مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۱۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ دی ۱۲۸۶ نشست ۲۱۲
مذاکرات روز یک شنبه ۲۳ شهر ذی القعده دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز شنبه ۲۲ را آقا میرزا طاهر قرائت کردند.
حاج میرزا علی آقا- اولاً در هر مجلس ما باید موضوع مذاکره را بدانیم که در صلاحیت آن گفت و گو کنیم خوب است که مطالب و مذاکرات هر روز مجلس قبل از وقت معلوم شده و به آقایان وکلا اطلاع داده شده بدانند تا در آن خصوص مذاکره شود اگر صلاح است این مسئله قانونی شود.
- دوم اینکه تلگرافی از طرف مجلس بشود به ولایات که همه جا تأمین بشود و مردم بدانند که امورات اصلاح شده و ساکت بشوند.
- سیم اینکه آن قانون وزارت داخله و دستورالعمل حکام را بدهند چاپ کنند که برای احکام فرستاده شود تا بدان عمل کرده ولایات منظم شود.
نایب رئیس – آن مطلب از اول کمیسیون رئیسه متوجه شده موضوع مذاکرات را معین خواهند نمود و به مجلس قبل از وقت اظهار می‌شود این چند روز بواسطه این حوادث نشد انشاءالله بعدها مراتب خواهد شد و قانون وزارت داخله هم داده می‌شود که چاپ شود و عمل نمایند.
(در این موقع تلگراف اصفهان که از علماء و انجمن ایالتی و سایر انجمن‌ها و عموم تجار و غیره مخابره شده بود قرائت شد که عیناً درج می‌شود)
- تلگراف از اصفهان
- حضور حضرتین مستطابین حجتی ندامت برکاتهما
- تلگراف مبارک زیارت شد اهالی اصفهان تا آخر خون در همراهی ایستاده‌اند غیر از مقاصد حسنه مشروطه و مجلس هیچ عنوانی را از احدی نمی‌پذیرند الآن تلگرافی مبسوط از اشخاص طرف مقابل رسید جواب این قسم داده شد عیناً درج می‌شود تلگراف رسید
- خیلی تعجب است قبل از این اساس مقدس جز خلاف شرع و ظلم و تعدی و تعطیل احکام اسلام و عدم اجرای حدود و (تضییع) اعقار و اموال و حقوق و فروش خاک اسلام به اجانب هیچ دیده نمی‌شد و در تأسیس این مجلس مقدس هم که رفع این معایب خواهد شد و به موجب همین عقیده در تعیین ارکان این اساس مقدس به جان و مال با کمال شرف حاضر هستیم و آخر امید ایرانیان است و بهیچوجه فتوای در لوازم اقدامات تسدید و تشیید آن نخواهیم بود و هر کس هم در مقام تخریب این اساس حرفی بزند یا اقدامی نماید او را مخرب شرع انور می دانیم و مأیوس از اهل اصفهان بلکه از کل ممالک بوده باشد بعد از آنکه احدی همراه نیست و آنچه بعد از انعقاد مجلس بر مسلمین وارد آمده از سغک دماء و نهب اموال و تعرض ناموس از جهت اینگونه مخالفت می دانیم و خدا و رسول را شفیع می‌آوریم که ترک این گونه مخالفت بکنید و خود را از یاده نزد خدا و رسول شرمسار ننمائید و مسلمین را به قتال و دفاع با خود وادار ننمائید که عاقبتی وخیم دارد
- عموم علما و اعیان و تجار و اصناف
- رعایای اصفهان
- انجمن‌ها
- وکلاء
- انجمن ملی اصفهان
- محمدتقی شیخ نورالله ابوالقاسم الموسوی الزنجانی
- اسمعیل الموسوی صدرالاسلام کلباسی
- محمد حسین الموسوی شیخ الاسلام
- ملک التجار کازرونی
- انجمن سعادت
- سادات انجمن همایونی اصفهان
- اتحادیه طلاب انجمن مهدیه خواجو
آقای حاج امام جمعه- گذشته از این که اهل اصفهان حقی از حقوق خود را با کمال خوبی ادا کرده‌اند خیلی از این جواب معقولانه که به آن‌ها داده‌اند امیدوار شدیم و باید در جواب این تلگراف خیلی اظهار تشکر شود (تلگراف از قزوین قرائت شد قریب به این مضمون):
- ما فدائیان ملت را که اجازه دادید به باز کردن بازار اطاعت کرده بازار را باز نمودیم و عموم مجاهدین را تبریک می گوئیم ولی متحیریم که نتیجه چه شد اما منتظریم که اشرار مجازات و مقصرین تنبیه شوند واِلا ساکت نخواهیم شد.
- (مجاهدین قزوین)
آقا سید حسن تقی زاده- هیئتی از طرف مجلس معین شده و هیئتی از طرف دولت دستخط‌ها آوردند که در حقیقت شروط صلح بود و هیئت کابینه جدید هم این شرایط را قبول کرد که اجرا نمایند و تشکیل یافت و مجلس هم این چند روزه را دوره انقلاب فرض کرده و صلح نمود ولی بدبختانه هیچیک از شروط صلح اجرا نشده است اما حالا می‌بینیم که همه اظهار شعف می‌نمایند نمی دانم به چه جهت و حال آنکه هنوز امیر بهادر صاحب سوار و فوج است و هر روز از آذربایجان سوار می‌آید. سعدالدوله در همه جا که بوده هست و اشرار را مجازات ندادند بعضی را هم می‌خواهند طرف عفو قرار دهند و بعضی را هم گریزانند و ابداً امنیت نیست جناب حاجی میرزا علی آقا فرمودند که به ولایت تلگراف بکنید که مردم ساکت شوند و حال آنکه ابداً ساکت نمی‌شوند. با آن تلگرافی که دیروز شد امیدوار بودیم که دیگر جواب نیاید و حال جواب آمده که ساکت نشده و نخواهیم شد مادامی که شروط صلح اجرا نشود و مجلس هم مثل بخاری که ذغال سنگ آن تمام شده باشد سرد شده و می‌شود و من باز مکرر می‌گویم که ابداً هیچیک از شروط صلح مجری نشده.
آقا میرزا ابوالحسن خان – فرمایشات آقای تقی زاده صحیح است و این سئوالات ایشان مقرون به صواب بوده و هر دو وکیل ملت بوده و هم رأی مستقیم اما از اینکه ایشان بگویند بنده جواب بدهم یا من بگویم ایشان جواب بدهند فایده مترتب نخواهد شد باید این سئوالات از وزراء مسئول شود پس خوب است به آن‌ها اخطار شود که حضور بهم رسانیده و سئوال شود که چه اقدام در اجرای شروط صلح کرده‌اند.
سیدالحکما- خوب است به رئیس الوزراء نوشته شود که روز سه شنبه بیایند به مجلس توضیح بدهند که در خصوص مواد شروط صلح چه اقدام کرده‌اند.
وکیل التجار- مقصود این نیست که مجلس بداند چه کرده‌اند بلکه مقصود این است که هیئت وزراء حاضر شوند از برای اجرای مقصودی که جداً در آن اقدام کرده مجری نمایند نه اینکه بعد از چندی باز مجلس اصرار نماید و به آن‌ها بگوید که چه کردید. بنده عقیده‌ام این است که اگر می‌خواستند اجرا نمایند آنقدر طول مدت لازم نداشت و تا کنون تمام اجرا شده بود ولی باز هم می‌آیند توضیح می‌دهند اگر مشکلی هم باشد رفع آن شده اقدام صحیح نمایند. نایب رئیس- آنچه که بنده اطلاع دارم و بعضی از آقایان هم مطلع هستند وزراء مشغول اقدامات هستند ولی بعضی مشکلات در جلو دارند که باید آن‌ها هم رفع شود و می گویند بعضی شروط هم اجرا شده و باقی هم اجرا نخواهد شد حالا هم تأکید بشود ضرری ندارد.
آقا سید حسین- در خصوص مجازات و شروط صلح خوب بود هیئت وزراء که هر یک از آن‌ها که اجرا شده اطلاع بدهند و هر کدام که موانعی داشته و تعویق افتاده بگویند که معلوم شود تا مانع را رفع کنند. از گفتن بنده در اینجا و جواب دادن دیگری فایده مترتب نیست خوب است هیئت وزراء احضار شوند تفصیلات را جواب بدهند که کدام یک اقدام کرده و اجرا نموده‌اند و کدام یک مانع دارد بگویند و هر روز در مجلس خودمان مذاکره نکنیم و جواب ندهیم.
نایب رئیس- خوب حالا که رأی می‌دهید برای روز سه شنبه وزراء در مجلس احضار شوند اگر چه هر یک از این وزراء که این کارها به عهده ایشان است اکثر روزها اینجا می‌آیند و هیئت رئیسه گفت و گو می‌نمایند اگر می‌خواهید از همان‌ها سئوال بشود یا اینکه در مجلس رسمی احضار شوند (گفته شد باید هیئت رئیسه در مجلس احضار شوند.)
آقا سید حسن تقی زاده- اینکه بعضی وزراء صبح می‌آیند به عمارت بهارستان نمی‌شود گفت که رسماً به مجلس می‌آیند از آن روزی که معرفی شده‌اند دیگر رسماً به مجلس نیامده‌اند و خوب است روز سه شنبه بیایند در مجلس و در جزئیات هم گفت و گو نشود باید در کلیات گفت و گو شود.
حاجی محمد اسمعیل آقا – به عقیده بنده سبب تعطیل این کار این شده که هر روزی وزراء می‌آیند دو ساعت در کمیسیون‌ها می‌نشینند و بهانه دارند که تعطیل در کارشان پیدا شده پس لازم است که در مجلس حاضر شوند اگر حرفی هست بگویند تا همه وکلا بدانند که چه شده و عیب مجلس این است که اغلب وکلا از ترتیب کمیسیون‌ها اطلاع ندارند و اگر مطلبی از آنجا گذشت بعد از آن بعضی می گویند که ما هیچ مسبوق نبوده‌ایم و ایراد می‌کنند پس خوب است هر چیز در مجلس علنی بگذرد که رسمیت پیدا کرده اسباب حرف نشود.
آقا سید حسین- مذاکرات کمیسیون‌ها ربطی به مجلس ندارد هیئت کابینه در کمیسیون‌ها که نمی‌آیند هر کمیسیونی راجع به یک وزیر است که در مسائل راجعه با او مذاکره شده نتیجه آن هم به مجلس می‌آید.
اسدالله میرزا- هر یک از وزراء می‌توانند کمیسیونی برای خود اقتضاء کنند چنانچه این کمیسیون‌ها هر یک برای یک وزیری است و آن ربطی با مجلس و هیئت کابینه ندارد اما اگر وزیری یا هیئت کابینه را مجلس بخواهد همان طوری که حاجی محمد اسمعیل آقا گفتند صحیح است مطالبی که باید در مجلس گفت و گو شود باید هیئت کابینه در مجلس حاضر شوند تا همه وکلا مسبوق و مطلع شوند.
آقا میرزا حسین طبیب- مراد حاجی محمد اسمعیل آقا هم این نبود که کمیسیون نباشد یا وزراء آنجا نروند.
حاجی محمد اسمعیل آقا – باز هم می‌گویم مطالبی که در مجلس باید مذاکره شود نباید در کمیسیون بگذرد هیچیک از وکلا برای این مطلب حاضر نیستند.
آقا میرزا فضلعلی آقا – آنچه راجع به پولیتیک جنرال است همانطور است که حاجی محمد اسمعیل آقا گفتند باید هیئت وزراء در مجلس رسمی حاضر شوند اما در مطالب شخصی که در هر کمیسیونی از وزیری گفت و گو می‌شود آن ضرر ندارد که هر کمیسیونی با وزیری طرف سئوال و جواب شود.
آقا میرزا محمود – خوب است همانطور که قرار شد هیئت وزراء روز سه شنبه حاضر شوند و سئوالاتی هم که می‌شود قبل از وقت اخطار شود که دیگر عذر نیاورند که قبل از وقت اخطار نشده بود. نایب رئیس- نتیجه مذاکره امروز این شد که به هیئت وزراء اخطار شود برای روز سه شنبه در مجلس حضور بهم رسانیده خوب است سئوالات هم معین شده قبل از وقت اخطار شود.
آقا سید حسن تقی زاده- بنده سئوالات خود را منحصر می‌نمایم یکی همان شروط صلح است که باید اجرای آنرا بخواهیم و بدانیم که تا حال چه کرده‌اند دیگر اینکه ورامینی‌هایی را که آورده بودند و شیخ محمود رئیس آن‌ها بوده آنچه معلوم می‌شود تمام این فسادها از طرف اقبال الدوله بوده است و به درجه ثبوت هم رسیده و محتاج به بینه و برهان هم نیست. حالا هم گویا شیخ محمود به ورامین رفته که آنجا مشغول فساد شود باید از وزیر داخله خواست که او را از آنجا خارج نمایند.
وکیل الرعایا- ضرری که از شخص اقبال الدوله به ایران و ایرانیان وارد آمده است اگر در یک کفه ترازو بگذارند و تمام ضررهای سایرین را در کفه دیگر مقابلی خواهی کرد ایران و ایرانیان بیش از طاقت خود ضرر از این شخص دیده‌اند.
نایب رئیس- تلگرافی است که از انجمن ایالتی آذربایجان به صاحب منصبان و محترمین قشون آذربایجان که در رکاب مشغول خدمت هستند رسیده قرائت می‌شود
تلگراف مزبور قرائت شد قریب به این مضمون:
- توسط وکلای محترم آذربایجان به عموم صاحب منصبان فوج پنجم و هفتم شقاقی
- از خدمتگذاری شما و اظهار همراهی به ملت نهایت رو سفید شدیم خداوند شما را رو سفید کند همه وقت این اوصاف حمیده را در دست داشته و خدمتگزار واقعی مجلس باشید از بابت خانواده خودتان آسوده خاطر باشید و از اقدامات و مساعدت جناب امیر نظام کمال تشکر را داریم.
- انجمن ایالتی آذربایجان
وکیل التجار- بنده خواستم یک عنوانی بکنم که پس فردا در حضور وزراء عنوان شود و آن این است که ولایات خصوصاً شیراز که دیشب تلگرافی آمد انجمن که در شاه چراغ متحصن بودند چند نفر را مقتول نموده‌اند عنوان تلگراف طوری بود که برای بنده رقت فوق العاده دست داد و طرفیت آن‌ها هم حکایت استبداد و مشروطیت نیست باید یک اقدامی بشود که امنیت به آن‌ها داده شود.
آقا شیخ حسن- کمیسیون اعتبارنامه وکلاء راپُرت چند روزه خود را به هیئت رئیسه داده اما فرصت نشده که در مجلس قرائت شود چون مطلب لازمی است عرض می‌کنم وکلائی که باید انتخاب شوند باید اقدام شود و دیگر اینکه حضرت عبدالعظیمی‌ها می‌خواهند یک وکیل انتخاب کنند چون موافق نظامنامه حق ندارند لذا می‌خواهند از آن وکلائی که برای فلاحین لازم است یک نفر را معین کنند و در این خصوص سخت گرفته‌اند. آیا صحیح است و مجلس اذن می‌دهد که به آن‌ها اجازه داده شود یا نه؟
اسدالله میرزا- شاهزاده ثقه السلطنه مرحوم شده و از وکلای محترم شاهزادگان بود حالا برای بنده اشتباه است که باید مجلس بجای ایشان وکیل انتخاب نماید یا خود شاهزادگان وکیل انتخاب خواهند کرد چون شاهزادگان دو نفر در نظر دارند اگر باید مجلس انتخاب نماید پیشنهاد نمایند که به اکثریت آراء در اینجا از آن‌ها انتخاب شود و اگر خود شاهزادگان باید انتخاب نمایند که آنهم مشغول انتخاب بشوند.
احسن الدوله- وکلائی که از تهران انتخاب شده‌اند اکثر اهل تهران غریبه هستند و حضرت عبدالعظیم هم یکی از محلات تهران است خوب است حق انتخاب یک نفر وکیل به آن‌ها داده شود.
آقا شیخ حسن – حالا که این رأی احسن الدوله را قبول می نمائید از وکلای تهران که چند نفر مانده است خوب است حق انتخاب یک نفر از آن‌ها با حضرت عبدالعظیمی‌ها باشد.
آقا میرزا محمود- اینکه در نظام نامه قید شده که در وقت اقتضاء عده وکلا افزوده می‌شود برای همین است حالا حق انتخاب یک نفر به حضرت عبدالعظیم داده شود خوب است.
آقا سید علینقی- اولاً وکیلی که استعفا بدهد یا فوت کند مجلس باید بجای آن وکیل دیگری را انتخاب نماید و این حق مجلس است نه موکلین و ثانیاً در باب حضرات حضرت عبدالعظیمی که خواهش یک وکیل کرده‌اند به جهاتی صحیح است با اینکه همانطور که بعضی آقایان وکلا گفتند آنجا هم جزو شهر شمرده شده وکیل انتخاب نمایند یا به جهات دیگر حق انتخاب یک نفر وکیل بدهید به پاره ملاحظات و نکات البته ملاحظه احترام زاویه مقدسه لازم است و گمانم این است اینکه عرض کردم اکثریت آراء هم در این باشد.
(بعضی گفتند چنین نیست و قرار شد کمیسیون انتخاب در این مسئله راپُرت کتبی بدهد و رأی خود را هم اظهار دارد آنوقت مطرح مذاکره شده رأی مجلس در این باب معلوم شود.)
(مجلس ختم شد)