مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ بهمن ۱۳۳۷ نشست ۲۶۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۷
سال چهاردهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۲۶۴
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سهشنبه هفتم بهمنماه ۱۳۳۷
فهرست مطالب:
۱- طرح صورت مجلس
۲- قرائت گزارش کمیسیون نظام راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندس و متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش
۳- اعلام تصویب صورت مجلس
۴-طرح و تصویب یک فوریت واصل گزارش کمیسیون نظام راجع به استخدام دوازده نفر مهندس و متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش
۵- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به سازمان مؤسسه رازی و ارسال به مجلس سنا
۶- طرح گزارش کمیسیون قوانین دارایی راجع به تشکیل بانک تجارت خارجی ایران و تصویب فوریت و اصل آن و ارسال به مجلس سنا
۷- تعیین دستور و موقع جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و پنجاه دقیقه پیشازظهر به ریاست آقای عماد تربتی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
۱- طرح صورت مجلس
نایب رئیس- صورت اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه آقایان: فرود- اخوان- مسعودی- برومند- محمودی- امید سالار- مرتضی حکمت- مهندس جفرودی- خلعتبری- بهادری- مهندس بهبودی- مهندس ظفر- نصیری- مهندس دهستانی- شادمان- اورنگ- فولادوند- سنندجی- امامی خویی- قراگزلو- سعیدی- بوربور- عرب شیبانی- تربتی- مهندس فیروز.
غایبین بی‌اجازه- آقایان: دکتر طاهری کورس- اریه- دکتر فریدون افشار- قرشی- دکتر اصلان افشار.
دیرآمدگان و زودرفتگان بااجازه- آقایان: بزرگنیا- صرافزاده- دکتر سعید حکمت- موسوی- مهندس فروهر- اکبر- جلیلی- صادق بوشهری- مهدوی- صفاری- دهقان- دولتآبادی- دکتر سیدامامی- تیمور تاش- دکتر اسفندیاری- ثقهالاسلامی.
نایب رئیس- اعتراضی نسبت به صورت جلسه نیست؟ (اظهاری نشد) چون عده کافی نیست بعد از حصول اکثریت تصویب صورت جلسه اعلام می‌شود.
۲- قرائت گزارش کمیسیون نظام راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندس و متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش
نایب رئیس- شور اول لایحه دولت راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندسین و متخصصین برای تسلیحات ارتش مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی کمیسیون نظام لایحه شماره ۱۸۰۷۹ دولت راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندس متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش را با حضور آقای معاون وزارت جنگ مورد رسیدگی قرارداده و پس از مذاکرات لازم با اصلاحاتی تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
ماده واحده- به وزارت جنگ اجازه داده می‌شود و از ده نفر مهندس و متخصص آلمانی از اتباع آلمانغربی برای مدت دو سال جهت خدمت در کارخانهجات اداره تسلیحات ارتش استخدام و حقوق و مزایای ارزی و ریالی و هزینه مسافرت آنان با ایران نسبت به سال ۱۳۳۷ از محل صرفهجوییهای بودجه سال ۱۳۳۷ وزارت جنگ قابل پرداخت خواهد بود و برای بقیه مدت اعتبار لازم در بودجه سالهای بعد منظور خواهد شد.
تبصره۱- مبنای حقوق و مزایای مهندسین و متخصصین مزبور به شرح صورت ضمیمه میباشد و منحصراً شصت درصد حقوق آنان قابل پرداخت به مارک بوده و بقیه به ریال پرداخت خواهد شد.
تبصره۲- کلیه مهندسین و متخصصین منظور از مالیات بر درآمد حقوق و مزایای دریافتی معاف میباشند.
تبصره۳- در صورت احتیاج وزارت جنگ میتواند قرارداد استخدام دوازده نفر مستخدمین منظور را برای دو سال دیگر تمدید نماید.
تبصره۴- کلیه ۱۲ نفر مستخدمین نام برده بالا از یک ماه مرخصی با حقوق و مزایا استفاده خواهند نمود.
تبصره۵- هزینههای بر آوردی ردیفهای یک و دو صورت ضمیمه فقط برای یک مرتبه قبل پرداخت خواهد بود.
تبصره۶- سایر شرایط استخدامی مهندسین فوق طبق قانون کنترات مستخدمین خارجی مصوب ۲۳ عقرب ۱۳۰۱ شمسی میباشد.
گزارش از کمیسیون بودجه
به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه با حضور آقایان معاونین وزارتخانههای دارایی و جنگ با لایحه دولت راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندس و متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش رسیدگی و خبر کمیسیون نظام را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
گزارش کمیسیون امورخارجه به مجلس شورای ملی کمیسیون امورخارجه لایحه شماره ۱۸۰۷۹ دولت راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندس و متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش را با حضور آقای معاون وزارت امورخارجه مورد رسیدگی قرارداده خبر کمیسیون نظام را تأیید و تصویب نمود و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
گزارش از کمیسیون امور استخدام
به مجلس شورای ملی
کمیسیون امور استخدام با حضور آقای معاون وزارت جنگ لایحه راجع به استخدام ۱۲ نفر مهندس و متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش را مورد رسیدگی قرارداده و پس از مذاکرات لازم خبر کمیسیون نظام را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
۳- اعلام تصویب صورت مجلس
نایب رئیس- چون اکثریت حاصل شده تصویب صورت مجلس اعلام می‌شود.
۴- طرح و تصویب یک فوریت واصل گزارش کمیسیون نظام راجع به استخدام دوازده نفر مهندس و متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش
نایب رئیس- لایحه استخدام دوازده نفر مهندس برای اداره تسلیحات ارتش دو شوروی است و شور اول آن مطرح است ولی پانزده نفر از آقایان تقاضا کردهاند که یک فوریت آن مطرح شود درخواست فوریت قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل خوانده شد)
ریاست معظم مجلس شورای مالی
امضاکنندگان زیر تقاضا داریم لایحه مربوط به استخدام دوازده نفر مهندس متخصص آلمانی برای اداره تسلیحات ارتش بقید یک فوریت مطرح شود. دولتآبادی- دکتر امیر نیرومند- دشتی- خرازی- توماج- دکتر دادفر- پناهی- دکتر مشیر فاطمی- بزرگنیا- مهندس اردبیلی- هدی- بوربور- سعیدی- صارمی.
نایب رئیس- با فوریت این لایحه مخالفی نیست؟ (اظهاری نشد) چون مخالفی نیست لذا رأی میگیریم به فوریت لایحه آقایانی که با فوریت موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات لایحه مطرح است آقای خرازی مخالفید بفرمایید. (خرازی- بلی بنده یک تذکراتی دارم)
خرازی- عرض کنم آقایان همکاران محترم بنده مسبوق هستند که بنده همیشه یک نظریات کلی و اساسی راجع به استخدام خارجهها داشته و دارم و آن این است که ما باید حتیالمقدور سعی بکنیم که رفع نیاز بکنیم از وجود خارجیها در دستگاههایمان اعم از دستگاه دولتی و حتی دستگاههای فنی (صحیح است) و از طرفی سعی بشود که این اشخاص که استخدام میشوند اینها در رشته و حرفهای که مدعی هستند در آن رشته و حرفه متخصص باشند (صحیح است) بنده این را اطمینان دارم که وزارت جنگ در این قسمت نهایت دقت و سعی را به کار برده است این استخدام اگر برای دو سال بود بنده این تذکرات را نمیدادم ولی در یکی از تبصرهها قید شدهاست که وزارت جنگ میتواند این مستخدمین را در صورت احتیاج برای مدت دو سال دیگر به خدمتشان ادامه بدهد یعنی می‌شود چهار سال وقتی هم که مجلس تصویب بکند و اجازه بدهد به وزارت جنگ که این ۱۲ نفر متخصص را برای دو سال دیگر استخدامشان را تمدید بکنند چنانچه لازم باشد تمدید بکنند اداره تسلیحات ارتش یکی از بهترین ادارات ارتش است که اسباب فخر و مباهات ما است که در اینجا مسلسلهای سنگین و سبک و تفنگهای برنو و سایر قسمتهای احتیاجی ما را تهیه میکنند و علاوهبر اینکه یک عده کارگر در آنجا مشغول میشوند در این قسمت هم از احتیاجات ارزی ما میکاهند چون خودش یکی از بزرگترین نکات اقتصادی است که ما سعی بکنیم که احتیاجات خودمان را در داخله کشور تهیه بکنیم و از ورود مصنوعات و محصولاتی که در داخل کشور تهیه می‌شود بی‌نیاز بشویم ولی حالا که چهار سال استخدام میکنید مخصوصاً بنده از تیمسار سرلشکر زاهدی معاون محترم وزارت جنگ که کمال ارادت را به ایشان دارم تقاضا دارم که این نکته را تذکر بدهند که در قراردادی که با متخصصین و مهندسین آلمانی منعقد میکنند یکی از موادش این باشد که ایرانیهایی که زیر دست آنها کار میکنند اینها را تربیت بکنند و انشاءالله اگر مجلس این لایحه را تصویب کرد در چهار سال دیگر ما به وجود این خارجیها احتیاجی نداشته باشیم. (انشاءالله)
نایب رئیس- چون در کلیات دیگر اظهار نظری نشدهاست لذا رأی میگیریم به ورود در ماده واحده. آقایانی که با ورود در ماده واحده موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) چون نسبت به ماده واحده اظهار نظری نشدهاست لذا رأی میگیریم به ماده واحده و تبصرههایش آقایانی که با ماده واحده و تبصرههای آن موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات آخر مطرح است چون اظهار نظری نسبت به کلیات آخر نشدهاست لذا رأی میگیریم به مجموع لایحه آقایانی که با مجموع ماده موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۵- شور دوم و تصویب گزارش کمیسیون کشاورزی راجع به سازمان مؤسسه رازی و ارسال به مجلس سنا
نایب رئیس- شور دوم لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به مؤسسه سرمسازی رازی مطرح است گزارش کمیسیون‌ها قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی کمیسیون کشاورزی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به سازمان مؤسسه سرم و واکسنسازی رازی را با حضور آقای وزیر کشاورزی و آقای معاون وزارت دارایی برای شور دوم مورد رسیدگی قرارداده و با توجه به پیشنهادات واصله خبر شور اول را با اصلاحاتی تصویب و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
ماده ۱- مؤسسه رازی حصارک و شعبات آن در شهرستانها به منظور تهیه مایهها و سرمها و سایر مواد مفید از نظر زیستشناسی و برای تشخیص بیماریها واگیر دام زیر نظر وزارت کشاورزی به وسیله یک شورای عالی مرکب از اشخاص زیر و یک نفر رئیس کل اداره خواهد شد.
۱- وزیر کشاورزی
۲ -معاون وزارت کشاورزی
۳ -معاون وزارت دارایی
۴- معاون وزارت بهداری
۵- سرپرست یا رئیس اداره کل دامپزشکی
۶ -رئیس بنگاه پاستور ایران
۷ - رئیس دانشکده دامپزشکی
۸- رئیس اداره امور دوآب ارتش
۹- سه نفر دیگر از اشخاص ذیصلاحیت که به توسط اعضای فوقالذکر برای مدت سه سال انتخاب خواهند شد و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.
رئیس کل مؤسسه رازی در جلسات شورا بدون حق رأی شرکت خواهند داشت.
تبصره۱- امور مهمه فنی و رئوس مسائل مالی و اداری مؤسسه رازی با تصویب شورای عالی انجام میگیرد و شورا در تهیه و تدوین بودجه مؤسسه و اجرای آن نظارت خواهد کرد وزیر کشاورزی و در غیاب وزیر کشاورزی معاون وزارت کشاورزی عهدهدار ریاست شور ایعالی خواهد بود.
تبصره ۲- رئیس کل مؤسسه رازی با پیشنهاد شورای عالی و تصویب وزیر کشاورزی از بین دکتر ان دامپزشک متخصص در فنون میکروبشناسی و سرم و واکسنسازی انتخاب می‌شود.
ماده ۲- بودجه مؤسسه رازی و شعبات آن در حدود اعتباری که در بودجه کل کشور منظور میگردد تنظیم و بعد از تصویب شورای عالی به وسیله وزارت کشاورزی به وزارت دارایی ارسال و بعد از موافقت وزارت دارایی به موقع اجرا گذاشته خواهد شد وزارت دارایی موظف است اعتبار مصوب منظور در بودجه کل کشور را با اقساط چهارگانه در اختیار مؤسسه بگذارد مؤسسه میتواند در نقل و انتقال اعتبارات منظور در بودجه جزء که به طریق بالا تصویب می‌شود با موافقت شورایعالی از مادهای به ماده دیگر نقل و انتقال دهد.
تبصره- درآمد حاصله از پلمپ کردن پوست طبق تعرفه قانون متمم بودجه سال ۱۳۲۲ برای خرید سیم و سرب و لوازم آزمایشگاههای دامپزشکی اختصاص دارد کماکان علاوه بر اعتبار مندرج در ماده فوق در اختیار مؤسسه رازی گذارده شده و مازاد درآمد مزبور پس از خرید سیم و سرب و لوازم مربوطه به مصرف توسعه و تکمیل مؤسسه رازی و شعبات آن خواهد رسید.
ماده ۳- مؤسسه رازی کلیه سرمها و واکسنهای مورد احتیاج وزارتکشاورزی را تهیه و برای توزیع و مصرف مجانی بین کشاورزان و دامداران در اختیار وزارت کشاورزی میگذارد به علاوه مؤسسه رازی مجاز است داروهای شیمیایی ضد بیماریهای انگلی دام و همچنین واکسن و سرمهای مورد نیاز سازمانهای بهداشتی و ملی و دولتی را ساخته و به بهای تمام شده و سود عادلانهای که به تصویب شورایعالی خواهد رسید به فروش برساند و وجوه حاصله از این بابت را پس از وضع هزینه ساختن مادی که به فروش میرسد به صرف توسعه و تکمیل مؤسسه رازی برساند.
تبصره ۱- مؤسسه رازی در هر مورد میتواند بااجازه و تصویب شورای عالی مایحتاج خود را مستقیم و بدون رعایت اصول مناقصه به کمترین قیمت ممکنه خریداری نماید.
تبصره ۲- وجوه حاصله از صرفهجویی هر سال به سال بعد منتقل و مخصوص توسعه مؤسسه رازی خواهد بود.
ماده ۴- نظر به وضع خاصی که سازمان مؤسسه رازی و شعب آن دارد و نوع کار آن با ساعت کار اداری مطابقت نمیکند شورایعالی آییننامه مخصوصی جهت هزینه عمومی مؤسسه و پرداخت فوق‌العاده مخصوص به نام فوق‌العاده مؤسسه رازی برای هر طبقه از کارکنان مؤسسه وضع و تصویب خواهد نمود و این فوق‌العاده از بودجه پرسنلی و درآمدهای مؤسسه قابل پرداخت می‌شود.
ماده ۵- رئیس حسابداری مؤسسه رازی از طرف وزارت دارایی با موافقت وزارت کشاورزی تعیین خواهد شد.
تبصره- رئیس حسابداری زیر نظر مستقیم رئیس کل بنگاه رازی انجام وظیفه خواهد نمود.
ماده ۶- برای تکمیل اعضای فنی و رفع نیازمندی از کارشناسان خارجی مؤسسه میتواند از بین کارمندان فنی که حداقل شش سال در مؤسسه رازی سابقه خدمت داشته باشند هر سال یک تا سه نفر را بنا بر پیشنهاد شورایعالی و تصویب هیئت دولت برای تکمیل تحصیلات به خارجه اعزام دارد حقوق و مزایا و فوق‌العاده قانونی این قبیل مأمورین در مدت تحصیل بارز قابل پرداخت میباشد.
ماده ۷- وزارت دارایی و وزارت کشاورزی مأمور اجرای این قانون هستند.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۵ آذر ماه ۱۳۳۷ با حضور آقای معاون وزارت کشاورزی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به سازمان مؤسسه سرم و واکسنسازی را مورد شور و رسیدگی قرار داده خبر کمیسیون کشاورزی را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
گزارش از کمیسیون امور استخدام با حضور آقای وزیر کشاورزی لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به سازمان مؤسسه سرم و واکسنسازی رازی را برای شور دوم رسیدگی و خبر کمیسیون کشاورزی را عیناً مورد تصویب قرارداد اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
نایب رئیس- ماده اول مطرح است مخالفی نیست؟ (رامبد- بنده مخالفم) بفرمایید.
رامبد- بنده میخواهم از ماده اول استفاده کنم و در کلیات صحبت کنم.
نایب رئیس- به عنوان مخالف میتوانید صحبت کنید بفرمایید.
رامبد- بنده به طور اختصار جلب توجه همکاران معظم خودم را میکنم به یک موضوع اساسی که چند بار در پشت این تریبون به حضور آقایان عرض کردم و استدعا میکنم که روی مطالعه در لوایح پیدرپی وزارت کشاورزی این امر را خود آقایان تحقیق بفرمایند و به عرایض بنده معتقد بشوند آن نحوه اجرای امور مالی وزارت کشاورزی است (یکی از نمایندگان- امور فنی هم هست) لوایح بسیار ظاهر پسند به مجلس شورای ملی میآید ولی برای اینکه بهتر توجه بفرمایید مالا چه اغتشاش و بی‌ترتیبی در امور مالی مملکت اینگونه لوایح بوجود میآورد تبصره یک ماده سوم و همچنین ماده چهار و ماده ۵ و تبصرههای ماده پنج وشش را بخوانید و آن اختیارات بی‌حساب بدون هیچگونه سانگسیونی در خرج این مؤسسات را ملاحظه بفرمایید (صحیح است) یکی از اصول مملکتداری به وجودآوردن هماهنگی بین سازمانهای مختلف است ماالساعه در این مملکت مأمورین عالی رتبهای داریم که حداکثر حقوقشان ۶۰۰ تومان است مرئوسین این مأموران با انتقال به سازمانهای دیگر میگیرند شانزدهم۰۰ تومان مرئوسین دیگر آنها که از هر دوتای این طبقه عقبترند اتومبیل هم دارند و میگیرند ۲۶۰۰ تومان میدانید آقایان این وضع نتیجه چیست نتیجه این گونه لوایحی است که هر سازمانی در امر مالی خودش سعی میکند خودش را از وزارت دارایی مالاً و عملاً منفک بکند یعنی یک تبعیضی قایل بشود بنده یک جمله را میخواهم استدعا بکنم که توجه بفرمایید مؤسسه رازی یعنی سازمان وابسته به وزارت کشاورزی در هر موردی میتواند با اجازه و تصویب شورای عالی یعنی انتخاب شوندگان از طرف وزیر کشاورزی مایحتاج خود را مستقیم بدون رعایت اصول مناقصه خریداری کند که به کمترین قیمت ممکنه که البته تعارف است ولیکن بنده میخواهم ببینم که این اعضای شورای مالی کیستند و چه امتیازی به این آقای معاون نخستوزیر دارند که ایشان اگر خواست یک مداد بخرد باید اصول مناقصه را رعایت بکند ولی برای خریدن تمام اشیاء او کس که به چشم میبینیم سازمانهای وابسته به وزارت کشاورزی نباید اصول مناقصه را رعایت بکنند؟ اینجا میگوید نظر به وضع خاص بنده معنای وضع خاص را نفهمیدم یک موقع اصطلاح بود که موقعیت باری که است حالا مینویسند نظر به وضع خاصی که سازمان رازی و شعب آن دارد حالا یک مقدمات دیگری که مورد احتیاج نیست جهت هزینههای عمومی نوشته و پرداخت فوق‌العاده مخصوص به نام فوق‌العاده مؤسسه رازی برای هر طبقه از کارکنان مؤسسه وضع و تصویب خواهد نمود و این فوق‌العاده از بودجههای پرسنلی و درآمدهای مؤسسه قابل پرداخت خواهد بود جناب آقای وزیر راه اینجا تشریف دارند بنده نمیدانم که وضع خاص مؤسسه رازی مهمتر است یا اینکه اگر جاده شمال و جنوب مملکت قطع شد و خواستند فوراً ارتباط جنوب و شمال مملکت را برقرار کنند برای ایشان هزار و یک ماده هست که محدودیتهای مالی برای ایشان تعیین شده باید آن امور را رعایت بکنند و بیست تومان اضافه حقوق به یک سری مهندس که ممکن است کاگر در بیرون کار بکند ده هزار تومان حقوق میگیرد نمیتوانند بدهند ولی نظر به وضع خاص مؤسسه رازی ایشان میتوانند که هر گونه فوقالعادهای که خواستند پرداخت بکنند مخارج داخلی کافی نیست یک کمی گردش در اروپا هم برایش لازم است در ماده ۶ مینویسند برای تکمیل اعضای فنی و رفع نیازمندی از کارشناسان خارجی (جملات دلپذیر و ظاهرفریبی) بنابر پیشنهاد شورایعالی یعنی همانها که خودشان انتخاب کردهاند برای تکمیل تحصیلات عدهای را به خارج اعزام خواهند داشت (احسنت) رئیس حسابداری یک مردی است وزارت دارایی و وزیرش مورد اعتماد مجلس و کارمندان وزارت دارایی تا موقعی که بهشان اتهامی ثابت نشدهاست مورد اعتماد دولت هستند چه لزومیدارد که موافقت وزیر کشاورزی در انتخاب رئیس حسابداری اجباری باشد؟ یعنی هرکس حق ما را میدهد بیاید و بقیهاش را آقایان بهتر میدانند رئیس حسابداری انتخابش کافی نیست که با نظر وزیر کشاورزی باشد اضافه شده که زیر نظر مستقیم رئیس بنگاه رازی انجام وظیفه خواهد نمود بنده عرایضم را خیلی به اختصار به عرضتان رسانیدم نظارت در خرج و دخل مملکت و انتظار ملت برای رسیدگی آن با این مالیاتهایی که آقایان وضع وصولش را بهتر واقف هستند با شماست بینید اگر صلاح است جوجو بدین ترتیب از مردم بگیرند و یک مرتبه با این لوایح شکلی پرداخت بکنند بنده تسلیم نظر آقایان بدین هستم اگر فکر میفرمایید که قسمتهای فنی لایحه بسیار خوب است تصویب بشود و قسمتهای مالی در لوایح و موارد دیگر تکلیف آن معلوم شده احتیاج نیست که برای هر سازمان دو نفری ما یک قوانین خاصی وضع بکنیم.
نایب رئیس- آقای صدرزاده موافق ماده اول هستند؟ (صدرزاده- بنده مخالفم) آقای مهندس اردبیلی موافقید بفرمایید.
مهندس اردبیلی- همکار عزیزم جناب آقای رامبد راجع به سازمانهای کشاورزی صحبتهایی فرمودند ولی مثل اینکه از سازمان سرمسازی رازی یکقدری خبر ندارند این سازمان یک سازمان بینالمللی است (دکتر امین- صحیح است بسیار سازمان خوبی است) امروز واکسنهای دامی و انسانی تهیه میکند و واقعاً ما را بی‌نیاز کرده از ورود واکسن دیفتری و کزاز و شابن حیوانی که مهمترین رقم واردات ایران را تشکیل میداد امروز این مؤسسه رازی است که توانسته است جلوی دیفتری بچهها را بگیرد و صادرات عمدهای هم از سرم حیوانی و انسانی به خارج فراهم کند و اینکه فرمودید چرا قسمت مالی این مؤسسه طبق مقررات مملکتی نشدهاست جناب آقای رامبد علت این بوده است که این لایحه در کمیسیون کشاورزی کاملاً حلاجی شدهاست پیشبینی شد که اگر در یک منطقهای فرضاً شاربن گوسفند شیوع پیدا کند اگر بخواهند مقررات مالی مملکت که را میدانید مثل هفت خوان رستم است مراعات بکنند آن منطقه فاقد گاو و یا گوسفند خواهد شد برای اینکه آقایان میدانند که شاربن یک مرضی است که در عرض ۲۴ ساعت یا ۴۸ ساعت حیوان را از بین میبرد و همچنین واکسن دیفتری در یک منطقهای اگر دیفتری بین بچهها شیوع پیدا کند تا آقایان بیایند مقررات مالی را انجام بدهند و پول تهیه بکنند و واکسن را به مقصد بفرستند تا تریاق از عراق آرند مار گزیده مرده باشد این تسهیلات مالی برای همین جهات است و چون این مؤسسه مخصوصاً آقای دکتر رفیعی که جنبه بینالمللی به خود گرفته و یکی از شخصیتهای فاضل و دانش این کشور است به اطمینان این شخص این اختیارات داده شدهاست و البته نمیدانم جنابعالی در کمیسیون کشاورزی تشریف دارید یا ندارید (رامبد- مخبر کمیسیون کشاورزی صحبت شد و این اختیارات داده شد که تعجیلی در امر تهیه واکسن بشود برای این این لایحه را آوردند و مربوط به سایر لوایح وزارت کشاورزی نیست).
نایب رئیس- بنده آییننامه را خدمت آقایان یادآوری میکنم این لایحه شور دوم است در شور اول کلیات مطرح می‌شود و در ماده اول هم در کلیات می‌شود صحبت کرد ولی در شور دوم موافق و مخالف هر یک در هر ماده در مورد همان موضوع ماده میتوانند صحبت بکنند در کلیات آخر لایحه هم میتوانند در کلیات صحبت کنند بنابراین جناب آقای صدرزاده به عنوان مخالف در ماده اول میتوانند صحبت کنند، بفرمایید.
صدرزاده- عرض کنم در ماده اول لایحه اینطور است که مینویسد مؤسسه رازی حصارک و شعبات آن در شهرستانها به منظور تهیه مایهها و سرمها و سایر مواد مفید یک شورایی با این کیفیت تشکیل میدهد بنده میخواستم این نکته را به طور کلی تذکر بدهم که ما اغلب لوایح را خیلی با کمال سرعت و عجله تصویب میکنیم که کمیسیون تشکیل بشود اداره تشکیل بیابد شورایعالی تشکیل بیابد اینها تصویب میکنیم با کمال سرعت و احیاناً هم بدون مطالعه و مداقه و فردا که بودجه مملکت میآید بر اثر همین مصوبات حجم بودجه زیاد می‌شود آن وقت اینجا بحث میکنیم و انتقاد میکنیم که چرا بودجه زیاد شده بنده تصور میکنم یک مقداری در این لوایح باید دقت بکنیم من فعلاً میخواهم این نکته را تذکر بدهم که وقتی ما راجع به یک مؤسسه و یک ادارهای صحبت میکنیم این خارج از اشخاص و افراد است و ما در نفس لایحه حرف داریم و به هیچوجه نظر انتقادی با اشخاص نداریم مثلاً بنده میدانم که آقای دکتر رفیعی که در رأس این مؤسسه است یکی از اشخاص تحصیل کرده و فاضل است و وظیفه خودش را بسیار خوب انجام میدهد یا جناب آقای وزیر کشاورزی وظایف خودش را خوب انجام میدهد بحث در این است که ما آیا احتیاج به یک چنین شورایی برای این منظوری که در ماده یک ذکر شدهاست داریم یا نه بنده تصور میکنم که هیچگونه احتیاجی نداریم به یک همچو شورایی بلکه ما احتیاج داریم که در شهرستانها شعب این مؤسسه را تأسیس بکنیم اگر این ماده اول اجازه میداد به مؤسسه رازی حصارک که در اغلب شهرستانها که عشایری هستند و احتیاجات دامی دارند و به معالجه دامی احتیاج دارند در اینجاها شعبات تأسیس بکنند بسیار بسیار مهمتر و مفیدتر خواهد بود از این تشکیل شدن شورا برای اینکه این شورا چه خواهد کرد اگر منظور آنطوری که میگوید منظور تهیه مایههاست این اشخاصی که در اینجا نام برده که کارشان تهیه مایهها نیست چون تهیه مایه را آن مؤسسه رازی و اشخاص فنی انجام میدهند اگر مقصودشان برای توزیع آن مایهها هست آن را هم اگر یک ادارات و شعباتی در شهرستانها ایجاد بکنند آن را انجام خواهند داد جز اینکه با این شورا ما یک مقام و کار فوقالعادهای برای یک اشخاصی معین بکنیم چکار میکنیم جز اینکه امروز
کارهای این مؤسسه به دست دو نفر میگذرد فردا به دست ۲۰ نفر باید بگذرد و بیشتر باعث معطلی بشود نتیجه دیگری نخواهد داشت به نظر بنده خوب است که در این موضوع به جای این ماده یک اجازه داده شود به وزارت کشاورزی که در تمام نقاط مورد لزوم شعبات مؤسسه رازی را تأسیس بکند و این مایهها و سرمهایی که به وسیله آن مؤسسه در تهران تهیه می‌شود به وسیله این شعبات در دسترس مردم گذارده شود و دیگر سایر مواد هم لزومی ندارد و این شورایی هم که در اینجا ذکر کردهاند اگر مقصود استفاده ار نظریات آنهاست دیگر تشکیل مؤسسه و شورایی لزوم ندارد وزارت کشاورزی میتواند از این معاونین و اشخاصی که ذکر شدهاست هر وقت بخواهد استفاده کند خلاصه این است که بنده با تشکیل یک چنین شورایی که غیر از اطاله کار و تعویق در رسیدگی و انجام امور و احیاناً یک مبالغی بر بودجه مملکت تحمیل بکند مخالفم.
نایب رئیس- آقای عمیدینوری موافقید یا مخالف؟
عمیدینوری- مخالفم
نایب رئیس- آقای دولتآبادی موافقید یا مخالف.
دولتآبادی- موافقم
نایب رئیس- بفرمایید دولتآبادی آنچه اینجا جناب آقای صدرزاده بیان فرمودند یک مطلب اصولی و اساسی است که بایستی این مملکت و مجلس شورای ملی از ایجاد هر تأسیسات نوی حتیالامکان خودداری کنند و بی‌جهت بودجه مملکت را سنگین نکنند این در جای خودش صحیح است اما در عین حال مؤسسات مهم و لازم قابل توجه را هم نمی‌شود تابع این اصل کلی قرارداد بنده راجع به مؤسسه رازی حصارک نزدیک ۴۰ سال شخصاً اطلاع دارم و از خدمات آن مطلع هستم آقایان نمایندگان محترم همکاران عزیز به این نکته توجه دارند و در خاطرتان هست که یک موقعی شاربن یعنی سیاه زخم گوسفند ممکن بود که برپا کند که دامهای یک استان و یا شهرستان به کلی از بین برود الان این آفت از بین نرفته نبایستی بدین امور بی‌نظر و بی‌توجه بود اما موضوعی که جناب آقای صدرزاده که مورد احترام و اعتقاد قلبی بنده است در اینجا بیان فرمودند خوشبختانه نظرشان در همین ماده اول تأمین شدهاست من میخوانم تا آقایان توجه بفرمایند در ماده اول گفته است که مؤسسه رازی حصارک و شعبات آن در شهرستانها به منظور تهیه مایهها و سرمها و سایر مواد مفید از نظر زیستشناسی تشکیل می‌شود بنابراین آنچه مورد نظر ایشان است و حقاً هم بایستی به شهرستانها توجه بیشتری داشت در این ماده اول پیشبینی شدهاست و بنده امیدوارم که بعد از تصویب این لایحه هر چه زودتر وزارت کشاورزی این مؤسسات را توسعه بدهد و شعب این مؤسسه در محل ایلات و برای حفظ اغنام و احشام زیادتر شود همه امروز بنشینیم و راجع به کمی گوشت صحبت بکنیم این نکته قابل توجه است اما چرا این شورا را انتخاب کردند از نظر مخالفت بیانات متین جناب آقای صدرزاده این بود که میفرمایند این اشخاص چه سمتی دارند این اشخاص اینجا جمع شدهاند فقط برای یک نتیجه باید تأمین شود جمع شدهاند تا از کاغذ بازی بکاهند یعنی معاون وزارت دارایی خودش کارهای این مؤسسه را به جای اینکه از بودجه و اعتبار و تعلیق و تسجیل و از تشریفات در یک مدت طولانی بگذرد خودش باید برود تمام کند و به شورا بیاورد و قصد از این شورا همکاری نزدیکتر است برای اینکه این مؤسسه مفید از جنبه تشریفات آزاد باشد و بتواند خدماتی را انجام بدهد که یکی از نقایصش همین نبودن گوشت در تهران است.
نایب رئیس- آقای عمیدینوری
عمیدینوری- بنده در شور اول این لایحه پیشنهاداتی دادم و در کمیسیون هم حاضر شدم و قسمتی از نظریات و پیشنهاداتی که داده بودم مورد توجه واقع شد و اصلاحاتی شده وحالا شور دوم لایحه است که از تصویب نهایی مجلس شورای ملی میگذرد بنابراین در این آخرین فرصت باید بیشتر دقت بکنیم و ببینیم این لایحهای که میگذرد صحیحاً تنظیم شدهاست و برای آن منظوری که جناب آقای صدرزاده فرمودند تشکیل می‌شود یا خیر در ماده یک پیشبینی شدهاست یک شورای عالی برای مؤسسه رازی که این شورای عالی شکلش اینجوری است از هشت نفر تشکیل می‌شود و بعد در قسمت دوم میگوید سه نفر دیگر از اشخاص ذیصلاحیت یعنی چه؟ ذی صلاحیتی که به توسط اعضای فوقالذکر برای مدت سه سال انتخاب خواهند شد و انتخاب مجدد اینها بلامانع است این یعنی چه؟ اشخاص فوقالذکر یعنی این ۸ نفری که در بالا هستند خودشان میآیند و سه نفر دیگر را انتخاب میکنند می‌شود یازده نفر (صدرزاده- بلی معنیش این است) ظاهرش این است ولی حدود صلاحیت این سه نفر معلوم نیست که چیست میگوید که سه نفر از اشخاص از این هشت نفر وزیر کشاورزی را ما گذاشتهایم جناب معاونشان هم هستند که هر دو تا یکی هستند (مهندس حکیمی معاون وزارت کشاورزی معاون فنی است) آقای حکیمی بنویسید.
۱- وزیر کشاورزی
۲ -معاون وزارت کشاورزی
خوب ما که وزیر یا معاون را میآییم اینجا ذکر میکنیم پشت سر آنها هم اشخاص دیگر را ذکر میکنیم خوب بود صلاحیت و شخصیت و مقام و موقعیت این سه نفر را هم ذکر میکردین که صریحاً معلوم میشد که این سه نفر چه کسی هستند اما اینکه بگوییم هشت نفر بدین شکل تعیین بشوند و سه نفر دیگر را هم همین اعضا معین کنند تجدید انتخابشان هم بلامانع است عرض کردم صلاحیتشان هم معلوم نیست که چیست این یکی عجیبتر این است که میگوید رئیس کل مؤسسه رازی این آقایی که همه به صلاحیتش اعتراف دارید این آقا آنجا مینشیند ولی حق رأی ندارد من نفهمیدم این چه جور شورایی است که تشکیل می‌شود از این افراد ولی این آقایی که معرفت مطلق به کار این مؤسسه دارد و همهتان هم بهش احترام میگذارید و تعریف میکنید این آقا میرود در شورا مینشیند و حق حرف ندارد (صدرزاده- چای میخورد) فقط چای میخورد (صفاری- اصل هم اوست) و آن سه نفر مجهولی هم که معلوم نیست کی‌ها هستند آنها هم میآیند و مینشینند و حق رأی هم دارند ولی رئیس مؤسسه حق رأی هم ندارد (رامبد- چون او تنها آدم واردی است) خوب است نماینده دولت معلوم کند که این شورایی که تشکیل می‌شود این سه نفر ذیصلاحیتها کی‌ها هستند واین آقای دکتر رفیعی چرا بیکار مینشیند اینجا (صدرزاده- چون یک فرد مؤثری است) و آن وقت در تبصره یک وظایف مهمی برای این شورا معلوم کرده بودجه را بایستی این شورا تعیین کند و نظارت در بودجه با این شورا است و او بایستی درش اعمال نظر کند بنابراین یک شورایی نیست که افرادش بیکار باشند که ما در طرز کار و اساسش را بدین شکل و کیفیت تنظیم کنیم این است که بنده معتقدم که ماده اول که اساس این لایحه است از نظر تشکیل شورا به کیفیتی که تنظیم شدهاست وافی به منظوری که مجلس شورای ملی دارد و این مؤسسه که نتایج خوب هم از آن گرفته شدهاست و آقایان هم واقفند بدین کیفیت نتیجه نمی‌شود گرفت چون این آقای دکتر رفیعی شما هیچ تأثیری در موضوع ندارد و بدین جهت است که بنده موافق با این ماده نیستم و تصور میکنم محتاج به اصلاح است.
نایب رئیس- آقای صارمی مخالفید یا موافق؟ (صارمی- مخالفم) بفرمایید
صارمی- بنده عرایضم خیلی مختصر است میخواستم آقای معاون وزارت کشاورزی توضیح بدهند که چه چیز موجب شدهاست که این لایحه را به مجلس بیاورند و با چه اشکالاتی مواجه شدهاند که لایحه جدیدی برای بنگاه رازی آوردهاند به مجلس اگر این توضیحات را بدهند روشن خواهد شد خود آقای وزیر کشاورزی که معلوم نیست کجاست پس آقای معاون بفرمایند توضیح بدهند که اشکالاتشان چه بوده و چه موجب شده که این لایحه را بیاورند؟
رامبد- اجازه میفرمایید بنده توضیح بدهم چون مخبرم.
صارمی- بگذارید نماینده دولت توضیح بدهد مخبر نظر کمیسیون را توضیح میدهد ما میخواهیم بدانیم که چه موجب شدهاست که این لایحه را دولت آورده است
نایب رئیس- آقای رامبد
رامبد (مخبر کمیسیون کشاورزی)- البته از خدمات خیلی مفصلی کرده است بنده فکر نمیکنم که حتی کسانی که در امور اجتماعی و سیاسی هم وارد نیستند و در اقصی نقاط مملکت از دامداران و کسانی که به امور حشمداری اشتغال دارند از خدمات بنگاه رازی بی‌اطلاع باشند (صدرزاده- این موضوع محل بحث نیست) منتهی یک مطلبی که موجب تعدیل لایحه جدید شد و مورد نظر جناب آقای صارمی است این است که فکر کردهاید چنین مؤسسهای که این پیشرفتها را کرده و این خدمات را نموده اگر توجه بیشتری بهش بشود و سهولت بیشتری در امور مربوطه برایش فراهم بکنند توفیق بیشتری حاصل میکند به نظر تنظیم کنندگان این لایحه تقدیمی دولت این مواد اگر مورد تصویب مجلس شورای قرار بگیرد و مؤسسه رازی بهتر میتواند عمل کند اما بنده چرا مطالبی را عرض کردم در مخالفت با این مطلب چون آنچه که مسلم است در امور مالیش یک بی‌نظمی برای سازمانهای دیگر بوجود میآورد که شاید مالاً برای خود سازمان رازی مفید باشد و چون حالا بحث در اطراف سازمان رازی است البته این ماده به نفع آن سازمان است و سهولت بیشتری برای کار آن سازمان فراهم میکند و بنده به نام مخبر کمیسیون باید عرض بکنم که اگر این مواد تصویب بشود سازمان رازی توسعه بیشتری پیدا میکند و امکان عملیاتش بیشتر می‌شود ولی به نام یک نماینده مجلس غیر از مخبر کمیسیون کشاورزی عرض کردم که در عین حال که توسعه این بنگاه فراهم می‌شود یک بی‌ترتیبی و عدم هماهنگی و عدم رضایتی در سازمانهای دیگر بوجود خواهد آمد که تصویب یا رد آن مواد و تبصرههای مالیش با نظر اکثریت نمایندگان محترم است.
نایب رئیس- چون در ماده اول دیگر اظهار نظری نشدهاست لذا رأی میگیریم به ماده اول آقایانی که با ماده اول موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده دوم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده دوم- بودجه مؤسسه رازی و
شعبات آن در حدود اعتباری که در بودجه کل کشور منظور میگردد تنظیم و بعد از تصویب شورایعالی به وسیله وزارت کشاورزی به وزارت دارایی ارسال و بعد از موافقت وزارت دارایی موظف است اعتبار مصوب منظور در بودجه کل کشور را با اقساط چهارگانه در اختیار مؤسسه بگذارد. مؤسسه میتواند در نقل و انتقال اعتبارات منظور در بودجه جز که به طریق بالا تصویب می‌شود با موافقت شورایعالی از مادهای به ماده دیگر نقل و انتقال دهد.
تبصره- درآمد حاصله از پلمپ کردن پوست طبق تعرفه قانون متمم بودجه سال ۱۳۳۲ که برای خرید سیم و سرب و لوازم آزمایشگاههای دامپزشکی اختصاصی دارد کماکان علاوه بر اعتبار مندرج در ماده فوق در اختیار مؤسسه رازی گذارده شده و مازاد درآمد مزبور پس از خرید سیم و سرب و لوازم مربوطه به مصرف توسعه و تکمیل مؤسسه رازی و شعبات آن خواهد رسید.
نایب رئیس- آقای صدرزاده مخالفید؟ (صدرزاده- بلی) بفرمایید.
صدرزاده- این لایحه درست برخلاف آن منظوری که در مجلس گفته شدهاست تنظیم شده گفته شد این لایحه برای توسعه مؤسسه رازی است. آقا توسعه مؤسسه رازی این است که بودجهاش را بیشتر بکنند و شعباتش را در شهرستانها تشکیل بدهند و مایه و سرم بیشتر تهیه بکنند توسعه به این نیست که شورا تشکیل بدهیم توسعه به این است که مایه و سرم زیاد بشود اگر میخواهید بدهید، بودجهاش را زیاد پولش را زیاد بکنید والا تشکیل شورا مقام سازی است و مقام درست می‌شود سمت درست می‌شود این چه ربطی به مایه و سرم دارد و برای این است که در این ماده به خصوص بنده میبینم که اینجا معین کردهاند که یک شورای عالی با این کیفیت تشکیل بشود و آن خرجی را که معین میکند تصویب کنند بنده میخواهم ببینم که آیا این عمل را کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی انجام نمیداد؟ کمیسیون بودجه مجلس چه عیب و نقصی داشت که این عمل را انجام بدهد که شما میخواهید این حق قانونی را از کمیسیون سلب و یک کمیسیونی و یک دستگاهی که قانون اساسی آن را ناظر بر خرج و دخل مملکت کرده است سلب بکنید و بدهید به دست اشخاصی که جزء قوه مجریه هستند؟ بنده نفهمیدم که علتش چیست آنجا مینویسد که بودجه مؤسسه رازی و شعبات آن در حدود اعتباری که در بودجه کل کشور منظور میگردد تنظیم و بعد از تصویب شورایعالی به وسیله وزارت کشاورزی به وزارت دارایی ارسال و بعد از دارایی به موقع اجرا گذاشته خواهد شد مطابق قانون اساسی جمع و خرج مملکتی را بایستی مجلس شورای ملی تنظیم بکند و همیشه هم در تمام جزئیات باید نظارت داشته باشد این چه رسمی است که ما داریم شایع میکنیم که در هر قانونی که میآید این اختیار را از مجلس و کمیسیون بودجه سلب میکنیم و میدهیم به دست قوه اجراییه شما یک رقم بودجهای دارید، این رقم را میبرید به شورای عالی که هشت نفر عضو شورا و سه نفر معتمد که معلوم نیست معتمد ما یا اشخاص دیگر آنجا نشستهاند که اقلام آن بودجه را تصویب بکنید خوب آقا این را بیاورید در کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی که میلیونها تومان بودجه مملکت در آنجا تصویب می‌شود این را هم در همانجا تصویب بکنید (صحیح است) مگر چشم مجلس شورای ملی شور است و نمیتواند اینها را تصویب بکند بنده با این مطلب مخالفم و هر لایحه دیگری که بیاید و بخواهد از اختیارات مجلس شورای ملی و کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی کم و کسر بکند با او هم باز مخالفت خواهم کرد و حتماً مجلس شورای ملی باید با این اصل مخالفت بکند و این راه را مفتوح نکند این برای مملکت مضر است خدا شاهد است مضر است این کار را نکنید الان در کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی اشخاص بسیار شریف و واردی در امور بودجه هستند و معلوم نیست که این آقایان که اینجا نام برده شدهاند دلسوزتر از وکلایی باشند که در کمیسیون بودجه هستند بنده به هیچوجه مصلحت نمیبینم که این اختیار را ما از کمیسیون بودجه مجلس سلب بکنیم و بدهیم به دست یک شورایی.
نایب رئیس- آقای صارمی مخالفید یا موافقید (صارمی- مخالفم) بفرمایید چون موافقی ندارد.
صارمی- در چند جلسه قبل مجلس شورای ملی راجع به لزوم دیوان محاسبات و ایجاد اختیار برای دیوان مزبور از جهت اجرای قانون اساسی که حق نظارت مجلس بر بودجه مملکت است بحث و مذاکره شد و حتی نسبت به افرادی که بایستی انتخاب شوند و به چنین امری نظارت بکنند مذاکرات مفصلی به عمل آمد و چون آن لایحه و آن قانون کافی و وافی به مقصود نبود پیشنهاد شد که به کمیسیون برود و مطالعه بشود و با نظر بهتر و کاملتری به مجلس شورای ملی بیاید و مطرح بشود ما این مذاکراتی که در جلسات متعدد کردیم نباید فراموش کنیم و اختیاراتی را که قانون اساسی به مجلس برای اعمال نظارت در بودجه مملکت داده فراموش بکنیم و واقعاً این اعمال نظارت هم بسیار ضروری و لازم است من نه از نقطهنظر اینکه عضو پارلمان ایران هستم این عرض را میکنم بلکه برای این است که بایستی اصول را مورد نظر قرار بدهیم قانون اساسی را مورد اجرا قرار بدهیم و وضعی بشود که صرفهجوییهای کامل به عمل بیاید آقا ممالک متمول دنیا برای کوچکترین اقلامی که میخواهند خرج بکنند هزارها دقت و مراقبت و نظارت میکنند معنی ندارد که ما بگوییم که بودجه مؤسسه رازی از قانون اساسی کشور مستثنی باشد و خرج آن را از مقررات و قوانین عمومی مملکت استثناء بکنیم خیلی موجب تعجب است من از آقای معاون وزارت کشاورزی خواستم که توضیح بدهند که چه اشکالاتی در کارشان وجود داشته است که یک قانونی به مجلس آوردهاند و خواستهاند آن اشکالات را مرتفع بکنند آقای مخبر محترم کمیسیون فرمودند که اگر این قانون تصویب بشود موجب رفع آن اشکالاتی که در کار است خواهد شد و تسهیل زیادی در کار مؤسسه رازی خواهد بود اگر چنانچه شما پول را به دست یک نفر بدهید که اختیار کامل داشته باشد و هر چه میخواهد بکند ممکن است بگویید این تسهیل بیشتری خواهد بود اینکه حرف نشد منطقی نیست که خواستهاند تسهیلات زیادتری فراهم بکنند این تسهیلات و دادن اختیارات در حدود اصول و مقررات قانون باید باشد من استدعا میکنم آقایان همکاران محترم در این موضوع مراقبت بفرمایید و طوری نباشد که هر روز یک لایحهای به مجلس بیاید که یک بنگاه مستقل بوجود بیاید و خودشان بودجهای علیحده تنظیم بکنند و بگویند که رعایت اصول نشود و هر چه خواستیم و به هر نحو که خواستیم خرج بکنیم و به عبارت ساده این ماده دوم مخصوصاً قسمت اولش برخلاف قانون اساسی است که حق نظارت مجلس را نسبت به بودجه مملکت سلب میکند و من یقین دارم که آقایان محترم نمایندگان مجلس هم مخالف قانون اساسی اینجا رأی نخواهند داد.
نایب رئیس- آقای دکتر رضایی مخالف هستید یا موافق؟ (دکتر رضایی- مخالف) آقای مهندس هدایت مخالفید یا موافق؟
مهندس هدایت- موافقم بفرمایید.
مهندس هدایت- بنده خیال میکنم که در این ماده دو یک القا شبههای برای آقایان محترم که اینجا به عنوان مخالف صحبت کردند شده باشد و تصور کردند که این ماده دو برخلاف قانون اساسی است و بودجه این بنگاه به تصویب مجلس نمیرسد و حال اینکه این ماده خوبی است و بودجه کلی آن به کمیسیون بودجه میآید در کمیسیون بودجه رسیدگی می‌شود بعد به مجلس میآید و در مجلس تصویب می‌شود (صارمی- بودجه تفصیلی آن چه می‌شود؟ اصولاً بودجه در کمیسیون بودجه رسیدگی می‌شود) رقم کلی بودجه در کمیسیون بودجه رسیدگی می‌شود و در مجلس هم تصویب می‌شود بنابراین برخلاف قانون اساسی نمی‌شود یک مطلب دیگر می‌ماند و آن بودجه تفصیلی بنگاه رازی است که جنابعالی قطعاً نظرتان درمورد بودجه تفصیلی است (صارمی- توضیح واضحات است) توضیح واضحات هم نیست، خود حضرتعالی میدانید که تصویب بودجه تفصیلی وزارتخانهها اغلب تا ماه هفتم یا هشتم طول میکشد بنابراین یک بنگاهی که باید رأساً عمل بکند و یک وظیفه مهمیدارد کار این را نمی‌شود تا ماه هفتم و هشتم معطل کرد، گفتهاند هر یک چهارم به یک چهارم یعنی هر سه ماه به سه ماه را در اختیار یک شورایی بگذارند که در آن اشخاصی هستند که مسئولیت دارند و اشخاصی درجه اول وزارتخانههای این مملکت هستند اساساً چون بنگاه رازی نمیتواند کارش را معطل بکند تا بودجه تفصیلی تصویب بشود به نام این خواستهاند که بودجه تعصیلی را سه ماه به سه ماه از بودجه کل در اختیار بنگاه رازی بگذارند که نتواند کارش را انجام بدهد والا تا ماه هفتم و هشتم معطل می‌شود و کار بنگاه میخوابد. بنابراین عملی برخلاف قانون نشده و بودجه کل بنگاه هم به تصویب مجلسین این را میخواستم عرض بکنم.
نایب رئیس- آقای دکتر رضایی
دکتر رضایی- بنده ابتدا میخواهم توجه آقایان را به روی ماده ۲ معطوف بدارم اگر آقایان توجه بفرمایند روی ماده ۲ این است که ما بدین مؤسسه استقلالی دادهایم. بنده خدمت آقایان میخواهم عرض بکنم که تجربه نشان داده است که متأسفانه تنها در این کشور، کلی یک مطالعه سطحی در دستگاههای اداری ممالک مختلف نشان میدهد که بنگاههای مستقل عملاً نتایج مفیدی نداشتهاند (صحیح است) و در کشوهایی که این تجربه را شروع کردهاند پس از پیبردن به معنای آن رفته رفته درصدد از بین بردن این دستگاههای مختلف و تحت نظارت یک دستگاه کلی یعنی دولت در آوردن این دستگاهها برآمدند، این یک تجربه کلی است که بنده لازم بود در مقدمه عرایضم خدمت آقایان عرض بکنم که بنده مخالف هستم که میبینم که با وجود این تجربیات تلخ در مورد بنگاههای مستقل ما در این کشور دنبال این عمل میگردیم و بنگاههای مستقل بوجود میآوریم، استدعا میکنم بدین عرض کلی توجه بفرمایید مخصوصاً از جناب آقای معاون وزارت کشاورزی تقاضا میکنم بدین مطلب توجه بکنند که بنگاههای مستقل نتایج خوبی نداشتهاند اما اجازه بفرمایند حالا وارد جزئیات ماده بشوم اولاً در قسمت اول ماده ۲ اگر توجه بفرمایند یک مطلبی نوشته شدهاست که با اصل تنظیم بودجه مغایرت دارد و آن تفکیک بین بودجه تفصیلی و بودجه کل
کشور است از نقطهنظر تنظیم بودجه این غلط است بودجه یعنی برنامه مالی دولت در سالی که در نظر گرفتهاند حالا اگر بودجه تفصیلی با بودجه کل کشور همراه نباشد قوهمقننه به هیچوجه نمیتواند نسبت بدین موضوع اظهار نظر بکند متأسفانه در کشور ما در گذشته به علت بعضی اشکالات این رسم برقرار شدهاست که بودجه کل کشور را میآوردند ولی چون بودجه تفصیلی به موقع آماده نبوده است بودجه تفصیلی به موقع آماده نبوده است بودجه تفصیلی را بعد میآوردند و تقدیم میکردند ولی آقایان در نظر داشته باشید که به همین دلیل بوده است که مجلس شورایملی از اظهار نظر در بودجههای وزارتخانهها صرفنظر نکرده است و گفته است که بودجههای تفصیلی باید به تصویب کمیسیون بودجه برسد برای اینکه این اصل کلی مسلم است که بایستی قوهمقننه درباره برنامه‌های وزارتخانهها که این برنامهها در بودجه منعکس است اظهار نظر بکند حالا اگر ما آمدیم و این اصل را در قانون قبول کردیم که بودجه تفصیلی با بودجه کل کشور متفاوت باشد جناب آقای انواری این غلط است و مثل این است که بیاییم بگوییم که این رسم را ادامه بدهید بنده در خاطرم هست در کمیسیون بودجه جناب آقای نخستوزیر تشریف داشتند و بنده خدمتشان عرض کردم و تقاضا کردم که رویهای اتخاذ بشود که این ترتیب غلط از بین برود بودجه وقتی که تنظیم می‌شود باید یک کتاب بسیار بزرگی باشد که نه تنها ارقام کلی بلکه تمام جزئیات در آن ذکر شود و با داشتن جزئیات است که ما میتوانیم راجع به برنامه دولت در سال آتی تصمیم بگیریم تا هنگامی که به بودجه رسیدگی میکنیم در حقیقت چه عملی انجام میدهیم؟ میگوییم در سال آتیه فلان وزارتخانه فعالیتش را توسعه بدهد یا ندهد، هنگامی که ما بودجه فرهنگ را اضافه میکنیم میگوییم که فرهنگ در سال آتی فعالیتش را توسعه بدهد اما در همین بودجه است که قوهمقننه اظهار نظر میکند که آیا این توسعه فعالیت بایستی در جهت تعلیمات حرفهای باشد یا در قسمت تعلیمات نظری، اگر بودجه تفصیلی وجود داشت ما میتوانیم یک چنین اظهار نظری بکنیم اما اگر بودجه تفصیلی وجود نداشت اظهار نظر در این مطلب مقدور نیست و به همین دلیل بوده است که مجلس شورای ملی برای اینکه خود را از اظهار نظر در این مطلب محروم نکرده باشد در ضمن قبول کردن مشکلاتی که سبب تأخیر تقدیم بودجههای تفصیلی میشدهاست به کمیسیون بودجه مأموریت داده است که بدین مطالب رسیدگی بکند و پس از آنکه برنامه‌های آنها که در بودجههای تفصیلی منعکس بدهد که این بودجه را عمل بکند. متأسفانه در اینجا در قسمت اول ماده۲ این مطلب به هیچوجه رعایت نشدهاست و ما در حقیقت داریم بدین تفکیک بیجای بودجه تفصیلی و بودجه کل کشور جنبه قانونی میدهیم (صحیح است) و من در اینجا از جناب آقای ذوالفقاری نمایند، دولت و تمام اعضای دولت تقاضا میکنم و باور بفرمایید که این تقاضا صددرصد به نفع مملکت است که سعی بفرمایید وقتی بودجه تقدیم مجلس می‌شود بودجههای تفصیلی هم همراه میشد که ما بتوانیم حقیقتاً دربارهاش قضاوت بکنیم لذا قسمت اول ماده به عقیده بنده به هیچوجه صحیح نیست و به همین علت است که بنده با آن مخالفم اما در قسمت دوم اینجا میگوید که وزارت دارایی موظف است اعتبار مصوب مذکور در بودجه کل کشور را به اقساط چهارگانه در اختیار مؤسسه بگذارد این یک مطلب صحیحی است ولی در اختیار دولت است و در قانون هیچجا ذکر نشده این یک اصل کلی است در بودجه به دلیل اینکه درآمد دولت در طول سال و در مدت سال وصول می‌شود به همین دلیل است برای اینکه دولت بتواند جناب آقای مهندس فروهر استدعا دارم توجه بفرمایید، برای اینکه نتواند خرج را با درآمد تطبیق بدهد میآیند بودجه و طرز خرج بودجه را تقسیم به قسمتهای مختلف میکنند بنابراین این یک امری است بسیار صحیح و هیچ مانعی ندارد ولی این را خود دولت انجام میدهد در بعضی جاها سه قسمت میکنند بعضی ممالک چهار قسمت میکنند و انصافاً این امر بایستی در اختیار خود دولت باشد که با درنظر گرفتن درآمدش تصمیم بگیرد و هر چند وقت یک بار این بودجه مؤسسه یا وزارتخانه را در اختیار آن مؤسسه یا وزارتخانه بگذارد و بنده خدمت آقایان عرض میکنم که این تقسیمات در بسیاری موارد مآهنگ نیستند یعنی اگر یک میلیون بودجه مؤسسه است و درنظر بگیریم که بیشتر عواید دولت در ماههای آخر سال وصول می‌شود میآیند و آن قسمت را که در آخر سال در قسمت آخر به مؤسسات میپردازند بیشتر از آنچه در قسمت اول و در حقیقت قسط اول است در نظر میگیرند و منظور میدارند، برای اینکه در اول سال درآمد دولت ممکن است کمتر باشد. این را باید خود دولت بکند، اما آمدن و گرفتن حق رسیدگی برنامه این مؤسسه از مجلس شورای ملی صحیح نیست و بنده خدمتتان عرض میکنم هنگامی که شما به مجلس شورای ملی اجازه ندهید که بر بودجه تفصیلی این مؤسسه رسیدگی بکند، شما حق رسیدگی به برنامه این مؤسسه را از مجلس شورای ملی گرفتهاید اگر نظر آقایان این است، اگر نظر دولت این است که به مجلس شورای ملی اجازه ندهد به برنامه این مؤسسه رسیدگی بکند، این مطلب دیگری است (مهندس هدایت- مجلس حق نظارت بر کلیه امور دارد، این حق مجلس است) جناب آقای مهندس هدایت بنده خیلی خوشوقتم که عرض بنده مورد تأیید جنابعالی قرار میگیرد. پس اگر نظر جنابعالی هم همین است اجازه بفرمایند این نظارت و این رسیدگی و این تصویب از طریق صحیحی عملی بشود طریق صحیح عملی بشود طریق صحیح رسیدگی و نظارت در برنامهها در حقیقت اجازه دادن به یک مؤسسهای برای توسعه یا محدود کردن فعالیت از طریق بودجه تفصیلی است. بنده خدمت آقایان عرض میکنم چه بسا پیش میآید که وقتی مجلس شورای ملی تصمیم میگیرد برنامه یک مؤسسه یا یک وزارتخانهای محدود بشود در آنجاست که میآیند و رسیدگی میکنند به بودجه تفصیلی آن وزارتخانه و آن قسمتهایی که به نظرشان مفید نمیرسد حذف میکنند و آن قسمتهایی که مناسب بوده است ادامه میدهند پس اگر ما بخواهیم این رویه را ادامه بدهیم و این نظارت را داشته باشیم و بتوانیم برنامه این مؤسسه را تصویب بکنیم بایستی بودجه تفصیلی آن که من امیدوار هستم در آتیه همیشه با بودجه کل کشور تقدیم بشود مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار بگیرد.
نایب رئیس- پیشنهادی برای این ماده رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد مینمایم لایحه مطروحه مسکوت بماند. صارمی
نایب رئیس- آقای صارمی توضیحی دارید در ظرف ۵ دقیقه بفرماییید.
صارمی- بنده پیشنهادی که تقدیم کردم برای این است که دلایلی را عرض بکنم و خاطر جناب آقای مهندس هدایت را روشن بکنم. بودجه کلی به مجلس میآید آقای دکتر رضایی توضیحات زیادی در این موضوع دادند (صدرزاده- بسیار صحیح بود) و بسیار هم صحیح بود اگر چنانچه بگویید که یک میلیون، پنج میلیون اعتبار برای فلان وزارتخانه تعیین می‌شود آن موقعی حایز اهمیت است که بودجه تفصیلی مورد توجه واقع بشود و به همین مناسبت است که برای تسهیل در امر، مجلس شورای ما اختیار میدهد به یک قسمت از سازمان خودش که راجع به بودجه تفصیلی رسیدگی بکند و دیوان محاسبات وقتی میتواند نظارت بکند و اگر مخارج بیهودهای شده باشد تشخیص بدهد که آن بودجه تفصیلی مورد تصویب کمیسیون بودجه مجلس موردنظر واقع نشده باشد پس بالطبع بودجه تفصیلی اهمیتش زیادتر از بودجه کل و چهاردیواری است که به مجلس داده می‌شود و تمام نظارتی که ممکن است مجلس شورای ملی بکند مربوط به بودجههای تفصیلی خواهد بود و من نمیدانم چه ضرری دارد به اینکه دولت این بودجه تفصیلی که میخواهد برای بنگاه رازی تهیه کند تنظیم بکند و بردارد بیاورد به مجلس شورای ملی که کمیسیون بودجه رسیدگی نکند. اینکه فرمودید هفت ماه طول میکشد آن قسمتهایی که دولت میخواهد در همان روز اول در کمیسیون بودجه ۲ تصویب می‌شود و محتاج به هفت ماه وقت نیست. فرض کنیم هفت ماه هم طول بکشد چه تفاوتی است بین مؤسسه رازی و وزارت بهداری؟ وقتی که لایحه را آورد حق میدهد که تا یک مدتی بودجهای که دارد مطابق سنوات گذشته خرج بکند تا بودجه تفصیلی آن تصویب بشود بنابراین استثنا کردن یک مورد از قاعده کلی صحیح نخواهد بود و من تقاضا میکنم که شخص جنابعالی هیچوقت راضی نشوید که این حق مجلس شورای ملی و اصل اساسی که اگر در قانون اساسی هم پیشبینی نمیشد یک اصل اساسی سلب شود و ما اصول را باید مورد نظر قرار بدهیم، خواهش میکنم جنابعالی هم موافقت نفرمایید که این چیز مخالف اصول تصویب بشود و راضی نشوید که یک اصلی از بین برود (دکتر رضایی- شما هم پیشنهاد سکوت را پس بگیرید) بنابراین بنده پیشنهاد سکوت را مسترد میدارم و پیشنهادی تهیه میکنم که کمیسیون ارجاع بشود (صحیح است) و چون این پیشنهاد مستلزم ۱۵ امضاء است تقاضا میکنم آقایان امضا بفرمایند که برود به کمیسیون و مورد مطالعه زیادتر واقع بشود و اصلاح بشود، بحث زیادتر بشود و اگر لازم شد مجدداً تصویب بکنید و بیاید به مجلس و درش تغییر بدهید والا هیچ اشکالی تولید نمیکند و اگر این لایحه هم تصویب نشود بنگاه رازی تعطیل نخواهد شد.
نایب رئیس- پیشنهاد دیگری رسیده است از آقای شجاع بیات ما کو که به کمیسیون برگردد چون باید ۱۵ نفر امضا کنند از طرف یک نفر قابل طرح نیست و نیز آقای رامبد پیشنهاد حذف این ماده را کردند چون پیشنهادات بایستی در شور اول برسد و در شور دوم هم جای پیشنهاد نیست و به علاوه نظر ایشان تأمین است چون به ماده رأی میگیریم به ماده ۲ آقایانی که با ماده ۲ موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده سوم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۳- مؤسسه رازی کلیه سرمها و واکسنهای مورد احتیاج وزارت کشاورزی را تهیه و برای توزیع و مصرف مجانی بین
کشاورزان و دامداران در اختیار وزارت کشاورزی میگذارد. به علاوه مؤسسه رازی مجاز است داروهای شیمیایی ضد بیماریهای انگلی دام و همچنین واکسن و سرمهای مورد نیاز سازمانهای بهداشتی و ملی و دولتی را ساخته و به بهای تمام شده و سود عادلانهای که به تصویب شورایعالی خواهد رسید به فروش برساند و وجوه حاصله از این بابت را پس از وضع هزینه ساختن موادی که به فروش میرسد به مصرف توسعه و تکمیل مؤسسه رازی برساند.
تبصره ۱- مؤسسه رازی در هر مورد میتواند با اجازه و تصویب شورایعالی مایحتاج خود را مستقیم و بدون رعایت اصول مناقصه به کمترین قیمت ممکنه خریداری نماید.
تبصره ۲- وجوه حاصله از صرفهجویی هر سال به سال بعد منتقل و مخصوص توسعه مؤسسه رازی خواهد بود.
نایب رئیس- آقای آقایان مخالف هستید بفرمایید.
آقایان- هرکسی بیاید و تقاضا کند که خودش را از اصول مناقصه معاف کند یک نظر بیشتر ندارد و آن این است که دست و پایش باز باشد که پول مملکت به هر نحوی که خودش صلاح میداند خرج بکند بنده معتقدم که هر کاری را با رعایت اصول میتوان انجام داد مخصوصاً که علاوه بر مناقصه و مزایده استعلام بها هم داریم صحبتی که میکنند چون رئیس فلان مؤسسه مورد اطمینان است بنابراین به او اجازه داده بشود که بدون رعایت مقررات خرید بکند این به نظر بنده غلط است مخصوصاً ما یک مناقصه دعوتی داریم (دکتر شفیع امین- مناقصه حضوری) که این آقایان مهندسین خوب واردند بنده از آقایان مهندسین سؤال میکنم که اگر یک مناقصهای باشد که دعوتی باشد و از نظر فنی و مالی از اشخاصی دعوت بشود و تضمین کافی هم گرفته بشود آیا این کار را انجام نخواهد داد؟ بنده معتقدم که بهتر میتواند انجام دهد به هرحال چون قانون را برای شخص نمیگذرانند و اگر یک فردی مورد اطمینان باشد کافی نیست ممکن است فردا عوض بشود اینجا نوشته که مؤسسه رازی در هر مورد میتواند بااجازه شورای عالی خرید بکند بنده معتقدم که این مؤسسه دو نوع خرید دارد یا دو نوع خرج دارد یکی کارهای عادی است که بایستی منطبق با قوانین باشد و طبق قوانین انجام بشود ولی در موردی که جناب آقای دولتآبادی فرمودند خوب چه مانعی دارد که اینجا نوشته بشود که در موارد فوری مؤسسه رازی تابع مقررات نباشد این شوری را اگر بخواهند تشکیل بدهند خیلی بیشتر از آن طول میکشد که اعلان بدهند یا استعلام بها بکنند به هر حال بنده این موضوع را مجدداً تکرار میکنم که در هر مورد اختیار مطلق غلط است و با موازین قانونی انطباق نمیکند ولی اگر در مواردی فوری بود شیوع یک بیماری بود هیچ مانعی ندارد که این اختیار بهش داده بشود که دهمیلیون تومان دو روزه خرج بکند برای جلو گیری از شیوع بیماری.
نایب رئیس- آقای مهندس فروهر موافقید بفرمایید.
مهندس فروهر- بنده عقیده دارم که یکی از مواد خوب این لایحه این ماده سوم است این قانون محاسبات عمومی یک قانون پوسیده و کهنه است که و به جز امکان حقهبازی در قوانین و وضع کردن امضا و حیف و میلکردن پول دولت و خرج کردن پول دولت و جنس بدتر را به نرخ گرانتر خریدن برای مملکت تا بهحال نتیجه نداشته است آقایان میدانند که ۸۰ درصد این مناقصهها یا تقلب است یا صورت جلسات است که کار را خراب میکند و بعد هم که عقب مسئولیت میگردیم یک کمیسیون و دو کمیسیون مناقصه با ده پانزده امضاء مسئولیت را لوث میکنند این بنگاه رازی، بنده طبیب نیستم بنده در قسمتهای دامپزشکی و غیره وارد نیستم ولی این بنگاه را به چشم دیدم و در خارجه شهرتش را شنیدم (صحیح است) یک دستگاه آبرومندی است و دارد کارش را میکند و باعث افتخار دولت است حالا آقایان میفرمایند که افتخاراتش چه ارتباطی دارد به اختیارات مالی؟ بنده اینجا توضیح میدهم که بنده در کلیه امور مملکت از حسابدار و ذیحساب که یک بچه دیکتاتور است که آنجا نشسته و یک مدعی است برای وزیر مربوطه و رئیس مربوطه که باید او را بیاید و در کارهایش کارشکنی بکند یا بایستی آن ذیحساب را وزیر مربوطه راضی بکند بایستی مطالب را روشن گفت یا اینکه تمام کارها را میخواباند و به عنوان صرفهجویی اعتبارات را برمیگرداند به خزانه. اینجا اختیار قایل شدهاند که این سرمها را به قیمت عادل بفروشند حالا میفرمایید که این اختیار با کیست یک شورای عالی در آن هست که نماینده تمام وزارتخانهها در آن هست اگر شورا را نگذارید آقایان میگویند یک وزیر و یک رئیس و یک معاون تمام اختیارات را داشته باشد این خلاف قانون است شورا که گذاشتهاند یک عده اشخاص صالح هستند که به درد این مؤسسه برسند اگر شورا نباشد پس معلوم نیست که نحوه اداره این کار چه جور باید باشد؟ به هرحال بنده از لحاظ اطلاعاتی که از نظر حسابداری و افراد ذیحساب دارم و آشنایی با مقررات مناقصه و دیکتاتوری حسابداری دارم در کارهای دیگر هم در تمام وزارتخانهها و قسمتها عقیده دارم که بایستی وزیر مربوطه بتواند حسابداریش را تحتنظر خودش بگیرد و کار خودش را با مسئولیت خودش اداره بکند و این امر مغایرتی هم با ممیزی و تطبیق اسناد و قانون و رعایت بودجه نخواهد داشت هر کنترلی میخواهید بکنید ولی بگذارید که آن وزارتخانه و مؤسسه کارش را بکند والا رئیس مؤسسه رازی یا جای دیگر چه بکند؟ تمام اعتبار تابستان میافتد برای زمستان و بعد به عنوان صرفهجویی به خزانه برمیگردد. آقای وزیر دارایی تشرف دارند بیاییم از حالا وضع را روشن بکنیم سال ۳۸ در پیش است هر مقدار پولی که میخواهند بدهند بدهند نه اینکه ما بودجه را درست بکنیم با علم به اینکه بدانیم باید ۲۰ درصدش را صرفهجویی بکنند جناب آقای وزیر دارایی تشریف دارند و صراحت لهجه دارند شخصیتشان هم طوری است که فکر میکنم مطالب را هم جرأت اداکردن دارند و هم این را ثابت کردهاند بیایند بگویند این بودجه صوری نیست و وزارتخانهها میتوانند خرج کنند و من پولش را میرسانم والا یک رقم و عدد میدهند و بعد در بودجه تفصیلی از سروتهش میزنند و به رؤسای حسابداری وزارتخانهها دستور میدهند که تا میتوانند در بودجه صرفهجویی کنند اگر بدین ترتیب است کار بنگاهها و وزارتخانهها لنگ می‌شود بنده با این ماده ۳ موافقم و استدعا میکنم این اختیارات را بدهیم اگر تخلف کردند بروید از ایشان مؤاخذه کنید.
نایب رئیس- آقای دکتر امین (دکتر امین- بنده موافقم) آقای ارباب موافقید یا مخالف؟
ارباب- الان عرض میکنم اینجا میگوید مؤسسه رازی سرمها و واکسنهای مورد احتیاج وزارت کشاورزی را تهیه و برای توزیع و مصرف مجانی بین تمام کشاورزان و دامداران در اختیار وزارت کشاورزی میگذارد بنده تقاضا میکنم جناب آقای معاون وزارت کشاورزی تشریف بیاورند اینجا توضیح بدهند که این سرمهای مجانی برای دامداران اقصی نقاط مملکت به قسمتهای جنوب به همه جا فرستاده خواهد شد یا نه، این را توضیح بدهند.
نایب رئیس- آقای دکتر امین
دکتر امین- به عقیده بنده تا حال کار و خدمت مؤسسه رازی چون جزء وزارت کشاورزی است بسیار خوب بوده از نقطهنظر واکسنهای دیفتری و کزاز که برای اطفال تأمین بهداشت تهیه شده (یکی از نمایندگان- یک مؤسسه بسیار خوبی است) حداکثر استفاده را دارد بنده یادم است که وقتی چند سال پیش دیفتری شروع شد برای پیدا کردن سرم و جلوگیری از مرض اسباب زحمت بزرگی داشتیم حتی از سرمهای کهنه برای معالجه استفاده کردیم مؤسسه رازی یک مؤسسهای است که حقیقتاً زحمت میکشد و خدماتی کرده و نتایج مثبتی نشان داده است باید به او کمک بکنیم جناب آقای مهندس فروهر کاملاً توضیح دادند برای مناقصه یعنی خریدهای دولتی آنچه تا بهحال دیدهایم متأسفانه خریدکردن و امضا درستکردن نتیجهای ندارد و رؤسای ادارات یا وزیر مربوطه و هر اداره اگر اطمینان دارید باید اختیار بدهید که خودشان آزادی داشته باشند و خدای نکرده اگر کار بدی کردند طبق قانون تعقیب بکنید برای مؤسسات علمی و فنی و فرهنگی به عقیده بنده هر چه اختیار بدهیم برای خرید و فروش بهتر است. رئیس و کارمند اگر خدای ناکرده بد باشد بایستی او را تنبیه بکنیم مأمورین را با سوءظن و نظر بد نگاه نکنیم و نگوییم که این بد است باید جلو این دزدیها را بگیریم و فرض کنیم خوب است اگر دزد شد او را تعقیب بکنیم در مناقصههای دولتی خود آقایان آنها که تماس داشتهاند دیدهاند و میدانند و توجه کردهاند که همیشه به ضرر دولت بوده است ولی به آنهایی که یک اختیاراتی داده شد مخصوصاً شورایعالی که از وزیر و معاون و رئیس کل تشکیل شده خیلی بهتر خواهد توانست این مؤسسات را اداره کند حقیقتاً بنده میخواهم عرض کنم شخص رئیس فعلی بنگاه رازی یکی از دانشمندان عالیمقام این مملکت است و باید به او اختیار داد همیشه باید با نظر خوب و نظر خوشبینی نگاه کرد بنده طبیب هستم و جراح هستم اگر به مریض با نظر خوب نگاه نکنیم مریض خوب نخواهد شد اگر این کار را بکنیم انشاءالله نتیجه خوب میگیریم و اگر بد شد او را تنبیه میکنیم و حبس میکنیم والا از اول نمی‌شود گفت همه بد هستند بنده عقیدهام این است که این ماده از مواد خوب این لایحه است.
نایب رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی مخالفید یا موافق؟
دکتر مشیر فاطمی- مخالفم.
نایب رئیس- بفرمایید.
دکتر مشیر فاطمی- بنده قربان اساساً با این لایحه صددرصد موافقم ولی مخالفتم برای دو عبارت است که در ماده سوم نوشته شدهاست یکی نوشته است سود عادلانه، اصلاً این مؤسسه مؤسسهای نیست که حق سود داشته باشد. این مؤسسه مؤسسهای است که برای خدمت به مملکت ایران درست شدهاست (صحیح است) و انصافاً هم تنها مؤسسهای است که می‌شود گفت نود درصد وظایف خودش را با نبودن وسایل انجام داده بنده در دوره هیجدهم این مطالب را اینجا گفتم و این را هم مدیون رئیس او هستیم ولی اساساً سود عادلانه را نباید اینجا بگذاریم معنی سود عادلانه را من نمیفهمم چیست. اینجا جای سود نیست اگر ضرر هم بکند دولت باید از بودجه خودش ضررش را بدهد یکی اینکه اینجا نوشته
است به کمترین قیمت ممکنه اینجا باید بهترین داروها را بخرند برای اینکه با جان مردم نمیتوان بازی کرد، کمترین قیمت ممکنه را هم بنده خیال میکنم که باید حذف شود (مهندس اردبیلی- به قیمت تمام شده) البته باید به قیمت تمام شده باشد اینجا باید هر چه خرج دارد ده میلیون خرج دارد به عقیده بنده این واجبتر از جاهای دیگر است ثانیاً ما به تمام مؤسسات اختیار دادیم حتی به اشخاص اختیار دادیم آن وقت در اینجا مخالفت میکنید بنده حظ کردم از بیانات آقای مهندس فروهر که واقعاً خوب گفتند که این مقررات فعلی جز بیچارگی برای مملکت هیچ چیز ندارد و همهاش این مزایده و مناقصه باعث سوء استفاده است.
نایب رئیس- آقای مهندس اردبیلی موافق هستید بفرمایید؟
مهندس اردبیلی- بنده خاطرم هست وقتی که این لایحه و این ماده در کمیسیون کشاورزی مطرح بود برای این موضوع بحث مفصلی شد مخصوصاً راجع به حسابداری و یک نفر به عنوان ناظر مالی (یکی از نمایندگان- ناظر هزینه) ببخشید ناظر هزینه که واقعاً یک بلایی در این مملکت شدهاست که ناظرین مالی از طرف وزارت دارایی تعیین میشوند در وزارتخانهها و ادارات دولتی و برای همین منظور لایحهای که دولت آورده است بدین شکل نبوده آقایان نمایندگان در کمیسیون پیشنهاداتی دادند که این لایحه را بدین صورت درآوردند که ناظر مالی و رئیس حسابداری در تحت اختیار بنگاه رازی باشند و به علاوه من یک بحثی را اینجا خدمت آقایان عرض میکنم شما میآیید یک بودجه هنگفتی را در اختیار یک وزیری قرار میدهید که مورد اعتماد مجلس شورای ملی است بودجه بنگاه رازی هم در اختیار یک کمیسیونی است که در رأی آن وزیر کشاورزی وقت قرار گرفته که مورد اعتماد مجلس شورای ملی است پس در این صورت بحثی در خرج کردن این موضوع نیست که آقایان تصور بکنند حیف و میل می‌شود و از بین میرود و حالا هم آوردهاند برای وزیر کشاورزی یک شورایی به عنوان شورای رازی تشکیل داده‌اید که این بودجه در تحت اختیار آن شورا به مصرف هزینههای جاری و تهیه سرم و واکسن برسد بنده تصور میکنم دیگر توهمی برای آقایان باقی نمانده و راجع بدین موضوع توجه بفرمایید که این لایحه هر چه زودتر تصویب بشود تا مشکلات مالی بنگاه رازی هر چه زودتر از بین برود.
نایب رئیس- آقای دکتر رضایی مخالف هستید (بنده موافقم) چون دیگر مخالفی نیست و موافق هم صحبت کرده است لذا رأی میگیریم به ماده سوم آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد، ماده چهارم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴- نظر به وضع خاصی که سازمان مؤسسه رازی به شعب آن داده و نوع کار آن با ساعات کار اداری مطابقت نمیکند شورای عالی آییننامه مخصوصی جهت هزینههای عمومی مؤسسه و پرداخت فوق‌العاده مخصوص به نام فوق‌العاده مؤسسه رازی برای هر طبقه از کارکنان مؤسسه وضع و تصویب خواهد نمود و این فوق‌العاده از بودجه پرسنلی و درآمدهای مؤسسه قابل پرداخت میباشد.
نایب رئیس- آقای صدرزاده مخالفید بفرمایید.
صدرزاده- بنده خیلی متأسف هستم که هر وقت ما درباره لایحهای صحبت میکنیم فوراً آن را تطبیق میکنند با اشخاص اگر مقصود این است که ما حرفمان را نزنیم بنده اعتراف میکنم که آقای دکتر رفیعی که در رأس این مؤسسه هم تا حدی مورد قبول و احترام است و همچنین نسبت به وزیر کشاورزی و اولیای آن وزارتخانه هم کمال احترام را قایل هستیم مطلبی که بنده عرض میکنم راجع به وضع خاصی است که این مؤسسه دارد یک آییننامه درست میکنند که اعتباراتش را هر طور که بخواهند خرج کنند بنده با این کار مخالفم این سازمان به خصوص با هر سازمانی که باشد ما تجربههای تلخی داریم بنده یکی دو تایش را بیان میکنم این قانون تأسیس بانک کشاورزی دو سطر بیشتر نیست خواهش میکنم بردارید در سال ۱۳۰۷ تصویب شده در آنجا گفته شده پولی میدهند بدین مؤسسات که بدهد به دست کشاورز برای توسعه امر کشاورزی برای توسعه ساختمان مطابق این قانون حتی یک هزارم از این سرمایه صرف ساختمان نباید بشود ولی بانک کشاورزی بیست میلیون خرج کرده این ساختمان مرتفع را در تهران بوجود آورده و آن آقا هم به رقبت او یک ساختمان دیگر یا مثلاً ۱۵ میلیون تومان بوجود آورده است در قانون معین میکند این پول باید به دست کشاورز و مردمی که مسکنی ندارند داده بشود که بدین مصارف و احتیاجات خودشان برسانند این بانکها که یک جنبه استقلالی داشته است هر کاری دلشان خواسته است کردهاند. آمدهاند این ساختمانها را کردهاند و مطمئن باشید آن اشخاصی هم که آنجا هستند همه اشخاص پاک و پاکیزه و واجد مقام هستند ولی نتیجه این شدهاست که برای مملکت آن وظیفهای که دارند انجام ندادهاند و سرمایه را صرف ساختمان کردهاند صحبت ما روی این است که میگوییم مؤسسه رازی سرم بسازد خدا انشاءالله توفیقشان بدهند که بیشتر بسازد و اعتبار بودجهای آنها زیادتر بشود ما به آنها مخالفتی نداریم ما بحثمان این است که کاری دارید انجام میدهید شما اعتباراتتان را زیاد کنید ولی یک ماده هم بگذارید که در شهرهایی که دام هست و احتیاج دارند شعبات تأسیس بکنید آمدند اینجا یک مقرراتی درست کردند یک باری بر بارها افزودهاند و یک کاری را که با یک امضا درست میشد گفتند باید بیست امضا بگذارند من متأسفم از اینکه یک مقداری از وقت آقایان وزرا و معاونین آنها صرف مسائلی می‌شود که هیچ تأثیری در بهبود وضع کشاورزی ندارد شما میخواهید برای توسعه امر دام کمک بکنید بسیار خوب بنده راهش را عرض میکنیم اگر بودجه کم است زیاد کنید شوری درایت کردن که پول نمی‌شود و برای مؤسسه رازی نتیجهای ندارد شما به جای اینکه فقط در مرکز و یکی دو استان شعبه دارید ۵ شعبه در جاهای دیگر باز کنید این تشکیل شوراها وقتی اثر دارد که ما از مؤسسه رازی ناراضی باشیم که از این مؤسسه نارضایتی نداریم که یک دستگاه دیگر را میخواهند بالای سر او بگذارید اینکه کار خودش را خوب انجام میدهد اما اینکه میفرمایید این اشخاص که در امور مالی دخالت میکنند آدمهای درستی هستند مگر اعضا کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی آدمهای نادرستی هستند که تمام بودجهها را تصویب میکنند ما میخواهیم کار از مجرای خودش بگذرد همانطور که بودجه وزارت جنگ بودجه تمام وزارتخانه را تصویب میکند یک بودجه کلی به مجلس میدهند و یک بودجه تفصیلی هم میآورندد در کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی بودجه وزارت جنگ و سایر وزارتخانه را تصویب میکند این مؤسسه هم باید همین وضع را داشته باشد اینکه میفرمایید این کار فوری است کدام کار است که فوری نباشد تمام کارهای مملکت فوری است یک مادهای بگذارانید که هر اعتباری که لازم دارد اول سال همه را به مؤسسه رازی بدهند این مواد را اینجا گذراندن یک وسیلهای به دست میدهد و همیشه آدم نمیداند چه کسانی سرکار هستند و عملیاتی شبیه به عملیات گذشته میکنید یا شبیه همان عملیاتی که در بانک کشاورزی شدهاست به این مناسبت بود که بنده با این ماده ۴ مخالف هستم ملاحظه بفرمایید در این گزارش هر چه ما نگاه میکنیم هیچ عملی که باعث توسعه امر مبارزه با بیماریهای واگیر دام باشد چیز تازه و مطلب تازهای وجود دارد جز اینکه آمدهایم یک دستگاه دیگری تعیین کردهایم که بالای دستگاه رازی است و یک اختیارات بیشتری به آنها دادهایم که آن عملیات را انجام بدهند که این تشکیلات هیچ تطبیق با آن منظوری که ما داریم ندارد نکته دیگری که بنده خواستم به عنوان تذکر عرض کنم این است که این قانون جنبه مالی دارد و اینجا فقط به کمیسیون کشاورزی و کمیسیون بودجه و کمیسیون استخدام رفته است در صورتی که در ماده ۷ مینویسد وزارت دارایی و وزارت کشاورزی مأمور اجرای این قانون هستند من به عنوان اخطار نظامنامهای استدعا میکنم که این قانون را به کمیسیون دارایی بفرستید تا کمیسیون دارایی با توجه بدین مطالبی که در اینجا گفتیم یک اصلاحاتی در این لایحه بکنید و بیاورد البته اگر اصلاحات لازم بود ما هم که مخالفیم رأی خواهیم داد والا در مخالفت خودمان باقی میمانم.
نایب رئیس- نسبت به تذکری که جناب آقای صدرزاده دادند لازم است تذکر داده شود که این لایحه مالی است و به کمیسیون بودجه رفته است و لوایح دولت به هر کمیسیون اعم از بودجه یا دارایی مربوط باشد به آن کمیسیون میرود این لایحه بیشتر ارتباط به بودجه داشته است و موضوع مالیاتی نبوده است که به کمیسیون دارایی برود (صحیح است) از این جهت همان کمیسیون بودجه کافی بوده است و ایراد وارد نیست (صدرزاده- استدعا دارم ماده ۳۴ را بخوانید) آقای بزرگ ابراهیمی موافقید؟
بزرگ ابراهیمی- مخالفم
نایب رئیس- آقای دکتر امیر حکمت موافقید بفرمایید.
دکتر امیر حکمت- بنده با احترامی که برای جناب آقای صدرزاده قایل هستم فقط یک توضیحاتی میخواهم عرض کنم و شاید آقایان توجه داشته باشند که بنده تا اندازهای نسبت بدین موضوع وارد هستم و اطلاع دارم فقط میخواهم آنچه اطلاع دارم به عرض آقایان برسانم نظر موافق و مخالف نیست میخواهم عرض کنم وضعیت از چه قرار است البته نسبت به مؤسسه رازی اینجا صحبتهایی شد و همه آقایان مخالفین هم تصدیق کردند که مؤسسه مفیدی است ولی بنده میخواهم بیشتر این مؤسسه را معرفی کنم و آن این است که این مؤسسه برای تهیه سرم و واکسن جهت حیوانات است و یک مؤسسه دیگری داریم به اسم مؤسسه پاستور که او برای انسان است ولی عملیات مؤسسه رازی به مناسبت مطالعات دقیقی که کردهاند به جایی رسیده است که صرفنظر از لوازمی که برای دفاع و مبارزه با آفات حیوانی فراهم می‌شود برای آدم هم این مؤسسه وسایل درمانی و پیشگیری تهیه میکند بدین جهت بنده خواستم عرض کنم که یک چنین مؤسسهای است که سرم و واکسن برای آدم هم میسازد یکی از آقایان فرمودند این مؤسسه ما را بی‌نیاز کرده که از خارج سرم و واکسن بخریم این صحیح است که بی‌نیاز شدهایم و بالاتر عرض کنم مطابق قواعد علمی میکروبهایی که برای مردم و واکسن تهیه می‌شود سوش خاص هر مملکت را باید داشته باشد مثلاً سرمهایی که در پاریس تهیه می‌شود اکثراً به درد این مملکت نمیخورد برای اینکه سوش میکروبی آنجا تفاوت دارد بنابراین سرمهایی که سابقاً بدین مملکت میآمده آقایان همکاران طبی بنده واردند بدین امر
آنقدر مؤثر نبوده است و با این سرمهایی که در این مملکت تهیه می‌شود از این لحاظ فرق داشت حالا بقیه مطالب که این مؤسسه چطور نوشته است ذکرش زاید است فقط یک کلمه عرض میکنم چون بحث در ماده چهار است جناب آقای صدرزاده: اینجا یک کلمه نوشته شده (که نظر به وضع خاصی که سازمان مؤسسه رازی دارد) ولی این را باید بنده یک قدری توضیح بدهم اینکه بعضی از آقایان میفرمایند چرا وضع خاصی است بنده میخواهم عرض کنم که این وضع خاص چیست. این مؤسسه رازی برای اینکه بتواند در مقابل آفات حیوانی و امراض انسانی بهترین سرم و واکسن را تهیه کند تنها کارش ساختن سرم و واکسن نیست بلکه کارش مطالعات دقیق علمی است که این مطالعات دقیق علمی ساعت و روز ندارد یعنی ممکن است یک نفر متخصص یک شبانهروز، چهلوهشت ساعت متوالی از لابراتوار خارج نشود این یک تکلیف خاصی است بنابراین وضع خاص دارد راست است که وضع خاص دارد و غیر از وزارت است که یک ساعت بعدازظهر که شد برود و وقتی که در اداره بوده دو تا دو سه نگاه کرده کار این مؤسسه یک موضوع علمی است و بسیار اتفاق میافتد که کارشناسان فنی روزها فرصت غذا خوردن هم ندارند برای اینکه یک کشتی کردهاند و دنبال این کشت باید دقیقهبهدقیقه و ساعتبهساعت بروند و ببینند چه تحولی در این کشت بوجود آمده است بنابراین مطالبی که از نظر فنی حایز اهمیت است و بنده وارد هستم عرض کردم با توضیحاتی که آقای مهندس فروهر دادند بنده هم میخواهم عرض کنم که هر قدر مساعدت به این مؤسسه بفرمایید و بشود بجا است موضوع ماده چهار را آقایان توجه فرمودید فوق‌العاده کار است چون حقوقها کم است در وزارتخانهها هم معمول است که فوق‌العاده به اعضا داده می‌شود فوق‌العاده چیز تازهای نیست اگر یک کسی آمده از صبح تا شب و سه بعد از نصف شب کار کرده فوق‌العاده لازم است برای اشخاصی که در وسایل علمی تحقیق و تتبع میکنند مبالغ هنگفت در ممالک دیگر میدهند جایزه میدهند کمکهای بسیار میکنند این چیز مهمی نیست که فرض بفرمایید که چهار ساعت فوق‌العاده کار داده بشود بنده عقیدهام این است که با این توضیحاتی که عرض کردم خیلی سختی نکنید و بگذارید که این مؤسسه بیشتر توفیق داشته باشد و کار را بهتر بکند و قطعاً نظر آقایان هم همین است و چیز دیگری نیست.
نایب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی مخالفید بفرمایید.
بزرگ ابراهیمی- توضیحات جناب آقای دکتر امیر حکمت تقریباً بنده را قانع کرد و من متشکرم که از نظر فنی ما را روشن کردند یک موضوعی است که برای آقایان فوق‌العاده خارج از خدمت را خود کمیسیون یا آن مؤسسه درست میکند چون ما مار گزیدههایی هستیم که از ریسمان سیاه و سفید میترسیم. یک اختیاری ماشاءالله به شرکت ملی نفت دادید تمام وضعیت استخدامی مملکت را به هم زده (صحیح است) (صارمی- هزینههای غیر لازم میکند. صدرزاده- الان یک ساختمانی در تخت جمشید شروع کردهاند که سی میلیون تومان خرج آن است) بنده درویشم و آن آقا مرشد قسم به خدا و به حضرت عباس وقتی به تمام مستخدمین این مملکت برمیخورم راجع به مأمورین شرکت ملی نفت توی کله ما میرنند شنیدیم و نوشته بودند که ماشین نویس لاتین انگلیسی هفت هزار تومان در ماه حقوق میگیرد با این طرز تفکر آقایان میآیند پشت تریبون و با یک چنین لایحه مفیدی که واقعاً برای این مملکت لازم است و استفاده دارد مخالفت میکنند «از آقا میترسم نه از مال خودم» این یک جوابی بود که با آقای دکتر عدل میدهم (بوربور- هفتهزار تومان به ماشین نویس نمیدهند خیلی این حرف اغراق است) عرض میکنم شما نماینده اکثریت مجلس هستید در شرکت نفت ولی اطلاع ندارید گویا در غیاب آقا مرحمت داشتهاند جناب آقای صدرزاده یا بنده و یا امثال ما به مفید بودن این مؤسسه، به خدمات این مؤسسه و به زحماتی که میکشد همه ما واقفیم انصافاً هم از نقطهنظر دامداری و حفظ دامها و جلوگیری از امراض و اپیدمیها در این مملکت خیلی مفید است و دولت هم که بنده خودم از حزب میلیون هستم این لایحه را بیمطالعه نیاورده است بنده عرض کردم که توضیحات آقای دکتر بنده و امثال بنده را قانع کرد ولی آقایان دولتیها مخصوصاً جناب آقای وزیر مالیه باید راجع به این مخارج یکخورده کنترل بکنند خدا شاهد است اغلب این مخالفتهای اینجوری سر این مخارج بی‌حساب است اولاً یک دستگاه سازمان برنامه داریم که اصلاً از کنترل شما خارج است (صحیح است) میبینید که یک پولهایی تلف می‌شود ۴۷ میلیون دلار قرض میکنند و از کنترل شما و نخستوزیر و هیئت دولت و حتی مجلس هم خارج است و هی هم میگویند بله درست میکنیم این تبذیرهای شرکت ملی نفت را میدانیم بعضی کارها را در مؤسسات بانکی میبینید اینکه با این لایحه مفید هم مخالفت میکنیم تقصیری هم نداریم بالاخره ما اینجا قسم خوردهایم ما هم همهمان مملکت دوستیم، همه شاه را دوست داریم همه علاقه داریم ولی آقایان یک قدری دقیق بشوید. عرض بنده این بود.
نایب رئیس- آقای احمد طباطبایی مخالف همستید؟
احمد طباطبایی- بله مخالف هستم.
نایب رئیس- آقای مشایخی موافقید بفرمایید.
مشایخی- این لایحه در شور دوم هم پیشنهاد نمی‌شود داد ولی بنده قطع دارم که پس از اینکه این لایحه به تصویب دسید و به مجلس سنا رفت در آنجا اصلاحاتی خواهد شد.
معاون نخستوزیر- از مجلس سنا آمده
نایب رئیس- چون اصلاحاتی شده مجدداً به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
مشایخی- خواستم تذکر بدهم که در قانون دلیل نباید ذکر کرد قانون حکم میکند هیچوقت در یک ماده قانونی که انشاءالله می‌شود نباید گفته شود به چه دلیل این ماده را به این صورت در آوردهایم در مادهای که در اینجا هست نوشته شده نظر به وضع خاصی که مؤسسه رازی و شعب دارد و نوع کار آن با ساعات کار اداری مطابقت نمیکند (دکتر بینا- شما مخالف صحبت میکنید یا موافق؟) بنده از موافقتم میخواهم نتیجه بگیرم. این جمله بایستی از طرف مخبر در مقدمه لایحه ذکر میشد و مخبر باید در مقدمه بنویسد که دلیل اینکه کمیسیون با این ماده موافقت کرده است این است بایستی اینطور انشاء میشد که شورایعالی آییننامه مخصوص برای اضافات و فوقالعادهها و هزینههای عمدی مؤسسه تصویب خواهد نمود از نظر انشاء قانون به نظر بنده این ماده بد تنظیم شدهاست بنده خواستم تذکر را عرض کنم که در وضع قانون دلیل نباید ذکر شود و دلیل باید در مقدمه لایحه ذکر شود از طرف مخبر و حالا هم نمی‌شود کاری کرد چون شور دوم است.
نایب رئیس- آقای طباطبایی قمی
احمد طباطبایی- عرض کنم بعضی اوقات کلماتی باعث می‌شود که در اطراف آن کلمه حرف زده شود در اینجا نوشته است نظر به وضع خاصی این وضع خاص را باید توضیح بدهند تا آقایان بدانند که این وضع خاص چیست و آن وقت نوشته است فوق‌العاده مخصوص این فوق‌العاده مخصوص چیست اگر مقصود فوقالعادهای است که در تمام وزارتخانهها هست و باب است و دارند میگیرند این یک بودجهای است که دارد مصرف می‌شود و یکشاهی از آن استفاده نمی‌شود و بیشتر از فوق‌العاده معمولی است اگر بیشتر از فوق‌العاده معمولی نیست این مخصوص چیست موارد خاص چیست موارد خاص را ذکر کنید برای اینکه ما از این فوقالعادههای مخصوص و از این موارد خاص خیلی خسارت داریم چشم ما هم ترسیده حق هم داریم میترسیم برای اینکه فردا میبینید که تمام این بودجه و تمام این پول مصرف می‌شود به یک عمری که یکشاهی هم برای این مملکت فایده ندارد توی قانون هم گذاشتهاید خاص و مخصوص اینجا خاص و مخصوص را حلش کنید درست کنید نماینده دولت بیاید جواب بدهد که وضع خاص چیست این فوق‌العاده مخصوص چیست این را حل کنید درست کنید والا این مؤسسه با این کاری که میکند به قدر یکشاهی نه فایده داشته و نه از این به بعد فایده دارد.
نایب رئیس- آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی- آنطوری که همکار عزیزمان آقای ابراهیمی صحبت فرمودند همان هزینههای زائد وزارتخانهها و ادارات است که باعث مخالفت با این لایحه می‌شود و الا اگر از هزینههای بیمورد جلوگیری شود این کارها پیش نمیآید اما جناب آقای طباطبایی فرمودند وضع خاص استاد عزیز من جناب آقای دکتر امیر حکمت کاملاً توضیح دادند که وقتی که یک مرض یک جایی پیدا می‌شود لاشه را میفرستند به بنگاه رازی بنگاه رازی میکروب را کشت میکند در لابراتوار و یک دکتری ۲۴ ساعت بلکه سه روز متوالی با میکروب و کشت آن مشغول است یعنی تمام ایام و تماموقت خود را صرف میکند برای مطالعه این میکروب این کار وضع خاصی دارد و بهطوری که جناب آقای دکتر امیر حکمت فرمودند پروندهای نیست که یک ساعت بخوانند و بعد ده ساعت استراحت کنند این یک میکروبی است که کشت کرده است و باید از آن نتیجه بگیرد و این فوقالعادهای که میگویند برای همین است که این ساعت کار و طرز کار با سایر وزارتخانهها فرق دارد و باید فوقالعادههای سایر وزارتخانهها هم تفاوت داشته باشد اما اینجا یک موضوعی بود که من نتوانستم بفهمم اینجا نوشته مؤسسه رازی و شعب آن این شعب را من نفهمیدم کجاست در شهرستان ما که یکی از بزرگترین شهرستانهای ایران است ما متأسفانه وسیلهای نداریم (ناصر ذوالفقاری- باز می‌شود) و به اطلاع آقای معاون وزارت کشاورزی و نماینده دولت میخواهم برسانم که پارسال در یکی از بزرگترین محال آذربایجان مرض دیفتری بین بچهها پیدا شد ما مراجعه کردیم به اداره بهداری که واکسن بدهند گفتند نداریم گفتیم ای بابا بچهها دارند از بین میروند تلگراف کردند از مرکز واکسن بفرستند و تا از مرکز واکسن برسد عده زیادی از بچهها در حدود صد نفر از دیفتری مردند. باید نماینده دولت یا معاون وزارت کشاورزی بیایند پشت این تریبون و بگویند که این شعبات کی برپا خواهد شد.
مهندس هدایت- بعد از تصویب لایحه.
نایب رئیس- در ماده چهار اجازه خواسته نشده و پیشنهاداتی رسیده که بعضی از عبارات ماده حذف و یا اصلاح بشود مطابق ماده ۱۱۴ آییننامه پیشنهاد در شور ثانی ممنوع است لذا رأی میگیریم به ماده چهار آقایانی که موافقند قیام بفرمایند. (اکثر
برخاستند) تصویب شد ماده پنجم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۵- رئیس حسابداری مؤسسه رازی از طرف وزارت دارایی با موافقت وزارت کشاورزی تعیین خواهد شد.
تبصره- رئیس حسابداری زیر نظر مستقیم رئیس کل بنگاه رازی انجام وظیفه خواهد نمود.
نایب رئیس- آقای صارمی مخالفید بفرمایید.
صارمی- مثل این است که آقایان جدیت میکنند بعضی از مؤسسات و وزارتخانهها که برای خودشان یک استقلال تام و تمامی دور از اصول و مقررات و شئونی که در مملکت مقرر است بوجود بیاورند بسیار خوب آقایان رأی دادید که بودجهاش مستقل باشد و خودش هم مخارج را تعیین بکند و آییننامهای هم تنظیم بکند و هرطوری میخواهد فوق‌العاده بدهد بنده میخواستم اطمینان حاصل بکنم که از این وجوهی که در اینجا اختصاص دادهاند فوراً آقای معاون وزارت کشاورزی فوق‌العاده نگیرد من مطمئن نیستم من میدانم که از این بابت که اظهار علاقه میکنید که بنگاه رازی دستش باز باشد که کار بکند تعجب این است که آقای دکتر رفیعی مرد خوبی است ولی از کجا معلوم که این مرد خوب همیشه در رأس این بنگاه باشد که قانون را با توجه به افرادی که تصویب میکنیم حالا اینها گذشته است بنده میخواهم ببینم دیگر با این اختیاراتی که داده‌اید چه امتیازی بایستی داشته باشد که رئیس حسابداری مؤسسه رازی با موافقت وزارت کشاورزی انتخاب شود آقای وزیر دارایی مگر شما که رؤسای حسابداریها را انتخاب میکنید مگر قبلاً موافقت وزارتخانه را جلب میکنید (وزیر دارایی- بله) در کجا؟ (وزیر دارایی- دانشگاه) اما دانشگاه استقلال مالی دارد قانون برایش گذراندید چکار دارد برای اینجا تأسف این است که وقتی در یک موضوعی از اصل کلی خارج میشویم در سایر موارد هم میخواهیم تعمیم بدهیم و یک سابقه پیدا میکند و اصل را زیر پا میگذاریم نظر این است که چون وزارت دارایی نماینده خزانه عمومی مملکت است رئیس حسابداری وزارتخانهها را انتخاب میکند والا اگر بگویند که نیاید باشد و شما انتخاب بکنید و او بگوید که موافق نیستم و شما با موافقت وزیر کشاورزی اگر یک رئیس حسابداری بخواهید بفرستید آنجا که کنترل بکند ممکن است وزارت کشاورزی موافقت نکند و این برخلاف اصل است من نمیدانم چرا این امتیازات را قایل میشوید حالا میخواهید تصویب بکنید و آقایان رأی بدهید والا این آقای معاون وزارت کشاورزی که صحبت نمیکند ما میخواهیم صحبتی نکنید چیزی نمیگوید بنده معتقدم جناب آقای ذوالفقاری حداقل این موضوع به خصوص را که با موافقت وزارت کشاورزی رئیس حسابداری تعیین می‌شود که برخلاف سایر وزارتخانهها است واقعاً جدیت بکنید و مثل سایر وزارتخانهها انتخاب بکنید.
نایب رئیس- آقای دکتر رضایی مخالفید؟
دکتر رضایی- موافقم.
نایب رئیس- بفرمایید.
دکتر رضایی- بنده خیلی متأسفم که جناب آقای ناصر وزیر دارایی تشریف بردند چون خیلی علاقمند بودم که این مطلب را که خیلی اهمیت دارد به فرضشان برسانم (نمایندگان- تشریف آوردند) بنده خاطرم هست که در چند سال قبل در مؤسسه علوم اداری ما یک مطالعه کلی درباره دلایل عدم هماهنگی در مؤسسات دولت کردیم و یکی از دلایلی که پس از مطالعات دقیق بر ما روشن شد این بود که متأسفانه به هیچوجه در امور مالی هماهنگی بین دستگاه اداره کننده آن وزارتخانه و نماینده وزارت دارایی وجود ندارد (صحیح است) بنده بسیار بسیار خوشوقتم که بالاخره دولت به فکر رفع نقیصه افتاده است و من تقاضا میکنم از آقایان که این را تعمیم بدهند و در تمام مؤسسات دولتی این رویه اجرا بشود چرا؟ اولاً جناب آقای صارمی ملاحظه بفرمایید به هیچوجه این ماده مغایرتی با نظر جنابعالی در مورد اینکه رئیس حسابداری بایستی از طرف وزارت دارایی تعیین بشود ندارد چرا؟ برای اینکه از طرف وزارت دارایی تعیین می‌شود فقط ما میگوییم که یک وضعی پیش نیاید که یک رئیس حسابداری را وزارت دارایی پیشنهاد بکند و همانطور که آقایان نمونهاش را چندی پیش شنیدند که یک رئیس حسابداری را وزیر و یا رئیس مؤسسه مربوطه حاضر نمی‌شود او را راه بدهد در اطاقش و چه انتظاری دارید که اینها بتوانند با همدیگر کار بکنند محققاً همکاری نخواهد کرد. حالا ما میگوییم که در این ماده گفته شدهاست رئیس حسابداری را وزارت دارایی تعیین میکند اما این شخص یک نفری نباشد که آن رئیس مربوطه یا وزیر مربوطه با او مخالف باشد شخص اول را اگر تعیین کردند و رئیس مربوطه موافقت نکرد شخص دوم را باز وزیر دارایی معرفی میکند کسی نیست که وزیر دارایی با او موافق نباشد در هر صورت کسی است که از طرف وزیر دارایی معین می‌شود و از نقطهنظر به وجود آوردن هماهنگی در دستگاههای دولتی این رویه رایج بشود آقایان خوب به خاطر دارند این اتفاق به خصوص افتاده بود که رئیس حسابداری یک وزارتخانه را عوض کردند وزیر مربوطه حاضر نشده بود آن را حتی در اطاقش بپذیرد. آن وقت اگر وزارت بهداری اصرار بکند که این شخص معین شود و آن وزیر مربوطه حاضر نشود که با او همکاری بکند شما انتظار دارید که در این دستگاهها هماهنگی بوجود بیاید این البته هرگز بوجود نخواهد آمد چه اشکالی دارد رئیس حسابداری را آقای وزیر دارایی و یا معاون اداری و یا معاون اداری ایشان قبل از اینکه حکم او را صادر کنند به آن وزیر یا رئیس مربوطه هم یک تلفنی بفرمایند و اشخاص هم سوءنیت ندارند و نمیخواهند خدای نکرده سوءاستفادهای بکنند و در نتیجه مخالفت نخواهند کرد. اما اگر یک شخص خاصی بود که وزارت دارایی خواست بزور بقبولاند آن وزارتخانه حق دارد که قبول نکند و به عقیده بنده از نظر بوجود آوردن هماهنگی در دستگاههای دولتی این رویه را بسیار مناسب میدانم و من تقاضا دارم در قوانین دیگر هم سعی بفرمایید این رویه را تعمیم بدهید.
نایب رئیس- دیگر کسی تقاضای صحبت نکرده رأی میگیریم به ماده پنج آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده ششم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۶- برای تکمیل اعضا فنی و رفع نیازمندی از کارشناسان خارجی مؤسسه میتواند از بین کارمندان فنی که حداقل شش سال در مؤسسه رازی سابقه خدمت داشته باشند هر سال یک تا سه نفر را مبنیبر پیشنهاد شورایعالی و تصویب هیئت دولت برای تکمیل تحصیلات به خارجه اعزام دارد، حقوق و مزایا و فوق‌العاده قانونی این قبیل مأمورین در مدت تحصیل بارز قابل پرداخت میباشد.
نایب رئیس- آقای صدرزاده مخالفید بفرمایید.
صدرزاده- یک اسراف و تبذیرهایی دارد در این مملکت می‌شود که بنده از آن اشخاصی هستم که خود را موظف میدانم هر وقت لایحهای طرح می‌شود درمورد آن نکات تذکر بدهم ما اینجا برای یک مستمری ماهی بیست تومان که برای یک فرد است چهار ساعت مباحثه میکنیم یا برای خرجی که هزار تومان است و فوریت دارد دو ساعت صحبت میکنیم اما ارقام بزرگ را بدون اینکه ما اطلاعی از آن داشته باشیم خرج می‌شود و این باعث تأسف است و درست نیست وعاظ محترم در منابر میگویند یسئلون عن دم المبعوذه و لایسئلون عن دم الحسین ع یعنی از خون یک پشهای مؤال می‌شود ولی از خون حضرت سیدالشهداء (ع) سؤال نمی‌شود مطلقاً نمیپرسند و مثلاً ملاحظه بفرمایید این شرکت نفت و این دستگاهی که برای مملکت باید منافع زیادی بیاورد خواندید آقایان در روزنامهها که رفتند و آن خانه کارگران را دیدند و به یاد خرابههای تهران افتادند و گفتند که اینجا بدتر از خرابههای جنوب شهر تهران است این را شنیدید خوب آقایان نمایندگان از آن طرف هم میشنوید که در اینجا یک عمارتی در تختجمشید برای شرکت ملی نفت درست میکنند که سی میلیون تومان خرج آن می‌شود ای آقا اگر شما این گرفتاری را دارید و میبینید این سی میلیون تومان را صرف خانه آن کارگران بکنید گناه است که این کارگرها در پنجاه درجه حرارت با آن وضع و آن زندگی کثیف شما سی میلیون تومان بیاورید اینجا و عمارت هفدهم طبقه درست بکنید و ما اینجا نشسته باشیم و حرفی نزنیم این ظلم است، گناه است ستم است نکنید. (عمیدینوری- حقوقهای هیئت مدیره را دو برابر کردند) آقا این شرکت نفت علیه ما علیه این همه منافع از این مملکت میبرد (دکتر بینا- شرکت سابق نفت) بله شرکت سابق نفت ایران و انگلیس که فریاد این مملکت را به آسمان رساند یک عمارتی فقط در این خیابان سپه درست کرد (شادلو- و همه هم در آنجا متمرکز بودند) حالا اگر ما حریف شدیم که جلوی این کار را حالا بگیریم و آقایان موافقت فرمودید آنوقت خواهیم توانست جلوی خرجهای دیگر شرکت ملی نفت را بگیریم عرض کنم یکی از قسمتهای دیگر این ماده اعزام اشخاص به خارجه است کنفرانسی در فرانسه می‌شود یک آدمی را که صاحب مقام و جاه است یک مبلغ زیادی میدهند که برود در آن کنفرانس شرکت بکند حتی وقتی که برمیگردد نمیگوید چه گفتم و چه کردم و چی شنیدم یا اینکه چیزی نگفتم در صورتی که ممالکی که به مراتب از ما متمولتر هستند همان نمایندگانی که در آن ممالک دارند به طور فوق‌العاده بهشان مأموریت میدهند که بروند آنجا شرکت بکنند بنده خودم در روزنامهها خواندم ممالک بسیار متمول مأموریتی که در آنجا دارند تعیین میکنند که بروند شرکت بکنند (صارمی- فلسفه تأسیس سفارتخانه همین است) ولی ما که یک کشوری هستیم که بودجهمان چندان وسعتی ندارد یک آدمی را مأمور میکنیم که برود به خارج و در آنجا چند ساعت در یک کمیسیون شرکت بکند و برگردد و چندین هزار تومان پول بگیرد این کارها درست نیست و اغلب از این قوانین سرچشمه میگیرد و ما لازم است که در همین جا جلوی آن را بگیریم اینجا تعیین کرده است که هر سال یک عدهای را بفرستند به خارج به جای این میخواستید این ماده را بگذارید که این خارجیهایی که اینجا هستند مجبور باشند افرادی از ماها را تربیت بکنند که بعد از اینکه خودشان
رفتند اینها جانشین آنها بشوند این ماده بسیار لازمتر بود از این مادهای که هست و راهی را باز کردید که هر سال یک عده را بفرستید برای مطالعات در مطالبی که بنده عرض میکنم هیچ غرضی ندارم و حتی تعصبی هم ندارم تصور بنده این است که ما در یک راهی افتادهایم که باید ترقی بکنیم کار بکنیم و زحمت بکشیم پس از این خرجهای بیهوده حتیالمقدور باید جلوگیری کرد این قوانین را این خرجهای بیهوده از یک طرف باز میکند و از طرف دیگر کار وسعت پیدا میکند بنده معتقدم و مطمئن هستم که این مؤسسه رازی که الان تحتنظر یک نفر آقای دکتر رفیعی که بسیار مرد شریفی است و تا حدی انجام وظیفه میکند بعد دچار چه مشکلاتی خواهد شد مطمئن باشید که کارش خیلی بطییتر و کندتر خواهد شد و مخارج زیادی هم برای مردم فراهم خواهد شد به جای این شما یک ماده مینوشتید بدین طور که این مؤسسه رازی را موظف و مجبور میکردید که در شهرستانها شعبه باز کند و آن نقاطی که دام دارند مثل فارس و خوزستان و آذربایجان و کردستان از برکات این مؤسسه برخوردار بشوند والا کمیسیون درست کردن و شورای عالی ایجاد کردن و مأمور به خارج فرستادن جز خرج بیهوده اثر دیگری ندارد حالا آقایان میکنید تا بعد نتیجهاش را بدهند.
نایب رئیس- آقای دکتر سیدامامی موافقید بفرمایید.
دکتر سیدامامی- بنده نسبت به فرمایشات جناب آقای صدرزاده که همیشه فرمایشاتشان صحیح و متین است نمیخواهم مخالفتی کرده باشم فقط میخواستم رفع سوءتفاهم بکنم اولاً خرجی تعلق نمیگیرد فقط حقوقی که به آنها میدهند بارز خواهند داد درثانی علم همه روز در حال پیشرفت است در حال تکمیل است هر روز میکروبهای جدیدی کشف می‌شود هر روز بلکه هر ساعت علم پیشرفت میکند و ما احتیاج داریم بدین مؤسسات مهم خارجی و فرستادن این افراد و پزشکان به خارج بهطوری که الان در دانشکده پزشکی هم معمول است و فوق‌العاده لازم است که بروند و در محل کار بکنند و استفاده بکنند و بیایند برای این مملکت مفید واقع بشوند فقط این یک شرط دارد باید خیلی توجه بشود که وقت اینها تلف نشود و بروند آنجا چیز یاد بگیرند اینها را باید مؤسسه رازی خیلی توجه بکند قبلاً جاهایی که آنها را بفرستند تعیین بکند و تماسی پیدا بکنند و مطمئن باشد که در یک مدت معین و وقت لازم مشغول تحصیل باشند بنابراین گمان میکنند بسیار ماده خوبی است و رفتن این اشخاص لازم است که بروند مطالعه بکنند مشاهده بکنند و آشنا بشوند و برگردند اینکه فرمودید از وجود متخصصین استفاده بشود متأسفانه در این قسمت متخصص زیاد نداریم و و متخصصی که در قسمتهای مختلف داریم در کارهای خودشان مشغولند و این آقای دکتر رفیعی هم نمیتواند آن چیزهایی که تازه است همیشه تعلیم بدهد و قطعاً رفتن آنها لازم است و بنده گمان میکنم که ماده مفیدی است.
نایب رئیس- به ماده شش رأی میگیریم آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده هفتم مطرح است و قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۷- وزارت دارایی و وزارت کشاورزی مأمور اجرای این قانون میباشند.
نایب رئیس- چون مخالفی نیست به ماده ۷ رأی میگیریم آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر مطرح است آقای رامبد
رامبد- بنده خیلی معذرت میخواهم که آخر وقت هم هست و آقایان خسته هستند ولی چند کلمه لازم میدانم که به عرض آقایان محترم برسانم در اطراف این لایحه خیلی صحبت شد خوشبختانه حسن نیست و حسن نظر چند نفر از آقایان نمایندگان همکاران محترم که من به نظرشان احترام میگذارم نسبت به رئیس بنگاه رازی تأیید شد (صحیح است) ولی متأسفانه در این لایحه نسبت به چنین شخص فعال و کاردانی اختیار و مسئولیتی برگزار نشده (صحیح است) حتی قانوناً هم حق رأی را هم از ایشان سلب کردهاند همکاران معظم ما در مورد دو میلیون تومان بودجه بنگاه رازی قریب چهار ساعت بحث کردیم هر کسی هم در مواد و مفاد این لایحه اعتراضی داشت یک تصدیق ضمنی از حسن جریان بنگاه رازی و پیشرفتهای آن و صلاحیت رئیس آن صحبت کرد ولی جناب آقای صدرزاده مطلبی فرمودند که بنده روی اهمیت موضوع تکرار میکنم لایحه به شخص مربوط نیست و بنده از این میترسم که این محاسنی که در اینجا از این شخص گفته شد به زودی تغییر شغلش بدهند اما خوب کار کردن هم به لایحه احتیاج ندارد و بنده از جناب آقای سرلشکر انصاری اینجا پرسیدم در مدت تصدی وزارت راه چند دفعه در جادههای ژاپن برای مطالعه تشریف بردید چند بار در کنفرانس بینالمللی راه در ونزوئلا شرکت کردید و چند بار در کنگره کارگران راهسازی در ژنو حضور داشتید فرمودند هیچ ولی از نزدیک بنده شاهد و ناظر بودم در آن حدود بودجهای که در اختیار وزارت راه و راهآهن گذاشته شده به تصدیق آقایان نمایندگان محترم آذربایجان و خراسان کارهای بیسابقهای در راه و راهآهن شدهاست وزارتخانه دیگری هم هست که معاونینشان سه ماه سه ماه در خارج هستند مدرک دارم وزرایشان در هر جایی که کنفرانسی هست جزء اعضای آن کنفرانس شرکت میکنند تنها جایی که نیستند در پشت میز وزارتخانهشان و اینگونه لوایح هم به مجلس میآید قبول بکنید وقتی که اوراق قوانین را به هم میزنید میبینیم این معایب ناشی از قوانین مربوطه است روزی که سازمان برنامه لایحهاش در مجلس مطرح شد به همین ترتیبی که آقایان محترم در مورد لزوم حسن جریان بنگاه رازی صحبت فرمودید خیلی شدیدتر و شدیدتر راجع به سازمان برنامه صحبت شد مطالبی کلی و با اشاره ایراداتی راجع به سازمان برنامه بنده شنیدم هر دفعه رفتم دقت کردم دیدم سازمان برنامه برخلاف قانون مصوبش هیچ کاری نکرده بردارید قانون سازمان برنامه را بخوانید تا مجدداً یادآوری بشود تمام کارهای سازمان برنامه با قانونی که مجلس شورای ملی تصویب کرده تطبیق میکند پس عیب در سرمنشاء است وقتی جناب آقای صدرزاده بفرمایند که روی شخص صحبت نکنید جلوی اینگونه ولخرجیها را بگیرید صحیح میفرمایند ما نباید برویم روی اینکه آقای دکتر رفیعی خوب است و آقای دکتر ایگرک را من دوست ندارم بودجه امسال را بنده حضورتان تکرار میکنم بودجه بنگاه رازی دو میلیون تومان است بودجه بنگاه جنگل‌ها را بردارید بخوانید گارد مسلح جنگل‌ها ۱۲ میلیون تومان این مطالب خوب است اینجا گفته شود که برای جلسات آتیه مورد نظر آقایان قرار بگیرد و در آن جلسهای که ما نسبت به یک بنگاهی حسن نظر داریم توجه عواقب اعمال آن مصوبات خودمان هم باشیم یک نگاهی هم به جریان بنگاه جنگل‌ها با ۱۲ میلیون تومان بفرمایید هر کدام از آقایان که مدافعاتی داشتند بفرمایند پشت تریبون بنده قبول دارم ولی بدانید که به نام حفظ جنگل، به نام حفظ ثروت ملی، ثروت ملی این مملکت را چهجوری غارت میکنند همکاران محترم نسبت به هیچ فردی در این مملکت نظری نیست جز اینکه محاکم تکلیفشان را تعیین کرده باشد ولی آقایان به عنوان ناظر امور مملکت خدمتگزار شاهنشاه و حفظ منافع رعایای شاهنشاه که اهلی این مملکت هستند اینجا نشستهاید وقتی که یکی از همکاران مطالبی را عرض میکند و اطلاعاتی دارد که عرض میکند توجه فرمایید بنده به عرایضم خاتمه میدهم و امیدوارم که بنگاه رازی با این وسعت عمل و آزادی عملی که مجلس شورای ملی برایش تهیه کرده است در آینده با همین حسن عملی که تا بهحال داشته است پیشرفت کند.
نایب رئیس- آقای صدرزاده مخالف هستید بفرمایید.
صدرزاده- عرض کنم مواد این قانون را اکثریت محترم مجلس تصویب فرمودید و حالا رأی به تمام لایحه گرفته خواهد شد ولی خوب این اسقاط تکلیف نمیکند برای یک فردی که با یک موضوعی مخالفت داشته است تا آن آخرین وقتی که برای میسر است نظریات خودشان را به عرض نمایندگان محترم برساند این قانون را جناب آقای رامبد اشاره فرمودند که یک توسعهای به عمل بنگاه رازی داده نه این قانون همچو تعبیری ندارد توسعه عمل وقتی میتواند بدهد که ما بگوییم اگر اعتبار مؤسسه رازی یک میلیون است بشود ده میلیون یا اینکه اگر شعبه او فقط امروز منحصراً در تهران است در ده استان این مملکت هم شعب او تشکیل بشود این را قبول داشتیم و معقول و درست هم بود ملاحظه میفرمایید که سازمان این بنگاه رازی فقط در تهران است و شعبهای از آن در استان هفتم وجود ندارد و در آذربایجان هم وجود ندارد با اینکه در استان نهم عشایر زیاد است نمایندگان خراسان و نمایندگان آذربایجان هم میگویند در آنجا شعبه ندارد و بالاخره معلوم شد که در ۱۰ استان مملکت مؤسسه رازی وجود ندارد در این قانون هم یک ماده گفته نشدهاست که مؤسسه رازی موظف است که در استانها شعبه تأسیس بکند بنابراین آن چیزی که مورد نظر ماست از لحاظ مؤسسه یعنی داشتن شعب در شهرستانها آن با این قانون حاصل نمی‌شود نظر بنده هم در این است ملاحظه بفرمایید کیفیت قانون غیر از اخبار است نوشته مؤسسه رازی و شعبات آن در شهرستانها این تکلیف برای آنها ایجاد نمیکند یعنی این قانون وزارت کشاورزی یا وزارت دارایی را ملزم نداشته که در شهرستانها شعب باز بکند مثلاً فرض بفرمایید معاون وزارت کشاورزی بیایند اینجا و بفرمایند که آنجا هم باز خواهم کرد ولی به هرحال بنده چیزی را که خواستم عرض کنم این قانون که در مراحل نهاییش هم تصویب شد اگر واقعاً مقصود از این قانون این باشد که عملیات مؤسسه رازی را توسعه بدهند اول قدم این است که در شهرستانها و در نقاطی که دام زیاد است مثل فارس و اصفهان و مازندران و آذربایجان و خوزستان و این قبیل نقاط شعبه تأسیس بکنند و این سرمها را که بر ضد بیماری دام است در اختیار مردم و دامداران آن بگذارند والا اگر با این قانون یک شورایعالی درست بکنید خوب چه مانعی دارد وقتی آقایان در مجلس رأی دادید این شورایعالی گره از کار شما باز نمیکند جز اینکه یک کاری را که امروز دکتر رفیعی به تنهایی به عنوان مؤسسه رازی و یا یک امضاء انجام میداد حالا با ۱۱ امضاء باید انجام شود اگر برای رعایت فوریت هم باشد یک آدم جناب آقای مهندس اردبیلی بهتر میتواند تصمیم بگیرد تا اینکه به یک شورای ۱۱ نفری یک کاری ارجاع بشود خیلی معطلی بیشتر دارد اما از جهت مالی هم باید عرض خودم را تکرار کنم که اگر در این قانون هم نخواهند مورد توجه قرار بدهند در سایر قوانین مورد توجه قرار بدهند مجلس شورای ملی به حکم قانون اساسی
نظارت مطلق در جمع خرج و دخل مملکت دارد شما اگر نتوانید نظارت بکنید و در خود مجلس رسیدگی بکنید وضع را اینطور قراردادهاند که کمیسیون بودجه که یک قسمتی از مجلس شورای ملی است بدین وسیله آن نظارت خود را اعمال بکنید و این حق را از خودتان سلب نکنید و همیشه این اختیار را برای کمیسیون بودجه لااقل محفوظ بدارید تا نکاتی که در اینجا گفته می‌شود لااقل در کمیسیون بودجه رسیدگی کلی بشود. این عرایض بنده بود.
نایب رئیس- چون دیگر در کلیات آخر در خواست صحبت نشده لذا رأی میگیریم به مجموع مواد این لایحه آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
چون اصلاحاتی در مجلس شورای ملی نسبت به این لایحه به عمل آمده است لذا به مجلس سنا ارجاع می‌شود تا با توجه به اصلاحاتی که در این مجلس به عمل آمده مجلس سنا اقدام کند.
۶ - طرح گزارش کمیسیون قوانین دارایی راجع به تشکیل بانک تجارت خارجی ایران و تصویب فوریت و اصل آن و ارسال به مجلس سنا
نایب رئیس- شور اول لایحه دیگری که ماده واحده است مطرح است. لایحه بانک تجارت خارجی قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی کمیسیون قوانین دارایی در جلسه ۳ دیماه ۱۳۳۷ با حضور آقای وزیر دارایی و آقای معاون وزارت دارایی لایحه دولت راجع به تشکیل بانک تجارت خارجی ایران را مورد بحث و رسیدگی قرارداده و با اصلاحاتی آن را تصویب نمود اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد ماده واحد به بانک ملی ایران اجازه داده می‌شود که سهام سازمان برنامه و شرکت سهامی بیمه ایران را در بانک توسعه صادرات خریداری کند و پس از انتقال سهام مزبور بانکی به نام (بانک تجارت خارجی ایران طبق قوانین و مقررات به جای بانک توسعه صادرات تشکیل دهد)
تبصره ۱- اساسنامهای که به موجب قانون بانکداری برای بانک تجارت خارجی ایران وضع و به تصویب شورایعالی بانک ملی ایران و هیئت نظارت بر بانکها میرسد جانشین اساسنامه فعلی بانک توسعه صادرات خواهد شد.
تبصره ۲- بانک ملی ایران میتواند سهام بانک تجارت خارجی ایران را جزئاً و کلاً با رعایت مقررات و قوانین مربوطه به اشخاص حقیقی یا حقوقی انتقال دهد انتقال سهام به اتباع بیگانه از ۴۹ درصد تجاوز نخواهد نمود.
مخبر کمیسیون دارایی- مشایخی
گزارش از کمیسیون بازرگانی
به مجلس شورای ملی
کمیسیون بازرگانی در جلسه ۷ دی ماه ۱۳۳۷ لایحه دولت راجع به تشکیل بانک تجارت خارجی ایران را با حضور نمایندگانی دولت مورد رسیدگی قرارداده خبر کمیسیون را تأیید و اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم میدارد.
مخبر کمیسیون بازرگانی- عمیدینوری
نایب رئیس- شور اول است و بحث در کلیات است آقای صدرزاده مخالف هستید.
صدرزاده- بلی
نایب رئیس- بفرمایید.
صدرزاده- عرض کنم بنده نفهمیدم که به بانک ملی اجازه داده می‌شود که سهام سازمان برنامه و شرکت سهامی بیمه ایران را در بانک توسعه صادرات بخرد و آنوقت یک بانکی به نام بانک تجارت خارجی ایران تأسیس بکند. بفرمایید این بانک صادرات عیبی داشته؟ خوب شما میخواهید یک بانکی تأسیس بکنید برای آن اولی یک فعالیت اقتصادی که میکنید ممکن است اینطور فکر بشود که بانک صادرات وظیفهاش را انجام نداده است کلمه بانک صادرات که گناهی ندارد لابد اشخاصی که در آنجا وجود دارند یک عملیاتی کردهاند که مورد قبول دولت نبوده است و نتیجه نداشته است اینقدر دیگر وقت نمیخواهد صرف کنید همان بانک توسعه صادرات را دیدید نتیجه نگرفتید اساسنامه را میخواستید عوض کنید اساسنامه را عوض کنید یک زحمت کشیده بودند یک قانون را به نام بانک توسعه صادرات نوشته بودند، دو سه سال دیگر هم یک قانون دیگر میگذرانند و این بانک تجارت خارجی ایران را اسم دیگری رویش میگذارند این تضییع وقت است. این کار را نکنید. اوقات مملکت خیلی ذیقیمت است. یک وقت در مجلس بحثی راجع به جان مولم بود. جناب آقای دکتر پیرنیا و بعضی از آقایان اعتراض میکردند که ۱۴۵ میلیون تومان پول دولت داده شدهاست و یک وجب راه هم بوجود نیامده است این را هم قرار بود بوجود بیاید من در آن موقع گفتم که من راجع به آن ۱۴۵ میلیون ممکن است در اثر فعالیت مردم بوجود بیاید ولی یک لمحه و یک لحظه از آن زمان که به هدر میرود ممکن نیست که بوجود بیاید، قابل برگشت نیست. آقایان توجه داشته باشید من منظورم مخالفت با دولت نیست من کمال ارادت را به دولت دارم ولی به طور کلی عرض میکنم وقت مملکت را به هدر ندهیم برای این کارها اولاً من میخواهم بدانم جناب آقای وزیر دارایی که این بانک توسعه صادرات خوب کار کرده است یا نه؟ اگر خوب کار کرده است که چرا عوض میکنید و اگر بد کار کرده است لابد افرادی که در آنجا کار میکردهاند و خوب نبودهاند آنها را تعقیب بکنید سرمایهاش کم است زیادتر بکنید وضعیت کار تجارتش باید یک شرایط معین داشته باشد خوب به آرا رسیدگی کنید یک قانون از این مجلس به آن مجلس از آن کمیسیون به این کمیسیون مخالف و موافق صحبت بکنند تازه تغییر لغت دادهایم (یکی از نمایندگان- اسمش را عوض نمودهاند) (وزیر دارایی- این کار لازم است) عرض نکردم که لازم نیست بنده به اصل مطلب اعتقاد دارم البته بنده معتقدم اجازه بفرمایید بنده عرایضم را بکنم احتیاج هم دارم که توضیحات جنابعالی را وزیر دارایی استماع کنم عرض بنده این است که البته ما یک بانکی میخواهیم داشته باشیم که به وسیله آن بخواهیم صادرات خود را توسعه بدهیم و البته داشتهایم قطع نظر از نفت که نگاه میکنیم در روزنامهها میخوانیم که واردات ما سه برابر صادرات است مگر غیر از این است؟ نفت یک عوایدی است این نفت یک چیزی نیست که مثل آب باشد نفت یک مادهای است در زیرزمین که هر قدر مصرف گردید تمام شده محسوب است آب قنات نیست و تا امروز اینجور فکر کردیم که یک چنین مادهای که این خاصیت را دارد در امور تولیدی و عمران مملکت خرج شود ولی تجارت باید محدود بشود، ما باید همانقدر که دریافت میکنیم و میگیریم آنقدر هم بتوانیم صادر کنیم توجه بفرمایید یا اگر افزایش هست تناسب باید داشته باشد، چندین برابر نمی‌شود، بنده میخواهم ببینم این بانک صادرات در این مدت برای توسعه صادرات چه معجزی کرده بفرمایید و اگر او نتوانسته است انجام بدهد علت آنکه نتوانسته است انجام بدهد چه بوده یا از نبودن پول یا از بدی قانون و یا از سوءرفتار متصدیان امور بوده اگر از پول بوده پولش را اضافه کنید و اگر از سوءرفتار اشخاص بوده است نسبت به آنها چه شده؟ به هر حال بنده استدعا میکنم که آقای وزیر دارایی ما را روشن بکنند که اگر هم رأی میدهیم به قانون روشن باشیم.
نایب رئیس- آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی (ناصر)- همانطور که جناب آقای صدرزاده در اول بیانات خودشان فرمودند روشن نیستند که منظور چیست برای تقدیم این لایحه عرایضی خواهم کرد امیدوارم که روشن بشوند و اطمینان داشته باشند این لایحه بسیار مفید است و دلیل خاصی دارد و برای توسعه صادرات تقدیم شدهاست. بهطوری که مستحضر هستید بانک توسعه صادرات وقتی که تشکیل شد در حکومت دوره ۱۳۳۲ و ۳۱ و ۳۰ تأسیس شد و از سهام بانک ملی یک محلی را اختصاص دادند برای تأسیس بانک توسعه صادرات. در آن موقع بانک ملی اصولاً موافق این کار نبود بدین صورت، برای اینکه میگفتند این کاری که بانک ملی میکند احتیاج به تأسیس یک بانک دیگر و هیئت مدیره و معاون و بساط برای بانک دیگر که خودش دارد میکند ندارد منتهی آن وقت عمل شد و اقدام شد ولی همانطور که اشاره فرمودید به واسطه محدود بودن سرمایه بانک نتوانست آن عملی که برای صادرات لازم است انجام بدهند صادرات مملکت هم خیلی بیشتر از اینها که الان هست باید باشد به صادر کننده باید کمک بکنند یک بانکی هیچوقت اصولاً با سرمایه خودش نمیگردد بانک باید با وجوه مردم و ودایع و سپردههایی که مردم میسپردند خودش را بگیرد. اگر بنا باشد بانکی با ده میلیون بیست میلیون کار بکند که هشت درصد منفعت بگیرد که از آن هشت درصد پنج شش درصد خرج پرسنل و سایر مخارج باشد و فقط دو درصد منفعت بگیرد هیچکس حاضر نمی‌شود که بیاید سرمایه بگذارد معنی بانک این است که وقتی بانک تشکیل شد مردم بیایند وجوهی بسیارند و با آن عمل کنند مثلاً همین بانک بازرگانی را ملاحظه بفرمایید. ۵ میلیون سرمایه گذاشت (سعیدی- خیلی خوب کار کرده و بیش از صد میلیون ساختمان دارد) و خیلی خوب کار کرده اگر اول ۵ میلیون را به قرض داده بود آن وقت میبایستی دستش را روی دستش میگذاشت و مینشست و خرج اداری هم داشت ولی الان خیلی خوب کار کرده است و ۱۰۰ میلیون تومان ودایع مردم را دارد مالیات هم میدهد یک عدهای زیادی هم کارمند کار میکنند و به صاحب سهم روی ۱۰۵ میلیون منفعت میدهد بنابراین تشکیل و تأسیس یک بانکی متکی به سرمایه نیست در این قانونی که اساسنامه فعلی بانک صادرات را تشکیل میدهد صاحب آن سهمش سه دستهاند سه پنجم سرمایه را بانک داد یعنی سرمایه ۵ و ۷ میلیون تومان است سه پنجم را بانک ملی داد یک پنجم را سازمان برنامه و یک پنجم را شرکت بیمه. این دو دسته اخیر همیشه ناراضیاند میگویند ما به بانک چکار داریم ما را در آن موقع دولت وقت مجبور کرد که بیایید پول بدهید که بانک تشکیل بشود حتی شرکت بیمه کار خودش را دارد میکند پولش را داده به یک بانکی که برایش عمل صادراتی بکند خود بانک هم نتوانسته آن نضجی را که باید بگیرد و ودایع مردم را اینقدر زیاد بکند که بتواند با ودایع مردم حجم کارش
زیاد بشود روی این نظر بود که ما این لایحه را تقدیم کردیم و نظر این بود که روی این ودایع اولاً به بانک ملی ایران اجازه داده شود که سهام آن دو دسته را بخرد به جهت اینکه نه آنها راضیاند و نه استفادهای از آنها شده. سهام سازمان برنامه و شرکت بیمه ایران را بخرد و خودش صاحب سهم باشد و ثانیاً مجاز باشد سهام بانک را به متفرقه اعم از داخلی و یا خارجی و بانکهای خارجی بالاخص بفروشد روی مقررات قانون بانکداری که میتواند ۴۹ درصد خارجی و ۵۱ درصد داخلی باشد سرمایه بانک را بهطور قابلی افزایش دهد وقتی سرمایه بانک را بهطور قابلی افزایش دادند ودایع بانک زیادتر خواهد شد و معاملات طوری خواهد شد که باعث تشویق صادرات بشود و کمک زیادتری به صادرات بکند در این لایحه این منظور که فرمودند که لزومی نداشته که قانون تقدیم بکنیم و همان لایحه و اساسنامه را عوض بکنیم در اساسنامه یک نکته مهم دیگری درج شده و آن این است که منحصراً باید کار بانک، صادرات باشد این عمل در اجرایش با اشکال برخورده یک بانکی که بخواهد کمک به صادرات بکند یک صادرکنندهای میآید ارز او را میخرد، یعنی اول به او ریال میدهد و میگوید این کمک را به تو میکنم و تو صادر بکن و متعهدی ارزش را به من بدهی، ارزی که از صادر کننده میگیرد دیگر نمیتواند به وارد کننده بفروشد کارش میایستد. در عمل دیدیم ممکن است بفرمایید این را بفروشد به بانک ملی ولی عملیاتش متوقف می‌شود و آن نمیتواند کار بانک را بگرداند و کمکهای بعدی را بکند لازمهاش این است که ارزی که به دستش میآید آن را به وارد کننده بفروشد و از ریال آن هم استفاده بکند روی این اصل بود که اگر میخواستیم همان اساسنامهای که الان در دست بانک توسعه صادرات است عمل بکنیم اولاً باید ممنوعیت معاملات را بردارند و ثانیاً اجازه بدهند آن سهم را از شرکت بیمه و سازمان برنامه بخرند ثالثاً اجازه بدهید سهامش را بفروشد آنها را اگر میخواستند درست بکنند ۴۰ و ۵۰ ماده و خیلی بیشتر وقت میگرفت تا اینکه این اجازه را گرفتند که مجلسین اجازه بفرمایند بانک ملی این حق را داشته باشد آقایانی که فرمودند بانک توسعه صادرات متوقف شده و ایستاده و فرمودند خوب کار نکرده است خوب کار کرده است، البته معاملاتی هم کرده است و ضرر کرده است ولی خوشبختانه تمام اقداماتی که به عمل آمده منتج به نتیجه شد و مطالبات بانک که قریب بسوخت بود قسمت بسیار آن وصول شد.
نایب رئیس- آقای دکتر بینا مخالفید یا موافقید.
دکتر بینا- موافقم
نایب رئیس- بفرمایید.
دکتر بینا- بنده در کلیات این لایحه موافقم و با تأسیس بانک هر نوع که باشد موافقم، برای اینکه تأسیس بانک کمک به کارهای عمرانی میکند و کمک به کارهای صنعتی و فلاحتی و تمام کارهایی که مردم محتاجاند و با این ربح زیادی که در مملکت ما بانکها میگیرند ممکن است یک رقابت اساسی بین بانکها پیدا شود و ربح و بهره پایین بیاید ولی بنده از تشریففرمایی آقای وزیر دارایی اینجا استفاده میکنم و تذکراتی در کلیات دارم که این را باید بگویم آقایان ما زحمت کشیدیم بساط بانک انگلیس و ایران را از ایران برچیدیم پس از اینکه پنجاه سال آنها در ایران کار میکردند زحمت کشیده شد و بساط این بانک برچیده شد آوردیم قانونی گذراندیم برای بانکداری در تاریخ ۵ و ۴ و ۳۴ با ۴۸ ماده از تصویب مجلس شورای ملی ایران و مجلس سنا گذشته است در این قانون برای تأسیس بانکهای خارجی محدودیتهایی قایل شدهاند شرایطی قایل شدهاند شرایط و محدودیتهایی که در آن قانون برای این بانکها قایل شدهاند بیشتر مربوط به ماده چهارم است که اینجا نمیخواهد بخوانم و دردسر بیشتری به آقایان بدهم قسمت ب ماده ۱۳ و بالاخص مادهای است که مربوط به سپردههاست در آنجا میگوید ۵۱ درصد مال خارجی باشد و ۴۹ در صد مال ایران (جمعی از نمایندگان- برعکس) حالا آمدهاند و برعکسش کردهاند همان بانکهای خارجی آمدهاند و وارد ایران شدهاند ۵۱ درصد به ایران دادهاند و ۴۹ درصد خودشان برداشتهاند بدین ترتیب موظف نیستند ارز با ایران بیاورند موظف نیستند سپرده با ایران بدهند موظف نیستند تمام این قوانین را مراعات بکنند بالاتر از همه اینها زعمای دولت و کسانی که خودشان در هیئت دولت هستند وارد این بانکها میشوند اگر این کارها ادامه پیدا کند در پشت این تریبون من اسامی یک یک این اشخاص را خواهم گفت که برای مملکت کار بسیار خطرناکی است ما قانون منع مداخله برای کارمندان درست میکنیم خود دولتیها میروند وارد هیئت مدیره بانکها میشوند این خوب نیست برای یک مملکتی.
نایب رئیس- آقای صارمی مخالفید یا موافق؟
صارمی- بنده عرایضی دارم مفصل که اگر اجازه بفرمایید چون یک بعدازظهر است و خستگی بر همه آقایان حکمفرما شده این است که اجازه میخواهم موافقت بفرمایید برای جلسه آینده باشد. (نمایندگان- صحیح است)
نایب رئیس- طبق آییننامه جلسات باید چهار ساعت باشد و این لایحه هم چون اهمیت خاصی داشت باید تمام بشود کسی دیگری هم اجازه صحبت نخواسته است آقای وزیر دارایی فرمایشی دارید بفرمایید.
وزیر دارایی- عرض کنم همانطور که جناب آقای دکتر بینا اشاره فرمودند در قانون بانکداری کلیه وظایف بانکهای داخلی و خارجی همه معلوم است.
دکتر بینا- بنده در کلیات صحبت کردم نه راجع بدین بانک.
وزیر دارایی- عرض کنم بانکهایی که تأسیس می‌شود در قانون ذکر شده هر بانکی تا ۴۹ درصد سهامش را خارجی باشد و ۵۱ درصد سهام ایرانی بانک ایرانی خوانده می‌شود و بانک خارجی تلقی نمی‌شود این در همین قانون است بنابراین کلیه بانکهایی که با این شرایط تأسیس می‌شود ایرانی است.
دکتر بینا- ولی از هیئت دولت نباید بروند در این بانکها
وزیر دارایی- ولی اینکه فرمودید سرمایه نمیآورند و ارزی نمیآورند ۴۹ درصد باید سرمایه بیاورند اما در مورد بانکهای خارجی معین شده که تأسیس بانکهای خارجی با اجازه مجلس است یعنی اگر یک بانک خارجی بخواهد بهطور مطلق شعبهای تأسیس بکند باید دولت لایحهای تقدیم بکند به مجلس که بانک خارجی آمده و اجازه خواستهاست و تقاضای تأسیس کرده سرمایهاش را هم باید مجلس معین بکند شرایطش را هم باید معین بکند (دکتر بینا- برای آن ۴۹ در صد اجازه لازم نیست؟) خیر لازم نیست ولی تا بهحال بانک خارجی نیامده و اجازه تأسیس نکرده این یک بانک ایرانی بود و لزومی ندارد که سرمایه خارجی آن حتماً ۴۹ درصد باشد ممکن است ۴۰ درصد باشد ۳۰ درصد باشد به طوری که هیچگاه بیش از ۴۹ درصد نشود با این ترتیب خارجیها میتوانند بیایند و سهامش را بخرند.
نایب رئیس- آقای صارمی
صارمی- جناب آقای وزیر دارایی موقع مناسب است که تذکراتی حضور جنابعالی عرض و استدعا بکنم که اگر میخواهید مقاصد خودتان هم که به مصلحت مملکت باشد اجرا کنید رعایت حدود قانون را بفرمایند من کار ندارم به اینکه ما گفتیم جلب سرمایه خارجی بکنیم تا با جلب سرمایه خارجی کارهای تولیدی در کشور بوجود بیاید و استفاده ببریم سرمایه خارجی در این مملکت به کار بیفتد معادن استخراج شود کارخانهجات بوجود بیاید و یک عده زیادی در مملکت متمتع و منتفع بشوند ولی آقا کار بانکداری اصولاً یک کاری است که کار تولیدی نیست کار بانکداری قرض دادن و تنزیل گرفتن و به جیب ریختن است بدین مناسبت سرمایههایی که از خارج برای تأسیس بانک در ایران به کار میافتد منافع سرشاری دارد که از ایران خارج خواهد شد و کار صحیح و تولیدی نیست بدین مناسبت من اصولاً معتقد هستم که جلب سرمایه خارجی برای تأسیس بانک و گرفتن ربح و تنزیل به ضرر مملکت است و سرمایه مملکت از ایران خارج می‌شود و این معارض با مقصد اصلی جلب سرمایه خارجی است این به جای خود محفوظ ولی آخر آقا در روزنامهها خواندیم که بانکهایی در ایران تأسیس یافته من نمیدانم به اینکه صاحبه آن خارجی این بانکها کی هستند چه هستند و مربوط به کی و تبعه چه مملکتی است من نمیدانم ولی در اینجا جناب آقای ناصر یک مادهای در قانون بانکداری دارید ماده ۴ که میگوید در مورد تأسیس بانکهای خارجی هیئت نظارت بر بانکها مکلف است.
در صورتی که با تأسیس آن موافق باشد مراتب را با ذکر دلایل به هیئتوزیران گزارش نماید تا دولت از مجلس کسب اجازه نماید میزان سرمایه بانک خارجی نیز به تصویب مجلسین خواهد بود این ماده را ما در اینجا گذاشتیم و حتی در کمیسیون مشترک بحث بود و دولت میخواست که تأسیس شعبهای از بانکها را در اینجا استثنا از این موضوع بکند و موافقت نشد و گفتند به اینکه اگر بانک خارجی تأسیس می‌شود باید با تصویب مجلسین باشد شما در تبصره ۱ این ماده که میخوانم اشاره کردید بانکهایی در ایران تأسیس ولی بیش از ۴۹ درصد از سهام آن متعلق با اتباع بیگانه باشد از لحاظ این قانون بانک خارجی تلقی می‌شود (یکی از نمایندگان- بیش از) بنده هم میگویم بیش از ۴۹ درصد انتقال بانکهای ایرانی با اتباع خارجی تا میزان ۴۹ درصد به شرط موافقت هیئت نظارت بر بانکها است بنابراین از این تبصره چنین استنباط می‌شود که اگر چنانچه بانک ایرانی بوجود آمده باشد به نام بانک ایرانی به ثبت رسیده باشد و در آن موقع سهامی خارجیها در آن بانک نداشته باشند شما میتوانید تا ۴۹ درصد سهامش را به خارجیها منتقل کنید نه اینکه الان بیایید بانکی تأسیس بکنید و بگویید ۴۹ درصد سهم متعلق به خارجی و ۵۱ درصد متعلق به ایرانی این مطلب قابل توجهی است میگویند (انتقال سهام بانکهای ایرانی به خارجیها) یعنی بانک ایرانی باید وجود داشته باشد و ثبت شده باشد و بوجود آمده باشد بعد شما ۴۹ درصد سهامش را اگر بخواهید میتوانید به خارجی انتقال بدهید نمیدانم شما در این قانون این را رعایت کردهاید؟ بنده به جنابعالی و شخص آقای وزیر دارایی عرض میکنم که آن بانکی که برخلاف این قانون بوجود آمده که رفتید نشستید ۴۹ درصد سهم برای خارجی معین کردید و ۵۱ درصد را برای خودتان این برخلاف قانون بانکداری است و موضوع هم حقیقتاً قابل توجه است برای اینکه
اگر یک فرد یا یک شخص یا یک شخصیت حقوقی ۴۹ درصد یک شرکتی را صاحب سهم باشد و ۵۱ درصدش متعلق به افراد مختلف زیادی باشد محققاً در تمام موارد ۴۹ درصد اکثریت سهام را دارد (بیات ماکو- ۳۰ درصد هم باشد اکثریت دارد) چون مسلماً با یک فکر اداره می‌شود و بالاخره اکثریت همیشه با آنها است (صدرزاده- این از آن ۴۹ تایی است که بدتر از صد تا است) مسلماً برتر از ۵۱ است در هر حال من این تذکرات را عرض کردم و باید عرض بکنم که اگر با این ترتیبی که ما شروع کردهایم به دادن اجازه تأسیس و بانک برخلاف قانون است و در مملکت ایران نمیتوانند کار بکنند و واجد اعتبار قانونی نیستند و بنده تعجب میکنم از آقای عامری رئیس نظارت بر بانکها که مردی است صاحب اطلاعات قضایی او چرا موافقت با این کار کرده است تقاضا میکنم در این موضوع مطالعه بفرمایید اگر بانک ایرانی وجود داشته است و میخواهد که بعداً به اشخاص سهام آن را منتقل بکنید منطبق به این تبصره می‌شود ولی هر عملی که برخلاف این ترتیب بشود منطبق با این تبصره نیست و تقاضا میکنم مورد مطالعه قرار بدهید و راه حلی برایش پیدا کنید چون اگر عملی برخلاف قانون کردید و فردا گفتند موجب خواهد شد که اعتبار ما هم در نظر خارجیها از بین برود و من میل دارم همیشه اعتبارات و امضای شما مصون محفوظ از هر گونه اشکال و ایرادی باشد تا بتوانیم منافعی که منظور نظرمان است تأمین کنیم.
نایب رئیس- آقای بزرگ ابراهیمی موافقید بفرمایید.
بزرگ ابراهیمی- جناب آقای دکتر مشیر فاطمیفرمودند که باید جلوی بانکبازی را گرفت. بنده معتقدم که باید تشویق کرد و آورد این کاری که شدهاست به واسطه تثبیت اوضاعتان است یک عده سرمایههای خارجی که در اندونزی و هند و چین بوده است به واسطه تثبیت اوضاع آمده است به ایران سرمایهدار میگردد دنبال نقطهای که امن است تا در آنجا کار بکند (دکتر بینا- بسیار صحیح است ولی این موضوع دیگری است) به عرضم توجه بفرمایید اولاً خود آقایان آمدید اینجا نشستید و وظایفی برای بانکداری معین کردید و گفتید ۴۹ درصد از سهام اگر مال خارجیها باشد و ۵۱ درصد مال ایرانیها باشد آن بانک ایرانی شناخته می‌شود و مطابق مقررات ایران باید اداره شود و اولاً باید فکر کرد کسانی که از خارج میآیند که نشناخته و نفهمیده سرمایهای بگذارند با متخصصین و اقتصادیون صحبت میکنند قوانین ما را اول درنظر میگیرند و قبلاً رویش مطالعه میکنند بعد وارد عمل میشوند پس این موضوع اصلاً قابل بحث نیست آن نکتهای هم که جناب آقای صارمی فرمودند که بانکها تنزیل نمیگیرند و ربح میگیرند و تنزیل جمع میکنند به عقیده بنده چنین چیزی نیست مملکت ما اگر بتوانند یک سرمایههایی جمع بکنند به شرطی که ما ذاتاً خودمان پی سفته‌بازی و زمینخری نرویم. بودن سرمایه در مملکت به نفع ما است، اگر پی سفته‌بازی و زمینخری برویم این تقسیر مملکت ما است نه تقسیر بانک سفته‌بازی و زمین خریدن و فروختن سوءاستفاده از اعتبارات بانکملی و بازرگانی یا هر بانک دیگری بشود این مربوط به بدی یا خوبی بانک نیست این تقصیر بنده است که به جای کارهای تولیدی عقب زمین خری و زمین فروشی میروم ما باید خودمان را اصلاح بکنیم که از این سرمایههای خارجی بشود استفاده اعتباری کرد برای کارخانهجات و امثالهم اگر بنا باشد بنده خودم یک عیبی داشته باشم چرا به مردم حرفی میزنم یک سرمایههایی را از یک مناطقی در دنیا که مورد تهدید واقع شده آوردهاند بیرون از خدا میخواهند یک جایی باشد و از این سرمایهها استفاده بکنند و استفاده ببرند حالا ما بیاییم اشکال تراشی بکنیم که نیاورند این صحیح نیست اما اینکه جناب آقای دکتر بینا فرمودید که طبق یک شرایط صحیح باشد صحیح است (دکتر بینا- اعضا دولت هم در امور آن شرکت نکنند) بنده هم تصدیق میکنم دولت باید حتیالمقدور کوشش بکند که اصول صحیح که به نفع مملکت باشد اجرا بکند و این نکته صحیح است براینکه دولتها در آن بانکها نباشند این درست است (دکتر بینا- چون بانک میخواهد از نفوذ آن دولتها استفاده بکند) به هر حال بنده نظر دارم و معتقدم که وجود بانک و جلب سرمایهخارجی به شرط آنکه ما خودمان مردمان مرتبی باشیم و از آن سوءاستفاده و سفته‌بازی نکنیم برای مملکت واجب است و از رفقا هم استدعا میکنم روی این موضوع زیاد بحث نکنیم برای مملکت واجب است و از رفقا هم استدعا میکنم روی این موضوع زیاد بحث نکنیم و رأی بدهیم.
نایب رئیس- دیگر درخواست بحثی نشده و پیشنهادی رسیده مبنی بر درخواست فوریت که قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد)
اینجانب آن پیشنهاد مینماییم. لایحه تأسیس بانک تجارت خارجی ایران با قید یک فوریت مطرح شود.
فضائلی- دکتر امیر نیرومند- مهندس فروهر- سعیدی- ابتهاج- امیر بختیار- صفاری- فیلکس آقایان- دکتر امیرحکمت- توماج- دکتر دادفر- دکتر سید امامی چند امضای دیگر.
نایب رئیس- فوریت مطرح است (گفته شد- مخالفی نیست) آقایانی که با فوریت موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد رأی میگیریم به ورود در ماده واحده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است چون در ماده واحده تقاضای صحبت نشده و پیشنهادی نرسیده رأی میگیریم به ماده واحده آقایانی که با ماده واحده موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد کلیات مطرح است نظری نیست.
دکتر مشیر فاطمی- بنده عرض مختصری دارم.
نایب رئیس- بفرمایید.
دکتر مشیر فاطمی- عرض کنم جناب آقای بزرگ ابراهیمی اشارهای فرمودند که بنده عرض کردم که این بانکبازی خاتمه بدهید بنده یکی از طرفداران تشکیل بانک هستم ولی نظرم این بود که مقرراتش باید اصلاح بشود چون آن مقرراتی که به تصویب مجلس رسید برای زمانی بود که بانکهایی تأسیس نشده بود ولی حالا که شروع شدهاست باید در آن مقررات تجدیدنظر شود و بنده یقین دارم که جناب آقای ناصر که خودشان از پیشقدمان و متخصصین بانکداری هستند یک توجهی بفرمایند بدین جریانی که حالا پیدا شدهاست که اصلاحی در این مقررات بشود.
نایب رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- بنده خواستم از مراحمی که آقایان مبذول فرمودند و تا این موقع صرف وقت فرمودند و لایحه را تصویب کردند سپاسگزاری بکنم ضمناً به عرض آقایان محترم برسانم که این یکی از لوایح بسیار مفید است و صاحبه آن سهام و سرمایهاش هر چه زیادتر شود برای جلب سرمایه خارجی بهتر است اما این نکتهای که اشاره فرمودند ه اینکه هیئت نظارت بر بانکها توجهشان جلب نشده و شاید مطابق قانون رفتار نشده بنده وظیفه خودم میدانم به هیئت نظارت اطلاع بدهم. (احسنت)
نایب رئیس- چون در کلیات آخر دیگر درخواست بحثی نشده لذا رأی میگیریم به مجموع ماده واحده آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای اظهارنظر به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۷- تعیین دستور و موقع جلسه بعد- ختم جلسه
نایب رئیس- دستور جلسه آینده چهار موضوع است. اول- استخدام یک نفر مهندس برای وزارت راه. دوم- استخدام کارشناس یونانی برای راهنمایی کشت کاران توتون. سوم- معافیت مؤسسات دولتی از حقالثبت و نیمعشر اجرایی. چهارم- حمایت مؤسسات فرهنگی در موقع جنگ.
جلسه آینده روز پنجشنبه نهم بهمن خواهد بود ساعت ۹ صبح.
(مجلس یک ساعت و چهل دقیقه بعدازظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی- عماد تربتی