مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ تیر ۱۳۴۳ نشست ۸۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و یکم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ تیر ۱۳۴۳ نشست ۸۸

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یک‌شنبه ۷ تیر ۱۳۴۳ نشست ۸۸

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ‏۲۱

جلسه: ۸۸

فهرست مطالب:

۱- تصویب صورت جلسه‏

۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: مهندس معینی زند- معتمدی- بانو جهانبانی و آقایان دکتر مبین و خواجه نوری‏.

۳- طرح و تصویب گزاش کمیسیون قوانین دارایی راجع به اجازه تجدیدنظر درفصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت‏

۴- تقدیم لایحه واگذاری یک قسمت ساختمان نیمه تمام مجلس شورای ملی به وزارت فرهنگ به قید یک فوریت به وسیله آقای قراچورلو کارپرداز

۵- طرح و تصویب یک فوریت لایحه واگذاری یک قسمت ساختمان نیمه تمام مجلس شورای ملی به وزارت فرهنگ‏

۶- شور دوم تصویب اجازه مبادله قرار داد انتظامات مرزی بین دولتین ایران و پاکستان و ارسال مجدد به مجلس سنا

۷- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون خارجه راجع به اجازه مبادله موافقت‌نامه همکاری اقتصادی بین دولتین ایران و ایالات متحده آمریکا و ارسال به مجلس سنا

۸- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ و راجع به اجازه خرید و تهیه وسایل مؤسسات فنی و حرفه‌ای تا دویست هزار ریال بدون مناقصه و ارسال به مجلس سنا

۹- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارایی راجع به معافیت موقوفات مرحوم احمد یزدان‌پناه دیلمقانی از مالیات بر درآمد و مالیات بر ارث و ارسال به مجلس سنا

۱۰- شور اول گزارش کمیسیون دارایی راجع به نحوه مصرف کمک سال ۱۳۳۹ آمریکا به ارتش و ژاندارمری کل کشور

۱۱- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به مرکز تربیت معلم حرف‌های نظری نیست؟

۱۲- شور اول گزارش کمیسیون کار و امور اجتماعی راجع به الحاق مواد و دو تبصره به قانون کار

۱۳- بیانات بعد از دستور آقای دکتر یزدان‌پناه‏

۱۴- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه‏

مجلس ساعت هشت و چهل دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- تصویب صورت جلسه‏

۱- تصویب صورت جلسه‏

رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان دکتر الموتی – ارسنجانی – نوربخش – سیفی –ختائی – محدث زاده – دکتر حکمت – مهندس پروشانی – صائب – دکتر کیان – مهندس اسدی سمیع – ادیب سمیعی – حبیبی – دکتر رشتی – دکتر کلالی –قراچورلو – پرویزی – توسلی – ضابطی – بانو دکتر پارسای – بانو ابتهاج سمیعی – بانو تربیت.

غائبین بی اجازه

آقایان زند – شفیعی پور کرمانی – مرتضوی – دکتر وحیدنیا - دکتر اسدی – دکتر سعید – دکتر صالحی – آقایان – بانو دکتر دولتشاهی.

غائبین مریض

آقایان بوشهری – مهندس ارفع – بختیاربختیاریها.

رئیس – راجع بصورت جلسه قبل نظری نیست؟ آقای دکتر وحیدنیا.

دکتر وحیدنیا – بنده را جزء غائبین بی اجازه نوشته‌اند در حالیکه کتباً از مقام ریاست کسب اجازه کرده بودم.

رئیس – بعداً اصلاح می‌شود. راجع به صورت جلسه نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود. آقای مهندس جلالی.

مهندس جلالی – تلگرافی است از خرده مالکین بهار رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس – آقای کبیری.

کبیری – باز هم کشاورزان ستمدیده کرند دادخواستی تقدیم کرده‌اند واستدعا کرده‌اند که زودتر بکارشان رسیدگی شود عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس – آقای دکتر قراگزلو.

دکتر قراگزلو – نامه ایست از شورای کشاورزان شهرستان قم مبنی بر بی آبی و خشکسالی و همچنین نامه ایست از کارمند وزارت راه که بعنوان شکایت است تقدیم مقام ریاست می‌شود.

رئیس –آقای شیخ الاسلامی.

شیخ الاسلامی – رونوشت عریضه ایست از کارمندان روز مزد قند وشکر استان کردستان و چند فقره شکایت دیگر که تقدیم مقام ریاست می‌شود.

رئیس– آقای باغمیشه.

باغمیشه – شکایاتی است که ازتبریز رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس – آقای دکتر امین.

دکتر شفیع امین – نامه ایست از آقای عباسعلی تابان کارمند بازنشسته وزارت راه تقدیم می‌کنیم.

رئیس – خانم دکتر پارسای.

بانون دکتر پارسای – شرحی است راجع به بی آبی ۵۰۰ خانواده در نارمک که از املاک موقوفه استفاده می‌کنند.

- بیانات قبل از دستور – آقایان: مهندس معینی زند – معتمدی – بانو جهانبانی و آقایان دکتر مبین و خواجه نوری

۲- بیانات قبل از دستور – آقایان: مهندس معینی زند – معتمدی – بانو جهانبانی و آقایان دکتر مبین و خواجه نوری

رئیس – نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای مهندس معینی زند بفرمائید.

مهندس معینی زند – با اجازه مقام معظم مجلس و نمایندگان محترم اولین مطلبی که می‌خواهم بعرض نمایندگان محترم برسانم استقبال بی شائبه و بی نظیری است که مردم شاهدوست و وطن پرست سراسر کشور از حزب مترقی ایران نوین می‌نمایند. چون روز قبل در کرمانشاه شخصاً شاهد احساسات مردان و زنان غیرتمند غرب نسبت به شاهنشاه بزرگ و رهبر خردمند ایران بودم. حزب ایران نوین و با برنامه مترقی و برای به ثمر رساندن انقلاب مقدس شاه و ملت تشکیل شده مردم شاه دوست و وطن دوست کشور ما با یکپارچگی و اتحادی که در تاریخ تمام ملتها بی نظیر است ثابت می‌کنند که صد در صد مؤمن و معتقد به اصول انقلابی مقدس هستند که پرچمدار آن انقلاب، شهریار خردمند ماست از خداوند مسئلت می‌نمایم که افراد حزب ما که افتخار لقب پاسدار انقلاب را از شاهنشاه بزرگ گرفته‌اند در راه هدفهای ملی وپیشرفت اجتماع در سایه رهبری شاهنشاه موفق باشند. (صحیح است)

موضوع دیگری که موجب خوشحالی و خوشوقتی است و حتم دارم تمام نمایندگان با بنده هم عقیده‌اند موفقیت و پیروزی جوانان قهرمان در آستانه المپیاد ۱۹۶۴ است من نیز دیروز مانند هزاران نفر از مردم تهران در استقبال از قهرمانان فوتبال شرکت داشتم شور و هیجان مردم قابل تقدیر و وصف ناشدنی بود بی مناسبت نمی دانم که عرض کنم این پیروزیها مقدمه پیروزیهای بزرگتری خواهد بود بشرطی که رفرم اساسی متناسب با استعداد جوانان در دستگاه مدیریت تربیت بدنی بعمل آید (صحیح است) باید دسته بندی‌ها و پارتی بازیها از محیط ورزش ایران برای همیشه از بین برود (صحیح است) و سازمان تربیت بدنی با مدیریت و تشکیلات صحیح بتواند منویات شاهنشاه ورزش دوست ما را درک و از این همه شور و هیجان و استعداد بنفع ورزش ایران وتربیت جسم و روح جوانان بهره برداری نماید.

اما مسئله اسفناکی که لازم بعرض ساحت مجلس مقدس برسانم خشکسالی و از بین رفتن محصول غله در همدان بالاخص درحوزه انتخابی بنده است که وضع بسیار ناراحت کننده برای زارعین ایجاد کرده است (روحانی – درهمه جا) بله طبق گزارش رسمی بانک کشاورزی و اداره کشاورزی همدان متأسفانه ۹۰ درصد محصول از بین رفته (ریگی – در زاهدان هم از بین رفته) اول خوزستان و بعد همدان است و کشاورزان زحمتکش با نگرانی منتظر کمک و اقدامات عاجل دولت هستند هر روز چندین نامه و تلگراف باینجانب و نمایندگان حوزه فرماندای کل همدان می‌رسید وهمه حاکی است که مردم بذر و غذا ندارند بطوریکه جناب آقای نخست وزیر به بنده فرمودند این موضوع مورد توجه دولت است و اقدامات لازم بعمل آمده است (صحیح است) که وظیفه خود میدانم از ایشان تشکر نموده و خواهش نمایم که از هم اکنون دولت باید درصدد تهیه آماری صحیح باشد تا به نقاطی که واقعاً استحقاق دارند کمک شود.

بدبختانه وضع طوری است که اگر کمک فوری از نظر بذر بزارعین همدان نشود سطح کشت بمیزان زیادی در آن منطقه پائین خواهد رفت ضمناً گله‌ای که در اینجا لازم است بنمایم این است که در دولتهای گذشته در برنامه اول و دوم و حتی در برنامه سوم بهمدان توجهی نشده است و متأسفم که عرض کنم اسم همدان در صفحه جغرافیای عمران مملکت از قلم افتاده است (بالا خانلو – صحیح است) وعده دولتها در مورد ایجاد دبیرستانهای حرفه‌ای و کشاورزی و تأسیس بهداری و شهرسازی و ساختن خانه‌های سازمانی و جاده سازی و سایر برنامه‌های عمرانی عملی نشده است با نهایت تأثر عرض می‌کنم که بیش ازشصت درصد مسلولینی که اینک در آسایشگاههای تهران بستری هستند همدانی می‌باشند آقای بالاخانلو تصدیق می فرمائید ؟(بالاخانلو – صحیح است) وهنوز پس از سالها وعده ایجاد آسایشگاه مسلولین در همدان عملی نشده است – بنده وظیفه خود میدانم از جناب آقای دکتر خطیبی تشکر کنم که وعده فرمودند از طرف شیروخورشید سرخ اکیپهای سیاری برای کمک بقراء همدان اعزام فرمایند رفع گرفتاریهای مردم خواسته تمام نمایندگان است که جز اظهار حقیقت وجزخدمت نظرین ندارند گله دیگر بنده از معاونین پارلمانی است غیر از جناب آقای دکتر یگانه که با مجلس همکاری دارند (صحیح است) کسی دیگر در اینجا حضور ندارد که مطالبی را که نمایندگان محترم بعنوان قبل از دستور می‌فرمایند مورد توجه قرار دهند آقایان معاونین پارلمانی باید بدانند که مسئولیت بزرگی در مقابل نخست وزیر فعالی که روزانه ۱۸ ساعت کار می‌کند وعلاقمند خدمت به مملکت است دارند وباید همکاری و همفکری بامجلس را از ایشان بیاموزند باید بمطالب قبل از دستور نمایندگان توجه کرده وتا آنجائیکه امکان و مقدورات دولت اجازه می‌دهد اقدام کنند چندین تلگراف و شکایتی است راجع به خشکسالی که تقدیم مقام ریاست می‌کنم و عرض دیگری ندارم (احسنت)

رئیس – آقای معتمدی.

معتمدی – قطعاً نمایندگان محترم شنیده‌اند که ۴:۱/۲ بعد از ظهر روز پنج شنبه ۴ تیرماه ۱۳۴۳ تصفیه خانه شماره ۲ آب آشامیدنی تهران بدست مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه و با حضور علیا حضرت فرح شهبانوی ایران گشایش یافت و وزیر آب و برق و کارکنان سازمان آب و برق تهران مورد تقدیر و تشویق ذات مبارک همایونی قرار گرفتند. تصفیه خانه اولیه که درجلالیه واقع است ۵۴ میلیون متر مکعب آب ظرفیت در سال دارد این تصفیه خانه هم که سه روز پیش افتتاح یافت ۱۸۴ میلیون متر مکعب آب ظرفیت در سال دارد. تصفیه خانه شماره ۲ یکی از مدرنترین ومجهزترین تصفیه خانه جهان کنونی است و یکی دیگر از اقدامات بسیار مفید و درخشان زمان حاضر می‌باشد که در راه حفظ بهداشت و سلامتی مردم به امر شاهنشاه و بدست مهندسین ایرانی صورت گرفته است (دکتر رهنوردی – منظور ازجهان کنونی چیست ؟درتمام دنیا این بهترین است ؟)درتمام دنیا امروز بهترین و مجهزترین تصفیه خانه‌ای که ساخته شده یکی از آنها همین تصفیه خانه شماره ۲ است (دکتر رهنوردی – یکیش درست است) این را باور نمی‌توانید بکنید مگر اینکه تشریف ببرید و از نزدیک ببینید که واقعاً چه کرده‌اند (صحیح است) و حقیقه دل و دیده انسان روشن می‌شود. نمایندگان محترم میدانند که اغلب امراض بوسیله آبهای آلوده به میکرب ایجاد می‌شود و بهمین جهت است که اعلیحضرت همایونی به سازمانهای دولتی امر اکید فرموده‌اند که در درجه اول برای مردم سراسر کشور آب تصفیه شده تهیه گردد (ریگی – درمیناب هم بفرمایند تصفیه خانه درست کنند) حتماً بتدریج درهمه جای ایران انشاءالله آب تصفیه شده فراهم خواهد شد ضمناً ناگفته نماند که تصفیه خانه آب تهران تا ظرفیت ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب در سال برای مصرف چهار میلیون نفر مردم آینده تهران پیش بینی و اقدام شده است مطلب دیگری که عرض آن را ضروری میدانم این استکه ۵-۶ سال قبل بنده باتفاق چند نفر به قریه کن رفتیم از یک راه خاکی وخراب و مارپیچی عبور کردیم تا به کن رسیدیم در راه کن نه آب وجود داشت و نه آبادی سراسر بیابان لم یزرع و سوزانی بود امروز در آن اراضی خشک ولم یزرع شهر جدید و تأسیسات کارخانه لوله سازی بتونی و تأسیسات آب و صدها دستگاه آپارتمان جدید و مدرن بوجود آمده و درست مثل یک شهر اروپائی جلوه گری می‌کند (یکی از نمایندگان – چرا مردم را اینقدر دور بردند) واقعاً انسان از ان همه تأسیسات جدید و آپارتمانها که بوجود آمده درخود احساس غرور می‌کند درست است که در دنیای متمدن کنونی همه این چیزها را دارند ولی نباید فراموش کنیم آقای دکتر رهنوردی که آنها صدها سال از ما جلو هستند و زود تر از ما شروع کرده‌اند و ما که تاریخ ۲۵۰۰ ساله داریم بیش از ۴۰ سال نیست که همگام دنیای کنونی شروع کرده‌ایم و در همه رشته‌ها با سرعت عجیب بجلو می‌رویم (صحیح است) و منصفانه بایداذعان کنیم که تغییر و تحول کنونی ایران مرهون وجود اعلیحضرت فقید رضا شاه کبیر وسرعت و جهش و امنیت فعلی مرهون رهبری مدبرانه شخص اعلیحضرت همایون محمد رضا شاه پهلوی شاهنشاه محبوب می‌باشد و بس (صحیح است) لوله کشی آب آشامیدنی اصفهان بسرعت ادامه دارد ولی بخش ۵ اصفهان که شامل محلات جلفا. تخت فولاد مرکز آموزش توپخانه و چندین هزار جمعیت است لوله کشی آب نشده ولوله کشی آب آنجا را موکول به فاز دوم کرده‌اند باین مناسبت اهالی آنجا طوماری به امضاء رسانیده و تقدیم کرده‌اند (در این موقع طومار رانشان دادند) که ملاحظه میفرمائید بسیار جالب است این عده تقاضا کرده‌اند که هرچه زودتر لوله کشی آب بخش ۵ اصفهان عملی بشود البته آقایان اطلاع دارند بمصداق آیه شریفه و من الماء‌کل شیی حی آب یکی از لوازم اولیه هر ذیروحی می‌باشد و امیدواریم در این باره سازمان برنامه دقت و کوشش فراوانی بکند که هر چه زودتر خواسته مردم اصفهان مخصوصاً بخش ۵ جامه عمل بپوشد مطلب دیگر اینستکه کارگران کارخانه ریسباف اصفهان طی این طوماری که ملاحظه میفرمائید تقریباً دو متر طول دارد تقاضا کرده‌اند یک کارگری که بنام نماینده سالهاست بر آنها من غیر حق سمت نمایندگی دارد تغییر پیدا بکند و کارگر دیگری که مورد علاقه کارگران و مورد اطمینان دستگاه است بنمایندگی انتخاب بشود این تقاضا چند سال است ادامه دارد ولی بنده نمی دانم چرا دستگاهها نمی‌خواهند به این تقاضاها و به این امضاها که ۸۰۰ نفر هستند ترتیب اثر بدهند و کارگران را ناراحتی نگه می‌دارند بنده اینجا لازم میدانم از تیمسار سرلشکر شکیبی معاون وزارت جنگ و دستگاه وزارت جنگ که هر تقاضائی که به آنجا فرستاده می‌شود بلا تأمل اقدام می‌کنند ونتیجه را اعلام می‌دارند تشکر کنم چندی پیش در مورد وضع بد نظام وظیفه اصفهان شکایتی به وزارت جنگ و به اداره کل نظام وظیفه شد یک ماه طول نکشید که دستگاه نظام وظیفه اصفهان را عوض کردند و به آنجا مأمورین بسیار خوب و صحیح العمل فرستادند (صحیح است) آقای سرهنگ فامیلی رئیس منطقه و اعضای ایشان در ظرف ۳-۴ ماه گذشته که به اصفهان آمده‌اند بسیار خوب کار کرده‌اند و بنده لازم میدانم در اینجا از تیمسار سرتیپ بینا رئیس محترم اداره کل نظام وظیفه که بذل توجهی بخواسته مردم اصفهان کردند تشکر کنم همچنین از تیمسار سرتیپ رستگار نامدار فرمانده دانشمند آموزشی توپخانه اصفهان که در امور مربوطه خودشان و کمکهائیکه غیر مستقیم بمردم اصفهان می‌کنند تشکر بکنم. درخواستی از طرف اتحادیه کارمندان دولتی خوزستان که مرکزشان در اهواز است در موضوع اصلاح آئین نامه مزایا فرستاده‌اند که تقاضا می‌کنم به این موضوع جناب آقای هویدا عطف توجهی بفرمایند اینها ۴-۵ سال است تقاضای اصلاح آئین نامه مزایا را کرده‌اند وزیر دارائی وقت هم وعده داده که این کار را بکنند هشت برگ وعده‌های آنها را بضمیمه فرستاده‌اند و مقامات مربوطه هم تصدیق کرده‌اند ولی متأسفانه نمی دانم با اینکه مورد تصدیق هیئت دولت و مقامات دولتی و استانداری محل بوده است چرا تاکنون این تقاضا را انجام ندادند. مطلب دیگر اینکه چندی پیش وزارت راه تصمیم گرفت راه جدید اسفالته‌ای که از اصفهان به نائین ویزد و کرمان می‌رود از مقابل قصبه قهپایه عبور بدهد پروژه آن نیز بتصویب رسیده ولی اخیراً شنیده شد که می‌خواهند آن مسیر را عملی نکنند. غرض از احداث راه درتمام ایران رفاه وآسایش مردم است (صحیح است) اگر بنا باشد راهی ساخته شود که رفاه و آسایش مردم درش نباشد بهتر است که این راه ساخته نشود برای اینکه بیهوده یک پولی خرج خواهد شد. بنابر این بنده خواهش می‌کنم از وزارت راه همانطور که قبلا تصویب کرده‌اند راه اصفهان ازمقابل قهپایه را ادامه بدهند که موجب رفاه و آسایش و رضایت ۱۵ هزار نفر اهالی قصبه قهپایه باشد بنده دیگر عرضی ندارم وبقیه وقتم را به جناب آقای سعید وزیری واگذار می‌کنم (احسنت).

رئیس – وقتی باقی نمانده است که به ایشان داده شود. آقای سعید وزیری یک دقیقه از وقت ایشان باقی است می‌توانید استفاده کنید.

سعید وزیری – یک دقیقه کم است اگر میدش از وقت دو نفر بعدی هم استفاده کرد بهتر بود.

رئیس – البته این یک دقیقه کافی نیست. خانم جهانبانی بفرمائید.

بانو جهانبانی – با اجازه مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم چند ماه پیش مطالبی در اطراف مواد غذائی و مسمومیت‌های ناشی از آن بیان داشتم و از مقامات دولتی وقت خواستارم که به کنترل بررسی مواد غذائی مردم اهمیت بیشتری بدهند. به استناد اهمیت فوق العاده‌ای که غذای سالم در سلامت افراد هر کشور دارد خود را موظف میدانم که مطالب امروز را در این باره اختصاص دهم. کلیه کشورها به فرهنگ و بهداشت اهمیت مخصوص می‌دهند و معتقدند که فرهنگ و بهداشت بترتیب باید مورد توجه باشد اما برای کشور ما صریحاً باید گفت بهداشت وفرهنگ برای ما ضرورت دارد زیرا همانطور که گفته شد عقل و فکر سالم در بدن سالم است یک بدن علیل و ناتوان قادر بتحصیل نیست و برای آنکه شخص بتواند یک بدن سالم داشته باشد مهمترین عامل اساسی آن غذای سالم است (صحیح است) در طی خدمت فرهنگی به این موضوع پی بردم جوانهائی که از نعمت سلامت بهره کاملی ندارند قادر به ادامه تحصیل نیستند بکرات می‌بینیم جوانانی در عنفوان جوانی با داشتن هوش سرشار قادر به ادامه تحصیل نیستند زیرا از نعمت سلامت کامل برخوردار نیستند در برابر مسئولیتی که درقبال سلامت اطفال مدرسه داشتم مدتها درجستجوی علل این ناتوانیها بودم در اثر چندین با مسافرت‌های پی در پی بکشورهای اروپائی و دقت کامل در وضع زندگی اطفال کودکستانها –دبستانها دبیرستانها متوجه شدم که برنامه غذائی مدارس شبانه روزی تحت نظر متخصصین و استادان فن تنظیم می‌گردد و بیش از حد تصور در وضع خوارک این اطفال توجه می‌شود خواه از طرف اولیاء مدرسه و خواه از طرف مقامات مسئول دولتی همچنین طرز تغذیه مردم بخصوص جوانان از طرف بهداری رهبری می‌شود. با توجه بوضع زندگی اطفالی که سالهای متمادی تعلیم و تربیت آنها را بعهده داشتم و مقایسه‌ای که بین اطفال کشور خودمان با سایر کشورها از هر جهت می‌کنم برایم مسلم شد که موضوع غذا و فاکتورهای غذائی یک عامل اساسی برای افراد ناسالم است توجه وزارت اطلاعات را باین موضوع جلب می‌کنم که منظورم میزان غذا نیست بلکه کیفیت و شرایط بهداشت آن است بسیار بجا و مناسب است اگر برنامه خاصی درباره (چه بخوریم که سالم باشیم) از رادیو ایران منتشر شود زیرا ممکن است که میزان غذای جوانان ما بمراتب بیش از یک فرد اروپائی باشد ولی راندمان و نتیجه حاصله از این غذا رضایت بخش نیست در کشور ما بدون شک و تردید در قسمتهائی از آن گرفتار کمبود مواد غذائی است باید نحوه عمل ممالک مترقی مورد دقت و توجه باشد باین معنی که درخانواده هائیکه از شش یا هفت نفر عائله تشکیل شده‌اند و میزان عایدی آنها محدود است لااقل رئیس این خانواده باید بداند که با در آمد محدود خود چه نوع غذائی به اطفال و خانواده خود بدهد که با حداقل مخارج حداکثر استفاده را نموده و رشد و نمو واستعداد اطفال در معرض خطر قرار نگیرد (صحیح است).

بنابر این وظیفه مقامات مسئول (وزارت بهداری بخصوص بهداری شهرداری) است که با بررسی دقیق تکلیف مردم را روشن سازند و رهبری غذائی کنند اطمینان دارد در بین غذاهای متداول ما شاید غذائی که از نظر قیمت ارازن و از نظر اثر ارزنده باشد بسیار است و این نوع غذاها است که باید از طرف مقامات مسئول توصیه شود. چندی قبل با یکی از افراد مطلع در این زمینه مذاکره می‌کردم معلوم شد که انستیتو خواربار و تغذیه ایران که از طرف سازمان بهداشت جهانی F.A.O نیز کمک علمی به آن می‌شود بوسیله تیمهای مطلع از افراد تحصیل کرده داخلی و خارجی بررسی‌های بسیار جالب و عمیق را در شهرستان‌های ایران شروع کرده و حتی گزارش هائی در این زمینه تهیه نموده‌اند که امیدوار است بوسیله مجلات ونوشته‌ها و بخصوص رادیو ایران مردم را درجریان تحقیقات خود بگذارند از طرف دیگر شنیدم همین مؤسسه در بعضی از مدارس جنوب شهر روی اطفال کمبود مواد غذائی را بررسی می‌کند و با دادن یک وعده غذای ضروری و حساب شده این نقائص اطفال را مورد بررسی قرار می‌دهند این قبیل اقدامات علمی و اساسی که واقعاً در سلامت و بهداشت و هوش اطفال مافوق العاده موثر است باعث کمال خوشبختی است امید است این نقیصه که سالهاست فکر موثری برای آن نشده بر اثر این بررسی‌های علمی اهمیت پیدا کند و دامنه این بررسیها روز به روز افزایش یابد. بنده مطالب خود را خلاصه می‌کنم وتقاضا دارم اولا یک بررسی دقیق و عمیق در روی اطفال و جوانهای این کشور بمنظور روشن ساختن کمبود غذائی بعمل آید. ثانیاً غذاهای متداول و مرسوم کشور آزمایش شده و مردم را برای استفاده مواد غذائی رهبری نمایند بخصوص برای اطفال خانواده‌های بی بضاعت بسیار موثر ایت بخاطر دارند که در سخنرانی قبل بیشتر تکیه مطالبم بر روی مسمومیتهای غذائی بود ولی این بار بیشتر منظورم تأمین غذا با توجه بفاکتورهای ضروری آنست همه روز در روزنامه‌ها مطالب زیادی در اطراف مسمومیتهای غذائی خواه بصورت حاد ویا بصورت مزمن برخورد مینمائیم بیمورد نیست که توجه مقامات مسئول دولتی و بهداری شهرداری را با دیگر بخصوص درفصل تابستان که فصل مسمومیتهاست جلب نمایم چندی قبل از یکی از افراد مطلع شنیدم که اثر فلزاتی نظیر سرب روزی چند میلی گرم آن می‌تواند باعث مسمومیت مزمن خانواده و جمعیتی بشود یک عامل ناراحتیهای کبدی، کلیه، رنگ زرد، چشم زرد بالاخره کم خونی و غیره می‌تواند در اثر مسمومیت مزمن با ترکیبات سربی باشد. از افراد مختلف شنیدم که برای ارزانی قیمت فروشندگان قلع و یا مسگری‌ها، سرب و قلع را بصورت مخلوط مصرف می‌نمایند چرا مقامات مسئول در این قبیل کارها که با زندگی و هستی افراد بخصوص جوانان ما بستگی دارد توجه مخصوص نمی‌فرمایند. خوشبختانه وزارت بهداری که یکی از مراکز تجمع افراد تحصیلکرده و دانشمند است بخصوص باین خطرات واقف است ولی چرا بشدت کنترل نمی فرمائید اطمینان دارد که فروشندگان این نوع مواد اکثراً به هیچوجه بخطر خانمانسوز این قبیل مسمومیت‌ها واقف نیستند و واقعاً اگر آنها را روشن سازند چون مردم ما دارای ایمان هستند چنین اقداماتی نمی‌نمایند رئیس خانواده که تمام مدت روز برای تحصیل معاش خانواده خود زحمت می‌کشد و مقدار مختصری غذا برای آنها تهیه می‌کند نمیداند که در داخل آشپزخانه از راههای مختلف غذای خوراکی خانواده اوآغشته به سم است و نمی داند این بیماری و ناتوانی و نشناختن فاکتورهای لازم غذائی موجب بیماری و ناتوانی اطفال بیگناه او می‌شود مسئول این وضع کیست ؟تا آنجائیکه شخصاً مطالعه کردم و از افراد متخصص سوال کردم در کلیه کشورهای آمریکا، فرانسه. سویس، آلمان، بلژیک، و غیره در مورد مواد غذایی کنترل شدید می‌شود جرائم بسیار سنگینی برای متخلفین در نظر می‌گیرند بررسی و کنترل این مواد غذائی باید متکی به آئین نامه‌ها و مقررات مخصوص باشد جا دارد بصورت سمینارهای سالانه این مطلب علمی مربوط بغذا را در معرض شور متخصصین قرار داد مقدار زیادی از مسمومیت‌های فعلی در کشور ما در اثر عدم دانائی و فقر علمی افراد و کسبه ما می‌باشد کاسبی که با شیر بستنی و سایر لبنیات سرو کار دارد تهیه کنندگان ویا فروشندگان گوشت کالباس و غیره بدون شک مفهوم واقعی فساد و آلودگی میکربی را نمیدانند بنابر این چه بسا اتفاق می‌افتد فروشندگان بدون توجه باعث مسمومیت صدها نفر می‌شوند پس این وظیفه مقامات دولتی است که باتنظیم کلاسهای شبانه سخنرانیهائی توسط متخصصین کسبه و مسئولین امر را روشن سازند در کشورهای مترقی برای کارگران و فروشندگان هر رشته کلاسهای بخصوصی وجود دارد بخصوص برای کسانیکه با مواد غذائی سر و کار دارند شک و تردید نیست کسبه و کارگران با میل ورضا حاضرند معایب کار خود را بدانند بالاخص معایبی که ممکن است موجب نابودی عده زیادی باشد. از مقامات مسئول بهداشتی تقاضا دارد که با جمع کردن افراد فنی دریک جا و در واقع تشکیل سمینارهائی در این باره مشکلات بهداشتی غذائی را هر چه زودتر مرتفع سازند این بزرگترین خدمت به نسل آتیه این کشور است و امیدوار است دولت جناب آقای منصور در این راه پیش قدم شده و یکی از اساسی ترین خدمات را بملت ایران انجام دهد زیرا انتظار می‌رود مجریان امر در دولت جناب آقای منصور که از اوضاع مواد غذائی مطلعند و تحصیلات کافی دارند وجوانان تحصیلکرده و روشنفکر این کشورند گروهی را مجهز نمایند تا در این راه مبارزات بسیار جدی و عملی انجام دهند و سلامت مردم را تأمین نمایند جوانان کشور ما وقتی بدن سالم داشته باشند می‌توانند تحصیلات عمیق نموده و برای کشور مفید باشند (احسنت)

رئیس – آقای دکتر مبین.

دکتر مبین – این اولین مرتبه‌ای است که بنده بعنوان نطق قبل از دستور صحبت می‌کنم، بطور کلی بنده عقیده ندارم که نطق قبل از دستور طولانی باشد برای اینکه وقت مجلس بایستی صرف لوایحی که در دستور هست بشود و اگر بعکس عمل شود باعث می‌شود که ما وقت کافی برای رسیدگی به لوایح نداشته باشیم وعملا وقت کم داشته باشیم و این را هم تصدیق می فرمائید که عجله در کارها بطور کلی متضمن اشتباه هم خواهد بود (صحیح است) وبنده یکی دو مرتبه هم اینجا تذکراتی مبنی بر همین مطلب دادم که ما نباید در رسیدگی به لوایح اشتباه بکنیم آقایان هم تأیید فرمودند که حتی الامکان باید عمل مجلس روی همین قرار گیرد بخصوص که ما در وضع حاضر فراکسیون ما در مجلس اکثریت دارد نباید کاری بر اشتباه صورت گیرد و آقایان هم تأیید فرمودند که حتی الامکان نبایستی اشتباه بشود. در جلسه قبل بنده تذکری دادم در مورد لایحه بودجه سال ۴۲ که باید رعایت تصویب نامه‌ها بشود و نمایندگان محترم دقت بفرمایند و به پیشنهاد جناب آقای صادق احمدی توجه بفرمایند و نسبت به تصویب نامه‌ها دقت بیشتری بکنیم و متأسفانه پیشنهادایشان رد شد و بنده هم از جلسه خارج شدم بعد از رد شدن پیشنهاد ایشان لایحه بودجه بدون توجه بتذکر بنده تصویب شد و در تبصره هائی که نمایندگان محترم تصویب فرمودید سه تصویبنامه‌ای موجود است که تاریخ صدورش ۴۲/۷/۱۵ است یعنی یک روز پس از افتتاح مجلسین البته تاریخ اتخاذ تصمیم هیئت وزیران قبل از افتتاح مجلسین داده است یعنی قبل از چهاردهم بوده ولی تأیید بفرمائید که بوده در آن ماده واحده ما گفتیم تصویبنامه هائیکه در زمان فترت تصویب شده، وقتیکه تصویبنامه‌ای تاریخ صدورش پانزدهم است اجرایش مسلماً بعد ازپانزدهم مهر است واستدلال اینکه بمحض امضاء اجرایش هم با خودش هست در بعضی موارد ممکن است صحیح باشد و در بعضی موارد ممکن است صحیح نباشد، ما راجع به این مطلب بحث نمی‌کنیم ولی بطور کلی بنده برای اینکه توجه بیشتری بشود عرض می‌کنم که نسبت به سه تصویبنامه که بعد از افتتاح مجلسین صادر شده است توجه نشده اینکه سه تصویبنامه که تصویب فرمودید تاریخ صدورش ۴۲/۷/۱۵ است یعنی یک روز بعد از افتتاح مجلسین (خواجه نوری – بعنوان تبصره بودجه تصویب کردند نه بعنوان تصویب نامه) و تصویبنامه دیگری راجع به وزارت کشور می‌باشد که تاریخ صدورش ۴۲/۶/۳۱ است که وزارت کشور مجاز می‌شود طبق آن تصویبنامه از اول مهرماه ۴۲ به معاونین استانداری‌ها ماهی ۱۵۰۰ تومان هزینه پذیرایی بدهند، آقایان میدانید هزینه پذیرائی و حقوق و آنچه که داده می‌شود و تعلق می‌گیرد به یک کارمند در آخر ماده داده می‌شود و ما در کمیسیون کشور بخصوص این تصویب نامه را قابل طرح ندانستیم و گفتیم که اجرایش بعد از افتتاح مجلسین است و این موضوع را ضمن تبصره‌ای در بودجه تصویب فرمودید (یکی از نمایندگان – چه مانعی دارد ؟)مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم راجع به تصویب نامه‌ای است که تاریخ صدورش ۴۲/۷/۲۰ است اما تاریخی که هیأت وزیران تصمیم گرفته ۴۲/۷/۱۳ است یعنی در شبی که فردا صبح مجلسین افتتاح میشده هیأت وزیران نشسته است و تصویب کرده است و خودش را مکلف کرده که روز بعد برود از مجلسین مجوز بگیرد و اجرای این تصویبنامه را بنده نمی دانم چه میفرمائید و به چه شکل آقایان تصویب فرمودید، مطلب دیگری راجع بتصویبنامه شماره ۴۲/۶/۱۹/۲۲۹۸ است راجع به انتقال ۱۸۲۴ میلیون ریال از دیون شرکت ملی نفت ببانک مرکزی که بعهده وزارت دارائی گذاشته شده، آقایان تصدیق میفرمائید که درآمد شرکت نفت می‌بایستی برپایه ۴۰ درصد بین دولت و سازمان برنامه تقسیم شود، شما وقتی یکمقدار از بدهی شرکت نفت را ازش جدا کردید یعنی در آمدش را بردید بالا در صورتیکه از این مبلغ می‌بایست ۱۰۹۴۴۰۰۰۰۰ ریال برعهده سازمان برنامه باشد این بضرر دولت اقدام شده و اینکه دولت خودش بنویسد و خودش انجام دهد واجرا کند بنده نمیدانم این چه وضعی پیدا خواهد کرد وچه معنائی دارد، بعقیده بنده این کارها اصولی نیست و صحیح نبوده و شماآقایان اعمال دولت را تصویب کردید و بصورت قانون در آوردید، بهر حال تذکر بنده این بود که در تصویب لوایح حتماً می‌بایست دقت بیشتری بشود بنده نمی‌گویم که چرا این کار شده است یانشده است مقصود از تذکر بنده این بود که باید به پیشنهاد آقای صادق احمدی توجه می‌شد و اجازه داده می‌شد که ما دقت بیشتری در این را بکنیم، نتیجه‌ای که بنده می‌خواهم از عرایضم بگیرم یعنی شرکت ملی نفت می‌بایست این مبلغ را بدولت بپردازد و وزارت دارائی نمی‌تواند یک مقدار از آن دیون شرکت نفت را که جزو درآمدش می‌بایست منظور بشود رأساً قبول بکند بدون اینکه سهم سازمان برنامه را از آن جدا بکند اینکه میفرمائید ضمن تبصره اقدام شده اشکالی ندارد بنده اشکالش را آن روز عرض کردم باید این تصویب نامه‌ها در کمیسیون حک و اصلاح بشود و هر تغییری که لازم است داده بشود وانگهی با تصویب این تبصره‌ها مجلسین وظیفه قانونگذاری خودش را از خودش جدا می‌کند و بدولت می‌دهد اینست که حالا نسبت بگذشته آقایان جوابی دارید یا ندارید بنده کاری نداریم باید سعی کرد در آینده دقت بیشتری بشود ما می‌بایست وظیفه نمایندگی را بنحو احسن انجام بدهیم قانون اساسی داریم می‌بایست بقوانین خیلی توجه بشود و اگر می‌بایست که قوانین قبلی در بعضی جاها نسخ بشود با دقت بیشتری این کار بشود ازهمه مهمتر وظیفه‌ای که ما داریم بخصوص فراکسیون پارلمانی اکثریت یعنی جزب ایران نوین وظیفه‌ای است که ما در مقابل شاهنشاه بزرگ داریم و آن پاسداری انقلاب است که بعده ما گذاشته شده پاسداری انقلاب یعنی چه ؟یعنی تماشا کردن ؟پاسداری انقلاب یعنی دقت کردن یعنی اینکه ما دقت کافی بکنیم و بنده نمی دانم که شما وظیفه خودتان را چه جوری می‌توانید انجا بدهید (احسنت).

رئیس – آقای خواجه نوری فرمایشی دارید؟

خواجه نوری – بنده در پاسخ فرمایشات ایشان اخطار نظامنامه‌ای دارم اجازه بفرمائید عرض کنم.

رئیس – مطالبی که ایشان فرمودند بعنوان نطق قبل از دستور بود.

خواجه نوری – ایشان مطالبشان برای تمام مجلس زننده بود و بنده ناچارهستم از طرف دوستانم عرایضی بکنم و دفاع بکنم.

رئیس – بفرمائید چند دقیقه از وقت نطق قبل از دستور مانده است بعنوان نطق قبل از دستور بفرمائید.

دکتر اسفندیاری – نسبت به نطق قبل از دستور وکیل نمی‌تواند به وکیل دیگری اعتراض کند.

خواجه نوری – جناب آقای دکتر اسفندیاری وقتی که وکیل مجلس می‌آید میگوید که مجلس مطالبی را که تصویب می‌کند بدون دقت است این توهین بمقام مجلس است و بنده بعنوان یک نماینده مجلس حق دارم استفاده بکنم و بفرمایشات ایشان پاسخ بدهم (دکتر اسفندیاری – بخود ایشان بفرمائید که در موقع طرح لوایح اعتراضات خودشان را بفرمایند) و این قسمت را جناب آقای رئیس مجلس تشخیص دادند و به بنده اجازه دادند و تقاضا می‌کنم که آقایان اجازه بفرمایند که بنده جواب ایشان را عرض کنم نکته‌ای ایشان فرمودند که راجع بتصویبنامه‌ها و تاریخ اجرائی آنها بوده است ایشان حقش بود در همان موقع که موضوع مطرح بود اگر اعتراضی دارند توضیحی دارند ایرادی دارند بفرمایند پشت تریبون و مطالب و نظریاتشان را بفرمایند ولی اصل نظر اینست ما در تمام مطالبی که تصویب می‌کنیم و رسیدگی می‌کنیم نهایت دقت را چه درکمیسیون‌ها وچه در جلسه علنی اعمال می‌کنیم (صحیح است) و هیچ چیز بدون دقت بتصویب مجلس شورای ملی نرسیده (صحیح است) و این فرمایش جناب آقای دکتر مبین توهین به مجلس است (صحیح است) و بنده خواهش می‌کنم که ایشان این فرمایشاتشان را پس بگیرند بعنوان یک وکیل مجلس خواهش می‌کنم که این مطالبشان را پس بگیرند و بنده راجع به این تصویبنامه‌ها که فرمودند عرض کردم ما این مطالب را بعنوان تصویب نامه تصویب نکردیم بلکه بعنوان تبصره‌هایی که در لایحه بودجه داده شده و در کمیسیون بودجه دقت کرده این تبصره‌ها را تنظیم کرده و مجلس هم با دقت کامل و با توجه به گزارش کمیسیون بودجه این تبصره‌ها را تصویب کرده هیچ ارتباطی هم با تصویب نامه‌های قانونی ندارد جناب آقای دکتر مبین آنچه که تصویب شده است گزارش کمیسیون بودجه بوده و هیچ ارتباطی با تصویب نامه‌های قانونی ندارد و فرض اینست که مطالب بعنوان لایحه آمده در کمیسیون بودجه رسیدگی شده و کمیسیون بودجه هم گزارش آن را تقدیم مجلس کرده، مجلس شورای ملی هم با توجه به گزارش کمیسیون بودجه این مطالب را تصویب کرده، شما حق ندارید به عملیات مجلس که یک اکثریتی رأی می‌دهد ایراد بگیرید ..(صادق احمدی – شما حق ندارید اعتراض کنید، برای چه بیک نماینده مجلس اعتراض می‌کنید)(زنگ رئیس) (دکتر اسفندیاری – شما بعنوان قبل از دستور ۱۵ دقیقه اجازه صحبت دارید)(همهمه نمایندگان)(زنگ رئیس) (صادق احمدی – مجلس جای این حرف‌ها نیست که شما به یک نماینده اعتراض کنید).

رئیس – آقای خواجه نوری نماینده به نماینده حق اعتراض ندارد.

خواجه نوری – شما تمام اصول را می‌خواهید زیر پا بگذارید. (بعضی از نمایندگان ـاینطور نیست)(دکتر اسفندیاری – در حزب این حرفها را بگوئید یا جلسه بعد بیائید اسم نویسی کنید و در ضمن نطق قبل از دستور جواب بدهید.)

صادق احمدی – این گفته‌های شما برخلاف آئین نامه است، این مجلس نیست که شما درست کرده‌اید (زنگ رئیس -)(دکتر یزدان پناه – آقای خواجه نوری اخطار دارند و اخطار نظامنامه مقدم برهر چیز است)

صادق احمدی – این مسخره بازی است. (زنگ رئیس – دعوت به سکوت).

- طرح وتصویب گزاش کمیسیون قوانین دارائی راجع به اجازه تجدید نظر درفصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت

۳- طرح وتصویب گزاش کمیسیون قوانین دارائی راجع به اجازه تجدید نظر درفصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت

رئیس – وارد دستور می‌شویم، گزارش مربوط به تجدید نظر در فصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون قوانین دارائی درجلسه ۱۳۴۳/۴/۲ با حضور آقای هویدا وزیر دارائی شماره ۲۳۲۲-۱۳۴۳/۳/۳۰ ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه تجدید نظر در فصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ را که یک فوریت آن بتصویب مجلس شورای ملی رسیده وبشماره ۹۵۳ چاپ شده است مطرح و مورد رسیدگی قرار داد و ماده واحده مصوب مجلس سنا را عیناً تصویب نمود. اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده – بدولت اجازه داده می‌شود که در حدود مقررات قانون نفت مصوب امر داد ۱۳۳۶ فصول سوم و چهارم و پنجم از اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را که مربوط به ارکان تشکیلاتی شرکت می‌باشد و در اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ بتصویب رسیده است بنا به پیشنهاد رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت مذکور حداکثر در مدت سه ماه از تاریخ تصویب این ماده واحده مورد تجدید نظر قرار داده و اساسنامه جدید را پس از تصویب مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت و تأیید هیئت وزیران برای مدت دو سال بطور آزمایش بموقع اجرا گذارد. دولت مکلف است در پایان دوره دو ساله آزمایش طرح نهائی را برای تصویب تقدیم مجلسین نماید و مادام که اساسنامه جدید بتصویب مجلسین نرسیده است مقررات آن قابل اجار خواهد بود.

مخبر کمیسیون دارائی – مهدی تهرانی.

گزارش از کمیسیون اقتصاد و بازرگانی به مجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد وبازرگانی با حضور آقای هویدا وزیر دارائی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه تجدید نظر در فصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت مصوب اردیبهشت دارائی را در این مورد تأیید وتصویب نمود. اینک گزارش آن را بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون اقتصاد و بازرگانی – دکتر رضوانی.

گزارش از کمیسیون امور استخدام بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام با حضور آقای هویدا وزیر دارائی لایحه شماره ۲۳۲۲-۱۳۴۳/۳/۳۰ ارسالی از مجلس سنا راجع به اجازه تجدید نظر در فصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت مصوب اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ را مطرح و مورد رسیدگی قرار داد گزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور استخدام – مهندس آراسته.

رئیس – کلیات ماده واحده مطرح است، آقای اقبالی مخالفید ؟(اقبالی – چون در این لایحه مطلب مهمی هست اجازه بفرمائید یک توضیحی آقای وزیر دارائی در اطراف آن بدهند). آقای وزیر دارائی بفرمائید.

وزیر دارائی (هویدا) - بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است شرکت ملی نفت که بیش از ۱۲ سال از تأسیسش نمی‌گذرد دارای اساسنامه‌ای بود وبعد از آنکه فعالیت‌های این شرکت توسعه پیدا کرد به این نتیجه رسید که باید یک تغییراتی در تشکیلات شرکت ملی نفت داده بشود ضمناً تصدیق بفرمائید اساسنامه‌ای که برای یک شرکت بازرگانی نوشته می‌شود این اساسنامه با فعالیتهای زیادی که برای صنعت نفت در ایران ایجاد شده ایجاب می‌کرد تغییراتی در آن داده بشود، شرکت ملی نفت در بدو امر بیش از یک شرکتی که نفت را در ایران توزیع می‌کرد فعالیت دیگری نداشت بعداً در طی چند سال خود شرکت به فعالیت کاوش و پیدا کردن نفت پرداخته و بعداً هم خط لوله کشیده شد و این شرکت را به یک مقام بالاتری رسانده و امروز هم شرکت ملی نفت به بازار‌های خارج از ایران راه پیدا کرده لذا این است که اساسنامه ئی که چهار یا ۵ سال پیش اساسنامه خوبی بود امروز باید خودش را منطبق کند با فعالیتهای جدیدی که در پیش دارد ملاحظه بفرمائید اگر این فصولی که به هیئت مدیره شرکت ملی نفت اجازه داده می‌شود که تغییراتی درش بدهند و بعد ازآن باید به تصویب مجمع عمومی سهامداران که من و شما و دولت هستیم و بعداً هم بیایند به تأیید هیئت وزیران برسانند آن تشکیلات مسلماً همان طوری که اطلاع دارید باید منطبق بشود با فعالیتهای امروز شرکت در کمیسیون بطور دقیق اطلاعاتی در دسترس نمایندگانن گذاشته شد ودولت امیدوار است همین که این تغییرات از طرف شرکت ملی نفت پیشنهاد شد و تصویب شد و در مرحله اول آزمایش گذاشته شد همینکه قطعی شد برای تصویب به مجلسین تقدیم بدارد.

اقبالی – جناب آقای وزیر دارائی عرض بنده این است که در مقدمه لایحه و در متن آن راجع به فصول سوم و چهارم و پنجم از اساسنامه قید شده است که تغییراتی داده شود ولی در متن ذکری از اساسنامه جدید شده است درصورتیکه مقصود تغییراتی است که در متن همان اساسنامه داده می‌شود و اساسنامه جدید نیست.

وزیر دارائی – فعلا اساسنامه شرکت ملی نفت اساسنامه ایست که بتصویب مجلسین رسیده است اگر یک قسمتش تغییراتی پیدا کند آن می‌آید خدمت خودتان یک اساسنامه جدیدی بوجود می‌آید و درهمان اساسنامه فصول ۳ و ۴ و۵ بعضی از موادش حتماً تغییر پیدا خواهد کرد لذا آن اساسنامه‌ای که بعداً تقدیم خواهد شد اساسنامه جدیدی است یعنی اساسنامه ئیست که درآن دست برده شده اینکه در یک اساسنامه ئی بعد از تصویب مجلسین دست برده بشود مسلماً اساسنامه بفصول دیگر آن دست برده می‌شود و تغییراتی پیدا می‌کند بشما اطمینان داده می‌شود به جزآن سه فصلی که ذکر شده در فصول دیگر تغییری داده نمی‌شود.

رئیس- آقای اقبالی.

اقبالی – عرض می‌شود مخالفتی در بین نیست بموجب این لایحه تغییراتی در این فصول اساسنامه داده می‌شود برای یک شرکت که دو اساسنامه وجود ندارد همان تغییرات در اساسنامه فعلی داده می‌شود و در این جا درماده واحده از اساسنامه جدید اسم برده شده است اساسنامه جدید بنظر بنده موردی ندارد.

رئیس – در ماده واحده که صحبت می‌شود پیشنهاد بفرمائید. آقای صادق احمدی بعنوان مخالف صحبت می‌فرمایند.

صادق احمدی – آقای کبیری طبق ماده ۱۷۲ اخطار نظامنامه ئی دارند بر بنده مقدم هستند.

رئیس – آقای کبیری همین اخطار را بنده خودم کردم.

صادق احمدی – وظیفه سنگینی بعهده مامحول شده است و هر روز که از خانه بیرون میآئیم بایستی از خداوند بزرگ مسئلت کنیم که ما را یاری و مدد کند (احسنت)(یکنفر از نمایندگان – مخصوصاً روز یکشنبه) (حاذقی – تمام روزها روز خداست) وقتی که این لایحه دولت را هر نماینده ئی مطالعه بکند چند سوال برایش پیش می‌آید که برای من هم پیش آمد و حتماً برای خانمها و آقایان محترم هم بعد از مطالعه این لایحه پیش آمده است حالا یا جواب‌های قانع کننده ئی خودتان بخودتان داده‌اید یا در اثر تماسی که با نماینده دولت گرفته‌اید قانع شده‌اید ولی متأسفانه بنده نه خودم توانستم خودم را قانع کنم و نه توضیحات جناب آقای هویدا چیزی بر معلومات قبلی بنده افزود ماده واحده ئی آمده است به مجلس، مجلسی که اکثر وقتش متأسفانه صرف کارهای غیر مهم وتصویب تصویبنامه‌های دوره فترت می‌شود وهمه راجع به معافیت‌های گمرکی و راجع به مطالب خیلی کوچک است (یکنفر ازنمایندگان – همه اش استثناء وتبعیض) این لایحه می‌گوید که آقا شما اجازه بدهید بموجب این ماده واحده ما اساسنامه شرکت نفت را که چهارسال بیشتر از عمرش نگذشته و معلوم نیست چه مطالب مهمی پیش آمده است که می‌خواهند مواد اساسنامه را تغییر بدهند می‌گویند اجازه بدهید که ما این کار را بکنیم و بعد از دو سال خبرتان می‌کنیم اولا دلم می‌خواست جناب آقای هویدا توضیح بیشتری بدهند این که چهار سال پیش یک اساسنامه ئی تصویب شده است از آن تاریخ تا حالا در صنعت نفت چه ترقیانی پیش آمده که می‌خواهند در این اساسنامه تجدید نظر کنند من که از توضیحات ایشان قانع نشدم نمی دانم خانمها و آقایان قانع شدند که در این چهار سال چه تحولاتی پیش آمده که می‌خواهند اساسنامه را تغییر بدهند فصل سوم را بنده می‌خواهم توضیح بدهم خدمت خانمها و آقایان راجع به ارکان شرکت است نوشته است مجمع عمومی از کی تشکیل می‌شود هیئت بازرسان کی هست هیئت مدیره چیست این‌ها چه ربطی دارد به این که در صنعت نفت تحولاتی پیش آمده باشد و بهر حال ایشان یک توضیح جامع تر بفرمایند که ما به بینیم چه چیزی باعث شده که در اساسنامه تغییر داده شود و حالا آمدیم واقعاً موجباتی پیداشد ما هم اینقدر انجماد فکری نداریم که بگوئیم این اساسنامه ابدی و لایزال است حتی ممکن است بعد از یکماه هم پی بنواقص ببرند و بخواهند دراین اساسنامه دست ببرند صریحاً گفته است که هر گونه تغییری در هر یک از مواد محتاج بتصویب مجلسین خواهد بود یعنی باید بیاید در خانه ملت و بحث بشود یعنی اینطور تصویب کرده‌اند که این اساسنامه اساسنامه قانونی است باید بیاید در خانه ملت و درش بحث بشود چون مربوط است بمنافع ملت حالا همان طوری که عرض کردم تغییری که می‌خواهند بدهند چه دلایلی ایجاب کرده که نیاید بمجلس در صورتیکه لوایحی که بمجلس داده‌اند ظرف یکهفته تصویب شده مجلس خیلی هم کومک کرده دراین که بسرعت تصویب بشود این اساسنامه هم اگر بخواهند چهار ماده اش را عوض بکنند این دیگر احتیاج ندارد که شما اختیار بگیرید یک مدتی اجرا بشود آزمایش بشود اگر می‌خواهید جنبه آزمایشی دارد و دولت مکلف است بعد از سه سال نتیجه اش را بما اعلام کند اگر اشکالاتی دارد ما اصلاح می‌کنیم حالا از همه این‌ها گذشته شما میگوئید راجع به ارکان تشکیلات شرکت نفت می‌خواهید تغییراتی بدهید فصل سوم راجع به ارکان شرکت ملی نفت است فصول چهارم و پنج را چرا اضافه کرده‌اند فصل سوم نوشته است ارکان تشکیلات هیئت عالی و مجمع عمومی و شورای عالی، دیگر فصل چهارم و پنجم دهم برای چیست بهر حال بنده کاملا با این لایحه دولت مخالفم و معتقدم دولت برود لایحه ئی بیاورد مواردی که در نظر گرفته است اصلاح شود پیشنهاد بکند مجلس هم با سرعت همانطور که در موارد دیگر هم نشان داده است خیلی با سرعت عمل کرده در آینده هم عمل خواهد کرد وجای نگرانی نیست و مجلس، مجلسی نیست که کاری در آن پنج سال ده سال طول بکشد ۵ تا ۶ تا ده ماده ممکن است باشد و من فکر می‌کنم که مجلسی که در یک جلسه بودجه سال ۴۲ را تصویب می‌کند محققاً برای تصویب این ۵-۶ ماده بیش از یک جلسه وقت تلف نخواهد شد.

رئیس- آقای حکیم شوشتری.

حکیم شوشتری – با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم بنده تصور می‌کنم امروز که بنام اولین موافق در مورد این لایحه اسم نوشته بودم فرصتی برای بنده پیدا نشود خیلی خوشوقت هستیم که جناب آقای احمدی ضمن فرمایشاتی که فرمودند ما همیشه از نظرات و بیانات ایشان استفاده می‌کنیم فرصتی به بنده دادند که بنده چند دقیقه‌ای وقت آقایان را بگیرم و آنچه بنظر بنده رسیده در این لایحه بنظر آقایان برسانم جناب آقای صادق احمدی یک جریانی فرمودند نسبت باین که این اساسنامه طبق قانون تغییرش با مجلس است و وقتی می‌توانند تغییرش بدهند بایستی کسب جوازی از مجلس بکنند دولت هم همین کار را انجام داده و لایحه ئی آورده به مجلس و با اجازه مجلس می‌خواهد با توجه به تحولی که در صنعت نفت پیش آمده است بتواند اساسنامه را بطور آزمایشی تغییر بدهد با توج باین که درسنوات اخیر در وضع نفت همین چهار ساله‌ای که جنابعالی تصدیق فرمودید آنچنان تحولی بوجود آمده که واقعاً یک مدیر منضبط تری را احتیاج دارد جناب آقای صادق احمدی اشاره فرمودند چرا در این لایحه که راجع به تشکیلات شرکت است اسم کسی را بردید و راجع به فصول چهار وپنج هم یک بیاناتی فرمودند که بنده خدمت جناب آقای احمدی عرض می‌کنم اولا بنده درباره شخصیت جناب آقای دکتر اقبال صحبتی نمی‌کنم (صحیح است) فقط همه میدانند که ایشان یکی از صدیق ترین خدمتگزاران شاهنشاه و مردم هستند (احمدی – اینجا صحبت شخص نیست) (صحیح است) آقای دکتراقبال بدون شک روی این اصول یک مطالعاتی کرده‌اند؟

(رضوی – صحبت شخص نیست شما راجع به کلیات صحبت کنید) شما نبایستی تشخیص بدهید آن مقامی که بایستی تشخیص بدهد جنابعالی نیستید مقام ریاست مجلس است قانون بشما اجازه داده است که شما هم بیاوید هر فرمایشی داشته باشید بکنید.

رضوی – وقتی اسم اشخاص برده بشود دیگری هم می‌آید جواب می‌دهد برای رفع تشنج عرض کردم منظوری ندارم.

دکتر حکیم شوشتری – این تریبون همینطور که در اختیار بنده است در اختیار جنابعالی هم هست.

رئیس – نمایندگان در بیان مطالب خود آزادند.

دکتر حکیم شوشتری – بدون شک آقای دکتر اقبال از نظرات بلند و صائب اعلیحضرت همایون شاهنشاهی الهام گرفته‌اند با متخصصین فن تماس گرفته‌اند آقایان وضع مدیریت صنعت نفت بصورتی در آمده که الان با هئیت مدیره ۱۰ نفری و وضع خاص فعلی نمی‌توان آنرا اداره کرد جناب آقای احمدی فرمودند چرا فصول چهارم و پنجم را این جا آورده‌اند از نظر اصول حسابداری از نظر حسابهای مالی صورت حسابها و حتی آئین نامه‌های داخلی شرکت نفت مجبور هستند با توجه به تحولاتی که در آن جا بوجود آمده است وضع تازه تری بوجود بیاورند بنده اطلاع دارم با مسافرتی که آقای دکتر اقبال به ایتالیا کردند اگر رئیس هیئت مدیره اختیارات بیشتری داشت یک وضع بهتری و امتیازات بیشتری می‌توانست برای مملکت بگیرد (صحیح است) چند مورد بود بنده می‌توانستم بطور کلی عرض کنم در اساسنامه قدیم یک پیش بینی هائی شده از نظر مدیریت و از نظر کارهای هیئت مدیره که تغییر و اصلاح اینها ممکن است در امر نفت وضعیت بهتری پیش بیاورد یعنی بتوانند آنطوریکه باید و شاید صنعت عظیم نفت ما را اداره کنند از طرفی یک موضوعی را یکی از نمایندگان محترم فرمودند که داریم اختیارات می‌دهیم. نمایندگان اطلاع دارید که طبق همین اساسنامه که اساسنامه قدیم است در این اساسنامه صاحبان سهام یا مجمع عمومی سه وزیر هستند وزیر دارائی است وزیر اقتصاد و یکی از وزراء به انتخاب هیأت وزیران رئیس هیأت مدیهر این سه فصل را با اصلاحاتی که می‌خواهد بکند که اسمش اساسنامه جدید است به مجمع عمومی پیشنهاد می‌کند این سه وزیر تأیید می‌کنند بعد بتصویب هیأت دولت می‌رسد بعد بطور آزمایش این اساسنامه جدید را برای دو سال اجرا می‌کند بعد از دو سال لایحه قانونیش را برای تصویب تقدیم مجلسین می‌کند. بنده تصور می‌کنم هیچ اشکالی ندارد و نمایندگان اطلاع دارند، همانطور که بهیأت دولت و نخست وزیر اجازه دادیم دولت میلیاردها بودجه سازمان برنامه را خودش خرج کند این کار مهمی نیست (صحیح است) خاصه اینکه بدون تردید نظارت کاملی از طرف هیأت دولت می‌شود و آنچه که بصلاح مملکت است انجام می‌گیرد مضافاً باینکه این موضوع از طرف سه کمیسیون مجلس که روسای آن و معاونین آن از فراکسیون ایران نوین و اکثریت مجلس هستند مورد تأیید قرار گرفته وبنده هم موظف به تأیید آن هستم.

رئیس – آقای سعید وزیری مخالفید بفرمائید.

سعید وزیری – بنده این لایحه را که نگاه می‌کردم یعنی در سه روز پیش که بنده بعد از مدتی در جلسه افتخار حضور پیدا کردم جزء‌لوایحی که در دستور بود استدعا کردم که بمن هم بدهند تا مطالعه کنم به این علت که دیدم مطلب حساسی است. حساس نه از لحاظ موضوعی که در اینجا گفته شده حساس از لحاظ باصطلاح ما نحن فیه یعنی نفت متأسفانه یا خوشبختانه نفت در مملکت ما یک مطلبی است که بهمان اندازه که ما از آن سود می‌بریم، از آن درآمد تحصیل می‌کنیم. بهمان اندازه گاهی از اوقات بریا ما مایه درد سر می‌شود همین طوری روهوا، اصرار می‌کنم رو هوا، چرا برای اینکه مورد نیاز دنیاست یک کالائی است که مورد احتیاج تمام مردم دنیاست از اینکه ما بایدنفت خودما را بفروشیم تردیدی نیست تا دنیا استفاده کند اما موضوع دیگر که دو دسته هستند یک دسته عناصری پیدا می‌شوند از ماجراجویان بین المللی و متأسفانه گاهی اوقات دنباله روهای این ماجراجویان بین المللی که در داخل و نزدیک و دور قضیه نفت راتبدیل می‌کنند بیک ماجرای عجیب و غریبی که گویا واقعاً تمام دستگاه حکومت و مجلس و دولت دست بدست هم داده ومیخواهند نفت را بخارجی بدهند هیچ همچو خبری نیست من خودم مطالعه کردم همه نمایندگان هم مطالعه کردند من خوشبختانه دراین جریانهای اخیر، در جریان ملی شدن صنعت نفت یکی از افرادی بودم که خیلی از نزدیک دراین باره مطالعه داشتم در حدود سواد کم ومطالعات و امکانات کم خودم احساس کردم که واقعاً ملت ایران حرف حقی دارد می‌زند که این حرف حق هم مربوط به سالهای ۱۳۲۹ و ۱۳۳۰ نبوده اولش در زمان مرحوم رضاشاه شروع شده است و درحدود امکانات آن زمان شما دیدید که اعلیحضرت فقید کار را به آنجا رساند که رفت آن شیر را باز کرد بسمت دریا مأموران انگلیسی گفتند که این نفت دراد نفله می‌شود واز بین می‌رود گفت چطور برای ما که قرنها است نفله می‌شود وما هیچ چیز نمی گوئیم بزبان ساده ایرانی و واقعاً با یک ریتم وتم ناسیونالیستی و ملی واقعی این مطلب را فرمودند برای مسئله نفت یک مسئله کلی وحیاتی است و در اینمورد هیچ اختلافی وجود ندارد و نداشت اما درست بهمین دلیل اگر در مجلس شورای ملی دوره بیست و یکم که محصول انقلاب وعناصری آزادیخواه، عناصری آزاده و واقعاً آزاد مرد و آزاد زن در اینجا آمده‌اند اگر اغماض و مدارائی می‌شود همه برمبنا و اساس حسن نیت است و برخلاف آنهائی که می‌نویسند و می‌گویند که در مجلس لوایح را ششصد تا ششصد تا تصویب کردند و رفت نه آقا ششصد تا ششصد تا تصویب نمی‌کنند می آورند اینجا بحث می‌کنیم، صحبت می‌کنیم وتشریح می‌کنیم برای اینکه پولیکه ملت ایران می‌دهد بیخود هدر نرود و بیخود سه سال چهارسال وقت مملکت را تلف نکنیم تمام شد و رفت (صحیح است) برای اینکه این حرف زده شده است آزادیخواهان حرفه‌ای که تازه پیداشده‌اند و من اصرار دارم که از آنها اسم نبرم که به نعل و به میخ می‌زنند و بالاخره معلوم نیست و هرچه بگوئیم نراست باید بدوشیم به آنها بنده کاری ندارم اینها همیشه بوده‌اند. مسئله نفت برای ما مسئله حساسی است اگر بخواهم دراین مورد بخصوص و حساس باز هم آن حسن نیت را بهمان سیره جناب آقای پاینده ادامه بدهم یعنی حسن نیت پاینده را بهمان سیره آقای پاینده ادامه بدهم یعنی حسن نیت پاینده این گویا باز هم بهانه‌ای خواهد شد برای اینکه از این حرفها بزنند باین دلیل است که بنده تصمیم گرفتم در این باره مزاحم وقت شریف نمایندگان بشوم بدلیل حساس بودن نفت. میدانید نفت می‌تواند درتمام دنیا (ریگی – جناب آقای سعید وزیری عقیده تان را بفرمائید) بله بالاخره شما هم یکی از صاحبان عقیده ومستمع هستید و مستمع هستید و مخاطب بسیار مناسبی هم هستید عرض بحضور مبارکتان که نفت را بهمان طوری که یک وقتی راجع بفلان آدم در آمریکا اسم برده بودید و در روزنامه‌ها نوشته بودند عرض شود آنها هیچ چیز نیستند یعنی نه گلدیتی دارند نه واتریتی فقط تمام کارهایشان مربوط به نفت ما است نفت طوری است در مملکت ما جناب آقای ریگی که می‌تواند جنبه محرمانه داشته باشد این را مخصوصاً تأیید و تأکید می‌کنم که مسئله نفت در کشور ما مطلبی است که می‌تواند جنبه محرمانه داشته باشد باین معنی نفتی را که ملی کرده‌ایم، نفتی را که ما قانون گذرانیده‌ایم نفتی را که برای ملی شدن فدائی داده‌ایم، قربانی داده‌ایم ودنیائی را از صلای خودمان پر کردیم و بر اساس آن افتخار و احترام کسب کرده‌ایم و همین پریروز در تمام دنیا گفتند که شاه ایران چنین پیروزی بدست آورده است که چقدر از او تجلیل کردند در آن مملکت این نفت می‌تواند جنبه محرمانه داشته باشد برای اینکه بتواند جنبه محرمانه داشته باشد که شرکت ملی نفت ایران می‌بایستی بتواند در مقابل کمپانی‌ها و تراستها و کارتلهای بزرگ نفت مقاومت کند مبارزه کند اگر اسناد و مدارک و تمام ارقام نفت را بخواهند بیاورند روی این میز بریزند (پروین – اگر محرمانه است که به مجلس نمی‌آید) (ریگی – اگر محرمانه است پس قانون نمی‌خواهد) قربان اجازه بدهید بنده عرایضم را بکنم بالاخره شما دو سال رئیس انتشارات نفت بوده‌اید ولی بنده خودم چندین سال مطالعه کرده‌ام و آباء و اجداد من هم چهل سال نفت مصرف کرده‌اند (خنده نمایندگان) بنده اگر گفته شود یک وقتی یک دولتی صالح و یک دولت وطن پرست که ما به او اعتقاد داریم حتی اگر یک روز بخواهد بگوید مطالبی درباره نفت هست که من می‌خواهم آن را برای مدتی محرمانه نگهدارم مصلحت مملکت ایجاب می‌کند که به او اجازه بدهیم و حتی طبق قانون اساسی جناب آقای پروین دولت می‌تواند قراردادهای محرمانه‌ای را به بندد و بعد درجلسه خصوصی به مجلس اطلاع بدهد و از نمایندگان مجلس بخواهد که آن علنی نشود برای اینکه مملکت مجلس بخواهد که آن علنی نشود برای اینکه مملکت از این جور چیزها زیاد دارد بصرف اینکه مجلس هست تمام مسائل و مصالح را روی دایره ریخت و برملا نمود هیچ خوب نیست نفت برای ما مسئله حیاتی است.

رئیس – آقای سعید وزیری جنابعالی مخالفید یا موافق؟

سعید وزیری – بله بنده مخالفم (خنده نمایندگان) بنده اول هنر وی را می‌گویم و بعد عیب وی را (بالا خانلو – لطفاً ادامه بدهید) عرض می‌کنم که بنده این مطالب را عرض کردم که حتی اگر دولت چنین لایحه‌ای را بیاورد و بگوید که این یک کارمحرمانه ایست باید می‌گفتیم سمعاً و طاعتاً اما دولت این حرف را نزده دولت آمده گفته این اساسنامه ایست و این فصل سوم تا پنجم لازم است تجدید نظر شود و بنده اساسنامه راکه نگاه کردم تا آخر فصل پنجم بنده تمام مواد را خواندم این اساسنامه ا زنظر تشکیلاتی نکات ضد و تقیض دارد حقا می‌بایستی تغییرش بدهند در این جا ر قسمت ارکان شرکت نوشته است اتخاذ تصمیم نسبت به هر موضوعی که هیأت مدیره این شرکت طبق اساسنامه صاحبان سهام منظور شده است از اختیارات مجمع عمومی صاحبان سهام است که در آنجا تشخیص بدهند اما بلافاصله می‌گوید اتخاذ تصمیم نسبت بهر گونه پیشنهاد راجع به تغییر مواد اساسنامه شرکت درکلیه موارد محتاج به تصویب مجلسین خواهد بود. در اینجا تصریح شده با تصویب مجلسین یعنی درآن اساسنامه مجلس شورای ملی یکبار تأیید می‌کند که نه خیر احتیاجی به تصویب مجلس شواری ملی ندارد و حالا برمیگردیم سر این مطلب که مسائلی هست باید عوض کند چه عیبی دارد مدیر تازه‌ای آمده‌اند مطالعه کرده‌اند و دیده‌اند مواردی است که مناسب نیست و کارها را معطل می‌کند فرصت هم هست خصوصاً اینکه مجمع عمومی در خرداد و در آذر ماه طبق این اساسنامه تشکیل می‌شود تیر و مرداد و شهریور و مهر و آبان و آذر ۶ ماه دیگر فرصت هست برای اینکه شورای عالی تشکیل بشود و بعد هیأت مدیره حرفهایش را بزند آنجا دو نفر هستند اگر آنها واقعاً مطالعه کرده‌اند و مواردی را جناب آقای دکتر رشتی تشخیص داده‌اند که چیست خوب الان ببرید آنها را مطالعه بکنید و بررسی بکنید مسئله اقتصادی است مطالعه بکنید و بعد تصویب بکنید این ۶ ماه که هیچ ۶ ماه دیگر هم تا آن دارد که قانون را بصورت آزمایشی عمل کنند و بعد بیاورند به مجلس و خیلی جالب است که در آخر ماده می‌نویسد اساسنامه جدید مادامی که بتوصیب مجلسین نرسیده است با هم مقرراتش قابل اجراست خیلی بامزه است من می‌خواهم بگویم این یک اعلام خطر بامزه‌ای است که روی آن را من باز می‌کنم و بنده این را تأکید می‌کنم که آقایان همه اعتقاد دارند باین مطلب شاید بعضیها فکر می‌کنند که این سرنوشت است آنچه که باید بشود خواهد شد من مطلقاً باین فکر هیچ عقیده ندارم من مطلقاً معقتدم آنچیزی را که بمصلحت مملکت است آن باید بشود (صحیح است) در عین حال براساس دموکراسی اگر اکثریتی نشستند و مطالعه کردند و مطلبی را رویش صحه گذاشتند آنهم کاملا مورد اطاعت است و مورد اجرا است درآنهم شک و تردیدی نیست برای اینکه اگر مملکتی براساس دمکراسی باشد باید سننن وآداب مقررات دمکراسی هم رعایت شود ورأی اکثریت هم رعایت شود. بنده استدعا می‌کنم این مطلب در جلسات دیگری در کمیسیون رسیدگی شود آنرا نمیدانم، ممکن است یاخیر، چون آن روز هم من گفتم مطلبی که مطرح بود برود به کمیسیون بعد رفتم سر جایم نشستم خنده‌ام گرفت که من چی گفتم برود به کمیسیون معنی نداشت حالا هم نمی دانم چه باید بشود آقایانی که بیشتر واردند به آئین نامه مجلس ترتیبی بدهند برود به کمیسیون رویش مطالعه بیشتری بکنند و دقت بکنند دولت و جناب آقای وزیر دارائی تغییراتی را که باید داده بشود بیاورند و در آن کمیسیون حلاجی بشود اگر اصولا معتقدند که محرمانه است تقاضای جلسه خصوصی بکنند بیایند در جلسه خصوصی بگویند تغییراتی هست که منافع کلی شرکت ملی نفت در مقابل تراستها و کارتلهای نفت جهانی ایجاب می‌کند که ما این مسائل را فاش بکنیم ما هم بگوئیم آمنا و صدقنا این کار مملکت ما است ما تمام این اصول را قبول می‌کنیم و در جلسه خصوصی قبول می‌کنیم و دولت برود هر کاری دلش می‌خواهد بکند باآزادی بکند و خیلی هم برای ما عزیز و محترم است اما اگر بگوید آقای مجلس شورای ملی همین جوری این کار‌ها را می‌خواهم بکنم من نمی دانم که چه جور این را قبول کنیم (احسنت – صحیح است).

رئیس – آقای ریگی بفرمائید.

ریگی – خیلی خوشوقتم که ریاست معظم اجازه دادند که بنده دربازه لایحه نفت صحبت بکنم بعقیده بنده نفت یکی از مسائلی است که مملکت ما با آن روبرو است چون اقتصاد ما بستگی بسیار زیادی به اقتصاد نفت دارد بنظر بنده هرچه درباره آن صحبت بشود چه موافق و چه مخالف اشکالی ندارد برای تنویر افکار مردم و روشن شدن افکار نمایندگان محترم حتما لازم است. اگر بنده در این موضوع صحبت می‌کنم برخلاف آنچه که درجلسه گذشته گفته شد بنده بخودم اجازه می‌دهم که در این کار خودم را صالح بدانم علاوه بر اینکه ۱۶-۱۷ سال در شرکت ملی نفت کار می‌کردم حتی تحصیلاتم در مدرسه ایکه درس میخیواندم در موضوع مهم اقتصاد نفت بود و بعد از آنهم همیشه درنتیجه علاقه‌ای که به اقتصاد بطور کلی و اقتصاد نفت داشتم به بنده اجازه می‌دهد در این موضوع مهم اظهار نظر بکنم رفقا ودوستانی که بعنوان مخالف در اینجا صحبت کردند مساله‌ای را تذکر دادند که البته صحیح بود گفتند در حالیکه مجلس شورای ملی تشکیل اس مجلسی که تا ساعت یک بعد ازنصف شب می‌نشیند و لوایح دولت را تصویب می‌کند دلیلی ندارد که اختیاراتی را بدهد بدولت و یا بیک مجمع عمومی و یا بمدیر عامل شرکت ملی نفت ایران (یکی از نمایندگان – آقای ریگی شما موافقید ؟)بنده موافق صحبت می‌کنم در کمیسیون که بنده عضو این کمیسیون هستم در کمیسیون دارائی وقتیکه این لایحه مطرح شد عین این مطالب را دوستان ما که عقیده داشتند مطالب حلاجی بشود گفتند و در آنجا جواب گفته شد بنده عینا آن جوابها را عرض می‌کنم که نمایندگان محترم بدانند که هیچوقت لایحه‌ای درمجلس بدون مداقه و بدون دقت نمی‌گذرد (صحیح است) در آنجا گفته شد که این اختیارات را به شخص نمی‌دهند و واقعاً هم اختیاراتی نیست که به شخص داده شود مجمع عمومی فوق العاده رسماً این پیشنهاداتی را که مدیر عامل می‌کند با دقت رسیدگی می‌کند بعداً هیأت محترم دولت که مورد تأیید مجلس است و اکثریت نمایندگان محترم است در این مورد مطالعه می‌کند و دقت می‌کند و بعد آنها راتصویب می‌کند بنابراین اختیاراتی نیست که واقعاً به شخص بدهند و ما دراینجا توهمی پیدا بکنیم نسبت باینکه خدای نخواسته ممکن است از این اختیارات سوءاستفاده بشود (سعید وزیری – اصلا چنین توهمی وجود ندارد) البته در اینجا بنده بدوستانم باز عرض می‌کنم که این اختیاراتی که داده می‌شود دارای ارزش فوق العاده است این اختیارات را ما می‌دهیم برای اینکه این شرکت در کار خودش موفق بشود شرکت ملی نفت ایران که اعلیحضرت همایونی فرمودند که جا دارد که یکروزی از بزرگترین رقابتهای بازرگانی دنیا بشود امروزه در مقابل بزرگترین رقابتهای بازرگانی دنیا قراردارد نمایندگان محترم باید توجه داشته باشند که شرکتهای بزرگ نفت همان تراستها و کارتلهائیکه جناب آقای سعید وزیری اسم بردند دارای محیلانه ترین عملیات در کارهای بازرگانی هستند و در رقابت آزادی فوق العاده دارند نمایندگان محترم باید بدانید که این شرکتها شرکتهائی صرفاً بازرگانی هستند و اگر بخاطر داشته باشید اینها برای پیشرفت عملیات خودشان حتی گاهی در روزنامه‌ها ما می‌خوانیم که آنها رشوه هم می‌دهند یعنی آن قدر آزادی عمل دارند که هر کاری بخواهند انجام می‌دهند (دکتر رهنوردی – رشوه را بکی می‌دهند ؟)از لحاظ اینکه شرکت ملی نفت ایران که شرکتی دولتی است درمقابل آن رقاتبهای شدید قرار دارد درجلسه گذشته که در فوریت آن صحبت می‌کردم این را عرض کردم که شرکت ملی باید واقعاً آزادی عمل بیشتری داشته باشد بنده عرض کردم که در هیچ جای دنیا یک شرکت بازرگانی نمی‌تواند خودش را پا بنده مقررات دولتی بکند باید مدیر عامل صاحبان سهام واشخاصی که آن شرکت را اداره می‌کنند بتوانند هر آن و خلق الساعه تصمیم بگیرند واگر نتوانند تصمیم بگیرند وآنها بیایند و بنشینند که یکروزی نظرات آنها بیاید در کمیسیونهای مجلس وبعداً درمجلس تصویب شود آنموقع آنها نخواهند توانست آن هدف اصلی که لازمه اداره آن شرکت است انجام بدهند هدف ما از شرکت ملی نفت ایران چیست؟ هدف ما این است که شرکت ملی نفت ایران یک شرکت بزرگی بشود و ببودجه مملکت ما کمک بکند هدف ما این است که این شرکت بتواند از منافع سرشار زیر زمینی نفت که الان درکشور ما هست آزادانه استفاده بکند، بتواند استخراج بکند و حمل بکند و بکشورهای خارجی بفروشد و بتواند یک شرکتی باشد که بمملکت ما کمک بکند از این لحاظ است که بنده عقیده دارم نمایندگان محترم باید اینگونه اختیارات که به این شرکت داده می‌شود موافقت بفرمایند مضافاً به اینکه اختیاراتی خواسته شده اختیار مطلق نیست بعداً می‌آورند در مجلس مورد مداقه و مورد تصویب قرار می‌گیرد و عملی بشود مخصوصاً یک موضوعی که مهم است و در مورد این اختیار باید گفته شود که اگر هر امری را بخواهیم بیاوریم اینجا تصویب کنیم به این مطلبی که آقای سعید وزیری اشاره کردند که باید محرمانه باشد و در آن موقعی که شما این اظهارات را می‌فرمودید بنده عقیده داشتم که کاملا صحیح است و گمان می‌کردم که موافق هستید که این فرمایشات را می‌فرمودید بله شرکت ملی نفت درکار نفت هر کارش علنی نیست باید اجازه داده شود که مدیر عامل در این کارها پیشنهادات خودش را بدهد بعداً در عمل ببینید که آیا در این کارها موفقیت دارد یا ندارد تا بتواند یک لایحه کافی و وافی برای مجلس بعد از دو سال بیاورد و تقدیم کند (صادق احمدی – محرمانه چیست آقا؟ طبق قانون نفت حق ندارند، هر تغییری را باید بمجلس بیاورند) جناب آقای صادق احمدی فرمودند تشکیلات شرکت اهمیتی ندارد اتفاقاً در هر شرکت بازرگانی موضوع ترکیب تشکیلات بسیار مهم است تا ترکیب تشکیلات صحیح نباشد کار سریع و خوب انجام نمی‌گیرد و اگر ما امروز دربسیاری از شئون، خودمان را موفق نمی دانیم در کارهای بازرگانی و کارهای ادارات واقعاً برای اینست که ترکیب صحیح نداریم پس باید اجازه داد که شرکت نفت در امور اداری خودش یک ترکیب صحیحی داشته باشد وبا اصول مدیریت امروز ترکیبی بدهد که بتواند این شرکت در امور خودش موفق باشد بنده برای اینکه نمایندگان محترم توجه داشته باشند که شرکت ملی نفت کاملا در کار خودش موفق نبوده و الان این اختیارات لازم است عرض می‌کنم که در دوازده سال که این شرکت به کارخودش ادامه داده تا بحال پیشرفت شایانی نکرده‌ایم در بودجه چند روز پیش که خدمت نمایندگان محترم رسید و بودجه‌ای که تقدیم مجلس می‌شود ما اسم شرکت ملی نفت ایران را درستون خرج می‌بینیم در حالی که ما باید در ستون در آمد ببینیم یعنی نوشته شود شرکت ملی نفت ایران سال گذشته فلان مقدار بخزانه مملکت کمک کرده و ملت ایران ازاین عملیات این استفاده را کرده برای اینکه ما باین هدف برسیم باید اجازه بدهیم که این شرکت ترکیب کار خودش را تنظیم بکند تا باین هدف برسیم نکته‌ای جناب آقای وزیر دارائی فرمودند که این شرکت در حال رشد و نمو است و احتیاج دارد که بتواند در تشکیلات خودش تغییر بدهد کاملا صحیح است شرکتهای نفت در تغییر وتحول دائمی هستند هیچ شرکتی نیست که پنجسال پیش ترکیب هیئت مدیره اش یکسان باشد شرکتهای بزرگ دنیا را عرض می‌کنم ما نمی‌توانیم یک قانون برای دائم داشته باشیم یک تشکیلاتی برای شرکت اینجا به تصویب برسانیم و بگوئیم مطابق آن باید عمل کنیم بهمین علت است که دولت بعد از ۴ سال آمده است که امکان دارد پنجسال دیگر هم بیاید باز همین تقاضا را بکند برای اینکه دنیا در تحول و تغییر است صنعت دینامیک است و مرده نیست و ساکن نیست هر روز درعلوم طرح‌های جدید و تازه‌ای بنظر مردم می‌رسید که در امور باید آنها را عمل کرد متأسفانها بنده از راه اصلی اظهاراتی که می‌خواستم بکنم منحرف شدم برای اینکه نمایندگان محترم ایراداتی باین لایحه گرفتند ولی بنده اگر خودم می‌خواستم در این مورد صحبت کنم ایرادات زیادی هم داشتم که آقایان اگر مو را می‌بینند بنده پیچش آنرا می‌بینم ولی دیگر آنها را عرض نمی‌کنم و امیدوار هستم که هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران با راهنمائی دولت واقعاً بتواند موفق بشود و این آرزوی ملت ایران است که این شرکت بتواند در کار خودش موفق بشود و یک کمکی بمردم این مملکت بکند از همین جهت است که از نمایندگان محترم استدعا می‌کنم که باین لایحه رأی موافق بدهند و منتظر بمانند تا ببینیم که اولیای امور ملت برای ما در آتیه چکار خواهند کرد.

رئیس – آقای شیخ الاسلامی.

شیخ الاسلامی – بنده خدا را شاهد می‌گیرم که درتمام عرایضم هیچ چیز جز رعایت اصول و مصالح و منافع مملکت درنظر نمی‌گیرم (احسنت) این قسم را همه خوردیم من تکرار می‌کنم که نه تنها در این مورد درتمام موارد آنچه که می‌گویم آنچه که عرض می‌کنم برمبنای همین عقیده است بدستگاه بخصوص و افراد و اشخاص نظری ندارم خیلی متأسفم که گاهی لوایحی درمجلس مطرح می‌شود و بلافاصله اسم اشخاص برده می‌شود بنده یادم می‌آید چند وقت پیش لایحه مربوط به وزارت کار مطرح بود که اسم وزارت کار تبدیل شود بوزارت کار و خدمات اجتماعی، وقتی این لایحه مطرح شد عده‌ای از آقایان فرمودند آقای وزیر کار مرد شریفی نیست این آقای معتمدی که بنده خیلی بهشان ارادت دارم معاون وزارت کار و مرد خوبی هستند و همه قبول داریم ولی آقایان چه ارتباطی با طزرح لایحه وزارت کار دارد و بحث شخص بهیچوجه مطرح نیست مدیر عامل شرکت نفت مرد خوبی هست همه او را قبول دارند ولی این بحث اصولا مطرح نیست و من استدعا می‌کنم همکاران محترم باین نکته توجه فرمایند که در موقع طرح لوایح نظر را پائین نیاوریم نظر ما بهیچ وجه روی افراد نیست ما باید خیلی بالاتر از این سطح فکر کنیم مسائل را از دریچه منافع مملکت و اصول بنگریم و بهیچ وجه به اشخاص ارتباط ندهیم این لایحه که امروز مطرح است (دکتر حکیم شوشتری – آقای شیخ الاسلامی اگر شما افراد را درنظر نگیرید ترقیات کشور ما وابسته بشخص شاه است) (احمدی – این قیاس مع الفارق است) همه این را قبول دارن ولی این قیاس شما بهیچ وجه درست نیست بنده این را به هیچ وجه عرض نکردم جواب فرمایشتان را هم عرض می‌کنم جناب آقای دکتر توجه بفرمائید که ما دارای رژیم مشروطه پارلمانی هستیم مملکت ما برمبنای این اصول اداره می‌شود و ما افتخار می‌کنیم که دارای این رژیم هستیم (صحیح است) و افتخار می‌کنیم که تمام آنچه که لازم باشد برای حفظ این رژیم تمام آن اصول را باید رعایت کنیم اینجا مطلبی فرمودید که راجع به این موضوع بعرض اعلیحضرت همایونی رسیده بنده خدمتتان باید عرض کنم که اعلیحضرت همایونی بیشتر از هر کس به مبانی پارلمانی و اصول مشروطیت معتقدند (صحیح است) اعلیحضرت مسائل را از دریچه مصالح مملکت می‌بینند (صحیح است) البته وقتی بعرض اعلیحضرت می‌رسد که اساسنامه شرکت نفت باید عوض شود قبول می‌فرمایند که باید عوض شود اینرا ما همه قبول داریم مگر ما گفتیم اساسنامه شرکت نفت نباید عوض بشود اما نحوه عمل، از نظر ماهیت مورد ایراد نیست اینجا گفته شد بعرض اعلیحضرت رسیده اعلیحضرت قبول فرمودند چیزی که اعلیحضرت قبول کردند ماهم قبول می‌کنیم اما کجا بعرض اعلیحضرت رسیده که پروسدور آن این طور باشد این مسائل جزئی است اعلیحضرت به هیچ وجه نسبت به این مسائل جزئی توجه ندارند بقدری مسائل را در سطح عالی فکر می‌کنند بقدری منافع مملکت را در نظر می‌گیرند که باین جزئیات نظر ندارند (کاملا صحیح است) این را نفرمائید درملجس این مطالب را نگوئید آقا این صحیح نیست این بدعت‌ها را ایجاد نکنید ما میدانیم که اعلیحضرت اعتقاد کامل به مبانی مشروطیت دارند (صحیح است) این کار به هیچ وجه ربطی به تحول نفت ندارد (فولادوند – این مطالب را اینجا تکرار نفرمائید) اطاعت می‌کنم اجازه بفرمائید عرض می‌کنم عرایض بنده را می‌نویسند عرایض بنده را هم ثبت می‌کنند اینکار با تحول نفت ارتباطی ندارد، کجا دولت گفته همانطور که جناب آقای سعید وزیری اشاره کردند کی دولت گفته که این مطلب مهم است و محرمانه و اقتضای مصالح مملکتی این است که فاش نشود وبا یک ترتیب خاص تصویب شود اگر این است بفرمائید که ما قبول بکنیم ولی اگر قرار است که اساسنامه تغییر پیدا بکند و در معرض افکار عمومی هم بادش مثل یک اساسنامه معمولی و بعد از دو سال هم بیاید بمجلس کجای این کار محرمانه است من انتظار دارم جناب آقای دکتر یگانه دولت آقای منصور که از مجلس برخاسته‌اند خیلی بیشتر از این به اصول مشروطیت پابند باشند و بیشتر رعایت بکنند آقای دکتر یگانه خود شما از این مجلس برخاسته‌اید و باید رعایت حقوق و احترام مجلس را بکنید این لایحه را عرض کردم اگر بصورت عادی می‌آمد بمجلس در این ماده واحده سه ماه اجازه خواسته شده که بعد از تصویب این قانون این اساسنامه با این تشریفات تغییر داده شود عرض می‌کنم که اگر مدتی را که تصویب این ماده واحده در مجلس طول خواهد کشید به آن سه ماه اضافه کنیم شاید درحدود ۵ ماه بشود بنده عرض می‌کنم اگر خود اساسنامه را بمجلس می‌دادند مجلس باکمال علاقه با سرعت و دقت تصویب می‌کرد این کاری که الان پنجماه طول می‌کشد بنده قول می‌دهم اگر طبق تشریفات عادی میامد بمجلس در ظرف مدتی کمتر از ۵ ماه تصویب می‌شد و بدست دولت می‌رسید بنده نمی دانم چرا دولت تحاشی دارد از اینک از راه معمولی با مجلس کنار بیاید مگر این مجلس چوبی لای چرخ دولت گذاشته ؟مگر این مجلس با کمال علاقه تمام وقتش را صرف کارهای دولت نمی‌کند ؟آئین نامه اصلاحاتی ارضی که این قدر اهمیت دارد و با سرنوشت اکثریت، با سرنوشت این مملکت تماس دارد (صحیح است) این را کمیسیونهای مجلس الان با دقت و حوصله و صرف تمام وقت مشغول است که آئین نامه تصویب بشود که منافع اکثریت مملکت را در نظر بگیرد و این تز عمیق اصلاحات ارضی به ثمر برسد بنده عرض کردم حرفم روی اصول است در این مملکت مهمتر از مسئله اصلاحات ارضی نیست بنده عرضم روی اصول است به هیچ وجه نظر روی ماهیت کار ندارم شخص بجای خودش بنده اصولی عرض می‌کنم که نباید منحرف بشویم از اصول و مبنائی که در دست هست مبنای کار ما مبنای کار پارلمانی معین است لوایحی که به مجلس داده می‌شود تشریفاتش معین است بنده استدعا می‌کنم دولت دراین مورد توجه بیشتری بکند نگذارد که گفته شود خارج از اصول کاری انجام شده این نه بصلاح دولت است نه به صلاح مجلس عرض دیگری ندارم. (بالاخانلو – آفرین واقعاً حق مطلب را ادا فرمودید).

رئیس – آقای فولادوند.

فولادوند – بعد از سلام، بنده خنده‌ام گرفته برای اینکه یکی از همکاران محترم فرمودند که الان سوت وداد می‌زنید، قبول می‌کنم البته تریبون محلی است آزاد و مجلس هم چنین و البته شأن نماینده مجلس این است که حقایق را آنطور که بذهن خودش می‌رسد عرض بکند و بعد شأن مجلس هم اینستکه عنایت بفرمایند و از این تعاطی افکار بر لایحه ایکه می‌آید رأیی بدهد که به صلاح مملکت باشد راجع به این لایحه صحبت کردن یک قدری مشکل است برای بنده با این جمله‌های کوتاه که بعد از یک عده نماینده دانشمند فصیح صحبت بکنم اینستکه می‌ترسم دچار جلوه معکوس بشوم ولی همیشه از عنایت نمایندگان محترم برخورداربوده‌اند و امیدوارم که امروز هم اینطور باشد (صحیح است) تشکر می‌کنم قربان البته استدعا می‌کنم که نمایندگان محترم توجه بفرمایند چونکه بنده هم برحسب اتفاق چندین سال در شرکت نفت بوده‌ام و با افتخار نمایندگی که امروز دارم یک مطلب هم می‌توانم عرض کنم که بنده هم تا حدی وارد به جریان هستم البته نفت در مملکت ما می‌شود گفت که خونی است که در شرائین کشور جاری است و تقریباً هممه کس مخصوصاً افراد محترمیکه تحصیلاتی دارند واطلاعاتی دارند از اوضاع نفت وسیاست نفت کم و بیش مطلع هستند و چون این ماده برای ایران (تا انشاءالله روزی که ما وضع صنعیت و کشاورزیمان بیش از این تقویت شود) یک ماده حیاتی است ومایعی است که می‌توانیم با این مایع کشاورزی و صنعتمان را به سطح ملل راقیه دنیا برسانیم بعقیده بنده اعتناء به قوانین که راجع به نفت تقدیم بمجلس شواری ملی می‌شود از وظایف اولیه بانوان و آقایان محترم نمایندگان مجلس ایران است راجع به این لایحه‌ای که آمده است هر یک به نوبه بحث‌های فنی فرمودند بنده یک بحث کلی تر شاید یک خرده با جنبه سیاسی بیشتری می‌خواهم به سمع نمایندگان محترم برسانم و آن اینکه با اجازه آقایان بنده یک قدری فرمایشات آقایان راتجزیه و ترکیب می‌کنم برای اطلاع خود ناطقین محترم و نمایندگان محترمی که اینجا صحبت فرمودند اینجا اشاره شد به سری بودن آنها، خوب در عمل ملاحظه می فرمائید که جنبه سری باین لایحه ندادند و لازم هم نبوده است نه دولت جناب آقای منصور لزومی را در کار دیده است نه اولیاء‌مسئول نفت که باصطلاح با همکاری دولت این لایحه را باین مجلس آورده‌اند (سعید وزیری – می‌کنند ونمیگویند) اگر اینطور باشد سرور عزیزم جناب آقای سعید وزیری من وشما هم از این چیزها داریم و نمی گوئیم از لحاظ نفت موضوع مهمی نیست اصولا این قانون که اینجا آمده به سنا رفته سناتورها مردمانی هستند خیلی ورزیده و در امور خیلی موشکاف هستند اطلاعات دارند اول آنجا رفته در کمیسیونها در آنجا گذشته است و آمده تغییری هم حاصل نکرده (سعیدوزیری – بزرگترین اشتباه این بود که بزرگترین لایحه مالی اول رفته است به مجلس سنا) حضرتعالی که عضو حزب ایران نوین می‌باشید این ایراد را خوب بود درحزب می‌گرفتید ولی لایحه مالی نیست (سعید وزیری – لایحه مالی است) اصولا اگر یک لایحه مالی اول به سنا برود غلط است ولی این لایحه مالی نیست و این لایحه یک لایحه ادمینیستریشن یعنی لایحه مدیریت ولایحه اداری است البته در ضمیر هر نوع فعالیتی یک جنبه مالی نهفته است شکی نیست مخصوصاً درموضوع نفت، ولی اثبات شئ نفی ماعدی نمی‌کند یعنی اینکه علی الصول سناتورها چه قبلا هم به مجلس می‌آمد و بعد می‌رفت به سنا آنها ایراد خودشان را می‌کردند و مردمانی هستند به تفاوت ۲۰ ،۳۰، ۴۰ سال تجربه این امور را دارند به مسائل روز و مسائل مملکتی آشنا و وارد هستند بنده خواستم اشاره بکنم که آن آقایان دراین زمینه اشتباه نکردند و سختگیریهایی که بنده می‌شنوم نکرده‌اند و بجا هم هست که نکردند بعد لایحه به کمیسیون مجلس هم که آمد بهمین نحو درکمیسیون مجلس هم آقایان هستند که در دو کمیسیونی که مطرح شده است شاید یکیش کمیسیون مشترک بوده است این لایحه باز از کمیسیون بدون دستخوردگی گذشته است، در واقع این دستخوردگی ندارد یا قبول است یا رد است موضوع سلیقه است بنده نمی دانم این باصطلاح ابتکار این قانون از کجا شروع شده است ولی یک چیزی را میدانم و می‌توانم به سمع نمایندگان محترم عموماً و به سمع سروران عزیزم برسانم اینستکه برخلاف تصور سرور عزیزم جناب آقای شیخ الاسلامی که تشریف ندارند به هیچ وجه این مسأله کوچکی نیست این مسأله از اهم مسائل مملکتی است و کاملا جا دارد که کوچکترین نکاتش را بعرض اعلیحضرت شاهنشاه برسانند (احمدی- بهمین دلیل باید بمجلس بیاید) مجلس آمده است عرض می‌کنم حضور مبارکتان بعهد خودتان وفا فرمودید که بنده را از عقب مورد عتاب قرار بدهید این هم بسلامتی سر کار (ناطق در این موقع لیوان آب را آشامید) عرض می‌شود المؤمنون هش – بش – بسام ولی چیزی که می‌خواهم عرض کنم اینستکه بالاخره همه آقایان اطلاع دارند این شرکت ملی نفت ایران چه تاریخچه‌ای دارد و چه اعتنائی تمام ملت و مخصوصاً چه توجهی شخص شخیص خود اعلیحضرت همایونی بتمام جزئیات آن دارند (صحیح است) و پاره‌ای مطالب هست که یک خرده‌ای جنبه خصوصی دارد واین جناب آقای وزیر دارائی که اکنون اینجا تشریف دارند خودشان بهتر ازهمه میدانند که اعلیحضرت همایون اسامی تمام کارکنان و مدیران را میدانند البته آن جزو خصیصه ذاتی اعلیحضرت است هم چنین جزئیات را درتمام امور این مملکت میدانند که خود مدیران مؤسسه نمیدانند اصولا علاقه خاصی نسبت بامر نفت دارند و بنده میدانم که از تمام متخصصین فنی که در ایران داریم شخص اعلیحضرت به امورنفت بهترت وارد هستند (صحیح است) و این دلیل علاقه خاصی است که اعلیحضرت بموضوع نفت دارند گفت: شد مبدل آب این جو چندبار –عکس ماه و عکس اختر برقرار. عرض کنم دراین مملکت همه می‌آیند و می‌روند ممکن است سوء سلیقه‌های خصوصی هم اعمال کنند ولی آنچه که مسلم است آنستکه عکس اعلیحضرت همایونی و عکس ایران همیشه خواهد بود و اعلیحضرت همیشه شخصاً منافع مملکت را عهده دار هستند و رهبری می‌فرمایند وقدر مسلم اینستکه وقتی که فرض بفرمائید تعداد متراژ پارچه بافی فلان کارخانه یزد را اعلیحضرت ار رئیس فلان کارخانه بهتر حفظ هستند قطعی است که در کار نفت دخالت و ورود مستقیم و علم مستقیم دارند اینستکه این مسأله به هیچ وجه مسأله کوچکی نیست که اعلیحضرت رویش نظر نداشته باشند و کسی هم نیست که بخواهد روی نفت کاری بکند و آن شخص مسئول باشد که این را به نحوی به اطلاع شخص شاهنشاه برسانند پس از این لحاظ بنده عرض می‌کنم باز هم بنده مخالف بودم بزیاده روی این نکته که روی آن خیلی تکیه شده است ولی یک لغتی درذهن نمایندگان محترم منتقل شده بنده باید سعی کنم اگر این نقش غلط است یک قدری پاک کنیم و اینکه عرض می‌کنم خواهش می‌کنم توجه بفرمایند یعنی گزارش این را داده‌اند که این مقدار ۹۳ الان به ۱۵۰ بالا برود در مورد این لایحه و نمایندگان همه تشریف داشته باشند این لایحه حیاتی است اصل مسلم اینستکه یک هیئت مدیره آمده است و جناب آقای انتظام هم که همه واقعاً بهشان ارادت داشتند ۷ سال اینجا تشریف داشتند و با سلیقه خودشان یک کارهایی کردند امروز یک هیأت مدیره جدید که میدانیم مورد اعتماد و مرحمت اعلیحضرت همایونی است اصلا نمی‌تواند غیر از این باشد و در شرکت نفت باشد و مورد اعتماد و مرحمت اعلیحضرت همایونی است اصلا نمی‌تواند غیر از این باشد و در شرکت نفت باشد و مورد اعتماد شاهنشاه نباشد این اصلا محال است تمام بودجه ایران از نفت می‌آید قربان شما بروم وباید بیش از این‌ها هم بیاید و این نفت ایران است که ما را بایستی بپای ملل اروپائی برساند عرض شود که بخودمان نباید هیچ مطلبی را عمداً یا سهواً اشتباه کنیم این شخصی که از طرف اعلیحضرت مورد اعتماد بودند و گمارده شدند بریاست هیئت مدیره و مدیریت عامل شرکت ملی نفت ایران دولت جناب آقای حسنعلی منصور هم که الان دولتی است که اکثریت حزبی دارد برای اینکه بنده مفهوم اکثریت حزبی را می‌فهمم یعنی چه امیداوارم که همه دوستان بدانند مثل بنده این لایحه را دولت جناب آقای منصور آورده است و وزیر محترم دارائی که ایشان هم رئیس صاحبان سهام نفت است این دولت دولت حزب اکثریت است، دولت حزب ایران نوین است افراد حزب ایران نوین هم البته در بیرون هم می‌توانستند ائتلاف کنند از این موضوع آنجا بحث بشود هنر و عیب آنرا بگویند در اینجا مخالفین لایحه بایستی بعقیده من از منفردین باشند یا از فراکسیون‌های مستقل و مردم بهر صورت آنچه که عرض می‌کنم این است که این شرکت یا این قانون یا قانونی دیگر یا هر قانونی در ایادی کافی و مورد اعتماد اعلیحضرت قرار گرفته‌اند و این اعتماد را می‌توانند بدوستان بدهند که هیچکس دراین شرکت نمی‌تواند اشتباه عمده بکند که بضرر ایران باشد چه این قانون باشد چه قانون جور دیگری بیاورند چه اصلا اینرا نیاورند منتهی یک احترامی است حسب الوظیفه که دولت جناب آقای منصور و آنهائیکه متصدیان نفت هستند به مجلس مقدس شورای ملی گذاشتند این موضوع هم در ظرف ۱۰، ۱۵ روز اینجا تکرار شد آئین نامه قانون متمم اصلاحات ارضی اینجا آمد یکی از آقایان محترم بتیمسار سپهبد ریاحی ایراد گرفتند که این آئین نامه است شما خودتان ببرید اجرا کنید ایشان گفتند مگر ضرری دارد که ما احترام می‌گذاریم به مجلس شورای ملی این وظیفه هر دولتی است و مامیخواهیم با پشتیبانی شما مجری قانون باشیم همه هم مجری این فکر هستند امروز هم بنده می‌خواهم عرض کنم آنکسیکه قدرت داده بمدیر عامل نفت که بیاید اینجا بنشیند او تمام قدرتها را هم برایش باصطلاح تأمین می‌کند مطمئن باشید بنده کلام حضرت عالی را قبول می‌کنم که بر خلاف اساسنامه هیچکس نمی‌تواند کاری بکند (صحیح است) حالا هم یک اصلاح اساسنامه‌ای است آورده‌اند برای گردش سریعتر نفت در هر امری هر وزیری هر مدیر کلی هر عضو رتبه یکی می‌نشیند می گوید من سلیقه‌ام اینست برای اینکه بمن مسئولیت دادید ازمن کار می‌خواهید من برای اینکه موفق بشوم یک بهره بیشتری با طرز بهتری و مخارج کمتری و برنامه مؤثرتری به ملت ایران تحویل بدهم این سلیقه‌ای است که دارم و استدعا می‌کنم حالا که آقایان آمده‌اند در کارمن تسهیلاتی فراهم بفرمایند بعقیده بنده کمال بی انصافی است کمال کج سلیقگی است برای اینکه اگر این تسهیلاتی که می‌خواهد به این آدم بدهید اگر این تسهیلاتی که می‌خواهد باین شخص ندهید و این آدم سرکار باشد موجب ناراحتی او می‌شود و عدم استحصال لازم از شرکت نفت و بالاخره و باعث کار شکنی در داخله آن کار شده‌اید پس در این صورت بهتر است بگوئیم که آقا شما لازم نیست باشید آن کسی که با سلیقه قبلی است باید کار بکند این سلیقه غلط است این شخص می‌گوید سلیقه‌ام نیست (صادق احمدی – به سلیقه اشخاص نمی‌شود همه قوانین مملکت را تغییر داد) درست است استدعا می‌کنم باندازه‌ای که به بنده لطف دارید بعهدتان وفا کنید تا جوابتان را عرض کنم (صادق احمدی – به سلیقه اشخاص نمی‌شود قوانین را تغییرداد) میفرمائید که تمام قوانین مملکت را نمی‌شود تغییر داد ایشان هم تغییر ندادن بهمین دلیل آوردند به مجلس شورای ملی یک کسی گفت رئیس را می‌خواهم ببینم گفت رئیس را بی اجازه نمی‌شود دید گفت خوب ما آمده‌ایم اجازه بگیریم ملاحظه بفرمائید اگر می‌خواستید به سلیقه خودشان تغییر بدهند جناب آقای صادق احمدی این قانون را بمجلس نمی‌آوردند و چه بسا ماهم از آن خبر نمی‌شدیم (صادق احمدی – نمی‌توانستند اینکار را بکنند) ما بایستی کلاممان از هرگونه شائبه‌ای عاری باشد بنده بشخصیت حضرتعالی بسیار ایمان و اعتقاد دارم و میدانم منتهی اختلاف سلیقه ایکه شده عرض کردم یک موضوعی است که اصلا بنده نه عدد میاورم نه رقم میاورم نه صحبت فنی می‌کنم نه چیزی عرض می‌کنم ولی معتقدم اگر این شخص معتمد شخص اعلیحضرت بوده است و می‌گوید سلیقه‌ام این است و این اعتماد هم قبلا بوده که ایشان بتواند به نفع مملکت بهره برداری بهتری بکند امروز که اعمال سلیقه می‌کنند و با نهایت قانون دانی می‌آید و دو سه ماده‌ای که در امور داخلی و بین المللی تأثیر بسزائی دارد تغییرش بدهد آنهم امتحاناً بنده فکر می‌کنم که این کمال سلیقه است کمال به اصطلاح قانون شناسی است و کمال حسن سلیقه و کمک است باوضاع مملکت که ما بایشان این اختیار الزامی را بدهیم و من مطمئنم تمام دوستانی که تشریف آوردند و بمخالفت پرداختند اگر خودشان درمقام مدیر عامل نفت قرار می‌گرفتند همین را می‌خواستند بنده بواسطه اوضاعی که موجود است دلم می‌خواهد ترتیبی بشود که بتوانیم کار کنیم این موضوع کوچکی نیست که اگر کار نکرد به مجلس برنخورد این خطرناک است اگر مدیر شرکتتان نتوانست کاربکند بسیار برای مملکت خطرناک است (احمدی – لایحه اش را بدهند به مجلس ما هم تصویب می‌کنیم) این هم لایحه است فقط امتحان می‌خواهند بکنند کسیکه آمده است در رأس شرکت نفت اگر آن وجودش از لحاظ اعتماد و باصطلاح از لحاظ اطمینان برای اعلیحضرت کافی است برای بنده هم کافیست برای هر نماینده‌ای هم کافیست (صادق احمدی – مسائل را قاطی نکنید) قاطی نمی‌کنم بنده ۲۵ سال خونم را آقای صادق احمدی برای نفت گذاشتم پشت بادبزن نبودم به همین دلیل حق دارم صحبت کنم بنده میدانم اینجا ایستادن و ابراز عقیده کردن و یا زیر چادر در آغا جاری کار کردن ایندو با هم فرق دارد ملاحظه میفرمائید اینرا بنده می‌گویم (صادق احمدی – این حرفها بموضوع ارتباط ندارد) ارتباط دارد شما احساس نمی‌کنید گفت تو چه می‌نالی از خار که در پای من است بنده میدانم کسی که چهار سال نخست وزیر مملکت بوده و نخست وزیر فعلی تأییدش می‌کند قطعاً لازم است بشما بگویند که هیچ نخست وزیر و هیچ مدیر عالم مسئله مهمی را از نظر اعلیحضرت نمی‌توانند نگذرانند این محال است این یک موضوعی است امتحانی شما در چه حزبی هستید آقایانیکه حزبی هستند حتی منفردین و سایر احزاب باید تسهیل در کار دولت جناب آقای منصور فراهم بیاورند و تسهیل اینستکه ما که وارد نیستیم ایرادگیری نکنیم ممکن است مطلبی را متوجه نشویم و وقت مملکت را ششماه تلف کنیم و بعد از تعطیلات مجلس اینجا گفته شود مخصوصاً حضرتعالی بفرمائید که‌ای وای درست است من قانع شدم ولی مایه نقد بقا را که ضمان خواهد شد؟ مملکت در اثر اینکارها می‌رود و یک کلام نماینده ممکن است واقعاً خیلی قیمت داشته باشد و اگر خلافی شد آنرا کی جبران می‌کند؟ متأسفانه هیچکس، این است که بهمین دلایلی که عرض کردم موضوع فنی هم لازم نیست موضوع سیاسی است دولتی است که مورد اعتماد اکثریت مجلس است و این لایحه را آورده و مطمئناً آقایانی که فنی هستند تمام این ایراداتی که می‌گیرید قبلا گرفته‌اند و مطالعه کرده‌اند (صادق احمدی – پس چرا به مجلس آمده ما چرا باید رأی بدهیم ؟) سر کار مختارید به رأی سفید یا رأی کبود این وظیفه ما است مشروطیت این است بنده میدانم که صد وسی، چهل نفر رأی می‌دهند به این لایحه ایکه دولت آقای منصور آورده‌اند بنده هم موافقم خواستم عرض بکنم بدلیل اینکه ۲۵ سال توی نفت بودم و خود بنده هم مثل هر کس دیگر از این وظیفه دقت و باصطلاح موشکافی و وطن پرستی بعقیده خودم بهره مند و مستفیض هستم و استدعایم اینست که حتماً مجلس مقدس شورای ملی باین لایحه رای مثبت مرحمت بفرمایند (احسنت).

رئیس – نظر دیگری نیست ؟(اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده واحده – بدولت اجازه داده می‌شود که درحدود مقررات قانون نفت مصوب امرداد ۱۳۳۶ فصول سوم و چهارم وپنجم از اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را که مربوط به ارکان تشکیلاتی شرکت می‌باشد و در اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ بتصویب رسیده است بنا به پیشنهاد رئیس هیئت مدیره مدیر عامل شرکت مذکور حداکثر در مدت سه ماه از تاریخ تصویب این ماده واحده مورد تجدید نظر قرار داده و اساسنامه جدید را پس ازتصویب مجمع عمومی صاحبان سهام شرکت و تأیید هیئت وزیران برای مدت دو سال بطور آزمایش بموقع اجرا گذارد. دولت مکلف است در پایان دوره دو ساله آزمایش طرح نهائی را برای تصویب تقدیم مجلسین نماید و مادام که اساسنامه جدید بتصویب مجلسین نرسیده است مقررات آن قابل اجرا خواهد بود.

رئیس – آقای اقبالی.

اقبالی – بنده پیشنهادی دارم اگر اجازه بفرمائید توضیح مختصری درباره آن بدهم.

رئیس – اگر پیشنهادی دارید، موقعیکه پیشنهادات مطرح می‌شود توضیح بدهید نسبت بماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادها قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

در مورد ماده واحده راجع به تجدید نظر در اساسنامه شرکت ملی نفت پیشنهاد می‌شود:

۱- از خط پنجم عبارت حداکثر در مدت سه ماه از تاریخ تصویب این ماده واحده حذف شود.

۲- از سطر ششم کلمه جدید حذف و تغییراتی ک در اساسنامه بموجب این قانون داده می‌شود اضافه شود.

۳- در سطر هستم بجای در پایان نوشته شود قبل از پایان دوره.

با تقدیم احترام – روحانی.

رئیس – آقای روحانی.

روحانی – بنده قبل از بحث درباره پیشنهادم یک یاد آوری مختصری بنظرم لازم آمد عرض کنم که دراین لایحه اسم شخص برده نشده و صحبت شخص اگر می‌شد ممکن بود ضمن عمل و در جریان کار در شخص تغییر و تبدیل پیدا بشود که با آنچه که در ذهن رأی دهنده است متفاوت باشد و در این صورت شاید مصلحت هم نباشد اینست که ماروی اصول فکر می‌کنیم یک کسی که مسئول یک کار بزرگ می‌شود قطعاً لیاقت و قابلیت دارد و بعد هم پیشنهادش در هیأت مطرح می‌شود و هیأت دولت هم مورد اعتماد مجلس هست بنابر این دقت‌های لازم می‌کنند وصحبت خوب و بد شخص در کار نیست بنده فکر کردم که یک چنین یاد آوری را کرده باشم راجع باین پیشنهاد بنظرم آمد که مدت تعیین کردن شاید به صلاح نباشد زیرا اگر فوری و فوتی و ضروری است مطالعاتی هم شده و ایجاب کرده که چنین طرحی بیاورند خوب بموقع می‌دهند به هیأت دولت هیأت دولت هم تصویب می‌کنند اگر احیاناً در جریان کار مشکلاتی پیش بیاید مسئولین امر مسافرتی بکنند تغییر و تبدیلی پیش آمد مطالعه‌ای تحقیقی ایجاب بکند که احیاناً سه ماه منقضی شده بعد دو مرتبه باید از نو همین بحث و مذاکرات در بین بیاید و وقتی سه ماه تمام شد آنوقت دولت مجاز نیست اینکار را بکند بنابر این اگر نماینده دولت موافق باشد وقتی مجلس برای تسهیل کار این موافقت را می‌کند این قید را هم بردارید که فردا باز مجبور نشویم لایحه‌ای را در مجلس تصویب بکنیم ما قوانین نظیر این درمملکت خیلی داریم مثل جاده سوم که صد مرتبه آمدند رفتند بعد موقعش منقضی شد این عرض بنده است در قسمت دوم بنده پیشنهاد کردم جناب آقای وزیر دارائی توضیح دادند که هر مطلبی که تغییر داده شد جدید می‌شود و آن توضیح را اگر آقایان کافی دانستند بحثی نمی‌کنم اما درقسمت اخیر که می‌گوید در پایان وقتی که گفته شد در پایان می‌گوید دو سال صبر کنید وبعد شروع کنید باینکه لایحه را بیاورند به مجلس بنابر این بنده پیشنهاد کردم که قبل از پایان سه ماه مطالعه می‌کنند پیشنهاد می‌دهند دولت تصویب می‌کند یکسال و یکسال و نیم عمل می‌شود بس است دیگر زودتر بیاورند که قبل از پایان دو سال مجلس مطالعه بکند وتصمیم بگیرد و باز مدت مدیدی آن تغییرات ادامه پیدا نکند بهتر خواهد بود برای اینکه آزمایش یکسال و نیم و دوسال کافی خواهد بود عرض بنده این بود.

رئیس – آقای وزیر دارائی بفرمائید.

وزیر دارائی – بنده باید عرض کنم که پیشنهادی که نماینده محترم فرمودند که این مدت سه ماه برداشته شود قید حداکثر سه ماه برای این بود که ما خودمان یک حدودی گذاشته باشیم برای اینکه این تغییرات در اساسنامه داده شود لذا از ایشان استدعا می‌کنم که دراین قسمت موافقت کنید که همین حدود بماند چون از یک طرف گفته شده که اختیاراتی داده می‌شود از طرف دیگر اگر محدود و معین نباشد خیال می‌کنم اشکالی باشد چون خود رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت هم به همین ترتیب پیشنهاد کرده است همین طور هم در پایان که فرمودید هیچ مانعی نیست که اگر اصلاحات حاضر باشد لایحه جدید اساسنامه جدید را دولت به مجلس بیاورد ولی چون این لایحه از سنا گذشته و سنا هم در تعطیلات تابستانی است اگر در عبارت لایحه تغییری پیدا بکند ممکن است از لحاظ وقت و زمان اشکال داشته باشد استدعا می‌کنم بهمین ترتیب که هست موافقت فرمائید و پیشنهادتان را پس بگیرید.

رئیس – آقای روحانی

روحانی – اگر دولت در مدت سه ماه در زحمت نخواهد افتاد بنده در این باب حرفی ندارم در مورد آوردن طرح هم با بیاناتی که فرمودند و در صورت جلسه هم قید شده که انشاء‌الله قبل از پایان خواهند آورد برای اینکه رفع اشکال بشود بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.

رئیس – پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت گردید)

ریاست معظم مجلس شورای ملی

در مورد لایحه شماره ۱۸۵-۱۳۴۳/۴/۲ چون بر طبق مقدمه لایحه و متن لایحه در نظر است تغییراتی در فصول سوم وچهارم و پنجم از اساسنامه قبلی داده شود علیهذا قید اساسنامه جدید در متن ماده مذکور محسن بنظر نمی‌رسد زیرا تجدید نظر در فصول اساسنامه شرکت است نه تدوین اساسنامه جدید زیرا یک شرکت دو اساسنامه نخواهد داشت علیهذا اصلاح عبارت زیر را پیشنهاد می‌نماید.

در سطر ششم (و اساسنامه جدید) حذف و (تغییرات جدید در اساسنامه) جای گزین آن گردد و هکذا در سطر نهم بعد از کلمه مادام که «اساسنامه» حذف و کلمه (تغییرات) جایگزین آن قرار داده شود یعنی مادام که تغییرات جدید به تصویب مجلسین نرسیده است مقررات آن قابل اجراء خواهد بود.

اقبالی.

رئیس – آقای اقبالی بفرمائید.

اقبالی – به بنده درمرحله اول فرصتی داده نشد باینکه پیشنهادی که می‌کنم توضیح بدهم بعد جناب آقای وزیر دارائی در آن موقع فرمایشاتشان را بفرمایند عرض بنده مخالفت با لایحه نبود بنده موافق هستم ولی اصلاح عبارتی است بطوریکه در مقدمه لایحه قید شده این لایحه راجع به اجازه تجدید نظر در فصول سوم و چهارم و پنجم اساسنامه شرکت ملی نفت است پس تغییرات در فصول است تغییرات در فصول اساسنامه است اساسنامه جدیدی تدوین نمی‌شود برای یک شرکت و دو اساسنامه وجود نخواهد داشت بنابراین بنظر بنده قید اساسنامه جدید در متن لایحه درست نیست بسته بنظر آقایان است.

رئیس – آقای وزیری.

وزیر دارائی – آقای اقبالی راجع به بحث عبارتی اظهاراتی فرمودند مسلماً بحث عبارتی سلیقه است این ماده واحده‌ای که تقدیم شده تا باین جا رسیده یک تغییراتی درمتنش از لحاظ عبارت داده شده است و می‌شود دو نوع توجیه کرد یکی همانکه ایشان فرمودند اساسنامه‌ای است تصویب شده یک تغییراتی در آن داده می‌شود و همان اساسنامه می‌ماند ولی طور دیگر هم می‌شود توجیه کرد و آن این است که این اساسنامه که درسه فصلش تغییراتی داده خوهد شد وقتی به مجلسین می‌آید و تصویب می‌شود، می‌شود اساسنامه جدید و همانطور که در اول هم عرض کردم این لایحه در مجلس سنا تصویب شده و اینجا اگر احیاناً در عبارتش تغییراتی حاصل بشود باید مجدداً برگردد به مجلس سنا و فوت وقت خواهد شد این است که استدعا می‌کنم لطف بفرمائید پیشنهادتان را پس بگیرید.

رئیس – آقای اقبالی.

اقبالی – بطوریکه جناب آقای وزیر دارائی فرمودند ممکن است موجب تأخیر بشود و این لایحه باید زودتر از تصویب بگذرد باین جهت بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.

رئیس – پیشنهاد بعدی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم که برای مدت ۶ ماه این مهلت تقلیل داده شود.

سعید وزیری.

رئیس – آقای سعید وزیری.

سعید وزیری – بنده این پیشنهاد را برای این دادم که مقام محترم ریاست اجازه بفرمایند بنده دو کلمه عرض کنم بنده اول هم عرض کردم که با محرمانه تلقی شدن این لایحه موافقم این جزء قانون اساسی است منتی هم گردن دولت نداریم اینطور نیست جناب آقای دکتر یگانه؟

دولت حق دارد تقاضای جلسه خصوصی بکند و بگوید که بنده مطلبی دارم که محرمانه است بنده تا این حد موافقم با تصویب شدنشت با اشخاصی هم که کی مدیر است کی رئیس است کارندارم من با هیچ وزیری کار ندارم صحبت سرچیز دیگر است جناب آقای فولادوند فرمودند مطلبی نیست مدیری نیست که مورد عنایت اعلیحضرت همایونی نباشد این را همه میدانیم اما مجلسی هم نیست که مورد عنایت اعلیحضرت همایونی نباشد (صحیح است)، مطلب این است که قوانینی که دراین جا می‌گذرد اصولی باید باشد که سمبل در خواستها و اراده‌های ملت ایران باشد آنچنانکه اشخاصیکه اینجا نشسته‌اند نمایندگان اراده‌های ملت ایران هستند نمایندگان اراده هائی هستند که شاه امکان داده است این اراده‌ها تجلی بکند (صحیح است) عرض بنده این است حالا ۶ ماه تأخیر کنند یا نکنند این را بنده عرض می‌کنم چون مجلس محترم رأی داده است بنده عرض کردم که من تسلیم اکثریتم مفهوم دمکراسی یعنی این یعنی مطلب تمام است بنده خواستم استدعا کنم مجلس باید احترامش را حفظ کند این در شأن مجلس است و خوشبختانه در چنین مجلسی که مسأله مهمی که مطرح است بسیار صحیح و کامل بحث شد موافقین حرف زدند مخالفین حرف زدند اکثریت با آزادی رأی داد و لایحه تصویب شد.

رئیس – آقای سعید وزیری درباره پیشنهادتان صحبت بفرمائید.

سعید وزیری - پیشنهاد را پس می‌گیرم.

رئیس – پیشنهاد دیگری نیست در کلیات آخر خانمها و آقایان نظری ندارند ؟کسی مخالف نیست ؟(اظهاری نشد) بنابراین به لایحه رای می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بدولت ابلاغ می‌شود.

رئیس – آقای وزیر دارائی بفرمائید.

وزیر دارائی – بنده خواستم از این موقعیت استفاده کنم و از خانمها و آقایانیکه باین لایحه رأی داده‌اند تشکر کنم اگر اجازه بفرمائید چون آقایانی که در بدو امر فرمایشاتی کردند راجع بصنعت نفت چند کلمه‌ای عرض کنم این صنعت بزرگترین صنعت ما است صحبت از درآمد این صنعت شد نباید فراموش کنیم که در حدود ۴۵۰ میلیون دلار امسال ببودجه عمرانی و بودجه کشور از طرف این صنعت کمک می‌شود همین شرکت ملی نفت که ۱۰-۱۲ سال پیش تأسیس شد همین شرکت بودجه اش از پرداخت مشخص تأمین می‌شد امروز از آن پرداخت مشخص مستغنی است و روی پای خودش ایستاده و روی در آمد خودش زندگی می‌کند وروی درآمد خودش به بازارهای دنیا دست برده و امیدوارم روزی این شرکت ملی نفت همانطور که اعلیحضرت همایونی فرمودند یکی از بزرگترین شرکتهای جهان بشود (صحیح است) در ایران در هر دهکده‌ای و در هر شهری وقتی آقایان تشریف می‌برند نفت و بنزین موجود است در زمستان گذشته که راهها بسته شده بود این شرکت نفت بتمام نقاط این مملکت نفت و بنزین رساند (صحیح است) ما گاهی توی روزنامه می‌خوانیم که اگر در یک روز دو ساعت در قصر شیرین بنزین ونفت نبود اشکالات ایجاد می‌شود فوری تلگراف می‌شود این موقعی است که احساس می‌کنیم که چقدر شرکت منظم کار می‌کند (صحیح است) در حدود چهارمیلیون و هشتصد هزار تن نفت توزیع می‌شود و خودتان کشور ما را با این وسعتش با این کوه و دشت وبیابانهایش می‌شناسید و میدانید چه زحمتی دارد تا در این خط لوله یک بشکه، بشکه نفتی که از آبادان حرکت می‌کند ۲۸ روز بعدش درهمین خط لوله می‌رسد به مشهد ملاحظه میفرمائید که این شرکت واقعاً زحمت کشیده و من خیال می‌کنم که حق است که ما کمک کنیم که وضعش بهتر بشود اگر اختیاراتی خواسته این اختیاراتش محدود به قسمت محرمانه این نیست اصلا نفت موضوع محرمانه‌ای نیست دیگر همانطوری که گفته شد و رئیس دولت در پشت این تریبون به مجلس عرض کرد نفت یک ماده تجارتی است برای ما قسمت سیاسی دیگر ندارد الان ایران به آن رشد سیاسی و اقتصادی رسیده که برای او نفت یک موضوع سیاسی نباشد نفت یک موضوع تجاری هست دولت سعی خواهد کرد که منافع کشور را در نفت هر چه بیشتر بدست بیاورد و خود شرکت ملی نفت انشاء‌الله طوری عمل بکند که روزی که آقایان هم برای گردش بخارج بروید از استاسیونهای شرکت ملی نفت بنزین بگیرید.

- تقدیم لایحه واگذاری یک قسمت ساختمان نیمه تمام مجلس شورای ملی بوزارت فرهنگ بقید یک فوریت بوسیله آقای قراچورلو کار پرداز

۴- تقدیم لایحه واگذاری یک قسمت ساختمان نیمه تمام مجلس شورای ملی بوزارت فرهنگ بقید یک فوریت بوسیله آقای قراچورلو کار پرداز

رئیس – آقای قراچورلو.

قراچورلو - بطوریکه خاطر نمایندگان محترم مستحضر است درباره واگذاری ساختمان نیمه تمام مجلس شورای ملی به وزارت فرهنگ که در جلسات قبل از طرف مقام ریاست مطرح شد و مورد تأیید آقایان قرار گرفت یک تصویبنامه‌ای از طرف هیئت رئیسه صادر شده که یک ماده واحده و دو تبصره دارد که با یک فوریت این تصویبنامه برای تصویب مجلس محترم تقدیم می‌شود و تقاضای تصویب داریم.

- طرح و تصویب یک فوریت لایحه واگذاری یک قسمت ساختمان نیمه تمام مجلس شورای ملی بوزارت فرهنگ

۵- طرح و تصویب یک فوریت لایحه واگذاری یک قسمت ساختمان نیمه تمام مجلس شورای ملی بوزارت فرهنگ

رئیس – چون این ماده واحده با قید یک فوریت تقدیم شده است و فوریتش مطرح است و قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

بطوری که خاطر شریف آقایان نمایندگان محترم از جریان مذاکره واگذاری ساختمان نیمه تمام مجلس در حاشیه خیابان ژاله به وزارت فرهنگ مستحضر است و جناب آقای رئیس مجلس در جلسات قبل به تفصیل بیان فرمودند چون وزارت فرهنگ در نظر دارد هر چه زودتر به تکمیل ساختمان مذکور و آماده کردن آن برای استفاده اقدام نماید اینک ماده واحده ذیل با قید یک فوریت تقدیم و تمنای تصویب آن را دارد:

ماده واحده – مجلس شورای ملی یک قطعه زمین به مساحت ۶۹۴۲/۶۰ متر که شمالا بطول ۱۳۶/۸۰ متر به خیابان ژاله شرقاً اول بطول ۴۲/۳۰ متر به منزل آقای دکتر اهری – دوم بطول ۸/۴۵ متر بخط مستقیم مفروض بزمین مجلس شورای ملی جنوبا بطول ۱۳۶/۸۰ متر بخط مستقیم مفروض بزمین مجلس شورای- غرباً بطول ۵۰/۷۰ متر بخط مستقیم تمرکز سازمانهای اداری وزارت فرهنگ به وزارتخانه مزبور اهدا می‌نماید.

بکارپردازی مجلس شورای ملی اجازه داده می‌شود که نسبت به تنظیم سند اهدائی آن اقدام نماید.

• تبصره ۱- کوچه‌های واقع بین اما کنی که مجلس شورای ملی خریداری و در اثر تخریب ابینه مذکور از صورت کوچه بودن خارج شده و جزء زمین و ساختمان مجلس قرار گرفته بمالکیت مجلس شورای ملی در میاید.

• تبصره ۲- به سند اهدائی هیچ گونه هزینه ثبتی و مالیاتی و عوارض تعلق نخواهد گرفت.

هیئت رئیسه مجلس شورای ملی.

رئیس – فوریت این لایحه مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بفوریت لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد به کمیسیون محاسبات فرستاده می‌شود.

- شور دوم تصویب اجازه مبادله قرار داد انتظامات مرزی بین دولتین ایران و پاکستان و ارسال مجدد به مجلس سنا

۶- شور دوم تصویب اجازه مبادله قرار داد انتظامات مرزی بین دولتین ایران و پاکستان و ارسال مجدد به مجلس سنا

رئیس – شور دوم گزارش راجع به قرار داد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری پاکستان مربوط به انتظامات مرزی ایران و پاکستان مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه مورخ ۳۰ خرداد ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای میرفندرسکی معاون وزارت امور خارجه لایحه شماره ۱۸۶۵/۱۸-۱۳۴۲/۱۰/۱۶ ارسالی از مجلس سنا راجع به قرارداد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری پاکستان مربوط به انتظامات مرزی ایران و دولت جمهوری پاکستان مربوط به انتظامات مرزی ایران و پاکستان را که گزارش شور اول آن بشماره ۹۲۸ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش شور اول را تأیید وتصویب نمود. اینک گزارش آنرا طی ماده واحده بضمیمه موافقنامه بمجلس شورای ملمی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده – قرار داد بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری پاکستان راجع به انتظامات مرزی ایران و پاکستان که در تاریخ ۳۰ امرداد ۱۳۳۹ شمسی مطابق با ۲۱ اوت ۱۹۶۰ مسیحی در تهران به امضاء رسیده و مشتمل بریک مقدمه وسی و یک ماده است و توافق مندرج در نامه‌های مورخ ۴۲/۴/۱۷ و ۴۲/۴/۲۲ دولتین جانشین ماده ۱۲ آن خواهد بود تصویب و بدولت اجازه مبادله آن داده می‌شود.

مخبر کمیسیون امور خارجه – فتح الله مافی.

رئیس –آقای مافی فرمایشی داشتید ؟بفرمائید.

مافی – عرض کنم حضورتان در قرارداد بین جمهوری پاکستان وایران یک اصلاح عبارتی شده که خواستم به استحضار نمایندگان محترم برسانم و آن عبارت از این است که در اول ماده ۱۲ نوشته شده بود (به رعایای مرزی) که اینطور اصلاح شد (به مرز نشینان) یعنی رعایای مرزی تبدیل شد به مرز نشینان در آخر ماده هم یک جمله (جزئیات این تسهیلات بوسیله مارموین الی آخر) این جمله مفهوم نبود بجای آن نوشته شد (جزئیات مربوط به اینگونه تسهیلات پروتکلی توسط نمایندگان مجاز طرفین تعیین خواهد شد ودراین مورد نمایندگان دو دولت سعی خواهند نمود که حتی الامکان عرف و دستور موجود حفظ گردیده و تغییر ننماید) عرض دیگری ندارم.

رئیس – نسبت بماده واحده نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب مجدد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون خارجه راجع به اجازه مبادله موافقت نامه همکاری اقتصادی بین دولتین ایران و ایالات متحده آمریکا و ارسال به مجلس سنا

۷- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون خارجه راجع به اجازه مبادله موافقت نامه همکاری اقتصادی بین دولتین ایران و ایالات متحده آمریکا و ارسال به مجلس سنا

رئیس – شور دوم گزارش مربوط به موافقنامه عمومی برای همکاری اقتصادی بین دولت ایران و ایالات متحده آمریکا مطرح است و قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه درجلسه ۴۳/۳/۱۹ با حضور آقایان وزیر امور خارجه لایحه شماره ۱۷۲۴/۱۸-۴۲/۱۰/۱۵ دولت راجع به موافقتنامه عمومی برای همکاری اقتصادی بین دولت ایران و ایالات متحده آمریکا را که گزارش شور اول آن بشماره ۸۳۷ بچاپ رسیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را تصویب کرد. اینک گزارش آن بشرح زیر بمجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.

ماده واحده – موافقتنامه عمومی برای همکاری اقتصادی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت متحده آمریکا که در تاریخ سی ام آذرماه ۱۳۴۰ در تهران به امضاء نمایندگان مختار طرفین رسیده و مشتمل بر یک مقدمه و شش ماده است تصویب و بدولت اجازه داده می‌شود اسناد مصوب آنرا مبادله نماید.

مخبر کمیسیون امورخارجه – مافی.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی درجلسه ۴۳/۳/۲۵ با حضور نماینده دولت لایحه مربوط به موافقنامه عمومی برای همکاری اقتصادی بین دولت ایران و ایالات متحده آمریکا را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون امور خارجه را تأیید کرد. اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون قوانین دارائی – تهرانی.

گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد و بازرگانی بمجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد و بازرگانی در جلسه مورخ ۴۳/۴/۱ با حضور آقای دکتر ضیائی معاون وزارت اقتصاد لایحه دولت راجع به موافقنامه عمومی برای همکاری اقتصادی بین دولت ایران و ایالات متحده آمریکا را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون امور خارجه را تأیید کرد. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.

مخبر کمیسیون اقتصاد و بازرگانی – دکتر رضوانی.

رئیس – ماده واحده مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ و راجع به اجازه خرید و تهیه وسائل مؤسسات فنی و حرفه‌ای تا دویست هزار ریال بدون مناقصه و ارسال به مجلس سنا

۸- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون فرهنگ و راجع به اجازه خرید و تهیه وسائل مؤسسات فنی و حرفه‌ای تا دویست هزار ریال بدون مناقصه و ارسال به مجلس سنا

رئیس – شور دوم گزارش مربوط به خرید وسائل و مواد اولیه مورد نیاز مؤسسات فنی و حرفه‌ای تا دویست هزار ریال مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون فرهنگ بمجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ در جلسه ۹ خرداد ماه ۱۳۴۳ با حضور معاون پارلمانی وزارت فرهنگ لایحه شماره ۱۲۷۵۶- ۴۲/۱۰/۱۵ دولت راجع بخرید وسائل مواد اولیه مورد نیاز مؤسسات فنی و حرفه‌ای تا دویست هزرا ریال را که گزارش شور اول آن بشماره ۷۵۴ چاپ شده است با توجه بپیشنهادات مطرح وبا مختصر اصلاحی درماده واحده وافزودن یک تبصره به آن بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.

ماده واحده – وزارت فرهنگ مجاز است برای تهیه وسائل و مواد اولیه مورد نیاز مؤسسات فنی و حرفه‌ای و همچنین احتیاجات کارگاهها و آزمایشگاهها با رعایت مفاد آئین نامه معاملات دولتی و تبصره‌های آن وصرفه و صلاح دولت نسبت به انجام معامله که حداکثر آن از دویست هزار ریال تجاوز نکند بدون انجام تشریفات مناقصه اقدام نماید.

• تبصره – دولت مکلف است ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون در آئین نامه معاملات دولتی تجدید نظر نموده و آئین نامه جدیدی که متناسب با احتیاجات فعلی دستگاههای دولت باشد تقدیم دارد.

مخبر کمیسیون فرهنگ – دکتر فرخ روپارسای.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی درجلسه ۲۵ خردادماه ۱۳۴۳ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۱۲۷۶۵-۴۲/۱۰/۱۵ دولت راجع بخرید وسائل هزار ریال را که گزارش شور اول آن بشماره ۷۵۴ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون فرهنگ را عیناً تأیید نمود.

اینک گزارش آن بمجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.

مخبر کمیسیون دارائی – تهرانی.

رئیس – ماده واحده مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) نسبت بماده واحده و تبصره اش و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع بمعافیت موقوفات مرحوم احمد یزدان پناه دیلمقانی از مالیات بر درآمد و مالیات بر ارث و ارسال به مجلس سنا

۹- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون دارائی راجع بمعافیت موقوفات مرحوم احمد یزدان پناه دیلمقانی از مالیات بر درآمد و مالیات بر ارث و ارسال به مجلس سنا

رئیس – شور دوم گزارش مربوط به معافیت موقوفات مرحوم احمد یزدان پناه دیلمقانی از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارث مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون قوانین دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون قوانین دارائی در جلسه ۴۳/۴/۱ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی تصویبنامه شماره ۲۹۳۵/۴-۱۳۴۰/۵/۹ راجع به معافیت موقوفات مرحوم احمد یزدان پناه دیلمقانی از پرداخت مالیات بر درآمد و مالیات بر ارث را که بضمیمه لایحه شماره ۳۴۱۵۳-۱۹/۱۰/۴۲ طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذر ماه ۱۳۴۲ به مجلس شورای ملی تقدیم و گزارش شور اول آن بشماره ۷۷۱ چاپ شده است برای شور دوم مطرح و مورد رسیدگی قرارداد وبا توجه به پیشنهادات واصله گزارش شور اول را عیناً تأیید وتصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود ازمطالبه مالیات بر ارث وهمچنین مالیات بر در آمد و مالیات املاک مزروعی آن قسمت از املاک مرحوم احمد یزدان پناه دیلمقانی که بنا به اظهار ورثه آن مرحوم و طبق اقرار نامه رسمی شماره ۴۱۸۴۹-۳۲/۱۰/۳۰ وقف بر پرورشگاه ایتام کرمان شده و عمل بوقف مورد تأیید و گواهی بهداری و اوقاف استان هشتم می‌باشد و در آمد آن بمصرف مؤسسه مزبور می‌رسد تا پایان سال ۱۳۴۰ خودداری نماید.

• تبصره ۱- هرقسمت از رقبات مذکور در فوق که علی السهم بوقفیت قطعی و رسمی درآمده و یا مقرر در فوق درآید از مالیات بر ارث و مالیات بر درآمد و مالیات املاک مزروعی مطلقاً معاف خواهد بود.

• تبصره ۲- مبالغی که تاکنون بعنوان مالیات دریافت گردیده نسبت بمیزانی که بوقفیت رسمی درآمده یا تاپان سال ۴۰ درآید قابل استرداد بمؤسسه مزبور خواهد بود.

مخبر کمیسیون قوانین دارائی – مهدی تهرانی.

رئیس – ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بماده واحده وتبصره‌های آن و کلیات آخر لایحه. خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای اظهار ملاحظات بمجلس سنا فرستاده می‌شود.

- شور اول گزارش کمیسیون دارائی راجع به نحوه مصرف کمک سال ۱۳۳۹ آمریکا به ارتش و ژاندارمری کل کشور

۱۰- شور اول گزارش کمیسیون دارائی راجع به نحوه مصرف کمک سال ۱۳۳۹ آمریکا به ارتش و ژاندارمری کل کشور

رئیس – شور اول گزارش مربوط به نحوه مصرف کمک سال ۳۹ آمریکا به ارتش و ژاندمری کل کشور مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۱۳۴۳/۴/۱ با حضور آقای قوام صدری تصویبنامه شماره ۲۵۶۷/۴-۱۳۴۰/۴/۱۵ راجع به نحوه مصرف کمک سال ۳۹ آمریکا به ارتش و ژاندارمری کل کشور را که طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ بضمیمه لایحه شماره ۳۲۹۶۱-۱۳۴۲/۱۰/۹ بمجلس شورای ملی تقدیم و بشماره ۶/۲۷۹ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود حدود مبلغ دو هزار میلیون ریال وجوه کمکهای آمریکا به ارتش و ژاندارمری را برطبق مقاوله نامه‌های متبادله فیما بین دولتین ایران و آمریکا و موافقتنامه هائیکه در هر مورد به امضای وزارت دارائی و رئیس هیئت عملیات اقتصادی آمریکا در ایران رسیده است به ارتش و ژاندارمری پرداخت نماید.

• تبصره – مصرف وجوه کمکهای مورد بحث که جزء وجوه اختصاصی است از مقررات دوره عمل سالی مالی مستثنی می‌باشد.

مخبر کمیسیون دارائی – مهدی تهرانی.

گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه بمجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه با حضور آقایان معاونین وزارت امور خارجه و وزارت دارائی لایحه دولت راجع به نحون مصرف کمک سال ۳۹ آمریکا و ارتش و ژاندارمری کل کشور را مطرح و مورد رسیدگی قرار داد و ماده واحده مصوب کمیسیون دارائی را عیناً تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه – مافی.

رئیس – کلیات لایحه مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است اظهاری نشد) برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط فرستاده می‌شود.

- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به مرکز تربیت معلم حرفه‌ای

۱۱- شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به مرکز تربیت معلم حرفه‌ای

رئیس – شور اول گزارش مربوط به مرکز تربیت معلم حرفه‌ای مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ بمجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ در جلسه ۳۰ خرداد ماه ۱۳۴۳ با حضور نماینده دولت لایحه شماره ۱۲۵۲۶-۴۲/۱۰/۵ راجع به مرکز تربیت معلم حرفه‌ای را که بشماره ۳۵۸ چاپ شده است مطرح و پس از اصلاحاتی که در مواد آن بعمل آورد به تصویب رسانید. اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌شود.

ماده ۱- بمنظور تسریع و تسهیل در امر تعلیم و تربیت هنر جویان مرکز تربیت معلم حرفه‌ای بهبهانی و آموزشگاه حرفه‌ای بهبهانی طبق موافقتنامه خاص سه جانبه بین وزارت فرهنگ و سازمان بین المللی کار و دولت فرانسه اداره می‌شوند امور مالی این دو مؤسسه تحت نظر هیئتی بنام امناء اداره خواهد شد.

ماده ۲- هیئت امناء مرکب از سه نفر بشرح زیر خواهد بود.

۱- رئیس ایرانی مرکز تربیت معلم حرفه‌ای و آموزشگاه بهبهانی.

۲- رئیس کارشناسان خارجی مأمور در این مؤسسه.

۳- نماینده تام الاختیار وزارت دارائی.

ماده ۳- برای حسن جریان امور مؤسسات مذکور در ماده یک وزارت فرهنگ همه ساله اعتباری متناسب با احتیاجات هر یک از این دو مؤسسه تحت عنوان کمک اختصاصی در حدود اعتبار بودجه مورد عمل وزارت فرهنگ ضمن بودجه تفصیلی سالانه خود منظور نموده در اختیار هیئت امناء خواهد گذاشت.

مادام که بودجه هر سال بتصویب نرسیده کمک اختصاصی هر یک از این دو مؤسسه به اقساط سه ماه بمیزان سال پیش و بطور علی الحساب پرداخت و پس از تصویب بودجه واریز خواهد شد.

ماده ۴- وجوه حاصله از درآمد اختصاصی کارگاهها – آزمایشگاهها – هدایای اشخاص و مؤسسات صنعتی در حساب مخصوصی نگاهداری شده وزیر نظر هیئت امناء برای تکمیل و توسعه و تهیه لوازم و مواد اولیه مورد احتیاج مؤسسات مذکور بمصرف خواهد رسید.

مخبر کمیسیون فرهنگ – دکتر پارسای.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی بمجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه اول تیر ماه ۱۳۴۳ با حضور آقای وزیر فرهنگ لایحه شماره ۱۲۵۲۶-۴۲/۱۰/۵ دولت راجع به مرکز تربیت معلم حرفه‌ای را که بشماره ۳۵۸ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون فرهنگ را عیناً تأیید نمود. اینک گزارش آن بملجس شورای ملی تقدیم می‌شود.

مخبر کمیسیون دارایئ – تهرانی.

رئیس – کلیات لایحه مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) بورود در شور مواد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۱ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۱- بمنظور تسریع و تسهیل در امر تعلیم و تربیت هنر جویان مرکز تربیت معلم حرفه‌ای بهبهانی و آموزشگاه حرفه‌ای بهبهانی طبق موافقت نامه خاص سه جانبه بین وزارت فرهنگ و سازمان بین المللی کار و دولت فرانسه اداره می‌شود امور مالی این دو مؤسسه تحت نظر هیئتی بنام امناء اداره خواهد شد.

رئیس – نسبت بماده اول نظری نیست ؟آقای دکتر مهذب.

دکتر مهذب – خواستم توضیح بدهند وجه تسمیه آموزشگاه بهبهانی چیست؟

رئیس – آقای دکتر سام.

دکتر سام (معاون وزارت فرهنگ)- چون این مؤسسه در آن ساختمانی که آموزشگاه بهبهانی بود تأسیس شد این اسم را انتخاب کردند.

رئیس – نظر دیگری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده. ماده دوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲- هیئت امناء مرکب از سه نفر بشرح زیر خواهند بود.

۱- رئیس ایرانی مرکز تربیت معلم حرفه‌ای و آموزشگاه بهبهانی.

۲- رئیس کارشناسان خارجی مأمور در این مؤسسه

۳- نمایندگان تام الاختیار وزرات دارائی.

رئیس – آقای مهندس صائبی.

مهندس صائبی – دربند ۲ ماده ۲ نوشته شده است رئیس کارشناسان خارجی مأمور آن مؤسسه. البته چون یک قسمت کار مؤسسه با دولت فرانسه است شاید فکر شود که منظور از کارشناسان خارجی کارشناس دولت فرانسه است کارشناس مؤسسه و رئیس آنها در مجمع هیئت امناء شرکت می‌کند این را بنده با خانم دکتر پارسای صحبت کردم امکان دارد از طرف سازمانهای ملل هم کارشناسائی بفرستند بنابر این چون این بطور کلی نوشته رئیس کارشناسان خارجی معلوم نیست که کدام کارشناسی در این هیئت سه نفری باید شرکت کند بنده پیشنهادی تهیه کردم که رئیس کارشناسان دولت فرانسه در اینجا شرکت کنند.

رئیس – آقای دکتر سام.

معاون وزارت فرهنگ – اگر اجازه بفرمائید با ماده‌ای که من می‌خواهم ملاحظه بفرمائید که نظرتان تأمین خواهد شد. من عین متن ماده سوم موافقت نامه را قرائت می‌کنم اگر نظر جنابعالی تأمین شد دیگر احتیاجی به پیشنهاد ندارد.

ماده سوم – سازمان بین المللی کار و دولت فرانسه مشترکا در تأسیس و توسعه این مرکز نمونه همکاری خواهند داشت سازمان بین المللی کار ودولت فرانسه طبق شرایط مقرر بین خود بوسیله مبادله نامه کارشناسانی را برای پذیرش بدولت ایران پیشنهاد خواهند کرد این اشخاص تحت سرپرستی یکنفر کارشناس که سازمان بین المللی کار تعیین می‌کند خواهند بود و کارشناس اخیر باسمت ریاست هیئت کارشناسان مسئولیت تعلیمات را در مرکز نمونه بعهده خواهند داشت» پس نظر جنابعالی تأمین است چون معلوم است که رئیس هیئت کارشناس کیست.

رئیس – آقای مهندس صائبی نظر شما تأمین شد؟

مهندس صائبی – بلی.

رئیس – نسبت بماده ۲ نظردیگری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده سوم قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۳ – برای حسن جریان امور مؤسسات مذکور در ماده یک وزارت فرهنگ همه ساله اعتباری متناسب با احتیاجات هر یک از این دو مؤسسه تحت عنوان کمک اختصاصی در حدود اعتبار بودجه مورد عمل وزارت فرهنگ ضمن بودجه تفصیلی سالانه خود منظور نموده در اختیار هیئت امناء خواهد گذاشت. مادام که بودجه هر سال به تصویب نرسیده کمک اختصاصی هر یک از این دو مؤسسه به اقساط سه ماه بمیزان سال پیش بطور علی الحساب پرداخت و پس از تصویب بودجه واریز خواهد شد.

رئیس – آقای دکتر رهنوردی.

دکتر رهنوردی – بنده نسبت بماده ۳ مخالفم از این جهت که معمولا باید قانون خیلی روشن و صریح باشد در اینجا می‌نویسد هرساله وزارت فرهنگ تحت عنوان کمک اختصاصی در حدود اعتبار بودجه وزارت فرهنگ به این مؤسسه کمک خواهد کرد فرض بفرمائید یک وزیر فرهنگی آمد و نسبت به این مؤسسه حسن نیت نداشت یا فکر کرد این مؤسسه بدرد نمی‌خورد ونخواست باین موسسه کمک بکند ما چه تضمینی داریم که این آقای وزیر فرهنگ وادار بشود نسبت به این مؤسسه کمک بکند واین مؤسسه لنگ نباشد البته مخالفت بنده اصولی است وفکر نمی‌کنم که این ماده باید طوری نوشته بشود که هیچ وزیر فرهنگی نتواند در مورد آن نظر شخصی خودش را بکار ببندد و سلیقه شخصی را بگذارد کنار یا فرض بفرمائید یک وزیر فرهنگی باین مؤسسه خیلی علاقه داشت و خواست بیش از آنچه برای این مؤسسه معمولا باید کمک بشود نسبت به آن مؤسسه بودجه اختصاص بدهد این است که بنده فکر می‌کنم نمایندگان محترم بهتر است یک فکری بکنند که این ماده عوض بشود و بصورتی نوشته شود که وزیر فرهنگ نتواند یک موقعی خدای نکرده بودجه به این ندهد یا بودجه زیاد بدهد خیلی متشکرم.

رئیس – خانم دکتر پارسای.

خانم دکتر پارسای (مخبر کمیسیون فرهنگ)- از حسن نیت آقای دکتر رهنوردی که فکر می‌کنند یک وزیر فرهنگ ممکن است این مضیقه را در مورد این مدرسه بکار ببرد و ایشان خواستند جلوی اینکار گرفته بشود بنده خیلی متشکرم عرض کنم خدمتتان که این یک موافقت نامه‌ای است که هر وزیر فرهنگی مجبور به اجرایش است و اگر نوشته می‌شود که هر سال بودجه‌ای متناسب با آن تهیه کنند برای این است که هر سال متناسب با احتیاجاتش بودجه بیشتری بدهند نه اینکه آن کاری که هر سال میکرده و بودجه‌ای که هر سال میداده بتواند آن را هم کنار بگذارد و کمتر بدهد و بنده فکر می‌کنم این نوع فکر و توهم شامل تمام کارهای وزارت فرهنگ و وزارتخانه‌های دیگر می‌شود یک وزیری ممکن است یک روز از تعلیمات ابتدائی هم خوشش نیاید شما چه تضمینی دارید که بودجه تعلیمات ابتدائی را صد در صد در اختیار تعلیمات ابتدایی بگذارد و تعلیمات متوسطه را هم همینطور بعلاوه بودجه این مؤسسه نه واقعا آن قدر زیاد است که وزارت فرهنگ خدای نکرده بتواند از آن استفاده دیگری بکند و هم اینکه این مؤسسه با آن موافقت نامه بین المللی اداره می‌شود و اقلا این تضمین را دارد و حال آنکه ادارات دیگر این تضمین را هم ندارند.

رئیس – نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده چهارم قرائت می‌شود.

ماده ۴- وجوه حاصله از درآمد اختصاصی کارگاهها – آزمایشگاهها – هدایای شخص و مؤسسات صنعتی درحساب مخصوصی نگاهداری شده و زیر نظر هیئت امناء برای تکمیل و توسعه و تهیه لوازم و مواد اولیه مورد احتیاج مؤسسات مذکور بمصرف خواهد رسید.

رئیس – نسبت بماده چهارم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) لایحه با پیشنهادات به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.

- شور اول گزارش کمیسیون کارو امور اجتماعی راجع به الحاق مواد و دوتبصره به قانون کار

۱۲- شور اول گزارش کمیسیون کارو امور اجتماعی راجع به الحاق مواد و دوتبصره به قانون کار

رئیس – شور اول گزارش مربوط به اصلاح و الحاق مواد و دو تبصره بقانون کار مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش شور اول از کمیسیون کار و امور اجتماعی بمجلس شورای ملی

کمیسیون کارو امور اجتماعی در جلسه اول تیرماه ۱۳۴۳ با حضور آقای معتمدی معاون پارلمانی وزارت کار و امور اجتماعی لایحه شماره ۲۵۹۰۱/۵-۱۳۴۲/۱۰/۱۷ دولت راجع به اصلاح والحاق مواد و دوتبصره بقانون کار را که طبق ماده واحده مصوب ۲۰ آذرماه ۱۳۴۲ بمجلس شورای ملی تقدیم و بشماره ۳۶۶ چاپ شده است را مطرح ومورد رسیدگی قرار داده و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شواری ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده – قانون کار بشرح زیر اصلاح می‌شود:

۱- تبصره زیر بماده ۶ قانون کار علاوه می‌گردد:

• تبصره ۳- در صورتیکه انطباق مقررات قانون کار با وضع کارگران بعضی از حرف و کارگاها ممکن نباشد وزارت کارو امور اجتماعی با کسب نظرات سازمان‌های کارگری وکارفرمائی و تأیید شورای عالی کار مقررات خاصی که منطبق با شرائط کار آنان باشد تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجراء خواهد گذاشت.

۲- تبصره ۲ ماده ۱۵ قانون کار بشرح زیر اصلاح می‌شود:

در صورتیکه استفاده از ایام مرخصی استحقاقی کارگری بسال بعد موکول گردد استفاده از آن در سال بعد الزامی می‌باشد. تاریخ استفاده از مرخصی دو ساله با توافق طرفین تعیین می‌گردد و در صورت عدم توافق رأی شورای کارگاه قطعی است.

۳- ماده ۲۵ قانون کار بشرح زیر اصلاح می‌شود:

سندیکا سازمانی است که بمنظور حفظ منافع حرفه‌ای و بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی بوسیله کارگران یک حرفه ویا یک کارگاه – کارفرمایان یک حرفه و یا یک صنعت و همچنین صاحبان مشاغل آزاد تشکیل می‌شود.

ائتلاف چند سندیکا تشکیل یک اتحادیه و ائتلاف چند اتحادیه تشکیل یک کنفدراسیون را می‌دهد.

۴- تبصره زیر بماده ۳۳ کار علاوه می‌گردد.

• تبصره ۲- کارفرما نمی‌تواند نماینده کارگران کارگاه را که طبق ماده ۴۴ این قانون انتخاب گردیده است و همچنین دبیر و اعضاء هیئت مدیره سندیکای کارگران را بدون موافقت قبلی و کتبی وزارت کار و امور اجتماعی از کار اخراج نماید و یا محل کار او را بنحوی که از عهده انجام وظایف قانونی خود برنیاید تغییر دهد. اخراج کاندیداهای واجد شرایط نمایندگی کارگران در مدت مقرر برای انجام انتخابات کارگاه مشمول مقررات فوق خواهد بود.

۵- تبصره زیر بماده ۴۵ قانون کار علاوه می‌شود.

منظور از اختلاف دسته جمعی مذکور دراین ماده اختلافی است که روابط بین کارگر و کارفرما را در کارگاه مختل و یا منقطع ساخته و منجر به تعطیل کارگاه (از طرف کارفرما) و یا اعتصاب (از طرف کارگران) بشود.

۶- ماده ذیل بفصل مقررات مختلفه قانون کار به عنوان ماده ۶۶ مکرر علاوه می‌گردد:

در صورتیکه در یک کارگاه و یا در یک حرفه سازمان‌های کارگری و یا کارفرمائی مذکور درماده ۲۵ بنا به تشخیص وزارت کار و امور اجتماعی حائز اکثریت باشند وزارت کار و امور اجتماعی در مواردی که ضروری تشخیص دهد وظایف و اختیارات قانونی نمایندگان کارگران و کارفرمایان را بسازمانهای کارگری و کارفرمائی مذکور تفویض نماید.

مخبر کمیسیون کارو امور اجتماعی – قراچورلو.

رئیس – کلیات ماده واحده مطرح است آقای دکتر یزدان پناه مخالفید بفرمائید.

دکتر یزدان پناه – مخالفت بنده راجع بخود این لایحه نیست بلکه بنده می‌خواستم به بینم وزارت کار درباره شرایط مشابه این موضوع که باعث شده است تبصره ۳ دراین لایحه پیش بینی شود چه تصمیمی تا بحال گرفته است آنچه که از تبصره ۳ استنباط می‌شود این است که قانون و مقرراتی که برای کار وجود دارد نمی‌تواند شامل کلیه موارد مختلف که در مورد کار ممکن است بوجود بیاید بشود بنابر این تصمیم گرفته شد که در موارد خاص تصمیماتی در حاشیه قانون کار اتخاذ بشود عین این گرفتاری در مورد سازمان بیمه‌های اجتماعی هم وجود دارد و مقررات سازمان بیمه‌های اجتماعی در مورد خیلی از کارگاهها، در مورد خیلی از کارگران و کارفرما‌ها قابل اجرا نیست بنابر این چنانچه مواردی هم وجود دارد که آن قانون نتوانند شامل بشود طبعاً اسباب زحمت برای کارگر و حتی برای کارفرما خواهد شد در مورد صنف خیاط البته خیاطهائی که فقط با یک کارگر کارگاه خودشان را اداره می‌کنند یا خبازهای فصلی، بنده مخصوصاً یک شاهد زنده را عرض می‌کنم از نظر اینکه مشکلات موجود را آقایان بیشتر بدانند و متوجه بشوند در شهسوار پاره‌ای از خبازها فصلی کار می‌کنند چون اصولا در شمال در بیشتر از فصول سال برنج می‌خورند و دو ماه یا سه ماه از تابستان را نان می‌خورند این خبازها یکی دو نفر کارگر فصلی دارند اگر قرار بشود عین مقرراتی را که برای سازمان بیمه‌های اجتماعی نسبت بکارگاههای بزرگ وجود دارد در مورد این کارگاههای کوچک هم اجرا بشود مطلقاً کار را فلج می‌کند کما اینکه الان هم منشاء یک مقدار زیادی از مشکلات شده است. بنده می‌خواهم به بینم چرا این فکر که در مورد کارگر و قانون کارشده است در مورد قانون سازمان بیمه‌های اجتماعی باتوجه باین مشکلاتی که عرض کردم نمی‌شود که هر روز بین دستگاه سازمان بیمه‌های اجتماعی و این قبیل حرفه‌ها و صنوف اختلاف وجود دارد و منشاء گرفتاری خیلی زیادی شده است بنده استدعایم این است که اگر مقرراتی در این زمینه وجود دارد دستوراجرایش را بدهند و در این مورد نامه‌ها و تلگرافاتی برای بنده رسیده است اگر مقرراتی وجود ندارد پیش بینی بشود و بنده ممکن است پیشنهاد بکنم که در مورد مشابه هم کی مقرراتی در نظر گرفته شود که سازمان بیمه‌های اجتماعی هم ملزم باشد که درنظر بگیرد.

رئیس – آقای قراچورلو.

قراچورلو (مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی)- اینطور که بنده استنباط کردم نظر جناب آقای دکتر یزدان پناه در مورد خود این تبصره نیست و می‌فرمایند که در قانون بیمه‌های اجتماعی فکری برای این کار بشود با توجه به این کار قانون بیمه‌های اجتماعی یک قانون است و قانون کار هم یک قانون بیمه‌های اجتماعی یک قانون است و قانون کار هم یک قانون و هیچ ارتباطی از نظر اینکه اگر در یک کارگاه قانون کار اجرا می‌شود حتماً می‌بایستی درباره کارگران آن کارگاه هم مقررات بیمه اجرا بشود ارتباطی ندارد بنده می‌خواستم خدمتتان توضیح بدهم که نظر جنابعالی صد در صد تأمین شده است و در لایحه دیگری که از طرف وزارت کار تقدیم شده و بتصویب کمیسیون کار هم رسیده این نظر تأمین گردیده و این لایحه تحت عنوان لایحه خبازها کارفرمایان خباز است که بشماره ۹۷۳ چاپ شده و درجلسات آینه مجلس انشاءالله در دستور قرار خواهد گرفت در تبصره ماده پنج این لایحه در کمیسیون کار اینطور تصویب شده که در مورد کارگاههای مذکور البته کارگاهها را قبلا در ماده ۵ توضیح داده که هر کارگاهیکه مدیر عامل سازمان بیمه‌های اجتماعی صلاح میداند که بیمه در مورد آنها اجرا شود این کارگاه را بشورای عالی پیشنهاد می‌دهید طبق یک مقرراتی و شورایعالی کار تصویب می‌کند، پس از تصویب شورای عالی کار بیمه درباره شان اجرا می‌شود. اشکالی که هست در مورد بعضی از اصناف اجرا شده ولی درمورد بعضی اشکال پیش آمده است که دستگاه بیمه‌های اجتماعی به اشکالاتی برخورده من جمله خبازها و خیاطهائی که میفرمائید در مورد این تبصره‌ای که عرض می‌کنم در مورد کارگاههای مذکور درماده ۵ که بیمه آنها عملا بمرحله اجرا درنیامده باشد سازمان بیمه‌های اجتماعی می‌تواند بنا به پیشنهاد مدیر عامل و تصویب شورای عالی وجهی بابت حق بیمه و خسارات صرفنظر از حق مشروع بیمه آنان با توجه بماده ۵ قانون بیمه‌های اجتماعی عمل نماید این است که این اشکال جنابعالی با این تبصره حل خواهد شد و این تبصره درموقع خود مطرح خواهد شد و نظر جنابعالی صد در صد تأمین است.

رئیس – نظر دیگری نیست ؟آقای البرزی مخالفید؟

کهزاد البرزی – در کلیات توضیح می‌دهم.

رئیس – اشکالی ندارد بفرمائید.

البرزی – عرض مینکم نبده با اصل این لایحه مخالف نیستم بلکه صد در صد موافقم و از دولت هم تشکر می‌کنم که اشکالات قانون کار را بصورت تصویبنامه در آورده و بساحت مجلس شورای ملی تقدیم داشته است اما در مدتی که قانون کار بمورد اجرا گذاشته شده یعنی قانون جدید اشکالی در حین اجرا بنظر می‌رسد که وزارت کار در دوسال قبل اقدام کرد و از نمایندگان منتخب کارگران تمام استانها دعوتی به عمل آورد و در تهران کنفرانسی تشکیل داد تا نواقصی که بنظرشان رسیده بیان بکنند بلکه وزارت کار اقدام بکند و مرتفع بکند و تا اندازه‌ای در این مورد اقدام کرد و بقیه مشکلات هم وقتی آقایان تصویب بفرمائید رفع می‌شود فقط یک مورد است که بنظر بنده و آقایان قانونگذار مبهم است و آن جمله (بهر عنوان) است که در شرح دادن وتفسیر این کلمه و فهماندن این کلمه کارفرما سوء استفاده کرده و بنحو دیگری تفسیر می‌کند و این هم مربوط بماده یک قانون کار است که بنده عین آنرا با اجازه آقایان قرائت می‌کنم و بعد در این مورد از وزارت کار تقاضا می‌کنم که در رفع این قسمت اقدامی بکند.

رئیس – آقای البرزی راجع به این لایحه صحبت بفرمائید.

البرزی – در ماده یک قانون کار است.

رئیس – ماده یک قانون کار فعلا مطرح نیست اگر فرمایشی دارید بعد بنویسید اقدام می‌شود چون ماده یک قانون کار را در اینجا نمی‌شود اصلاح کرد.

البرزی – بسیار خوب می‌نویسم، بهر صورت من از وزارت کار تقاضا می‌کنم که درباره کلمه بهر عنوان در ماده یک قانون کار توجه بفرمایند.

رئیس – نظر دیگری نیست ؟(اظهاری نشد) رأی می‌گیریم بورود در شور ماده واحده خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهادات قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد مینمائیم تبصره ۳ در ذیل ماده ۳۳ بقانون کار اضافه شود:

در صورتیکه کارفرما شکایتی ا ز افراد مذکور در تبصره ۲ بوزارت کار و امور اجتماعی تسلیم نماید وزارتخانه مذکور مکلف است در ظرف یکهفته بموضوع رسیدگی و تصمیم مقتضی اتخاذ نمایند.

عزت الله اوزار – عباس روستا.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌کنم تبصره ۳ ماده واحده لایحه شماره ۲۵۹۰۱/۵ کمیسیون کار و امور اجتماعی بشرح ذیل اصلاح شود:

• تبصره ۳- در صورتیکه انطباق مقررات قانون کار با وضع کارگران بعضی حرف و کارگاهها ممکن نباشد وزارت کار و امور اجتماعی با کسب نظرات سازمانهای کارگری و کارفرمائی و تأیید شواریعالی کارمقرراتی که منطبق با شرایط کار آنان باشد تهیه و پس از تصویب کمیسیون کار مجلسین بموقع اجرا خواهد گذاشت. رضا مجد

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید کلمه کاندیداها مذکور در سطر پنجم تبصره ۲ لایحه وزارت کار بداوطلبان اصلاح شود.

دکتر یزدان پناه.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم: درماده ۶۶ مکرر قانون کار سطر سوم پس از جمله وزارت کار و امور اجتماعی کلمه (می‌تواند) اضافه شود.

قراچورلو.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم تبصره ۲ ماده ۱۵ قانون کار بشرح زیر اصلاح شود:

• تبصره ۲- در صورتیکه استفاده از ایام مرخصی استحقاقی کارگر بسال بعد موکول گردد استفاده از آن در سال بعد الزامی می‌باشد. تاریخ استفاده از مرخصی با تراضی طرفین تعیین می‌شود و در صورت عدم توافق رأی شورای کارگاه قاطع است.

قراچورلو.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

در مورد لایحه اصلاح و الحاق مواد و تبصره هائی بقانون کار این جانب پیشنهاد زیر را می‌نماید:

۱- بند ۲ ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود:

استفاده کارگر از تمام ایام مرخصی استحقاقی در هر سال الزامی است در صورتیکه از آن استفاده ننماید اگر طبق تقاضای کارفرما باشد در برابر دستمزد ایام مرخصی استحقاقی یکساله باید با و پرداخت شود در غیر این صورت فقط استفاده از مرخصی استحقاقی یکساله در سال بعد الزامی می‌باشد. تاریخ استفاده از آن با توافق طرفین تعیین می‌گردد و در صورت عدم توافق رأی شورای کارگاه قطعی است.

مهندس حسن صائبی.

مقام معظم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌شود کلمه بهر عنوان از ماده یک قانون کار حذف شود.

البرزی.

مقام معظم مجلس شورای ملی

محترماً پیشنهاد می‌شود در سطر دوم تبصره ۲ از ماده ۱۵ بعد از مرخصی استحقاقی کارگر بجای سال بعد موکول گردد استفاده از آن سال بعد الزامی می‌باشد. نوشته شود بعد از دو سال الزامی است.

البرزی.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصره ۳ به ماده ۳۳ قانون کار علاوه شود:

• تبصره ۳- توقیف وبازداشت نمایندگان کارگران و همچنین دبیر و اعضای هیأت مدیره سندیکاهای کارگران از طرف مقامات انتظامی در صورتیکه علت توقیف مربوط به امور کار و کارگری باشد بایستی با موافقت قبلی و کتبی وزارت کار و امور اجتماعی بوده باشد. سید علی صائب

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نمایم تبصره ۴ بماده ۳۳ قانون کار اضافه شود:

• تبصره ۴ – کار فرما نمی‌تواند هیچ گونه تعهدی از نماینده کارگر ویا داوطلب نمایندگی دریافت دارد و تعهداتی که بهر عنوان تا بحال از نمایندگان کارگران دریافت شده ملغی الاثر می‌باشد.

سید علی صائب.

مقام معظم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید تبصره زیر بماده واحده اضافه شود.

• تبصره – دولت موظف است ظرف مدت شش ماه قانون کار و بیمه‌های اجتماعی را که تا بحال بصورت آزمایش اجرا می گردیده بصورت لایحه قطعی به مجلسین تقدیم دارد.

سید علی صائب.

رئیس – لایحه و پیشنهاداتت برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط فرستاده می‌شود.

- بیانات بعد از دستور آقای دکتر یزدان پناه

۱۳- بیانات بعد از دستور آقای دکتر یزدان پناه

رئیس – آقای دکتر یزدان پناه بعنوان بعد از دستور صحبت می‌کنند.

دکتر یزدان پناه – گو اینکه بودجه سال ۴۲ تصویب شد و کاری است تمام شده وبحث درباره این بودجه اصلا محملی ندارد ولی چون آقای دکتر مبین که متأسفانه تشریف ندارد یک مطالبی فرمودند راجع به تبصره‌های بودجه سال ۴۲ که چون بودجه آن سال گذشته است و تصویب شده است از نظر رفع ابهام و ضبط در صورت مجلس مطالبی لازم است عرض کنم. راجع باین که چرا این تبصره‌ها دربودجه سال ۴۱ و ۴۲ نقل شده است آقایان میدانند حتی الامکان بودجه‌ای که بتصویب مجلس دوره ۲۱ می‌رسد باید یک بودجه کاملی باشد، موقعیکه بودجه سال ۴۱ مطرح بود بحث کرده‌ایم بطور خلاصه عرض می‌کنم یکی ازگرفتاریهای آقایان نمایندگان محترم همیشه این بوده است که یک راهی پیدا شود برای این تصویب نامه هائی که دوره عملش تمام شده که این‌ها تحت یک فرمولی تقدیم مجلس بشود که وقت مجلس هم برای کارهای انجام شده تلف نشود (صحیح است) عرض می‌کنم عملی که کمیسیون بودجه کرده است در حقیقت تأیید نظر نمایندگان محترم بود که متأسفانه مورد تخطئه و انتقاد دوست عزیزم جناب آقای دکتر مبین واقع شد که چرا ما آمده‌ایم این تصویبنامه‌های بودجه‌ای را ضمن بودجه یکسال منظور کردیم و چرا نیامدیم دانه دانه تقدیم مجلس بکنیم، تصویبنامه هائی که ایشان اشاره کردند بنده همه را دیدم یک ایرادی داشته که چرا بعضی ازین تصویبنامه‌ها اجرایش بعد از ۱۴ مهر است البته طبق ماده واحده تصویبنامه هائی که قبل از ۱۴ مهر بتصویب هیأت دولت رسیده باشد قید شده و کلیه این تصویبنامه‌ها قبل از ۱۴ مهر بتصویب هیأت دولت رسیده بنابر این، این ایراد ایشان مطلقاً وارد نیست. به یک قسمت دیگر از همین تصویبنامه‌ها اشاره کردند تصویبنامه هائی است که مربوط به بودجه تفصیلی است که می‌گویند بوزارتخانه‌ها اجازه داده می‌شود مثلا به ژاندارمری اجازه داده می‌شود که از ماده فلان بودجه تفصیلی خود بردارند و به فلان ماده انتقال دهند این تصویبنامه هائی است که حتماً بایستی در بودجه‌ها باشد و آقای دکتر مبین صرفاً ایرادی که دارند اینستکه چرا در بودجه گذاشته‌اند یک ایراد دیگر ایشان ظاهراً مربوط بوده است بیک تصویبنامه‌ای راجع به هزینه پذیرایی معاونین استانداریها که گویا موضوع در کمیسیون کشور مطرح بوده است و ایشان نظرشان این بوده است که لازم بوده بصورت ماده واحده تقدیم مجلس بشود اصولا فلسفه اینکه لوایحی که در در دستور هست ۴۸ ساعت قبل بین نمایندگان طبع و توزیع می‌شود برای اینست که هر نماینده‌ای موظف است این لایحه را بخواند ماده واحده یا تبصره‌های آنرا بخواند و اگر یک ایرادی داشته باشد بیاید و نظریات خودش را بگوید و در مجلس عنوان کند متأسفانه باید عرض کنم که ایشان این کار را انجام ندادند و بعد از آنکه بودجه بتصویب مجلس رسیده است تشریف آوردند اینجا وگفتند که چرا این تصویب نامه بصورت ماده واحده تقدیم مجلس نشده بود ندارند بنده دیگر بحث زیادی را لازم نمیدانم جز اینکه هیچکدام وارد نبوده کمیسیون نهایت کوشش و سعی را کرد که بودجه‌ای که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود یک بودجه کاملی باشد و کلیه تصویب نامه‌های بودجه‌ای در آن گنجانیده بشود تمام ارقام و اقلام آن اعم از درآمد و هزینه بررسی بشود و خوشبختانه این کار هم بنحو احسن انجام شد امیدوارم که مورد توجه مجلس شورای ملی شورای ملی هم واقع شود.

- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه

۱۴- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه

رئیس – دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

۱- گزارش شور اول از کمیسیون‌های نظام – دارائی – اقتصاد – استخدام راجع به بازرگانی شدن تسلیحات ارتش. شماره چاپ ۹۷۰.

۲- گزارش شور اول از کمیسیون‌های کار و امور اجتماعی – دارائی راجع به بدهی کارفرمایان خباز تهران و حومه و شهرستان‌های کرج و شهر ری و شمیرانات بابت حق بیمه کارگران تا آخر شهریور ماه ۱۳۴۱. شماره چاپ ۹۷۳.

۳- گزارش شور اول از کمیسیون‌های استخدام – بودجه – امور خارجه راجع به اجازه استخدام ۵ نفر گوینده زبان عربی و اردو. شماره چاپ ۹۶۹.

۴- گزارش شور دوم از کمیسیون‌های اقتصاد – بهداری – دارائی راجع به معافیت پنج صندوق محتوی میز و صندلی فلزی ولوازم مخصوص آزمایشگاهی بنگاه پاستور از حقوق و عوارض گمرکی. شماره چاپ ۹۷۲.

۵- گزارش شور دوم از کمیسیون‌های اقتصاد – امور خارجه – دارائی راجع به معافیت مأمورین سیاسی کشورهای خارجی مقیم ایران از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی. شماره چاپ ۹۷۱.

رئیس – جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۸:۱/۲ صبح روز سه شنبه خواهد بود.

(جلسه مقارن ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی.