تفاوت میان نسخه‌های «مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ امرداد ۱۳۳۱ نشست ۲۱»
| خط ۱۶۰: | خط ۱۶۰: | ||
خسرو قشقایی - این جا مملکت تعارف است . | خسرو قشقایی - این جا مملکت تعارف است . | ||
| − | بنده می‌دانم که تعارفی بیش نیست خدا را شکر که تعارفی بیش نیست بلی اجرای این سیاست قسمتهای مادی دارد که یک قسمتش مربوط باصلاحات اقتصادی است که بنده الان چون بطور صریح در برنامه ذکر نشده در اطرافش صحبت نمی‌کنم و می‌گذارم برای بعد ولی قسمتی باسم تشکیلات مملکتی است که برای نیرومند ساختن ایران لازم است هر چه زودتر در تشکیلات مملکتی تجدید نظر بشود این دستگاهی که ما باسم اد اره کننده مملکت داریم علاوه بر فسادهایی که بهش نسبت می‌دهند بسیار ضعیف است دستگاهی است که نمی‌تواند تصمیم بگیرد و نمی تواند عمل بکند و باید باین وضعیت خاتمه داد بنده با وجود اینکه منطقا می‌بایستی قسمتهای لشکری را از قسمتهای کشوری جدا نکرد برای اینکه هر دو مشمول یک موقعیت و یک وضعیت هستند ولی اجازه می‌خواهم این قسمت را که تا اندازه ایی عرف است می‌گویند لشکری و کشوری است تا اندازه ایی در بعضی قسمتها از هم جداکنم و اول به بحث در اطراف ارتش بپردازم قبل از اینکه مطالب خودم را عرض بکنم می‌خواستم یاد آور شوم که کارییر من ، زندگی من ، یک زندگی ارتشی است بنده جزو محصلین ارتشی باروپا رفتم همیشه با پول ارتش در آنجا تحصیل کردم مدارس عالی که دیدم مدارس نظامی و ارتشی است و پنجسال در ایران در خدمت ارتش بودم و از آن جهت آنهایی که هر کس می‌آید از ارتش صحبت بکند فوری تکفیرش می‌کنند با من اسلحه تکفیر را بکار نبرند برای اینکه من هرچه در ارتش می‌گذرد و هرچه سر ارتش وارد می آید در قلب خودم احساس می‌کنم و مخصوصا چون با افسران زیادی آشنایی و دوستی دارم باحساسات آنها واقف هستم و وقایعی که رخ می‌دهد می‌دانم چه اثری در قلب آنها دارد تنقید در هر کاری لازم است آنکه تنقید نمی‌کند و عیب جویی نمی‌کند اگر دشمن نباشد لااقل مطمئنیم که دوست نیست چون اوست که عیب را دید باید بگوید بنده می‌خواهم در اینجا معایبی که تاحالا در ارتش ایران دیده‌ام بعرض برسانم و اصلاحاتش را تقاضاکنم. البته یک مقداری از سیاست ارتش معایبی است که مخصوص تمام دستگاههای دولتی است ارتش ایران یک پدیده مخصوصی از ملت ایران نیست. ارتش ایران از افراد ملت ایران تشکیل شده محیط ایران در افراد ارتش ایران موثراست و هر چیزی که در افراد ایرانی ببینید در ارتش ایران صدق می‌کند و بعکس ولی وضعیتهای خاصی هم موجود است که من آنها را اشاره می‌کنم. اول نقائص فنی است، دوم تقسیم پست ها و محل هاست که البته این قسمت دوم شاید بیشتر در قسمتهای عمومی بهتر میشد ازش اسم برد و سوم انحراف از هدف اصلی ارتش است. روزی که ارتش نوین ایران تشکیل میشد یک عده پیش قدم بودند. یک عده ایی ارتش ایران را تشکیل دادند نمی‌دانم اجبار نمی دانم عدم اطلاع از ماهیت ارتش‌های مدرن باعث شد که این اشخاص که ارتش ایران را در آنروز تشکیل دادند اشخاصی بودند که هیچگونه اطلاعی از ارتش‌های جدید دنیا نداشتند. اکثر اینها اطلاعاتشان اطلاعات شاهنامه و حسین کرد شبستری بود. اینها ارتش ایران را تشکیل دادند و ارتش ایران را از آنوقت تا کنون در دست نگاه داشته اند، و در نتیجه این ارتش که اینقدر ملت برایش زحمت کشیده است نتوانست آنطوری که باید و شاید حاضر و آماده برای خدمت به مملکت باشد. آقایان دنیای نابغه گذشته است، صد سال گذشته و دیگر ژنیها و کاپیتنها مهم را دنیا نمی‌شناسد. ارتش‌های دنیا ارتش‌های فنی است. ارتش یک قسمت فنی است، یک کارگاهست، ارتش ما اسلحه‌های گوناگون با وسایل موتوری عجیب وغریبی که دارد دیگر فقط یک دستگاه فنی است و یک دستگاه فنی را با اشخاص غیرفنی نمی‌توان اداره کرد، و تعقیب این فکر عملیست غیر منطقی و هر قدر بیشتر پا فشاری کنید بیشتر مایوس خواهید شد، بیشتر نتیجه غلط خواهید گرفت. در ارتش ایران افسران تحصیل کرده فراوان هست، ولی مثل اکثر قسمت ها این افسرها در پست و محل خودشان و در جای خودشان نیستند و شاید یکی از مشکلات کار در حقیقت این باش که از هر افسری استفاده که می‌تواند بدهد نمی‌شود. این ماشین علاوه بر اینکه از بالا بی اطلاع ها اداره اش می‌کنند در پایین هم پیچ و مهره اش بد سوار شده. خاطرم هست موقعی که افسر بودم این را بین خودمان می‌گفتیم که هر چه در درجات بالا برویم سطح مان پایین می آید برای اینکه هر قدر در درجات بالا می رویم مغز و کله را خفه ترمی‌کند مغز و کله را از امور فنی و علمی دور تر می‌کند. مشکل عمده ارتش ما انحراف از هدف اصلی است وظیفه اصلی یک ارتش دفاع از سرحدات مملکت است ولی ارتش از بدو تشکیل تا با مرور گرفتار مسائل داخلی بوده است | + | بنده می‌دانم که تعارفی بیش نیست خدا را شکر که تعارفی بیش نیست بلی اجرای این سیاست قسمتهای مادی دارد که یک قسمتش مربوط باصلاحات اقتصادی است که بنده الان چون بطور صریح در برنامه ذکر نشده در اطرافش صحبت نمی‌کنم و می‌گذارم برای بعد ولی قسمتی باسم تشکیلات مملکتی است که برای نیرومند ساختن ایران لازم است هر چه زودتر در تشکیلات مملکتی تجدید نظر بشود این دستگاهی که ما باسم اد اره کننده مملکت داریم علاوه بر فسادهایی که بهش نسبت می‌دهند بسیار ضعیف است دستگاهی است که نمی‌تواند تصمیم بگیرد و نمی تواند عمل بکند و باید باین وضعیت خاتمه داد بنده با وجود اینکه منطقا می‌بایستی قسمتهای لشکری را از قسمتهای کشوری جدا نکرد برای اینکه هر دو مشمول یک موقعیت و یک وضعیت هستند ولی اجازه می‌خواهم این قسمت را که تا اندازه ایی عرف است می‌گویند لشکری و کشوری است تا اندازه ایی در بعضی قسمتها از هم جداکنم و اول به بحث در اطراف ارتش بپردازم قبل از اینکه مطالب خودم را عرض بکنم می‌خواستم یاد آور شوم که کارییر من ، زندگی من ، یک زندگی ارتشی است بنده جزو محصلین ارتشی باروپا رفتم همیشه با پول ارتش در آنجا تحصیل کردم مدارس عالی که دیدم مدارس نظامی و ارتشی است و پنجسال در ایران در خدمت ارتش بودم و از آن جهت آنهایی که هر کس می‌آید از ارتش صحبت بکند فوری تکفیرش می‌کنند با من اسلحه تکفیر را بکار نبرند برای اینکه من هرچه در ارتش می‌گذرد و هرچه سر ارتش وارد می آید در قلب خودم احساس می‌کنم و مخصوصا چون با افسران زیادی آشنایی و دوستی دارم باحساسات آنها واقف هستم و وقایعی که رخ می‌دهد می‌دانم چه اثری در قلب آنها دارد تنقید در هر کاری لازم است آنکه تنقید نمی‌کند و عیب جویی نمی‌کند اگر دشمن نباشد لااقل مطمئنیم که دوست نیست چون اوست که عیب را دید باید بگوید بنده می‌خواهم در اینجا معایبی که تاحالا در ارتش ایران دیده‌ام بعرض برسانم و اصلاحاتش را تقاضاکنم. البته یک مقداری از سیاست ارتش معایبی است که مخصوص تمام دستگاههای دولتی است ارتش ایران یک پدیده مخصوصی از ملت ایران نیست. ارتش ایران از افراد ملت ایران تشکیل شده محیط ایران در افراد ارتش ایران موثراست و هر چیزی که در افراد ایرانی ببینید در ارتش ایران صدق می‌کند و بعکس ولی وضعیتهای خاصی هم موجود است که من آنها را اشاره می‌کنم. اول نقائص فنی است، دوم تقسیم پست ها و محل هاست که البته این قسمت دوم شاید بیشتر در قسمتهای عمومی بهتر میشد ازش اسم برد و سوم انحراف از هدف اصلی ارتش است. روزی که ارتش نوین ایران تشکیل میشد یک عده پیش قدم بودند. یک عده ایی ارتش ایران را تشکیل دادند نمی‌دانم اجبار نمی دانم عدم اطلاع از ماهیت ارتش‌های مدرن باعث شد که این اشخاص که ارتش ایران را در آنروز تشکیل دادند اشخاصی بودند که هیچگونه اطلاعی از ارتش‌های جدید دنیا نداشتند. اکثر اینها اطلاعاتشان اطلاعات شاهنامه و حسین کرد شبستری بود. اینها ارتش ایران را تشکیل دادند و ارتش ایران را از آنوقت تا کنون در دست نگاه داشته اند، و در نتیجه این ارتش که اینقدر ملت برایش زحمت کشیده است نتوانست آنطوری که باید و شاید حاضر و آماده برای خدمت به مملکت باشد. آقایان دنیای نابغه گذشته است، صد سال گذشته و دیگر ژنیها و کاپیتنها مهم را دنیا نمی‌شناسد. ارتش‌های دنیا ارتش‌های فنی است. ارتش یک قسمت فنی است، یک کارگاهست، ارتش ما اسلحه‌های گوناگون با وسایل موتوری عجیب وغریبی که دارد دیگر فقط یک دستگاه فنی است و یک دستگاه فنی را با اشخاص غیرفنی نمی‌توان اداره کرد، و تعقیب این فکر عملیست غیر منطقی و هر قدر بیشتر پا فشاری کنید بیشتر مایوس خواهید شد، بیشتر نتیجه غلط خواهید گرفت. در ارتش ایران افسران تحصیل کرده فراوان هست، ولی مثل اکثر قسمت ها این افسرها در پست و محل خودشان و در جای خودشان نیستند و شاید یکی از مشکلات کار در حقیقت این باش که از هر افسری استفاده که می‌تواند بدهد نمی‌شود. این ماشین علاوه بر اینکه از بالا بی اطلاع ها اداره اش می‌کنند در پایین هم پیچ و مهره اش بد سوار شده. خاطرم هست موقعی که افسر بودم این را بین خودمان می‌گفتیم که هر چه در درجات بالا برویم سطح مان پایین می آید برای اینکه هر قدر در درجات بالا می رویم مغز و کله را خفه ترمی‌کند مغز و کله را از امور فنی و علمی دور تر می‌کند. مشکل عمده ارتش ما انحراف از هدف اصلی است وظیفه اصلی یک ارتش دفاع از سرحدات مملکت است ولی ارتش از بدو تشکیل تا با مرور گرفتار مسائل داخلی بوده است بیست سال حکومت قبلی، حکومت دیکتاتوری یک حکومت نظامی دائمی بود، از شهریور ۲۰ تا کنون همه در ذهنمان هست سه چهارم ایام ما در حکومت نظامی گذشته است. ارتش مجبور شده یک عده ایی خواسته اند یک عده برای منافعشان یک عده مطابق وضع زمان همیشه خواسته اند در امور داخلی مملکت ایران مداخله کنند و این مداخله ضررهای بزرگی بارتش ایران زده است. اولا وقتی یک ارتش داخل در مسائل روز شد، داخل در سیاست روز شد خواهی نخواهی از حسب و بغضی که این مسائل ایجادمی‌کند در پناه نخواهد بود. وقتیکه ارتش داخل در مسائل زندگی روزانه مردم شد حب و بغضی ایجاد می‌کند که ناچار در دنبالش خواهد آمد. و ارتشی که بایستی مورد محبت علاقه تمام افراد یک |
نسخهٔ ۲۵ فوریهٔ ۲۰۱۲، ساعت ۲۲:۱۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هفدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هفدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره ۲۱۷۵
۱شنبه ۱۲ مرداد ماه ۱۳۳۱ - سال هشتم
شماره مسلسل ۲۱
دوره هفدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۳شنبه هفتم مرداد ۱۳۳۱ نشست ۲۱
فهرست مطالب:
- ۱- تصویب صورت‌مجلس
- ۲- بیانات آقای نایب رئیس راجع بانتظامات مجلس بمناسبت تظاهر تماشاچیان علیه آقای میراشرافی قبل از رسمیت جلسه
- ۳- تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع بتوقیف و مصادره اموال آقای احمد قوام
- ۴ - اعلام تصویب نمایندگی آقای مجدزاده از رفسنجان پس از استرداد مخالفت آقای بهادری
- ۵ - طرح وتصویب برنامه دولت آقای دکترمصدق نخست وزیر
مجلس ساعت ۱۰و بیست دقیقه صبح بریاست آقای مهندس رضوی (نایب رئیس) تشکیل گردید
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
نایب رئیس - صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد):
غائب بااجازه - آقایای دکتر کریم سنجابی.
غائبین بی اجازه - آقایان: آیت الله کاشانی- دکترحسین فاطمی - دکترهادی طاهری - میراشرافی-ابوالفضل تولیت - عبدالرحمن فرامرزی
نایب رئیس - درصورت جلسه‌ای که صبح توزیع شده و مربوط است بجلسه یکشنبه ۵ مردادماه آقایان نظری دارند؟ درضمن تقاضا می‌کنم آقایان تذکرشان فقط مربوط بصورت جلسه باشد آقای خسرو قشقایی نسبت بصورت جلسه نظری دارید؟
خسروقشقایی- بلی.
نایب رئیس - بفرمایید.
خسروقشقایی - تعداد زیادی تلگرافات از ولایات رسیده بود که چون نمی‌شد بجلسه علنی آورد بنده گذاشتم که تقدیم مقام ریاست بکنم و مخصوصا یکی از تلگرافات از شیراز بود که از آقای آیت الله فال اسیری بود که رهبری اعتصاب عمومی را در شیراز داشتند و تعداد زیادی هم از آبادان- شیراز- آغاجاری - اهواز- کازرون- بوشهر- آباده - فسا- تهران - اصفهان و سایر نقاط رسیده و یک تلگرافی هم از انجمن شهر شیراز داشتم که میدان دروازه کازرون که یکی از میدانهای با آبروی شهر است باسم شهدای ۳۰ تیر اسم گذاری شده‌است و همچنین یکی از خیابانهای فیروزآباد هم باسم شهدای۳۰ تیراسم گذاری شده‌است.
نایب رئیس - البته قسمتی از بیان جنابعالی مربوط بصورت جلسه نبود باید بعرض آقایان برسد که تصمیم گرفته شده‌است که تمام تلگرافات و طومارهایی که مربوط بجریان اخیراست در قسمت و گنجه مخصوصی ضبط بشود و صورتی از اسامی تمام شهرها و مراکز و نقاطی که شرکت کرده‌اند چون جنبه عمومی داشته‌است چاپ بشود و دردسترس آقایان و عموم نمایندگان محترم و همچنین در دسترس کلیه علاقه مندان گذاشته شود. آقای وکیل پور فرمایشی داشتید؟ بفرمایید.
وکیل پور- عرض کنم که در جلسه گذشته ضمن تلگرافاتی که تقدیم شده‌است ده‌بید از قلم افتاده‌است و ضمنا یک تلگرافی هم فراموش کردم خدمتتان تقدیم کنم از جهرمی‌های مقیم شیراز است دائر به پشتیبانی از آقای دکترمصدق.
نایب رئیس - آقای ذکایی
ذکایی - تلگرافاتی که بنده تقدیم مقام ریاست کردم یک قسمت از خلخال بود و یک قسمت از خوانین کوزه کنان بود این قسمت از خوانین کوزه کنان از قلم افتاده‌است خواهش می‌کنم اصلاح بفرمایند.
نایب رئیس - خیلی خوب پس از مراجعت ایشان جبران می‌شود، آقای مهندس حسیبی.
مهندس حسیبی - بنده که الان صورت مجلس رامطالعه کردم یک اشتباهات چاپی دارد تصحیح می‌کنم ومی‌دهم باداره تندنویسی و مقام ریاست اجازه بفرمایند که تصحیح شود.
نایب رئیس - بسیارخوب، آقای کهبد.
کهبد- در جلسه گذشته بنده طوماری که تقدیم کرده بودم از طرف اهالی ساوجبلاغ و شهریار و کرج بوده کلمه کرج از قلم افتاده‌است خواهش می‌کنم اصلاح شود.
نایب رئیس - بسیارخوب اصلاح می‌شود. آقای شمس قنات‌آبادی خواهش دارم راجع بصورت جلسه اگر تذکری دارید بفرمایید.
شمس قنات‌آبادی - خواستم راجع بصورت جلسه قبلی تذکری بدهم که این جملات که بعضی‌هایش مقدم و موخر می‌شود معنای جمله و اصل موضوع ازبین می‌رود بعد هم یک طوماری است که از اهالی خیابان ناصرخسرو و وابسته به مجمع مسلمانان مجاهد که در جریان قیام ملی ۳۰ تیر دو نفراز آنها شربت شهادت نوشیده‌اند تقاضا کرده‌اند که نمایندگان ملت از طریق قانونی بخونخواهی کسانیکه بیگناه کشته شده‌اند اقدام نمایند بعد هم تلگرافاتی است از شهرستانهای مختلف بخصوص مناطق نفت خیز رسیده‌است و تمام اینها این موضوع را دربردارد که ملت خواهان انتقام است.
نایب رئیس - بسیارخوب، آقای زیرک‌زاده بفرمایید.
مهندس زیرک‌زاده - بنده درموقعی که آن اظهارات را مقام ریاست راجع به دیوان لاهه بیان می‌فرمودند یادآورشدم که خوب است اسم آقای دکترسنجابی هم برده شود این قسمت در صورتجلسه نوشته شده و ایشان تصدیق فرمودند ولی تصدیق مقام ریاست قید نشده‌است و اثری که مترتب است براین ازبین می‌رود.
نایب رئیس - خیلی خوب پس از مراجعت ایشان جبران می‌شود، آقای مهندس حسیبی.
مهندس حسیبی - بنده که الان صورت مجلس رامطالعه کردم یک اشتباهات چاپی دارد تصحیح می‌کنم ومی‌دهم باداره تندنویسی و مقام ریاست اجازه بفرمایند که تصحیح شود.
نایب رئیس - بسیارخوب، آقای کهبد.
کهبد- در جلسه گذشته بنده طوماری که تقدیم کرده بودم از طرف اهالی ساوجبلاغ و شهریار و کرج بوده کلمه کرج از قلم افتاده‌است خواهش می‌کنم اصلاح شود.
نایب رئیس - بسیارخوب، آقای مدرس.
مدرس - درصورت جلسه قبل چند فقره اشتباه شده که تقاضای اصلاح آنرا دارم بنده عرض کرده بودم تلگرافات زیادی از آذربایجان رسیده نسبت بنخست وزیری جناب آقای دکترمصدق و موفقیت ملت ایران در مبارزات ملی اظهار خوشوقتی شده در کابینه مجدد جناب آقای دکترمصدق و دیگرعرض کردم که چون در غالب تلگرافات از نمایندگان محترم طرفداران ادامه نهضت ملی ایران سپاسگذاری شده بنده احساسات و سپاسگزاری مردم آذربایجان را بحضورشان تقدیم می‌کنم اینجا نوشته شده‌است که در این تلگرافات از تمام نمایندگان محترم قدردانی شده تقاضای اصلاح دارم تلگرافات و طومارهایی هم بعد رسیده که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس- آقای جلالی.
جلالی - طوماری است از حوزه انتخابیه بنده مربوط به جریانات اخیر که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس - آقای انگجی.
انگجی - ۴ فقره تلگراف از تبریز و اهوازرسیده‌است مبنی بر پشتیبانی از دولت آقای دکترمصدق که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
نایب رئیس - درصورت مجلس نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه یکشنبه پنجم مرداد تصویب شد
- بیانات آقای نایب رئیس راجع بانتظامات مجلس بمناسبت تظاهر تماشاچیان علیه آقای میراشرافی قبل از رسمیت جلسه
۲- بیانات آقای نایب رئیس راجع بانتظامات مجلس بمناسبت تظاهر تماشاچیان علیه آقای میراشرافی قبل از رسمیت جلسه
نایب رئیس - بدون آنکه بنده به قرائت موادآئین نامه بپردازم تذکر می‌دهم که امر انضباط و نظم مجلس شورای ملی امری است مربوط بعموم ملت ایران (صحیح است) هر کس در ساحت مجلس شورای ملی از نظم تجاوزبکند اعم از تماشاچیان و یا آقایان مخبرین جراید و یا سایر کسانیکه با اجازه مجلس وارد صحنه مجلس مجاز بحضور و استماع مذاکرات شده‌اند از هر درجه و مقام وتشکیلاتی که باشند بدون هیچگونه تبعیض مورد تعقیب قانونی مجلس شورای ملی قرارخواهند گرفت، (صحیح است) از آقایان حضارخواهش می‌کنم این نکته را در جریان کارهای مجلس شورای ملی کاملا رعایت بفرمایند و اینجانب را ملزم نکنند که از اختیارات خودم بر علیه هرکدام که برخلاف آئین نامه رفتارکرده‌اند مجبور باستفاده بشوم و امیدوارم همین تذکر بنده برای آقایانی که امروزحاضرهستند و هم برای کسانی که مطلع از این تذکر می‌شوند و بعدا حضور خواهند یافت کافی و کاملا رسا و بدون هیچگونه ابهام باشد.
- تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع بتوقیف و مصادره اموال آقای احمد قوام
۳- تصویب دوفوریت طرح پیشنهادی راجع بتوقیف و مصادره اموال آقای احمد قوام
نایب رئیس - ماده واحده راجع به تعقیب و ضبط اموال قوام مطرح است این ماده با سه فوریت از طرف عده ایی از نمایندگان محترم تقدیم شده‌است بعدا با مذاکراتی که خود آقایان فرموده‌اند یک فوریت آن را پس گرفتند (صحیح است) که با دو فوریت مطرح شود و چاپ بشود و بین تمام آقایان توزیع گردد و در اولین جلسه ایی که پس از برنامه دولت خواهیم داشت در دستور بطور مقدم قرارخواهیم داد که لایحه با مطالعه کامل و با منظورکردن تمام جهات از حیث قوانین جزایی و حقوقی بتصویب مجلس شورای ملی البته هر طور که رای اکثریت محترم اقتضا داشته باشد برسد حالا ماده واحده خوانده می‌شود و بفوریت اول رای می‌گیریم (بشرح زیر ماده واحده قرائت شد)
نظر باینکه در جریان ۳ روز اخیر و کشتار و قتل فجیع یکی از عوامل آن قوام رئیس دولت غیرقانونی وقت بوده‌است امضاء کننده گان ذیل ماده واحده زیر را با قید سه فوریت بمجلس تقدیم و تقاضای طرح و تصویب فوری آنرا داریم.
ماده واحده - بلافاصله پس ازتصویب این قانون احمد قوام توقیف و تحت تعقیب قرارگیرد و اموال او نیز بعنوان خون بهای شهدا مصادره شود.
مهندس حسیبی - بنده توضیحی دارم.
نایب رئیس - تقاضا دارم صرف نظربفرمایید
مهندس حسیبی - تذکری است.
نایب رئیس - بعد بفرمایید، رای می‌گیریم بفوریت اول ماده واحده پیشنهادی نمایندگان محترم آقایانیکه موافقند قیام بفرمایند. (تمام نمایندگان قیام نمودند) باتفاق آراء تصویب شد
شمس قنات‌آبادی - باتفاق آراء نبود آقای عامری بلند نشدند مردم باید بدانند که آقا تا چه حد دنبال قوام است.
نایب رئیس - باکثریت تام تصویب شد آقا موافقت بفرمایند جلسه بدون تشنج بانجام وظایف قانونی خودش بپردازد فوریت دوم مطرح است مخالفی نیست (گفته شد- خیر) آقایان موافقین قیام فرمایند (تمام نمایندگان قیام نمودند) (آقای عامری ضمن قیام اظهارنمودند این هم محض خاطرآقای قنات‌آبادی) «خنده نمایندگان» باتفاق آراء تصویب شد ماده واحده طبع و توزیع خواهد شد که آقایان محترم با مطالعه کامل نظریاتی که دارند در جلسه آتیه یعنی جلسه ایی که مطرح خواهد بود به نظر نمایندگان محترم خواهند رسانید چند نفراز آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند و برنامه دولت هم مطرح است (نمایندگان - دستور دستور)
- اعلام تصویب نمایندگی آقای مجدزاده از رفسنجان پس از استرداد مخالفت آقای بهادری
۴- اعلام تصویب نمایندگی آقای مجدزاده از رفسنجان پس از استرداد مخالفت آقای بهادری
نایب رئیس - آقای قشقایی
خسرو قشقایی - بنده می‌خواستم ازآقای بهادری تقاضا کنم که اعتراضشان را نسبت به آقای مجدزاده پس بگیرند (صحیح است)
نایب رئیس - آقای بهادری.
بهادری - عرض می‌شود که اعتراض بنده نسبت به آقای مجدزاده روی نظر و غرضی نبوده و بنده هم ایشان را نمی‌شناسم و نظری ندارم بنده یک ایراد اصولی داشتم حالا هم چون آقایان می‌فرمایند بنده پس می‌گیرم و ضمنا چند تا تلگراف رسیده که تقدیم می‌دارم
نایب رئیس - بنابراین چون دو نفر از معترضین که نسبت به اعتبارنامه آقای مجدزاده از حوزه انتخابیه رفسنجان اعتراض داده بودند آقای پورسرتیپ در جلسه سابق و آقای بهادری در این جلسه اعتراض خودشان را پس گرفتند. نمایندگی آقای مجدزاده از رفسنجان تصویب می‌شود. (نمایندگان - مبارک است)
- طرح وتصویب برنامه دولت آقای دکترمصدق نخست وزیر
۵- طرح وتصویب برنامه دولت آقای دکترمصدق نخست وزیر
نایب رئیس - از آقایانیکه تقاضای نطق قبل از دستور فرموده‌اند تقاضا می‌کنم که به بعد از دستورموکول فرمایند (صحیح است) بنابراین برنامه دولت با حضورنایب رئیس دولت مطرح می‌شود. آقای زیرک‌زاده تشریف بیاورند.
زیرک زاده - قبل ازاینکه داخل در بحث برنامه بشوم اجازه می‌خواهم یک طوماری که از کسبه رشت رسیده‌است و یک طوماری که کارمندان بانک ملی راجع به پشتیبانی از دولت جناب آقای دکترمصدق و اظهار انزجار از وقایع اخیر کرده‌اند تقدیم مقام ریاست بکنم. همانطوری که شایسته مجلسی است که نماینده افکارعمومی مردم ایران است چون تمام مردم ایران نسبت بدولت آقای دکترمصدق اعتماد و اطمینان دارند مخالف هم خیلی کم و در مجلس تقریبا نیست ولی بنده که یک فرد حزبی هستم و اصول مخالفت و موافقت متکی به مرام و روش معینی است البته می‌توانم باسم مخالف مشروط راجع به برنامه صحبت بکنم برنامه همیشه با دولتها توام بوده‌است و هر دفعه که دولتی بمجلس معرفی میشده یک برنامه ایی هم با خودش می‌آورده‌است ولی تصور می‌کنم چه آنهاییکه برنامه را می‌نوشتند و چه آنهایی که برنامه را گوش می‌دادند وچه ملت ایران می‌دانستند که این برنامه مفهوم معینی ندارد وجزیی از تشریفات معرفی کابینه‌است برای اینکه هیچوقت به این برنامه‌ها عمل نشده‌است ولی این دفعه برنامه، برنامه دولتی است که عملا نشان داده‌است که آنچه می‌گوید می‌کند و بنابراین برنامه یک مفهوم معین و مشخصی دارد و بحث و شور در اطراف مطابقش واقعیت دارد قسمت اول برنامه پشتیبانی از منشور ملل متحد است پشتیبانی از منشور ملل متحد و سازمانهای بین المللی بیان یک سیاست معین و مشخصی است مفهومش این است که دولت ایران بنابر اراده ملت ایران با دسته بندیها و بلوکهای موجود در دنیا سروکاری ندارد و همانطوریکه خواست مردم ایران است خواهان صلح جهانی است سازمانهای بین المللی که مامور صلح جهانی هستند مورد پشتیبانی ملت ایران هستند این بیان سیاست شاید چند مرتبه دیگر هم در برنامه‌های دولتها شده‌است ولی طرز عمل طوری بوده که یادگارهای تلخی در مردم ایران باقی گذاشته‌است مردم اکثر از این سازمانهای بین المللی و باین سازمانها خوشبین نبودند و بحق خودشان می‌گفتند که بچه مناسبت باید ملت ایران مخارج هنگفت این نمایندگیها را تحمل کنند و این نمایندگیها یا اصلا در سازمانها اظهار وجود نکنند و یا اگر می‌کنند فقط یک عده آرائی باشند که بنفع سیاست‌های معینی داده می‌شود ولی رای لاهه نشان داد که اگر دولتی ملی بر سرکار باشد اگر مردمانی دانا و فهمیده و وطن پرست را به سازمانهای بین المللی بفرستند مسلما از نتایج و منافع سازمانهای بین المللی هم برخوردار خواهند شد و در دوران صلح که روابط بین دولتها متکی بمقررات معین و مشخصی است همکاری با سازمان ملل متحد برای تمام ملل مخصوصا ملل ضعیف امری واجب ولازم است از اینجهت و از جهت اینکه درحزب ما پشتیبانی از سازمان ملل متحد در راس سیاست خارجی قرار گرفته‌است بنده وجود این ماده را دربرنامه دولت تبریک عرض می‌کنم قسمت دوم برنامه که باز مربوط به سیاست خارجی است دوستی با تمام دول و احترام متقابل نسبت بهمه ملل است شاید در حال عادی چنین به نظر بیاید که این اعلام سیاست یک اعلام سیاست منفی است یعنی معنی اش این است که ما با همه اینها دوست هستیم با کسی سر و کاری نداریم و کسی هم با ما سر و کاری ندارد درصورتیکه این صحیح نیست برای اینکه دوستی دو جانبه‌است و کافی نیست که یک دولتی تقاضای دوستی بکند لازم است که طرف مقابل هم باین دوستی توجه داشته باشد و این دوستی را خواهان باشد این ماده دوستی با تمام دول بالاخص در تمام برنامه‌های دولت دیده می‌شود ولی تصورمی‌کنم تا خلع ید شرکت سابق نفت این ماده از برنامه مفهوم و معنی نداشت برای اینکه شرکت سابق نفت در تمام امور داخلی ایران مداخله داشت و با وجودیکه چنین مداخله ایی از طرف یک دستگاه خارجی اعلام دوستی با تمام دول یک شوخی بیش نبود ولی از آن روزیکه خلع ید انجام گرفت از آن روزیکه کنسولگریهای خارجی بسته شد از آن روز ملت ایران حسن نیت خودش را دائر به دوستی با تمام دول اعلام کرد و کاملا نشان داد که برای جلب دوستی با سایر دول حاضر به تحمل هرگونه مشقت و مصیبت هست و این حسن نیت ملت ایران بر دنیا ثابت شده‌است ولی همانطوری که عرض کردم و باز راجع باین دوستی با دولتها برمی‌گردم حسن نیت برای اجرای این سیاست فوق العاده مشکل کافی نیست و عمل ما باید در جهت این سیاست باشد و مخصوصا وزارت خارجه ما باید مراقب باشد که این سیاست که مورد توجه تمام مردم ایران و در برنامه دولت ایران است بوسیله نمایندگان خارجی کاملاعملی بشود و در داخل هم رفتارطوری باشد که کاملا نشان بدهد که ملت ایران و دولت ایران طرفداردوستی با تمام دولتها است متاسفانه آقای نواب وزیرخارجه ایران در اینجا تشریف ندارند که عرایض بنده را گوش بکنند ولی باسابقه ایی که ما در این دوسال از شخصیت و خدمات صادقانه ایشان در موضوع مبارزات نفت داریم بنده مطمئن هستم که پست وزارت خارجه در همین جهت که جهت تمایلات ملت ایران است قدم برخواهند داشت و مخصوصا دولتی که تکرار می‌کنم دولتی که سفیر کبیر انگلستان را آگرمان بهش نمی‌دهد باسم اینکه این سفیر کبیر بیشتر در کلنی‌ها بوده‌است و عادت کلنی‌ها را دارد این دولت مسلما به نمایندگانی که سابقه بندگی دارند باید دیگر اجازه ندهد که وزارت خارجه ایران باقی بمانند و امیدوارم که این وضعیت در سرلوحه اصلاحات قرار بگیرد. احترام به ملتها کار آسانتری است ملت ایران همیشه به ملتهای جهان احترام گذاشته‌است و وقایع اخیر ایران ثبت شهرت ایران را در تمام جهان برد و ملتهای جهان ما را شناختند و الان با چشم احترام به ما نگاه می‌کنند و مسلما آنها هم احترام ملت ما را خواهند داشت ولی احترام به ملتها هم باید به یک نحوی تظاهر بکند تظاهر بزرگ آن محترم داشتن سمبل ملتهاست ملتهای جهان با علائم و با اشخاص در دنیا مجسم می‌شوند شاه یک مملکت، رئیس جمهور یک مملکت، پرچم یک مملکت موسسات ملی یک مملکت اینها مظاهر ملتها هستند و بنابراین ملت ایران کاملا باید مراقب باشد که احترام این سمبلها و این مظاهر را بگذارد و اگر خدای نخواسته اشخاصی از راه نادانی و یا از راه غرض گاهی اوقات بتوانند و موفق بشوند که باین مظاهربی حترامی بکنند باید بشدت از آنها جلوگیری کرد (صحیح است). و من در اینمورد احترام ملتها مجبورم اشاره بکنم بیک اعلامیه ایی که در آن کوشیدند که ملت ایران را با یک ملت دیگری طرف معامله و طرف بغض و دعوی قرار بدهند حتی در منتهای دشمنی حتی در جنگ بین المللی چه اول و چه دوم شما همیشه می‌بینید که سران دولتها می‌گویند که ما با ملتها دشمنی نداریم ما با ملتها سروکاری نداریم ما با ملتها دشمن نیستیم دعوای ما دعوای دولتهاست نه دعوای ملتها ولی در اعلامیه ایی که چند روز پیش دولت قوام منتشرکرد در آنجا خواست دعوای ملت ایران و دولت ایران را با یک شرکتی بصورت دعوای بین دو ملت معرفی کند و بگوید عملیات طوری است که ملت ایران را با ملت انگلستان گلاویز کرد در صورتیکه این حرف غلط بود و نبایستی این حرف هیچ وقت زده شود حتی اگر بعضی از افراد در طرز بیانشان طوری بیان بکنند که یک چنین اشتباهی هم ایجاد بشود دولتهای ما موظفند این سوء تفاهم را برطرف کنند و من اینجا می‌گویم ملت ایران با هیچ ملتی سروکار ندارد تمام ملتها را با دیده احترام می‌نگرد در روابطش با دولتها و احترامش نسبت بدولتها بستگی دارد با روابط آنها نسبت بملت ایران و سیاست دولتها که متغیر هستند و با سیاست مملکت تغییر می‌کنند و یا با پیش آمدها ممکن است تغییر بکنند با ملت ایران سوا است.
نریمان - بشرط معامله متقابله.
آقا ملتها همیشه نسبت به ما احترام دارند و در تمام جریان نفت همه از آسیا و آمریکا بما گفتند که نسبت بما احترام دارند ملتها همیشه با هم هستند و در همه جا این ملتها بهمدیگر احترام می‌گذارند اختلاف همه جا اختلاف دولتهاست نه اختلاف ملتها عرض کردم سیاست دوستی مثل هر سیاستی وسیله اجرا می‌خواهد اعلام یک سیاست انجام آن سیاست نیست بیان یک سیاست اجرای آن سیاست نیست اجرای سیاست با وسائل آنست که در این مملکت سالهای متمادی در خارج از مجلس اینرا بایست که من اذعان بکنم با وجودیکه در تمام ممالک دنیا اقلا ماهی یک مرتبه در مجلسها سیاست خارجی مطرح می‌شود در مجلسهای ما سالهای متمادی است که سیاست خارجی ولو در یک جلس مطرح نشده‌است و من اینرا ممنون وکلا هستم که یک مسخره ایی را در مجلس ایران نیاوردند برای اینکه ما در این سی سال سیاست خارجی نداشتیم که اصلا مطرح بشود و چه خوب شد که این بحث در این مجلس نیامد و یک ریشخند دیگری بر ریشخندهای مکرری که بملت ایران می زدند اضافه نشد ولی الان که ما زنجیر اسارت را پاره کردیم الان که ما در عمل خودمان آزاد هستیم سیاست خارجی ما باید مطرح باشد و درش بحث بشود و درش نظر داده شود در این مدت عده‌ای برای خودشان سیاست خارجی بیان می‌کردند هر فردی سیاست خارجی داشته است هر دسته ایی سیاست خارجی داشته است یکعده ایی سیاست بیطرفی را می‌خواستند که در حقیقت اکثر مردم ایران بودند دسته ایی می‌گفتند در این دنیا بیطرفی معنی و مفهومی ندارد و بایستی طرفی گرفت و البته آنهایی که طرفدار طرفداری بودند مابینشان اختلاف بودعده ایی یک طرف را می‌خواستند و در حقیقت این بحثها و دعواها مفهومی نداشت معنی نداشت برای اینکه وسیله اتخاذ یک سیاستی از هر جهت که باشد دردست نبود ما بیطرفی خودمان را می‌توانستیم حفظ بکنیم و نه از رفتن در طرفی می‌توانستیم خدمتی انجام بدهیم دوستی ملتها و دوستی دولتها تابع همان مقررات دوستی افراد است افراد در دوستی خودشان کسانی را می‌خواهند که از یک جهتی لااقل باری را از دوششان بردارند نه کسانی را که همیشه وبال گردنشان هستند یک ملت ناراضی یک ملت گرسنه یک ملتی که نه جمعیت دارد نه راه دارد نه وسیله دارد این مملکت چه سیاست طرفداری یا بیطرفی می‌تواند بازی بکند این مملکت باید منتظر وقایع باشد و از هر طرفی که واقعه آمد تحمل بکند ولی اگر قراراست که سیاستی اتخاذ شد این سیاست باید وسائلش دردست باشد و بایستی متوجه بود که این سیاست بیطرفی که دولت ایران اتخاذ می‌کند و با همه دوستی را می‌خواهد و این سیاست خواسته اکثریت مردم ایران است این سیاست از سیاست طرفداری مشکلتر است سیاست طرفداری لااقل این حسن ر ا دارد که شما را از یک جبهه آسوده خاطر می‌کند اقلا یک طرف امن نگه می‌دارد ولی در سیاست بیطرفی شما باید همه جواب امر را ببینید همه جبهه ها را نگاه کنید باید اسلحه بیطرفی را وسیله بیطرفی را اتخاذ بکنید و این دولت که برنامه‌های اصلاحی دارد باید برنامه‌های اصلاحیش متکی باین سیاست خارجی باشد با ا ین سیاست که ملت ایران می‌خواهد بیطرف بماند و باید بتواند بیطرفی خود را حفظ بکند باید وسایل کافی و اشخاصی که مومن باین سیاست هستند و می‌توانند چنین سیاستی را عمل بکنند داشته باشند قدرت یک مملکت بتعداد توپ و تانک و تفنگش نیست قدرت یک مملکت مربوط بجمعیت فقطش نیست عواملی که در قدرت یک مملکت منظور می شود و بهش پتانسیل جنگی می‌گویند یک عده عواملی است که مجموعه آنها قدرت ملی را تشکیل می‌دهد تهیه این قدرت ملی جنبه‌های معنوی هم دارد جنبه‌های معنوی اش شاید بمراتب مهمتر از جنبه‌های مادی اش باشد جنبه معنوی بزرگ است برای اینکه یک ملتی قوی باشد شرط اول رضایت افراد آن مملکت است مملکتی که مردمش ناراضی باشند اگر در تمام در و دشت این مملکت ز ر بریزند اگر تمام افراد این مملکت را مبدل بتانک بکنید ارزش نظامیش صفر است پس بنابراین باید در مرحله اول بجلب رضایت مردم کوشید دولت دکتر مصدق از آنجا که مورد اطمینان مردم ایران است می‌تواند این سیاست را عمل بکند آن دولتهایی که از روز اول مورد عدم اطمینانند هیچوقت قادر نخواهند بود جلب رضایت بکنند زیرا حتی عملیات خوبشان اگر داشته باشند ملتی که به آنها اطمینان ندارد بد جلوه می‌دهد فقط یک دولتی مورد اطمینان است که بتواند جلب رضایت افراد را بکند عدم رضایت مردم را ظلم و تبعیض بیشتر از هرچیزی ادامه می‌دهد می گویند مملکتها با کفر باقی می‌مانند ولی با ظلم بقایی ندارند این حقیقت بسیار بزرگی است برای اینکه بشر اینطور ساخته شده هرگونه سختی را تحمل می‌کند از سختیهای مادی بزودی فراموشی پیدا می‌کند ولی ظلم و بیعدالتی و تبعیض را هیچوقت بشر فراموش نمی‌کند یادگارهای بیعدالتی را تالب گورشان دنبال می‌کنند و این مملکت ما مملکت ظلم و ستم است این مملکت مملکتی است که صدها سال است ظلم و ستم درش حکمفرمایی می‌کند . باین ظلم و ستم باید خاتمه داد هر گوشه از ایران یکعده اشخاص ظالم در دستگاه دولتی قدرت می‌گیرند و بجان مردم می‌افتند موقع آن نیست وقت کافی نیست بنده مطالب گفتنی زیاد دارم داخل در این جزئیات نمی‌شوم تمام ما افراد این مملکتیم و بخوبی باین اوضاع واقفیم از این جهت عرایض بنده چیزی به معلومات آقایان نمی‌افزاید ولی من یاد آور می‌شوم که این مبارزه با ظلم تنها کار دولتها نیست و بدون کمک مجلس رفع ظلم میسر نخواهد شد و در این امر کمک مجلس مجلسیان مخصوصا لازم است در این مملکت مظلوم اشخاصی هستند که از همه بیشترظلم می‌بینند رعایای ایران در طبقه اول مظلومین این مملکت اند دولت مخصوصا در نظر دارد که برای رفع ظلم رعایا اقداماتی بکند در روزنامه کیهان امروز یک مصاحبه از آقای نخست وزیر با مخبر اخبار الیوم بود که می‌گویند می‌کوشم ظلم مالک را نسبت بزارع از بین ببرم این کلمه کلمه بزرگیست و امیدواریم که در دنبالش اقدامات سریع بشود ولی یک اقداماتی هست که ما می‌توانیم فورا انجام بدهیم و منتظر لوایحی که جنبه مالی و فنی و اینها دارد نشویم یک ظلمی که من همیشه ازش شکایت شنیده‌ام این وجود سیورسات است که معلوم نیست از کجا پیدا شده و چگونه باین ملت تحمیل شده حدس می‌زنم که ظلم یک مالک و دو مالک که هر روز تقاضایی از رعیت کرده و اینها همینطور بهم افزوده شده و رعیت بیچاره ایرانی نتوانسته است این ظلم را از بین ببرد به آنجایی رسیده است که امروز یک عده از رعایای ایران بدبخت و بیچاره زیر بار این ظلم هستند من می‌خواستم تقاضا بکنم اگر میسر است قبل از اینکه اقدام عمیقتری بشود هر چه زودتر شاید در ظرف همین چند روز به پاداش خدماتی که مردم ایران برای آزادی و استقلال مملکت کرده اند این سیورسات را فورا لغو کنید .
(صحیح است) .
یکدسته دیگر از مردم ایران که خیلی مظلوم هستند زنان و کودکان ایران هستند در این مملکت این طبقه حمایتی که از آنها می‌شود حمایتی است که متکی بقلب، متکی برحم، متکی بمروت است در صورتیکه حمایت از افراد بشر متکی بقانون بایستی باشد، زنان و کودکان ایران نبایستی دستخوش شوق و ذوق مردان باشند بلکه بایستی قوانین محکم این دسته از مردم ایران را حمایت بکنند بارها بنده شنیده‌ام آقایان هم شنیده اند که شخصی برای ابراز احساسات خودش دست بچه اش را می گیرد می آورد می‌گوید من می‌خواهم این را قربانی کنم آخر بچه حق یک فرد انسانی را می آورد برای قربانی آخرچه فکری این پدرمی‌کند؟ چه حقی برای خودش قائل است که یک فرزندی را یکی از افراد بشر را مثل گوساله برای قربانی بیاورد؟ این حکایت از عدم حمایت قانون می‌کند این حکایت می‌کند که حمایت کودکان آنطوری که باید و شاید بصورت قانون در نیامده و در ذهن مردم جلو نرفته است
محمدحسین قشقایی - یک تعارفی بیش نیست .
من می‌دانم تعارف است یقین دارم تعارف است ولی وجود این تعارف حاکی از یک روحیه ایست آن روحیه این است که خیال می‌کند که این فرزندش مثل یک لباس است یا یک صد دیناری توی جیبش است و یا جنسی است این روحیه خطرناک است
خسرو قشقایی - این جا مملکت تعارف است .
بنده می‌دانم که تعارفی بیش نیست خدا را شکر که تعارفی بیش نیست بلی اجرای این سیاست قسمتهای مادی دارد که یک قسمتش مربوط باصلاحات اقتصادی است که بنده الان چون بطور صریح در برنامه ذکر نشده در اطرافش صحبت نمی‌کنم و می‌گذارم برای بعد ولی قسمتی باسم تشکیلات مملکتی است که برای نیرومند ساختن ایران لازم است هر چه زودتر در تشکیلات مملکتی تجدید نظر بشود این دستگاهی که ما باسم اد اره کننده مملکت داریم علاوه بر فسادهایی که بهش نسبت می‌دهند بسیار ضعیف است دستگاهی است که نمی‌تواند تصمیم بگیرد و نمی تواند عمل بکند و باید باین وضعیت خاتمه داد بنده با وجود اینکه منطقا می‌بایستی قسمتهای لشکری را از قسمتهای کشوری جدا نکرد برای اینکه هر دو مشمول یک موقعیت و یک وضعیت هستند ولی اجازه می‌خواهم این قسمت را که تا اندازه ایی عرف است می‌گویند لشکری و کشوری است تا اندازه ایی در بعضی قسمتها از هم جداکنم و اول به بحث در اطراف ارتش بپردازم قبل از اینکه مطالب خودم را عرض بکنم می‌خواستم یاد آور شوم که کارییر من ، زندگی من ، یک زندگی ارتشی است بنده جزو محصلین ارتشی باروپا رفتم همیشه با پول ارتش در آنجا تحصیل کردم مدارس عالی که دیدم مدارس نظامی و ارتشی است و پنجسال در ایران در خدمت ارتش بودم و از آن جهت آنهایی که هر کس می‌آید از ارتش صحبت بکند فوری تکفیرش می‌کنند با من اسلحه تکفیر را بکار نبرند برای اینکه من هرچه در ارتش می‌گذرد و هرچه سر ارتش وارد می آید در قلب خودم احساس می‌کنم و مخصوصا چون با افسران زیادی آشنایی و دوستی دارم باحساسات آنها واقف هستم و وقایعی که رخ می‌دهد می‌دانم چه اثری در قلب آنها دارد تنقید در هر کاری لازم است آنکه تنقید نمی‌کند و عیب جویی نمی‌کند اگر دشمن نباشد لااقل مطمئنیم که دوست نیست چون اوست که عیب را دید باید بگوید بنده می‌خواهم در اینجا معایبی که تاحالا در ارتش ایران دیده‌ام بعرض برسانم و اصلاحاتش را تقاضاکنم. البته یک مقداری از سیاست ارتش معایبی است که مخصوص تمام دستگاههای دولتی است ارتش ایران یک پدیده مخصوصی از ملت ایران نیست. ارتش ایران از افراد ملت ایران تشکیل شده محیط ایران در افراد ارتش ایران موثراست و هر چیزی که در افراد ایرانی ببینید در ارتش ایران صدق می‌کند و بعکس ولی وضعیتهای خاصی هم موجود است که من آنها را اشاره می‌کنم. اول نقائص فنی است، دوم تقسیم پست ها و محل هاست که البته این قسمت دوم شاید بیشتر در قسمتهای عمومی بهتر میشد ازش اسم برد و سوم انحراف از هدف اصلی ارتش است. روزی که ارتش نوین ایران تشکیل میشد یک عده پیش قدم بودند. یک عده ایی ارتش ایران را تشکیل دادند نمی‌دانم اجبار نمی دانم عدم اطلاع از ماهیت ارتش‌های مدرن باعث شد که این اشخاص که ارتش ایران را در آنروز تشکیل دادند اشخاصی بودند که هیچگونه اطلاعی از ارتش‌های جدید دنیا نداشتند. اکثر اینها اطلاعاتشان اطلاعات شاهنامه و حسین کرد شبستری بود. اینها ارتش ایران را تشکیل دادند و ارتش ایران را از آنوقت تا کنون در دست نگاه داشته اند، و در نتیجه این ارتش که اینقدر ملت برایش زحمت کشیده است نتوانست آنطوری که باید و شاید حاضر و آماده برای خدمت به مملکت باشد. آقایان دنیای نابغه گذشته است، صد سال گذشته و دیگر ژنیها و کاپیتنها مهم را دنیا نمی‌شناسد. ارتش‌های دنیا ارتش‌های فنی است. ارتش یک قسمت فنی است، یک کارگاهست، ارتش ما اسلحه‌های گوناگون با وسایل موتوری عجیب وغریبی که دارد دیگر فقط یک دستگاه فنی است و یک دستگاه فنی را با اشخاص غیرفنی نمی‌توان اداره کرد، و تعقیب این فکر عملیست غیر منطقی و هر قدر بیشتر پا فشاری کنید بیشتر مایوس خواهید شد، بیشتر نتیجه غلط خواهید گرفت. در ارتش ایران افسران تحصیل کرده فراوان هست، ولی مثل اکثر قسمت ها این افسرها در پست و محل خودشان و در جای خودشان نیستند و شاید یکی از مشکلات کار در حقیقت این باش که از هر افسری استفاده که می‌تواند بدهد نمی‌شود. این ماشین علاوه بر اینکه از بالا بی اطلاع ها اداره اش می‌کنند در پایین هم پیچ و مهره اش بد سوار شده. خاطرم هست موقعی که افسر بودم این را بین خودمان می‌گفتیم که هر چه در درجات بالا برویم سطح مان پایین می آید برای اینکه هر قدر در درجات بالا می رویم مغز و کله را خفه ترمی‌کند مغز و کله را از امور فنی و علمی دور تر می‌کند. مشکل عمده ارتش ما انحراف از هدف اصلی است وظیفه اصلی یک ارتش دفاع از سرحدات مملکت است ولی ارتش از بدو تشکیل تا با مرور گرفتار مسائل داخلی بوده است بیست سال حکومت قبلی، حکومت دیکتاتوری یک حکومت نظامی دائمی بود، از شهریور ۲۰ تا کنون همه در ذهنمان هست سه چهارم ایام ما در حکومت نظامی گذشته است. ارتش مجبور شده یک عده ایی خواسته اند یک عده برای منافعشان یک عده مطابق وضع زمان همیشه خواسته اند در امور داخلی مملکت ایران مداخله کنند و این مداخله ضررهای بزرگی بارتش ایران زده است. اولا وقتی یک ارتش داخل در مسائل روز شد، داخل در سیاست روز شد خواهی نخواهی از حسب و بغضی که این مسائل ایجادمی‌کند در پناه نخواهد بود. وقتیکه ارتش داخل در مسائل زندگی روزانه مردم شد حب و بغضی ایجاد می‌کند که ناچار در دنبالش خواهد آمد. و ارتشی که بایستی مورد محبت علاقه تمام افراد یک
test