه و قضات آنوقت داد وقتی که تمام این مراحل راطی کرد و بدرجه دکتری رسید آنوقت یک رساله هم در کیفیات این فن می‌نویسد و رساله هائی که نوشته می‌شود نمی‌تواند حاکی از مراتب عامی حقیقی آن نویسنده باشد الان هم معمول است اشخاصی که در خود فرنگستان تحصیلات عالیه کرده‌اند می‌روند از دیگران کمک می‌خواهند و اشخاص متخصص ومطلع در نوشتن آن رساله کمک می‌کنند اینجا هم ممکن است یک اشخاص بیسوادی بروند و همین کار را بکنند و با کمک دیگران رساله بنویسند و همین رساله در حقیقت تصدیق دکتری آنها باشد این است که بنده خواستم این قسمت حذف شود در این باب قانون ساکت باشد ویک اشخاصی که معلومات کافی برای اینکار ندارند استفاده‌های دیگری ازوجودشان بشود این محظور هم پیش نیاید.
رئیس-آقای افسر
افسر- تصور می‌کنم که مقاصد همه یکی باشد منتها یک سوء تفاهمی برای آقای دکتر پیدا شده این قسمتی که در قانون نوشته است برای آن اشخاص بیسوادی که می‌فرمایند نسبت اگر مقصودشان راجع بعلوم جدید اروپائی است البته در این حال نمی‌شود یک اشخاصی را پیدا کرد که مثل آنهادی که مدارس عالیه اروپا علومات جدیده را تحصیل کرده‌اند باشند و اگر هم باشند خیلی ناراست و مسئله تزهم یک چیز خیلی مهمی نیس که ما خیلی ترس و واهمه داشته باشیم و این تزهائی را که در خارجه می‌نویسند آنچه که دیده شده مطلب مهمی نیست و بقدری آسان است که هر شاگردی می‌تواند از عهده برآید اما اگر اشخاصی پیدا شدند ه اینها یک معلومات قدیمه و عالیه دارند در فلسفه ادبیات در این قبیل چیزها اینها یک معلومات عالیه دارند که این را نمی‌شود در فرنگستان تحصیل کرد مثلاُ بطور مثال عرض کنم آقای بدیع الزمان کتابی در ادبیات بنام سخن و سخنوران نوشته‌اند که در مدارس انگلستان سه سال است تدریس می‌کنند حالا جلد دومش را هم خواسته‌اند که باز ببرند تدریس کنند حالا اگر شاگردی در مدرسه السنه شرقیه انگلستان تحصیل کند از این کتاب استفاده می‌کند و یک چیزی هم بنویسد و بیاید دکتر شود؟ آنوقت مصنف این کتاب این رتبه را نداشته باشد این خیلی مضحک بنظر می‌آید ما د راین رشته‌ها داریم اشخاصی که یک کتابهائی هم نوشته‌اند بنابراین این اشخاص که چهارتا پنج تاده تا بیست تا امروز بیش نیستند اینها از بین می‌روند همین مدارس قدیمه که حضرتعالی ملاحظه میفرمائید اشخاص بزرگی از اینجاها بیرون آمده‌اند ولی در معلومات جدیده که امروز در اروپا هست عرض کردم چون اسباب و وسائلش در اینجا نیست ممکن است اشخاص خیلی عالی مقام تری باشند اما اینکه فرمودند کتابی را می‌گیرد از رویش استفاده می‌کند و به اشخاص متخصص مراجعه می‌کند این دیگر تقصیر قانون نیست و البته در این خصوص خود آن اداره فکرهائی کرده‌اند لااقل یک سئوال شفاهی از او خواهند کرد و یقین است یک موسسه باین مهمی انقدر می‌تواند تشخیص بدهد که اگر یک کسی از روی فلان کتاب چیزی نوشته باشد ملتفت شود در اینصورت هیچوقت بیک همچو آدمی تصدیق نخواهند داد بنابراین مقصود شما هم تأمین می‌شود و بنده قطعاُ می‌دانم که تا ده سال دیگر هم اشخاصی که در رشته معلومات خودمان در اروپا تحصیل می‌کنند به همین اشخاصی که در گوشه مدرسه عبدا خان در آن رشته کار می‌کنند نخواهند رسید ولی معلوماتی که منحصر بخودمان است مال خودمان است آن معلوماتی که پایه اش در اینجا بوده است یکی از دکترهائی که تازه آمده است مخصوصاُ خیال کرده است متخصص است و تزی هم دارد وقتی که نطق کرد تمام شاگردان مدارس متوسطه بهش خندیدند حالا اگر اسمش را ببرم اسباب ریا می‌شود و خارج بهتان عرض می‌کنم که همان معلوماتی را که خودش مدعی بود نداشت.
دکتر ملک زاده-بنده عرضی دارم
رئیس- نمی‌شود در پیشنهاد دو مرتبه صحبت کرد
دکتر ملک زاده- بسیار خوب یک پیشنهاد دیگر تقدیم می‌کنم
رئیس- در این پیشنهاد میفرمائید حالا تبصره دو حذف شود؟
ملک زاده- خیر تبصره یک چون موضوع قابل اهمیت است و آقای دکتر ادهم همین نظر را دارند
رئیس- تکرار میفرمائید پیشنهادتان را؟
(بلی)
آقای دکتر ادهم که عضو کمیسیون نیستند و نمی‌توانند در این پیشنهاد صحبت کنند بنابراین در پیشنهاد هم که نمی‌توانید دو مرتبه حرف بزنید و تکرار پیشنهاد هم موجب تکرار مذاکره می‌شود. رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر..
دکتر ملک زاده- مسترد می‌دارم
رئیس- آقایانیکه با ماده شانزدهم موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس- تصویب شد.
ماده هفدهم- ترتیب محاکمه اداری اعضاء دانشگاه بموجب نظامنامه خاصی است که از طرف شورای دانشگاه تنظیم و بتصویب هیئت وزراء رسیده باشد.
رئیس- موافقین با ماده هفدهم قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد
ماده هیجدهم- مواد ذیل از قانون استخدام کشوری در مورد روسا ومعاونین دانشگاه و استادان و دانشیاران مجری خواهد بود مواد ۶-۷-۸-۹-۱۱-۱۴-۱۹-۲۸-۶۹.
رئیس- موافقین با ماده هیجدهم قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد ماده نوزدهم
ماده ۱۹- روساء و معاونین دانشگاه و استادان و دانشیاران می‌توانند با بیست و پنجسال خدمت و یا با شصت سال عمر و لااقل بیست سال خدمت تقاضای تقاعد نمایند دولت نیز می‌تواند با دارا بودن شصت سال عمر و لااقل بیست سال خدمت آنان را متقاعد سازد مابقی شرایط تقاعد آنها بر طبق فصل چهارم قانون استخدام کشوری با رعایت اصلاحاتی که در آن بعمل آمده خواهد بود باستثنای جزء (د) از ماده واحده اصلاحیه ماده ۴۳ قانون مذکور
رئیس- آقای شریعت زاده
شریعت زاده- بنده راجع به اصول تقاعد معلمین نظریاتی دارم غالباُ معلمین خوب در هر مملکتی که احتیاج بوجود آنها است طبعاُ باید از بودجه عمومی بیشتر بآنها داد و از طرفی هم فکر و کار آنها چون مقتضی طرز قناعت در زندگانی آنها است بنابراین ممکن است در نتیجه یک مدتی اشتغال بمعامی از لحاظ توجه بفلسفه و علوم جنبه انزوا را بخودشان بگیرند و حال آنکه از لحاظ احتیاجی که بوجود آنها است نمی‌توان تقاضای تقاعد آنها را مسموع دانست باین ملاحظه بنده معتقدم که قبول تقاضای تقاعد آنها الزامی نباشد یعنی تا هر وت دولت عدم قبول تقاضای آنها را تشخیص داد و وجودشان را لازم دانست الزام نداشته باشد که آنها را متقاعد نماید ولی البته از نطر مزاج و سایر حیثیات باید رعاید شود این نظر بنده است.
کفیل وزارت معارف- نظر آقای شریعت زاده بسیار نظر مهم و متینی است ولیلش هم همراهش است زیرا هر قدر بر سنین عمرشان افزوده شود بر تجربیات آنها هم اضافه خواهد شد و باین جهت سنین تقاعد را در این قانون بیشتر قرار دادیم اینجا دولت را مخیر گذرادیم که لازم نیست حتماُ یک کسی را متقاعد کند و همچنین در تقاضای تقاعد معامین را هم مخیر گذاردیم ممکن است تقاضا کنند ممکن است نکنند و این حق را نمی‌شود از یک معامی سلب کرد زیرا بسا هست که بواسطه فرسودگی و علت مزاج واقعاُ نمی‌توانند ادامه بدهند و این مسئله هم محرز است که شغل معامی یک شغل بسیار خسته کننده ایست که از سایر مشاغل برای مزاج بیشتر خسته کننده است و با این نظریه هائی که اعمال شده است نظر آقای شریعت زاده هم تامین شده است
رئیس-آقایانی که با ماده نوزدهم موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس-تصویب شد
ماده ۲۰- دانشگاه باشخاصی که در رشته از علوم یا ادبیات بمقامی شامخ رسیده و یا خدمات بزرگی بعالم انسانیت کرده باشند شورای عالی دانشگاه پس از مداقه کامل احراز لیاقت آنها را تصدیق نماید با تصدیق وزارت معارف درجه دکتری افتخاری اعطا خواهد نمود
رئیس-آقایانی که با ماده بیستم موافقت دارند قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد
ماده ۲۱- وزارت معارف نظامنامه که بر طبق ماده ۱۶ برای اجرای این قانون ضرورت دارد بعد از تصویب کمیسیون معارف مجلس شورای ملی بموقع اجرا خواهد گذارد.
رئیس- موافقین با ماده بیست و یکم قیام فرمایند
(اغلب برخاستند)
رئیس-تصویب شد. مذاکره در کلیاتست. آقای دکتر ملک زاده
دکتر ملک زاده- بنده چون موقع گذشته است خواستم یک سوء تفاهمی بود که توضیح بدهنم خیلی متاسفم که بیان بنده قاصر بود و نتوانستم آن نیتی را که داشتم بعرض برسانم یا اینکه آقایان توجه نفرمودند بنده عرض کردم راجع بعلوم هیئت رسیدگی می‌کنند و بالاخره تشخیص می‌دهند که فلان آدم دارای فلان مرتبه علمی است یا نه و آقای افسر گویا توجه بعرایض بنده نفرمودند مخصوصاُ این را بنده قید کردم که چون در علوم قدیمه یک میزان و مقیاسی مثل علوم جدیده که دیپلم دکترا و غیر اینها باشد در دست نیست ولی البته اشخاصی هستند که دارای معلومات خیلی زیادی هستند البته آنرا تشخیص می‌دهند اینجا مقصود بنده علوم جدیده بود که یک مقیاسهائی هست برای اینها که بعقیده بنده کسانی که علوم جدیده را در مدارس تدریس می‌کنند دارای یک علمی باشند بطوری که اینجا ذکر شده به مقام دکتری نائل شده باشند و آنهائی که دارای این مقام نیستند و بر طبق آن تبصره که قید شده است می‌توانند یک تزی بنویسند باین قناعت نشود برای اینکه ممکن است بیک وسائل خارجی یک اشخاصی که دارای معلومات زیادی نیستند یک رساله تهیه کنند و از آن رساله استفاده کنند مقصود بنده این بود خواستم توضیح داده باشم
رئیس- در کلیات دیگر مخالفی نیست؟ (خیر) چون در لایحه قسمت مالی دارد لایحه بودجه تلقی می‌کنیم و رای با ورقه می‌گیریم
(اخذ و شماره آراء بعمل آمده ۸۸ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس-عده حضار در موقع اعلام رای ۹۴ باکثریت ۸۸ رأی تصویب شد
رئیس- آقای کفیل وزارت معارف
کفیل وزارت معارف- بنده در این موقع تنگنا نمی‌خواهم وقت آقایان را تلف کنم ولی بحکم وظیفه اخلاقی خواستم از طرف وزارت معارف توجهی که با مرتحصیلات عالیه مملکت شده است مخصوصاُ مجلس شورای ملی که همه نوع مساعدت کرده و قانون دانشگاه را تصویب فرموده تشکر کنیم مجلس شورای ملی نه فقط با تصویب قانون دانشگاه قدم اساسی برای پیشرفت معارف برداشته‌اند بعلاوه در بودجه هم که رأی داده‌اند مسبوق هستند که اعتبارات لازمه را از برای این موسسه مفید بتصویب رسانده‌اند و خیلی خوشوقت هستم که باطلاع آقایان برسانم که زمینی که قرار است دانشگاه در آنجا ساخته شود خریداری شده است و فعلاُ در تحت نظر مهندسین و متخصصین و معمارها است که از روی نقشه صحیحی در آنجا ساختما بشود این مساعدت و موافقتی که مجلس با دولت کرده‌اند و همچنین موفقیتی که دولت حاصل کرده است از برای این اقدامات همه در نتیجه توجهات ذات اقدس ملوکانه از برای تربیت و تعلیم ملت ایران است
(صحیح است)
که توجه دارند ملت ایران مثل اولادشان هستند و میل دارند همانطوری که فرزندان خودشان تحصیل می‌کنند و بدرجات عالیه می‌رسند افراد مملکت هم ترقی بکنند (صحیح است) و مخصوصاُ بیشتر چیزی که مور توجه ذات همایونی است این است که تحصیلات عالیه در خود مملکت متمرکز باشد تا تمام افراد بتوانند استفاده کنند
(صحیح است)
زیرا که تحصیل در مملکت بیگانه آنطوری که باید در دسترس همه نیست و برفرض هم که باشد ملی نیست در هر حال امیدوارم که این سال مبارکی باشد و انشاء تعالی این اونیورسیته یک یادگار خیلی خوبی از این عصر مبارک باقی بگذارد.
– موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
۷ – موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه
رئیس- در دستور کار عاجلی نداریم قبل از اینکه جلسه را ختم کنیم یک تذکر کوچکی می‌دهم و جلسه را ختم می‌کنیم اینطور فرمودید در جلسه خصوصی که ما می‌خواهیم باهالی قم طوری اعانت کنیم که بموقع باشد ما هم برای اجرای نظر آقایان جدولی تنظیم کردیم هر کس هر کمکی خواست بکند در آنجا بنویسد و چون موفق نشدیم که همه بنویسیم آقایانی که در آنجا اسمشان یادداشت شده است هرقدر میل دارند در مقابلش بنویسند که حداکثر برای فردا بفرستیم آقایانی هم که در ورقه اسمشان نوشته نشده است آقا سید محمود می‌آورد خدمت آقایان که آنها هم مرقوم بفرمایند
جلسه آینده روز سه شنبه ۱۵ خرداد ماه سه ساعت قبل از ظهر دستور لوایح موجوده
(مجلس نیمساعت بعد اظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی –دادگر
قانون اجازه تأسیس دانشگاه در طهران
ماده اول- مجلس شورای ملی بوزارت معارف اجازه می‌دهد موسسه بنام دانشگاه برای تعلیم درجات عالیه علوم و فنون و ادبیات و فلسفه در طهران تأسیس نماید
ماده دوم- دانشگاه دارای شعب ذیل است که هر یک از آنها موسوم بدانشکده خواهد بود:
۱- علوم معقول و منقول- ۲- علوم طبیعی و ریاضی-۳- ادبیات و فلسفه و علوم تربیتی-۴- طب و شعب و فروع آن-۵- حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی-۶- فنی
دانش سراهای عالی و مدارس صنایع مستظرفه ممکن است از موسسات دانشگاه محسوب شوند ونیز ممکن است مدارس و موسسات دیگری لدی الاقتضاء بدانشگاه منضم گردد
ماده سوم- رئیس دانشگاه در آغاز افتتاح بر حسب پیشنهاد وزیر معارف بموجب فرمان همایونی تعیین و بعدها بر طبق ماده ۱۴ بر حسب پیشنهاد شورای دانشگاه و موافقت وزیر معارف بموجب فرمان همایونی منصوب خواهد شد
اداره کردن دانشگاه بعهده رئیس است معاون دانشگاه و روساء و معاونین واستادان دانشکده‌ها بر حسب پیشنهاد رئیس دانشگاه از طرف وزیر معارف منصوب می‌شوند سایر مستخدمین بر طبق مقررات اینقانون از طرف رئیس دانشگاه تعیین می‌گردند.
تبصره۱- مدت خدمت رئیس دانشگاه و روسای دانشکده‌ها سه سال است بعد از انقضاء این مدت ممکن است مجدداُ انتخاب شوند
تبصره ۲- رئیس دانشگاه مجاز است علماء و دانشمندان مملکتی و خارجی را بر حسب پیشنهاد شورای دانشگاه و تصویب وزیر معارف بعضویت افتخاری دانشگاه بپذیرد.
ماده چهارم- شورای دانشگاه از اشخاص ذیل تشکیل می‌شود.
رئیس دانشگاه که سمت ریاست شورا را خواهد داشت
معاون
روسای دانشکده‌ها
لااقل یک نفر استاد از هر یک از دانشکده‌ها
ماده پنجم- وظائف شورای دانشگاه به قرار ذیل است:
تعیین شرایط ورود محصل بدانشگاه – تدوین دستور تحصیلات دانشکده ها- تعیین شرایط گرفتن درجه و تصدیقنامه و دیپلم- تهیه نظامنامه‌های لازم جهت امتحانات و پیشرفت کار دانشکده ها- اظهار نظر در مورد اشخاصیکه بسمت استاد و دانشیار ازطرف شورای هر دانشکده پیشنهاد شده‌اند- پیشنهاد هر اقدامی که موجب ترقی و اصلاح کار دانشگاه باشد- معاونت و کمک فکری با رئیس دانشگاه
ماده ششم- هر یک از دانشکده‌ها دارای شورائی خواهد بود مرکب از معاون واستادان در تحت ریاست رئیس دانشکده
وظائف و تشکیلات شورای مزبور بموجب نظامنامه خواهد بود که از تصویب شورای دانشگاه گذشته باشد.
ماده هفتم- دانشگاه دارای شخصیت حقوقی می‌باشد و نمایندگی آن بعهده رئیس است و از لحاظ اداری و مالی دانشگاه مستقل و تحت مسئولیت مستقیم وزیر معارف خواهد بود.
ماده هشتم- دانشگاه می‌تواند در مقابل امور علمی و فنی که اشخاص و موسسات غیر رسمی رجوع می‌نمایند. بر طبق نظامنامه مخصوص حق الزحمه دریافت دارد- وجوهی که از اینراه عاید می‌شود و همچنین اعانه هائی که اشخاص مختلف می‌دهند و عایدات دیگر باستثناء حقوقی که از محصلین دریافت می‌شود بحساب جداگانه در تحت نظر رئیس دانشگاه جمع آوری و با تصویب وزیر معارف بمصارفی که در شورای دانشگاه پیشنهاد میوشد خواهد رسید وزارت معارف در حساب آن حق نظارت خواهد داشت
تبصره- هدایائی که اشخاص یا موسسات بعنوان وقف و امثال آن جهت امر خاص به دانشگاه تقدیم می‌کنند اداره آنها با دانشگاه است اینقبیل عایدات باید مطابق میل هدیه کنندگان صرف شود و تبدیل آن بمصرف دیگر جائز نیست صورت عایدات و مخارج همه ساله بوزارت اوقاف تقدیم خواهد شد دانشگاه در رد و قبول هدایای مذکور آزاد است
ماده نهم- فارغ التحصیل‌های دانشکده‌ها که بر حسب مقرراتی که با موافقت نظر وزارت معارف وضع خواهد شد لااقل بدرجه اجازه معلمی (لیسانس) نائل شوند از حقوق و امتیازات قانون تربیت معلم مصوب ۱۹ اسفندماه ۱۳۱۲ استفاده خواهند کرد.
ماده دهم- معلمین دانشگاه بطبقات سه گانه ذیل تقسیم می‌شوند.
اول و دوم- استاد و دانشیار (معاون استاد) که باید علاوه بر داشتن شرایط مقرره در فقرات ۱و۳و۴ ماده دوم قانون استخدام کشوری استاد کمتر از سی سال و دانشیار کمتر از بیست و پنجسال نداشته باشند و در رشته که تدریس می‌نمایند درجه علمی آنها را شورای عالی دانشگاه لااقل دکتری یا معادل آن تشخیص بدهد.
سوم- دبیر که باید لااقل دارای شرایط معلمین مدارس متوسطه باشد و بر طبق مقررات مربوط به معلمین مذکور استخدام خواهد شد:
سایر مستخدمین از قبیل متصدیان لابراتوارها و کارخانها و اعضای کتابخانه و امثال آن و اعضای دفتری تابع مقررات قوانین عمومی خواهند بود.
تبصره- رئیس کتابخانه باید از حیث درجه علمی کمتر از دبیر نباشد ولی چنانچه درجه علمی او بالاتر باشد مانند دانشیار استخدام خواهد شد
ماده یازدهم- از آغاز سال تحصیلی ۱۳۱۳ و بعد دانشیاران و استادانی که طرف احتیاج دانشگاه می‌شوند در صورت تعدد داوطلبان با مسابقه مطابق نظامنامه مخصوص تعیین خواهند شد.
ماده دوازدهم- در طول مدت خدمت با استادان و دانشیاران ممکن است ده مرتبه اضافه حقوق داده شود و اعطای اضافات از مرتبه اول الی سوم هر دو سال و در مراتب بعد هر سه سال یکمرتبه بر طبق نظامنامه مخصوص با شرایط ذیل خواهد بود:
۱- ابراز لیاقت و استحقاق۲- پیشنهاد روسای دانشکده‌ها ۳- تصویب شورای دانشگاه
ماده سیزدهم- میزان حقوق درجه اول دانشیار همه ساله بر طبق قانون بودجه معین خواهد شد اضافه حقوقی که در درجات اول تا هشتم دریافت خواهد نمود مساوی خواهد بود با هشت یک حقوق ماقبل و درجه نهم و دهم با خمس حقوق ماقبل در مواقع ترفیع برتبه استادی و یا ریاست دانشکده و یا ریاست دانشگاه عشر حقوق مقام مادون اضافه خواهد شد و پس از آن نیز اضافه حقوق که در باقی درجات خواهد کرد تا درجه هشتم مساوی خواهد بود با هشت یک و در درجات نهم و دهم با خمس حقوق ماقبل
تبصره- حقوق ماهانه درجه اول دانشیار در سال تحصیلی ۱۴-۱۳۱۳ بمیزان یک هزار ریال است
ماده چهاردهم- ریاست هر رشته از دروس بر عهده استاد همان رشته است برای ترفیع برتبه استادی علاوه بر پیدا شدن محل تدریس باید لااقل پنجسال دانشیار بوده در رشته خود قابلیتی ابراز کرده باشد که مورد قدرشناسی و تصویب شورای دانشگاه واقع شود.
روسای دانشکده‌ها و دانش سراهای عالی پس از کسب نظر شورای دانشکده مربوط از بین استادان ورئیس دانشگاه از بین روسای دانشکده‌ها انتخاب می‌شوند انتخاب معاون دانشگاه و معاونین دانشکده‌ها از بین استادان بعمل خواهد آمد.
ماده پانزدهم- مادامی که معلم دارای شرایط مذکور در ماده ده به عده کافی برای استخدام یافت نشود ممکن است از اشخاصی که دررشته از علوم و یا ادبیات بمقامی شامخ رسیده و شورای دانشگاه لیاقت آنها راتصدیق کرده بطوری کنترات استخدام شود و نیز ممکن است از متخصصینی که در خدمت ادرات دولتی هستند در برابر حق الزحمه استفاده شود.
ماده شانزدهم- اشخاصی که در سال تحصیلی ۱۳۱۲-۱۲۱۲ در مدارس عالیه مشغول خدمت بوده‌اند چنانچه دارای شرایط مندرجه در ماده ده این قانون باشند معلم رسمی دانشگاه خواهند بود
درجه و حقوق آنها را وزارت معارف بموجب نظامنامه مخصوص و بر طبق آخرین حقوق تدریس در سال تحصیلی ۱۲-۱۳۱۳ با رعایت ماده ۱۳ اینقانون تعیین خواهد نمود اشخاصی که مشمول قانون استخدام کشوری باشند نیز می‌توانند مقررات این قانون بهره مند گردند.
تبصره ۱- اشخاصیکه در سال تحصیلی ۱۲-۱۳۱۳ در مدارس عالیه مشغول تدریس بوده لیکن تصدیق دکتری در دست ندارند معلم رسمی دانشگاه خواهند بود ولی باید قبل از انقضاء خرداد ۱۳۱۴ در رشته خود رساله تازه تألیف نمایند که مورد قبول شورای دانشگاه واقع شود و باخذ تصدیق استادی در همان رشته نائل می‌شوند و این تصدیق بمنزله درجه دکتری آنها در آن رشته خواهد بود
تبصره ۲- دبیران که بموجب ماده ۱۲ قانون تربیت معلم مصوب ۱۹ اسفند ۱۳۱۲ و همچنین دانشیاران که بموجب این قانون آخرین حقوقشان مدرک تعیین رتبه آنها می‌شود هرگاه از درجه تجاوز نموده و بدرجه بالاتر نرسیده باشد درجه بالاتر را دارا خواهند شد و همچنین معلمینی که در موقع اجراء این قانون و قانون تربیت معلم حقوق درجه اول را نگرفته‌اند دارای درجه اول بوده وزارت معارف می‌تواند در موقع مقتضی با داشتم اعتبار کسر حقوق اینگونه اشخاص را ترمیم نماید
تبصره ۳- تشخیص رتبه و حقوق استخدامی (اعم از رسمی و کنتراتی و غیره) و استحقاق دریافت اضافه حقوق و ترفیع رتبه بر طبق این قانون و سایر قوانین موضوعه نسبت بکلیه اعضاء وزارتخانها و ادارات مستقله با وزارتخانه یا اداره مستقل مربوطه و تصدیق اداره تقاعد کشوری خواهد بود و چنانچه مستخدمین شکایتی داشته باشند که راجع بتشخیص رتبه یا اضافه حقوق یا ترفیع آنها باشد مرجع کلیه شکایات استخدامی دیوان عالی تمیز خواهد بود
ماده هفدهم- ترتیب محاکمه اداری اعضای دانشگاه بموجب نظامنامه خاصی است که از طرف شورای دانشگاه تنظیم و بتصویب هیئت وزراء رسیده باشد.
ماده هیجدهم- مواد ذیل از قانون استخدام کشوری در مورد روسا و معاونین دانشگاه و استادان و دانشیاران مجری خواهد بود مواد ۶-۷-۸-۹-۱۱-۱۴-۱۹-۲۸-۶۹
ماده نوزدهم- روسا و معاونین دانشگاه و استادان و دانشیاران می‌توانند با بیست و پنج سال خدمت و یا با شصت سال عمر و هر قدر سابقه خدمت تقاضای تقاعد نمایند دولت نیز می‌تواند با دارا بودن شصیت سال عمر و لااقل بیست سال خدمت آنانرا متقاعد سازد- مابقی شرایط تقاعد آنها بر طبق فصل چهارم قانون استخدام کشوری با رعایت اصلاحاتی که در آن بعمل آمد خواهد بود باستثنای جزء (د) از ماده واحده اصلاحیه ماده ۴۳ قانون مذکور
ماده بیستم- دانشگاه باشخاصی که در رشته از علوم یا ادبیات بمقامی شامخ رسیده و یا خدمات بزرگی بعالم انسانیت کرده باشند شورای عالی دانشگاه پس از مداقه کامل احراز لیاقت آنها را تصدیق نماید با تصویب وزیر معارف درجه دکتری افتخاری اعطاء خواهد نمود.
ماده بیست و یکم- وزارت معارف نظامنامه که بر طبق ماده ۱۶ برای اجرای این قانون ضرورت دارد بعد از تصویب کمیسیون معارف مجلس شورای ملی بموقع اجرا خواهد گذارد
این قانون که مشتمل بر بیست و یک ماده است در جلسه هشتم خرداد ماه یکهزار و سیصد و سیزده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر