مذاکرات مجلس شورای ملی ۷ آذر ۱۳۳۴ نشست ۱۷۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هجدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۴
سال یازدهم
شماره مسلسل
دوره هجدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۸
جلسه: ۱۷۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه هفتم آذرماه ۱۳۳۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت‌مجلس
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر پیرنیا
۳- قرائت گزارش شعبه اول دائر به انتخابات سه نفر جهت عضویت کمیسون‌ها به جای مرحوم سید مصطفی کاشانی
۴- قرائت گزارش کمیسیون عرایض راجع به اعلام جرم آقای حائری‌زاده علیه آقای دکتر امینی و ارجاع به کمیسیون دادگستری
۵- سؤال آقای اردلان راجع به ذکر لوایح قانونی دکتر مصدق در لایحه پیشنهادی به مجلس سنا و جواب آقای وزیر دادگستری
۶- سؤال آقای هدی راجع به راه‌ها و برق و آسفالت اردبیل و جواب آقای معاون وزارت راه در مورد اول
۷- سؤال آقای خلعتبری راجع به جای داخلی و جواب آقای وزیر بازرگانی
۸- بقیه مذاکره و خاتمه شور گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به حداکثر حقوق کارمندان دون پایه و مستخدمین جزء و ارجاع به مجلس
۹- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت جنگ
۱۰- تقاضای آقای وزیر دارایی راجع به مطرح شدن لایحه ده میلیون قرضه و تصویب آن
۱۱- طرح گزارش مجلس سنا راجع به لایحه جلب سرمایه‌های خارجی و تصویب آن.
۱۲- قرائت و تصویب پیشنهاد طرح لایحه ترمیم حقوق قضات
۱۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس دو ساعت پیش‌ازظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت‌مجلس
رئیس- اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین بااجازه- آقایان: میراشرافی- عبدالحمید بختیار- محمود افشار- مصطفی ذوالفقاری- سهرابیان- دولت‌آبادی- درخشش- تفضلی- معین‌زاده- فرود- پورسرتیپ- صراف‌زاده- سلطانی- اورنگ- بزرگ‌نیا- سنندجی- امیرتیمور کلالی- تجدد- دکتر حمزوی
غایبین بی‌اجازه- آقایان: اریه- مهندس شاهرخ‌شاهی- امید سالار- سعیدی- شفیعی- یارافشار- قوامی
دیرآمدگان و زودرفته‌گان بااجازه- آقایان: ثقةالاسلامی- موسوی- اعظم زنگنه- خزیمه‌علم- حائری‌زاده- احمد صفایی- محمودی- دکتر پیرنیا- نراقی- پیراسته
رئیس- آقای دکتر پیرنیا بفرمایید.
دکتر پیرنیا- موقعی که وارد دستور شدیم عرضی دارم.
رئیس- بسیار خوب نظری نسبت به صورت جلسه قبل نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
۲- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقای دکتر پیرنیا
رئیس- آقای دکتر پیرنیا بفرمایید.
دکتر پیرنیا- یک سؤالی است راجع به ریل‌گذاری را کاشان به یزد که تقدیم می‌کنم.
۲- قرائت گزارش شعبه اول دائر به انتخابات سه نفر جهت عضویت کمیسون‌ها به جای مرحوم سید مصطفی کاشانی
رئیس- گزارشی از شعبه اول رسیده که به اطلاع آقایان قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام معظم مجلس شورای ملی
طبق دستور در ساعت ده و نیم صبح روز شنبه ۴/۹/۱۳۳۴ شعبه اول به ریاست آقای نیرومند تشکیل جلسه داد و آقایان ذیل را به جای مرحوم سید مصطفی کاشانی برای عضویت کمیسیون‌های عرایض پست و تلگراف و تلفن راه انتخاب نمود.
آقای صدقی جهت عضویت کمیسیون پست و تلگراف و تلفن
آقای محمدرضا خرازی جهت عضویت کمیسیون راه
۳- قرائت گزارش کمیسیون عرایض به اعلام جرام آقای حائری‌زاده علیه آقای دکتر امینی و ارجاع به کمیسیون دادگستری
رئیس- گزارش کمیسیون عرایض قرائت می‌شود.
(به شرح ذیل قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی
نسبت به اعلام جرم آقای حائری‌زاده علیه آقای دکتر امینی وزیر سابق دارایی (در موضوع معامله شکر) که برای رسیدگی به کمیسیون عرایض ارجاع شده بود به استحضار می‌رساند کمیسیون با حضور آقای دکتر امینی و حائری‌زاده چندین جلسه تشکیل و با توجه سوابقی که از بانک توسعه صادرات و بانک ملی و اداره قند و شکر خواسته شده بود و وقت در بیانات آقای حائری‌زاده و توضحیات آقای دکتر امینی و مذاکرات طولانی که در اطراف قضیه به عمل آمد ماحصل رسیدگی به قرار زیر است.
آقای حائری‌زاده در اعلام جرم به موضوع اشاره نموده بود.
۱- قیمت یک صد هزار تن شکر اگر گرفت
قرار هر تن ۵۰ و ۱۰۲ دلار بالغ برده میلیون و دویست هزار دلار می‌شود با توجه یه اینکه قیمت دلار در آن تاریخ نود ریال بوده فعلاً ۷۵ ریال است بنابراین یکصد و پنجاه میلیون ریال تا به حال زیان ریالی معامله به دولت وارد گردیده است در این مورد آقای دکتر امینی اظهار داشتند که پیشنهاد بانک ۱۰۲ دلار نبوده و به نرخ بین‌الملی روز پیشنهاد شده است و در ثانی موضوع معامله نسیه‌ای در بین نبوده بلکه معامله محتاج به تضمین بلکه معامله محتاج به تضمین بانکی که معمولاً بانک ملی در این‌گونه موارد مبلغ مورد تضمین را می‌بایستی در بانک مورد اعتماد طرف (مبدأ معامله) به ودیعه ثابت بگذارد و لازمه ودیعه گذاشتن رکود مبلغ مورد تضمین است و برای بانک چنین عملی مقور و مصلحت نبوده و بنابراین معامله نسیه‌ای در حقیقت در بین نبوده است و اختلاف نرخ ارز تصوری پیش نیست
قسمت دوم که آقای حائری زاده به آن اشاره کرده‌اند
۲- ثانیاً با پیشنهاد بالا نود و یک میلیون و هشتصد هزار تومان سرمایه خارجی به کشور وارد و دولت در مدت سه سال از آن استفاده می‌نمود. آقای حائری‌زاده در این قسمت اظهار داشتند که تقریباً ۱۲ میلیون دلار برای سه سال در اختیار وزارت دارائی که می‌توانستند از معامله در بازار و تفاوت ربع استفاده قابل توجهی بنمایند در این مورد جناب آقای دکتر امینی توضیح دادند که بانک ملی می‌بایستی به اندازه کل شکر از وجوه ارزی خود در خارج از کشور صرف‌نظر کند و در ثانی دولت معامله نزولی نمی‌توانست انجام دهد تا استفاده ببرد به خصوص که ریال حاصله از فروش شکر همیشه تحویل خزانه می‌شد و از آن محل حقوق مستخدمین و هزینه‌های جاری دولت پرداخت می‌گردید بنابر این هیچ‌گونه استفاده نزولی برای دولت ممکن نبوده و نیست.
قسمت سوم اعلام جرم شامل مطالب زیر است.
۳- چون آقای دکتر امینی صریحاً نوشته‌اند که دولت شکر مورد نیاز کشور را برای مدت یک سال در حال حاضر تأمین نموده سه ماه پس از امضا این نامه شروع به خرید شکر به قیمت نقد نموده بنابراین کاملاً واضح و روشن است که نظری در بین بوده و مسئول زیان وارده به کشور را که تا به حال بالغ بر صد و پنجاه میلیون ریال می‌باشد (و در صورت تنزل دو دلار تا آخر مدت معامله باز به آن افزوده خواهد شد) شخص ایشان می‌باشند و ضمناً اضافه می‌نمایند که نامه را خود آقای دکتر امضاء نموده‌اند.
آقای دکتر امینی در این مورد اظهار داشتند که چون هزینه‌های اداری احتیاج به ریال بوده به موجب تصویب دولت چهل هزار تن از شکرهای موجود در انبار خرمشهر نقداً فروخته شد تا از ریال آن استفاده شود و ضمناً برای جبران به مبادرت به خرید سی هزار تن شکر نموده‌ایم با توجه به مدارک ضمیمه اعلام جرم و پرونده‌های مربوطه و توضیحات دکتر امینی و حائری‌زاده و با سپاس و با توجه به گزارش بانک ملی در مورد پیشنهاد آقای وهاب‌زاده که برحسب اظهار دکتر امینی مبنای پیشنهاد بانک صادرات بوده است به شماره ۸۱۵۳ -۱۹-۱۱- ۳۲- که عیناً نقل می‌شود (خلاصه پیشنهاد آقای وهاب‌زاده این است که بانک ملی ایران ۱۲ میلیون برای مدت سه سال با فرع ۴٪ نزدیکی از بانک‌های امریکا تضمین نمایند کارگزار بانک در نیویورک در مقابل دریافت کارمزد این تضمین را تأیید نمایند تا در مقابل آن مبلغ (که با فرع و کارمزد و سایر مخارج جمعاً در حدود ۱۳ میلیون دلار خواهد شد) یک صد هزار تن شکر خریداری و بهای آن در ظرف سه سال به فروشنده پرداخته شود استدلال آقای وهاب‌زاده برای این عمل است که چون احتمالاً نرخ دلار پائین خواهد بود دولت از این معامله در حدود نهصد میلیون ریال منتفع خواهد شد به نظر این بانک اولاً اینکه نرخ دلار تنزل کند که به این نفع صورت پذیر گردد چنان مستدل و قطعی نیست و ثانیاً قرائن و آمار نشان می‌دهد که احتمال گران شدن بهای شکر در سه سال آینده واقعیت قطعی ندارد که امروز احتیاجی به چنین تضمینی و پرداخت فرع پیدا شود ثانیاً زمینه شکر موجود در ایران آن‌قدرها هم کم نیست که چنین احتیاج مبرمی را ایجاد کند به علاوه عمل تضمین در هر موقع برای بانک میسر است و در صورت لزوم همیشه می‌توان با آن مبادرت نمود زیرا در واقع پیشنهاد آقای وهاب‌زاده مبنی بر این است که بانک ملی ایران ۱۲ میلیون دلا رسه سال قرض کند و یک میلیون نیز بابت فرع و کارمزد بپردازد و شکر خریداری نماید در این صوت پیشنهاد آقای وهاب‌زاده که خود در این معامله هیچ مسئولیت مالی و اقدامی را به عهده نمی‌گیرد تنها پرداخت حق‌العملی را پیشنهاددهنده را ایجاب می‌کند که هر گاه بانک مستقیماً از طرف وزارت دارائی به خرید شکر اقدام کند موضوع پیدا نخواهد کرد به وصف مراتب فوق چون از یک طرف ضرورت چنین معامله‌های محسوس نیست و از طرف دیگر احتمال گرانی جدی در آینده احتمال تنزل قیمت‌ها نیز هست به نظر این بانک پیشنهاد مزبور آن فوریت و لزومی را که موجب تضمین ۱۳ میلیون دلار از طرف این بانک بشود ندارد)
کمیسیون عرایض به اتفاق آراء عدم وقوع جرم و غیرقابل تعقیب بودن آقای دکتر امینی را در مورد استعلام جرم مزبور اعلام و گزارش آن را تقدیم می‌دارد
رئیس - این گزارش به کمیسیونی دادگستری برای رسیدگی فرستاده می‌شود (حائری‌زاده - اجازه می‌فرمائید) حالا مطرح نیست پس از قرائت به کمیسیون دادگستری فرستاده می‌شود.
