مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ اردیبهشت ۱۳۳۸ نشست ۲۹۶

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم

قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ اردیبهشت ۱۳۳۸ نشست ۲۹۶

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۱۹

جلسه: ۲۹۶

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‏شنبه هفتم اردیبهشت ماه ۱۳۳۸

فهرست مطالب:

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل‏

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: خلعتبری- دکتر بیان- پرفسوراعلم‏

۳- شور اول گزارش کمیسیون راه دایر به اجازه استخدام سه نفر کارشناس خارجی جهت اداره برج مراقبت فرودگاه مهرآباد

۴- طرح و تصویب صورت مجلس

۵- بقیه مذاکده در گزارش شورا اول کمیسیون راه دایر به اجازه استخدام سه نفر کارشناس خارجی جهت اداره برج مراقبت فرودگاه مهرآباد

۶- تعیین موقع جلسه بعد. ختم جلسه‏

مجلس ساعت ۱۰ صبح به ریاست آقای دکتر موسی عمید (تایپ رئیس) تشکیل گردید

[۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل‏]

نایب رئیس- صورت اسامی غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود. (به ‏شرح ذیل خوانده شد)

غائبین بااجازه آقایان: عرب شیبانی دکتر. حسن افشار. سراج حجازی. نسافر بوشهری. امید سالار. موسوی. دشتی. عامری. مجید ابراهیمی. سعیدی مشار. دهقان. استخر. سالار بهزادی. صامی. مهندس اردبیلی. رامبد. مهندس سلطانی. محمودی. مرتضی حکمت. دکتر امین. قوام. اسکندری. صدرزاده. دکتر پیرنیا. صادق بوشهری. یارافشار. سنندجی. اخوان. امامی خویی. کورس. قراگزلو. اورنگ. دکتر شاهکار. بوربور. دکتر وکیل. عبدالحمید بختیار

غایبین بی‌اجازه آقایان: دکتر طاهری. اریه. قریشی. دکتر فریدون افشار. حکیمی. بزرگ ابراهیمی.

زودرفتگان بااجازه آقایان: بزرگ‏نیا. جلیلی. دکتر ضیایی. صفاری.

[۲- بیانات قبل از دستور آقایان: خلعتبری- دکتر بیان- پرفسوراعلم‏]

نایب رئیس- نطق‏های قبل از دستور شروع می‌شود. جناب آقای خلمتبری‏

خلعتبری- یک بار راجع به حملات رادیو مسکو مطالبی به عرض مجلس رساندم با کمال تأسف حملات رادیو مسکو و متفرعات آن به رئیس مملکت ما و دولت ما و دستگاه‏های دولتی هنوز ادامه دارد. این رویه خلاف اصول مسلم حقوق بین‏المللی است (صحیح است) و در هیچ کشوری که دارای روابط سیاسی با کشور دیگری است چنین سابقه‏ای وجود نداشته که به رئیس مملکت و دولت دیگر به وسیله دستگاه‏های دولتی توهین کنند و خارج از نزاکت عمل کند بنده نمی‏دانم وزارت امور خارجه ایران چه اقدام رسمی برای این کار کرده است؟ این عمل بر خلاف مفاد منشور سازمان ملل متحد است و اقتضا دارد وزارت امور خارجه اقدام جدی به استناد اصول حقوق بین‌الملل عمومی و مقررات منشور سازمان ملل متحد به عمل آورد (صحیح است) و نتیجه را به اطلاع مجلسین برساند و اگر اقدامی نموده و از آن هم ما را مطلع سازد (صحیح است)

مطلب دیگر آن که این گونه حملات و تبلیغات ناشایسته دخالت در امور کشور دیگر تلقی می‌شود و اگر هم در داخله هر مملکتی مردم انتقاداتی و اعتراضاتی دارند جملگی متفق‏اند که دخالت خارجی‏ها در امور و شئون کشور دیگر مورد ندارد زیرا معلول سی است و منافع خود خارجی‏هاست و به خاطر منافع مردم آن کشور نیست- بنابراین حملات را دیوی مسکو نتیجه معکوس می‏دهد و انتقاد کنندگان در مسائل مملکتی ناچار روش محافظه‏کار آنهای اتخاذ خواهند نمود ما با این که حق داریم و می‏توانیم همیشه از دولت انتقاد بکنیم ولی این طور می‏شود که سعی می‏کنیم خودبه خود در انتقاد خود را روی رویه ملایم‌تری قرار بدهیم مطلب دیگر آن که هر کشوری مسائل داخلی بر حسب اوضاع و احوال خود دارد و انتقاد از آن ربطی به دیگران ندارد.

در روسیه شوروی هم زمامداری زمان استالین مورد انتقاد و اعتراض زمامداران بعدی شد یعنی زمامداران فعلی شد (پرفسور اعلم خفه‌شان کردند) آیا دولت‏های دیگر به دستگاه دولت شوروی اعتراض کردند؟ بعد از اسقالین آقایان بولگانین و مولوقف و مالنکف هسته مرکزی زمامداری شوروی را تشکیل می‏دادند همه آنها اعتراف کردند که به راه خطا و برخلاف مصلحت مملکت و حزب خودشان در چند سال عمل می‏کردند پس این دلیلی است در روسیه شوروی تا چند سال عدهای سی است و عمل‌شان مورد اعتراض زمامدارای فعلی شوروی است آیا دولت ایران و ایرانی‏ها هیچ‏ وقت از اعمال مالنکوف و مولو توف و بولگانین ذکری کردند و از آنها انتقاد یا از آنها بدگویی نمودند پس هر کشوری اوضاعی دارد و انتقاد و اعتراض با خود مردم آن کشور است و خارجی‏ها حق و صلاحیت دخالت و اعتراض ندارند (صحیح است) و این رویه فعلی روسیه شوروی یک رویه جدیدی است که سابقه‏ای از لحاظ اصول حقیق بین‏المللی می‏گذارد و شایسته است هر چه زودتر ترک شود و وزارت امور خارجه ایران سعی در بهبود روابط کند اگر همسایه شمالی ما تصویر می‏کند این تبلیغات و جنگ سرد در وضع ایران تغییری به ‏وجود می‏آورد سخت در اشتباه‌اند و مسلماً نتیجه معکوس آنچه را که تصور می‏کنند خواهد بخشید.

جناب آقای بیات ماکو و جناب آقای دادگر تلگرافاتی را ارائه کردند که از ما سو و گورگان رسیده بود و همه مردم از این عمل رادیو مسکو ناراضی هستند و از انزجار نموده‏اند همچنین خود بنده تلگرافات و نامه هایی از مازندران داشتم که اظهار عدم رضایت کرده‏اند (نمایندگان البته از همه جا) بنده حوزه انتخابیه خودم را عرض کردم امیدوارم که این رویه رادیو مسکو ترک شود و تبدیل به روابط حسنه بین دو ملت بشود این عرض اول بنده عرض دوم که اخیراً مورد بحث در مجلس قرار گرفت و نمایندگان محترم هم مطالبی اظهار کردند و چون مربوط به کشاورزی و امور اقتصادی است بنده استدعا می‏کنم به عرایض که بنده عرض می‏کنم توجه بفرمایید برای این که از لحاظ آینده مؤثر است مسئله گرانی و کمی گوشت مربوط به سوء اداره و عمل شرکت گوشت است گوشت در بعضی از شهرهای مازندران کیلویی ۷۰ ریال است از تهران گوسفند می‏خرند و می‏برند کیلویی ۷۰ ریال می‏فروشند نفع هم می‏برند درست است مقدار زیادی گوسفند تلف شد، اما گوسفند زیاد است ولی اطمینان به عمل شرکت گوشت ندارند یک کرمانشاهی می‏گفت هر ساله مقداری گوسفند تهیه می‏کردیم می‏آوردیم تهران حالا نمی‏توانیم این را یک شخص عادی می‏گفت و هیچ غرض و نظری هم نداشت عیب عمده این است که ما برنامه تولید نداریم از چند سال قبل به این طرف در مازندران مراتعی در اختیار وزارت کشاورزی است اداره جنگل بانی مراتع را برای اجاره به مزایده گذاشت بنده هر قدر اعتراض کردم گوش ندادند مرتعی که هزار تومان مال‌الاجاره داشت در مزایده شد چند هزار تومان و برنده مزایده هم از اهل شهر بودند مال‌الاجاره دو برابر شد و آن وقت اهالی شهر که گله‏دار نبودند مبلغ زیادی از گله‌دارها گرفتند و این مراتع را به گله‌دارها واگذار کردند و در واقع اجازه مراتع چند برابر شد و این یک صفحه بزرگی به گله‌دارها و مازندران زد برای این که این کار خلاف قاعده انجام شد سال گذشت در یک قسمت مرض افتاد و مأمور دامپزشکی به محل نرفت و گزارش دروغ داد و مقدار زیادی گوسفند تلف شد امسال برف سنگینی آمد عددهای گوسفند تلف شد همچنین در نتیجه آمدن برف محلی بری چرا نبود مأمورین نگذاشتند که از سر شاخه درخت طبق معمول برای علوفه گاوها استفاده شود و تلفات سنگینی در مازندران به گاوها وارد آمد و از همین اعمال در استان های دیگر هم وجود دارد

(یکی از نمایندگان- این سی است کشاورزی است) که مضر به حال تولید و امر تجارت است به ایلات و عشایر باید کمک‏هایی بشود برای این که گله‌داری افزایش یابد ولی نمی‌شود و شهری‌ها به نام گله‌دار هست ۷ گله‌دار بر شهرنشین برای اخذ وام ترجیح دارد در شهرها می‏آیند پول می‏گیرند به نام مرغداری و گله‌داری این پول را باید داد به عشایر و ایلات که دام می پرورند می‏خواستم عرض کنم که اولویت با آنهایی است که گله‌دار هستند این اعتباراتی که هست برای توسعه گله‌داری و برای دفع امراض حیوانی قلیل است و اعتبارات وجود بر حسب احتیاج و اولویت تقسیم نشده و محتاج به تجدید‏نظر است اینها مسائلی است که باید مورد توجه قرار بگیرد و برای پایین آوردن نرخ گوشت دستور و امر بخش‌نامه کافی نیست سی سال است که این موضوع تجربه شده کنترل نرخ با این دستگاه‏هایی امکان ندارد و دستگاه صلاحیت دار نمی‏توان خلق کرد شکایت مردم هم مفید نیست زیرا از هزار نفر یک نفر وقت شکایت ندارند و برای تأمین آینده گوشت کشور راه علاج چند چیز است:

اول- افزایش تولید دوم عدم دخالت دولت سوم اجرا قاعده عرضه و تقاضا چهار آزادی و رقابت، تهیه سردخانه علاج نیست پولی که صرف خرید سردخانه می‌شود و به خارج باید برود بهتر است صرف دفع آفات و افزایش گله‌داری به وسیله ایلات و عشایر و کشاورزان بشود در افغانستان سردخانه وجود ندارد و گوسفند هم زیاد است گرانی حبوبات- حبوبات اخیراً گران شده و دولت با منع صدور حبوبات خواسته جلوی ترقی قیمت را بگیرد ولی این عمل به ‏نظر بنده مخالف مصلحت اقتصادی است هر چند موقتاً مصلحت شناخته شده باشد زیرا علاج قطعی نیست و باعث جلوگیری از افزایش تولید می‌شود در صورتی که علاج قطعی افزایش تولید است هر مملکتی سعی می‏کند که برای کالاهای خود بازار خارجی به دست آورد و وقتی به دست آورد از دست نمی‏دهد انگلستان بعد از جنگ ویسکی صادر می‏کردند و برای اهالی جیره‌بندی بود زیرا سالی ۱۵۰ میلیون دلار صادرات داشت برنج ما بازار داشت چند سال قبل گران شد دولت دیر به فکر افتاد شرکت معاملات خارجی نتوانست به موقع عمل کند دولت تأخیر در معامله کرد و بازار از دست ما رفت این هم کار محترم آقای دکتر مشیر فاطمی که اینجا نشسته‏اند هر چقدر به دولت اصرار کرد که برنج را بفروشد دستگاه دولت آن قدر تأخیر کرد که نتوانست بفروشد و برنج تنی دویست دلار رسید به تنی ۱۲۰ دلار اگر دخالت نبود این آقا فروخته بود به ۲۰۰ دلار بازار ما هم از دست نمی‏رفت حال هم باید حبوبات را زیاد کرد که هم صادر شود و هم در داخله برای مردم فراوان باشد پس برنامه افزایش تولید با منع صادرات به ‏نظر من صحیح نمی‏آید‏ این است مه در آینده وضع را بدتر خواهد نمود و از ترس مقررات دولتی و احتمال منع صادرات کسی جرأت خرید برای صادرات نمی‏کنند و به صادرات مالطه وارد خواهد آمد این نظری بود حالا آقایان هم اگر نظری دارند بفرمایند برنامه ما باید افزایش تولید باشد تا قبل از ۱۳۲۰ برنامه کشاورزی ما تشویق تولید بود در مازندران و گیلان هزار هکتار زمین مبدل به این باغ چای و مرکبات شد مالیات ارضی لغو شد و همه جای ایران محصولات زیاد شد توانستیم حبوبات، گوسفند و غله و همه چیز صادر کنیم همه چیز تحت‌الشعاع برنامه تولیدی قرار گرفت اگر مأمور دولتی مزاحمت در امر تولید می‏کرد مورد تعبیه سخت قرار می‏گرفت الان هم برنامه‏های تولیدی هست اما برنامه های صحیحی نیست و یا اجرا نمی‌شود مرکز طوری فکر می‏کند ولی طور دیگری اجرا می‌شود و در ولایات طور دیگری عمل می‏کنند و هیچ دستگاه یا شخصی نیست که برنامه افزایش تولید را کنترل و اجرا بکند.

مثال: شهسوار منطقه مرکبات کاری است سالی ۱۰۰۰ هکتار باید مرکبات در آن عمل بیاید اما امسال بانک کشاورزی اعتبار طویل المدة شهسوار را ۱۲۰ هزار تومان تعیین کرده یعنی مخارج احداث ۱۵ هکتار بنده در این دو سال اخیر ۳۰ هکتار وام مرکبات گرفتم ۸ هزار ریال گرفتم این را برای نمونه غرض می‏کنم کشاورز برای وام گرفتن باید سند مالکیت داشته باشد اما از آن طرف اداره ثبت اسناد تقاضای ثبت مراتع را نمی‌پذیرد و یا عضو و مهندس برای اقدامات ثبتی ندارد برای کشاورزان اعتبار کم است و مقررات مشکل و کشاورزان نمی‏توانند برای احداث باغات استفاده کنند در صورتی که برای هزاران کشاورز زمین برای کشت مرکبات هست این را برای نمونه عرض می‏کنم مثال دیگر مشخص در رامسر رفته بود مهران نارنج برای مرکبات بگیرد مأمورین جنگل‌بانی نگذاشتند ولی رئیس جنگل‌بانی مانع را مرتفع نمود یک شخصی به نام آقای فید رفته بود یک خزینه بگیرد که در دو هزار متر تخم نارنج بکارد دو سه میلیون نهال عمل بیاید و جای دیگر به کار درفت و مأمورین جنگل نگذاشتند در صورتی که باید به او پولی می دادند این شخص رفت به رئیس جنگل‌بانی گفت و رفع اشکال شد ولی چندین روز طول کشید می‏خواستم عرض کنم که احداث باغات مرکبات در جایی که جنگل نیست درخت صنعتی نیست خیلی لازم است ولی آن قدر اشکالات و تشریفات هست که از مردم سلب رغبت شده در صورتی که اگر برنامه صحیح باشد:

می‏توان در طرف ده سال از ایران مرکبات صادر کرد و با لبنان رقابت کرد همچنین مقدار زیادی سبب تهیه کرد و علاوه بر مصرف داخلی به خارج هم صادر کرد

نایب رئیس- جناب آقای خلعتبری وقت شما تمام شد از حالا از وقتی که به شما داده شده‏ استفاده می‏کنید

خلعتبری- در زمان اعلیحضرت فقید در شهسوار برای هزار زرع زمین چهل تومان بلاعوض می‏دادند که زارع باغ مرکبات و چای به ‏وجود بیاورد که به پول حالا تقریباً ۸۰۰ تومان می‌شود هیچ منعی هم نبود زارع را مجبور می‏کردند که بر و در درخت مرکبات به کارد آنهایی که با اجبار درخت مرکبات و پول گرفتند امروز از اشخاصی هستند که در مازندران بهترین درآمد و بهترین زندگی را دارند و به روح رضاشاه کبیر درود می‏فرستند این یک طرز عمل بود پول مواد را به کار، تشویق رفع مزاحمت عدم دخالت دولت زور به کار می‏رود که مردمی که می خواهند به کار تولیدی بپردازند و تا مرکز ملتفت شود یک سال وقت می‏خواهد آقایان می‏دانند یک سال وقت در امور اقتصادی چقدر ارزش دارد یک روزش را حساب می‏کنید بنابراین افزایش محصولات باید مورد توجه باشد کمک دولت از نظر دادن اعتبارات و راهنمایی و از نظر کمک های فنی از قبیل دفع آفات نباتی و امراض.

عدم دخالت دولت و رفع مزاحمت مأمورین دولت که بزرگ‏ترین مانع تولید می‏باشد سوم واگذاری امور کشاورزی هر استان به خود استان بدون این که مرکز در امور کشاورزی استان‏ها بدون مشورت با استان‏ها اقدام کنند آقایان تصمیماتی که در پشت میز ادارات گرفته می‌شود در شهرستان‏ها و ولایات به قدر ارزنی ارزش ندارد برای این که ما نمی‏توانیم در پشت میز مقدرات کشاورزی را تعیین کنیم در شرکت گوشت چند نفر پشت میز هستند گفتند این کار را بکنند دیدند نتیجه چه شد شرکت گوشت باید برود گوسفند بیاورد وقتی در تهران امر کشاورزی را در پشت میز نشستند چند نفر مأمور بی‌اطلاع می‏خواهند درست کنند نتیجه به دست نمی‏آید‏ این درست نیست.

نرانی- این مطلب را هم باید با نهایت صراحت عرض کنم یک عامل جلوگیری از تولید نگرانی از آینده است اشخاصی که باید فعالیت و خرج سرمایه کنند خود را بلا تکلیف می‏دانند اکنون چهار سال است یک فعالیت کشاورزی بی‌نظیری در کشور ایجاد شده مسلماً و بدون تردید ایجاد شده‏ است ولی در سال اخیر به تدریج متوقف می‏شود و هر کشاورز ایرانی مثل همه جا محتاج به سرمایه است دولت ندارد بانک کشاورزی ندارد افراد هم تا اطمینان نداشته باشند سرمایه به کار نمی‏برند و فعالیت نمی‏کنند

پس هر چیزی که نگرانی ایجاد کند موجب سقوط کشاورزی است و برنامه‏ها باید افزایش تولید در شرایط فعلی باشد و هیچ نگرانی سیاسی از مناطق کشاورزی وجود ندارد درآمد اکثر کشاورزان ما بیشتر از کشاورزان مهالک کمونیست است به خاطر تومات و تبلیغات بی‏مورد نباید موجب سقوط کشاورزان ایران شد همین مسئله قنات که بهترین سیستم آبیاری ماست محتاج به خرج همه ساله است اگر افراد نتوانند خرج کنند این سیستم با صرفه آبیاری از میان می‏رود و با ید سالی ۲۰۰ میلیون تومان ماشین‏آلات خارجی وارد نمود بنده دیده‌ام اشخاصی که ملک دارند مالک عمده هم هستند ولی جرأت نمی‏کنند خرج ملک بکند در صحبت‏ها، در روزنامه‏ها و در تبلیغات خارجی بر علیه اشخاصی ‏که

در ایران به کار ملک‌داری اشتغال دارند تبلیغات می‌شود اصلاً از کار کشاورزی با این حرف‏ها سلب اعتماد شده‏ است اما آقایان سیستم ما غیر از سیستم جاهای دیگر است اینجا با عراق، پاکستان، افغانستان و سایر کشورها خیلی تفاوت دارد اینجا کشور پادشاهی است ۲۵۰۰ سال این مملکت سابقه سلطنت دارد با مملکتی که ده یا ۲۰ سال است که مستقل شده نمی‏تواند قابل قیاس باشد چرا می‏خواهید اینجا نگرانی و واهمه کنید واهمه ای که وجود ندارد مردم ایران کشاورزان و مالکین همه می‏خواهند با صلح و صفا و برادری زندگی کنند چرا با تبلیغات بی خود موجب سوءتفاهم می‏شوند تهدید به مالیات شخصی اخیراً پیشنهاد کرده بود برای خرید املاک مالیات سنگین وضع شود این همان زمان مرحوم مظفرالدین شاه است که وقتی مهران خالی بود پیشنهاد کردند، نجار را به فلک ببندند و مخارج دولت را از آنها بگیرند این افکار کشاورزی ایران را به سقوط می‏برد. این چنین قوانین در حکم‏مان چوب فلک است چه منشأش مجلس باشد پس با چوب فلک هم نمی‌شود از مردم پول گرفت توجه به بعضی از برنامه‏ها به بعضی از برنامه‏ها توجه نشده و نمی‌شود مثل سدهای کوچک و متوسط که برای آبیاری مملکت بهترین وسیله ای است که پول به مهندسین مشاور خارجی داده نشود و خود افراد می‏توانند با کمک بانک کشاورزی ایجاد کنند بنابراین باید در اعتبارات سازمان برنامه از جهت اجرا. برنامه‏های تولیدی تجدید‏نظری مرد اعتبارات زیادی برای واردات به وسیله بانک‏ها منظور می‌شود برای کشاورزی مان اعتبار قلیلی است که از پشتوانه اسکناس منظور شده بنابراین باید تجدید‏نظری در اعتبارات سازمان برنامه نمود که جنبه های تولیدی کشاورزی بر اقلامی که جنبه خرج دارد ترجیح داده شود

تجدید‏نظر در وضع کشاورزان همان‏ طور که باید عملیات موجب نگرانی و عدم اطمینان را از میان برد باید آن عده مالکین را که نسبت وضع بهتری و سرمایه هم دارند متوجه نمود که باید هدف ملک‌داری کمک به افزایش تولید کشور هم باشد باید در آینده برنامه‏های مفیدی را اجرا کنند و به علاوه باید کمک و سعی کنند که وضع کشاورزان بهتر شود البته خیلی از مسائل به عهده دولت است راه بهداری فرهنگ و این مسائل به عهده دولت است و خارجی‏ها که تبلیغات بی مورد و تحریکات می‏کنند بی جهت بین مردم ایران ایجاد اختلاف می‏کنند و در مملکت خارجه هم این امور را دولت‏ها به عهده ‏دارند ولی برای این که وضع کشاورزی ایران بهتر شود باید در هر استانی مطالعه نمود که به چه وسیله ممکن است در آمد کشاورزی زیادتر شود در جاهایی که خرج نگاهداری ملک کم است و سهم مالکانه زیاد سهم زارع اقتضا دارد زیادتر بشود باید با کمال خوش نظری در استانی این امر را مطالعه و اجرا نمود ولی نه به طوری که مانع توسعه و عمران و آبادی گردد و اینها مسائلی است که در محیط آرام و صلح و صفا با همکاری دولت و مالک و زارع باید حل کرد تا در آمد زیادتر بشود هم مالک و هم زارع بهره بیشتری ببرند و مالکین هم باید این چنین افکاری را استقبال کنند. در سال ۱۳۱۸ قانونی گذاشت که بهره مالکانه هر استانی با مقتضیات آنجا تعیین شود. آقایان ملاحظه بفرمایید در بیست و چند سال پیش چقدر خوب فکر می‏کردند گفتند اگر در هر استانی بهره مالکانه کم یا زیاد است باید در مان استان این مسئله حل شود نه این که در مرکز در پشت میزها و در داخله یا خارجه بی‏جهت تحریک کنند همین آقای جلیلوند که تشریف دارند اتفاق افتاد در نهاوند زلزله روی داد شاید خودشان میل نداشته باشند من این مطلب را بگویم ایشان قبل از مأمورین شیر و خورشید خودش و برادرشش با چندین کامیون بار و آذوقه و سی هزار تومان پول به کمک تمام زلزله‌زدگان و ستمدیدگان رفتند که به عرض اعلیحضرت همایونی هم رسید و تشویق و قدردانی هم فرمودند این حرف‏های محملی که خارجی‏ها و مطبوعات می‏گویند غلط است اینجا دولت تصویب نامه‏ای گذراند که عوارض دهات ملغی است آقای ذوالفقاری شما چه عوارضی می‏گرفتید؟

شما عوارض عروسی می‏گرفتید؟ این حرف‏ها چیست مالکین به کشاورزان خود کمک می‏کنند همکاری می‏کنند حالا اگر کسی متخلف است البته آدم بد در هر طبقه‏ای هست ولی روابط تمام مالکین با زارعین خود روی روابط اسلامی است روی آیه المومنون اخوه است این روابط را نباید به هم بزنند، خارجی‏ها اشتباه می‏کنند، تبلیغات خارجی‏ها غلط است، مطبوعات خارجی غلط فکر می‏کنند دولت با کمال حسن‌نیت یک تصویب نامه‏ای صادر کرد برای لغو عوارض به تصور این که یک عوارضی دردهات بی خود می‏گیرند فوراً مجله تایم نوشت که این چوب بزرگی بود که دولت به‏ کلیه وکلای مجلسین زد کجا؟ چه حقیقتی است این چوب به گله آقای جلیلوند بود که نصف درآمدشان را هر سال می‏بخشند و به مردم می‏دهند این تبلیغات بی جهت در مملکت مضر است موجب نگرانی می‌شود و مردم دیگر سرمایه و پول خودشان را جرأت نمی‏کنند در جهت اقتصادی و امر کشاورزی بگذارند آقایان اقتصادیون می‌دانند که هر جا حرف عدم اطمینان آمد سرمایه از آنجا فرار می‏کند به دلیل این که تا اوضاع خاورمیانه خراب می‌شود شرکت‏های امریکایی معامله نمی‏کنند و جنس تحویل نمی‏دهند و صبر می‏کنند ببینند وضع چه می‌شود در اینجا هم همین‏ طور است در زمان دکتر مصدق شرکت‏های امریکایی تمام بر پایی را که می‏خواستند بفرستند به اینجا نمی‌فرستادند و منتظر بودند که ببینند اوضاع ایران چه می‌شود باید سرمایه‏های خارجی مملکت را آباد کند دولت نمی‏تواند چون دولت سرمایه‏اش کافی نیست با این ترتیب گوسفندداری نمی‏توانند بکنند باغداری نمی‏توانند بکنند و با این حرف‏ها نه کسی قنات‌آباد می‏کند اینها مسائلی است که من با کمال صمیمیت عرض می‏کنم که گوسفند و حبوبات و اجناس و محصولات کشاورزی اگر می‏خواهید زیاد بشود شرطش عدم دخالت دولت و دخالت و تشویق خود مردم و رفع نگرانی از مردم است. امریکا و کشاورزی در آمریکا دولت امسال هشت هزار میلیون دلار برای خرید محصولات کشاورزی مصرف می‏کند در ایران دولت ما سرمایه ندارد باید از سرمایه افراد کشاورزی را نگاه‏داشت ما و امریکا قابل قیاس نیستیم در امریکا مسئله روز ناراحتی از جهت زیادی محصولات است مسئله ما قلت محصولات است- در مصاحبه اخیر به وزیر کشاورزی امریکا گفته (خرید محصولات وسیله دولت راه حل نیست باید برای محصولات بازار فروش پیدا شود که محصول را صاحبه آن آن به فروشند و قانون و مقررات برای کشاورزی مفید نیست و با قانون نمی‌شود کشاورزی را اداره و حفظ کرد)

در ایران به طریق و مزاحمت دستگاه‏های دولت نجات داد و برنامه کشاورزی ما باید بر اساس فعالیت افراد بدون مزاحمت دستگاه‏های دولت باشد و آزادی و فعالیت و تولید باید توأم با کمک‏های فنی و اعتباری و راهنمایی های علمی دولت باشد این چنین برنامه احتیاجات داخلی ما را تأمین خواهد نمود و ما در عین حال می‏توانیم صادر کننده گوشت و حبوبات و ارزاق و میوه باشیم و الا کشاورزی ما به تدریج سقوط خواهد کرد امروز فرصت نیست بیش از این عرض کنم مخاطراتی را که کشاورزی در صورت عدم توجه با آن روبه‌روست در موقعی دیگر به عرض می‏رسانم. کشاورزی مهم‏ترین موضوع مملکت است و بنده در کشاورزی سایر ممالک هم مطالعه دارم مخصوصاً کشاورزی امریکا بیست هزار میلیون دلار برای خرید مازاد محصولات تعیین کرده حالا وزیر کشاورزی می‏گوید بعد از ۲۵ سال عمل کردن تازه معلوم شده‏ است که این نقشه مواجه با شکست است حالا یک نقشه دیگر این است که می‏خواهند بیاورند که به بازارها برود و به فروش برسد اگر قیمت تنزل کرد تفاوت آن را خود دولت بدهد در مملکتی به آن عظمت مثل امریکا با این مبلغ به کشاورزی کمک می‌شود

برای خرید محصولات کشاورزی، کشاورز امریکایی مالیات می‏دهد اما بیست هزار میلیون دلار برای خرید محصولات آنها می‏دهند بانک‏ها مهیا ما که دارای آن تشکیلات و وسایل نیستیم یک عده آمده اند از قرن ها به این طرف در این مملکت کشاورزیش را به این ترتیب حفظ کرده‏اند ما باید رویه‎ای داشته باشیم که با اوضاع و احوال خودمان تطبیق داشته باشد در گناباد خراسان چاه قنات هست که ۵۰۰ متر عمق دارد و چهار مرتبه باید در عمق های مختلف چرخ بگذارند که گل آن را بکشند این را نمی‏شود با مصر و امریکا یا پاکستان مقایسه کرد یا عراق که دجله دارد اینها مسائلی است که بنده از لحاظ کشاورزی مملکت عرض کردم و اگر ایران کشاورزیش خدای نکرده سقوط بکند دیگر خدای ناکرده ما هیچ نکرده ما هیچ چیز نخواهیم داشت برای این که صنعت ما متکی به کشاورزی است.

خرازی- وزارت کشاورزی هم دارد طرح برنامه کشاورزی درست می‏کند که سال دیگر گوشت کیلویی بیست تومان بشود.

نایب رئیس- آقای دکتر مینا

دکتر بینا- بنده مصمم نبودم صحبتی قبل از دستور بنمایم و به شهادت آقایان محترم اگر ضرورتی ایجاب نکند همواره از اشغال تریبون و اتلاف وقت همکاران ارجمند اجتناب می‏نمایم ولی از آنجا که لازم است ابراز احساساتی که از طرف قاطبه مردم این مملکت در برابر مهملات ناروا و ناجوانمردانه رادیو مسکو نسبت به رژیم و وضع کشور ما می‏شود از پشت تریبون مجلس شورای ملی منعکس گردد تا تمام مردم از جریان آن اطلاع حاصل کنند اینک این چند کلمه را به عرض نمایندگان محترم می‏رسانم یقین دارم آقایان نیز مثل بنده در روزنامه اطلاعات ملاحظه فرموده‌اند که چند روز است بیانیه ای با صدها امضا که از طرف عده‌ای از فرهنگیان کشور دبیران و آموزگاران و کارمندان فرهنگ صادر شده چاپ می‏کنند اینک برای مزید اطلاع متن بیانیه را قرائت می‏کنم»

پیشگاه مبارک بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاه در این موقع که دستگاه‏های تبلیغاتی روسیه شوروی با انتشار مطالب سر تا پا دروغ مقدسات ملی و سنن ب استانی ایران کهن را مورد اهانت قرارداده قصد جریحه‌دار کردن احساسات ملت شاهدوست ایران را دارد دبیران و آموزگاران و کارمندان و فرهنگیان پایتخت با اظهار تنفر و انزجار شدید از این اقدام ناجوانمردانه بار دیگر وفاداری خود را به رژیم مشروطه سلطنتی که مظهر افتخارات ملی و تاریخی

وطن ما است اعلام داشته علیرغم دشمنان ترقی و تعالی ایران با تقدیم خالصانه‏ترین احساسات خود همگی یک صدا اعلام می‌داریم ما با شاه ناگسستنی است و سی است قاطع دولت را به رهبری خردمندانه شاهنشاه محبوب تأیید می‏نماییم‏

«این بیانیه از ناحیه کسانی صادر می‏شود که کار حساس اداری در دستگاه فرهنگی نداشته و اغلب آنان خانه‌نشین می‌باشند و اگر درست دقت فرمایند در میان این عده امضای معاون و مدیر کل و غیره به چشم نمی‏خورد و اکثر آنان آموزگار و دبیر و کارمند ساده می‏باشند جای بسی خوشبختی است که روشنفکران مملکت و کسانی که نسل آینده را تربیت می‏کنند و از زحمت کشیدن و محروم‌ترین طبقات کشور به شمار می‏روند و بنده افتخار همکاری آنان دارم حساسیت موقع را درک کرده بدون کم‏ترین توجهی به مقام و مادیات زحمت تهیه این بیانیه را قبول نموده‏اند آقایان روزی که چهار نفر از معلمان پایتخت برای احقاق حق خصوصی خود به مجلس شورای ملی و وزارت فرهنگ مراجعه کرده و عریضه‏ای تقدیم داشته بودند این عمل بسیار ساده را که حق مشروع آنان بود و در شوروی سابقه ندارد و کسی هم جرأت نمی‏کند به چنین اقدامی مبادرت کند پیراهن عثمان کرد و با آب و تاب زیادی با آموزگاران ایران اشک تمساح ریختند ای کاش اداره کنندگان رادیو مسکو بهئ مداول این بیانیه و امضاهای آن نیز توجه داشته و می‌دیدند که اقدامات رادیو مسکو چه هیجانی در میان طبقات مردم بر علیه زمامداران شوروی برانگیخته است.

آقایان اکثر امضاکنندگان این بیانیه به بنده مراجعه کرده و اظهار می‏دارند همچنان که در مسکو برای ما رادیو ملی ایران درست مرده‌اند اگر دولت از لحاظ سیاسی و دیپلوماسی محظوراتی دارد آنان همین فرهنگیان که وضع مالی آنان چندان درخشان هم نیست حاضرند به خرج خود و با همان حقوق ناچیز در تهران رادیو مسکوی ملی تأسیس نمایند تا به این به آن وسیله و به زبان روسی وضع زندگی سعادتمند مردم و حکومت های آزاد جهان را با سیران و مردم بدبخت و محروم و زجر دیده و از دنیا و همه جا بی‌خبر ملت روسه شوروی تشریح نمایند (احسنت احسنت)

نایب رئیس- آقای پر فسور اعلم‏

پرفسور جمشید اعلم- آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند که در این مسافرت شاهنشاه بشیر از چه تجلیل فراوان و چه ابراز احساسات بی سابقه‏ای در شیراز از طرف مردم و عشایر نسبت به شاه انجام شد (نمایندگان- همه جا این طور است) بنده تصور می‏کنم این منطقی‏ترین، مستدل‌ترین و محکم‏ترین جوابی است که به رادیو مسکو داده شد که شاهنشاه به همین استقبال و به همین ابراز احساسسات در شیراز مواجه شدند و هر جا شاه ما قدم بگذارد بر چشم و دل مردم آن ناحیه قدم گذاشته و همچنین اطلاع دارند که در یک روز شاهنشاه بدون خبر بدون اسکورت پیاده در شیراز به مریض‌خانه تشریف فرما شدند و آن چنان ملت و مردم شیراز پروانه‌وار دور شاه می گردیدند که احساسات‌شان قابل وصف نیست این عمل مرا بر این واداشت که باز می‏خواهم یک سؤال دیگر از رادیو مسکو بکنم که آیا سران مسکو می‏توانند به این ترتیب بین مردم ظاهر بشوند و اگر ظاهر شده اند مردم آن احساسات را می‏کنند اصلاً اجازه داده می‌شود به ملت روسیه که از خودش احساساتی داشته باشد این هم یک سؤال دیگری که بر سؤالات بنده اضافه می‌شود ولی مقده در پشت این تریبون می‏خواهم به عنوان‏ یک نماینده و از طرف تمام آقایان نمایندگان استدعا بکنم از آقایان نمایندگانی که در شیراز هستند که درود فراوان تمام نمایندگان ایران را به اهالی شاهدوست شیراز بفرستند (صحیح است احسنت)

[۳- شور اول گزارش کمیسیون راه دایر به اجازه استخدام سه نفر کارشناس خارجی جهت اداره برج مراقبت فرودگاه مهرآباد]

نایب رئیس- وارد دستور می‏شویم لایحه استخدام سه نفر خارجی بای فرودگاه مهرآباد شور اول است و کلیات آن مطرح است گزارش کمیسیون قرائت می‌شود. (به ‏شرح زیر قرائت شد)

گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی کمیسیون راه لایحه شماده ۳۰۱۵ مورخ ۴ و ۴ و ۳۷ وزارت راه دایر به اجازه استخدام سه نفر کارشناس خارجی جهت اداره برج مراقبت فرودگاه مهرآباد را مطرح و با اصلاح به ‏شرح زیر تصویب این که گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‏نماید:

ماده واحده- به وزارت راه اجازه داده می‌شود سه نفر کارشناس خارجی برای برج مراقبت پرواز و سرویس تقرب فرودگاه مهرآباد به وسیله سازمان بین‏المللی هوایی جهانی به مدت یک سال استخدام و مبلغ هیجده هزار دلار بقیه هزینه استخدام آنان را (که مجموعأ سی هزار دلار بوده و دوازده هزار دلار آن از طرف سازمان برنامه پرداخت گردیده است) از اعتبارات مربوطه که در بودجه سال ۱۳۳۷ اداره کل مذکور منظور شده پرداخت نماید.

تبصره ۱- در صورت احتیاج وزارت راه مجاز است قرارداد استخدام سه نفر کارشناس خارجی برای برج مراقبت پرواز و سرویس تقرب فرودگاه مهرآباد را برای مدت دو سال آتیه که پایان سال ۱۳۳۹ خواهد بود تمدید نماید.

تبصره ۲- وزارت راه مکلف است ترتیبی دهد که کارشناسان مربوطه هر یک دو نفر متخصص ایرانی را در مدت خدمت خود تربیت نمایند تا بتوانند وظایف آنان را در پایان مدت استخدام انجام دهند

مخبر کمیسیون راه- مهندس فروهر

گزارش از کمیسیون استخدام به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون استخدام لایحه مربوط به استخدام سه نفر کارشناس خارجی جهت اداره برج مراقبت فرودگاه مهرآباد را رسیدگی و گزارش کمیسیون راه را تأیید اینک جهت تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‏نماید

مخبر کمیسیون استخدام- فضایلی‏

گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی‏

کمیسیون امور خارجه در جلسه هفتم بهمن ماه ۱۳۳۷ نسبت با لایحه استخدام سه نفر کارشناس خارجی جهت اداره برج مراقبت فرودگاه مهرآباد رسیدگی و با استخدام کارشناسان مذکور موافقت و این که گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‏نماید

مخبر کمیسیون امور خارجه- مرآت اسفندیاری‏

گزارش از کمیسیون بودجه لایحه مربوط به استخدام سه نفر کارشناس خارجی برای برج مراقبت فرودگاه مهرآباد را رسیدگی و به‏ شرح گذارش کمیسیون راه تصویب این که گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‏نماید.

مخبر کمیسیون بودجه- محمدعلی مسعودی‏

نایب رئیس- آقای خرازی مخالفید بفرمایید

خرازی- به شهادت همکاران محترم بنده همیشه هر چه دولت لایحه برای استخدام خارجی می‏آورد مخالف هستم اما چند فرودکاه هوایی داریم و در فرودگاه ما هم جنبه بین‏المللی دارد یکی تهران و یکی آبادان و امیدوار هستم فرودگاه های اصفهان و شیراز و سایر مراکز استان هم جنبه بین‏المللی پیدا کند و بحمدالله داریم فرودگاه‌های خودمان را آماده می‏کنیم که بتوانند طیاره‌های تمام جت رفت و آمد کنند که این هم موفقیت بزرگی است بنده خودم افتخار دارم که عضور شورایعالی هواپیمایی هستم یعنی نماینده‌ها طلاق بازرگانی تهران هستم در شورایعالی هواپیمایی این کار مراقبت یک کاری نبوده است که امروز پیش بیاید همیشه وقتی آدم مسافر دارد یا از تلفن شماده ۴۰ هفدهم ۳ بپرسد هواپیما کی می‏آید از ک- ال- ام یا اس- آ- اس و قس علی ذلک بنده منظورم از این مخالفت این تذکر به دولت است چرا ما بیاییم به اینها یک برابر و نیم حقوق بدهیم (صفاری- برای برج مراقبت لازم است) بله برج مراقبت است بنده بی‌اطلاع صحبت نمی‏کنم بنده می‏گویم از همین محصلینی که اینجا هستند اینها را بفرستید بنده قول می‏دهم در ظرف یک سال با ثلث حقوق این افراد بروند آنجا و متخصص در این کار بشوند و برگردند و به درد مملکت بخورند، ملاحظه بفرمایید در این تذکراتی که مکرر بنده اینجا دادم خوشوقتم در این لایحه یک چیزی اضافه شده که اینها را ملزم می‏کنند که به ایرانی‏ها هم یاد بدهند ولی بنده اصلاً در تخصص خود اینها تردید دارم بنده در ممایک مختلفه اروپا و امریکا مطالعه کرده‏ام هر وقت دولت ایران کارشناسی می‏خواهد یک مشت دلال هستند اطراف سفارتخانه‏های ایران و می‏روند یک اشخاصی را به عنوان‏ کارشناس و متخصص معرفی می‏کنند برای این که آن اشخاصی که در مملکت خودشان کار دارند و آبرو دارند سالی ده هزار دلار ۲۰ هزار دلار ۳۰ هزار دلار هم بهشان بدهیم نخواهند آمد و بنده با این که خیلی مفید می‏دانم که فرودگاه، مجهز باشد تخصص برای برج مراقبت که تیمسار صفاری تذکر دادند البته لازم است چرا جناب آقای مهندس مشایخی که با بنده هم دوره بودند و کمال ارادت را به ایشان دارم و از مهندسین تحصیل کرده دوره اعلیحضرت فقید است چرا به این فکر نمی‏افتد جناب آقای یزدانفر هم توجه فرمایند چون آقای مهندس مشایخی و وزارت فرهنگ به فکر نمی‏افتند که این احتیاجات را تأمین کنند بنده تمنی می‏کنم که آقایان توجه کنند بنده خودم از نظر اصول به این لایحه رأی می‏دهم ولی این تذکرات را هم می‏دهم که مملکت باید به دست ایرانی‏ها اداره بشود این کارهایی نیست که بگوییم جراحی عالی مغز مهندسین عالی چی بنده قول می‏دهم شش ماه یا یک سال سه نفر ایرانی بفرستید با ماهی دو هزار تومان بروند آنجا یاد بگیرند و به مملکت خودشان خدمت کنند تذکر دیگر بنده این است که این دومین دفعه است که در لایحه وزارت راه بنده می‏بینم اول می‏گویند برای یک سال مستخدمی را از خارج استخدام می‏کنیم آقایان هم می‏گویند یک سال چیزی نیست بعد یک تبصره هم اینجا می‌گذراند که

در صورت احتیاج برای دو سال هم تمدید می‏کنند خوب از اول بیایید بگویید سه سال دیگر ضمن تبصره مجوز قانونی تحصیل نفرمایید و بنده مدت سه سال را حقیقت آقای مهندس مشایخی برای اداره برج مراقبت زیاد می‏دانم که از خارجه کارشناس بیاوریم بنده یک سال رأی می‏دهم و برای بعد هم از بین همین ایرانی‏های خودمان انتخاب کنند و بنده قول می‏دهم که بروند و خوب تحصیل کنند البته شرایط بگذارید زمان بگذارید دیپلمه متوسطه باشند بنده از همین حالا اعلام می‏کنم اعلام خطر می‏کنم که ما در سال آتیه مضیقه ارزی خواهیم داشت بنده اطمینان می‏دهم سر رسید تعهدات ما که برسد ما با این وضع صادرات مان مضیقه ارزی خواهیم داشت یک توجهی به این تذکرات بفرمایید

نایب رئیس- آقای مهندس فروهر

مهندس فروهر- (مخبر کمیسیون راه) آقای خرازی نماینده محترم عملاً با این لایحه موافقت فرمودند منتهی مثل همه آقایان نمایندگان که یک درد دل هایی داریم برای اظهار آن مطالب استفاده می‌شود و تذکر داده می‌شود که دولت به آن تذکرات توجه بفرمایند و اقدامی بکنند به منظور بهبود وضع کشور یا ارضای خاطر مهندسین ایرانی یا محصلین به طور اعم که در خارج هستند و از این قبیل مطالب حالا بنده برمی‏گردم به اصل لایحه این موضوع برج مراقبت هوایی یک مطالب جالبی است خود آقایان که بعضی خطوط را انتخاب می‏کنند کی گویند برای این است که پیلوت های خوب دارند و اطمینان پرواز داریم و بنده یقین دارم که اگر یک عجله‌ای در این کارها می‏کنیم اطمینان پرواز سلب می‏شود در خطوط داخلی یا خطوط خارجی خودمان ممکن است اشخاص سوار نشوند به وجود این که شرکت هواپیمایی ایران واجد هواپیماهای وایگانت است و موتورهای توربینی و جت است و شرکت‏های هواپیمایی خارجی اگر اطمینان کامل به برج مراقبت ماند داشته باشند اصلاً برنامه‏های پرواز را در ایران محدود می‏کنند کوچک‏تر می‏کنند و اگر یک قدری هوا بد باشد موجب می‌شود دید کم می‏شود در این موضوع آقایان عجله نفرمایند که روی تعجب یا روی علاقه ای که به محصلین ایرانی دارند یا تربیت کارمندان ایرانی اینها اگر بخواهند تربیت بشوند بایستی جریان و پیشرفت زمان اینها را ببرد جلو.

بنده خواستم یک مطلبی را سؤال کنم که اگر یک نفر ایرانی به این درجه تخصص برسد همین حقوق خارجی را به او می‏دهند یا با همین حقوق‏های معمولی استخدامش می‏کنند و حقوق رتبه ۷ یا ۸ یا ۹ حداکثر ۱۲۰۰ تومان حقوق می‏گیرد یعنی مقررات مملکت ما اجازه پرداخت بیشتر نمی‏دهد که یک ایرانی وارد بیاید در این برج مراقبت ما حالا با تمام این تفاصیل گفتیم وزارت راه را ملزم کردیم که اگر نمی‏تواند در ظرف یک سال انشاءالله در ظرف سه سال بتواند یکی دو نفر ایرانی زیر دست این متخصصین تربیت کند ولی بنده اظهار تردید می‏کنم چون آن ایرانی اگر به آن درجه تخصص رسید شرکت‏های هواپیمایی امریکا و پاکستان الان فراوان شده اند این را با ۱۵۰۰ و ۲۰۰۰ دلار او را می‏برند و آن کارمند رتبه ۷ اداری و میرزا بنویس می‏ماند در برج مراقبت و طیارات در خطر می‏افتد راجع به محصلین بنده بارها عرض کردم که باید فکری کرد که محصلین ایرانی از خارجه به ایران برگردند توجهات اعلیحضرت همایونی بسیار مؤثر بوده است و عده‏ای الان آمده‏اند و اینها اگر سر نخورند صدها محصلی که در خارجه نشسته‏اند و منتظرند ببینند آنهایی که از اروپا و امریکا برگشته‏اند که با اینها چه رفتاری شده پس اینها باید تشویق بشوند که سایرین هم برگردند موقعی که لایحه نظام وظیفه مطرح بود دیدم که نوشته است که ۲ سال بایستی اطبا یعنی محصلین پزشک حتماً به خدمت مقدس نظام وظیفه بروند ولی برای فلان دکتر اقتصاد یا دکتر حقوق که همان محصل است و همان زحمت را کشیده است بلکه هم کم‏تر از یک پزشک قرعه می‌گذارند یعنی یک پنجم را می‏برند بنده اینجا به وزیر‏ جنگ گفتم در مجلس هم گفتم تبعیض قائل نشوید محصل ایرانی محصل ایرانی است اگر قرعه‌کشی است برای قرعه‌کشی بکنید اگر طبیب کسر دارید از خارج تهیه کنید و تأمین کنید تا این که چهار تا محصل خارجی که آنجا هستند بیایند یا این که بدون هیچ قرعه یعنی صد در صد بروند خدمت مقدس نظام هستم ولی نه به صورت تبعیض به این قسمت‏ها درست توجه بکنند این مطالب مربوط با لایحه نیست ولی هر کدام جا دارد که بهش توجه بشود و اقدام بشود این کارها با آتیه مملکت بستگی دارد جا ندارد که کا متخصص را از خارجه بیاوریم ولی ایرانی‏ها را که پول خرج آنها می‏کنیم وقتی متخصص شدند به مملکت نیایند چون آنجا ده هزار دلار به آنها حقوق می‏دهند اینجا باید بیاید دو سال خدمت نظام وظیفه برود خارج از مرکز هم خدمت کند بعد اگر طبیب باشد چهار سال خدمت خارج از مرکز بکند نتیجه این کار چه می‌شود نتیجه این خواهد شد که یک عده پزشک‌های مجرب به این کشور برنگردند آن وقت ما برای این همه دانشگاه که تحت توجهات اعلیحضرت همایونی دایر شده دانشگاه شیراز- تبریز- اهواز و اصفهان احتیاج به پرفسورهای خارجی پیدا بکنیم اما محصلین خوب ایرانی ما به مانند در خارجه و خارجی از ما همه‏اش این سؤال را می‏کند و ما جواب قانع کننده نداریم خواهش می‏کنم دولت به این لایحه که با کمال دقت تهیه شده‏ است همچنین جناب آقای خرازی رأی بدهند.

نایب رئیس- آقای دکتر مشیر فاطمی موافقید؟ (دکتر مشیر فاطمی- موافقم) بفرمایید.

دکتر مشیر فاطمی- بنده می‏خواستم استفاده کنم از طرح این لایحه و فرمایشات آقای مهندس فروهر را تأیید کنم، فرمایشات ایشان کاملاً صحیح بود الان وزارت راه حقیقت این است و همین ایام عید وضع راه اصفهان ناجور بود بنده تلگراف کردم حضور تیمسار وزیر راه بنده نمی‏خواهم تملق بگویم بنده کاری ندارم به وزارت راه که تملق بگویم از هیچ جا تملق نمی‏گویم ولی سرلشگر انصاری انصافاً وزیر لایقی است به محض اطلاع حرکت کردند و پول‏ها را توقیف کردند و کسانی که تخلف و امال کرده بودند تنبیه کردند ولی خوب آقای سرلشگر انصاری و مهندس مشایخی دو نفر هستند باید بنشینند با خودشان مشاعره بکنند برتی این که مهندس ندارند و با این مقاطعه‌کاری ها و این کارهایی که در مملکت است به وزارت راه نمی‏رود ولی خود وزارت راه وظیفه‌دار است که بیاید موضوع را در مجلس مطرح کند و بگوید که من این گرفتاری‌ها را دارم حالا شما نمایندگان ملت تکلیفم را معین کنید اکنون شما جناب آقای خرازی یک پیشنهاد بسیار مفیدی فرمودید که از این محصلین ایرانی که به خارج می‏روند برای این کارها تربیت کنند خوب اگر رفتند وقتی برمی‏گردند با این حقوق کم که آقای مهندس فروهر گفتند دیوانه شده‏ است یک مهندس عالی مقدم که برگردد بیاید اینجا با پایه ۳ استخدام شود و ۴۰۰ تومان حقوق بگیرد آقای مشایخی خواهش می‏کنم آن درد دل‌هایی که برای ما در بیرون می‏کنید بنشینید برای آن یک فکری بکنید یک لایحه‏ای بیاورید یک جلسه خصوصی تشکیل بدهند و یک راهی پیدا کنند الان میلیون‏ها پول وزارت راه در اختیار دارد از سازمان برنامه و بودجه خود وزارت راه و غیره در آنجا خرج می‌شود ولی اینجا وسایل مراقبت ندارد یعنی مهندس ندارند که برود مراقب باشد و یک مطلب دیگر و راه حل آن را هم عرض می‏کنم چون هر کس دردی را می‏گوید باید راه حل آن را هم بگوید عقیده بنده این است که تمام اعتبارات مربوط به این کار را چه مال هواپیمایی چمال راه‏سازی چه مال وزارتش را متمرکز بدهید در یک نقطه و یک اختیار بگیرد بگذارید در اختیار یک کمیسیون دو نفری ۳ نفری پنج نفری که هر جور این کمیسیون صلاح بداند راه‏سازی و مراقبت کنند تخصص برای هر مدتی که احتیاج دارد بیاورد والا با این وضع که قسمت عمده بودجه مملکت است ما صرف این کارها بشود و نتیجه‏ای هم متأسفانه ندارد. جز تلف کردن پول فایده‏ای نخواهد داشت.

نایب رئیس- آقای ارباب موافقید.

ارباب- موافقم‏

نایب رئیس- آقای مهدوی موافقید

سعید مهدوی- موافقم‏

نایب رئیس- آقای مهندس هدایت‏

مهندس هدایت- مخالفم‏

نایب رئیس- بفرمایید

مهندس هدایت- بنده می‏خواهم از موقع استفاده کنم به عرض برسانم که متأسفانه در مملکت ما حاضریم پول خرج کنیم بودجه ما باز است ملی نه برای جوانان مملکت آقایان ملاحظه بفرمایید که تمام طبقات این مملکت به نحوی از انحا که مستخدم بوده‏اند یک قانون استخدامی داشته باشند (صحیح است) آقایان پزشگان آقایان قضات دادگستری، آقایان دبیران و آموزگاران هر کدام به نحوی از انحا یک قانون استخدامی ‏دارند که این قانون استخدام بالاخره یک سر و صورتی به وضع آنها داده است با وجود این که مملکت یک مملکتی است که تازه قدم در راه عمرانی گذاشته و حقأ باید از طبقه‏ای که کمک در این راه می‏کند و برای مملکت حقأ خدمت می‏کنند دولت‏ها پشتیبانی بکنند معذلک متأسفانه برای این عده مهندس ایرانی که در خدمت دولت هستند هنوز قانون استخدامی تهیه نشده و بارها در مجلس ۱۸ و ۱۹ به دولت‏ها تذکر داده شده تمام را به وعده گذرانده‏اند اما در مقابل خیلی آسان مهندس خارجی استخدام می‏کنیم با هر حقوقی و با هر مزایایی (مهندس جفرودی- با ماهی ۲۰ هزار تومان) و قانون هم می‏آید و ما هم ناچار برای این که کار مملکت لنگ نماند تصویب می‏کنیم ولی آقا بالاخره همان ‏طور که پزشک دبیر- استاد- قاضی- آموزگار برای مملکت لازم است مهندس هم لازم است (صحیح است) این امر باعث شده‏ است که یک عده از جوانان مملکت ما که به خارج از این مملکت رفته‏اند و در خارج تحصیل کرده‏اند و دارای مدارای مدارج علمی‏ شده اند نتوانند به مملکت برگردند و خدمت کنند و عده‏ای از آنها از مراجعت انصاف حاصل کرده‏اند و در خارج به آنها حقوق‏های گزاف بسیار خوب می‏دهند و محصلین ما دیگر دنبال شغل مهندسی و فرا گرفتن علوم مهندسی نمی‏روند یا اگر می‏روند می مانند در خارج ملاحظه بفرمایید شوخی نیست صدی شصت از درآمد نفت ما صرف کارهای عمرانی می‌شود امروز مملکت ایران به ناچار مجبور شده‏ است

چون مهندس ندارد و چون مهندس ایرانی برایش قانون نیست که بشود آنها را راضی کرد و بیابان ها فرستاد تحت عنوان دیگری پول‏های گزاف می‏دهند آقا من هیچ حرفی ندارم که این آقایان خارجی وقتی که ما مجهز نیستیم بیایند نظارت بکنند و تعلیم بدهند و ایرانی هم در آنجا تعلیم بگیرند ولی یک حدودی دارد، شما ملاحظه بفرمایید که به این مهندسین مشاور خارجی که برای کارهای راه‏سازی و غیره و غیره هر روز در مملکت ما استخدام می‏شود و حالا هم ماندنی شدند و چندین سال هم خواهند ماند و شاید در آتیه استخدام نشوند در سال چه مبلغ پرداخت می‌شود این مهندسین مشاور خارجی هیچ کدام حقوقشان کم‏تر از هشت نه هزار تومان نیست شما هر متخصصی را که امروز بخواهید همین‏طور است و من نمی‏دانم این آقایان وزرای راه و صنایع و معادن و پست و تلگراف که هر دفعه ما با ایشان صحبت می‏کنیم ناله می‏کنند مگر شما وزیر این کابینه نیستید یک بار بنشینید در کابینه و هیئت دولت این کار را حل بکنید ما می‏گوییم شما به مهندسین اقلاً همان‏ طور حقوق بدهید که به یک قاضی می‏دهید، همان ‏طور حقوق بدهید که به یک استاد می‏دهید این مهندس سی سال خدمت می‏کند پس از سی سال که اینها را بازنشسته می‏کنید اینها باید حقوق رتبه ۹ اداری بگیرند در شب عید جناب آقای نخست‏وزیر و عده فرمودند، جناب آقای بهبهانی پیشنهاد فرمودند ایشان وعده فرمودند که یک کاری بکنند آقای مهندسین ایرانی که مردمان فریبه‌ای نیستند باید به فکر این مملکت بود اینها برای همین مملکت کار می‏کنند اگر نه اینها هم می‏روند در کارهای آزاد آن وقت هی باید مهندسین مشاور خارجی آورد و حقوق گزاف هشت نه هزار تومان داد خدا شاهد است که با هشت نه هزار تومان هم حاضر نیستند وقتی که این مبلغ را می‏گیرد وسیله ایاب و ذهاب هم می‏خواهد کرایه خانه هم می‏خواهد (مهندس جعفرودی- ماهی بیست و پنج هزار تومان تمام می‌شود) ماهی بیست و پنج هزار تومان تمام می‏شود.

آقای وزیر پست و تلگراف بیش از عید ناله می‏کرد که من مهندس ندارم که دستگاه مرا صلاح بکند نمی‏توانم استخدام بکنم و بودجه هم ندارم که خارجی استخدام بکنم این یک مطلب مملکت است مربوط به شخص بنده که نیست ما از اول دوره نوزدهم که افتخار نمایندگی داشته‏اید این مجلس گفته ایم که اگر فکری به حال مهندسین این مملکت نشود و یک قانون استخدام صحصیحی برای مهندسین به‏وجود نیامد بنده نمی‏گویم بیشتر با وجودی که در خارج در کار آزاد به آنها بیشتر می‏دهند ولی خیر با مان حد متوسطی که سایر مستخدمین می‏دهید و قانون دارند یک قانون هم به عنوان‏ قانون مهندسین بیاورید به این مجلس پیشنهاد کنید این یک مطلبی است که بنده حقیقتاً وقتی که این صحبت شد خو استم عرض کنم والاتر دیدی نیست که برج مراقبت باید خوب کار بکند و باید ادارات هواپیمایی به این برج مراقبت اطمینان داشته باشند و ناچار هم هستیم و بنده هم به این لایحه رأی خواهم داد ولی این آقایان وزرا که کارهای فنی مملکت دست‌شان هستیم شب در هیئت دولت بنشینند و تصمیم بگیرند که این وضع را درست بکنند والا مملکت پیشرفت نمی‏کند و این به ضرر و مملکت است فردا سه چهار برابر این را باید به خارجی داد تا زمانی که خودمان متخصص نداشته باشیم ما مخالف استخدام خارجی نیستیم باید یک کاری بکنید که این جوان‏هایی که به خارج می‏روند اولاً درس فنی بخوانند ترغیب کنید که درس فنی بخوانند دوم این که وقتی خواندند و دیپلمه شدند با رغبت بیایند به این مملکت و کار بکنند این عرض بنده بود مطالب دومی که بنده داشتم و از موقع استفاده می‏کنم این است که استدعا می‏کنم جناب آقای مهندس مشایخی معاون محترم وزارت راه دستور صادر بفرمایند این وضع نامنظم هواپیمایی کشوری را صلاح بفرمایند (صحیح است)

ما یک لایحه تصویب کردیم و امیدوار بودیم که با این کمک این شرکت یک سر و صورتی به خودش بدهد (مهندس جفرودی- از اینجا جا به شیراز ۴۵۰ تومان)

اولاً چرا در قیمت‏ها دولت کنترل نمی‏کند؟

دوم این که چرا سرویس منظم نیست؟

اینجا بین تهران و تبریز سه سرویس در هفته است وقتی که شما بلیط می‏گیرید به شما تلفن می‏کنند که ما سه‏شنبه حرکت می‌کنیم موکول شد به پنجشنبه، آقا نمی‏شود با مردم این طور رفتار کرد سرویس منظم با یک مسافر هم باید حرکت کند یک موضوعی درست بکنید که وارد این این هواپیما که شما می‏شوید اقلاً منظم و تمیز باشد صندلی کثیف نباشد این نشد که شرکت هواپیمایی تلفن بکند که من فردا می‌روم. حکم گاراژهای سابق را پیدا کرده است

(دکتر دادفر- کاش تلفن می‏کردند) وقتی مسافر می‏رود گاه می‏گویند امروز نمی‏رویم به قول آقای دکتر دادفر کاش تلفن کنند مردم را تا فردگاه می‏کشند و آنجا می‏گویند که امروز حرکت نمی‏کنیم.

من استدعا می‏کنم که وزارت راه یک رسیدگی بکند وقتی که اعلان می‏کنید که سرویس ما چه روزی است و او این که یک مسافر داشته باشید هواپیما باید حرکت کند مگر قطار راه‏آهن وزارت راه اگر مسافر نداشته باشد حرکت نمی‏کند؟ این استدعا می‏کنم چون نظارت با وزارت راه است در این مورد رسیدگی بفرمایید شواهد زیادی هست که ثابت می‏کند و بعد هم چون موضوع مهندسین بیش آمد وزارت راه یکی از آن وزارتخانه‏هایی است که بنده می‏دانم چقدر احتیاج به افراد مهندس فهمیده دارد. در تمام دنیا مهندسینی را که تحصیلات عالیه دارند و فهمیده‌تر هستند دولت اول می قاپد برای این که اینها ناظر کار هستند ناظر کار باید یک شخصی باشد که فهمیده تر باشد (صحیح است) این همه پول عمرانی مملکت که خرج می‌شود نظارتش هم باید خوب بشود والا این پول‏ها به هدر خواهد رفت خدا شاهد است به هدر می‏رود یک اساسی توی این مملکت بگذارید ما هنوز دو سه هزار مهندس نداریم یک کاری بکنید که برای این مملکت اساسی باشد و مردم بروند دنبال این علوم و بعد هم که می‏آیند راضی باشند بیایند در مملکت خدمت بکنند وقتی هم به سن بازنشستگی رسیدند زندگی آینده‌شان تأمین باشد (احسنت)

نایب رئیس- آقای ارباب‏

ارباب- دارد وارد سابق در مجلس معمول بود تذکرتی را که نمایندگان در حضور دولت و معاونین می‏دادند هم وزرا و هم معاونین یادداشت می‏کردند می‏رفتند روی آن تذکرات عمل می‏کردند هر کدام وارد بودجه آن ترتیب اثر می‏دادند حالا این معمول از بین رفته و این تذکرات هم جز تضییع وقت به ‏نظر بنده اثر دیگری ندارد ولی با علم به این وضعیت بنده هم چند تذکری می‏دهم که جز هوا برود عرض کنم راجع به کارشناس برج مراقبت این در تخصص ما نیست جناب آقای خرازی خیلی در امور اقتصادی بصیرت دارند بنده هم یک وقتی در این دستگاه شاگردی می‏کردم و یک کمی نیست به امور اقتصادی کشور خودمان وارد هستم ولی در امر برج مراقبت هیچ اطلاعی نداریم و مسئولش هم باید دولت باشد یعنی وزارت راه مسئول است که مرد بصیر و مطلعی را انتخاب بکند که اگر پس فردا اتفاقی رخ داد مسئولیت به عهده خود وزارت راه باشد و حالا هم هست منتهی خارجی‏ها که قرارداد استخدام‌شان را به مجلس عرضه می‏کردند هویت و شخصیت‌شان را هم ذکر می‏کردند ولی در اینجا ذکر نشده‏ است معمولاً ذکر می‏کردند ولی بدانید که مسئولیت به عهده خود وزارت راه است و این از موارد بسیار مهم و مؤثر دستگاه هواپیمایی است راجع به مهندسین و جوانان ایرانی که جناب آقای مهندس هدایت تذکراتی فرمودند بسیار صحیح است ولی یک نکته را تذکر نفرمودند که جوانان ایرانی که تحصیل می‏کنند و زحمت می‏کشند و به کشورشان مراجعت می‏کنند گذشته از این که باید یک حقوقی داشته باشند که بتوانند زندگی بکنند و خاطری آسوده داشته باشند که بتوانند زندگی بکنند باید به مقام علمی آنها احترام گذاشته (صحیح است) نه به مقام خانوادگی نه به مقام مقامی (صحیح است)

عرض کنم هنوز توی این مملکت این نقصه وجود دارد که‌ای بسا جوانان که رفته‏اند (جفرودی- ما تأیید می‏کنیم همین‏ طور است) این اصل را باید اصلاح کرد تا هر کس در تعقیب کسب و مقام علمی‏ باشد اما نکته‏ای که از به آب تذکر خواستم عرض کنم و امیدوارم که مثل راه میناب نشود که چند سال است که بلاتکلیف مانده است موضوع فرودگاه بندرعباس است این را عرض مهندسی که رفته است از همین کارشناسان خارجی نقشه‏ای داده بعد یک نفر دیگر رفته است و گفته است که این نقشه را غلط ترسیم کرده‏اند و بنده دو سه نفر از این افسران هواپیمایی را بردم که ببینند راه چطور می‏سازند گفت راه را دارند به غلط می‏سازند اولاً زمین سست است می‏خواهند ۱۵ سانتیمتر سنگ بریزند این طیاره که می‏نشیند فرو خواهد رفت ما هم تذکر دادیم ولی متأسفانه توجهی نشد فعلاً این کار یک گوشه اش با سازمان برنامه است یک گوشه اش وزارت راه است شما را به خدا اینها را جمع و جور کنید هر کس مسئول این کار است دور هم بنشینند عقل های فنی را روی هم بریزند هم زودتر تکلیفش را معلوم کنند که فرودگاه را بسازند و مردم را بیشتر در انتظار نگذارند و من به آب نمونه امروز این یک کار را به مرحله عمل بگذارید که آثار گذشته تجدید شود

نایب رئیس- آقای مهندس مشایخی‏

معاون وزارت راه (مهندس مشایخی)- بنده از توجهی که آقایان محترم نسبت به این لایحه و نسبت به مهندسین کردند هم به نام وزارت راه و هم به نام یک مهندس تشکر می‏کنم و لازم است حضورتان عرض کنم که اولاً استخدام این کارشناس برای برج مراقبت فرودگاه به طوری که ملاحظه می‏فرمایید توسط سازمان بین‏المللی هوایی است و این افراد هم اشخاصی هستند زبده و متخصص در این کار و ما هم به اینها احتیاج داریم و همان نظری که آقایان دارند برای تربیت کارمندان ایرانی در زیر دست اینها خودمان را مقید کرده‏ایم و از سال گذشته هم شروع کرده‏ایم و در زیر دست هر یک از اینها دو نفر هست و امیدوارم که در ظرف این سه سال اینها بتوانند تربیت کافی بشوند و بتوانند مستقلاً و شخصاً این امر بسیار دقیق و مهم را انجام بدهند نسبت به مهندسین وزارت راه به طوری که ملاحظه فرمودید در دو ماه قبل با توجه

به همین ضرورتی که لایحه‏ای تقدیم کردیم و تصویب فرمودید که ۵۰ نفر مهندس و تکنیسین با حقوق کافی استخدام شدند و مشغول کار هستند و مشغول اداره کردن واحدهای مکانیکی هستند و امیدوارم که در این راه کاملاً موفق بشوند به موجب این لایحه که ۵۰ نفر را آوردیم استخدام کردیم یک کادر فنی بسیار مجهز تشکیل شده و تشکیل خواهد شد نسبت به قانون استخدام مهندسین در بودجه که مطرح بود خاطر عالی مستحضر است که دولت وعده داده که این موضوع را ضمن قانون استخدام آتی بگنجاند (مهندس هدایت- اصلاً نگنجانده‏اند) و اما راجع به سره وزارت راه در تربیت مهندس نظر مبارک‌تان هست که وقتی راه‌سازی و ساختمان راه‏آهن شروع شد از مهندسین خارجی استخدام کردیم و استفاده کردیم ولی الان بنگاه راه‏آهن دارای سیصد میلیون بودجه است توسط مهندسین ایرانی اداره می‌شود ساختمان راه‏آهن توسط مهندسین خارجی شروع شد ولی یک دستگاه فنی به‏ وجود آمد که همان دستگاه فنی توانست هزار کیلو متر راه‏آهن را بدون کمک خارجی بسازد و غرض عرضم این است که وزارت راه با توجه به همین نظریاتی که فرمودید مشغول این کار هست و این لایحه برای همین است و از این نظر ضرورت دارد که ما می‏خواهیم زودتر تصویب بشود

[۴- طرح و تصویب صورت مجلس]‏

نایب رئیس- چون اکثریت حاصل شده‏ است می‏خواهم تصویب صورت مجلس را اعلام کنم نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟ آقای مهران‏

احمد مهران- چند اشتباه چاپی هست که تقدیم می‏کنم دستور بفرمایید اصلاح شود

نایب رئیس- چون دیگر نظری نیست تصویب صورت جلسه قبل اعلام می‏شود.

[۵. بقیه مذاکده در گزارش شورا اول کمیسیون راه دایر به اجازه استخدام سه نفر کارشناس خارجی جهت اداره برج مراقبت فرودگاه مهرآباد]

نایب رئیس- چون در کلیات دیگر کسی اجازه صحیت نخواسته است رأی گرفته می‏شود به ورود و ماده واحد آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثراً برخاستند) تصویب شد ماده واحده مطرح است قرائت می‌شود. (به ‏شرح زیرائت شد)

ماده واحده- به وزارت راه اجازه داده می‌شود سه نفر کارشناس خارجی برای برای برج مراقبت پرواز و سرویس تقرب فرودگاه مهرآباد به وسیله سازمان بین‏المللی هوایی جهانی به مدت یک سال استخدام و مبلغ هجده هزار دلار بقیه هزینه استخدام آنان را (که مجموعا سی هزار دلار بوده و دوازده هزار دلار آن از طرف سازمان برنامه پرداخت گردیده است) از اعتبارات مربوطه که در بودجه سال ۱۳۳۷ اداره کل مذکور منظور شده پرداخت نماید.

تبصره ۱- در صورت احتیاج وزارت راه مجاز است قرارداد استخدام سه نفر کارشناس خارجی برای برج مراقبت پرواز و سرویس تقرب فرودگاه مهرآباد را برای مدت دو سال آتیه که پایان آن سال ۱۳۳۹ خواهد بود تمدید نماید.

تبصره ۲- وزارت راه مکلف است ترتیبی دهد که کارشناسان مربوطه هر یک دو نفر متخصص ایرانی را مدت خدمت خود تربیت نمایند تا بتوانند وظایف انان را در پایان مدت استخدام انجام دهند

نایب رئیس- آقای عمیدی نوری مخالفید (عمیدی نوری- بلی) بفرمایید

عمیدی نوری- نظر بنده در طرز تنظیم این ماده واحده و تبصره‏هایش و طرز رسیدگی است که در کمیسیون‏ها شده و خیال می‏کنم یکی از دلایل این که لوایح استخدام خارجی طبق آیین‏نامه می‏بایستی به کمیسیون خارجه برود و رسیدگی بشود و به همین دلیل هم به کمیسیون خارجه نرفته است و مخبر کمیسیون خارجه اینجا امضا کرده است این است که طرز رسیدگی هر کمیسیون مربوط به کار خودش است یعنی هر کمیسیونی از نظر وظیفه‎ای که در کار خودش دارد رسیدگی می‏کند از نظر اساس استخدام فلسفه ‏این که استخدام خارجی باید به کمیسیون خارجه برود این است که از نظر تابعیت و شخصیت کارشناس خارجی او باید رسیدگی بکند اگر غیر از این باشد مثل این که فلسفه ندارد که لایحه استخدام یک کارشناس به کمیسیون خارجه برود بنده اینجا وقتی نگاه کردم دیدم گزارش کمیسیون خارجه با گزارش کمیسون استخدام یکی است. هر دو نوشته است با استخدام سه نفر کارشناس موافقیم در حالی که بنده خیال می‏کنم که این موافقت با استخدام مال در کمیسیون استخدام است و موافقت با استخدام در کمیسیون خارجه از نظر صلاحیت آن کارشناس خارجی است که تبعه کجا باشد متأسفانه در ضمن ماده واحده که یکی از اساسش این است که استخدام بایستی با تصویب مجلس شورای ملی بوده باشد باید تابعیت آن مستخدم خارجی قید باشد این یکی از نواقص ماده واحد است و باید گفته بشود که این کارشناس مال کدام کشور است از شوری است از انگلیستان است از امریکا است تا ما از نظر اوضاع مملکتی تشخیص بدهیم بگوییم که این کارشناسان صلاحیت دارند و این یکی از نواقص ماده واحده است که ناسیونالیته این سه کارشناس درش معلوم نیست به هر حال این یک تذکری بود که به ‏نظر بنده کاملاً وارد است و من تعجب می‏کنم از کمیسیون خارجه خودمان که چرا به این نکته توجه نکرده نکته دوم این است که من ظاهر استنباطم این است (دکتر امیرحکمت- شور اول است و به کمیسیون می‏رود)

بله بنده یک پیشنهادی تهیه کرده‏ام و می‏دهم. نکته دوم این است که من خیال می‏کنم که استخدام خارجی باید همیشه با تصویب مجلس باشد و بعد از تصویب قطعی از قوه مقننه هم باید اجرا بشود بنده فهمیدم این است و خیال می‏کنم که باید این طور هم باشد اما یک عبارتی مرا به شک انداخته و می‏خواهم از این عبارت آقایان مخبرین محترم و معاون محترم وزارت راه مرا روشن کنند که این عبارت چیست مجموع حقوق آقایان ۳۰ هزار دلار است قبلاً ۱۸ هزار دلار را به این آقایان داده‏اند از آقایان اجازه می‏گیرند اما یک پرانتزی هم دارد در پرانتز این جور نوشته است که مجموعاً سی هزار دلار بوده کلمه بوده عطف به گذاشته است یعنی قبلاً، بعدش چه؟ ۱۲ هزار دلار آن از طرف سازمان برنامه پرداخت گردیده است خوب اگر از طرف سازمان برنامه پرداخت گردیده پس اینها استخدام شده‏اند و مشغول کار هم هستند پس چه اجازه ای از ما می‏خواهید این چه وضع قانون‏گذاری است؟ قانون اساسی می‏گوید استخدام خارجی با قوه مقننه است خودتان استخدام می‏کنید ۱۲ هزار دلارش را سازمان برنامه می‌پردازد آن وقت برای این که یک کار شده ای را که پولش هم پرداخت شده بیاورید تصویبش بکنید، بیاورید تأییدش بکنید و یک پول دیگر بگیرید این را می‏آورید بنده خیال می‏کنم این ۱۸ هزار دلار هم اگر احتیاج نبود و از سازمان برنامه می‏گرفتید نمی‏آوردید اینجا، دلیل این که آورده‏اند مثل این که گرفتار ۱۸ هزار دلار شده‏اند اگر این طور است که این بر خلاف اصول است، بر خلاف قاعده است، بر خلاف قانون اساسی است و بنده معتقد نیستم و او این عمل را شما کرده باشید من معتقد نیستم و از شأن مجلس شورای ملی دور است که به این کیفیت ماده واحده تصویب بشود با به این قید یعنی مجلس قبول بکند که کاری را در خارج انجام بدهند و پولش را بپردازند و بعد بگویند که شما یک ریشی به جنبه آنید و بگویید درست است، بلی این خارج از شأن مجلس شورای ملی است (فولادوند- سابقه دارد) سابقه را آن دفعه جلوش را گرفتیم جناب آقای فولادوند سابقه غلط هیچ ‏وقت نباید مجوز کار غلط دیگر بشود همیشه باید جلو کار غلط را گرفت اگر دیگران می‏کنند بنده و شما مسئولیت نداریم که کار غلط بکنیم به دلیل این که سابقه غلط است این باید حتماً جلویش گرفته بشود و بنده معتقد نیستم به این شکل مطالب سوم که جناب آقای خرازی مژده دادند که خوشبختانه در این لایحه قید شده‏ است این است که این کارشناسان لااقل باید کسانی را تربیت بکنند حتی بحث یک سال و دو سال و سه سال بود و ما هم واقعاً دلخوشی مان این بود که کارشناسان بیایند و تا سه سال اقلاً سه نفر را برای مراقبت برج در ظرف سه سال تربیت بکنند ایرانی این قدر کند ذهن نیست که یاد نگیرد،

مثل این بود که به شما مژده دادند این کار عملی می‌شود حالا می‏خواهم ببینم که کی را مکلف کرده‏اند وزارت راه را مکلف کرده‏اند نه این کارشناس‌ها را که این سه نفر را تربیت کنند وزارت راه مکلف است ترتیبی بدهد که کارشناسان مربوطه هر یک دو نفر متخصص ایرانی را مدت خدمت تربیت کنند ما می‏خواهیم این کارشناس ها مکلف باشند که این کار را بکنند وزارت راه مکلف است که ترتیبی بدهد بنده عقیده ندارم به این حرف و بالاخره استخدام خارجی که شما می‏خواهید بکنید

این استخدام خارجی را دولت در مقابل مجلس شورای ملی مسئول است ما به وزارت راه اجازه می‏دهیم استخدام به دیگر ما کار به وسیله‌اش نداریم آن وقت سلب مسئولیت می‌شود ما به وزارت راه اجازه می‏دهیم که سه نفر را استخدام کند تا بعیتش را باید معلوم بکند اما اینجا نوشته شده‏ است به وسیله سازمان بین‏المللی هوایی جهانی این به ما مربوط نیست برای این که سازمان بین المللی هوایی جهانی مسئولیتی در مقابل مجلس شورای ملی ندارد ما به وزارت راه اجازه می‏دهیم متخصص استخدام بکند. البته اعتماد داریم به دولت و وزارت راه خودشان تشخیص می‏دهند از سازمان جهانی یا از دیگری استخدام بکنند مسئول در مقابل مجلس شورای ملی وزارت راه است و ما نبایستی اینجا این مسئولیت را لوث کنیم. یک دلیل این که نتوانسته‏اند تابعیت را روشن کنند همین است که خود وزارت راه نمی‏تواند استخدام بکند نمی‏داند که این مستخدم مال کج است، برای این که دیگری استخدام می‏کند من معتقد هستم که در کشور مشروطه مسئولیت قوه مجریه در مقابل قوه مقننه با خودشان است ما وزارت راه را مسئول می‏کنیم متخصص استخدام بکند با این شرایط و این حقوق و این تابعیت و این مدت این اصل استخدام است اما نمی‏توانیم بگوییم اجازه می‏دهیم به سازمان هوایی بین‏المللی که مسئولیت در مقابل ما ندارند و بعد هم لوث مسئولیت بشود این است که بنده معتقد هستم که در متن ماده واحده این مطلب قید بشود چون معنی ندارد. البته وزارت راه خودش می‏تواند استخدام بکند ولی در قانون نمی‏توانند ذکر

کنند برای این که سازمان بین‏المللی جهانی مسئولیتی در مقابل مجلس ایران ندارد به دلیل این بود که بنده خواستم در بحث ماده واحده نظرات اصلاحی داده باشم و روی این نظر پیشنهادی تهیه کرده‏ام که تقدیم می‏کنم.

نایب رئیس- آقای دکتر دادفر.

دکتر دادفر- تذکراتی که نماینده محترم جناب آقای عمیدی نوری درباره ماده واحده فرمودند از لحاظ اصول کلی کاملاً صحیح است مخصوصاً راجع به استخدام در گذشته ولی به عقیده بنده اگر در متن ماده واحده توجه بفرمایند می‏نویسد که از اعتبارات مربوطه که در بودجه سال ۳۷ منظور شده‏ است وقتی در بودجه سال ۳۷ محل حقوق استخدام این سه نفر منظور شده و به تصویب رسیده در واقع می‌شود گفت با تصویب لایحه بودجه مجوز استخدام تحصیل شده و این طور نبوده است که بی‌قانونی شود و اما خود استخدام بر اثر اشکالاتی این طور شده که مثلاً یا مجلس نبوده است یا لایحه معطل شده‏ است و به آن ترتیب که نقض قانون شده باشد نیست یک مجوز ضهنی تحصیل کرده و اما این که وزارت راه مکلف نباشد و کارشناسان ممکلف باشند بنده عقیده‏ام عکس این است و آن این است که مجلس می‏خواهد وزارت راه را مکلف بکند ما که کارشناس را نمی‏توانیم مکلف کنیم وزارت راه باید مکلف باشد که در موقع تنظیم قرارداد با این اشخاص گفتگو بکند یکی از شرایط ما همین است و الا ما برای اتباع خارجی چطور ممکن است تکلیف معین کنیم، تبعه ایران نیست تحت انقیاد و مقررات ما هم نیست با این ترتیب بنده خیال می‏کنم که این عبارت وزارت راه مکلف است که ترتیبی بدهد اثرش بهتر از این باشد که ما کارشناسان را مکلف بکنیم اما این که می‏نویسیم که از سازمان بین‏المللی هوایی استخدام بشوند بنده تصور می‏کنم که این ترتیب و قید این جمله هم لازم باشد برای این که مراقبت در برج فرودگاه یک وظیفه بین‏المللی است به این ترتیب این آدم وظیفه‏اش را برای ایرانی انجام نمی‏دهد این وظیفه‏اش را برای حفظ جان ۹۰ نفر انجام می‏دهد که ممکن است تویش ۱۰ نفر ایرانی باشد هر طیارهای که به طهران می‏آید‏ که یک فرودگاه بین‏المللی است و به بغداد و به هنگ کنگ به هندوستان و کجا و کجا می‏رود پس سازمان بین‏المللی هواپیمایی برای این به‏ وجود آمده که بتواند مراقبت کامل در میزان نیروی طیارات میزان مار مرد موتور و نشستن و برخاستن در تمام اینها بکند مملکتی که جز این اتحادیه است و قرارداد را امضا کرده است مکلف است رعایت نظامات آن را بکند از جمله یکی هم این است که کارشناسان برج مراقبت را با نظر این سازمان استخدام بکند اگر فردا یک نفر را دولت ایران آورد و طیاره‏ای سقوت کرد مسئولش کیست اما با نظر سازمان بین‏المللی باشد خدای نکرده یک تصادفی در فرودگاه تهران پیش بیاید مسئولش دولت ایران نیست می‏گوید من طبق مقررات و صلاح دید یک مرجع بین‏المللی استخدام کرده‏ام انجام این وظیفه‎ای که از نقطه‏نظر استخدام اتباع خارجی برای مجلس و دولت ایران باقی می‏ماند دقت در ملیت و ناسیولیته و صلاحیت اخلاقی اینها است که البته وزارت راه در موقع انعقاد قرارداد و موقع عقد قرارداد خواهد نمود.

نایب رئیس- چون کسی اجازه صحبت نخواسته است پیشنهادات واصله قرائت می‏شود (به ‏شرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی بنده پیشنهاد می‏نماید که اسامی سه نفری که برای برج مراقبت استخدام شده‏اند یا می‏شوند به علاوه تابعیت آنها در ماده واحده ذکر و اضافه و تصحیح شود

دکتر امیر حکمت‏

نایب رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود (به ‏شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‏نمایم ماده واحده به ‏شرح ذیل اصلاح شود:

ماده واحده- به وزارت راه اجازه داده می‏شود سه نفر کارشناس خارجی برای برج مراقبت پرواز و سرویس تقریب فرودگاه به مدت سه سال از کشورهای بلوک غربی استخدام نماید. مبلغ هیجده هزار دلار از بودجه سازمان برنامه وزارت راه و مبلغ دوازده هزار دلار از بودجه سازمان برنامه برای حقوق آنها در یک سال منظور است.

تبصره ۱- وزارت راه مکلف است در قرارداد کارشناسان مزبور آنهارا ملزم نماید که برای کارهای فوق لااقل دو کارشناس در مدت خدمت تربیت نمایند.

تبصره ۲- وزارت راه می‏تواند در پایان هر سال استخدام در صورتی که مقتضی می‏داند قرارداد استخدام کارشناسان را فسخ نماید.

عمیدی نوری‏

نایب رئیس- اصل گزارش با پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون‏های مربوطه فرستاده می‌شود

[۶- تعیین موقع جلسه بعد. ختم جلسه‏]

نایب رئیس- جلسه را ختم می‏کنم جلسه آینده روز پنجشنبه خواهد بود.

(مجلس ۲۵ دقیقه قبل از ظهر ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی- دکتر موسی عمید