مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ خرداد ۱۲۹۰ نشست ۲۵۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۵ خرداد ۱۲۹۰ نشست ۲۵۲
Page 1 – 3 missing
ماده دویم ـ حقوق اجزا یاداری تفتیشیه ـ هشت هزاروششصدو نود و پنج تومان و یک هزار و چهار صدو پنجاه دینار .
رئیس ـ در ماده دوم کسی مخالف نیست ؟
( اظهار شد خیر ) .
ماده سیم ـ حقوق اجزای اداره مباشرت نههزار و ششصدو سی و شش تومان و یک هزارو دویست دینار .
رئیس ـ در این ماده هم مخالفی نیست ؟
ماده چهارم ـ مصارف ـ دو هزار و نهصد و بیست وشش تومان وهشتهزارودویست دینار .
رئیس ـ کسی مخالف نیست .
ماده پنجم ـ مخارج فوق العاده از قبیل اثاثیه تشریفات و چراغان و مصارف باغ و لوایح تشکر و پـرداخت بـدهی مـجلس سابق به طلبکاران .
رئیس ـ کسی مخالف هست ـ(گفته شد خیر ) رأی میگیریم به ماده واحده آقایانی که موافق هستند ورقه سفید خواهند انداخت وآقایانیکه مخالف هستند ورقه کبود( اوراق رأی اخذ و آقای حاجی میرزا رضاخان احصاء نمودند و اوراق را به عده (۷۳) شماره نمود ).
اسامی تصویب کنندگان : معاضد الملک ـ آقا میرزا ابراهیم خان ـ حاج میرزا رضاخان ـ فهیم الملک ـ دکتر اسمعیل خان ـ هشترودی ـ دکتر حیدر میرزا ـ منتصر السلطان ـ آقا میرزا اسدالله خان ـ کـردستانی ـ دهـخدا ـ آقا شیـخ محمد خیابانی ـ آقا شیـخ رضای دهخـوارقانی ـ آقا شیـخ ابراهیـم زنجانـی ـ حاج شیـخ الرئیس ادیب التجار ـسلیمان میرزا ـ آدینه محمد خان وحید الملک ـ ذکاء الملک ـ آقا مـیرزا احمد دکتررضاخان ـ حاج سیدنصرالله ـ دکتر لقمان انتـظام الـحکماء ـ حـاج مصـدق المـمالـک معاضد السلطنه ـ معتمد التجار ـ صدر العلماء
حاج محمد کریم خان قشقائی ـ متین السلطنه آقا شیخ علی شیرازی ـ دکتر علیخان ـ آقاسید محمد رضا مساوات ـ آقا میرزا ابراهیم قمی ـ آقا سید حسن کزازی ـ دکتر امیرخان ـ اردبیلی لسان الحکماء ـرکن الممالک ـبهجت ـحاجی شیخعلی خراسانی ـ آقا سید جلیل ـ آقا میرزا رضا مستوفی ـ حاج محمد صادق ـ آقا میرزا داودخان ـلواءالدوله -ابوالقاسم میرزاـ آقا سید محمد رضای همدانی ـ آقا محمد بروجردی آقا میرزا مرتضی قلیخان ـ دکتر سعید الاطباء افتخار الواعظین ـ حاج شیخ اسد الله ـ ارباب کیخسرو ـ اعتصام الملک ـ محمدهاشم میرزا آقامیرزاقاسمخان ـ معززالملک ـ معین الرعایا آقا شیخ غلامحسین ـ فـرزانه ـ مشیـر حضور عز الـملک ـ طـباطـبائی ـ معدا الدوله ـ حاج عزالممالک ـحاج سیدابراهیم ـ آقامیرزا رضا خان نائینی ـ آقا سید محمد باقر ادیب ـ نیرـ الـسلطان ـ نجـم آبادی ـ ضیـاء المـمالک شیبانی .
رئیس ـ بااکثریت (۷۳ رأی ازنمایندگان حاضر تصویب شدلایحه طرح قانونی آقامیرزامرتضی قلیخان راجع بتجزیه بلوچستان ازکرمان عجالتاً درکلیات حرف میزنیم ولی در مذاکرات و رأی گرفـتن اشکال خواهیم داشت به جهت اینکه ماده بندی نشده است .
دکتر اسـمعیل خان ـ از طرف کمیسیون یک مسئله را لازم میدانم به عرض برسانم در باب ماده دوم بودجه مجلس .
رئیس ـ موقع مذاکره آن گذشت .
حاجی سـید ابراهیم بنده با ایـن طـرح و مذاکراتش حالا مخالفم به جهت اینکه دراین خصوص نـظر وزارت داخله باید معین شود خصوصاً که اعتبار این جهات دربعضی اوقات وموادفرق میکندوگمان میکنم امروزه به همان حال عدم تجزیه باقی باشد به واسطه این که اول بهاراست و وقت اقدام در تجزیه نیست و اسبـاب آن فـراهم نشده است و خـصوصاً که وزیر داخله این جا حاضر نـیست که تـوضیح بدهد یا تصدیق بکـند بنده ابداً صلاح نمیدانم امروز در این باب مذاکره شود .
محمد هاشم میرزا عرض میکنم این تقریباً چهارده ماده است به مجلس رسیده است و به کمیسیون رجوع شده و یکی دومـرتبه وزیر داخله به کمیسیون خواسته شد و مذاکرات به عمل آمدتمام اینها راکمیسیون داخله بعداز آن که مشکلات بیان شد و رفع کرد تصویب شد و همچونبودکه مخالف داشته باشدوزیر داخله که حالا موکول به حضور وزیر داخله باشد و خودش هم دلایل زیادی داشت که تجزیه آنها صلاح است .
دکتر اسمعیل خان ـ از این قبیل طرح ها که یک موضـوع اساسی و یک ملاحظات محلی دارد ممکن است کـه در مجلس شورای ملی خیلی طول بکشدعوض ششماه(۱۸)ماه چهار سال پـنج سال بمـاند ولی موضوع مسئله این است که ازطرف وزارت داخله نظریاتی دراین باب شده است یا خیرزیرا که نظریات وزارت داخله دراینجا شرط است ونظر وزارت داخله مبنی براین خواهد بودکه در محل چه اقدامی بتوانندبکنندونظروزارت داخله دراین موضوع این است که لوازم ومقتضیاتی که بایدتهیه ببیند درمحل قبل ازوقت تهیه ببیندتمام ترتیباتش را فراهم کنندآنوقت وقتیکه یک همچوطرحی در مجلس شورای ملی مطرح میشود او بیاید ثابت بکند اگرصد نفر متقاعدنیستند او ثابت کند که بیایندمحل حالامقتضی وموقع است درصورتی که گمان میکنم که نظر وزارت داخله دراینجا که اهمیت فوق العاده دارداین راموکول بداریم که او تهیه لوازمش را بکند بهتر است .
رئیس ـ عرض میکنم دستور جلسه که تعیین میشودبنده همان روزدستورسه جلسه را برای رئیس الوزراء میفرستم و ایشان هم برای سایر وزراء میفرستند و یک هفته قبل از این مطلب اطلاع داده شده بوداگرحاضر نشده اند نمیدانم چه باید کرد .
آقا میرزا مرتضی قلیخان ـ این طرح از روزی که به مجلس آمد تا حالا چندین مرتبه با وزیر داخله مذاکره گفتگو شده است ازطرف وزارت داخله هم اساساً این مسئله تصویب شده است و هیچوقت این مطلب را تکذیب نکرده است فقط چیزی که هست درترتیبی است که بایداز برای آن قراربدهنددرآن یکقدری مذاکره است و فعلاً آنکسیکه حاضرشده است برای ترتیب اینجا که همین عمل بلوچستان را که حالیه به همین حال است سالی پـنج هزار تومان نقد و پانصد خروار جنس تا ( ۱۵) سال تسلیم بکند واین مبلغ ومقداری هرساله اضافه برسال قبل میشود آن یـک لایحه است که فـرستاده شده است به وزارت داخـله و وزارت داخله باید مذاکره نشود وبیابدبه مجلس بنده خیلی لازم میدانم که مجلس رأی بدهدکه وزارت داخله آنچه تصویب خودش رابیاوردبه مجلس واز طرف کمیسیون داخله تصویب بشود و رأی گرفته بشودکه قبل ازآنکه داخل سایرجرئیات بشویم این مطلب بگذرد باز یک سال عقب می افتیم و دولـت همـه سالـه باید مبلغهای زیادی که متجاوز از سی چهل هزار تومان است با زحماتی متـحمل شود تا اینکه اصل مالیات بلوچستان را که یک مبلغ قلیلی است حصول کندواگردولت این اقدام واین مخارج را نکند آنها خارج می شوند از عمل و یاغی می شوند اگر مخارج بکنند یک مخارج کلی کرده اند بلوچستان هم خراب شده اشت و آباد نشده است چیزی هم عاید دولت نشده است پس دراین صورت خیلی لازم میدانم که بطور فوریت به وزارت داخله تأکید شود که زودتر ترتیب این را تمام بکنند و بیاورد به مجلس ولی اصل تجزیه را باید مجلس رأی بدهد وقتیکه مجلس رأی داده باید وزارت داخله مرتب بکندودرثانی بیاورد به مجلس و حا لا تصور میکنم که در اصل تجزیه اش از مجلس رأی گرفته شودبعدترتیب تجزیه اش از وزارت داخله پیشنهاد بشود و یک ترتیب ثانوی داده شود .
متین السلطنه ـ عرض میکنم مقصود اشخاصی که بدواً تجزیه بـلوچستان از کرمان پیشـنهاد کردند باید دانست چیست وقتیکه آن مقصود را دانستیم می توانیم بگوئیم خوب است یا بد آنچه بنده گمان می کنم این به دو نـظر بوده است یکی راجع دبه هیئت دولت ویکی راجع به رعایا و ساکنین آن آنچه راجع به دولت بوده است گفته اند اگر یک مآمور مستقیمی از اینجا فرستاده شود که آنجا را ادره بکند و خودش را مستقیماً مسئول مرکز دانست بهتر قوانین مرکز درآنچه جریان پیدا میکندو عقاید ایشان هم بر آن افزوده شود و آنچه نظر ساکنین آنجا بوده است این بوده است که گفته اند چون مستقیماً طرف با مرکز خواهد بود بهتر میتواند عرایض تظلم خودشان رابگویندوجواب بشنوند و اگر تعدی از احکام مـحل به آنها میشود از طرف آنها خـودشان را مسئول می دانند در آتیه آن تعدیات نشوداین دونظر صحیح بوده است در تجزیه یک محلی که دوراز مرکز باشد میشود این نظرراداشته باشیم حالابایددانست که این دو نظر ممکن است بواسطه تجزیه بلوچستان از کرمان به عمل بیاید یا خیر فقط یک حرفی است که میزنیم ونتیجه مطلب رابنده عقیده ام این است که اگرطرق مخابرات و مسافرت در ایران بهترازحال حالیه بوداز هر دوری این نظر ما میتوانیم استفاده بکنیم ولی از آنجائیکه طرق تسهیل مخابرات و مسافرت و نزدیک کردن نقاط آن را به مرکز نداریم هیچ یک از این دو فایده را نمیتوانیم ببریم یعنی آن کسیکه ممکن است از مرکز برای اداره کردن این کارها مأمور بشود هـمان اداره آن اغـراض را که عجالتاً در تحت ریاست ایالت کرمان بخرج میدهدباز به خرج بدهدوبه هیچوجه تفاوت نکندو ادارات مرکزی همآن تفتیش لازمی را که بایددرباره او داشته باشند ندارد و همچنین رعایا و ساکنین آنجا هم اگر تظلمی دارند و تعدی در
بارهء او داشته باشد ندارد و همجنین ساکنین و رعـایا آنجا هم اگر تظلمی دارند و تعدی در باره آنها میشود گمان نمیکنم که بل اواسطه و مستقیماً بتوانند وآن جوابی را که الان از مرکزکرمان به سرعت میتوانند بشنوند از مرکز تهران بشنوند پس به این لحاظ هیچ تفاوت نخواهد کرد به جز این که مخارج اداری آن محل را باز زیاد بکنیم یعنی حالا اگر ترتیب اداری در آنجا به یک ترتیب سهل تری دائر میشود آن وقت آن ادارات را بواسطه تجزیه آن محل بسـط داده باشیم و یک بسط بی قاعده باشد که نسبت به ساکنین واهالی آنجا هم مقصودی را که درنظر داریم آن مقصود را هم نـگرفته باشیم همین ملاحـظه را به عینه نـمایندگان محترم تصدیق خواهـند کرد که درباره سیـستان و قاینات هم جاری میشود بواسطه اینکه میبینیم امروز چقدر اشکال دارد و مـخابـره کـردن آنـجا با مرکز و میبینیم که ممکن است حقوق آنها ضایع شود و جواب شـکایات آنها دیـرتر برسد با این که امروزکه یک مرکزی مثل خراسان دارندبه آنجا مخابره میکنند وجواب میگیرندگمان میکنم که عجالتاً دولت دقتی بکند در این باب یک سعی بکند که ایالت کرمان را به اشخاص صحیحی واگذار بکنند که بتوانند آنجا را بهتر اداره بکنند و به تعدیاتی که الان به اهالی آنجا میشود بهتر رسیدگی بکندوالافقط به گفتن اینکه بلوچستان تجزیه شود و حاکم مستقیمی از اینجا فرستاده شود و اهالـی آنجا مستقیـماً با مرکـز مخابره و مذاکرات بکنند گمان می کنم آن مقصودی که تمام ماها در نظر داریم گرفته شود .
رئیس ـ گمان می کنم که مذاکرات در کلیات کافی است .
( بعضی اظهار مردند کافی نیست )
رئیس ـ رأی میگیریم در کافی بودن مذاکرات آقایانیکه مذاکرات را کـافی میدانند قیام نمایند (اغلب قیام نکردند)مذاکرات را کافی ندانستند
منتصر السلطان ـ این دلایلی که نماینده محترم مـقدمه ذکـر کردند صحیح است و بنده همراه هستم و لیکن در ذیل بیاناتی که کردند مخالف هستم به هـمان دلایـلی که فرمـودند اگر یک حکومت صحیحی بکرمان بفرستندآن حکومت صحیح یافرمانفرمای آنجامیتوانداز حسن اداره داری کرمان را که مرتب بکندبلوچستانی را هم بالطبع مرتب بکند بنده میخواستم عرض بکنم که این حاکم صحیح رااگرازمرکز به بلوچستان بفرستید ما بهتر نتیجه میگیریم به جهت این که همیشه ایالت کرمان حکومت بلوچـستان را به اهالی خودبلوچستان واگذارکرده است تاکنون هیچ وقت یک حاکمیاز کرمان یا از نقاط دیگر ایران به آنجا نفرستاده اند پس اگر یک حاکمی بفرستیم آنجا که از اهالی خود بلوچستان نباشد یک آدم صحیح وبیغرض باشدبالطبع رسیدگی به امور آنجا و مذاکراتی که در آنجا فـی مابین رعایا و سردار ها و سایر طبقات می شود بطور بیطرفی بنمایدبهترمیتواندکه اصلاحات آنجا ها را بکند پس بنـده منکر هستم که امروزه چون راه مرتب وصحیح نیست بایدآنجا جزء کرمان باشد چرا به جهت این که به همانطوریکه شما میفرمائید که آمدن آنها سخت است به تهران به همانطرق هم آمدن آنها به کرمان سخت است منتهی اینجا مسافتش را که می فرمائید زیادتر است شـما همـیشه بایـد که وزارت داخله را مرتب بکنید که احکامی را که میفرستند سعی کنند حکـام صـحیح وطن پرست خیـر خواه باشند و امورآنجا ها را درست رسیدگی بکنند و ادارات آنجاها را مرتب بکنند بلوچ خراب نشده است مگر بواسطه این که ضمیمه کرمان است وهمیـشه هر کسی که بفرمانفرمائی آنجا می رود بلوچستان را به همان سردارهای آنجا میفروشد بعضی میگوید بروید چوب حراج را بزنید هرچه دلتان میخواهد مال مردم را تاراج کنیدخانه هاراخراب بکنیداگر کسی آمدکرمان تظلم بکندماها کاملا خبرداریم آنجه اشخاصی هستند که راپورت می دهند به سرداران یا در کرمان یا درمراجعت آن بیچاره ها را نیست و نابود میکننداگر یک اندازه بنظر دقت ملاحظه بکنید و از روی انصاف نگاه بکنید میبینید اگر بلوچستان راازکرمان مجزی بکنید و مستقیماً یک حاکمی بفرستیم همان قسمتی که جناب آقای میرزا مرتضی قلیخان بیان فرمودند در عمل خالصه آنجا درسالی آن اندازه همه ساله مزید میشودچرا به جهت این که دست تعدی کوتاه می شود بالطبع اینطور میشود این یک منافعش یک منافع دیگرش این است که هر وقت از اهالی آن صفحات که رفتند به آنجا و آن وحشیگری که آنجا هست هرچه حاکم هم بد باشد فرض می کنیم که از طرف وزارت داخله یک آدم صحیحی انتخاب بشود نسبت به آن وحشی ها بالطبع تربیت شده تر است او هیچ وقت راضی نمیشود آدم زنده زنده مورد هزار نوع زحمت ها بشود بلکه اسباب آبادی و ترقی آن جا می شود و بلکه مدارس در آن جا تأسیس می شود که اول مرتبه ترقی است و پا گذاردن به جاده انسانیت است از همین مجری رو به ترقی میرویم و یکی از فوائد خالصه اش هست که فرمودند سالی پنج هزار تومان نقد و پانصد خروار جنس همه ساله اضـافه بر سال سابق می شـود ببینید چقـدر است این یـک مسئله اش هست .
معاون وزارت داخله ـ در مسئله تجزیه بلوچ از کرمان تقاضای وزارت داخله این است که به مناسباتی چند عجالتاً این مسئله را مسکوت عنه بگذارند تا وزارت داخله نظریات خودش را تکمیل بکند و به مجلس عرضه بکند .
رئیس ـ چون تقاضا میکنندکه بماند برای یک موقع دیگر باید رأی بگیریم .
محمد هاشم میرزا ـ جهتش را بگوئید .
رئیس ـ جهت را نمی گویند باید رأی بگیریم رأی میگیریم که این لایحه و این طرح معوق بماند یا نماند آقایانی که تصویب می کنند که معوق بماند بـرای موقـع دیـگر قیـام نـمایند ( اغلب قیام نکردند ) تصویب نشد ۳۴ نفر از آقایان تصویب کردند ولی اکثریت نشد .
معاون وزارت داخله ـ پس استدعا میکنم که این رابه جلسه آتیه واگذار بفرمائیدکه نظریات وزارت داخله معین شود .
رئیس ـ رأی می گیریم در ایـن که ایـن طرح بماندبرای جلسه آتیه آقایانیکه تصویب میکنند که بماندبرای جلسه آتیه قیام کنند( اغلب قیام کردند) اکثریت شد اما اگر بنا باشد باید مطلبی را که ما جزء دستور میکنیم بیایند تقاضا بکنند که باشد برای جلسات بعد دیگر مجبور هستیم که ۲ساعت بغروب مانده مجلس راختم بکنیم چون چیز دیگری در دستور نیست عجالتاً ده دقیقه تنفس داده میشود بعد از تنفس راپورت کمیسیون بودجه رتجع به ورثه مرحوم آقا سید جمال الدین خوانده میشود .
( بعد از تنفس مجدداً مجلس یک ساعت قبل از غروب تشکیل گردید ).
رئیس ـ راپورت کمیسیون بودجه راجع به
ورثه مرحوم آقاسیدجمال الدین قرائت میشود) کمیسیون بـودجه پیشنهـاد وزارت مالیـه را در خصوص ورثه آقاسیدجمال الدین واعظ قرائت شدکه مبلغ یکصدوپنجاه تومان حقوق مرحوم آقا سیدجمال الدین بدون کسردرحق ورثه بر قرار او به علاوه بواسطه مجاهدات مرحوم آقا سیدجما ل الدین درراه آزادی ملت وفداکاری او محض حق شناسی علاوه بر ایـن سالی که بیست وهشت تومان درحق ورثه مقرر شود که جمعاً ماهی سی تومان مابین سه نفرپسرو یک نفر دختر و عیال او تقسیم شود به این ترتیب که پسری ماهی سه تومان وهفت هزارو پانصد دیناروعیالش نیزسه تومان وهفت هزارو پانصد دینار عاید گردد کمیسیون بعدازمذاکرات تغییر قانون متـوفیات را جایز نشمرده ولی علاوه بر حقوق دیوانی که بقانون متوفیات رفتارخواهد شدسالی مبلغ دویست تومان تصویب مینماید به ورثه آن مرحوم مقرر شود .
رئیس ـ مخالفی نیست ؟
حاج شیخ الرئیس ـ بنده مخالفم .
حاج شیخ الرئیس بـنده در مـجاهـدات و خدماتی که آقا سید جمال الدین در راه حریت و آزادی کرده است ابداً نمی توانم شرح بدهم تشکرخودراازآن مرحوم میکنم وتقدیس میکنم روح پر فتوحش را ولکن نظر بنده به یک نکته منعطف است که لازم می دانم عرض کنم و آن این است که سایر مجاهدیـن که در راه آزادی کشته شدند ورثه ضـعاف داشتند اول کسی که تصویب میکرددرمجلس حقوقی برای آنهاشاید بنده پیشقـدم بودم از سایـر آقایان ونمایندگان ولی آن قسم مقتولین که کشته شدند در یک موقعی کشته شدند که قاتل آنها معلوم نبوده است و اگر هـم مـعلوم بوده است مـردمـان بی مایه و بی ثروتی بوده اندچون آن مرحوم را طوری شهیدکرده اندکه گمان نمیکنم که خاطر هیچ یک از نمایندگان بی خبر باشد و قاتل آن مرحوم معین ومعلوم است و بنده گمان میکنم بیش از اینکه این تصویب را مجلس بکند اگر قصاص نمی کنند یا ورثه را راضی نمیشوند به قصاص او دیه او را بگیرند برای توسعه معاش ورثه ایـن شهیـد سعید آن وقت اگر تصویبی میکنند برای حقوق وحق شناسی آنوقت شاید صحیح تر باشد( همه گفتند صحیح است)
افتخار الواعظین خدمـات مرحوم آقا سید جمال الدین نسبت بـه اساس آزادی و حریت ایران
بالاتروواضحترازاین است که بنده عرض کنم درتمام روزنامه جات داخله وخارجه شرح اقدامات آنمرحوم وتاریخ زندگانی آنمرحوم و فداکاری آن نطق آتشین را در پیشرفت آزادی همه میدانندوآنروزمجلس شورای ملی وهیئت وزراءکه دولت هستند مطلع شدند برای اینکه وارث مرحوم آقاسیدجمال الدین ازبابت معاش وازبابت گذران درمضیقه ودر سختی در تنگی هستند و به آن اندازه که حقوق داشته است آن مرحوم مطابق قانون وظایف نصف بلا کسر از حقوق آن مرحوم باید به وارثش داده شـود و مابقی را باید دولت ضبط بکند و دیده اند اگر آن حقوق جزئی موافق قانون وظایف رفتـار شود آنها از بابت معـاش و از بابـت گذران در منتهی سختی خواهـند افتـاد از آن طـرف هم کمیسیون محترم بودجه دریک موردبخصوص استثنای یک قانونی را که باید در تمام مملکت بطور مساوات اجرا بشود جایز ندانسته است یعنی جایز ندانسته اند که یک مورد بخصوصی رامستثنی بکنندازیک قانونی که هیچوقت نباید استثناء بعمل بیاید و بـاید درباره عـامه اهالی مملکت به تساوی مجری شـود بـرای ایـنکه استثنای قانون نشود وازآنطرف هم بازماندگان آنمرحوم بتوانندازاین خیال سختی بیرون بیایند و یک حال رفاه و آسایش برایشان فراهم بیاید دولت یک پیشنهادی و تصویبی کرده است و کمیسیون بودجه هم عیناً تصویب کرده است حالا امروز رأی دادن مجلس ابداً منافی نیست که قاتلش کیست قاتلش معین اسـت و باید قاتلش را تقاص کردیا دیه گرفت فقط مجلس شورای ملی و هیـئت دولت میخواهد به ازاء خدمـات او از بـرای وارث او اسباب رفاه و معیشتـی فراهم گردد هیـچ منـافاتی ندارد با فرمایش آقای حاج شیخ الرئیس.
حاج شیخ الرئیس ـ بنده توضیحی دارم اجازه میفرمائید ؟
رئیس ـ اگر سوء تفاهمی شـده است توضیح بفرمائید .
حاج شیخ الرئیس تقریـرات آقای افتخارـ الواعظین را با کمال نزاکت عرض می کنم که بنده بآن نظرنگاه میکنم که تصویب این مقدار حقوق درمجلس حقیقت خون بهای اوخواهد شدچنانچه حق ورثه مرحوم بهبهانی اعلی الله مقامه شد .
رئیس عرض می کنم که ایـن توضیح نبود یعنی سوء تفاهـمی نشده بـود گمان می کنم مذاکرات کافی است رأی میگیریم آقایانی که تصویب میکنندورقه سفید خواهند انداخت و آقایانیکه مخالفند ورقه آبی ( شروع باخذ آراء گردیده حاج میرزارضاخان بطریق ذیل شماره نمود)
ورقه سفیدعلامت قبول ۵۹ ـ ورقه کبودعلامت رد ۲.
رئیس ـ با اکثریت پنجاه و نه رأی تصویب شد ( اسامی رأی دهندگان )
آقا میرزا محمد نجات ـ وحید الملک ـ آقا شیـخ ابراهیم ـ صـدر العلماء ـ ذکاء الـملک دکتراسمعیلخان ـ حاج سید نصرالله ـ شیبانی آقا سید حسین اردبیلی ـ دکتر علیخان ـ انتظام الحکماء ـ دکتر لقمان ـ معاضد السلطنه ـ متین السلطنه ـ حاج محمد کریم خان ـ دکتر حیدر میرزا ـ سلیمان میرزا ـ دکتر امیر خان ـ رکن الممالـک ـ لسان الـحکماء ـ آقا سید جلیل مساوات ـ آقا میرزاداودخان ـ منتصر السلطان اعتصام الملک ـ سعید الاطباء ـ آقا سیدحسین کزازی ـ آقا میرزا احمدـ میرزامرتضی قلیخان ابواقاسم میرزا ـ آقا محمد بروجرودی ـ آقا سید محمد رضا همـدانی ـ ارباب کیـخسرو طباطبائی ـ افتخار الواعظین ـ معدل الدواله میرزا اسدالله خان ـ دهخدا ـ مشیـر حضور حـاج سیـد ابراهیم ـ فـرزانـه ـ نجـم آبادی میرزا قاسم خان ـ آقا سید محمد باقر ادیب عزالملک ـ معززالممالک ـ محمدهاشم میرزا معین الرعایا ـ ضیا ء الملک ـ نیر السلطان ـ آقا شیخ غلامحسین ـ تربیت - ادیب التجار معتمد التجارـ دهخوارقانی ـ حاج عز الممالک معاضد الملک ـ حاج میرزا رضا خان .
( اسامی رد کنندگان )
آقا میرزا ابراهیم خان ـ فهیم الملک.
رئیس ـ ایضاً راپورت کمیسیون بودجه راجع به آقا سید علینقی فشنگ فروش قمی قرائت میشود ( راپورت مزبور به عبارت ذیل قرائت شد)
درکمیسیون بودجه لایحه وزارت مالیه متضمن مشروحه وزارت فوائد عامه راجـع به آقا سید علنقی فشنگ فروش قرائت گردید یک نفر از سربازهای مامور قم برای خرید فشنگ درب دکان سید علینقی رفته در بین اینکه فشنگ را امتحان میکرده غفلتاً تفنگ او خالی شده اولا بطفلی که از آقا سید علینقی درب دکان بوده صدمه وجراحت واردآمده و باروت و فشنگی که در دکان بوده آتش گـرفته و سایر اشیاء موجوده دکان هم صـنایع تـلف شده مطابق تصدیق انجمن ولایتی وحکومت قم کلیهء این خسارت مبلغ ششصد و هشتاد و هفت تومان معین کرده اند وزارتـین فوائـد عـامه ومـالیه تصویب نموده اند ثلث خسارت بموجب ماده ذیل درحق مشارالیه برقرارشودپس از مذاکرات لازمه کمیسیون عین پیشنهادوزیرآراء با اکثریت تصویب می نماید. ماده واحده وزارت مـالیه مـجاز است مبلغ دویست وبیست ونه تـومان که معـادل ثلـث خسارت آقا سید علینقی است عاید دارد.
حاج شیخعلی ـ بنـده که هرچه در این لایحه نگاه کردم هیچ علتـی به جهـت تصویب این ندیده ام این موضـوع مـثل آتش گرفتن بازار مینمایدالبته کسیکه صدمه وخسارتی براو وارد بیاید برملت است که او را رعایت کنند و اعانه بدهنداگرمابخواهیم اینها راموضوع قرار بدهیم کـه هیئـت دولـت چیـزی بدهـند دچار خیلی اشکالات خواهیم شدیک نفر سربازبرود درب دکان فشنگ فروشی فشنگ بخرد قضای اتفاقیه فشنگی آتش بگیرد و دکان او آتش بگیرد این چه ربطی دارد که بیایند از مال دولت و از مال ملت بگیرند و به او خسارت بدهـند این چه موضوعی داردبنده نفهمیدم اگربنا شوداینگونه غرامات رادولت بدهدبهترآنست آن خانه هایی که دراطراف پارک یادرشهرکاشان بدون جهت وقتی که دولت فتح می کرد غارت شد آنها را غرامت بدهند این هیچ موضـوعی ندارد بنده اگر وزیر مالیه اینجا تشـریف داشت خواهش میکردم از ایشان که من بعد اینطورها پیشنهاد نکننددو مرتبه تکرار میکنم یک سربازی رفته است فشنگ بخرد از قضایای آسمانی فشنگ دررفته است ودکان او آتش گرفته است هیچ موضوعی نداردبجهت غرامت دادن دولت البته کسی که کسب خطـرناکی را شغل خود قرار میدهدمثل باروت کوبی یا فشنگ فروشی این طور موانع اتفاق میافتد که آتش بگیرد آنوقت دولت بیاید از مال ملت که مالیات می دهند غرامات بدهد که سربازی رفته است فشنگ بخرد دکان آتش گرفته اگر یک نفر دیگر از بیـرون رفـته بـود که فشـنگ بخرد و آتش میگرفت چـه می کردند دولت غرامت میداد بنده مخالف هستم و جداً رد میکنم .
حاج عز المـمالک مخبـر کمیسیون ـ آقای حاج شیخعلی تصدیق فـرمودنـد که در این موضوع ملت بایدکمکی بکند اگرچه اینجا از مالیات خواهند داد ولی بنده فرقی نمیگذارم و کمک میدانم بجهت اینکه یقین شده است به وزارتین فوائدعامه ومالیه که این خسارت
به اوواردآمده است وپسراو هم مجروح شده است و درحقیقت امروز این آدم مفلس شده است و صدمهء که امروز به این سید مالا به خودش جاناً به پسـرش وارد آمـده است از دست سربازدولت بوده است فرضاً هم سهواً بگوئیم بوده است گویا سهواً را هم نمیشود گفت که جریمه یا غرامتی ندارد وآن سرباز را نمیشود گفت که خودش این جریمه را بدهددرحقیقت دارائی نداشته است که خود سرباز بتواند اداء خسارت سید را بکند این است که وزارتین مالیه وفوایدعامه همچنین صلاح دانسته اندکه ثلث خـسارت او داده شود کمـیسیون بـودجـه هـم حـضوراً از نمایندگان قم تحقیقاتی که کرده است معلوم شده است که کسب و مایه ء این سید منحصر به هـمین بوده است و امـروز واقعاً مفلوک و واجب الرعایه است از این جهت این تصویب را نموده و این بسته است بنـظر مجـلس و نمایندگان واین مسئله اینقدرها مهم نیست که داخل در موضوع شویم و این قدر مذاکره در حقیقت این مبلغی است که این دو وزارتخانه صلاح دانسته اند و از طرف سرباز دولت هم این خسارت به او وارد آمده البته اگر رعایتی به او بکنند بیجا نخواهد بود .
حاج شیخ اسدالله ـ بنده حقیقت خیلی تعجب میکنم از بعضی راپورت هائی که از کمیسیون بودجه به مجلس میآید از آن جمله یکی همین راپـورت است که تصویب کرده است که باید از آن فقـراء و ضعفائی که از بـلاد بعیده مثل بلوچستان که با کمال سختی یک جزئی وجهی وصول می کنم آنوقت بیاوریم بدهیم به یک شخص که دکانش آتش گرفتـه است مردمان فقیرخیلی هستنددرمملکت و مردمانی هم که خسارت به آنها واردشده ومیشود در مملکت خیلی پیدا میشودچه مناسبت دارد به ملت که این وجهی که از ملت گرفته میشود در مقابل خسارت به او داده بشود انجمن قم تصدیق کرده است که به ایـن شـخص خسارت وارد آمده است اگرانجمن قم میخواهدیک رعایتی درحق او بکندخوب است یک صندوق اعانه درصندوق قم بگذارند از اهالی قم که مطلعند یک اعانه بگیرند و به این شخص بدهند این کاررا نکرده به وزراء پیشنهاد میکنند وآنوقت وزیر هم پیشنهاد میکند کمیسیون بودجه هم رأی میدهدمیآورندبه مجلس یک مدتی وقت مجلس ضایع میشود برای اینکه دکان او آتش گرفته است بنده تمام این نوع حقوق را حتی حقوقی
که بورثه مجاهدین میدهندهیچ نمیتوانم تصویب کنم و تصویـب نکرده ام که از فقراء ملت یک وجهی رابگیریم برای صرف امنیت و آسایش ملت آنوقت بیاوریم به این مصارف برسانیم و راپـورت از کمیـسیون بودجه بیاید این جا و ایـن مذاکرات را بکنیم و بنده تقاضا میکنم که از این قبیل راپورت ها بمجلس نیاید
مخبر ـ البته کمیسیون بودجه حق دارد که در این چیزها رأی بدهدووزراء هم حق دارندکه اینگونه پیشنهادهابنمایندکمیسیون هم تصویب بکند هیچ ایرادی بر کمیسیون نیست .
رئیس گمان می کنم بیـش از این مذاکره نداشته باشد رأی میگیریم آقایانی که تصویب میکنندراپورت کمیسیون بودجه راورقه سفید خواهندانداخت (شروع به اخذ آراء گردید و حاج میرزا رضاخان بطریق ذیل شماره نمود )
ورقه سفید علامت قبول ۱۱ ـ ورقه آبی علامت رد ۲۶ .
رئیس ـ این راپورت بلاتکلیف ماند .
(اسامی تصویب کنندگان )
متین السلطنه ـ حاج سیـد ابراهیـم ـ طباطبائی دکتر رضاخان ـ دکتر حیدر میرزا ـ آقا میرزا ابراهیم قمی ـ آقا سید محمد باقرادیب ـ حاج میرزارضاخان ـحاج عزالممالک ـ معین الرعایا معتمد التجار .
(اسامی رد کنندگان )
فهیم الملک ـ آقا میرزا ابراهیم خان ـ منتصرـ السلطان ـ علیزاده ـ آقا میرزا رضا خان نائینی آقامیرزاداودخان ـ آقا شیخ رضای دهخوارقانی ضیاء الممالک ـ محمدهاشم میرزا ـ عز الملک فـرزانه ـ مشیر حـضور ـ افتخـار الواعظین ـ معاضد السلطنه ـ حاج محمد کریم خان ـ آقا سیدمحمدرضا ـ حاج شیخعلی ابوالقاسم میرزا آقامیرزااحمد ـمعدل الدوله ـحاج شیخ اسدـ الله ـ معزز المملک ـ ذکاء الملک ـ زنجانی ـ صدرالعلماءـ سلیمان میرزا.
آقا سید حسین اردبیلی ـ بنده اخطار قانونی دارم .
رئیس ـ به کی میخواهید اخطار قانونی نمائید .
آقا سید حسین اردبیلی ـراجع به انجمن های ولایتی و ایالتی .
رئیس ـراجع به شمانیست اگراخطار نظامنامه است ممکن است .
معاون وزارت معارف ـ هفته قبل یک لایحه راجع باحداث چندباب مدرسه ابتدائی تقدیم کردم وعرض کردم که یک ضمیمه هم خواهد داشت از بـرای تکمیل آن لایحـه وحالا آن ضمیمه را آورده ام که تقدیم بکنم وهمین قدر اشـاره می کنم که این راحـع اسـت بـرفـرم دارالفنون و در ضمـن ایـن اصلاح سه مسئله درست میشود یکی تکمیل مدارس ابتدائی که درضمن آن مدرسه دارالمعلمین خواهد بوداز بـرای مـدارس ابتدائیه و از برای اصلاحات مخصوص علوم طبیعه و اینها هرسه درضمن این رفورم دار الفنون ملاحظه شده است ودر اصلاح اقدام اینها تردیدی نیست بلی چیزی که هست درجزء این لایحه راجع به استخدام معلمین خارجه است به نقد آنهائی که شاید لازم باشد که تازه خواسته شود که اگر یک ترتیبی باید داده شود زودتر بشود که قبل از انقضای تعطیلات بتوانیم آنها را بخواهیم و تکلیف آنها را معین بکنیم .
رئیس ـ فرستاده میشود به کمیسیون معارف و چون چندان کاری ندارد راپورتش را زودتر بدهند که جزءدستور بشود وکمیسیون قوانین مالیه هم فردا به طور فوق العاده باید منعـقد بشودبرای اینکه لایحه راجع به تفتیش مخارج استقراض در آنجه مـذاکره شود که زودتر به مجلس بیاید و جزءدستور شود و آقای ارباب اجازه خواسته اند راجع به نطقی که در باب ترتیب بودجه مجلس کردند سوءتفاهمی شده آن سوء تفاهم را رفع کنند .
ارباب کیخسرو ـ نسبت به آن پیشنهادی که شاهزاده سلیمان میرزا فرمودند بنده اینطور فهمیدم سوء تفاهمی شده است .
بعضی تصور کرده اند که بنده مخالف بوده ام ولی خیر بنده خیلی تشکر می کنم از شاهزاده سلیمان میرزا که نسبت به زحمت کشان اینجا یک همچو پیشنهادی کرده اند بـنده مـقصودم این بودکه درضمن آن بودجه که پیشنهاد شده است نظریات هیئت رئیسه و اداره مباشرت را عرض کنـم که در آنـجا این مسئله رعایت و منظورشده است وعرض کردم درموقع خودش منظور خواهد شد و بنده با آن پیشنهاد موافق هستم و اقدام هم شده است .
رئیس ـ راپورت کمیسیون عرایض ومرخصی قرائت میشود ( راپورت مذبور به عبارت ذیل قرائت شد)
لایحه اظهـار به وزارت امور خارجه مورخه ۱۹ جمادی الاولی ۱۳۲۹ به مضـمون ذیل در کمیسیون عرایض و مرخصی وملاحظه شد ـ نظربه حسن روابط یک حهتی که مابین دولت علیه ایران ودولت فخیمه انگلیس موجوداست در مـوقع تـاجگذاری اعلیـحضرت پـادشاه انگلسـتان از طرف دولت علیه جناب اشرف اعلاءالسلطنه به سمت سفیـر کبیـر فوق العاده تعیین و انتخاب گردیده است و نظر به سابقه اطلاعات جناب فهیم الملک به روابط خارجه حسب الامرالااقدس در هیئت سفارت به رتیه مستشاری معین شدند لهذا خواهشمند است اجازه سه ماهه برای مشارالیه صادر فرمایند که درظرف این هفته بایستی روانه شوندکمیسیون عرایض ومرخصی بااکثریت سه ماهه تصویب میکند مرخصی آقای فهیم الملک .
رئیس ـ رأی میگیریم باین راپورت کمیسیون عرایض مرخصی(بعضی اجازهءنطق خواستند)
رئیس ـ سابقاً اینطور بوده است که برای این گونه مـطالبی که اهمیتی ندارد مذاکره لازم نیست رأی میگیریم آقایانی که مرخصی آقای فهیم الملک را تصویب میکنندقیام نمایند( به اکثریت تصویب شد)آقای ادیب التجارسئوالی از وزارت داخله داشتید ـ بفرمائید .
ادیب التجار ـ از قـراری که امروز بعـضی از نمایندگان نقد کردند و خودشان هم با چشم این قضیـه را دیدندوخودم هم درشهر افواهاً شنیدم که این قضیه واقع شده است دیشب و آن این بوده است از دروازهء امامزاده حسن یک نفربختیاری درترک خودش یک دختری را فرارمیداده است ویک سوار بختیاری دیگر هم باتفنگ از عقب به عده پلیس و ژاندارم از عقب چون دختر استغاثه میکرده است و عده پلیس و ژاندارم تـعاقب کرده بـودند و مردم حیـران بـودند که ایـن چه اوضاعی است تا رسیده است ازجلوی خانه حجه الاسلام آقای آقاسید محمد طباطبائی و از آنجا به گلوبندک و سبزه میـدان تا بازارچه مروی و بعضی فرار میکرده اند چون تیراندازی هم از طرفین شده است واین قضیه درپایتخت از یک دو نفر آدم وحشی این طور وقوع پیدا بکـند البته وزارت میداند چقدر بآن اقداماتی که وزرات داخله و مجلس شورای ملی بجهت امنیت شهروحفظ ناموس مـردم را دارد مخـالف میل و سلـیقه نمایندگان مجلـس شـورای ملی خواهد بود و البته هیئت دولت هم اینطورچیزها خیلی اقدام دارند که ناموس مردم محـفوظ بـاشد که این قسم حرکات در هیچ نقطه از نقـاط ایران واقع نـشود خصوص در پایتخـت سئوال میکنم از وزارت داخـله کـه در ایـن بـاب چه اقداماتی فرمودید و مجازات آنها چـه جـور شده است اقدامات خودتان را بفرمائیدتاقلوب نمایندگان و عامه مردم ازاین حیث و دهشت این حرکت شنیع آسوده گردد
رئیس ـ قبل از آنکه آقای معاون وزارت داخله جواب بدهند عـرض می کنم و از حالا اخطار می کنم خوب است ملاحظه بفـرمائید بـعضی الفاظ نامنـاسب را در نـطق خودتـان استعمال میفرمائید
معاون داخله ـ راپورت جزئیات این مسئله را عرض نمیکنم همین قدر که این مسئله انتشار یافت ازطرف ریاست وزراءعظام شرح مفصلی نوشته شد به سردار اسعد جوابی که نوشته اند اینطوربوده که از قرارمذکور این دخترمنکوحه آنشخص بختیاری بوده است واین دونفر فعلا محبوس هستندکه محکمه نظامی جداًرسیدگی کننددرصورتیکه این حرکت رذیله ازآنها ناشی شده است البته به قانـون مـملکتی مـجازات خواهند شد ودولت از مجـازات آنها صرفنظر نخواهد کرد
ادیب التجار ـ بنده استدعا میکنم اقداماتی که دولت بعد از تحقیقات عمیقه چون بعضی از نمایندگان واغلب مردم اظهارمیکردندکه دختر استغاثه میکرده است اگرمنکوحه اوبوده است استغاثه و فریاد نمیکرد اینطور نبوده است در صورتیکه صحیح واینطور بوده است اقدامات خودتانرادرجلسه آتیه برای استحضارنمایندگان محترم بفرمائید .
معاون داخله ـ اینکه کاملاًعرض نکردم برای این بود که جزئیات این را نمی توانستم عرض کنم همین قدراطمینان میدهم که دولت در این خصوص کمال دقت را خواهد کرد و اگر اینها مرتکب این امـر قبـیح شده اند الـبته مجازات خواهند شد .
رئیس ـآقای حاج امام جمعه از وزارت اوقاف راجع بعشریه که ازاوقاف گرفته میشود سئوالی داشته اند حاضرند برای جواب یا خیر .
معاون وزارت علوم و اوقاف ـ بله بفرمائید .
حاج امام جمعه از قراری که از بعضی از ولایات ذکر می کنند رؤسای اوقاف دربعضی جاها یک عشر از حاصل اوقاف را به عنوان حق نظاره مطالبه میکنندالبته دراین مورد هیچ یک ازوزارتخانه ها ومأمورین آنها نمیتواننداز قرار داد مجلس شورای ملی تجاوز کنند .
رئیس ـ این استیضاح است نه سئوال .
حاج امام جمعه سئوال است بعد درست توضیح میکنم سئوال را بـله از قراری که خبر میرسد یک عشر به عنوان حق النظاره وزارت اوقاف ازحاصل اوقاف مطالبه میکنند میخواهم بفهـمم که وزارت اوقاف از این مسئله اطلاع دارندیا خیر و بر فرض اینکه اطلاع دارند در جلوگیـری ایـن اقدام خـلاف قانون اقدامی کرده اند یا خیر .
معاون وزارت اوقاف ـ بلی همین طوری که آقای حاج امام جمـعه فرمودنـد چنـدی قبل بعضـی تلگرافـات و مـکاتب رسید به اداره اوقاف در این ضمن راپورتی از افضل الملک امین اوقاف رسیدمعلوم شدازمأمورین اوقافی که دراطراف هستندفقط کسیکه اقدام خواسته است قانونیکه ازمجلس مقدس گذشته که تا یک اندازه خواسته است صورت وقفنامه ها را به بیند و مـوقوفاتی که در تـصدی بعضی اشخاصی که مستحق دخل و تصرف در آنها میکردند بلکه بطورصحیحی اداره بکنند و تا این اندازه هم اجازه داده شده بودولی معلوم است که هراقدامی که موافق ترتیب است در همه جامخالف مبیل بعضی است باین جهت بعضی ها به اوتعرضات کرده اندوشکایت به انجمن کرمان برده اندوآنجا رسیدگی کرده اند دارم که روزنـامه خود کرمان و انجمن ایالتی نوشته اندرسیدگی کردیم چنین چیزی یعنی به خصوص به عنوان عشریه و حق النظاره چیزی نگرفته اند مگر در خصوص بعضی اوقاف که مجهول التولیه گی آنها ثابت شود ممکن است یک چیزی به عنوان عشریه اوقاف گرفته شود ولی در بعضی اوقافی که متولی و ناظر شرعی معینی داشته است ابداً او چنین اظهاری نکرده است فقط چیزی که میشودتصورکردبرای این مسئله ازبعضی اقدامات است که واقعاً اوکرده است بعضی اوقافی که مـخروبـه بوده است خودش اقدام کرده و متولی ها را واداشته که تعمیر بکنند و اگر آنها نکردند خود او مجدداً آنهـارا واداشته است کـه از عـایدی آن اوقاف بدهندوتعمیربکنند چنانچه کرده است و بعضی موقوفاتی که ارزان و به یک وجه کـمی اجاره داده انـد خواستـه است که یک اجارهء بهتری داده شود و با اجارهء خوبتر بدهد و این واقعاً اسباب این شکایت واین های وهوهاشده است حالا باوجود این اگر بخواهند امین اوقاف بعد از این این یا هر یک از اجزاء ادارات بخواهند یک اقدامی بکنند البته یک جماعتی هم با آنها مخالفت میکنند فوراً آنها را مخذول و منکوب کردگمان نمیکنم هیچ کاری پیشرفت بکند ولی علی ای حـال از انجـمن ایـالتی و حـکومت مستقیماًنوشتیم وخواستیم که حقیقت مطلب را درست بگویند و در صورتیکه از یک موضوع معین تعـدی شده است یا یک چیزی از یک موضوع معین عشریه گرفته است آن را بگویند تا وزارت اوقـاف رسیـدگی کـرده وآنچه لازم مقام است معمول داردولی چون تلگرافاتی که دراینخصوص رسیدتمامش بطورکلی ومهمات بوده و درست معـلوم نشده است که از روی واقع بوده و یک تقین حاصل نشده است که آن مطالب درست بوده و از روی یـک غرض و یک مقصود دیگری نبوده است .
حاج امام جمعه ـ اینکه معاون وزارت اوقاف ذکر کرده اند که امین اوقاف میخواهد اوقاف آن جا را مرتـب بکند ایـن را خیلی تحسین و تمجید میگویم لکن البته در این مورد هیچ یک
از وزارتخانه ها و مأمورین آنها نمی توانند از قرارداد مجلس شورای ملی تجاوز بکنند .
رئیس ـ این استیضاح است نه سئوال .
حاج امام جمعه ـبطورسئوال تقریرمیکنم واگر بخواهند یکی از مـأمورین تـعدی بـکنند بـاید جلوگیری بـکنند اعلانی رسمی بامضای معاون وزارت اوقـاف نه آقـای خان رئیس بـامـضای مصطفی قلی و بامضـای حکومت کرمان چاپ کرده انددرکرمان منتشر کرده اندکه درآن اعلان قانونیکه از مـجلس گذشـته است آن را درج کرده اندوبعد ازچند ماده از طرف خود وزارت اوقاف علاوه میشود یکی از آن مواد این است که عشر مطلق موقوفـه را دیگر از اینکه متولی داردیا ندارداسم نمیبردبطور مطلق میگوید عشر عایدات اوقاف را باید به وزارت اوقاف بدهند چـون تا حال چـنین ترتیبی ازمجلس نگذشته است خواه نسبت به اوقافی که متولی خاصی داردیامتولی خاصی نداردمجلس قرار نگذاشته است که از آنهـا عشریـه وزارت اوقاف مطالبه بکنداین است که ازوزارت اوقاف میخواهد که اگر خـلاف قـانونی شده است جـداً مخالفت کنند و نگذارند همچو چیزی شود .
رئیس ـ آقای ادیب التجارسئوالی در خصوص آب قزوین دارند میتوانید جواب بگوئید .
معاون وزارت داخله دو فقره از سئوالات آقای ادیب التجاررا موکول به جلسه آتیه کرده بودم اگر اجازه میفرمائید عرض کنم .
رئیس ـیک سئوال هم درخصوص آب قزوین داشتند .
معاون وزارت داخله آن دو سئوال یکی در باب اسناد مأخوذه بود یکی در خصوص عوائد دوائرثلث درخصوص عوائد دوائر ثلث از بدو تأسیس این دوائرتا چندی قبل عوائد این دوائر محل تادیه حقوق نظمیه بوده وبعضی تبدیلات هم در آن داده شد بالاخره وزارت داخـله و وزرات مالیه صلاح دانستندکه چون دوائر ثلث یک شعبه از شعب مالیه است آنرا جزء وزارت مالیه بکنندحقوق نظمیه راوزارت مالیه از همان محل بپردازد و در خصوص اسلحه مأخوذه هم تحقیقات وتفتیشات وزارت داخله هنوزتکمیل نشده است بعدازاینکه تکمیل شدعرض میشود
ادیب التجار ـ اما در خصوص وجوه دوائر ثلث بعد از اینکه قرارداده است وزارت داخله در ضـمن وزارت مالـیه بشود و داخل مجری قانونی بشودخیلی تمجید میکنم و لکن سؤال بنده قریب پنـج ماه است شـده است از بابت گذشته ها است که دراین مدت وجوهی که در ولایات وتهران از بابـت دوائـر ثبـت داده اند وزارت داخـله گرفـته آن وجوه چه بوده و چه شده است وحسابش چقدراست وبکجا رسیده است این را مـعاون وزارت داخـله می توانند بفرمایند که اینها حسابش رسیدگی شده است و صحیح اسـت و وزارت داخله اطلاع کاملی ازمأخوذات آنها داردیاخیر واما درباب اسلحه این را هم بنده پنج شش مـاه است که سئوال کرده ام حالا بفرمائید بـعد جـواب خواهم داد خواهـش می کنم که بزودتریـن توجـهی که وزارت داخله دارد در همـین دو سـه جلـسه جواب را بیاورند و بفرمایند .
معاون وزارت داخله در خـصوص عوائد دوائر ثلث خودشان فرمـودند که در چند ماه قبل است این را تصدیق میکنم لکن بنده وقتی می توانم جواب را کاملا بدهم که تفتیش شده باشدازطرف وزارت داخله مفتش سیار باطراف بروندوصورت صحیحی بدست بیاورند بعد از آن بنده می توانم راپورت کامل بدهم و عجالتاً صورت ناقـص که از بعضی ولایات رسـیده است آن را بنده یک چیز صحیحی نمی دانم و عنقریـب نظریات وزارت داخـله و مـالیه در تصحیح صورت حساب معلوم خواهد شد در خصوص اسـلحه مأخوذه که عرض کردم بعد به عرض میرسانم .
رئیس ـ آقای ادیـب التجار سئوالی از وزارت فوائد عامه راجع به تکثیرات قزوین داشتند ؟
ادیب التجار ـ تقریباً‌این مسئله هم ده ماه است که مطرح شده است عریضه بمجلس نوشته اند ازاسلامبول که یکی ازمحترمان خیروطن خواه از اهالی قزوین است که پنجاه سال است رفته است باسلامبول یک وجه مقدمه حاضر کرده است که بـرای آسـودگی اهالـی قزوین وهموطنان خودش حاضر کرده است که بدهد و ازطرف مجلس شورای ملی بوزارت فوائدعامه فرستاده شد وآنجا قرار شدکه مهندس بفرستند واسهل طرق تکثیرآب رامعین کنند وبه مجلس اظهار شـود که چه اقداماتی کرده اند که به آن شخص نوشته شودازقراریکه فرمودنددر اقدام بوده اند خـواهش می کـنم که اقداماتشان را بفرمائید .
معاون وزارت علوم و فوائد عامه همین طوریکه فرمودند چند ماه قبل فرمودند که یک نفری است تضمین می دهد برای تکـثیر آب قزوین البته معلوم است این اظهاراظهار خوبی است و مصرفی هـم بهتر از این نمی شود ولی فقط چیزی که کسراست این مسئله این بودکه چه مبلغی میدهد چطور می دهد و این مقدمه البته لازم بود برای این که اقدامی که از طرف دولت بایدبشودمعلوم است بایدبطور کلی کامل و بهتر بشود و البته دراین قبیل مطالب نمیشود که دولت یک تصدیق سطحی بکنند این یک مسئله جـزئی نـیست برآورد مـخارج یـک رودخانه اینکه او را مثلاً منعطف بکنند یا یک نهری بکنند اینها یک مسائل عمده است اولا هرمهندس وهرکسی اینکاراز او ساخته نیست و ثانیاً مخارج ابتدائی اینکار یعنی رفتن و یک چنـین کـاری را کـردن خودش متضمن یک مقدمـاتی و یک ملاحظاتی اسـت که شاید در مملکت ما اشخاصیکه بتواننداز عهدهء این کار بخوبی برآیند هیـچ نیست ولی چون این کار خیلی اهمیت داشت ماباندازه که توانسته ایم در صدد اینکار بر آمده ایم و یک مهندس که تازه معلومـات مهندس او خوب است وکافی
Page 9 – 10 missing