مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ مهر ۱۳۲۱ نشست ۹۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۹۲
صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه ۷ مهر ماه ۱۳۲۱
فهرست مطالب
ا- تصویب صورت مجلس
۲- بقیه شور در لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۱ از ماده ۱۳
۳- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
(مجلس یک ساعت و ربع قبل از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس روز پنجم مهر ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند. (اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده:
غایبین با اجازه- آقایان: روحی، فاطمی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: تولیت، دکتر ضیا، شهدوست، مهدوی، فرخ، محیط لاریجانی، اکبر، امیر ابراهیمی، یاراحمدی، دبستانی، آصف، صادق وزیری، مستشار، دکتر لقمان، کامل ماکو
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد)
صورت مجلس تصویب شد:
ـ بقیه شور دوم لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۱ از ماده ۱۳
{ ۲ـ بقیه شور دوم لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۱ از ماده ۱۳}
رئیس ـ متمم بودجه ۱۳۲۱ مطرح است. ماده سیزدهم خوانده می‌شود.
ماده ۱۳ ـ دولت می‌تواند در مورد قراردادهائی که نظر نماید و در صورت اقتضاء‌ارقامی را که با وضع کنونی متناسب باشد در فهرست بها منظور دارد حداکثر بهای جدید بهرحال نباید از ده درصد بهای فعلی تجاوز کند.
رئیس ـ آقای آزادی.
آزادی چند سال است که یک فعالیتی در امور اقتصادی کشور پیدا شده و در ساختمانهائی در شرف اتمام است قسمتهای ساختمانی راه‌آهن و کارخانجات و اینها باعث شده است که مقاطعه کارانی پیدا شوند و قسمتهای ساختمان کارهای دولت را بمقاطعه کاری بردارند و انجام دهند از این نظر یک کار آزاد و مستقل و آزادی در مملکت ما بر سایر مشاغل آزاد اضافه شده و آن کار مقاطعه کاری است و این رویة را که دولت پیش گرفته است که کارهای ساختمانی خودش را بمقاطعه کاری واگذار کند بسیار کار خوبی بوده است و البته در موقعی که افراد مردم برای کار بدولت فشار می‌آوردند و بادارات دولتی هجوم می‌کنند ما باید جلوگیری کنیم که اشخاص زیادی بادارات دولتی برای پیدا کردن کار هجوم نیاورند (صحیح است) و باید آنها را تشویق کرد بمشاغل آزاد (صحیح است) که یکی از آنها همین مقاطعه کاری است که از چندی باین طرف در مملکت ما جزو مشاغل آزاد شده است (صحیح است) آقا اینکه اینجا در لایحه متم بودجه در ماده ۱۳ پیشنهاد شده است که بر مقداری که دولت قرارداد بسته است ده درصد اضافه شود بنده موافقتی با این قسمت ندارم چون اغلب این مقاطعه کاریها و قراردادهائی که از طرف وزارتخانها و ادارات دولتی مخصوصاً از طرف وزارت پیشه و هنر راجع بکارخانجات و از طرف وزارت راه برای کارهای راه‌آهن بسته شده در اغلب آنها یک مبلغ گزافی بیش از میزان و حد مخارج معینه خرج شده است و با آنکه اعلان مناقصه داده‌اند خیلی از آن میزان مخارج معینه زیادتر برآورده شده و قرارداد بسته شده است البته آقایان مسبوق هستند در قسمت مناقصه‌ها معمول است یک میزانی را برای مخارج خود دولت و مهندسین دولتی برآورد می‌کنند و بر طبق آن برآورد آن را بمناقصه می‌گذارند و بعد در مناقصه یک اشخاصی پیشنهاداتی می‌دهند و هر کس کمتر برد البته باو کنترات می‌دهند در اغلب قسمت مقاطعه کاری را واگذار می‌کند بدست دوم و مقاطعه کار دست دوم هم با یک منافعی واگذار می‌کند بدست سوم و سوم بچهارم و دستهای دوم و سوم و چهارم هم استفاده می‌کنند از این مقاطعه کاری و بنده نمی‌فهم که این چه مناقصه ایست اگر میزان مخارج را دولت برآورد کرده و صحیح بوده است که بمناقصه گذاشته پس دست دوم و سوم و چهارم چطور منافع می‌برند و استفاده می‌کنند؟ (صحیح است) منافع هنگفتی می‌برند (صحیح است) و بطوریکه بنده اطلاع دارم قسمت مهم ساختمانهای ما اغلب متعلق است بآقایانی که کار کنتراتی و مقاطعه می‌کنند (صحیح است) و از مقاطعه کاری استفاده‌های خیلی زاید برده‌اند والا آن در خیابان شاهرضا تمام ساختمانهای چند اشکوبه را که ملاحظه میفرمائید آقایان مال همین مقاطعه‌کاران است (صحیح است) که ساختمان تهیه کرده‌اند مستغلات درست کرده‌اند و چیزهائ اغلب تهیه کرده‌اند البته کسی هم مانع نیست چون آمده‌اند و زحمت کشیده‌اند و منافعی هم برده‌اند و یک کاری هم انجام داده‌اند ولی بنده می‌خواهم عرض کنم در این موقع بابودجه سنگین دولت یک چیزی هم بخواهیم بآنها اضافه بدهیم این را بنده خیال نمی‌کنم با این وضع مالی مملکت صلاح باشد (صحیح است) که از مردمان گرسنه و برهنه بمقاطعه‌کاران داده شود (صحیح است) و حال آنکه چندین برابر آن میزانی که تشخیص داده شده است گرفته‌اند و استفاده کرده‌اند حالا دو مرتبه صدی ده هم داده شود با وضع مالی و بودجه مملکت هیچ صلاح نیست (صحیح است) و مخصوصاً این نظر را بایستی آقای وزیر دارائی که متأسفانه تشریف ندارند و آقای وزیر پیشه و هنر که از طرف ایشان هستند مورد توجه و دقت قرار بدهند که این مناقصه‌ها مخصوصاً چه صورتی پیدا می‌کند. یک مبلغی را برای مخارج یک ساختمانی یا یک لوئی برآورد می‌کنند و پیش‌بینی می‌کنند این چه جور برآوردی است که در مناقصخ دست اول با منافعی بدست دوم واگذار می‌کند و دست دوم بدست سوم و سوم بچهارم و همه هم منافع می‌برند؟ و روی این منافع این ساختمانها و این چیزها که عرض کردم درست می‌شود اگر مناقصه و برآوردی که شده است صحیح نبوده است چرا مهندسین دولت و مهندسین کارخانه و مهندسینی که از خزانه دولت برای این قبیل کارها حقوق می‌گیرند این را مطابق با واقع برآورد نکرده‌اند تا اینکه در دست دوم و سوم و چهارم مقاطعه کاری اینقدر ازش استفاده نبرند یا اینکه اگر اینطور نیست پس باید گفت عمل مطابق با واقع نیست یعنی بعد از آنکه ساخته شد و عمل مقاطعه کاری انجام یافت نتیجه‌اش خوب نیست درست نیست محکم نیست خوب نیست (صحیح است) و کار خوب و محکم انجام نشده است و وضعیت آنطوری که باید نبوده است والا چطور ممکن است عملی را بمناقصه بگذارند و مهندسین دولت هم برآورده مخارج آن را بکنند و دست دوم و سوم و چهارم هم هم کدام استفادة ببرند این مقاطعه کاران در هر حال یک قراردادی را با دولت بسته‌اند حالا ممکن است استفاده‌هائی هم نکرده باشند و حال آنکه خیلی استفاده برده‌اند حالا که دولت اجازه می‌خواهد تجدیدنظر کنند و ده یک اضافه بدهند بنده عقیده‌ام این است و عرض می‌کنم اگر اینها یک استفاده بیشتری می‌کردند بدولت حق می‌دادند که از آنها پس بگیرد؟ و بگوید چون استفاده زیادی برده‌اید پس بدهید؟ چون این حق را دولت ندارد بنابراین حالا هم دولت موردی ندارد یک مبلغی بآنها اضافه بدهد بنده عقیده‌ام این است و عرض می‌کنم اگر اینها یک استفاده بیشتری می‌کردند بدولت حق می‌دادند که از آنها پس بگیرد؟ و بگوید چون استفاده زیادی برده‌اید پس بدهید؟ چون این حق را دولت ندارد بنابراین حالا هم دولت موردی ندارد یک مبلغی بآنها اضافه بدهد بنده عقیده دارم این ماده را آقایان تجدیدنظر بکنند و این موافق مصلحت و انصاف نیست که از این مملکت و این مالیه فقیر یک اشتخاصی که استفاده‌هائی کرده‌اند باز هم بروند و یک میزان دیگری بعنوان دستمزد بآنها بدهند (صحیح است) این بود عرایض بنده.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر (آقای هژیر)ـ بنده خواستم فقط یک توضیحی بدهم برای شأن نزول این ماده ولی البته تصویب یا ردش بسته بنظر خود آقایان نمایندگان است. آقای آزادی دو مطلب فرمودند یکی اینکه در گذشته مقاطعه کارانی دیده شده‌اند که بعد از اینکه برنده مناقصه بوده‌اند واگذار کرده‌اند و یک حقی از سایرین گرفته‌اند یکی دیگر هم اینکه این ده درصد اضافه معقول نیست و جهت ندارد که داده شود. راجع باین ده درصد بنده توضیح می‌دهم همانطور که در خود ماده هم ملاحظه میفرمائید اینجا موضوع قراردادهائی است که تا آخر شهریور ۱۳۲۰ بسته شده است و محدود شده است این اضافة که تقاضا شده است قراردادهائی که تا آخر شهریور ۱۳۲۰ بسته شده است البته آقایان مستحضر هستند که قراردادهائی که تا آن تاریخ بسته شده بود ناچار متناسب بود با قیمت اجناس با اجرت عمله با بهای مصالح و اجناسی که از خارجه باید می‌آمد یا در داخله بایستی تهیه می‌شد البته اگر بنا باشد آقایان اینطور در نظر دارند که دولت حتماً اصرار بکند بماقطه‌کار که بهمان قیمت‌های سابق انجام بدهد اشکال ندارد و دولت هم این رویه را تعقیب می‌کند منتهی یک مطلب دیگر باقی می‌ماند و آن اینست که آنها خواهند گفت برای ما مقدور نیست این کار و یک غبنی این جا پیش می‌آید. می‌گویند برای ما مقدور نیست بهمان قیمت سابق با اوضاع فعلی این عمل را انجام بدهیم یعنی می‌گویند آن حسابی که آن روز ما کردیم اجرت عمله اجرت مستخدم اجرت متخصص اجرت مهندس قیمت مصالح در دسترس داشتن وسائل و بالاخره بودن وسائل با همه این جهات در نظر گرفتیم و یک قیمتی را پیشنهاد کردیم حالا که آن وسائل مفقود شده است بنابراین ارکان اساسی تشخیص قیمتها متزلزل شده می‌توانند بگویند که چون نمی‌توانم انجام بدهیم بنابراین خودداری خواهیم کرد بعد از آن امر دائر خواهد شد…. البته این هم ممکن است یک ضمانت اجرائی هم قراردادها داشته است ممکن است گفته شود این ضمانتهائی که داده شده بود ضبط شود ولی ناچار اگر دولت بنا باشد آن قرارداد را اان بنائی را که باید ساخته شود آنرا باید دوام بدهد یعنی آن مناقصه را تجدید کند برای تکمیل عمل وقتی این کار را کرد البته پیشنهاد دهندگان رعایت مقررات فعلی را که بسته شده است خواهند کرد و دولت در این صورت ضرر خواهد کرد از این لحاظ دولت تصور می‌کرد که اگر بشود این کارخانه‌ها یا بالاخره سایر مؤسساتی که واگذار شده است یا عملیات دیگری که باید بکند یا در راه سنگ‌ریزی دارد می‌شود خاکبرداری می‌شود اگر در یک صورتی باشد که احتیاجی نداشته باشد به تکمیلش البته از این حق استفاده نمی‌کند و می‌گوید اگر میل دارید بهمان قیمتی که با ما قراداد بسته‌اید کار را خاتمه بدهید فبها و الا کار را خاتمه بدهید بهمین جائی و همین وضعی که رسیده است و بروید یعنی در این صورت منظور آقایان تأمین خواهد بود و دولت نظر باینکه اعتبارش هم امسال برای کارهای ساختمانی در بودجه کشور خیلی محدود شده نخواهد توانست تمام قراردادهائیکه در سابق بسته شده تمدید بدهد و ناچار بود که یک قسمتی از آنها را خیلی تقلیل بدهد و در موقع تقلیل آنهائی که ضرورت نخواهد داشت البته از این کار استفاده نخواهند کرد و مقاطعه‌کاران هم عرض می‌کنم خدمت آقایان چون وسیله ندارند قطعاً تعقیب نمی‌کنند ولی اگر موضوعی پیش آمد و دولت دید که کار نیمه‌کاره مانده یعنی کار بیک جائی رسیده است که دست برداشتن از آن کار باعث خرابی و مستلزم ضرر و زیان خواهد بود ناچار برای اینکه در زیر برف و باران آنچه که تا بحال ساخته شده از بین نرود و خراب نشود و خسارتی نرساند برای این مقصود باید یک توافقی با خود مقاطعه کار بشود و برای خاطر اینکه مقاطعه کاران هم منتظر نباشند که یک مبلغ گزافی بآنها اضافه داده خواهد شد در اینجا فقط نوشته شده و محدود شده است به ده درصد و باین مناسبت تصور می‌کنم اگر آقایان موافقت بفرمایند که ماده باین صورت بگذرد تصور می‌کنم از لحاظ مصلحت عموم هم بهتر تأمین می‌شود این موضوع.
رئیس آقای فرمانفرمائیان.
فرمانفرمائیان ایراد بنده در این ماده بسیار است و باین توضیحی هم که آقای وزیر پیشه و هنر فرمودند بنده قانع نمی‌شوم و عرایض بنده در این ماده صرفاً از نقطه نظر بودجه‌ایست که عرض می‌کنم و توضیح می‌دهم که بودجه بالاخره تشکیل می‌شود از یا ارقام و یک اعدادی که وقتی آن اعداد را جمع کنید می‌شود از یک ارقام و یک اعدادی که وقتی آن اعداد را جمع کنید می‌شود چندین میلیون تومان و تشکیل هزینه می‌دهد و همینطور هم در قسمت عوائد باز این ارقام و اعداد جمع می‌شود و بالاخره درآمد را تشکیل می‌دهد و مجموعا بودجه نامیده می‌شود و موازنة هم باید داشته باشد اینجا در ماده ۱۳ متمم بودجه می‌گویند در مورد قراردادهائی که تا آخر شهریور سال ۱۳۲۰ بسته شده و وجود دارد ما آن قراردادها را اصلاً اطلاع نداریم و هیچ نمیدانیم که چه رقمی را تشکیل می‌دهند و چه میزان و چه مبلغی است و این مبلغ چه مقدار تشخیص می‌شود که یک ده یک هم بآن اضافه شود (صحیح است) این ده یک چه رقمی خواهد بود؟ البته نمی‌توان گفت که این ده یک صد هزار تومان می‌شود. یک میلیون تومان می‌شود، هزار تومان می‌شود، چقدر می‌شود. این معلوم نیست (صحیح است) از آنطرف این فرق خواهد کرد و تأثیر خواهد کرد در جمع و خرج مملکت (صحیح است) و ما باید استحضار و اطلاع داشته باشیم از ارقامی که ذیمدخل است در ستون جمع و خرج مملکتی ندانسته که نمی‌شود رأی داد. از این نقطه‌نظر بنده عرض می‌کنم که این ماده جایش اینجا نیست مثل خیلی از مواد که باز هم عرض کردم حالا بنده کاری ندارم باین که مقاطعه کار چه وضعیتی دارد سابق استفاده‌اش را کرده و ضرر داده یا نداده است وارد این مرحله نمی‌شوم ولی از نظر بودجة بنده پیشنهاد می‌کنم که آن رقمی را که در نظر می‌گیرند بگویند و بنویسند و بعد از بررسی در ارقام و برآورد صحیح آن رقم قاطع را در بودجه پیشنهاد کنند یا در متمم بودجه پیشنهاد کنند و ما یا تصویب می‌کنیم یا نمی‌کنیم ولی اینطور مجهول که نمی‌شود (صحیح است)
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر ـ تصور می‌کنم بنده یکمرتبه دیگر هم اینموضوع را خدمت حضرت والا عرض کرده‌ام مقصود از این ماده درخواست اضافه اعتباری برای ساختمان وجهاً من‌الوجوه نیست در بودجه کشور یک مبالغی برای هر وزارتخانه در نظر گرفته شده است که البته مصارف مختلفه وزارتخانها در نظر بوده است از قبیل حقوق اثاثیه سوخت روشنائی و سایر مصارف مختلفه و منجمله ساختمان بنابراین همان رقمی که نمایندگان محترم تصویب فرمودند همان ملاک عمل خواهد بود و بعد از تصویب دیناری در این باب اضافه نخواهد شد تا اینکه نگرانی از برای حضرت والا حاصل شود که تعادل بودجه بهم خواهد خورد مقصود ما این است که در حدود همان اعتباری که پیش‌بینی شده و تصویب فرموده‌اید اگر بنا باشد که یک ساختمانی را که احتیاج نداشته‌اند تعطیل کنند و یک ساختمانی را که از لحاظ حفظ و حراستش لازم است توجهی بآن بشود تا ده درصد ممکن است بآن قرارداد در فهرست بها منظور نمود تا تکمیل شود البته دیناری اضافة بر بودجه مصوب نخواهد شد و با تصویب اینماده اضافه خرجی حاصل نخواهد شد.
رئیس آقای دهستانی
دهستانی همینطوری که آقایان فرمودند مبلغ و مقداری که در این ماده از برای مقاطعه‌کاران است معلوم نیست چقدر است در اینکه اینها منافعی برده‌اند یا نبرده‌اند و چه طرزی بوده است البته تمام آقایان مستحضرند که حتی از پول و حقوق و مزد عملجات راه هم این آقایان خودداری کردند در مقاطعه‌کاری‌شان و ندادند بمردم و بنفع خودشان بردند.
یمین اسفندیاری اینطور نسیت آقا
دهستانی چرا آقا آنهائی که با بنده رفیق هستند که همین عملجات و کارگران هست بنده آنها را خوب می‌شناسم و حقوق اینها داده نشده و بنده اسامی یکی‌یکی‌شان را هم میدانم که مزد کارگر را نداده‌اند حتی اجازة خانه را هم نداده‌اند (صحیح است)
یمین اسفندیاری اینطور نیست
دهستانی چرا. اگر میفرمائید اسم ببرم
یمین اسفندیاری مانعی ندارد. بفرمائید
دهستانی حالا کار ندارم باینکه خوب معامله کرده‌اند یا بد البته باید نفع هم ببرند عرض می‌کنم اگر ضرری هم در یک قسمت متوجه آنها شده باید متحمل آن ضرر هم بشوند اگر در قراردادی که دولت با مقاطعه‌کاران تنظیم کرده است و طرفین امضا نموده‌اند اگر نوشته شده بود که هرگاه مصالح ساختمانی و اجرت گران شد زیادتر بدهند و ارزانتر شد کمتر بدهند البته این ماده مورد داشت ولی هرگاه برای اینکه در اینجا کوچکترین ضرری متوجه مقاطعه‌کاران می‌شود و یک مبلغی که واقعاً معلوم نیست چقدر می‌شود میلیون می‌شود میلیارد می‌شود نمیدانیم صد هزار تومان می‌شود نمیدانم در متمم بودجه تعیین کردن و تصویب کردن آن گمان نمی‌کنم خالی از اشکال باشد (صحیح است) حالا اگر در قرارداد شرط و قید باشد که از لحاظ ساختمانی ارزش و بهای مصالح و مزد بالا رفت دولت متعهد است بمقاطعه کار بدهد البته باید داده شود چون تعهد کرده و امضا داده ولی اگر تعهد نکرده است خوب قراردادی تنظیم شده و رسمی تلقی می‌شود و بهمان ترتیب باید عمل کنند البته نفع برده‌اند ممکن است ضرر هم ببرند در قسمتی نفع برده‌اند زیانش را هم باید متحمل شوند حالا باید آقای وزیر پیشه و هنر توضیح بدهند که آیا در این قراردادها یک چنین شرط و قیدی هست یا نیست اگر قیدی هست البته حق دارند باید این ده درصد بآنها داده شود و اگر نبوده که نباید داد با این حال آن کلمه فعلی که در آخر ماده نوشته شده است آنرا هم اصلاح کنید و قبلی بنویسید اقلاً بهای قبلی باشد نه بهای فعلی. (صحیح است).
وزیر بازرگانی و پیشه هنرـ عرض کنم که البته اگر در قراردادهائی که سابقاً بسته شده است یک همچو قیدی که آقا فرمودند بود که دولت مکلف بود بر حسب تعهدی که کرده است اقدام کند. اینکه الان حضور آقایان توضیح عرض کردم مقصود این است که یک چنین قیدی طرفین در قرارداد نکرده‌اند نه آنها تعهد کرده‌اند که اگر قیمتها ترقی کرد بهمان قیمت فعلی باشد یعنی اضافه نپردازد دولت و نه دولت تعهد کرده که اگر بها ارزانتر شد آنها کسر کنند. این که امروز بعرض آقایان رسیده است برای این است که اجازه بفرمائید اگر چنانچه مصلحت در این بود که یک قراردادی را برای بخاتمه رساندن موضوعش دولت مفید و ضروری دانست و میزان قیمت هم حالا خیلی ترقی کرده و بالا رفته است یک علاوة باین میزان دولت منظور بدارد و از این هم تجاوز نکند اما نسبت بآن منظوری که فرمودید البته نظر دولت هم همین بوده است یعنی بهای سابق حالا هر چه می‌خواهید اسمش را بگذارید فعلی یا قبلی در هر صورت منظور بهای همان وقت است و اینکه میفرمائید ده درصد بهای قبلی باشد بنده قبول می‌کنم.
رئیس آقای مجدضیائی.
امیرتیمورـ بنده هم اجازه خواسته‌ام.
رئیس نوبت شما نرسیده.
امیر تیمورـ بنده عضو کمیسیون هستم.
رئیس عضو کمیسیون باشد.
مجد ضیائی بنده پیشنهاد دارم.
رئیس عضو کمیسیون باشد.
مجد ضیائی بنده پیشنهاد دارم.
رئیس آقای منشور.
منشورـ عرض کنم آن چه در لایحه متمم بودجه پیش‌بینی شده است کاملاً لازم بوده است و همینطور توضیحاتی که آقای وزیر پیشه و هنر دادند مطلب را روشن کرده و همینطور است که فرمودند مقاطعه‌کاران قراردادهائی داشته‌اند که بواسطه اوضاع شهریور دولت ناچار شد بکارهای آنها خاتمه بدهد بعد از شهریور دولت کارهای آنها را تمدید کرد که مشغول کار شوند البته بعد از شهریور قیمتها با قبل از شهریور یکی نیست و قیمتها خیلی فرق دارد و آنها دچار ضرر فوق‌العاده شده‌اند دیگر هم نمی‌خواستند کار کنند و دولت مجبور می‌شد گارانتی کار دولت درست نمی‌شد و ساختمان تکمیل نمی‌شد و نیمه‌کاره می‌ماند و خراب می‌شد و خرجی هم که شده بود از بین می‌رفت تازه این گارانتی‌ها هم مال اشخاص است خانه و املاک اشخاصی است که نزد بانکها گرو گذاشته‌اند برای حسن انجام عمل مقاطعه‌کاری و اینها ضامن اعمال مقاطعه‌کاران بودند. دولت چون دید اینطور کار پیشرفت نمی‌کند این است که این ماده را پیشنهاد کرده است که کلیه قراردادهائی که تا آخر شهریور ۱۳۲۰ منعقد شده است در آنها تجدید نظری بکند ولی بنظر بنده این جا باید یک قدری ماده را اصلاح کرد چون خیلی قراردادها قبل از شهریور تنظیم شده که بعداً انجام شده و تحویل شده و رفته‌اند و یک کمپانی‌هائی هم یک دعاوی دارند و اشخاصی هم هستند که ورشکست شده‌اند و مقاطعه‌کاران خارجی که آمدند این جا آنها هم متحمل یک ضرری شدند البته نمی‌شود گفت چرا. چون مقاطعه کاری هم ضرر دارد هم نفع و یک عده نفع برده‌اند این دلیل نیست که عده دیگری ضرر نکرده باشند یا اشخاصی که حالا با دولت قرارداد دارند تمام کسانی هستند که سابقاً هم با دولت قرارداد مقاطعه کاری داشته باشند که ما حالا بگوئیم چون نفع برده‌اند و سابقاً استفاده داشته‌اند حالا باید جبران کنند و ضرر بدهند این اصل صحیحی نیست یک اشخاصی که تازه آمده‌اند و کاری را قبول کرده‌اند باید در این کار یک نفعی هم ببرند و نظر دولت هم البته هیچ این نبوده است که اشخاصی بیایند و کار کنند و ضرر بدهند. مسلماً در پیش‌بینی که می‌شود روی این قسمتها یک تفاوتی هم برای مقاطعه کار همیشه منظور می‌کنند و یک چیز دیگری هم که ما باید در نظر بگیریم و در قراردادها پیش می‌آید موضوع فورس ماژور است و اینکه در قراردادها می‌نویسند فلان وفلان بکنند و این کرا را چطور انجام بدهند این مال مواقع عادی است و این قراردادهای قبل از شهریور را هم باید در نظر داشت که در مواقع عادی بوده است ولی در مورد فورس ماژور اختیار از دست مقاطعه‌کار خارج می‌شود مخصوصاً با این وضع ترقی قیمت و گرانی که الآن در کشور هست (صحیح است) و همیشه می‌توانند مطابق قوانین موضوعه مملکتی استناد کنند بموارد فورس ماژور اما آنچه که اینجا دولت توجه کرده است آن قراردادهائی نیست که از شهریور ما ببعد منعقد شده است. بلکه باید گفت آن قراردادهائی است که کارش از بعد از شهریور انجام شده است. ممکن است قراردادهائی تا شهریور ماه با کسی منعقد شده باشد و کارش هم انجام شده باشد آن مال مدت قبل است و کارش هم انجام شده و رفته است پی کارش و خاتمه یافته است بلکه باید راجع بقردادهائی صحبت کرد که کارش بعد از شهریور ماه تمام نشده باشد و البته باید باین موضوع توجه بفرمایند اگر اضافة باید داده شود باین نوع قراردادها اضافه شوند نه بان قراردادهائی که سابقاً و قبل از شهریور قرارداد منعقد شده و کارشان را هم تمام کرده‌اند و رفته‌اند این توضیح باید در ماده داده شود تا اشکالی پیش نیاید چون مقصود همین است که عرض کردم.
مخبر کمیسیون بودجه (آقای اعتبار)ـ اساساً لازم است یک توضیحی داده شود تا سوء‌تفاهمی در مجلس حاصل نشود این ماده برای قراردادهائی است که کار آنها تمام نشده و نیمه کاره است (صحیح است) و تصور نرود که این ماده مربوط بآن کارهائی و آن قراردادهائی است که موضوعش تمام شده است. خیر آنها منظور نیست. دیگر اینکه منظور ما بیشتر کارهای ساختمانی بوده است نه نظر راهسازی، نظر ما نظر ساختمانی بوده است دولت هم این نظر را داشته است ساختمان نیمه تمام که از حیث اسباب و تدارک کار و لوازم کار بواسطه گرانی برای آنها میسر نیست که با آن قیمت اولی که با آنها قرارداد بسته‌اند کارشان را تمام بکنند باین جهت دولت خواسته است در اینجا یک ارفاقی بکند و نظرش تمام کردن کار آن ساختمانها است بنده خواستم در اینجا توضیح بدهم که این شبه حاصل نشود حالا اگر آقایان هم پیشنهادی داشته باشند که این شبهه را مرتفع کنند بنده می‌توانم قبول کنم که این اشکال مرتفع بشود و تصور نشود آنهائی که کارشان را تمام کرده‌اند و مطابق قرارداد تحویل داده‌اند باید برگردند و بگویند بما هم صدی ده اضافه بدهید منظور این نبوده است منظور فقط آنهائی است که ناتمام مانده و نصف کار را کرده‌اند. موضوع دیگری که باید بنده بآقایان عرض کنم موضوع مقاطعه‌کار خیلی مورد اهمیت است بنده هم تصدیق می‌کنم مقاطعه‌کاران هم باید استفاده کنند و مشروع هم بوده است بالاخره قراردادی بوده است بسته‌اند در نتیجه هم فایده یا ضرر یا هرچه بوده است برده‌اند ولی یک نکته‌ای را باید آقایان در نظر بگیرند که مقاطعه‌کار همه‌اش که یکنفر نیست یک نفری کاری را گرفته و استفاده هم کرده و رفته پی کارش و اینکه مورد بحث ما است بیشتر در قسمت فارس است در قسمت دبیرستانی که می‌سازند در مورد او است این مقاطعه‌کاری است که اولین کاری بوده است که قبول کرده است باید این را هم فکر کرد که این استفاده از سابق نبرده است که حالا بیاید اینجا زیان این کار را بدهد و این را هم باید گفت که تا حدی هم دولت موجب این خسارت شده و آن این بوده که بمقاطعه‌کاران در آن موقع در شهریور ماه یک بخشنامه‌ای داده و کار را تعطیل کرده است بآنها نوشته است کارها را تعطیل کنید و این تعطیل کار موجب شده است که آنها کار را در آن موقع که نسبت قیمتها ارزان بوده است تمام نکرده‌اند و بعد مصادف شده است با گرانی لوازم و وسایل و بایستی از این نظر دولت در اینجا توجه بکند بآن اشخاصی که حقیقت زیان می‌بینند و جبران بکند و البته آنها هم که خسارت نمی‌برند و یا یک کارهائی که سابق داشته‌اند تمام کرده‌اند و از آنها خیلی فایده برده‌اند آنها هم از این ماده نتوانند استفاده کنند.
رئیس آقای انوار
انوارـ عرضی ندارم کافی است مذاکرات
طهرانچی بنده با کفایت مذاکرات مخالفم
بعضی از نمایندگان اجازه بفرمائید پیشنهادها را بخوانند.
رئیس آقای طهرانچی
طهرانچی در مخالفت با کفایت مذاکرات عرض بکنم یا عرضم را نکنم (نبیل سمیعی هر دو را بفرمائید) اجازه بفرمائید عرضم را بکنم. عرض کنم اولاً در ادوار گذشته و آن حکومت هم هیچوقت دیده نشده بود که متمم بودجه مطرح بشود وزیر مالیه حاضر نباشد الحمدالله حکومت ما دمکراسی شده است و جلسات متعددی است که قانون متمم بودجه مطرح است و آقای وزیر مالیه هم البته کار دارند تشریف نمی‌آورند عرض کردم از مرحوم داور پرکارتر و زیاد کارکن‌تر نبود یعنی کسی بود که تمام بلکه صدی نود کار مملکت روی دوش او بود ولی ممکن نبود لایحة مالی مطرح بشود و در جلسة مجلس شورای ملی حضور بهم نرسانند حالا متأسفانه اینطور پیش آمد کرده است که قانون متمم بودجه مطرح است و ایشان تشریف نمی‌آورند آن وقت ایشان در مجلس می‌فرمایند جلسات را زیاد کنید چون کارها مانده است خوش‌مزه‌اش همین یکی است عرض کنم که ایشان چون از قضایا مطلع هستند و وزیر مالیه‌اند باید تشریف بیاورند توضیحات بیشتری بدهند و خود این سبب کوتاه شدن مذاکرات و سرعت کار می‌شود ولی وقتی که خودشان نباشند آقای وزیر پیشه و هنر البته توضیحات می‌دهند ولی آنطوری که آقای وزیر مالیه از قضایای مالی مطلع هستند ایشان حقشان هست که مطلع نباشند چون ایشان که وزیر مالیه نیستند و از این جهت کار طول می‌کشد. قسمت دیگر عرایض بنده در این ماده راجع به مقاطعه کار است و مقاطعه کاران بیشتر راجع براه‌آهن است و بعضی قسمتهائی که تا کنون ساخته شسده یعنی قسمت اعظم خرج آن شده و متأسفانه از قراری که شنیده شده است متروک مانده و دولت آنها را ادامه نمی‌دهد در صورتی که صدی شصت مخارج در اینجا شده است و از قراری که بنده تحقیقات کردم فرض بفرمائید در جاهائی که قریب سی‌چهل میلیون تومان خرج ندارد بکلی متروک گذارنده و این بضرر کشور است بنده کار ندارم باینکه اصل راه‌آهن چطور است ولی وقتی که کشیده شده و یک خرج سنگینی را کشور تحمل کرده سزاوار نیست که برای یک خرج جزئی که صدی سی تمام مخارج است آن را تمام نکنند بعلت اینکه ریل حاضر نیست البته بعد از جنگ ریل خیلی ارزان و فراوان می‌شود ولی اگر راه را تمام نکنند آن مبلغی که تا بحال صدی شصت خرج شده بکلی از بین می‌رود گذشته از اینکه اگر آقایان توجه بفرمایند این کمی کار تولید یک بیکاری در ولایت کرده و این خودش برای اوضاع کشور خوب نیست در قسمت آذربایجان عده زیادی از عملجات که مشغول کار بوده‌اند بیکار شده‌اند و اینها در شهر تبریز در خیابانها در کوچه‌ها همینطور می‌خوابند و شبها وسایل بیتوته هم ندارند و اینها ممکن است خدای نخواسته سبب کارهائی بشود که برای مملکت گران تمام بشود از این نقطه نظر هم شده باشد البته مصلحت بوده است که اینکارها لنک نشود. اما در این ماده آنطوری که آقای مخبر توضیح دادند خوب است و منظور همان است که برای بقیه مانده کارها است ولی در ماده اینطور نیست می‌نویسد که دولت می‌تواند در مورد قراردادهائی که تا آخر شهریور ۱۳۲۰ برای مقاطعه کاری منعقد نموده تجدیدنظر نماید و در صورت اقتضا ارقامی را که با وضع کنونی متناسب باشد در فهرست بها منظور دارد. اینجا ذکر نشده که مقصود کار باقی مانده یا کارهای تمام شده است که اگر فردا دولت تجدید نظری کرد مطابق عبارت ماده که کارهای تمام شده را هم در ضمنش دارد و شامل کنند البته دولت فعلی اینکار را نخواهد کرد ولی اگ احیاناُ در یک آتیه‌ای یک کسی بیاید و اینکار را بکند مطابق منظوری که هست بنویسید نه اینکه بنویسند قراردادهائی که تا آخر شهریور منعقد شده و باید کار مانده معلوم بشود که ده یک را به کل کار نخواهند بدهند. این خودش محل صحبت است یکوقت ممکن است بگویند ده یک از کل کار می‌دهیم در صورتیکه اینطور نیست منظور از این ده یک نسبت بکار باقی مانده است و آنهم نه از شهریور تا بحال از امروز ببعد چون ممکن است خیلی از کارها در شهریور لنگ شده است و خیلی از کارها است که مقداریش تمام شده این ده یک روی چه قسمتی است باید روشن بشود که ما بدانیم بچه رأی می‌دهیم و اگر ماده باین شکل باشد کش‌دار است و حمل می‌شود برقرادادهای گذشته برخلاف نیت کمیسیون و نیت مدافعین و اینرا هم می‌شود بکل کار اطلاق کرد و هم به بقیة کار و هم می‌شود از شهریور تا بحال گرفت و هم از حالا ببعد به چندین جور ممکن است گرفت و البته این باید روشن بشود و نمایندگان بدانند بچه رأی می‌دهند، یکی هم راجع بقسمتی بود که نماینده محترم آقای دهستانی فرمودند بنده نه مقاطعه کارم نه مقاطعه داشتم ولی در قسمت شهرهائی که مسافرت کردم دیده‌ام فرمودند خیلی از مقاطعه کارها مال مردم را نداده‌اند ممکن است باشد ولی خیلی از مقاطعه کاران هم اشخاص مهم با حیثیتی بوده‌اند و دیناری مال کسی را نخورداند حق کسی را نبر دهاند آنچه عمل بوده تمام کرده‌اند آنچه قیمت اجناس و مزد اشخاص بوده است بمردم پرداخته‌اند یکی دو تا در اوایل کار بنده شنیدم که پیش آمد کدر دولت هم جلوگیری کرد و دیگر نتوانسته‌اند این کار را بکنند یعنی این کار را بعضی مقاطعه‌کاران جزء کرده بودند وزارت راه هم حق این اشخاص را گرفت و داد و آنها هم نتوانستند این کار را دیگر بکنند. راجع بقسمت ده یک هم برای کارهائی که از این تاریخ ببعد منده باشد باید بدهند ولی تمامش را علت ندارد گذشته از اینکه از شهریور ببعد لنگ شد قبل از شهریور هم خیلی از کارها را دولت بواسطه نرسیدن سیمان و مصالح ساختمان خودش لنگ کرد یعنی طولانی کرد و البته آنوقت عمله روزی سه چهار قران شش قران بود و حالا شده است چهارده قران و تمام اجناس هم گران شده ولی اینجا باید معلوم شود که از امروز ببعد باقی مانده باشد حالا اگر بنده کار ندارم. و بنده یک قسمت دیگر می‌خواهم استفاده بکنم چون صحبت خیابانها را کنده‌اند و این کشته شدن‌هائی که می‌بینید و زیر اتومبیل رفتن‌ها که آقای امیر تیمور نماینده محترم فرمودند اکثراً این شکافها و تعمیر نکردن‌ها می‌باشد پریروز خود بنده می‌آمدم از خیابان ولی‌آباد نصف خیابان را کنده‌اند برای آسفالت کردن یکماه بیشتر است نصف خیابان مانده است برای عبور تمام اتومبیلها و وسایل دیگر و پیاده‌رو یواش نکرده بودم بواسطه آمدن اتومبیل دیگر یکنفر زن بیچاره که عبور می‌کرد به گلگیر و کاپوت اتوموبیل مصادف شد کمی نزدیک بود مجروح بشود ولی چیزی نشد و علتش را بنده دیدم که کاملاً خرابی خیابانها است و این خیابانها را که مدتی است خراب خیابانها است و این خیابانها را شهرداری چه می‌کند آقای این شهرداری بود که نصف پولهایش خرج جاهای دیگر می‌شد حالا که از شهریور ماه باینطرف تمام همان پولها از مردم گرفته می‌شود متاسفانه معلوم نیست کجا می‌رود و بنده عرض می‌کنم این وضع شهرداری نیست اینطور هم نباید پولهای مردم و دسترنج مردم را شهرداری خرج کند پریروز یک کدوئی که برای آورند که خودش هفتاد تومان بود بیست و چند تومان قپانداری و مالیات و اینها را گرفته بودند معذلک خیابانها همینطور مانده است و شهر را باین وضع نگاه داشته‌اند حالا آقای وزیر کشور تشریف بیاورند به بینم چکار کرده‌اند حالا متاسفانه می‌بینم اوضاع برعکس شده است کارهای ما هر چه محاسن بوده است رفته است و هر چه معایب بوده باقی مانده است.
مخبر ـ اولاً بنده اگر بنده اگر توضیح عرض می‌کنم صرف جنبة توضیح دارد والا همانطوری که آقای تهرانچی فرمودند دفاع از لایحه متمم بود بودجه و بودجه بعهده دولت است و بایستی نه فقط آقای وزیر دارائی تشریف داشته باشند بلکه تمام آقایان وزراء باید باشند و هر کدام نسبت بآن ماده‌ای که مربوط بخودشان است و خودشان ذی نفع هستند توضیح بدهند و بنده اگر توضیحی می‌دهم صرفاً از نظر این است که اگر اشتباهی هست رفع بشود. عرض کنم این قسمتی که فرمودند آقای تهرانچی و آقایان دیگر هم فرمودند راجع باینکه این تجدیدنظر از کی می‌شود و نسبت بچه قسمت می‌شود بنده بطوری که عرض کردم نظر کمیسیون این است که بنویسند بعد از عبارت «۱۳۲۰ برای مقاطعه کاری منعقد نموده» «موضوع قرارداد و کار تا بحال انجام شده» این را بر ماده اضافه کنیم رفع این اشکال خواهد شد اما قسمت راهسازی و راه‌آهن و توضیحاتی که آقای تهرانچی فرمودند اینها را بنظر بنده بایستی همانطوری که فرمودند انتظار داشته باشند آقای وزیر راه یا آقای وزیر دارائی تشریف بیاورند توضیح بدهند که چرا تعطیل کرده‌اند البته این مربوط بسیاست دولت است و وزیر مربوطه خودش جواب خواهد داد. اما نظر دولت از پیشنهاد این ماده نسبت بساختمانها است نه راهسازی و شاید راه سازی زیان و ضرری از نظر اینکه موضوع خاکبرداری است نداشته باشد و یا پیشنهادهائی که اول شده است و قرارداد منعقد شده است ای ضرر تعاونی نیست و شاید محتاج باین نباشد که آن ده درصد را اضافه کنیم نظر دولت و کمیسیون هم که موافقت کرد مربوط بساختمانهائی است که ناتمام است که دولت هر کدام را مقتضی بداند حتی‌المقدور تمام بشود و اساساً در این قسمت ما نظرمان این بود و دولت هم این نظر را داشت که نسبت به مجموع قرارداد صدی ده اضافه به آنها بدهند نه نسبت بآنچه که باقی مانده با این تفصیل آن مقاطعه کارهائی که ساختمانها در دستشان است چند نفری که اینجا آمده بودند راضی نیستند می‌گویند مقدار افزایش بقدری زیاد است که ده درصد که هیچ شاید سی درصد هم درست نمی‌شود و کارهای ساختمانی‌شان بلا تکلیف و ناتمام مانده شاید با این ده درصد هم موافقت نکنند البته این را خواستم توضیح بدهم خدمت آقای طهرانچی که نظر دولت این بوده است که از مجموع قراداد ده درصد بآنها بدهند نه نسبت بکار ناتمام و اگر آنرا نخواهند منظور بکنند که قطعاً موافقتی حاصل نخواهد شد از این جهت بنده تصور می‌کنم که این را باید توجه بفرمایند با آن اصلاحی که بنده کردم رفع این اشکال می‌شود یعنی «موضوع قرارداد و کارهائی که تابحال انجام نشده» را اضافه بکنیم برش تا رفع اشکال بشود. در قسمت دوم راهسازی هم شاید دولت این نظر را ندارد که در آنها تجدید نظر بکند نظر به قسمت ساختمانهای ناتمام است ساختمانهای ناتمام هم نسبت به تمام قراردادها است از اول.
طهرانچی بعضیها ممکنست خیلی کم مانده باشد.
رئیس آقای امیر تیمور.
امیرتیمور بنده صرفاً برای استحضار خاطر آقای رئیس عرض می‌کنم یک قضیه که در مجلس شورایملی مطرح است وقتی که عضو کمیسیون اجازه بخواهد اجازه او مقدم برسایرین است و بر طبق نظامنامه است به نظامنامه هم اگر آقای رئیس توجه بفرمایند خواهند دید صحیح است فلسفه‌اش هم خیلی روشن است چون این عضو کمیسیون بوده است و در کمیسیون بوده و از موضوع اطلاع دارد اگر وارد بحث و توضیح بشود شاید اشکال یک عده زیادی با توضیح آن عضو کمیسیون که وارد مطلب بوده رفع شود. متأسفانه آقای رئیس محترم هم لطفی نفرمودند.
رئیس صورت این جا حاضر است نوشته‌اند و اسم شما در این صورت نیست امروز اجازه خواسته‌اید بعد از اینکه اجازه خواسته‌اید نوشته شده حالا نوبت شما رسیده است (امیر تیمورـ پس تقصیر منشی است) تقصیر منشی نیست تقصیر از خودتان است که اول اجازه نخواسته‌اید.
امیر تیمورـ تقصیر بنده نیست تقصیر نظامنامه است که بد گذرانده‌اند…. در هر حال بنده عرضی ندارم می‌خواهم توضیح عرض کنم این نظامنامة که نوشته‌اید توجه بفرمائید بنده عرضی ندارم نظامنامه است (رئیس- نظامنامه اینجا است). اما عرض بنده این بود این موضوع البته آقایانی که در این قضیه وارد شدند و توجه هم کردند حقیقتاً هم جا دارد توجه بکنند و خیلی اسباب تشکر و خوشوقتی است مخصوصاً آقایان نمایندگان در قضایائی که مؤثر در دخل و خرج مملکتی است باید بیشتر در آن توجه و در این مراحل زیادتر دقیق باشند. اما این قضیه که شأن نزول این ماده در قانون متمم بودجه است بنده از موارد خصوصی این قضیه اطلاعی ندارم ولی جنبه کلی آن این است که دولت قراردادهای ساختمانی یا قراردادهای راهسازی منعقد داشته که آن قراردادها آقای اعتبار هم توضیح دادند انجام نپذیرفته است بواسطه ترقی یافتن سطح زندگی که پس از انعقاد آن قراردادها در کشور پیدا شده و زندگانی را چندین برابر قیمتش را ترقی داده است و بواسطه آن ترقی مزد آن عمله‌ای که سابقاً ۵ ریال یا ۴ قران کار میکرده و امروزه با ۱۵ یا ۱۲ ریال هم نمی‌تواند کار بکند. این صاحبان قرارداد دچار عسرت و بیچارگی شده‌اند بنابراین دولت در نظر گرفته است اینجا بآن قضایا رسیدگی کند اگر در مورد چند تا قرارداد منعقده که آنها نمی‌توانند کار را خاتمه بدهند و دچار ضرر می‌شوند ضرر آنها جبران شود که اقلاً کار پیشرفت بکند.
بعضی از نمایندگان کافی است مذاکرات.
رئیس آقای صفوی
صفوی عرض کنم که در ابتدا که این ماده مطرح شده بود بنده اجازه خواستم ولی متأسفانه حالا نوبت به بنده رسیده و آقایان می‌فرمایند مذاکرات کافی است. بنده مختصراً عرض می‌کنم و خیلی میل داشتم آقای وزیر راه هم تشریف داشته ایشان هم توضیحات و نظریات نمایندگان را استماع می‌کردند در هر صورت حالا که بموجب ماده ۱۳ قرار می‌شود صدی ده علاوه بشود بر کارهای ساختمانی که بعد از شهریور شروع شده است بنده یک تذکری خواستم بدهم که به آقایان مقاطعه‌کاران البته آقایان مطلع شده‌اند حالا شاید در تهران اگر اینطور نباشد در شهرستانها و مخصوصاً در نقاط دوردست عمله‌هائی را که استخدام می‌کنند بعنوان کاری است که از دولت و از وزارت راه گرفته‌اند و بآنها واگذار شده باین عنوان آنها را استخدام می‌کنند و اوراقی چاپ می‌کنند بدستشان می‌دهند باسم کارنامه مقاطعه‌کاری این کارنامه‌ها دست عملجات است با حقوق و مزد خیلی خیلی کم مخصوصاً اغلب آقایانیکه در ولایات هستند اطلاع دارند روزی شاید دو قران یک قران و پنجاه دینار یعنی سی شاهی حقوق برای آنها معین شده در کارنامشان هم می‌نویسند روزی سی شاهی ملاحظه بفرمائید یک عمله با این وضع سخت معیشت چطور با روزی سی شاهی زندگی کند؟ آن وقت این عمله را روزبروز هم پول بهش نمی‌دهند و این با همه اینکه روزی یک قران یا یک شاهی بهش بدهند مدتها آنجا کار می‌کند بعد هفته بهفته می‌آیند و کارنامه را امضاء می‌کنند تعجب اینست که بنده اطالع دارم برای بنده از ولایات مخصوصاً صورت فرستادند مخصوصاً از نقاط دوردست از خراسان از آذربایجان کرمان فارس و بوشهر اینطور معمول داشته‌اند و بوشهر مقاطعه کار آمده است یک ورقه را امضاء کرده و داده بدست عمله البته آن کسیکه کنترات می‌کند پول هم از دولت می‌گیرد همه چیز باو می‌دهند اینها هم یک اسبابهائی بیل و کلنگ آورده‌اند و باینها داده‌اند که کار کنند و کار می‌کنند الآن برای من صورتی فرستاده‌اند باین قطر (با اشاره دست) کارنامه است هنوز باینها پول نداده‌اند اینها کار کردند و کار می‌کنند نان خالی گیرشان نیامده در قحطی نان جو هم نداشته‌اند و برای مقاطعه کار کار کردند من از آنها سؤال کردم که اگر شما یک ماه پول نگرفتید چرا دیگر کار کردید؟ گفتند ما یک ماه کار کردیم بعد بامید اینکه برویم آن پول را بگیریم گرفتار شدیم اینست وضع اینها این بدبخت‌ها تظلم کردند بوزارت راه من اینها را فرستادم بوزارت راه چند ماه است هنوز جوابی داده نشده و اینها دارند اینطرف و آنطرف می‌دوند بالاخره بایستی آقا یک کسی یک مقاطعه کاری را از دولت گرفت حالا من نمیدانم چقدر استفاده می‌کند و چه جور کار انجام می‌دهد اما باید حقوق عمله را بدهند اگر دو قران، سه قران، چهارقران، پنج قران یا زیادتر یا کمتر بهش بدهند نه اینکه مال او را بخورند و ندهند بنده بوزارت راه نوشتم آقای وزیر راه را ملاقات کردم و شکایات کردم و کارنامه‌ها را دادم و روی این اوراق کارنامه اسم مقاطعه‌کار را نوشته است نام فامیلش را نوشته است نام عمله را نوشته است که کجا کار کرده است این اوراق کارنامه را که فرستادند نزد من فرستادم نزد وزارت راه و چندین ماه است همینطور معطل است و هنوز جواب نداده‌اند و تکلیف اینکار را معین نکرده‌اند و معلوم هم نیست که وقتی لایحه اعتبارات را دولت تقدیم مجلس شورای ملی می‌کند بالاخره جزء این اعتبارات محل داشته باشد یا در جزو دیون دولت بشود که از مقاطعه‌کار بگیرند و نگاه بدارند و بدهند بعملجات بالاخره اینها یک کارهائی است که در وزارت راه باید مرتب باشد و یک ترتیبی داشته باشد دستوری بدهند به مقاطعه‌کاران آنها هم مقید باشند از پولی که می‌گیرند حقوق عملجات را هم بهشان بدهند بنابراین بنده خواستم تذکر بدهم پیشنهادی هم می‌دهم تبصره باین ماده اضافه شود که وزارت درارائی مکلف باشد اول از مطالبات مقاطعه‌کاران اگر یک اوراق کارنامه‌ای در دست افراد باشد اول پول عمله‌ها را بدهند و بعد مال آنها را
رئیس پیشنهاد آقای تهرانچی:
اینجانب پیشنهاد می‌کنم رأی برای این ماده برای جلسه بعد بماند و ماده بعدی مطرح شود
رئیس آقای تهرانچی
تهرانچی عرض کنم علت این است که آقا الآن این قسمت که آقای مخبر فرمودند این مبلغ ده یک برای کل قرارداد است آقایان توجه بفرمائید مطلب مهم است سهلش نگیریند ممکن است حالا را عرض نمی‌کنم ولی برای آتیه عرض می‌کنم ممکن است اسباب زحمت بشود ما که نمیدانیم در آتیه چه دولت و چه اشخاصی روی کارند که آن نظر را بگیریم مثلاً می‌فرمایند که جمعاً ده یک نسبت بکل کار است کل کار ممکن است پنج میلیون باشد و تا شهریور ماه ۴ میلیون و نهصد و نود و نه هزار تومانش تماماً داده شده باشد و باقی مانده باشد یک هزار تومان آنوقت می‌تواند با این اجازه آقایان پانصد هزارتومان هم وزارتخانه برای این هزار تومان بدهد وزارتخانه ملاحظه بفرمائید چقدر تقاوت دارد پس اینست که با توضیحی که آقای مخبر دادند این است مطلب و اگر اینطور باشد خیلی زیاد است و مشکل می‌شود و بنده از این جهت پیشنهاد کردم که از دستور خارج شود تا بیرون مذاکرده کنیم اگر این غلط است اصلاح کنند باز اگر بنویسند هر چه از کار شهریور باینطرف باقی مادنده باشد یعنی از کاری که از شهریور ماه ببعد مانده است این باز یک حرفی است نه این که کل کار را بگویند و آنوقت بدهند باشخاصی که تمام نکرده‌اند و اشخاصیکه تاکنون تمام کرده‌اند از شهریور باید بهشان داده شود اشخاصیکه کارشان را تمام نکرده‌اند باید ده یک بآنها داده شود نسبت بکل قرارداد این است که بنده نمیدانم چطور می‌شود و هیچ یک از آقایان هم تصور نمی‌کنم باین مبلغ رأی بدهند و ممکن است که یک موضوع مهم پیش بیاید این است که بنده پیشنهاد کردم که در خارج آقایان شور کنند و صحبت کنند و این ماده بماند برای جلسه بعد و در جلسه بعد اصلاح شود و رأی بدهند.
مخبرـ بنده هم موافقم باشد برای جلسه بعد ماده دیگر را بخوانید.
ملک مدنی اجازه میفرمائید؟
رئیس بفرمائید.
ملک مدنی عرض کنم اینکه فرمودند ممکن است که یکی ۵ میلیون کار مقاطعه کاری داشته است وضع آن چطور می‌شود؟ در آخر شهریور ماه اگر پانصد هزارتومان از کارش باقی است و چهار میلیون و نیم آنرا انجام داده است همان پانصد هزار تومان فقط مشمول این ماده می‌شود و این در کمیسیون هم همینطور توضیح داده شد. (تهرانچی چرا مخبر این جور توضیح ندادند).
رئیس آقای انوار.
انوارـ بنده توجه می‌دهم مجلس را بعد از اینکه تمام اوقات را صرف گردید حالا میگوئید بماند. این فرمایشی را که شما فرمودید ما پیشنهاد کردیم و فرمایش شما کاملاً با دو کلمه اصلاح می‌شود. بنده پیشنهاد کردم و آقای مخبر هم پیشنهاد کردند بعد از کلمه مقاطعه‌کاری منعقد نموده اضافه شود (و هنوز کارش در جریان است) پس این نسبت بآن کاری است که در جریان است نه آن کاری که خاتمه یافته و آن کلمه یعنی هم که مقصود حین‌الانعقاد است یعنی در آن وقتیکه مقاطعه و قرارداد بسته شده است بهای آن وقت است نه بهای حالا بعد از اینکه معلوم شد و توضیح داده شد که مراد آن کارهائی است که منعقد شده و تا الآن مانده است و تمام نشده است و بعدها باید انجام بدهند کراهای سابق بنده پیشنهاد کردم خود مخبر هم پیشنهاد کرد دیگران هم پیشنهاد کردند بعد از این پیشنهادها دیگر چرا بماند برای جلسه دیگر علت ندارد یک جلسه را یا وقتمان را تلف کنیم.
مخبرـ بنده قبول کردم باشد برای جلسه بعد.
رئیس ماده ۱۴:
ماده ۱۴ـ منظور تشویق آبیاری و توسعه کشاورزی در خوزستان از تاریخ اول فروردین ۱۳۲۱ کلیه مواد نفتی مورد مصرف موتورهای آبیاتری خوزستان از مالیات مواد نامبرده بخشوده می‌باشد.
رئیس موافقین با ماده ۱۴ برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ۱۵:
ماده ۱۵ـ دولت مجاز است با پیشنهاد وزارت دارائی در آئین‌نامه‌های موضوع ماده ۱۳ قانون افزایش حقوق کارمندان دولت تجدید نظر نماید.
رئیس آقای صفوی.
صفوی بنده از این ماده استفاده می‌کنم که راجع بافزایش حقوق کارمندان دولت است و می‌خواهم راجع به افزایش حقوق آموزگارانی که از محل شهرداریها باید اضافه‌شان را بگیرند در این موضوع تذکری بدهم و با آقای مخبر کمیسیون بودجه هم در این موضوع مذاکره کردم که آموزگارانیکه باید حقوقشانرا از محل بودجه شهرداریها بگیرند از آبان سال گذشته که قانون افزایش حقوق بتصویب مجلس شورای ملی رسیده تاکنون حقوقشانرا نپرداخته‌اند و این بیچاره‌ها در ولایات با همان حقوق کمی که داشته‌اند زندگانی می‌کنند بامید اینکه این افزایش از خزانه دولت بآنها داده شود و شهرداریها هم در امسال (سال ۱۳۲۱) عوائدی نداشته‌اند که بآنها بدهند و نداده‌اند با آقای وزیر دارائی و مخبر کمیسیون بودجه و اعضای کمیسیون هم مذاکره کردیم مکاتبات زیادی هم بین وزارت فرهنگ و وزارت فرهنگ و وزارت کشور شده است که آنها بوزارت فرهنگ مراجعه می‌کنند وزارت فرهنگ هم می‌گوید، اضافة برای آموزگاران نداریم وزارت کشور هم می‌گوید در نتیجه اینکه عوائد شهرداریها امسال کم شده است نتوانسته است بپردازد و این آموزگاران از همه ایالات تلگراف می‌کنند و کاغذ می‌نویسند و در زحمت هستند آقایان ملاحظه کنید آموزگاران حقوقشان خیلی کم است شاید سی تومان حداکثرش است (هاشمی بیست تومان هم کمتر است) بیست تومان بیست و پنج تومان است با این بیست تومان چطور می‌توانند زندگی کنند؟ وزارت فرهنگ هم می‌گوید ما عوائدمان کم شده و نمی‌توانیم اضافة بدهیم و نداریم در بودجه‌مان هم محل نداریم آنها هم کار تدریس‌شان را همینطور ادامه می‌دهند ولی حقوقشان داده نشده است و مکاتبات زیادی هم در این موضوع شده و خواهش کرده بودم که این را در نظر بگیرند و گفتند در لایحه متمم بودجه در نظر می‌گیرند که این را تصویب کنند این بود که بنده خواستم توضیح بدهند که رفع نگرانی بشود.
مخبر ـ عرض کنم که در قانون متمم بودجه یک ماده دیگری هم اضافه شده که تکمیل می‌کند آنرا و این آمده است بمجلس وکمیسیون هم فرستاده شده وگزارش آنهم داده شده و مخصوصاً در قسمت وزارت فرهنگ یک مبلغ بیشتری یعنی مبلغ ۸۵۰ هزار تومان برای اضافه فرهنگ ما اعتبار تأمین کردیم و برای همین منظور آقای صفوی هم مبلغ یک میلیون وچهارصدوبیست هزارریال از آن ۸۵۰ هزار تومان تأمین شده است که در قسمت ج ماده ۵۴ نوشته شده وملاحظه خواهند فرمود.
رئیس ـ آقای طوسی
طوسی ـ عرض کنم که اینجا البته‌امیدواری میرودومسلماً عاطفة دولت هم کاملاً متوجه این نکته هست که قطعاً اینجا هم اشاره کرده‌اند شاید صورت خوبی نداشته باشدآن روزی که قانون اضافه حقوق آمد بمجلس روز آخر پنیر قیمتش از سیری یک عباسی به سیصددینار تا بالاخره به دو عباسی رسیده بود امروز اگر ملاحظه بفرمائید قیمت یک سیر پنیر سی شاهی شده البته اشخاص صحیح العمل هم که بنده همیشه معتقد بآنها هستم و طرفدارشان هستم بهیچوجه راهی جز این حقوق ندارند اگر توجه خاصی باین موضوع شود قطعاً خدای نخواسته جواز مسلمی بدست او خواهند داد که آن قضیه را که من هم دلم نمی‌خواهد انجام بدهد هر صنفی هر طبقه‌ای بهر ساعتی روزی دقیقه بدقیقه بطور تصاعد هر چه دلش می‌خواهد قیمت را می‌برد بالا و علت این هم که سطح زندگی بکند همین است اگر کاملاَ بسطح زندگی و پایین اوردن آن امروز توجه خاصی نشود و یک فکری برای کارمندان نشود بنده خیال می‌کنم نمی‌توان از آنها انتظار کار خوب داشت و استد عا می‌کنم در اینجا توجه خاصی شود و پیشنهادی هم تهیه کردم که تقدیم می‌کنم.
رئیس ـ آقای انوار.
انوار ـ بنده نفهمیدم آقای طوسی مخالف بود یا موافق اگر نظر موافقت با کارمندان است که نظر ما هم همین بوده است و کارمندان بردوقسم است یک کارمند رسمی است و یکی قراردادی است که نسبتاً خوب است و بعد هم کارمندان یک قسمتش روزانه است که روز بروز حقوق می‌دهند به او و در تمام اینها ملاحظه شده است و حفظ حقوقشان را در کمیسیون در نظر گرفته‌اند و آن آئین نامه را هم اجازه دادند که تجدید نظر نمایند در حقوق آنها و تصمیمی گرفته شود این است که کمیسیون اجازه داد که تجدید نظر کند و اینجا دست دولت هم باز می‌شود اگر نظرتان موافقت با این است که در نظر گرفته شده است و کاملاً نظر خوبی است و اگر مخالفت است که هیچ.
رئیس ـ آقای طوسی
طوسی ـ استدعا می‌کنم (اگر چه سئوال وکیل از وکیل درست نیست) در این ماده کجا این طوری که میفرمائید ذکر شده است یعنی چه؟ نوشته تجدیدنظر بنده نمیدانم این تجدید نظر موافقت است یا مخالفت من هم اندیشه دارم که حتی المقدور بتوانند مستخدمین باین مملکت خدمت بکنند بنده وسر کار هم از خدمت خوب آنها استفاده بکنیم ولی تا وقتی ذکر نکنید از کجا من می‌توانم بفهم؟
مخبر ـ عرض کنم این آئین نامه که ذکر شده است در ماده نه مقصودش اضافه حقوق است و نه مقصودش کسر است این آئین نامه ایست که در ضمن قانون افزایش اجازه داده شد دولت وقت تنظیم کنتد پس از آن در عمل اشکالاتی تولید شده است که اداره بازنشستگی در بعضی قسمتها موافقت نمی‌کند با آن افزایش که مجلس شورای ملی تصویب کرده اینجا از مجلس شورای ملی حالا اجازه می‌گیرند که آئین نامه‌هائی که هیئت دولت تصویب می‌کند برای رفع آن اشکال ادارة بازنشستگی قبول بکند این اصل قضیه است مربوط به گرافی و ارزانی جنس نیست.
طوسی ـ آخر برای توجه مجلس شورای ملی می‌خواهم عرض بکنم که فکر کارمندان بیچاره هم باشند.
رئیس ـ آقای ملک معدنی.
ملک مدنی ـ نظر بنده هم همین بود که آقای مخبر توضیح دادند ولی آئین نامه که فرمودند، ممکن نیست چیزی بر آن اضافه شود اشکالی که در بازنشستگی پیدا شده است محتاج به پیشنهاد این ماده شده‌اند که علتش هم که دولت تقاضا کرده است این است که ما در گذران قانون افزایش قید کردیم آئین‌نامه را فقط هیئت وزیران آنوقت می‌توانند تصویب نمایند و چون آنها تغییر کرده‌اند و احتیاج باجازة جدید پیدا کرده‌اند که برای رفع اشکال اداره تقاعد تجدید نظری نمایند در آن قانون ما حصر کردیم بآن هیئت و وقتی که روی کار بود حالا تغییر یافته و اجازة لازم است مجلس بدهد که آن آئین‌نامه را تجدید نظر کنند که رفع اشکال بشود و بطور مطلق نوشته شده که هیئت دولت وقت نباشد.
رئیس ـ آقای مخبر فرهمند.
مخبر فرهمند ـ عرض کنم همانطوری که دولت توجه پیدا کرده است بعمل مقاطعه کارها و می‌خواهد اگر ضرر و خسارتی بآنها وارد شده جبران کند بعقیده بنده این توجه در درجه اول نسبت به مستخدمین و کارمندان دولت لازم‌تر بود (افشار ـ بآنها هم اضافه داده‌اند) آن اضافه را آقایان هم در همان موقع که قرارداد بسته‌اند می‌گرفتند حالا هم می‌گویند برای ما کافی نیست (صحیح است) اما راجع باین آئین‌نامه که اینجا نوشته شده است که تجدیدنظر نمایند بنده از موقع استفاده می‌کنم و عرض می‌کنم که اگر قانون حکومت می‌کند در ادارات که دولت آئین‌نامه و تصویب‌نامه و مقرارتی که غالباً مانع از اجرای قانون است و اصطکاک با قانون دارد اینها را باید از بین ببرد. چرا؟ بنده پریشب در روزنامه می‌خواندم با کمال تأسف قتل یک جوانی را نوشته بود که آن جوان بیست و دو ساله انتحار کرده است و دلیلش را هم نوشته بود که دو سال است به خدمت دولت وارد شده‌ام و در ظرف دو سال تکلیف من نامعلوم بود همه‌اش بمقرارت و این حرف‌های اداری من معطل ماندم و از راه استیصال خودم را کشتم ملاحظه بفرمایید این وضعیت خوبی نیست این را باید یک وقتی بهش خاتمه داد بالاخره قانون هست، مقررات هست ادارات هست طبق مقررات باید کارشان را انجام بدهند نه این که همه‌اش روی اشکالتراشی برای مردم و دست دولت را بستن و کارهای مردم را معطل کردن و اینها باشد؟ چه فایده دارد؟ اینها باید از میان برداشته بشود. مؤسسه بازنشستگی، یکی از اداراتی است که اتصالاً برای مستخدمین دولت اشکالتراشی می‌کنند تغییر و تعبیر قانون برخلاف قانون در ادارات دولتی جاری است به عقیده بنده خلاصه تجدیدنظری در تمام این آیین‌نامه‌ها بشود و بایستی که دولت در تمام این آیین‌نامه‌هایی که تا حالا بوده است و دست و بال همه را هم بسته است و بال خودش را هم بسته است و به زحمت انداخته است تجدیدنظری بکند و بالاخره دولت و مردم و همه را راحت بکنند (صحیح است)
رئیس‌ـ آقای تهرانچی
تهرانچی‌ـ عرضی نداشتم چون این ماده تجدیدنظر برای بعدها اسباب زحمت است تجدیدنظر مطلق یعنی چه تجدیدنظر در چه بکنند؟ تجدیدنظر مبهم است و در خود این ماده آقای مخبر اصلاح کنند برای این است که رفع اشکال از پرداخت‌های حقوق بکند یک چیزی که جمله مفهوم داشته باشد که تجدیدنظر برای چه چیز است و تجدیدنظر مطلق یک عبارت خوبی نیست اگر یک توضیحی بدهند که واضح باشد بد نیست.
وزیر بازرگانی و پیشه و هنر ـ عرض کنم هر قانونی البته مطابق معمول همه دنیا شامل کلیاتی است که حاکی از نظر مقننین می‌باشد ولی تطبیق مقررات قانون با مصادیق خارجی البته ناچاراً آیین‌نامه‌ها و نظامنامه‌هایی لازم دارد این ماده هم تصور نمی‌کنم چیزی باشد علاوه بر آن حتی که در قوانین مختلف و متعدد همیشه از طرف مجلس شورای ملی به دولت وارد شده بود فقط یک مطلبی دارد که آقای مخبر به عرض آقایان رسانیدند عین همان قانون افزایش که گذشت در آنجا همین حق به دولت داده شده بود منتها نوشته شده بود دولت فعلی البته همان طور که نمی‌شود گفت که تمام این جزئیات را باید در خود قانون پیش‌بینی بکنند همان طور هم نمی‌شود گفت که تمام جزئیات اجرایی یک قانونی را یک حکومتی که از طرف مجلس شورای ملی مشغول کار است آن حتماً مکلف است پیش‌بینی کند و در نظامنامه بگنجاند و نظر دولت این است که یک روزی مجلس شورای ملی رأی اعتماد به یک دولتی دادند دولت‌های دیگر هم مادام که طرف اعتماد مجلس شورای ملی هستند به همان استناد اتکا سر کار هستند اگر بخواهند می‌توانند اصلاح کنند (صحیح است) اما این که آقا فرمودند به مستخدمین به نظر ارفاقی نگاه کنند این را هم در نظر گرفتیم.
رئیس‌ـ پیشنهاد آقای طوسی خوانده می‌شود:
پیشنهاد می‌شود در ماده ۱۵ بعد از تجدیدنظر نماید اضافه شود در خور شئون کشور و مقتضیات تا حد امکان بر حقوق کارمندان بیفزایند. (انوارـ آقا اضافه خرج است)
رئیس‌ـ آقای دکتر سنگ
دکتر سنگ‌ـ البته حق این است که پیشنهاددهنده خودش صحبت کند. اگر اجازه می‌فرمایید موقع را در اینجا مغتنم می‌شمارم و عرایضم را عرض می‌کنم بنده موقعی که افزایش حقوق اینجا مطرح بود تذکر دادم و با تشکر از این که در فکر کارمندان دولت مخصوصاً مستخدمین جز هستند گفتم طوری بکنند که سطح زندگی بالاتر نرود و طوری شود که ۳۲ تومان به شصت تومان برسد صد تومان هم کسر بیاید و سطح زندگی بالاتر برود دیدم خیر این طور نخواهد شد دولت متوجه است و کوشش خواهد کرد که زندگانی سطحش پایین آید مردم هم به رفاه و آسایش بتواند زندگانی کنند اما هر چه دیدم بالا می‌رفت تا امروز هم می‌بینم باز هم رفت بالا مثلاً گوشت که در آن وقت بوده است یک من ۲۴ قران حالا ۴۸ قران می‌خرند حالا که چهل و هشت قران می‌خرند فردا می‌شود دو تا ۴۸ قران یعنی نه تومان و شش قران علت این است آقایان در مواد حرف می‌زنند برای این است که این دولت نه دولت وقت حق تجدیدنظر را داشته باشد در این ماده اگر این قید برداشته نمی‌شد نمی‌توانست دولت وقت این نظر را داشته باشد حالا این اجازه را خواسته‌اند آقا به ما هم فرصت بدهید که برسیم که بالاخره تکلیف این مردم بیچاره چیست و چه باید برایشان کرد اشخاص که زغال ۲۵ تومان را می‌خرند ۳۵ یا چهل تومان می‌خرند ۲۷ تومان زغال را سی، سی و پنج تومان می‌خرند چهل تومان می‌خرند در این موقع برف با این وضع و ترتیب دولت بهتر است این را در فکر باشد ولی بیشتر باید فکرشان در این باشد که در این سرمای زمستان با این کار و با این وضعیت مردم و کارمندان جز دولت و یا به کلی سایر مردم چه جور باید زندگانی کنند مخارجی در ماه صد تومان می‌کنند شش ماه بعد شد دویست تومان حالا شده است سیصد تومان سال بعد می‌شود هشتصد تومان شما فکر می‌کنید که این چه جور می‌شود.
رئیس‌ـ پیشنهاد آقای فرمانفرماییان قرائت می‌شود: در ماده ۱۵ نوشته شود دولت مجازات است آیین‌نامه مقتضی برای اجرای قانون افزایش حقوق الی آخر تنظیم نماید.
رئیس‌ـ آقای فرمانفرماییان
فرمانفرماییان‌ـ بیشتر این اوقاتی که اینجا صرف می‌شود و مباحثاتی که می‌کنیم برای این است که عبارت‌ها نارسا است و آن منظوری که در کمیسیون مذاکره و مطرح است و آقایان کاملاً به ریشه مطلب اطلاع دارند ما اطلاع نداریم استدعا می‌کنم آقای مخبر (اگر آقای وزیر پیشه و هنر جواب ندهند) توضیح بدهند این عبارتی که نوشته شده است دولت در آیین‌نامه‌های موضوع ماده ۱۳ قانون افزایش تجدیدنظر نماید این یعنی چه؟ دولت هر موقع می‌تواند در نظامنامه که خودش تنظیم کرده تجدیدنظر نماید اگر این آیین‌نامه به تصویب کمیسیون مجلس شورای ملی رسیده این را تصریح کنید یا این که در این عبارت بگنجانید چون معلوم نیست اینجا ما این اجازه را که می‌دهیم که دولت در نظامنامه‌اش تجدیدنظر کند برای چیست و این مربوط می‌شود به طرز اجرا و در این دو سطری که نوشته‌اند مطلب معلوم نیست و خیلی آسان است که آن را اصلاح کنند که صریح باشد و مطلب فهمیده بشود.
مخبرـ عرض کنم در ماده ۱۳ قانون افزایش حقوق اختیاری که مجلس برای تنظیم آیین‌نامه داد اختیار به دولت وقت بود و نوشته شده بود دولت فعلی حق دارد آیین‌نامه را بنویسد و این اشکال در اینجا است در آن آیین‌نامه که دولت سابق نوشته است به یک مشکلاتی در عمل برخورده‌اند و اداره بازنشستگی حقوق اشخاص و کسانی را که نسبت به آنها افزایش مقرر شده است تصدیق نمی‌کند و دولت می‌خواهد آن آیین‌نامه‌ها را اصلاح کند و چون این مربوط به هیئت دولت قبل بوده و هیئت دولت فعلی این تجدیدنظر را می‌خواهد بکند و آیین‌نامه را اصلاح کند این ماده تنظیم شده تا این نقیصه هم اصلاح شود (صحیح است).
فرمانفرماییان‌ـ مسترد می‌کنم.
رئیس‌ـ پیشنهاد آقای طوسی قرائت می‌شود:
بعد از تجدیدنظر نماید اضافه شود در خور شئون کشور و مقتضیات نسبت به حقوق کارمندان دولت ارفاق نمایند.
دکتر طاهری‌ـ اجازه می‌فرمایید.
رئیس‌ـ بفرمایید.
دکتر طاهری‌ـ این پیشنهادی که آقای طوسی نمودند دولت همین طوری قبول می‌کند که در موقع تجدیدنظر ارفاق کند اگر ارفاق موافق با قانون است که می‌کند و اینجا هم گفتند می‌کنیم اگر مخالف قانون است که نمی‌توانند بکنند بنابراین این پیشنهاد یک تعارفی است و بهتر است ایشان هم این پیشنهاد را پس بگیرند که ماده درست تصویب شود ایشان هم این تعارف را قبول کردند.
طوسی ـ بنده پیشنهاد را پس نمی‌گیرم برخلاف قانون هم نیست بعقیده بنده زیر الآن پیشنهاد می‌کنم اگر مجلس پذیرفت کجا مخالف قانون است؟
رئیس رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای طوسی آقایان موافقین برخیزند (عده کمی برخاستند) رد شد. رأی می‌گیریم بماده پانزدهم آقایان موافقین برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
ـ موقع و دستور جلسه آتیه ـ ختم جلسه
{ ۳ ـ موقع و دستور جلسه آتیه ـ ختم جلسه}
رئیس ـ اگر اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است) ساعت جلسه آتیه روز یکشنبه ۱۲ مهر سه ساعت قبل از ظهر دستور هم لایحه متمم بودجه
(مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ حسن اسفندیاری