مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۵۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری دوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری دوم |
مجلس شورای ملی ۵ اسفند ۱۲۸۸ نشست ۵۶
جلسه ۵۶
صورت مذاکرات یوم پنج شنبه سیزدهم صفرالخیر ۱۳۲۸
مجلس سه ساعت و ربع قبل از غروب در تحت ریاست آقای مستشار الدوله علنی گردید خلاصه مذاکرات را آقای معاضد الملک قرائت نمودند آنگاه تلگرافی از اسلامبول از طرف رئیس مجلس مبعوثان عثمانی به عنوان مجلس شورای ملی به مضمون ذیل قرائت نمودند. از اسلامبول به طهران به مقام عالی ریاست جلیله مجلس شورای ملی ایران که با کمال مودت در این موقع احراق مجلس اظاهر فرموده‌اند نهایت امتنان را حاصل نموده و تشکرات صمیمی خود را بیانمی نماید رئیس مجلس مبعوثان احمد رضا (در این موقع راپورت کمیسیون مبتکرات آقای منتصر السلطان در خصوص اداره کردن دخانیات قرائت شد مبنی بر اینکه طرح مزبور را کمیسیون قابل توجه می داند لکن فصول آن محتاج به اصلاح زیاد است.)
رئیس ـ باید مجلس رأی بدهد در باب این که این طرح قانونی قابل توجه هست یا خیر بعد از آنکه قابل توجه دانست رجوع می‌کنیم به کمیسیون قوانین مالیه حالا رأی می‌گیریم از مجلس هر کس طرح قانونی آقای منتصر السلطان را قابل توجه می داند قیام نماید.
(به اکثریت تصویب شد).
رئیس ـ بعضی مذاکرات در باب بودجه موقتی نظام راجع به محاکمات عسکریه که باقی بود که رجوع به کمیسیون شده حالا راپورت کمیسیون قرائت می‌شود.
(ذکاء الملک راپورت کمیسیون را قرائت نمودند در این باب پس از قدری مذاکره رئیس اظهار داشت که پیشنهاد وزارت جنگ نهصد و بیست تومان تصویب کمیسیون هشتصد و هفتاد تومان است بدواً در تصویب کمیسیون رأی می‌گیریم هر کس تصویب می‌کند ورقه سفید خواهند انداخت ـ پس از استخراج آراء معلوم شد که حضرات ذیل تصویب نمودند.)
آقای مستشار الدوله ـ آقای شیخ علی ـ آقا میرزا احمد ـ ذکاءالملک ـ حاجی سید نصرالله ـ معین الرعایا ـ وحید الملک ـ لسان الحکماء ـ عز الملک ـ آقا سید ابراهیم ـ منتصر السلطان ـ فاتح الملک ـ متین السلطنه ـ ابوالقاسم میرزا ـ صدر العلماء ـ ممتاز الدوله ـ شیبانی ـ وکیل الرعایا ـ آقا شیخ محمد ـ اقای نوبری ـ فهیم الملک ـ حکیم الملک ـ آقای کاشف ـ اقا سید جلیل ـ اقای هشترودی ـ میرزا ابراهیم خان ـ آدینه محمد خان ـ حاجی محمد کریم خان ـ معتمد التجار ـ قوام الاسلام ـ ارباب کیخسرو ـ حاجی شیخ علی ـ اقا شیخ رضا ـ نجات ـ حاجی میرزا رضاخان ـ اسدالله میرزا ـ اسدالله خان ـ حسنعلی خان ـ افتخار الواعظین ـ اقایانی که رد کردند به قرار ذیل اند: اقا سید حسین کرازی ـ مصدق الملک ـ حاجی اقا مجتهد شیرازی ـ آقا سید محمد رضا ـ وکیل التجار ـ آقا سید حسین اردبیلی ـ دکتر علی خان ـ میرزا محمد صادق ـ آقا شیخ ابراهیم زنجانی ـ تقی زاده ـ ادیب التجار ـ صدیق حضرت ـ سلیمان میرزا.
معاضد الملک اظهار داشته:
- - عده حضار ۶۰
- - ورقه سفید چهل و دو
- - آبی سیزده
- - امتناع پنج.
رئیس ـ حالا در کلیه بودجه وزارت جنگ رأی می‌گیریم.
اسدالله خان ـ هنوز کامل نیست باید فصل دومش هم بیاید به مجلس خوانده شود آن وقت رأی کلی بگیرید.
(ذکاءالملک ـ راپورت کمیسیون بودجه را راجع به تمام بودجه نظام قرائت نمودند مجموع تصویب شده عبارت بود از ۵۳۱۹۹ قران.
مؤتمن الملک ـ بنده عرض می‌کنم فصل به فصل نمی‌شود رأی گرفت برای اینکهما مواد را حدود معین کردیم دراین وقت راپورت کمیسیون بودجه در باب بودجه وزارت داخله را ذکاء الملک شروع به قرائت کردند آنگاه شروع به مذاکره در کلیات بودجه موقتی وزارت داخله گردید.
رئیس پس از قدری مذاکره اظهار داشتند در کلیات این بودجه مذاکره به قدر کافی شد حالا داخل می‌شویم به موادش ماده اول که راجع به دائره وزارت بود قرائت شد پیشنهاد وزارت داخله ۷۸۰ تومان اصلاح کمیسیون ۴۴۰ تومان در این موقع از طرف رئیسی اجازه تنفس ده دقیقه داده شد پس از ده دقیقه مجدداً مجلس منعقد در تحت ریاست آقای ممتاز الدوله نایب رئیس دوم مذاکرات لازمه در باب مطلب مطرح شده گردید.
نایب الرئیس ـ حالا به اصلاح کمیسیون رأی می‌گیریم هر کس تصویب می‌کند ورقه سفید بیندازد پس از استخراج آراء معلوم شد اشخاص مفصله الاسامی قبل قبول کردند یک نفر آقای شیبانی رد کرد و پنج نفر امتناع دادند.
قبول کنندگان:
ممتاز الدوله ـ میرزا ابراهیم خان ـ دکتر امیر خان ـ وکیل الرعایا ـ آقا شیخ رضا ـ حاجی شیخ علی ـ عز الملک ـ ادیب التجار ـ آقای قوام الاسلام ـ نجات ـ آقا شیخ ابراهیم زنجانی ـ ذکاء الملک ـ مرتضی قلی خان ـ مصدق الممالک ـ آقای حاجی سیدنصرالله ـ اسدالله میرزا ـ وکیل التجار ـ آقا سید جلیل ـ معزز الملک ـ لسان الحکماء آقا سید حسین کزازی ـ مؤتمن الملک ـ افتخارالواعظین ـ حاجی آقا مجتهد ـ حاجی میرزا رضاخان ـ فاتح الملک ـ محمد هاشم میرزا ـ نواب ـ آقای نوبری ـ منتصر السلطان ـ اسدالله خان ـ متین السلطنه ـ میرزا داودخان ـ معتمد التجار ـ ارباب کیخسرو ـ صدر العلماء ـ حکیم الملک ـ حاجی محمد کریم خان ـ آدینه محمد خان ـ تقی زاده ـ فهیم الملک ـ صدیق حضرت ـ معین الرعایا ـ
- عده حضار ۵۹
- سفید ۴۳
- امتناع ۱۵
- رد ۱.
نایب رئیس ـ این فقره تصویب شد باقی این بودجه می‌ماند برای جلسه آتیه حالا شروع می‌کنیم به انتخاب شش نفر برای کمیسیونی که آقای نواب پیشنهاد کردند برای رسیدگی به قروض دولتی.
مؤتمن الملک ـ برای استیضاح نان معاون وزارت داخله را خواسته بودند کجا تشریف بردند.
رئیس ـ حالشان به هم خورد رفتند ماند برای سه شنبه.
اسدالله میرزا ـ گمان می‌کنم روز شنبه باید بیایند برای اینکه مسئله نان خیلی اهمیت پیدا کرده ملاحظه حال عموم را هم باید کرد بدانیم اقدامی کردند یا خیر؟
وحیدالملک ـ خوب است ماده ۵۶ نظامنامه داخلی را قرائت کنند
(معزز الملک ماده ۴۶ نظامنامه داخلی را قرائت کردند مشعر بر اینکه قبل و بعد هر جلسه وزراء و معاونینشان حاضر باشند برای سئوالات و قبل از وقت باید ایشان را از سئوال مطلع ساخت.
وحیدالملک ـ خوب است در هر جلسه در بدو آن جلسه وزراء یا نمایندگان ایشان تشریف داشته باشند برای جواب سئوالات.
رئیس ـ اینکه نمی‌شود همه روزه از کارشان باز باشند برای حضور در اینجا و یکی دیگر در اینجا می‌گوید که باید قبل از وقت به آنها خبر داد هر وقت لازم باشد البته اطلاع می‌دهیم تا حاضر شوند. (در این وقت پیشنهاد آقای نواب در باب تقاضای تشکیل کمیسیون برای رسیدگی به قروض دولتی قرائت شد.)
رئیس ـ در این باب لازم نیست که داخل مذاکره شویم برای اینکه در جلسه قبل مذاکره شد که از شعب انتخاب شود گفتند خیر باید از مجلس انتخاب شود.
مرتضی قلیخان ـ بنده راجع به نظامنامه داخلی عرض دارم اولاً اینکه باید دانست اشخاصی هستند که قابل انتخاب باشند و در دو کمیسیون عضویت نداشته باشند یا خیر به علاوه بنده گمان می‌کنم خوب است اینکار راجع بشود به کمیسیون خارجه به واسطه اینکه هم کمیسیون خارجه کار کمتر دارد و هم اعضاء آنجا خیلی صلاحیت دارند برای اینکار بنده پیشنهاد می‌کنم که رجوع شود به کمیسیون خارجه.
اسدالله میرزا ـ جواب اسن است که این مسئله راباید در نظر داشت هباشند که کمیسیون موقتی فوق العاده مستثنی است از کمیسیونهای دائمی زیرا این کمیسیونها غالباً برای یک روز دو روز اتفاق م یافتد و غیر از کمیسیونهای دائمی است و اما آن اظهار آخری که فرمودند رجوع شود به کمیسیون خارجه البته بسته است برای مجلس ولی می‌خواهم عرض کنم کهکمیسیون خارجه خیل کار دارد ولی از مجلس می پزیرد چه عیب دارد.
رئیس ـ در این باب سابق مذاکره شده است و گفته شده است که باید یک کمیسیون تشکیل شود ولی اینکه می‌فرمایند این کمیسیون به طور فوق العاده است باید رعایت نظامنامه را نمود که کی‌ها قابل انتخاب هستند بنده عرض می‌کنم که این نکته را درباره سایر کمیسیونها که انتخاب کرده‌اند نکرده‌اند و اگر بنا شود که رعایت کنید الساعه شما یک کمیسیون فوق العاده دارید که اگر ملاحظه این را بکنید که این ماده از نظامنامه داخلی را شامل آن عده بدانید آنها هیچ کدام از دوازده نفرشان قابل انتخاب نیستند.
صدیق حضرت ـ اگر این کمیسیون یک روزه و دو روزه بود همین طور بود که می فرمائید لیکن این کمیسیون خیلی طول خواهد کشید اقلاً یک ماه طول می‌کشد و برای اینکار ما نمی‌توانیم اشخصای که در دو کمیسیون عضویت دارند انتخاب کنیم از این جهت بنده هم تصویب می‌کنم پیشنهاد آقای میرزا مرتضی قلیخان را که رجوع شود به کمیسیون خارجه.
حسنقلی خان نواب ـ اجازه از مجلس می‌خواهم که عقیده خود را عرض کنم و آن این است که اگر مجلس کمیسیون مخصوص دیگری تشکیل کند خیل اهمیت دارد و عقیده‌ام این است ه رجوع به کمیسیون خارجه نشود و در مجلس انتخاب شود. (عز الملک ماده پانزدهم نظامنامه داخلی را قرائت نمودند)
رئیس ـ بعضی از آقایان عقیده شان به این است که رجوع شود به کمیسیون خارجه بعضی دیگر را عقیده بر این است که کمیسیونی خود مجلس انتخاب کند حالا رأی می‌گیریم هر کس تصویب می کندکه کمیسیون فوق العاده تشکیل شود قیام نماید (به اکثریت تصویب شد)
ورقه رأی توزیع پس از جمع اوراق سه نفر آقایان ذیل برای استخراج آراء به قرعه معین شدند آقای صدیق حضرت ـ آقای عزالملک ـ آقای شیخ محمد قرار شد که در خارج آراء را استخراج کنند.
حسنعلی خان ـ پریروز بنده یک طرحی پیشنهاد کردم و تقاضای قرائتش را کردم ولی خوانده نشد.
نایب رئیس ـ رجوع شده است به کمیسیون مبتکرات هر طرج قانونی که پیشنهاد شد رئیس می‌تواند رجوع کند به کمیسیون مبتکرات.
نائب رئیس ـ مطرح مذاکرات روز شنبه لایحه وزارت داخله در باب مالیات نواقل و لایحه وزارت فوائد عامه از بابت مالیات نمک و بودجهمجلس شورای ملی و بقیه شور بودجه وزارت داخله ـ راپورت کمیسیون بودجه در باب خرج راه ژنرال قونسول اسلامبول مطرح قانونی جناب فهیم الملک در باب قانون تقاعد ایضاً راپورت کمیسیون بودجه در باب دادن سالی یک صد و بیست تومان به حاجی محمد تقی خان راپورت کمیسیون خارجه رد باب اصلاحات وزارت امور خارجه.
تقی زاده ـ بنده اجازه خواستم برای مالیات نواقل و نمک لکن اینها که یادداشت شد یک روز دو روز هم تمام نمی‌شود اقلاً سه چهار جلسه وقت می‌خواهد این است که خواهش می‌کنم مالیات نواقل و نمک مقدم شود.
نائب رئیس ـ بلی روز شنبه به ترتیب شروع بشود می‌شود اینجا هم که ملاحظه فرمودید مالیات نواقل و نمک را مقدم داشتیم.
اسدالله میرزا ـ یک لایحه از طرف وزارت فوائد عامه پیشنهاد شده بود راجع به باغات دولتی و کمیسیون هم تقاضای فوریت آن را کرده و این خیلی لازم است که بگذرد زیرا همین تازگی چهارصد خروار هیزم برده‌اند و معلوم نیست برای چه برده‌اند و چون کمیسیون ملاحظه این را کرده که در این لایحه خیلی فوائد برای دولت هست لهذا فوریتش را کمیسیون هم خوب بود بر این لایحه هست و هر سالی پنجاه هزار تومان برای دولت نفع دارد و ممکن است به ده دقیقه از مجلس بگذرد و بعد اعلان کنند به طریق مزایده و مناقصه تا ده پانزده روز و اگر نگذرد پنجاه هزار تومان ضرر است بعضی از آقایان که اطلاع ندارند ممکن است بفرمایند که لازم نیست به مجلس بیاید همین طور باید این را اجرا کرد این امکان ندارد این بیست و پنج باغ سی باغ تا چهل باغ را باید فروخت و اگر کسی بخواهد بفروشد عرض می‌کنم عجله در فروش این باید کرد.
وحیدالملک ـ استیضاح از وزارت داخله در باب نان و گوشت خیلی اهمیت دارد و لازم است که روز شنبه این استیضاحات و سئوالات بشود.
نایب رئیس ـ عرض کردم خبر کردیم برای روز شنبه خود ججناب وزیر یا معاونشان بشریف بیاورند و این استیضاحات خواهد شد.
ادیب التجار ـ البته استدعا می‌کنم استیضاحی را که آقای ذکاالملک در مسئله نان و گوشت تهران خواسته‌اند روز شنبه موضوع مذاکرات قرار بدهید و همچنین در باب کسر حقوق چون اسباب تزلزل مردم شده است و بعضیها را حقوقشان را کم می‌کنند بعضیها را نداده‌اند و نسبت اینها را به مجلس داده‌اند استدعا می‌کنم این را هم روز شنبه به وزارت مالیه اطلاع بدهند حاضر شود.
رئیس ـ همانطور که گفتند البته از بابت نان و گوشت روز شنبه استیضاح خواسته می‌شود.
(مجلس چهل و پنج دقیقه از شب گذشته ختم گردید.)