امروز سؤالات مطرح است برای آقای اردلان بفرمائید.
۵- سؤال آقای اردلان راجع به ذکر لوایح قانونی دکتر مصدق در لایحه تقدیمی به مجلس سنا جواب آقای وزیر دادگستری
اردلان – بنده نمی‌دانم که این آقای مصدق‌السلطنه چه بلائی برای این مملکت بود که حالا هم که خبری از او نیست باز هم مجبوریم اسمی از او ببریم (شوشتری - زنده و مرده‌اش مضر است) سؤال من از جناب آقای دکتر امینی وزیر دادگستری این است که در۳۱ خرداد سال ۱۳۳۴ لایحه‌ای به مجلس سنا پیشنهاد کردند که در آن لایحه این جمله نوشته است لوایح قانونی دکتر مصدق من نمی‌دانم وقتی که قانون در مجلس شورای ملی و سنا تصویب می‌شود و به توضیح ملوکانه موشح می‌شود در آنجا تصریح می‌شود که آن اختیارات دکتر مصدق‌السطنه که در آن اختیارات دکتر مصدق‌السلطنه برخلاف صریح قانون اساسی است و لوایح مصدق لغو می‌شود، بعد از چند ماه یک وزیری که در رأس قوه قضائیه است و بایستی مراعات قوانین را رعایت کرد در یک لایحه‌ای که برای تصویب تقدیم مجلس سنا می‌کند این جمله را می‌نویسد لوایح قانونی دکتر مصدق به نظر این عرض بنده کوچک می‌آید ولی من خودم خیلی به آن اهمیت می‌دهم برای اینکه دولت یا فردی از افراد دولت مسئول است که قوانین را محترم بشمارد. اگر یک رئیس دادگاه کوچکی عضو بیچارهای یادش رفت اشتباه کرد یک کلمه برخلاف قانون نوشت دادگاه انتظامی او را مجازات می‌کند آن وقت ما اینجا حاضر و ناظر باشیم که قوانین مراعات نشود حالا خواهش می‌کنم جناب آقای وزیر دادگستری به بنده جواب بدهند که این کار اشتباه شده است یا عمدی در کار بوده.
رئیس - آقای وزیر دادگستری بفرمایید
وزیر دادگستری (دکتر امینی)- قبل از اینکه این قانون در مجلس بگذرد و این لوایح را غیرقانونی بداند عادت بر این جاری بود که می‌نوشتند لوایح قانونی دکتر مصدق بعد از اینکه همه معتقد بودند که آنها برخلاف قانون بوده است عنوان این مطلب اشتباه بود و به همین دلیل هم در همان جلسه سنا فوراً این اشتباه رفع شد و این جمله برداشته شد (صحیح است) (سرمد - بعد از تصویب که اشکالی ندارد)
حائری زاده- آقای وزیر دادگستری برای مغلطه و سفسطه مهیا است.
۶- سؤال آقای هدی راجع به راه‌ها و برق و آسفالت اردبیل و جواب آقای معاون وزیر راه در مورد اول
رئیس - آقای هدی بفرمائید.
هدی - سؤالی را که راجع به اینجانب در بیست و دوم خرداد ماه از دولت نموده‌ام شامل ۳ قسمت بود قسمت اول مربوط است به تغییر ساختمان راه اردبیل خلخال و میانه که به وسیله همان راه اردبیل به میانه اتصال پیدا می‌کند و راه اسالم که اردبیل راه به گیلان متصل می‌نماید کمیسیون برنامه در برنامه ۵ ساله مبلغ ۱۲ میلیون تومان هزینه آن را تصویب نموده است با کمال تاسف باید عرض کنم از فروردین ماه سال بیست و نه به این طرف فقط در سال‌های اول نود کیلومتر قسمتی خاکریزی و قسمتی شن‌ریزی شده و گویا متجاوز از ۲ میلیون تومان خرج نموده‌اند و از فیروزآباد تا میانه اصلاً اقدام به راه‌سازی نشده است و اخیراً جز صورت‌هایی که وزرات راه به مجلس تقدیم نموده است مشاهده شد که ساختمان نود کیلومتر راه اردبیل اوایل سال ۳۵ به اتمام خواهد رسید ولی از ساختمان بقیه راه تا میانه اثری معلوم نیست که کی شروع به ساختمان خواهد شد و با این کیفیت تا چند سال بعد به اتمام خواهد رسید تا مورد استفاده اهالی اردبیل واقع بشود.
قسمت دوم سؤال مربوط به وضع برق شهر اردبیل است که در سال ۳۱ شرکت برق که صدی و هشتاد سهم متعلق به شهرداری است دو دستگاه موتور در شهر نصب نموده و با زحمت زیاد فقط برق قسمتی از شهر را تأمین نموده و اهالی از این حیث در زحمت می‌باشند و با اینکه سازمان برنامه در برنامه تفصیلی ۲۷ ماهه خود تا آخر سال ۳۱ مبلغ سیصد هزار تومان از محل دو میلیون و نیم سهمیه اردبیل به برق آنجا اختصاص داده و باز دفعه دیگر یک موتور پانصد کیلو واتی و مبلغ یکصد و هشتاد هزار تومان نقد به عنوان کمک جزء احتیاج برق منظور نمود و اخیراً خود آقای مدیرعامل سازمان برنامه پرداخت صدی و پنجاه برق شهرستان‌ها را تعهد نموده و از تصویب کمیسیون برنامه گذاشته است و شهرداری اردبیل ناچار بود به منظور نواقص شهر اردبیل چند دستگاه موتور خریداری نماید و قبلاً مکرر از سازمان تقاضا شده که نماینده و مهندسی برای رفع تعیین احتیاجات به محل اعزام دارد سازمان برنامه اقدام نکرده و شهرداری که شهر را نمی‌توانست در تاریکی بگذارد اقدام به انعقاد قرارداد با شرکت ایرانشهر نموده و هنوز از زمان برنامه حاضر نشده است کمکی که از محل‌هائی که قبلاً عرض شد به شهرداری بنماید.
قسمت سوم آسفالت خیابان شهر است چون شهرداری مبلغی به عنوان کمک از وزارت راه دریافت داشته بود و ناچار بود در سال جاری خیابان شهر را آسفالت نمایند باز از اول سال از سازمان مکرر تقاضا شده است که مهندسی به محل اعزام نموده و نصف هزینه به شهرداری کمک نمایند و آسفالت خیابان‌ها با نظارت نماینده سازمان برنامه انجام شود سازمان برنامه ترتیب اثر نداد و شهرداری ناچار شده است عمل آسفالت را خود انجام دهد فعلاً سازمان برنامه به جای اینکه آسفالت خیابان‌های اردبیل را اقلاً جزء کارهای نیمه‌تمام منظور داشته و کمکی به آنجا بنماید گاهی به قیمت متعرض بوده و گاهی اعتراض می‌نماید که آسفالت‌کاری خوب انجام نشده و دیناری به شهرداری کمک نکرده است بنابراین خواستم از دولت سؤال نمایم که این وعده‌های هفت‌ساله که عمل نمی‌شود فایده‌اش برای مردم شهرستان‌ها چه بوده است.
رئیس- آقای معاون وزارت راه بفرمایید.
معاون وزارت راه (مهندس خسرو هدایت)- منظور آقای نماینده محترم در حقیقه سه راه است یکی راه اردبیل به خلخال میانه به خلخال و خلخال به فیروزآباد راه اردبیل به فیروزآباد تمام شده است یعنی ۷۰ درصد تمام شده ۸۸ کیلومتر است و در تابستان ۱۳۳۵ صددرصد تمام خواهد شد نسبت به راه‌های دیگر آقای حبیب پناهی در این خصوص به وزارت راه مراجعه کرده‌اند و مسبوق‌اند و نظر به که با موافقت خود این نقشه این کار تنظیم شده بود که الان راه میانه به طول چهل کیلومتر به سمت فیروزآباد دایر است و وضعیتش خوب است و از چهل کیلومتری می‌آید به فیروزآباد و از فیروزآباد به هر دو آباد و از فیروزآباد به هر دو آباد چهل کیلومتر راه می‌شود و آن مقداری که از فیروزآباد به سمت میانه باقی مانده و از گردنه اهلند رد می‌شود جزء برنامه ساختمانی وزارت راه است به این ترتیب پس از اینکه لایحه ساختمان برنامه به تصویب رسیده راه اردبیل به خلخال و میانه به خلخال و از خلخال به هر دو آباد راه حسابی درجه یک تمام خواهد شد و آن وقت می‌ماند راه هروآباد به سمت میانه که در آنجا دو طرح است یکی طرح هروآباد با سالم که فرمودید که یکی هم طرح هروآباد به ماسوله که از لحاظ رسیدن گیلان و آن نظری که فرمودید که حقیقتاً از اردبیل به تهران یک راه حسابی باشد ولی بین این دو از هروآباد به ماسوله هنوز تصمیم نهایی اتخاذ نشده یک کمیسیونی است که نسبت به این دو راه مشغول مطالعه هستند. آنچه که نماینده محترم فرمودند می‌خواهند اطمینان حاصل کنند این است که راه فیروزآباد در تابستان ۱۳۳۵ صددرصد تمام خواهد شد راه میانه به فیروزآباد و فیروزآباد به هروآباد نسبتاً به فیروزآباد ماسوله تصمیم نهایی اتخاذ نشده ولی جزء برنامه است.
رئیس- آقای هدی بفرمایید.
هدی- آقای معاون وزارت راه نسبت به این راه‌ها جواب دادند ولی ...
رئیس- شما می‌تواندی دو مرتبه صحبت کنید حق دارید بفرمایید.
هدی- راجع به برق و آسفالت اردبیل که از سازمان برنامه توسط دولت سؤال کردند دولت باید جواب بدهند و جوابی ندادند.
رئیس- آن علی‌حده است دولت بعد جواب خواهد داد قسمت‌های بعدی امروز مطرح نیست وقتی که نوبت آنها رسید مطرح می‌شود.
عمیدی‌نوری- آقای ذوالفقاری معاون نخست‌وزیر بیاید جواب بدهند.
۷- سؤال آقای خلعتبری راجع به محصول چای داخلی و جواب آقای وزیر بازرگانی
رئیس- آقای ارسلان خلعتبری بفرمایید.
خلعتبری- سؤال من راجع به محصول چای داخلی کشور است قبل از سال ۳۲۰ در گیلان و شمال هشت کارخانه وجود داشت ولی الان متجاوز از نود کارخانه چای وجود دارد و همچنین ده هزار نفر مشمول کار و حقوق گرفتن است که می‌شود مملکت را با فعالیت فردی بهتر کرد، آباد کرد، تا فعالیت‌های دولت (صحیح است) مردم شمال قسمت‌هایی که محصول چایی دارند هر کس هر چه داشت در این کار به مصرف رساند باغ‌های زیادی مردم گرفتند (آقای معاون نخست‌وزیر آقای ذوالفقاری خواهش می‌کنم توجه کنید مربوط به دولت هم هست) چای‌کاران هر چه داشتند سرمایه و پول خودشان را به کار زدند و در نتیجه فعالیت و زحمت قسمت عمده اراضی را آباد کردند و الان شش هزار تن محصول چای داخلی این مملکت است که اگر به همین رویه جلو برویم تا ده سال دیگر مملکت ما از وارد کردن چای خارجی بی‌نیاز خواهد شد و چهارصد میلیون تومان پول ما به خارج نخواهد رفت البته مشروط بر اینکه به تأسیسات این کار که یک مسئله حیاتی است توجه بشود خوشبختانه بعضی از تجاری که در کار چای خارجی وارد هستند در این کار وارد شدند کارخانه ایجاد کردند منابع احداث کردند و فعلاً برای توسعه این کار یک همکاری وجود دارد ولی متأسفانه یک موانعی در این کار وجود دارد که اگر چنانچه این موانع برطرف نشود محصول چای داخلی متوقف خواهد شد و وقتی متوقف خواهد شد این عمل به نفع محصول چای خارجی است. بنابراین دولت و مجلس شورای ملی و مردم باید رد این قسمت تشریک‌مساعی کنند تا این محصل مهم تا سالی ۴۰۰ میلیون جلو برود تا جای چای خارجی را بگیرد و به ثمر برسد و نواقصی که در این کار هست یک تصویب‌نامه گذشته بود که لغو شد ولی در نتیجه تصویب‌نامه‌ای که دولت سابق وضع کرد مقدار زیادی چای وارد مملکت شد والان موجودی چای قریب چهل‌هزار تن است که این مقدار چای سبب شده است قیمت چای داخلی به نصف قیمت تنزّل کند و این تنزّل قیمت سبب شده است که در تمام سمال کشت چای متوقف بماند الان اگر شما در گیلان تشریف ببرید می‌بیند رعایای مزارع را رها کردند ول کرده‌اند برای اینکه دیگر چای صرف نمی‌کند و اگر با این وضع پیش برود مخصوصاً توسعه و نگاه‌داری باغات چای صرف نمی‌کند و بالنتیجه ما از این محصول عمده محروم خواهیم ماند دلیلش هم این است که اولاً مقدار زیادی چای خارجی در مملکت موجود است و خردی برگ سبز چای هم با تمام حسن‌نیتی که شورای‌عالی چای داشت با کمال تأسف مطابق تحقیقی که من اخیراً کردم به نتیجه خوب نرسیده است و از زارع و باغدار و آنهایی که توانایی ندارند محصول‌شان به نصف قیمت از دست‌شان خارج می‌شود. حتی مردمی هم که قدرت‌شان بیشتر است وضع‌شان خوب نیست چون تمام سرمایه خودشان در کار چای گذاشته‌اند و هیچ ندارند آنها هم نمی‌تواند چای که به کارخانه‌ها دادند درست کنند پول بدهند و چای را پس بگیرند کارخانه‌دارها هم بضاعت زیادی ندارند که بتوانند از عهده خرید از مردم برآنند. بنابراین بنده در این سفر که به شمال رفتم حقیقت یک یأس و ناامیدی در تمام مردم مشاهده کردم خوشبختانه سؤالی که قبلاً کرده بودم تصادف کرد تا امروز مثل اینکه اقبال مردم بلند بود بنده مطالبی به عرض مجلس شورای ملی و هیئت دولت و مردم برسانم و بگویم که این عملی که شما در پیش گرفته‌اید که برگ سبز را به این ترتیب به کارخانه بفروشد به نتیجه نرسیده و او باید وضع کارتان را عوض کنید و مخصوصاً تقاضای تمام مردم آنجا این بود آقای وزیر بازرگانی بروند در محل و در محل با آنها تماس بگیرند و آنجا یک تصمیم اتخاذ کنند که این محصول مفید از مملکت ریشه‌کن نشود و اگر توجه نشود حقیقت یک پیشرفتی است برای ورود چای خارجی در مقابل محصول داخلی بنابراین به سؤالی کردم برای این بود که می‌خواهم آقای وزیر بازرگانی را متوجه چند قسمت بکنم یکی راجع به محدود کردن ورد چای خارجی است دوم اینکه استفاده از سازمان برنامه که برای این قبیل کارها تأسیس شده سازمان برنامه در شش سال پیش دخالت کرد در امر چای و مهندس سینا و فاطمی که عضو خوبی هم بودند و در گیلان برگ سبز را از مردم خوب خریدند و چای را خوب عمل آوردند و به مردم فروختند و توسعه کشت دو برابر شد در ظرف دو سال ولی آن وضع را به هم زدند حالا پیشنهادی که مردم به سازمان برنامه کرده‌اند این است که سازمان برنامه چون پول دارد بیاید سی، چهل کارخانه اجاره کند و از مردم چای بخرد چای را خوب عمل بیاورد بعد بفروشد بنابراین از یک طرف محدود کردن ورود چای خارجی و از یک طرف دخالت کردن سازمان برنامه که به صورت تجارت است و پول آن هم بعد برمی‌گردد این مسئله حل خواهد شد ولی البته اگر بخواهند به همین ترتیب بگذارند که در تهران شورای چای باشد عرض می‌کنم شورای عالی چای باید برود در منطقه چای کاری این تمرکز را بشکند یک قدری این تمرکز را ببرید در خود استان‌ها و شهرستان‌ها و مشکلات مردم را از نزدیک حل کنید بنابراین یکی از طرق اصلاح امر محدودیت در خود چای خارجی است و یکی دخالت کردن سازمان برنامه و استفاده از سرمایه سازمان برنامه برای همین نوع کارها و سوم عدم دخالت خود دولت جناب آقای وزیر بازرگانی تعجب خواهید کرد در موقعی که محصول چای داخلی دارد از بین می‌رود بنگاه تعاون ارتش در روزنامه اعلان می‌کند. برای عموم که چای زرین محصول سبلان سفارش شرکت تعاون ارتش وارد شد و خرید در مرکز و شهرستان‌ها برای عموم آزاد است مگر ما اینجا رأی دادیم که شرکت تعاونی ارتش چای خارجی وارد کند که با چای داخلی رقابت نماید اگر من رأی دادم غلط کردم هچون رأی دادم. بنابراین باید مردم را راضی کرد به محصولات داخلی باید توجه کرد این مسایل با فرمول و کاغذ درست نمی‌شود باید بنشینیم و تصمیم اساسی بگیریم خدا شاهد است الان ۱۰۰ هزار نفر مردم در گیلان و مازندران بی‌کارند در لاهیجان هیچ‌وقت دزدی سابقه نداشت و امروز بعضی از مردم از زور بیچارگی دزدی می‌کنند از عده زیادی از مردم آذربایجان و خلخال و شهرهای دیگر از زور بی‌کاری آمده‌اند به گیلان و این بی‌چارها در کوچه‌ها و خیابان‌ها سرگردانند و مردم دیگر نمی‌داند چه کنند در صورتی که مردم همیشه کار داشتند در باغ‌های چای ۵۰۰ هزار نفر ۶۰۰ هزار نفر زارع باغدار استفاده می‌کردند بچه های اینها روزی دو تومان سه تومان مزد می گرند این محصول اگر متوقف بماند ۵ هزار نفر بی‌کار در مازندران و گیلان به وجود خواهد آمد. بنابراین اگر منفعت چند نفر است باید جلویش را گرفت و اگر عدم توجه است باید توجه داشته باشید بنده خوش‌وقتم که آقای وزیر بازرگانی و آقای
وزیر کشاورزی و شورای عالی چای توجه کردند و اکیپ‌هایی فرستاده‌اند ولی به اساس کار باید توجه بشود از سازمان برنامه مردم باید استفاده کنند و این محصول داخلی را حفاظت کنند بنده در خاتمه از آقای وزیر بازرگانی می‌خواهم تشکر کنم چون اخیراً از ایلام و مازندران آمدند از این اقدام ابتکاری که راجع به خرید برنج کرده‌اند تمام مردم متشکر و ممنون هستند از این عمل باید تشکر کرد به شرط اینکه در عمل تسریع بشود که مردم زودتر استفاده کنند.
رئیس- آقای وزیر بازرگانی.
وزیر بازرگانی (کاشانی)- بنده تردید ندارم که جناب آقای خلعتبری منظورشان بهبود وضع چای داخلی و امور شمال است ولی تصور می‌کنم بعضی اطلاعات که به ایشان رسیده است با حقیقت و آن عملی که ما کردیم تطبیق نمی‌کند. اصل سؤال نماینده محترم این است که برای ازدیاد محصول چای داخلی و بهبود وضع چای چه اقداماتی شده بعد هم کلیاتی فرمودند که بنده یکی یکی را جواب عرض می‌کنم اولاً فرمودند در اثر آن تصویب‌نامه سابق در حدود ۴۰ هزار تن چای خارجی وارد شده که موجود است به هیچ‌وجه چنین چیزی نیست بنابراین استدعا می‌کنم این موضوع را تحقیق بفرمایید اغلب آقایانی که نظریاتی دارند می‌آیند مطالبی را به جنابعالی عرض می‌کنند و جنابعالی هم اینجا می‌فرمایید به موجب تصویب نامه‌ای که راجع به ورد چای صادر شده و ۵ هزار خرده‌ای چای وارد شده که بدون تردید به شش هزار تن نمی‌رسد سابق هم کمبود چای احساس شده که آن تصویب‌نامه را گذراندند. بنابراین چای زیادی وجود داشته مطابق تحقیقاتی که ما کردیم اگر سهمیه چای‌کاران شمال در این سال بدهیم تازه به دو سه هزار تن خواهد رسید که هنوز وارد نشده و این مطلبی که جنابعالی اینجا فرمودید اگر به گوش آقایان چای کارها برسد وضع چای یک خرده‌ای از این بدتر می‌شود و چهل هزار تن چای هم وجود ندارد راجع به برگ سبز باید عرض کنم در طرف چهار سال قیمت برگ سبز صدی ۵۰ بالا رفته از ۱۳ ریال که در هزار و سیصد و سی بوده امسال قیمت برگ سبز را ۱۹ ریال معین کرده‌ایم برگ سبز مرغوب ۱۹ ریال است یعنی از ۱۳ تا ۷ ریال بود امسال کردیم ۱۹ ریال بنابراین همان‌طوری که ملاحظه می‌فرمایید برای شروع چای‌کاری و حمایت از باغ‌داران کمک شده آقایان بیشتر از این هم نمی‌شود کمک کرد برای اینکه چای را وقتی برگ سبز می‌خرند باید صرف کند اگر برگ سبز را بیش از ۱۹ ریال قرار بدهیم قیمتش چند برابر خواهد شد یعنی ۱۹ ریال می‌شود ۷۶ ریال و این ۷۶ ریال یک تومان الی ۱۵ قران مخارج دارد و چای در حدود ۹ تومان می‌شود امروز در بازار شش تومان هم نمی‌خرند چه‌طور می‌فرمایید که قیمت برگ سبز را بالا ببریم البته باید فکری شود برای این کار ولی با فکر و دقت و حساب فکر دیگری نظر داریم دو نظر هست یکی اینکه قیمت برگ سبز را ببریم بالا ولی بنا شد ۱۵ چریب زمین شورای‌عالی چای زمین بخرد و بعد ارزان تمام کند نهال ارزان تمام کند سلکسیون کند نهال را و از آن خوب‌هایش بین کشاورزان تقسیم کند این عملیاتی نیست که از شورایی که تازه تشکیل شده انتظار داشته باشیم و الان همه این کمک‌ها را بکنیم اینها چند سال وقت می‌خواهد تهیه بذر و نهال خودش دو سه سال وقت می‌خواهد مشغول این کار هستیم از لحاظ قیمت هم عرض کردم قیمت را برای بهبود وضع زارعین قیمت را بالا برده‌ایم باز هم در فکر هستیم (یکی از نمایندگان- برای سال آینده چه‌کار می‌کنید؟) می‌رسیم اما اینکه می‌فرمایید برگ سبز را به نصف قیمت می‌خرند بنده باید عرض کنم که نصف قیمت نخریده‌اند به تمام قیمت خریده‌اند نصف پولش را داده‌اند و نصف دیگرش را می‌دهند (داراب- کمتر از نصف خریدن محققاً) خوب ممکن است بنده از آقایان استدعا کنم تشریف بیاورند یا بفرمایند این صورت‌ها را بیاورم اینجا (خلعتبری- با هم می‌رویم محل) جنابعالی تشریف بیاورید بنده صورت‌ها را ارائه می‌دهم که ملاحظه بفرمایید این‌طور نیست اکیپ‌هایی ما فرستادیم دقت در دو چیز کردند یکی در نوع چای یکی در دست دادن قیمت برگ سبز به کشاورزان بنده برای اولین مرتبه است که می‌شنوم قیمت برگ سبز را نصفه داده‌اند علت اینکه این صحیح نیست این است یعنی دلیلش این است که امسال می‌فرمایند چای از حیث نوع بهتر از هر سال است آیا این است یا نیست؟ علتش هم این بود که ما اتکایی را در دست گرفته‌ایم و این کار را دقت کرده‌ایم که صاحبان کارخانه‌جات هم پول را هم درست بدهند به کشاورزان هم محصول بهتری درست بکنند راجع به محدودیت ورود هم بنده به همه آقایان عرض کردم و جناب آقای خلعتبری هم خودشان اطلاع دارند با میزان موجودی چای که وجود دارد و با در نظر گرفتن تولید محصول داخلی تا وضع موجودی چای این است که هست در نظر نیست که اجازه ورود چای به کسی داده شود مگر جوایزی که به صاحبان کارخانه‌جات داده خواهد شد این در مصاحبه هم گفته شده است اما راجع به تصویب‌نامه این تصویب‌نامه بود و هیچ کارش هم نمی‌شد کرد چایی بود ناچار وارد شد اما راجع به بهبود وضع محصول که فرمودید چه کرده‌ام همان‌طور که عرض کردم دو مورد دارد یکی تشویق کشاورزان برای زیاد کردن سطح کشت و تولید برگ سبز مرغوب دوم تشویق صاحبان کارخانه برای خوب خریدن برگ سبز و تولید چای خشک مرغوب هر دو اینها فکر شده کشاورز برگ سبزش را بالا برده و ما در نظر داریم برای سال آینده متخصصین فنی هلندی که سازمان جهانی برای ما فرستاده از جهت فنی در شور هستیم برای تهیه بذر مرغوب و الان مشغول هستیم ۱۵ جریب زمین بخریم با همکاری سازمان برنامه قراردادی هست که آنها نهال مرغوب تهیه کنند و تا سه سال دیگر (شوشتری- یک قدری بلندتر بفرمایید ما نمی‌شنویم) (زنگ رئیس) تا سه سال دیگر مقدار زیادی نهال مرغوب سلکسیون شده کرده است خواهیم داشت به قیمت بسیار ارزان بین کشاورزان تقسیم خواهیم کرد ولی تصدیق خواهیم فرمود که این الان نمی‌شود باید الان این را کاشت بذر که دو سه ساله شد داد به کشاورز تشویقی هم که صاحبان کارخانه را می‌کنیم این است که در مقابل یک کیلو چای مرغوب اجازه رود یک کیلو چای خارجی می‌دهیم و به نظر بنده و به نظر شما بیش از این تشویق لازم نیست و مقدور هم نیست برای اینکه تولید ما در سال ۷ هشت هزار تن است و اگر این میزان به ده هزار تن برسد ما در مقابل هر کیلو یک کیلو اجازه می‌دهیم چای خارجی بیاورند که در حدود بیست هزار تن چای خواهیم داشت و این کافی است برای احتیاجات کشور و بیش از این هم احتیاج نیست اما اینکه می‌فرمایید چرا شورا اینجا تشکیل شده و برود شمال بنده تعجب می‌کنم ما نه اکیپ فرستاده‌ایم شمال و اعضای شمال هم یکی یکی می‌روند آنجا سرکشی می‌کنند ولی نمی‌توانند وزیر کشاورزی و وزیر بازرگانی و مدیرعامل سازمان مرکزشان را در شمال قرار بدهند این اکیپ‌ها را می‌فرستند آنجا خودشان هم می‌روند رسیدگی می‌کنند چطور می‌شود شورایی که دو تا وزیر است و یک نماینده دولت مرکزش را آنجا تشکیل بدهد این عملی نیست به نظر من مرکز شورا باید همین‌جا باشد و این عملی که ما کردیم باید دقت و رسیدگی شود بنده تصدیق می‌کنم که ما متخصص نداشتیم و باید متخصص پیدا کنیم متخصصی که درست و امین و طرف اعتماد باشد درصدی هفده ۱۸ نفر بفرستیم و امیدواریم که در سال آینده اینها تخصص‌شان بیشتر شود و دقت بیشتری در کار تولید چای بشود برنامه‌ای که امسال گذاشته شده اگر به همین ترتیب ادامه پیدا کند به طور مسلم یکی، دو سال دیگر نتیجه خوبی خواهد داشت.
رئیس- آقایب خلعتبری
خلعتبری- آقای وزیر بازرگانی بنده آن موضوع چهل هزار تن را اشتباه کردم در یادداشتم ۱۴ هزار تن بود بنابراین خودم تصحیح می‌کنم ولی شما هم تصحیح بفرمایید (یکی از نمایندگان- چه‌قدر آقا) بله ۴۰ هزار تن غلط بوده و ۱۴ هزار تن است اما توجه بفرمایید که این موجودی زیاد سبب شده که قیمت پایین بیاید و باید برای بهتر کردن بازار اقداماتی بکنید که قیمت چای بالا بیاید و چون قیمت چای پایین است مردم ناراضی هستند (مهدی ارباب- نامرغوب صادر نکنید تا بازار پیدا کنند) این را هم در نظر بگیرید و کنترل شدید بکنید که بازار از بین نرود دوم اینکه بنده دیدم عده زیادی از مردم مراجعه کردند به مجرد اینکه بنده وارد شهر لاهیجان شدم قریب چهل ۵۰ نفر آمدند پیش من و اظهار یأس و ناامیدی کردند از لحاظ نتیجه و گفتند که تهران را روشن بکنید حالا کاری می‌خواهند بکنند باید نتیجه گرفته شود. بنابراین بنده از آقایان خواهش می‌کنم تمام همت‌تان را را مصرف کنید تا مردم اطمینان داشته باشند که خرید خواهد شد و خریدی صحیح خواهد شد حالا به شما عرض می‌کنم که سل گذشته دولت یک دینار برای احداث باغ چای دارند و خودشان احداث کرده‌اند بنابراین وقتی مردم حاضر به کار هستند و آماده فعالیت هستند دولت اگر از لحاظ راهنمایی که دارد کوتاهی کند و درست عمل نکند و تشخیص ندهد حیف است که تلاش مردم به هدر رود چون دیگر کسی دست به آبادی نخواهد زد موضوع قیمت هم اگر شما همین قیمتی را که تعیین کرده‌اید بخرید باز مردم حرفی ندارند ولی آقای وزیر بازرگانی بنده به شما اطمینان می‌دهم آقایان نمایندگان گیلان و مازندران تشریف دارند. آقایان می‌دانند این میزانی که شما تعیین کرده‌اید نصف آن هم به دست زارع و باغبان نمی‌رسد. آقایان نمایندگان گیلان غیر از این است؟ (محسن اکبری- صحیح است) (شوشتری- چطور می‌شود) عرض می‌کنم وقتی می‌روند عرضه می‌کنند می‌گویند نمی‌خواهم پول نداریم زارع که از راه دور آمده اگر یک ساعت این برگ را نگه دارد خشک می‌شود یک دلاری پیدا می‌شود می‌گویید کیلویی ۵ ریال می‌خرم چون دیگر روی برگشتن ندارد به ۵ ریال می‌دهد اما اگر کارخانه پول داشته باشد (داراب- برگ‌ها خراب می‌شود اگر نفروشد) بله خراب می‌شود بنابراین نصف قیمت هم به دست کشاورز نمی‌رسد.
وزیر بازرگانی- من این را رسیدگی می‌کنم.
خلعتبری- توی دهات تشریف ببرید بنده وقتی استاندار گیلان بودم توی دهات رفتم و از زارع پرسیدیم نصف قیمت می‌خرددند اما در موضوع این چای می‌خواهم نظر جناب آقای نخست‌وزیر را جلب کنم این روزنامه را تقدیم می‌کنم اما مثل آن یکی نباشد که قبلاً تقدیم کردم راجع به ۷۰۰ هزار
تومان این را تقدیم می‌کنم خواهش می‌کنم نگذارید که دولت چای وارد کند و گمرک ندهد و بعد بیاید با مردم رقابت کند اگر جوابی دارید خودتان به مردم بدهید.
رئیس- آقای وزیر بازگانی.
وزیر بازرگانی- راجع به اینکه آقای خلعتبری فرمودند که چای ارزان می‌فروشد بنده معذرت می‌خواهم که در آن موقع عرض نکردم بنده این را تحقیق کردم مطلبی دو تا است یکی آن چای است که برای تعاون است و معاف از گمرک است هنوز آن را گویا نیاورده‌اند (خلعتبری- اعلام کرده‌اند) اجازه بفرمایید ولی فروشگاه افسران گمرک می‌دهد چای می‌خرد و این را ارزان می‌دهد به مردم مثل شرکت جهان مثل شرکت‌های دیگر و این هیچ‌گونه معافیت گمرکی ندارد به چه مناسبت نباید یک دستگاه چای وارد کند و به مردم بفروشند باید ارزان بفروشند به مردم کالایی که داده می‌شد وبه مردم می‌فروشد یک فروشگاهی درست می‌کند و گمرکش را می‌دهند (عده‌ای از نمایندگان- گمرک نمی‌دهند) اگر آقایان اطلاع دارید که فروشگاه ارتش چای وارد کرده و گمرکش را نداده (اردلان- کی کنترل می‌کند؟) اگر آقایان اطلاعی دارید بفرمایید و جناب آقای وزیر دارایی هم تشریف دارند می‌فرمایید کی کنترل می‌کند؟ کنترل لازم ندارد چای که وارد مملکت می‌شود گمرک می‌دهد (داراب- قانون گذشته معاف از گمرک است)
رئیس- آقای داراب سؤال را دیگری کرده که جواب می‌دهند شما چرا وارد می‌شوید.
وزیر بازرگانی- عرض کردم چایی که فروشگاه افسران فروخته چایی است که گمرک پرداخته چایی به گمرک هنوز وارد نشده.
۸- بقیه مذاکره و خاتمه شور در گزارش کمیسیون امور استخدام راجع به ترمیم حقوق کارمندان دون‌پایه و خدمت‌گزاران جزء و ارجاع آن به مجلس سنا.
رئیس- لایحه خدمت‌گزاران جزء مطرح است در جلسه پیش ماده سوم آن قرائت شد پیشنهادهای آن هم قرائت شده جزو یک پیشنهادی که آقای نقابت داده‌اند و حالا قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر به ماده ۳ افزوده شود.
تبصره- عبارت تأمین اعتبار در ده ماده حذف می‌شود.
رئیس- آقای نقابت این را باید به ترتیب تجزیه عمل کرد چون پیشنهاد حذف نمی‌شود کرد موقع رأی تجزیه می‌کنیم و رأی می‌گیریم آقای دکتر شاهکار هم این را پیشنهاد کرده‌اند در موقع رأی این را رأی می‌گیریم.
وزیر دارایی- اجازه می‌فرمایید؟
رئیس- بفرمایید.
وزیر دارایی- بنده در آذرماه ۱۳۲۰ در دولت مرحوم فروغی برای اولین بار وقتی که موضوع تجدیدنظر در اشل حقوق کارمندان دولت پیش آمد به ایشان پیشنهاد کردم این مطلب برای اولین بار در قوانینی که مورد نظر دولت و در دست تهیه است پیش‌بینی شود یعنی پرداخت فوق‌العاده مخصوصی برای کارمندانی که دارای فرزندانی هستند پیشنهاد بنده در آن موقع محدود به رتبه معینی نبود برای تمام کارمندان بود ولی دولت در آن موقع فقط پرداخت این مبلغ را به کارمندانی که دو هزار ریال حقوق داشتند تصویب کرد و مجلس شورای ملی هم در آن زمان به همین‌ترتیب نظر دولت را تأیید کردند و تصویب کردند اینکه در جلسه قبل مذاکره شده تأمین اعتبار شود برای پرداخت این فوق‌العاده به لحاظ وضعیت خاص خزانه مملکت شده بنده در چند جلسه قبل در حضور آقایان نمایندگان محترم عضور کمیسیون بودجه وضع خزانه را تا حدی تشریح کردم و عرض کردم هر نوع اقدام اصلاحی اجرایش فرع بر این است که اعتباری باشد پولی باشد البته دولت هم مکلف است که منظور آقایان را به مورد اجرا بگذارد و بنده شخصاً احترام به قانون را وظیفه خود می‌دانم (احسنت) ولی چون در این‌خصوص وعده‌ای به کارمندان دولت داده شده یعنی کسانی که تا پایه ۵ هستند حق اولاد بگیرند بنده موافقت می‌کنم جمله پس از تأمین اعتبار حذف شود که این برای این طبقه کارمندان گشایشی باشد. (احسنت)
رئیس- پس باید رأی گرفت به ماده سوم آقایانی که با ماده سوم موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده چهارم قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده ۴- خدمت‌گزاران جزء که به علت حذف پست یا مقتضیات ادای بدون تقصیر از خدمت برکنار شوند منتظر خدمت شناخته شده و مادامی که کاری به آنها رجوع نشده حقوق انتظار خدمت به آنها پرداخت خواهد شد و مأخذ حقوق انتظار خدمت آنها نسبت به حقوق ثابت دریافت دو ثلث و نسبت به کمک هزینه ۱۵ خواهد بود.
شوشتری- رانندگان را هم شامل است.
رئیس- در ماده ۵ هست آقای مشایخی مخالفید؟ (مشایخی- بله) بفرمایید.
مشایخی- برکناری موقعی باید باشد که تخلّف از انجام وظیفه بکنند.
تخلف از انجام وظیفه باید کرده باشد که این مستخدمین در سر کار خود باقی بمانند و تعقیب تخلف البته مجازاتی برایش معین می‌شود موضوع مقتضیات اداری به نظر بنده یک وسیله‌ای است برای وزرا و رؤسای ادارت که سنت شده است که یک عده از مستخدمین را که هیچ‌گونه تخلفی نکرده‌اند در موقعی که مقتضی بدانند و مصلحت شخصی ایجاب بکند و به این عنوان از خدمت برکنار بکند من اصلاً معتقد هستم که موضوع مقتضات اداری با روح قانون استخدام منطبق نیست قانون استخدام در نظر داشته است وضع استخدامی مستخدم تثبیت بشود مقصود از تصویب قانون استخدام این بوده است کسانی که در استخدام دولتی وارد می‌شوند واقعاً ثباتی در وضع استخدامی آنها باشد و اگر مقصود این نبود قانون نمی‌گذاردند. متأسفانه جمله مقتضات اداری یک اخطار وسیعی است که از آن تاکنون سوءاستفاده شده است. اما در مورد مستخدمین جزء در این ماده پیش‌بینی شده است که اگر مستخدمی جزء مرتکب تقصیری نشده باشد و به علت حذف پست از خدمت برکنار بشود یک چنین مستخدمی از حقوق استخدام خدمت استفاده می‌کند. من موضوع حذف پست را در مورد مستخدم جزء معتقد نیستم مستخدم جزء یعنی پیشخدمت یعنی آن کسی که پشت در ایستاده است اگر این اداره منحل شد حذف پست برای کارمندان مصداق پیدا می‌کند. چون اداره منحل شده و این شغل دیگر وجود ندارد چون این قسمت دیگر کاری ندارد بنابراین این حذف پست است ولی در مورد مستخدم جزء موردی ندارد این به نظر بنده بی‌عدالتی است و می‌خواهم از جناب آقای وزیر دارایی تقاضا کنم که این موضوع حذف پست از این ماده برداشته بشود زیرا مستخدم جزء که با یک حقوق ناچیز زندگی می‌کند و فقط و فقط بایستی با این حقوق امرار معاش کند و خانواده‌اش را نگه‌داری کند این نباید توی دست‌اندازها حذف پست بیفتد البته اگر مستخدم جزئی مرتکب تقصری شد باید مورد تعقیب واقع بشود ولی به علت حذف پست دو ثلث حقوق بهش بدهند این بی‌عدالتی است بنابراین از آقای نراقی مخبر محترم کمیسیون استدعا می‌کنم که با برداشتن جمله حذف پست از این ماده موافقت بفرمایند در موضوع تلفن‌چی‌ها و رانندگان که جناب آقای شوشتری تذکر فرمودند چون آقای رئیس فرمودند که در ماده ۵ این لایحه نظر ایشان تأمین خواهد شد بنده دیگر عرضی نمی‌کنم.
رئیس- آقای نراقی
نراقی (مخبر کمیسیون استخدام)- نظر آقای مشایخی اصولاً نظر کاملاً صحیحی است این مسئله که به عنوان حذف پست مستخدمی را منتظر خدمت کنند. البته از عدالت خارج است ولیکن خودشان بهتر وارد هستند که قانون استخدام کشوری فعلاً وجود دارد و در آن قانون استخدام است مسئله در نظر گرفته شده بنده هم معتقد هستم که حذف بشود ولی حالا بنده باید دفاع از لایحه‌ای که در کمیسیون تصویب شده است بکنم و این مسئله هم عمومیت ندارد و موضوع مربوط است به یک عده مستخدمین جزء که فعلاً مطرح است و آن قسمتی که شما فرمودید مربوط به کلیه کارمندان است بنده با جناب آقای وزیر دارایی صحبت کردم چون واقعاً نظر بسیار صحیح فرمودید که حقیقتاً عدالت اجرا بشود وعده فرمودند در قانون استخدام کشوری که فعلاً در سنا مطرح است این نظر را بگنجانند و نظر جنابعالی را تأمین بکنند ولی در اینجا جای این مطلب نیست ما اینجا خواسته‌ایم ظلمی به خدمت‌گزارن جزء و دون‌پایه‌ها نشود چون تا به حال هر موقع که آنها را منتظر خدمت می‌کنند حقوق‌شان را نمی‌پرداختند این ظلم برداشته و شد امیدوارم آقای مشایخی با نظر بنده موافق باشند آقایان دیگر هم موافقت خواهند فرمود.
رئیس- دیگر کسی اجاز صحبت نخواسته یک پیشنهادی از آقای اسفندیاری رسیده که به نظر بنده وارد نیست و فقط قرائت می‌شود. (به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم که تبصره ذیل به لایحه میزان حقوق و مدد معاش کارمندان و دون‌پایه و خدمت‌گزارن جزء اضافه شود.
تبصره- مدد معاش اولاد درباره کارمندان و خدمت‌گزاران وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی در صورتی که قابل‌پرداخت خواهد بود که اولاد آنها به تحصیل اشتغال داشته و یا لااقل تحصیلات خود را (همهمه نمایندگان)
رئیس- فقط این پیشنهاد قرائت شد البته وارد نیست برای اینکه برای اولاد یک‌ساله و دوساله هم مدد معاش اولاد هم باید پرداخت بشود (مسعودی- پس گرفتند) آقایانی که با ماده چهار موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده ۵ قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
ماده ۵- تفاوت‌های ناشیه از این قانون در قسمت ماده دو و تبصره آن نسبت به مستخدمین جزء و کارمندان دون‌پایه و تلفنچی و رانندگان و همچنین کارمندان پیمانی تا میزان حقوق رتبه ۵ و کارمندان رسمی تا رتبه ۵ از تاریخ تصویب این قانون قابل‌پرداخت بوده و در مورد سایر کارمندان و همچنین سایر مواد به استثنای ماده سه مربوط به استرداد کسور بازنشستگی موکول به تأمین اعتبار خواهد بود.
رئیس- آقای شوشتری
شوشتری- بسم الله الرحمن الرحیم.
یک جمله را جناب آقای وزیر دارایی اصلاح فرمودند آن عبارت برداشته شد آن عبارت از اینجا هم به عقیده بنده باید برداشته شود مانده این‌طور است می‌نویسد تفاوت‌های ناشیه از این قانون در قسمت ماده ۲ و تبصره آن (نراقی- این حذف می‌شود) ولی دیگر موضوع ندارد بنده هم پیشنهاد کردم حذف بشود پس از این را موافقت فرمودید یکی هم عبارت قابل پرداخت است به عقیده من کلمه قابل پرداخت را اگر کلمه دیگری به جایش بگذارند مثل از این تاریخ باید پرداخت بشود بهتر است این کلمه کش دارد (وزیر دارایی- راجع به بودجه مملکت هم آقایان همین‌طور تصویب فرمایند) صحیح است ولی جناب آقای دکتر سجادی این موضوع مستخدمین جزء است تصور می‌کنم ما از این در که بیرون می‌رویم جلوی آقای شمس قنات‌آبادی را مستخدم می‌گیرد می‌گوید قابل پرداخت آخر چیست؟ شما یک کلمه‌ای بگذارید که بیشتر قابل اطمینان باشد که بهتر این معنی را برساند (قنات‌آبادی- قابل‌پرداخت یعنی باید پرداخت بشود این اصلاح است) توضیحش را آقای وزیر بدهند کافی است.
مخبر کمیسیون استخدام- آقای وزیر دارایی فرمودند که قابل پرداخت یعنی پرداخت می‌شود و نظر آقای شوشتری تأمین است.
رئیس- آقای مسعودی بیانی دارید بفرمایید.
مسعودی (مخبر کمیسیون بودجه)- بنده پیشنهاد کرده‌ام که ماده ۵ حذف بشود چون با آن صورتی که ماده ۵ را تصویب کردیم نظر ما تأمین شد این ماده دیگر موردی ندارد که باشد در خورد لایحه دقت بفرمایید این ماده دیگر هیچ اصلاً موردی ندارد ماده ۵ می‌نویسد تفاوت‌های ناشیه از این قانون در قسمت ماده ۲ و تبصره آن نسبت به مستخدمین جزء و کارمندان دون‌پایه تمام اینها در مواد قبل هست. بنابراین این ماده دیگر لزومی ندارد اجازه بفرمایید که رأی بگیرند و این ماده حذف بشود.
رئیس- بر عکس این ماده ۵ باید باقی‌بماند چون پیشنهادی که شده بود پس از تأمین‌اعتبار ذکر نشود آن هم همین است این ماده به عقیده من آن رأیی که در جلسه قبل داده شده آن را از بین می‌برد یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود آقایان می‌فرمایند (شوشتری- مال رانندگان و تلفن‌چی‌ها چی می‌شود) آن هم در این ماده ذکر شده.
ماده ۵ به شرح سابق قرائت شد.
شوشتری- پس باید بشود.
رئیس- آقای قنات‌آبادی گمان می‌کنم شما هم مقصودتان همین باشد که ماده بماند چون جمله تأمین اعتبار از بین می‌رود.
بهبهانی- چرا ماده از بین برود؟ تأمین اعتبار باید از بین برود.
رئیس- بنده هم همین را می‌گویم که ماده ۵ باید بماند.
دکتر سید امامی- بنده پیشنهاد داده‌ام.
رئیس- دیگر مورد ندارد پیشنهادات قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای دکتر شاهکار به شرح زیر خوانده شد)
پیشنهاد می‌نمایم تبصره زیر به ماده ۵ اضافه شود.
دکتر شاهکار- این در قانون هست دیگر لازم نیست خوانده شود.
رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم که قید رتبه ۵ در ماده ۵ حذف شود. دکتر جزایری
دکتر جزایری- بنده یک توضیح کوچکی می‌دهم و بعد پس می‌گیرم.
رئیس- بفرمایید.
دکتر جزایری- اولاً بنده خیلی از جناب آقای وزیر دارایی متشکرم که خودشان امرزو اینجا تشریف آوردند چون یک مطلب بسیار اساسی است و می‌خواهم از ایشان استدعا بکنم که در هر موقعی که لوایح مربوط به مستخدمین و مردم مملکت است خودشان تشریف بیاورند چون لایحه زودتر تصویب می‌شود این پیشنهاد را بنده تقدیم کردم که به سایر مستخدمین هم کمی بشود و چون حضرت اجل‌عالی این لطف را فرمودید که این جمله تأمین‌اعتبار برداشته بشود بنده با اجازه آقایان این پیشنهاد را خودم پس می‌گیرم و فقط از حضرت‌عالی استدعا می‌کنم خودم و رفقا فکری برای دیگر هم بکنید.
دکتر سید امامی- پیشنهادی هم بنده داده‌ام.
رئیس- پیشنهاد شما ماده الحاقیه است و جایش هم همین جاست الان قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم ماده ذیل به عنوان ماده الحاقیه یعنی ماده ۶ این قانون اضافه شود آبله‌کوبان پیمان وزارت بهداری مشمول مقررات این قانون خواهند بود.
دکتر سید امامی- عمیدی‌نوری- افشارصادقی
رئیس- آنها هم مشمول هستند.
عمیدی‌نوری- نیستند آقای رئیس
شوشتری- آبله‌کوب نیست.
رئیس- آبله‌کوب مستخدم پیمانی است در ماده ۵ بود کارمندان پیمانی تا میزان حقوق رتبه ۵
عمیدی‌نوری- اجازه بفرمایید پیشنهاددهنده توضیح بدهد.
رئیس- چیزی که هست و مسلم است دیگر توضیح ندارد مستخدم دو سه نوع بیشتر نیست یا روزمزد است یا پیمانی یا رسمی که همه در این ماده هستند.
عمیدی نوری- آقای وزیر دارایی قبول کنند که همه هستند.
رئیس- آقای وزیر دارایی بفرمایید.
وزیر دارایی- در این لایحه آن چیزی که دست بنده است و پیش آقایان هم هست اینها در ماده ۵ ذکر شده همچنین کارمندان پیمانی تا میزان حقوق رتبه ۵ بنابراین پیشنهاد شما اگر در مورد کارمندان پیمانی است مشمول است اگر نیست چیز دیگری باید به ترتیب دیگری در نظر گرفته شود پیمانی صریح است.
عمیدی‌نوری- با این توضیح پس گرفتم.
رئیس- این ماده دیگر پیشنهادی ندارد آقایانی که با این ماده ۵ موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنابراین با این رأیی که داده شد آن موضوع تأمین‌اعتبار از بین می‌رود مع‌هذا پیشنهاد تجزیه هم باید در موقعش رأی گرفت حالا کلیات آخر مطرح است. آقای ارسلان خلعتبری
خلعتبری- جناب آقای شادمان چون جنابعالی وارد هستید توجه بفرمایید بنده مسائل و کلیاتی را که می‌خواهم به آقایان نمایندگان محترم تذکر بدهم استدعا می‌کنم درست توجه بفرمایند ممکن است مخالف هم این مطالب زیاد داشته باشد دو هفته پیش نظر آقایان هست که یک هیئتی از آمریکا آمد از نمایندگان مجلس‌شان در وزارت خارجه از آنها دعوت کردند و همچنین یک عده‌ای از زبان خارجه می‌دانستند دعوت کردند من جمله بنده آنجا با یک نماینده مجلس آمریکا با شرکت جناب آقای مسعودی صحبتی کردند که چون مربوط به این قضیه است می‌خواهم عرض کنم به این شخص گفتم در آمریکا یک پلیس چه‌قدر حقوق می‌گیرد دو نفر بودند فکر کردند گفتند در نیویورک یک پلیس در ماه ۳۵۰ دلار می‌گیرد پاسبان نه افسر (دکتر سید امامی- یک کلفت هم ۲۰۰ دلار حقوق می‌گیرد) به آنها گفتم این پولی که یک پاسبان آمریکایی می‌گیرد زائد است بر حقوق یک وزیر ایرانی و یک چیزی کمتر از حقوق رئیس مجلس (نراقی- مزایا هم دارد) این نتیجه را می‌خواستند بگیرم گفتم پاسبان ما ۱۴۰ تومان حقوق می‌گیرد پاسبان شما قریب سه هزار تومان حقوق می‌گیرد آن وقت شما قانون وضع کردید در بیست و چند سال پیش به نام قانون منع‌مسکرات و آن قانون اجار نشد برای اینکه پلیس آمریکایی و افسر پلیس آمریکایی و محاکم آمریکایی با قاچاق‌چی‌ها هم دست بودند و هر کاری که کردید نتوانستید جلوی قاچاق را بگیرید بنابراین شما انتطار دارید پلیسی که ۱۴۰ تومان حقوق دارد افسری که سی‌صدهزار تومان حقوق دارد کارمند بیچارهای که ده نفر نان‌خور دارد و پیشخدمت است یا آن ضابط که ۷ نفر ۸ نفر نان‌خور دارد دویست تومان حقوق دارد خیلی خوب کار کند این حقوق در سی سال اگر ۵۰ تومان بود یا سی تومان اگر بود کافی برای تأمین زندگی‌اش ولی امروز هزینه زندگی حداقل سی برابر شده علاوه بر این باید توجه داشت که اصلاح دستگاه اداری ایران این بودجه قبلی که دارایی با این بودجه که به نام سازمان برنامه برای ما آمریکایی‌ها و خارجی‌ها درآمد قائل هستند تازه آن هم به اندازه ده یک احتیاجات اساسی کشور ما نیست. آن‌وقت مستخدمین دولتی ایران را به فساد متهم کردند و در روزنامه‌های خارجی گفتند که اینها فاسدند. این خلاف واقع است اگر عملی هم می‌شود برای صد جوع است برای رفع این بدبختی و بیچارگی است که اگر مبلغ قلیلی می‌گیرند بنابراین باید برای اصلاح مملکت توجه داشت که اصلاح دستگاه اداری لازم است ولی اصلاح دستگاه اداری با این حقوق‌ها که ممکن نیست حالا نتیجه‌ای که می‌خواستم بنده از توضیح بگیریم این است که ما باید برای این قبیل مخارج احتیاج کمک داریم (صحیح است) فقط پیشخدمت نیست تمام مستخدمین ما در مضیقه و زحمت هستند آقایان هزینه زندگی دروغ نیست شما این شوفر تاکسی را که می‌بینید در تهران به سرعت صد کیلومتر اتومبیل می‌راند می‌دانید علتش چیست؟ علتش این است که باید سی تومان چهل تومان به صاحب تاکسی بدهد و خرج خودش را هم تأمین کند و اگر نداد دیگر کاری ندارد او به سرعت می‌رود او به فکر شما نیست به فکر این است که باید شب چند تومان به زن و بچه‌اش بدهد این مستخدمین دولت که می‌خواهید صحّت عمل داشته باشند و با این فقر و بیچارگی باز در میان آنها عده زیادی صحیح‌العمل از تمام طبقات پیدا می‌شود به خدا نسبت به خارجی‌ها معجزه می‌دانند (صحیح است) اگر همین حقوقی که شما به مستخدم ایرانی به افسر ایرانی به وزیر جنگش که به اندازه ثلث حقوق گروهبان آمریکایی حقوق ندارد (دکتر عدل- آقا آمریکا غیر از ایران است آن سطح زندگیش بالاست این مقایسه شما اشتباه محض است) بنده می‌خواهم بگویم که مردم ایران با این فقر و بدبختی و بیچارگی که دارند معذالک دارای شرافت و تقوا هستند و متهم کردن مستخدمین ایران به عنوان فاسد صحیح نیست
این را می‌خواستم عرض کنم که باید کمک کرد حالا در طریق عمل کمک راه برای نمایندگان مسدود است نه اینکه نیت کمک نباشد نیت کمک هست همه علاقه‌مندیم هزینه زندگی بالاتر از این نرود می‌خواهیم نظر دولت را به این مسئله جلب کنیم که درست است که ما در مضیقه بودجه هستیم درست است که ما درآمد نداریم ولی جناب آقای وزیر دارایی توجه بفرمایند در ممالک دیگر وقتی به این مشکلات می‌رسند طرفی را در نظر می‌گیرند قیمت پول را تثبیت می‌کنند قیمت جنس را در مقابل پول پایین می‌آورند پول را ثابت نگه می‌دارند و اگر چنانچه از عهده آنها برنیامدند حقوق مستخدمین را زیادتر می‌کنند. بنابراین ما یک مدتی حقوق مستخدمین را زیاد نمی‌کنیم ولی اگر چندین ماه گذشت یک سال گذشت و دولت موفق نشده بالاخره چاره‌ای نیست برای اینکه آن پیش خدمت اقلاً ماهی ۳۰۰ تومان خرج دارد بچه‌اش باید غذا بخورد این ۱۵۰ تومان و این ۲۰۰ تومان با این ۵۰ تومان اضافه‌ای که الان می‌دهیم یک قدری مساعدت است ولی بالاخره باید دولت در یک مسئله اساسی فکری بکند و قیمت پول را ثبت نگه دارید به مستخدمین کمک‌هایی بکنید من به آن آمریکایی گفتم که اگر در یک فامیل ایرانی یک زن وضع‌حمل غیرعادی بکند یک نفر مبتلا به حصبه و اسهال‌خونی بشود تا ابد زندگی آن خانواده بدبخت مختل است برای اینکه این کار اقلاً دوهزار تومان خرج دارد و مستخدمی که ماهی ۲۰۰ تومان خرج دارد اگر یک قرص دوهزار تومانی پیدا کرد دیگر نمی‌تواند از زیر آن قرض دربیاید (صحیح است) بنابراین برای مستخدمین زایشگاه درست است که مستخدمین دولت زن‌های‌شان را به زایشگاه مجانی ببرند بهداری باید درست کرد بهداری صحیح که دوای صحیح به آنها بدهد ارزاق و اجناس باید به قیمت ارزان برای آنها تهیه کرد ۵۰ میلیون تومان از سازمان برنامه بگیرند ارزاق بخرند یک اقداماتی بکنید تا این اقدامات را بکنید تا وضع مستخدمین بهتر بشود خانواه‌ها را امیدوار کرد سرمایه بانک ساختمانی را زیاد کنید ۲۳ میلیون دلار پیشنهاد کردیم در مجلس.
رئیس- اینها مربوط به این لایحه نیست.
ارسلان خلعتبری- قربان می‌خواهم نتیجه بگیرم که باید دولت فکر اساسی در این مسئله بکند که ما هر روز ناچار نباشیم حقوق مستخدمین را بالا ببریم این فکر اساسی از حالا تا چند ماه دیگر بکنیم.
رئیس- این مقایسه به عقیده من مورد نداشت برای اینکه هر مملکتی وضع خاص خودش را دارد (صحیح است) هیچ تردید نیست که وضع مردم خوب نیست (صحیح است) ولی باید با ایجاد کار و فعالیت عمرانی بنیه‌مالی مردم را تقویت کرد (صحیح است) که سطح زندگی بالا برود و همین حقوق کم فعلی را که همه تصدیق دارید غیرکافی است بودجه دولت در پرداختش دچار عسرت و تنگی است (صحیح است) آقای قنات‌آبادی بفرمایید.
قنات‌آبادی- من می‌خواهم یک موضوع را به جناب آقای خلعتبری عرض کنم و آن این است که
رئیس- آقای فرامرزی من در اینجا فرمایشات‌تان را می‌شنوم صحبت نفرمایید.
قنات‌آبادی- ایشان چند روز موفق نشده بودن نطق قبل از دستور بکنند امروز نطق قبل از دستور کردند مطالبی مکه ایشان گفتند و مقام محترم ریاست مجلس هم موضوع را روشن کردند یک نکته‌ای هست اینجا که اکثر آنهایی که توی این مملکت ما همیشه حرف می‌زنند توجه نمی‌کنند و آن این است که ما باید ببنیم چرا وضع این طور می‌شود که جناب آقای خلعتبری و یا عده‌ای دیگر می‌آیند و می‌گویند برای طبقه محروم این کارها را باید کرد و این اوضاع را باید به وجود آورد و به قول ایشان زایشگاه برای کارمندان درست کرد علتش این است که توی این مملکت طبقه متنفّذ مجال نمی‌دهد که فکری برای طبقه محروم بشود باید این بت را شکست این وضع را عوض کرد که این‌طور نشود توی یک مملکت هرچه نعمت هر چه مزیت هر چه آسایش است در اختیار یک طبقه معین و مشخص باشد اگر این وضع به هم بخورد همه این مطلب درست می‌شود و این عدالت هم به تمام معنی در این مملکت حکومت می‌کند من می‌خواهم عرض کنم که شاید امروز یک جزء خیلی کوچک از احتیاجات طبقه محروم کارمند دولت انجام شده (صحیح است) خیلی کوچک من نمی‌خواهم بگویم توجه کامل و دقیق شده اما یک قدم نسبتاً کوچک برداشته شده و امیدوارم که دولت، دولتی که خودش می‌خواهد خدمت‌گزار اجتماع معرفی کند یک قدم‌های شایسته‌تری بردارد و توقع مجلس از دولت و مخصوصاً از آقای وزیر دارایی این است متوجه این مطلب باشد اگر می‌خواهید عدالت توی مملکت به وجود بیاید و مردم راضی باشند آن طبقه‌ای که سرمایه‌ها، ثروت‌ها، مقام‌ها از آنها سرچمشه بگیرد و مال آنهاست و مالیات هم آنها می‌دهند خود جنابعالی وزیر دارایی هستید و بهتر می‌دانید که ۹۹٪ مالیات این کشور را طبقه محروم می‌دهند و هنوز اکثر اعیان این مملکت از زیر بار دادن مالیات فرار کرده و می‌کند و من اتفاقاً شنیدم بعد از مطلبی که در جلسه گذشته سؤال کردم راجع به همدانیان من شنیده‌ام که وزارت دارایی او را به دادن یک میلیون یا یک میلیون و نیم مالیات محکوم کرده اگر وزارت دارایی هچون کاری کرده باشد واقعاً تقدیر است و من به نوبه خودم وزارت دارایی را تقدیر می‌کنم بایست از تمام کسانی که نظیر همدانیان هستند و تا به حال از زیر بار دادن مالیات فرار کرده‌اند مالیات گرفته بشود حق مردم گرفته بشود یک مطلبی هست که بنده می‌خواهم که تذکر بدهم استفاده می‌کنم از این وقت استدعا می‌کنم آقایان نمایندگان محترم توجه بفرمایید و آن مطلب راجع به یادداشت اخیری است که دولت شوری داده است.
رئیس- این مربوط به این لایحه نیست در این مورد قبل از دستور می‌توانید آقا صحبت کنید مطالب را با هم مخلوط نکنید (صحیح است)
قنات‌آبادی- یک کلمه عرض می‌کنم و مرخص می‌شوم و آن این است که ما از دولت می‌خواهیم که جداً به این یادداشت جواب بدهند خیلی هم قرص و محکم جواب بدهند ما یک کشور سه‌هزار ساله هستیم تاریخ داریم افتخار داریم مستقل هم زندگی کرده‌ایم و به هیچ دولت و به هیچ مملکتی هم اجازه مداخله در اوضاع و احوال داخلی خودمان نمی‌دهیم. (صحیح است)
رئیس- پیشنهادها قرائت می‌شود (به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم مذاکرات کافی باشد اردلان
بعضی از نمایندگان- مخالفی نیست.
شوشتری- مخالفی نیست.
رئیس- پس خود آقای شوشتری اجازه خواستند.
برای مدت دو ماه تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم.
۱۰- تقاضای آقای وزیر دارایی راجع به مطرح شدن لایحه ده میلیون قرضه و تصویب آن
رئیس- آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی- به طوری‌که آقایان استحضار دارند چند روز قبل لایحه برای دریافت ده میلیون دلار قرضه تقدیم شده بود این لایحه در کمیسون محترم بودجه رسیدگی شد و تصویب شد بنده می‌خواستم درخواست کنم که این لایحه را در دستور قرار بدهند که این تکلیف این کار معلوم بشود تا گشایشی در وزارت دارایی پیدا بشود.
رئیس- تقاضایی که آقای وزیر دارایی کردند در اول جلسه بعد جزء دستور گذاشته می‌شود البته محتاج به رأی خواهد بود.
دکتر شاهکار- طرح راجع به قضات را مطرح بفرمایید.
رئیس- یک تقاضایی کردند آقای وزیر دارایی نسبت به این تقاضای باید رأی
گرفته شود که در دستور قرار بگیرد این است که خواستم آقایان توجه کنند می‌خواهم رأی بگیرم که جلسه بعد در دستور گذاشته شود آقایانی که با این تقاضا موافقت دارند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنابراین در دستور خواهد بود.
دکتر شاهکار- قربان طرح مربوط به تأمین حقوق قضات.
۱۱- طرح گزارش مجلس سنا راجع به لایحه جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی و تصویب آن.
رئیس- آقایان توجه کنید قانون جلب سرمایه‌های خارجی قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی عطف به مراسله به شماره ۷۴۴۹- ۴/۲/۱۳۳۴ مربوط به لایحه قانون راجع به جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی اشعار می‌دارد:
لایحه مزبور در جلسه روز چهارشنبه ۲۱ تیرماه ۱۳۳۴ با اصلاحاتی به تصویب مجلس سنا رسید اینکه یک نسخه از آن به ضمیمه ایفاد می‌گردد.
رئیس مجلس سنا- سیدحسن تقی‌زاده
لایحه قانونی راجع به جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی.
ماده ۱- اشخاص و شرکت‌های و مؤسسات خصوص که با اجازه دولت ایران طبق ماده ۲ این قانون سرمایه‌ها را به صورت نقد- کارخانه ماشین‌آلات و قطعات آنها- ابزار- حق‌الاختراع و خدمات تخصصی و امثال آنها به منظور عمران و آبادی و فعالیت تولیدی اعم از صنعتی- معدنی- کشاورزی و حمل و به ایران وارد کنند از تسهیلات مندرج در این قانون برخوردار خواهند شد.
ماده ۲- برای رسیدگی و اظهارنظر در خصوص پیشنهادهای رسیده راجع به ورود سرمایه‌های خارجی هیئتی به ریاست بانک ملی ایران و مرکب از معاونین وزارت دارایی- وزارت امور خارجه- وزارت امور اقتصاد ملی- مدیرعامل سازمان برنامه یا یکی از معاونین او- رئیس اتاق بازرگانی تهران یا یکی از نواب او و رئیس کمیسیون ارز در بانک ملی ایران تشکیل می‌گردد تصویب هیئت به وسیله وزیر اقتصاد ملی به هیئت‌وزیران برای تصویب و صدور اجازه پیشنهاد خواهد شد پیشنهادهایی که برای به کار انداختن سرمایه‌های خرجی در شهرستان‌ها واصل می‌شود مقدم بر پیشنهادهای مربوط به مرکز مورد رسیدگی و صدور اجازه قرار خواهد گرفت.
ماده ۳- سرمایه‌هایی که مطابق ماده ۱ این قانون به ایران وارد می‌شود و منافع حاصل از به کار افتادن سرمایه‌های مزبور در ایران مشمول حمایت قانونی دولت بوده و کلیه حقوق و معافیت‌ها و تسهیلاتی که برای سرمایه‌ها و بنگاه‌های تولیدی خصوصی داخلی موجود است شامل سرمایه‌های و بنگاه‌های خارجی نیز خواهد بود.
چنانچه با وضع قانون خاصی از صاحب سرمایه‌ای سلب مالکیت شود دولت جبران عادلانه خسارت وارده را تضمین می‌کند. به شرط آنکه در مدت سه ماه سلب‌مالکیت تقاضای جبرات خسارت وارده به هیئت مذکور در ماده ۲ تسلیم شود و در صورت بروز اختلاف رسیدگی به ادعای جبران عادلانه خسارت وارده‌ای که دولت آن را تصمیم می‌کند در محاکم صلاحیت دارد ایران به عمل می‌آید در این‌گونه موارد دولت می‌تواند اجازه انتقال سرمایه را خارج بدون رعایت شرایط ماده ۵ بدهد.
تبصره ۱- قانون مربوط به تملیک اموال غیرمنقول اتباع خارجی مصوب ۱۶/۳/۱۳۱۰ به قوّت خود باقی است.
تبصره ۲- اشخاص و شرکت‌ها و مؤسسات خصوص مزبور در ماده ۱ حق ندارند سهام و منافع و حقوق خود را به دولت‌های مطبوع خویش و یا دولت‌های دیگر منتقل نمایند.
ماده ۴- صاحب سرمایه مجاز است که هر سال سود ویژه حاصل از به کار انداختن سرمایه خود را در ایران تا میزانی که در آیین‌نامه مقرّر می‌گردد به همین ارزی به ایران وارد یا محسوب نموده از ایران خارج کند.
ماده ۵- خروج سرمایه اصلی و منافع آن و یا آنچه که از سرمایه و منافع کشور باقی‌مانده باشد با دادن پیش‌آگهی سه ماهه به هیئت مذکور در ماده ۲ و با رعایت مقررات موافقت‌نامه مورخ ژوئیه ۱۹۴۴ صندوق بین‌الملل پول بعد از انجام کلیه تعهدات مجاز بود ولی صاحب‌سرمایه موظف است برای مدت شش ماه از تاریخ خروج سرمایه لااقل صدی‌ده از سرمایه اولیه را برای تأمین تعهدات احتمالی خود در ایران نگه دارد.
ماده ۶- مقررات این قانون شامل مؤسسات و اتباع دولت‌هایی خواهد بود که در کشور آنها انجام دادن فعالیت‌های اقتصادی و تسهیلات متقابل برای اتباع و مؤسسات ایرانی ممکن باشد.
ماده ۷- دولت مکلف است آیین‌نامه‌های لازم این قانون را تهیه نموده منتهی تا دو ماه به وسیله وزارت اقتصاد ملی برای تصویب به کمیسیون‌های مربوطه مجلسین تصویب نماید لایحه قانونی فوق که مشتمل بر ۷ ماده و دو تبصره است و در جلسه روز چهارشبه ۲۱ تیرماه ۱۳۳۴ به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا- سیدحسن تقی‌زاده
رئیس- در مجلس سنا یک اصلاحاتی کرده‌اند که برگشته آقای اردلان موافقید (اردلان- بله موافقم) آقای نقابت بفرمایید.
نقابت- بنده یک تذکّری دارم این لایحه در مجلس سنا تغییری کرده است (مسعودی- خیلی جزئی) آن تغییر با آن ماده الان به هیچ‌وجه مورد نظر ما نیست (صحیح است) این را خواستم استدعا کن در جلسه دیگر رأی بگیریم که در این فاصله ما بتوانیم مطالعه بکنیم
(عمیدی‌نوری- کاملاً صحیح است)
رئیس- آقای اردلان
اردلان- یکی از لوایح خوبی که مجلس شورای ملی تصویب کرده و حالا از مجلس سنا برگشته همین لایحه جلب‌سرمایه خارجی است باید تصدیق کرد که سرمایه‌های داخلی ما با هر جوری که حساب کنید چون من جزء سرمایه‌ها نیستم که حساب کرده باشم ولی کافی برای اینکه وضعیت اقتصادی ایران را تکان بدهد نیستند همین‌چیزی که هست فرضاً تقسیم بر عده بیشتری شود و باز علاوه نمی‌شود بلکه مشکل‌تر می‌شود. بنابراین این لایحه یک لایحه مفیدی است و اگر بنا بشود ما باز تغییرات جزئی را که در مجلس سنا داده شده در نظر بگیریم غیر از اینکه این کار طول داده‌ایم نتیجه دیگری ندارد لایحه جلب‌سرمایه خارجی و تشویق اینکه اگر کسانی آمدند سرمایه‌شان را در ایران مصرف کردند تأمین پولی و تأمین همه جور داشته باشند تأمین همه‌چیز داشته باشند (شوشتری- این تغییرات، تغییراتی که گفتند داده شده باید بدانیم چیست) در مجلس شورای ملی هم صحبت شد این تغییرات خیلی کوچک است تغییراتش جزئی است بنده می‌خواهم بگویم که این‌قدر سخت‌گیر نباشید این یک چیزی است که با اصولش موافقت کرده‌ایم و رفته به مجلس سنا بالاخره آنها هم یک مردمانی هستند که نظر خاصی نداشته‌اند بنده اصولاً موافقم که این کار همین‌جور بگذرانید حالا باز اگر بنا بشود حرف بزنیم پیشنهادهای دیگری بدهیم دو مرتبه برود به مجلس سنا به این دوره نمی‌رسد (صحیح است)
رئیس- آقای دکتر بینا موافقید یا مخالف (دکتر بینا- موافقم) پس صبر کنید آقای اردلان موافق بودند. آقای تیمورتاش
تیمورتاش- بنده می‌خواستم ببینم این تغییراتی که کرده است چی‌چی است؟
رئیس- آقای دکتر بینا
دکتر بینا- بنده با نظر جناب آقای نقابت موافقم بایستی این تغییراتی که در مجلس سنا داده شده است ما اطلاع پیدا کنیم ولی این راه‌حل دارد کاملاً ساده است آقایان منشی‌ها تغییراتی که در مجلس سنا داده شده است با آنچه که اینجا تصویب کرده‌ایم قرائت کنند و اگر ایرادی هست آقایان توجه بفرمایید.
رئیس- تغییراتی که داده شده با آنچه که در مجلس شورای ملی تصویب شده قرائت می‌شود آقایان توجه کنند.
مسعودی- آقایان توجه بفرمایند بعضی تغییراتش خیلی جزئی است در قانون اولیه در ماده اول بوده است (مدیرعامل سازمان برنامه) در مجلس سنا علاوه شده مدیرعامل سازمان برنامه یا یکی از معاونین او (بعضی از نمایندگان- درست است) در قانون اولیه بوده رئیس اتاق بازرگانی اینجا شده است رئیس اتاق بازرگانی یا یکی از نواب او (صحیح است) بعد در قانون تازه شده است تصمیمات هیئت به وسیله وزیر اقتصاد ملی به هیئت وزیران برای تصویب برده می‌شود نه به وسیله آن شورا به وسیله وزیر اقتصاد ملی به هیئت‌وزیران برای تصویب برده می‌شود نه به وسیله آن شورا به وسیله اقتصاد ملی (بعضی از نمایندگان- این هم صحیح است) عرض کنم فقط تبصره ۱ ماده ۴ که اینجا بنده می‌خوانم حذف شده است تبصره ۱ ماده ۴ دولت مکلف است برای کالاهای صادراتی طبقه دوم که محتاج به کمک است نسبت بارز حاصله از صدور این کالاها مزایایی قائل شود و صاحب سرمایه‌های خارجی که برای صدور این قبیل کالاها سرمایه خود را به کار می‌اندازند از مزایای مزبور مانند صاحبان سرمایه‌های داخلی بهره‌مند خواهد شد این را حذف کرده‌اند صحیح هم بود.
بعضی از نمایندگان- رأی رأی
رئیس- بی‌ترتیب که نمی‌شود رأی گرفت آقای ارباب شما مطلبی دارید؟ (ارباب- بله) بفرمایید.
مهدی ارباب- عرض کنم سه قسمت اول تغییری که داده‌اند به عقیده بنده عیبی ندارد اما حذف آن تبصره را (دکتر شاهکار- آن هم عیبی ندارد) ما انتظار نداشتیم که حذف بکنند و ما اصل موضوع که می‌خواستم خدمت آقایان متذکر بشوند این است که در این مسافرتی که بنده کردم متوجه شدم خیلی سرمایه‌ها هست که می‌خواهد بیاید به ایران برای تبعیضاتی که در قانون بانکداری گذاشته شده نمی‌توانند بیایند بنده تقاضا می‌کنم اگر موردش اینجاست اصلاح کنید و اگر نیست آقایان توجه کنید یک جای دیگر اصلاح کنید که اگر سرمایه‌ای برای تشکیل بانک‌های معظم خارجی آورده‌اند در اینجا اینها را تبعیض نکنند
عملی که درباره بانک‌های داخلی می‌شد در مورد بانک‌های خارجی هم که تصویب کند بشود به همان نسبت به سرمایه می‌آورد به ایران و غیر از تصویب دولت تبعیض دیگری در کار نباشد.
رئیس- آقای مخبر بفرمایید.
مخبر (خرازی)- به طوری که آقایان محترم استحضار دارند یکی از لوایح مفیدی که در دوره هجده مجلس شورای ملی به تصویب رسیده لایحه جلب‌سرمایه‌های خارجی است (صحیح است) ملاحظه بفرمایید که کارهای‌مان که عبارست از کارهای عمرانی و مخصوصاً بالابردن سطح تولیدات در قسمت کشاورزی و صنایع و رفع احتیاج از محصولات و مصنوعاتی که در نظایر و مشابهاتش را می‌توانیم در داخله تولید کنیم و مخصوصاً استخراج معادن به طریق علمی و ذوب و تصفیه اینها به سرمایه‌های داخلی ملاحظه بفرمایید قدرت اینکه این عملیات در ظرف ۵ سال یا ده سال انجام بدهیم نداریم این است که آقایان توجه کردید و این لایحه را گذراندید و اصلاحاتی که در مجلس سنا شد ملاحظه می‌فرمایید غیر از حذف تبصره یک ماده چهار اصلاحات مهمی نیست یک جابه‌جایی شورا گفته‌اند وزیر اقتصاد ملی ببرد یک جا که وزیر بوده معاون را هم اضافه کردند اینها یک اصلاحات جزئی است و مؤثر است یکی هم گفته‌اند وزیر با معاون وزیر اینجا گفته‌اند برای صدور کالاهای درجه دو دولت اگر آمد برای سرمایه‌های داخلی مزایایی قائل شد برای آنها هم قائل بشوند حالا داخلیش را هم آنها حذف کرده‌اند بنده تمنا می‌کنم این لایحه چون لایحه مفادی است و مطمئناً به پیشرفت و اقتصاد کشور کمک می‌کند آقایان توجه بفرمایند که این لایحه زودتر تصویب بشود.
نمایندگان- رأی رأی
رئیس- آقایانی که با اصلاحاتی که شده است و تغییراتی که داده شده موافقند قیام کنند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
۱۲- قرائت و تصویب پیشنهاد طرح لایحه ترمیم حقوق قضات
رئیس- تقاضایی شده راجع به طرح ترمیم حقوق قضات که در دستور باشد قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست مجلس شورای ملی
امضاکنندگان پیشنهاد می‌نماییم که لایحه ترمیم حقوق قضات که به تصویب کمیسیون‌های دادگستری دارایی رسیده بعد از لایحه فرهنگ با قید یک‌فوریت در دستور قرار گیرد.
پیراسته- فرود- رضایی- دکتر افشار- رستم گیو- درخشش- حمیدیه مسعودی- مهندس اردبیلی- جلیلی- بهادری- مشیر فاطمی- قنات‌آبادی- صارمی- تفضلی- نقابت- غضنفری- و چند نفر دیگر
رئیس- آقای دکتر شاهکار توضیحی بدهید تا رأی بگیریم.
دکتر شاهکار- آقایان این لایحه‌ای که امروز مطرح خواهد شد بعد از مدت‌ها که در کمیسیون مختلفه رسیدگی شد و وزیر سابق آقای دکتر امینی با اشکالات موافقت کردند معذالک آن طرح سابق به عمل درنیامد این بود که سو کمیسیون دیگری تشکیل شد و در این سو کمیسیون رعایت شد که از بعضی حقوق دادگستری گرفته بشود و صرف تأمین حقوق قضات بشود (پیراسته- و کارمندان دارای و ثبت اسناد) و در این سو کمیسیون موادی گذشت که نباشد توجه کامل بفرمایید به هیچ‌وجه تحمیلی به طبقه سوم و دومی که سروکار با دادگستری دارند نمی‌شود و جناب آقای رئیس هم این قسمت را کاملاً دقت فرموده‌اند که به اشخاص مراجعه‌کننده به دادگستری و طبق سوم تحمیل نشود و هم یک مقدار بسیار جزئی است که برای تأمین حقوق قضات و کارمندان قضایی و دفتری آنها لازم است استدعا من این است که توجهی بفرمایند که هر چه زودتر این لایحه مورد تصویب مجلس شورای ملی قرار گیرد.
رئیس- آقای پیراسته موافقید؟ (پیراسته- بلی) اگر موافقید توضیحی ندارید.
پیراسته- یک تذکری دارم.
رئیس- آقای صدرزاده (صدرزاده- بنده موافقم) اینجا توضیحی باید داده بشود آقایان این بود که بعد از لایحه فرهنگ لایحه فرهنگ که تمام شد و حالا مجلس رأی داد راجع به تقاضای آقای وزیر دارایی که لایحه قرضه در دستور قرار گیرد. بنابراین رأی می‌گیریم که بعد از لایحه قرضه جزء در دستور قرار گیرد (بعضی از نمایندگان- صحیح است) آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب قیام نمودند تصویب شد)
۱۳- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
رئیس- بنابراین امروز جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز پنجشنبه لایحه اعتبار انتخابات و این دو لایحه در دستور خواهد بود.
(مجلس ۵ دقیقه پیش‌ازظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت