مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۳۵۳ نشست ۱۶۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۵ اردیبهشت ۱۳۵۳ نشست ۱۶۳
جلسه ۱۶۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی روز پنجشنبه ۵ اردیبهشت ماه ۱۳۵۳
فهرست مطالب:
| مجلس ساعت نه صبح به ریاست آقای دکتر حسن خطیبی (نائب رئیس) تشکیل گردید. |
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.
نایب رئیس - اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غائبین با اجازه
- آقایان احتشامی -محمد علی آموزگار - احمد - ادیب سمیعی - مهندس اردلان - دکتر الموتی - امام مردوخ - دکتر امین - دکتر انوشیروانی - اهری - ایلخانی پور - بدرخانی - دکتر سعید بهادری - دکتر یحیی بهبهانی- دکتر حبیب بهبهانی- دکتر بیگلری - پزشکی - دکتر پناهی - دکتر پیر- پیرزاده - جوانشیر- دکتر حاتم- حق شناس- حیدری- خانقاهی - خورشید- دکترخسروی کردستانی- تیمسار خطیب شهیدی- دکتر دادفر- داروئی -دیهیم- دکتر رشتی - دکتر زعفرانلو - دکتر زهرائی- دکتر سعید- مهندس سهم الدینی - شاهنده- دکتر شمس- شهرستانی- شیخ بهائی- شیخ رضائی- دکتر فضل الله صدر- صدقیانی زاده - دکتر ضیائی- طباطبائی دیبا- طلوعی- ظفر- دکتر عدل - مهندس عدل - عزیز مرادی- فتوحی - مهندس فرخی- فروتن- فضائلی - فیصلی - خانلر قراچورلو- کمالاتی - کمالوند - کورانلو - کیوان - دکتر لقمان ادهم - مافی- مجد- سید کاظم مسعودی - مصطفوی نائینی - مظهری - ملک افضلی - دکتر منتظری - موقر - مهاجرانی- ناصرزاده - نیک پور- دکتر یزدان پناه - جعفری- جهانشاهی- نیک روش - دکتر نائینی - جهانی - خانم ابتهاج سمیعی- خانم دولتشاهی - خانم جهانبانی.
غائبین مریض
- آقایان تیمسار حکیمی - کریم بخش سعیدی - دکتر سنگ - عبدالحسین طباطبائی - مرندی- دکتر مشایخی - مهرزاد - دکتر ناوی - شیخ الاسلامی.
- بیانات قبل از دستور - آقایان: عباس میزرائی - دکتر عسکری - حبیب اله احمدی- دشتی
۲- بیانات قبل از دستور - آقایان: عباس میزرائی - دکتر عسکری - حبیب اله احمدی- دشتی.
نایب رئیس - بیانات قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای عباس میرزائی تشریف بیاورید.
عباس میرزائی - جناب آقای رئیس - همکاران محترم، خانمها، آقایان، برای اینجانب مایه افتخار و غرور است که در اوقاتی در این اجلاس باشکوه صحبت می‌کنیم که شاهنشاه آریامهر در یک مصاحبه تاریخی محور بحث خویش را بر مبنای تأمین رفاه دو بازوی انقلاب ایران یعنی کشاورزان و کارگران قرار داده‌اند و تأکید فرموده‌اند که این دو نیروی حیاتی انسانی جامعه ایرانی در کلیه مسایل و موارد ملی حامی و تأیید کننده می‌باشند (احسنت).
تردید نیست که لطف و عنایات شاهنشاه آریا مهر رهبر و پرچمدار انقلاب شاه و ملت کلیه طبقات و گروههای جامعه ایرانی را در شمول خود قرار می‌دهد ولی در یک تحلیل عینی در بیانات رهبر کبیر انقلاب به خوبی می‌توان این پدیده مهم را تصویر کرد که در مراحل انتقالی که جامعه ایرانی قدم بر می‌دارد تمام نقطه توجه شاهنشاه ایران معطوف به تحقق آرمانهای معظم له دایر بر رسیدن به دروازه‌های طلائی تمدن بزرگ است ه به گفته شاهنشاه آریا مهر درآمد سرانه هر ایرانی به ۲۷۰۰ دلار خواهد رسید و این نقطه تقارنی با فکر بلند رهبر ایران است که در ۱۰ سال آینده ایران به سطح کشورهای بزرگ صنعتی اروپای غربی در وضع امروز خواهد رسید (صحیح است).
در این شرایط تمام نمایندگان ملت ایران بخوبی می‌دانند که جامعه انسانی ایران به یک نسبت معکوس تبدیل می‌شود، یعنی اکثریت نفوس ملت ایران که در سطح روستاهای ایران هستند شهرنشین می‌شوند و اقلیتی از روستانشینان ایران که از قدرت تکنولوژی پیشرفته کشاورزی برخوردارند با توجه به تکنیکهای پیشرفته، خواهند توانست مایحتاج ۸۰ درصد جامعه شهرنشین را که در یک جامعه متحول پیشرفته صنعتی زیست می‌نمایند تأمین کنند .(احسنت)
من به نام یک کارگر برخوردار از مواهب انقلاب ایران اعلام می‌نمایم که در این حد تنها مواهب مادی جامعه پیشرفته و نوین ایران تشریح گردید ولی بر هیچکس پوشیده نیست که توجه شاهنشاه آریا مهر تنها نقطه اوج ترقی مادی نیست بلکه در آن جامعه رهبر عزیز ایران تابلوئی از زندگی اجتماعی را تصویر می‌کنند که کارگر ایرانی همراه با کشاورز ایرانی که در یک جامعه ثروتمند زندگی می‌نمایند از کلیه مزایای یک انسان پیشرفته برخوردار باشند (صحیح است).
یعنی از قانون بیمه‌های اجتماعی کامل از مرحله تولد تا مرحله مرگ از مسکن، از بهداشت، از آموزش رایگان در سطح وسیعتر از وضع کنونی و بالاخره از سطح زندگی بالاتر از شرایط موجود در یکمین دهه انقلاب ایران برخوردار باشند و از همین جاست که شاهنشاه آریا مهر نقطه اتکاء انقلاب ایران را بر دو بازوی قدرتمند و صدیق نیروی انسانی جامعه یعنی کارگر و کشاورز آزاد شده ایرانی قرار می‌دهند و به همین دلیل است که من به نام یک کارگر آزاده مراتب سپاس و تجلیل و تقدیس جامعه کارگر ایرانی را به خاکپای همایونی عرضه می‌دارم وبا صداقت اعلام می‌دارم که جامعه کارگری ایرانی به پشتوانه صمیمیت انقلابی خویش جان بر کف در راه فرامین و نظریات شاهنشاه آریا مهر آماده جانبازی هستند (صحیح است - احسنت).
ولی ذکر این آینده شکوفان دلیلی است که پیشرفتهائی در یکمین دهه انقلاب ایران که به رهبری شاهنشاه آریامهر و خدمتگزاری صمیمانه دولت حزبی ایران نوین در ابعاد گسترده‌ای به توفیقات زیادی نائل شده است و گروههای جامعه را به سطحی والا از یک زندگی مرفه اجتماعی سوق داده است بطوریکه در دهه اول انقلاب درآمد سرانه ایرانی از ۲۰۰ دلار به ۵۰۰ دلار یعنی درست ۱۵۰ درصد افزایش حاصل کرده است و این خود بیلانی از خدمتگزاری دولتی است که به اعتبار عشق و علایقی که به خدمتگزاری شاهنشاه آریا مهر احساس می کرده، به چنین رقمی از درآمد سرانه که رشد اقتصادی بالاتر از ۱۲ درصد را در بر می‌گیرد تحقق یافته است.
تردید نیست که انقلاب ایران انتظارات ملت ایران را با توجه به افزایش درآمد در ابعاد وسیعی وسعت بخشیده است و این خود نیز یکی ازترقیات معنوی ملت ایران است که می‌خواهد هر چه زودتر به دروازه طلائی تمدن بزرگ دست یابد (انشاء الله).
در اینجاست که باید به آن کسانیکه ملت ایران را به آمدن دولت خدمتگزار دیگری نوید می‌دهند اشاره کنم و تأکید نمایم که در عصر انقلاب ایران دولتی وجود نخواهد داشت که از خط خدمتگزاری خارج باشد و خدای ناکرده قصد خدمت نداشته باشد و باز یادآور می‌شوم که چه ضابطه‌ای برای خدمتگزاری بالاتر از این که یک دولت حزبی مدت ۱۰ سال مورد تأیید شاهنشاه آریامهر باشد؟ و آیا با توجه به این پشتوانه خدمتی شایسته نیست که در عصر انقلاب به این نکته توجه داشته باشیم که عصر عوام فریبی در بین جامعه ایرانی سپری شده است؟ و ملاک و معیار وجود و بقای دولتها تنها خدمتگزاری در راه شاهنشاه آریا مهر و تحقق آرمانهای انقلابی معظم له است (صحیح است).
پس بهتر است در این مسیر متحول و پیشرفت کشور به افکار خود شکل بهتری بدهیم و سعی کنیم که وحدت و یکپارچگی را برای رسیدن به نقطه مطلوب خواستهای ملی از دست ندهیم.
همین دو روز قبل بود که دبیر کل حزب پاسدار انقلاب ایران در شهر پیشاهنگ انقلاب با افتخار اعلام داشت که تنها افتخار حزب ایران نوین تأییدی است که ملت ایران در کلیه سطوح از حزب و دولت حزبی ایران نوین کرده است و کارنامه مثبتی که از خدمات دولت حزبی ایران نوین در اذهان ملی وجود دارد، و تأییدی که شاهنشاه آریا مهر در کلیه مراحل فرموده‌اند. در آینده نیز این تأیید وجود خواهد داشت (احسنت).
در خاتمه چند کلمه‌ای بعرض نمایندگان محترم می‌رسانم که در این مجلس گفته نشده بود و شاید در روزنامه‌ها منعکس شده بود سمینار توان بخشی در حدود سی سال است که در دانمارک تشکیل می‌شد و در هیچ جای دنیا تشکیل نشده بود و برای اولین بار این سمینار توان بخشی حرفه‌ای با اشتراک سازمان بین المللی کار و دولت دانمارک به مدت سه هفته در ایران تشکیل شد که بوسیله وزیر محترم کار و امور اجتماعی افتتاح شد و این افتخاری است که دولت خدمتگزار هویدا دارد که نه تنها برای افراد سالم که نیروی خلاقی دارند فکر کرده است بلکه بوسیله انجمن توان بخشی وابسته به وزارت کار در کار توان بخشی چنان فعالیت از خود نشان داد که برای معلولین این جامعه که قادر نیستند بعلت حادثه یا تولید ناقص آن سرعتی را که افراد سالم در جامعه دارند اینها نیز داشته باشند و کار خود را پیش ببرند سازمانی تشکیل داد و توانست به دنیا نشان بدهد که در ایران برای افراد معلول هم سازمانی هست که توانهای از دست رفته را باز خواهند آورد و اینها خواهند توانست در سطح بهتری در کارگاهها مشغول به کار بشوند و وزارت کار و امور اجتماعی این نمایندگانی را که به ایران آمده بودند به تمام این سازمانها برد و از نزدیک این تشکیلات را مشاهده کردند.
این سمینار در بیمارستان شفا یحیائیان تشکیل شده بود و سمیناری بود علمی، از نظر اینکه تمام آن دانشمندانی که آمده بودند از نزدیک ببینند که دولت ایران برای کارگران و افراد معلول جامعه چه اقداماتی کرده است و چه کارهائی را انجام داده.
بنده این افتخار را داشتم و از آنها دعوت کردم که به مجلس تشریف بیاورند و ناهار را با آنها صرف نمودم و آنها از نزدیک دیدند مجلس انقلاب چه خدماتی برای کارگران انجام داده است، و چه اقداماتی تحت رهبری شاهنشاه آریامهر رهبر انقلاب و شما نمایندگان انجام گرفته است و بطوری آنها تحت تأثیر قرار گرفتند که رئیس سمینار در، محل غذاخوری مجلس بی اختیار از جا بلند شد و گفت این اولین مجلسی است در تمام مدتی که این تشکیلات برقرار شده اینطور از این عده به گرمی استقبال کرده است و با این قدرت توانسته به معلولین جامعه کمک و یاری کند و اضافه کرد سلام ما را به نمایندگان ملت ایران برسانید و ما در مقابل شاهنشاه آریامهر سر تعظیم فرود می‌آوریم که اینهمه توجه به رفاه ملت خود دارند (آفرین).
از توجهی که به عرایض بنده فرمودید کمال تشکر رادارم (احسنت، احسنت).
نایب رئیس - آقای دکتر عسکری بفرمائید.
دکتر عسکری - جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند بنده بنام خدا و بنام شاهنشاه آریامهر اجازه می‌خواهم در سر آغاز عرایضم خاطر نمایندگان محترم مجلس شورای ملی را به یکی از وجوه عالیه طرح جهانی پهلوی معطوف و نتایج حاصله از آن را در دگرگونی و تحول بسیار مطلوب روابط اقتصادی کشورهای پیشرفته صنعتی و کشورهای در حال پیشرفت بررسی نمایم و سپس مختصری از پدیده‌های ارزنده انقلاب شاه و ملت را معروض دارم.
همانطوریکه استحضار دارند انعکاس جهانی طرح پهلوی که برای نخستین باز در تاریخ سازمان ملل متحد نمایندگان ۱۳۵ کشور جهان را تحت تأثیر اصول پیشنهادی رهبر عظیم الشأن ایران قرار داده و از آن به عنوان یک ارمغان ارزنده برای رفاه و سعادت اکثریت مردم دنیا حمایت و پشتیبانی نموده‌اند، و باید به خود ببالیم که صفحه زرین دیگری بر تاریخ افتخارات بین المللی دوران سلطنت پهلوی افزوده است (صحیح است).
ارزش‌های اقتصادی و اجتماعی پهلوی آنچنان عظیم و آثار آن پر دامنه و وسیع است که اگر همه نمایندگان محترم و دیگر صاحب نظران این طرح بزرگ نجات بخش را از جهات و جوانب گوناگون امکان نظر قرار دهند باز هم جای بحث و تجلیل فراوان از آن باقی خواهد بود. لذا اینجانب صرفاً به شمه‌ای از اثرات این طرح انقلابی در بهبودتر از پرداخت‌های خارجی کشورهای در حال پیشرفت می‌پردازم.
طی سالیان متمادی مواد اولیه و خام کشورهای صادر کننده که بیشتر آنها حق تعیین قیمت مواد اولیه پر ارزش خود را نیز نداشتند برای توسعه صنعتی کشورهای پیشرفته به قیمت بسیار نازل صادر می‌شد حتی ظرف چند سال گذشته با وجود افزایش قیمت کالاهای صنعتی قیمت مواد اولیه و خام این ممالک تقلیل یافته و به همین سبب تراز پرداخت‌های خارجی و تراز بازرگانی این کشورها همواره منفی بوده است. با اجرای طرح پهلوی این روابط ظالمانه اقتصادی فرو ریخته و تعدیلی آشکار در بهبود تراز پرداخت‌های خارجی اکثر کشورهای کم رشد جهان پدید آمده است و با اطمینان کامل باید گفت که تراز بازرگانی کشورهای در حال توسعه نیز بهبود کافی خواهد یافت.(صحیح است).
بدیهی است که این امر بستگی به همت و پشتکار مردم و سرمایه گذاری‌های صنعتی در کشورهای در حال پیشرفت خواهد داشت. بنابراین طریق صحیح و مطلوبی که در طرح بنیادی پهلوی پیشنهاد گردیده نمودار احساس بشر دوستی، واقع بینی و صداقت شاهنشاهی است که همواره برای رفاه و سعادت سایر ملل جهان هم نیز تلاش می‌فرمایند. مسلماً با تأسیس یک صندوق مالی بی طرف از طریق اجرای برنامه‌های بلند مدت مطالعه شده و اصولی می‌توان به هدفهای عالی طرح پهلوی دست یافت لذا بعنوان نماینده‌ای از پارلمان ایران معتقد هستم که این صندوق خواهد توانست ملل کمک گیرنده را در طرحهای رفاهی و عمرانی نیز یاری نموده و در انتظام امور اقتصادی و اجتماعی جهان نقش بسیار درخشانی بعهده گیرد و همچنین بنام نماینده مردم گرگان در مجلس شورای ملی ایران با یک دنیا غرور و افتخار این ارمغان بشردوستانه و جهانی شاهنشاه آریا مهر را به همه ملت ایران و ملل گیتی تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم (احسنت).
در دومین قسمت عرایضم به اثرات تشکیل شوراهای استانی حزب ایران نوین اشاره می‌کنم.
یکی از ابتکارات حزب پاسدار انقلاب شاه و ملت که از چندی پیش به مرحله اجرا درآمده تشکیل شوراهای استانی است که تقریباً کلیه اعضاء حزب و مقامات محلی را در یک استان گرد هم آورده و نیازهای عمران منطقه‌ای را بررسی می‌نماید بطوریکه در کوتاهترین مدتی پس از صدور قطعنامه اثرات ارزنده مشورتها و تبادل نظرهای متخصصین سازمانهای دموکراتیک هر استان آشکار می‌گردد (صحیح است).
تشکیل شورای استان آذربایجان شرقی در هفته جاری با حضور شخصیتهای محترم حزبی در ادامه برنامه‌های سال قبل مبین این واقعیت است که در حزب ایران نوین هرگز تلاش‌ها موسمی و هدفها محدود نبوده و نخواهد بود.
بلکه برنامه‌های حزبی در راه اعتلاء هر چه بیشتر ایران و ایرانی و رفاه و آسایش قاطبه مردم و نیز در جهت پیشبرد هدفهای انقلاب شاه و ملت به مرحله اجراء در آمده است. از اینرو موقع را مغتنم شمرده توفیق هر چه بیشتر شورای استان آذربایجان شرقی را که در شهرستان پیشاهنگ مراغه تشکیل شده و مسلماً مانند شوراهای گذشته نتایج ثمربخشی در زمینه‌های اقتصادی و اجتماعی بر جای خواهد گذاشت خواستار شوم و از خدای بزرگ بخواهم همبستگی اکثریت قریب به اتفاق ملت ایران با حزب پاسدار انقلاب شاه و ملت را مستدام بدارد تا در اجرای منویات بلند پایه شاهنشاه آریا مهر به توفیقات روز افزون مفتخر و مباهی گردند (احسنت).
سومین قسمت سخن اینجانب، اقدام سودمند و مفیدی است که در اجرای فرامین ملوکانه، دولت خدمتگزار حزبی شاه و ملت هم مسلک جناب هویدا نخست وزیر در جهت تأمین بهداشت و درمان خانواده‌های روستائی با قراردادی که وزارت تعاون و امور روستاها با دانشکده پزشکی جوانان دانشجو پس از اتمام دوره پزشکی در خدمت خانواده‌های روستائی ما خواهند بود اجرای این برنامه ارزنده امکانات وسیعتری برای سالم سازی بهداشت و محیط روستائی ایران را فراهم خواهد نمود به یقین جناب دکتر ولیان وزیر محترم تعاون و امور روستا با سایر دانشکده‌های مملکت چنین برنامه‌ای در پیش خواهند داشت که بنحو بارز و ارزنده جوابگوی نیاز روستاها کشور شوند.
در خاتمه با تشکر از توجهی که نمایندگان محترم مجلس شورای ملی به مطالب اینجانب فرموده‌اند با بیان مختصری از نیازمندیهای شهرستان گرگان به عرایض خود پایان می‌دهم و امیدوارم ملت ایران تحت رهبریهای شاهنشاه بزرگ همچنان به افتخارات و توفیقات عظیمتری دست یابد.
اینک نیازمندیها ومستدعیات مردم شهرستان گرگان را با تشکر فراوان از توجه همیشگی دولت بعرض می‌رساند.
- ۱- تأسیس دانشگاه به ویژه دانشکده کشاورزی با امکانات فراوانی که از هر جهت موجود است.
- ۲- تأمین اعتبار به منظور روکش اسفالت خیابانهای اصلی شهر گرگان که بیست سال از عمران آن می‌گذرد.
- ۳- اگو سازی - کشتارگاه - غسالخانه - گورستان - با امکانات موجود شهر.
- ۴- توجه به امر کشت و صنعت و دامپروری (مجتمع شیر و گوشت در گرگان.
- ۵- بذل مساعدت عاجل در پرداخت وام به شرکت تعاونی مسکن فرهنگیان گرگان.
- ۶- عنایت خاص به آب و برق و راه روستاهای گرگان.
- ۷- با تشکر فراوان از جناب دکتر خطیبی که در خدمتگزاری به ملک و ملت فداکاری می‌کند امیدوارم نسبت به شیر و خورشید گمی شان و پهلوی دژ لطف و توجه بفرمایید (احسنت).
نایب رئیس - آقای احمدی بفرمایید.
حبیب الله احمدی - جناب آقای رئیس، همکاران عزیز، هفته‌ای گذشت برای مردم غیور و شاه دوست و وطن پرست استان ساحلی روز پر افتخار و روز فراموش نشدنی است زیرا در هفته گذشته شاهنشاه آریا مهر با تشریف فرمائی خود بندرعباس‌ها را قرین افتخار فرمودند.(احسنت).
برای اینجانب افتخار و سعادت بزرگی است که امروز از این تریبون و در ساحت مقدس مجلس و شورای ملی ترجمان احساسات پاک و بی آلایش مردم استان ساحلی باشم که نثار قدوم شاهنشاه آریامهر نمودند و از پروردگار بزرگ سلامت ذات اقدس شاهنشاه آریامهر و علیا حضرت شهبانو و والا حضرت ولیتعهد و خاندان جلیل سلطنت را خواستارم (احسنت).
تشریف فرمائی شاهنشاه محبوب به این استان همیشه باعث خیر و برکت بوده و مردم شاهدوست هر روز ناظر انجام صدها طرح مهم هستند که یکی از آنها افتتاح تلفن مستقیم بین بندرعباس - تهران و سایر شهرستانهای ایران است که روز قبل وسیله جناب آقای ستوده وزیر محترم پست و تلگراف و تلفن بنام نامی شاهنشاه آریامهر افتتاح گردید در اینجا وظیفه خود می‌دانم بعنوان نماینده مردم بندرعباس از دولت خدمتگزار هویدا و جناب آقای ستوده و همچنین استاندار محبوب استان ساحلی و آقای کریم معتمدی که در پیاده کردن این طرح بزرگ زحمت کشیده‌اند تشکر می‌نمایم.
بندر عباس که روزی بنام تبعید گاه معروف بود امروز یکی از شهرهای آباد و مردم این شهرستان از رفاه کامل برخوردار می‌باشند در اینجا میل دارم از جناب آقای حکمت یزدی که در جلسه روز سه شنبه با کمال بی انصافی دولت خدمتگزار و توانای هویدا را دولت عاجز معرفی کرد دعوت نمایم به این شهرستان مسافرت نمایند و از نزدیک ناظر کارهای انجام شده وسیله دولت باشند .(آفرین).
از فرصت استفاده می‌کنم و ضمن اعلام این واقعیت که من نیز مانند هر یک از افراد تحت تأثیر فرمایشات شاهنشاه آریامهر خطاب به نویسنده هفته نامه معروف دی سایت چاپ آلمان قرار گرفته‌ام به حقیقتی اشاره کنم و این حقیقت را که بدون تردید مورد تأیید کلیه افراد حق شناس ملت ایران و نمایندگان محترم است بیان نمایم.
نمی‌دانم برای حق شناسی چه حدی می‌توان قائل شد ولی این را می‌دانم که حق شناسی یکی از صفات برجسته انسانی است و ملت ایران به طور شایان از این صفت برخوردار است (احسنت).
و این را می‌دانم که ملت شریف ایران حق شناس است و اگر بر اساس این حق شناسی ملت ایران بخواهد دینی را که شاهنشاه به آن اشاره فرموده‌اند و آن دینی است که ملت ایران به شاهنشاه عزیز خود دارد ادا نماید (صحیح است) دینی است بس گرانقدر انقلاب ایران و جانفشانی در راه مجد و عظمت رژیم شاهنشاهی و وفاداری به نور دیده ملت ایران والا حضرت همایون رضا پهلوی ولیعهد ایران ادا شدنی نیست متشکرم (احسنت - احسنت).
نایب رئیس - آقای دشتی بفرمائید.
دشتی - جناب رئیس، نمایندگان محترم، حمد و سپاس بی حد و بی عدد پروردگاری را که به ملت ایران نعمتی برتر و والاتر از نعمتها و گوهری رخشنده تر از گوهرها ارزانی داشته تا در سایه همت و غیرتش ایرانی آبادتر و آزادتر، ایرانی سرافرازتر و نمایانتر، ایرانی در ردیف و هم قدرت با ابر قدرتها که ملیت و قو میتش استوار بر مبانی دین محکم و مقدس اسلام است.
ایرانی که پایدار بر ویژگیهای آئین نمایان و شایان شاهنشاهی پهلوی است و مستقر بر پایه‌های ثابت سیاست مستقل ملی و ایرانیکه بر اثر مستقر بر پایه‌های ثابت سیاست مستقل ملی و ایرانی که بر اثر منشور انقلاب همه جانبه و نقش آفرین آن آوازه شهرتش نقل محافل جهانی است گشاینده دروازه تمدن بزرگ و طلائی داشته باشیم (احسنت).
شکر فراوان و بی پایان خدائی را که به ما ملت ایران هستی داد تا جاودانه منشور انقلاب حیات بخش ابر رهبر داهی و خردمند خویش را بسان طلوع خورشید و تابش ماهتاب نظاره کنیم و هم آغوش با امنیت و آسایش و زندگی بهتر و رهائی یافته از قیود استعمار و استثمار با عشق با انقلاب، با ایمان و اعتقاد به آئین و رسوم ملی و میهنی و بگونه قهرمانان گردنفراز و به پیروی از هدفهای عالی و انسانی شاهنشاه آریامهر از وجب به وجب خاک ایران، از اتم به اتم تاج و تخت شاهنشاهی ایران با ایثار بهترین عزیزان دفاع کنیم و اعلام بداریم که شاهنشاه سرفراز و گردنفراز، جاوید و جاویدان بمان (احسنت). چه منشور انقلاب چه فرامینی پر خیر و برکت و مقدست، فرامینی که ملت ایران می‌خواهد و امیدوارند به حکم آنکه پیامبر صلح و آشتی لقب گرفته‌ای از ده فرمان او که با خدا سخن گفت و کلیم الله شد (احسنت).
فزونی یافته و در سایه عنایت اشجع شجاعان و آزاده آزادگان کمال بخش رسالت نبوی و جمال بخش دین نیز اعظم و نبی مکرم ابعاد زمان را بشکنی تا ملت ایران بر قله رفیع کمالات انسانی و تازگی‌های زمانی و در آنسوی دروازه تمدن بزرگ پرچم عشق و دوستی را به اهتزاز درآورده که جهانیان بدانند و یقین حاصل نمایند که شاهنشاهی افتخار آفرین پهلوی پایه گذار استقرار عدالت اجتماعی و زداینده ریشه جهل و فقر و نابسامانی بوده و از جنگ و توسعه طلبی تنفر دارد، تا انسانها بدانند که شاهنشاهی پهلوی کمال بخش فضائل اخلاقی و شرف و تقوای انسانی است و همانطور یکه ما مردم ایران لمس و احساس کرده‌ایم و کارگران شریف و آزاده، دهقانان پر توان و از قید اسارت رسته، روشنفکران و تحصیل کرده‌های متنعم از نعمات انقلاب، زنان و مردان هستی یافته، روحانیون و عشایر مؤمن و معتقد به اصول و ویژگیهای ملی و میهنی در پرتو درخشندگی مهر آریا و تابندگی ماه آریا شه و شهبانو سرفخر به آسمان می سائیم تا عالمیان بدانند که پاکبازی و صفای مردم صحراها و دامنه کوهها، عشق و وفای بازوان توانای انقلاب انقلاب کارگران و زارعان، سربازی و فداکاری روشنفکران و آزاد زنان همراه با فضائل اخلاقی و انسانی از پدران و مادران نه اجازه خواهند داد و نخواهند گذاشت که لکه ابری تیره بر آسمان ایران آریامهری آشکار گردد که گفته شود ابر استعمار یا استثمار راهی ایران گشته نه و هرگز نه (صحیح است - احسنت) زیرا سر چون گوی در میدان چوگان شاهنشاه آریا مهر باختن عشق هر ایرانی است با چنگ و دندان زنجیر استعمار را گسستن ایمان و اعتقاد هر ایرانی است سینه و قلوب دشمنان انقلاب و شاهنشاهی را شکافتن ایده و آرزوی هر ایرانی است. آری ایرانیانی که از مواهب انقلاب بهره گرفته‌اند اندیشه‌ای ندارند مگر پاسداری از انقلاب و ایثار جان در راه سلامت شاه و بقاء وطن و من از سوی موکلینم باز هم این دعا را یادآور می‌شوم که خدایا از عمر ما بگیر و به عمر شاهنشاه بیافزا (احسنت). جناب رئیس، نمایندگان محبوب شک نیست که این همه اقدامات عمرانی و ملی را مشاهده فرموده‌اید و با استحضاری که از سنگینی برنامه عمرانی پنجم دارید تأیید خواهید فرمود که زندگی آینده چونان گذشته مرفه و بهشتی تجلی خواهد کرد و اجازه میفرمائید که اینجانب از حوزه انتخابیه‌ام سخن بگویم زیرا همین چند روز قبل بود که بنا به دعوت جناب آقای پیروز استاندار محبوب فارس به اتفاق جنابان نمایندگان محترم فارس در سمینار عمران منطقه‌ای شرکت داشتیم و باز هم بیش از سی قلم پروژه و طرح عمرانی آنهم در شش ماهه اول سال ۵۳ نصیب منطقه فیروزآباد شده که افتخار آفرین است شگفت نیست و بلکه تحسین آفرین است که جا دارد از توجهات دولت حزبی جناب آقای هویدا نخست وزیر و مراحم جناب آقای دکتر کلالی دبیر کل محبوب حزب پاسدار انقلاب تشکر نموده و از مقاماتی که موضوع راه کنار فیروز آباد و ارتباط تلفنی بذل عنایت نموده‌اند سپاسگزاری نماید و استدعای تسریع در پیاده شدن پروژه‌های عمرانی منطقه فیروزآباد را دارم. جاوید شاه پاینده شاه (احسنت - احسنت).
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه نفت
۳- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به لایحه نفت
نایب رئیس - وارد دستور می‌شویم. گزارش شور اول لایحه نفت مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه روز سه شنبه ۳۱ فروردین ماه ۱۳۵۳ با حضور آقای قوام صدری وزیر مشاور و وزارت دارائی لایحه اکتشاف تولید و بهره برداری از منابع نفتی ایران را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۳/۱/۲۱ به مجلس شورای ملی تقدیم و به شماره ۱۰۱۹ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده ۱- اصطلاحات و تعبیرات
اصطلاحات و کلمات زیر هرکجا که در این قانون به کاربرده شود شامل تعاریف و مفاهیم مشروح در این ماده خواهد بود:
نفت عبارت است از نفت خام، گاز طبیعی، آسفالت و کلیه هیدور کربورهای مایع اعم از آنکه به حالت طبیعی یافت شود ویا بوسیله عملیات مختلف از نفت خام و گاز طبیعی جدا شود و نیز هر فرآورده مهیای استفاده با نیمه تمامی که از مواد مزبور بوسیله تبدیل گاز به مایع یا تصفیه یا عمل شیمیائی یا هرگونه طریقه دیگری اعم از آنچه اکنون معمول است و آنچه در آینده معمول شود بدست آید.
منابع نفتی عبارت است از کلیه منابع و ذخایر زیرزمینی دارای نفت اعم از اینکه درخشکی یا در مناطق دریائی واقع شده باشد.
مناطق دریائی عبارت از آبهای داخلی و ساحلی و فلات قاره.
عملیات نفتی اعم است از کلیه عملیات مربوط به اکتشاف، توسعه، بهره برداری، پالایش، حمل و نقل، پخش و خرید و فروش نفت.
طرف قرارداد عبارت است از هر شخصی که طبق مقررات این قانون قرارداد پیمانکاری یا مشارکت یا فروش نفت با شرکت ملی نفت ایران امضاء کرده باشد.
شخص عبارت است از شخص یا اشخاص طبیعی یا حقوقی لیکن در این قانون عنوان شخص به شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای فرعی آن اطلاق نمی‌شود. قرار داد پیمانکاری عبارت از قراردادی است که به موجب آن طرف قرار داد مسئولیت اجرای برخی از عملیات نفتی را در ناحیه معینی از طرف شرکت ملی نفت ایران و بنام آن شرکت بر طبق مقررات این قانون برعهده می‌گیرد.
قرارداد مشارکت عبارت است از قراردادی که در اجرای بند ۳ ماده ۳ این قانون منعقد گردد.
قرارداد فروش عبارت است از قراردادی که به موجب مقررات ماده ۱۲ این قانون منعقد گردد.
پیمانکار کل عبارت از شرکتی است که به موجب بند ۴ ماده ۸ این قانون اجرای عملیات و انجام تعهدات مقرر در قرارداد پیمانکاری را بر عهده می‌گیرد.
پذیره عبارت است از وجه معینی که هنگام عقد قرارداد پیش بینی می‌شود و یکجا یا به دفعات و در طی مراحلی توسط طرف قرارداد به شرکت ملی نفت ایران پرداخت می‌گردد.
بخش نفتی عبارت است از هر یک از تقسیماتی که شرکت ملی نفت ایران به موجب ماده ۴ این قانون برای خشکی و یا مناطق دریائی تعیین کرده باشد.
ناحیه اعم است از کل یا هر قسمت از ناحیه یا نواحی که به موجب قراردادی برای اجرای عملیات اکتشاف و توسعه تخصیص داده می‌شود.
ماده ۲- اختیارات و وظایف شرکت ملی نفت ایران
شرکت ملی نفت ایران مسئول انجام وظایف و اعمال حقوق و اختیارات مصرح در این قانون و نظارت بر اجرای آن می‌باشد. شرکت مزبور در انجام این مسئولیت به ترتیب مقرر در اساسنامه قانونی خود عمل خواهد کرد.
ماده ۳- اجازه مذاکره و انعقاد قرارداد
- ۱- صنعت نفت ایران ملی است و اعمال حق مالکیت ملت ایران نسبت به منابع نفتی ایران در زمینه اکتشاف، توسعه، تولید، بهره برداری و پخش نفت در سر تا سر کشور و فلات قاره منحصراً بعهده شرکت ملی نفت ایران است که رأساً یا بوسیله نمایندگیها و پیمانکاران خود در آن باره اقدام خواهد کرد.
- ۲- شرکت ملی نفت ایران می‌تواند به منظور اجرای عملیات اکتشاف و توسعه نفت در بخشهای آزاد نفتی با هر شخص اعم از ایرانی و خارجی وارد مذاکره شود و قراردادهائی را که مقتضی بداند بر مبنای پیمانکاری و با رعایت مقررات و مصرحات این قانون تنظیم و امضاء نماید.
قراردادهای مزبور بعد از تأیید هیئت وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
- ۳- شرکت ملی نفت ایران می‌تواند به منظور ایجاد پالایشگاه و اجرای عملیات پالایش نفت در داخل کشور رأساً از طریق مشارکت با هر شخص اعم از ایرانی و خارجی اقدام نماید مشارکتهائی که به این منظور انجام می‌شود مشروط به رعایت شرایط زیر خواهد بود.
الف - سهم شرکت ملی نفت ایران هیچگاه نباید از پنجاه درصد کمتر باشد.
ب - مدت مشارکت در هر قرارداد به تشخیص و نظر شرکت ملی نفت ایران معین خواهد شد ولی در هر حال این مدت از بیست سال تجاوز نخواهد کرد.
- ۴- در مورد بند ۳ بالا کلیه نفت خامی که پالایشگاه تحویل می‌شود به قیمت رایج بازار حساب خواهد شد و منافع پالایش مشمول مالیات بر درآمد دولت ایران خواهد بود.
- ۵- شرکت ملی نفت ایران می‌تواند برای انجام عملیات نفتی در خارج کشور با هر شخص و بهر طریق که مقتضی می‌داند مشارکت نماید و مقررات این قانون نسبت به عملیات شرکت ملی نفت ایران در خارج کشور مجری نخواهد بود.
ماده ۴- اعلان آزادی بخشها
- ۱- تصمیم درباره آزاد کردن یا بستن، تعیین یا تغییر حدود بخشهای نفتی در هر مورد با شرکت ملی نفت ایران است.
- ۲- آزاد بودن بخشها از طریق نشر آگهی، متضمن شرایط تنظیم پیشنهاد و مهلت تسلیم آن اعلام خواهد شد.
- ۳- شرکت ملی نفت ایران در مورد هر بخش یا هر جزئی از آن که آزاد اعلان می‌کند دفترچه مشخصاتی حاوی موقعیت جغرافیائی و وضع عمومی زمین شناسی و سایر اطلاعات مربوط به آن تهیه خواهد کرد.
- ۴- قسمتهائی از ناحیه هر قرارداد که بعد از اجرای عملیات تفکیک می‌شود و از ناحیه مشمول آن قرارداد اخراج می‌گردد تا زمانی که مجدداً آزاد اعلان نشده باشد بسته خواهد بود.
ماده ۵- دریافت پیشنهادها
- ۱- پیشنهاد انعقاد قرارداد در مورد تمام یا هر جزئی از یک بخش که آزاد اعلان می‌شود بایستی در طی مهلتی که در آگهی شرکت ملی نفت ایران تعیین شده است به شرکت مذکور تسلیم شود.
- ۲- پیشنهاد فقط از اشخاصی که صلاحیت فنی و مالی آنها توسط شرکت ملی نفت ایران احراز و تصدیق گردیده باشد دریافت خواهد شد. پیشنهاد باید بر اساس شرایط پیش بینی شده در قرارداد نمونه‌ای باشد که توسط شرکت ملی نفت ایران تهیه و به انضمام دفترچه مشخصات مذکور در بند ۳ ماده ۴ این قانون به متقاضیان داده خواهد شد.
ماده ۶- رد و قبول پیشنهادها
- ۱- پیشنهادهائی که ظرف مهلت مقرر واصل گردد بدون رعایت تقدم و تأخر در تاریخ وصول مورد توجه قرار خواهد گرفت.
- ۲- شرکت ملی نفت ایران حق و اختیار تام و تمام قبول یا رد هر یک یا کلیه پیشنهادهای رسیده را دارا می‌باشد. دادن پیشنهاد، هیچگونه حقی برای پیشنهاد دهنده ایجاد نمی‌کند.
ماده ۷- شرایط تقدم و اولویت
- ۱- از میان پیشنهادهای رسیده پیشنهادهائی که علاوه بر رعایت مفاد و مقررات این قانون متضمن شرایط مساعدتر دیگری نیز از قبیل پذیره باشد و بالخصوص انجام عملیات پالایش در داخل کشور و ورود شرکت ملی نفت ایران را در مراحل حمل و نقل و پالایش و پخش و فروش نفت در بازارهای جهانی تضمین و یا حداقل تسهیل نماید مقدم شمرده خواهد شد.
- ۲- شرکت ملی نفت ایران قبول یا رد پیشنهاد را کتباً به اطلاع پیشنهاد دهنده خواهد رسانید.
ماده ۸- امضای قرارداد پیمانکاری
- ۱- هر شخص که پیشنهاد او بشرح مقرر در ماده ۷ پذیرفته شود مکلف خواهد بود که حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخی که شرکت ملی نفت ایران قبول آن پیشنهاد را اعلام کند قرارداد پیمانکاری بر اساس مقررات قرارداد نمونه با شرکت ملی نفت ایران امضاء نماید. قراردادی که بدینگونه امضاء شود بعد از تصویب هیأت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
- ۲- در صورتیکه یک پیشنهاد از طرف دو یا چند شخص داده شده باشد امضای قرارداد توسط کلیه آن اشخاص صورت خواهد گرفت که هر کدام از آنها منفرداً و متضامناً مسئولیت حسن اجرای تعهدات مندرج در قرارداد را برعهده خواهند داشت.
- ۳- شخص یا اشخاصی که بشرح بالا قرار داد پیمانکاری با شرکت ملی نفت ایران امضاء می‌کنند متعهد خواهند بود که ظرف مدت ۶۰ روز از تاریخ امضای قرارداد یک شرکت فرعی یا تابعیت ایرانی تشکیل دهند و مطابق مقررات قانون ایران آنرا به ثبت برسانند و کلیه حقوق و تعهداتی را که به موجب قرارداد پیمانکاری دارند به آن شرکت ایرانی منتقل سازند.
شرکت ایرانی مزبور بعنوان پیمانکار کل شرکت ملی نفت ایران اجرای عملیات اکتشاف و توسعه را به موجب قرارداد برعهده خواهد داشت لیکن این امر ذمه انتقال دهنده یا انتقال دهندگان را در برابر شرکت ملی نفت ایران از بابت مسئولیتها و تعهدات مندرج در قرارداد بری نخواهد کرد.
عنوان طرف قرارداد که در این قانون بکار برده شده است شامل پیمانکار کل نیز خواهد بود.
- ۴- شرکت فرعی از لحاظ این ماده عبارت است از شرکتی که مالکیت کلیه سهام آن با شخص و یا اشخاصی باشد که پیشنهاد آنها مورد قبول شرکت ملی نفت ایران بوده و قرارداد پیمانکاری را امضاء نموده‌اند.
ماده ۹- مساحت ناحیه عملیات
- ۱- در هر قرارداد یا نواحی که عملیات اکتشاف و توسعه درآن به موقع اجرا گذارده خواهد شد تعیین و حدود آن مشخص خواهد گردید.
- ۲- مساحت ناحیه یا نواحی که به موجب قرارداد واحدی به عملیات اکتشاف وتوسعه تخصیص داده می‌شود در هر صورت مجموعاً بیش از هشت هزار کیلومتر مربع در خشکی و بیش از چهار هزار کیلومتر مربع در مناطق دریائی نخواهد بود.
ماده ۱۰- مدت
- ۱- مدت قراردادهای پیمانکاری که به موجب مقررات ماده ۸ این قانون منعقد شود به دو مرحله متوالی اکتشاف و توسعه تقسیم خواهد شد طول مدت مرحله اکتشاف حداکثر از تاریخ قرارداد تا ۵ سال خواهد بود.
- ۲- در صورتی که تا پایان مرحله اکتشاف میدان قابل تولید تجاری در ناحیه قرارداد کشف شده باشد مرحله توسعه به دنبال مرحله اکتشاف آغاز خواهد شد.
ماده ۱۱ - مسئولیتهای طرف قرارداد در مرحله اکتشاف
- ۱- طرف قرارداد مسئولیت تأمین کلیه وجوه لازم برای انجام عملیات اکتشافی را برعهده خواهد داشت.
- ۲- طرف قرارداد فقط وقتی متسحق بازیافت وجوه مزبور خواهد بود که عملیات منجر به کشف میدان تجاری بشود.
- ۳- در صورتی که کشف میدان تجاری مطابق ضوابطی که در قرارداد مربوط تصریح می‌شود به تحقق بپیوندد عملیات توسعه میدان مزبور آغاز خواهد شد.
تأمین وجوه لازم جهت عملیات توسعه نیز برعهده طرف قرارداد خواهد بود.
- ۴- بازپرداخت وجوه مذکور در بندهای ۲و۳ بالا مطابق مقرراتی خواهد بود که بر اساس مقررات ماده ۱۲ این قانون در هر قرارداد پیش بینی گردد.
ماده ۱۲- قرارداد فروش نفت
- ۱- بعد از آنکه تجاری بودن میدان کشف شده، مطابق ضوابطی که در قرارداد مربوط پیمانکاری تصریح می‌شود، به تحقق پیوست قرارداد فروش بین شرکت ملی نفت ایران و طرف قرارداد منعقد خواهد شد.
طرف قرارداد حق خواهند داشت که در برابر ریسک هزینه‌های اکتشافی که متحمل گردیده و نیز در برابر تعهد تأمین هزینه‌های عملیات توسعه که برعهده گرفته است مقداری از نفت میدان مکشوفه را از تاریخ آغاز تولید تجاری تحت شرایط مقرر در قرارداد فروش و در طی مدتی که از پانزده سال تجاوز نخواهد کرد خریداری نماید.
- ۲- بهای نفت فروخته شده به طرف قرارداد طوری محاسبه خواهد شد که از بهای فوب رایج بازار نفت مزبور به اندازه مجموع دو تخفیف زیر ارزانتر باشد.
الف - تخفیفی که رقم کل آن در هر سال برابر با یکدهم مجموع مبالغی باشد که طرف قرارداد از تاریخ اجرای قرارداد تا آغاز تولید تجاری از بابت هزینه‌های عملیات اکتشاف و توسعه در ناحیه قرارداد متحمل شده است.
در صورتی که در یک ناحیه قرارداد، دو یا چند میدان تجاری کشف شده باشد مجموع مبالغ هزینه‌های مزبور به ترتیب مقرر در قرارداد مربوط بین آن دو یا چند میدان سرشکن خواهد شد به نحوی که مجموع تخفیفات ناظر بر مجموع نفتی که هر ساله از مجموع میدانها به طرف قرارداد فروخته می‌شود با یکدهم مجموع هزینه‌های اکتشاف و توسعه که در ناحیه قرارداد خرج شده است معادل باشد. این تخفیف ظرف مدت ده سال ازتاریخ آغاز تولید تجاری ادامه خواهد داشت.
ب- تخفیفی حداکثر معادل پنج درصد بهای فوب رایج بازار نفت فروخته شده به طرف قرارداد که این تخفیف ظرف تمام مدت اعتبار قرارداد فروش ادامه خواهد داشت.
روش تعیین بهای فوب رایج بازار و میزان قطعی تخفیف مقرر در شق ب و پیش بینی برنامه تحویل و بارگیری نفت و همچنین مقررات راجع به طرز پرداخت بها و سایر مقررات لازم در هر قرارداد فروش مندرج خواهد شد.
برای هزینه‌های توسعه‌ای ممکن است بهره‌ای تعلق گیرد که حداکثر آن در قرارداد مربوط معین خواهد شد لیکن برای هزینه‌های اکتشافی به هیچوجه بهره تعلق نخواهد گرفت.
ماده ۱۳- تولید تجاری
آغاز تولید تجاری در مورد هر میدان موقعی خواهد بود که کلیه وسائل تولید و تحویل منظم نفت از میدان مزبور تا نقطه صدور یا پالایش آماده شده و عملاً هم یکصد هزار متر مکعب نفت خام از آن میدان برداشت شده باشد.
از لحاظ این محاسبه در مورد میدان گازی هر شش هزار متر مکعب گاز طبیعی در ۱۵ درجه سانتی گراد معادل یک متر مکعب نفت خام تلقی خواهد شد.
ماده ۱۴ - پایان مرحله اکتشاف
- ۱- با آغاز تولید تجاری هر میدان، میدان مزبور از ناحیه قرارداد تفکیک می‌شود و قرارداد پیمانکاری که به موجب ماده ۱۱ این قانون پیش بینی شده است نسبت به آن میدان خاتمه می‌یابد.
- ۲- اجرای کلیه عملیات در هر میدان تجاری از تاریخ آغاز تولید تجاری آن میدان رأساً برعهده شرکت ملی نفت ایران خواهد بود.
- ۳- در صورتی که تولید تجاری در یک میدان از ناحیه قرارداد پیش از پایان مرحله اکتشاف که به موجب مقررات ماده ۱۰ این قانون در هر قرارداد پیش بینی می‌شود آغاز گردد عملیات اکتشافی در بقیه ناحیه توسط طرف قرارداد پایان مرحله اکتشاف ادامه خواهد یافت.
ماده ۱۵- ادامه عملیات
- ۱- عملیات اکتشافی در ناحیه قرارداد حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ اجرای قرارداد آغاز و بلا انقطاع دنبال خواهد شد.
- ۲- هر گاه ضرورت انجام تحقیقات و مطالعات خاصی توقف عملیات اکتشافی را برای مدت موقتی ایجاب نماید توقف عملیات فقط با موافقت شرکت ملی نفت ایران میسر خواهد بود.
- ۳- در صورتیکه طرف قرارداد عملیات را بدون تحصیل موافقت قبلی شرکت ملی نفت ایران برای مدتی بیش از سه ماه متوقف سازد شرکت ملی نفت ایران حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. توقف عملیات که ناشی از قوه قهریه باشد خارج از شمول مقررات این ماده است.
ماده ۱۶- خاتمه قرارداد بعلت عدم کشف نفت
- ۱- هر گاه طرف قرارداد ظرف دوره اکتشاف و پس از انجام حداقل عملیاتی که در قرارداد پیش بینی شده است به این نتیجه برسد که شرایط زیرزمینی ناحیه طوری است که کشف نفت به میزان تجاری مقدور به نظر نمی‌رسد می‌تواند از ادامه عملیات خودداری و تقاضای فسخ قرارداد بکند.
در این صورت طرف قرارداد مکلف خواهد بود ثابت نماید که کلیه امور اکتشافی تا تاریخ مزبور طبق برنامه به موقع اجرا گذارده شده است. هرگاه مبالغی که برای خرج کردن در عملیات مزبور در نظر گرفته شده بود تماماً خرج نشده باشد طرف قرارداد ملزم خواهد بود که کلیه مبالغ خرج نشده را به شرکت ملی نفت ایران بپردازد.
- ۲- در صورتی که در پایان مرحله اکتشاف، کشف میدان تجاری در هیچ نقطه از ناحیه قرارداد به تحقق نپیوسته باشد قرارداد پیمانکاری خاتمه خواهد یافت و طرف قرارداد حق مطالبه وجوهی را که صرف هزینه‌های اکتشافی کرده است نخواهد داشت طرف قرارداد مکلف خواهد بود کلیه اسناد و مدارک و نقشه‌های حاصل از عملیات را بطور کامل به شرکت ملی نفت ایران تسلیم نماید.
ماده ۱۷- تعهدات طرف قرارداد
- ۱- شرکت ملی نفت ایران موظف است در هر یک از موارد طرف قرارداد را با قید شرایط مقتضی ملزم نماید که تا آنجا که بر طبق موازین فنی و مهندسین قابل توجیه باشد حداکثر کوشش را در اجرای عملیات اکتشافی در ناحیه قرارداد بعمل آورد.
- ۲- در مورد هر میدان تجاری باید ترتیباتی پیش بینی شود که انجام عملیات توسعه و تهیه وسائل لازم جهت استفاده و بهره برداری کامل از آن میدان را در مناسبترین مدت وبا رعایت شرایط اقتصادی و اصول صحیح مهندسی تضمین نماید.
ماده ۱۸- کنترل عملیات
- ۱- شرکت ملی نفت ایران مکلف خواهد بود که در مورد هر قرارداد نظارت و بازرسی کامل و مؤثر در عملیات پیمانکار کل اعمال نماید.
- ۲- طرف قرارداد ملزم خواهد بودکه کلیه فعالیتهای خود را با موافقت و تصویب شرکت ملی نفت ایران انجام دهد و هر گونه اطلاعات را طبق نظر و دستور شرکت ملی نفت ایران بنحو جامع و رضایتبخشی تهیه و تسلیم نماید.
ماده ۱۹- مالکیت نفت
نفت تولید شده از منابع نفتی ایران در مالکیت شرکت ملی نفت ایران خواهد بود. شرکت مزبور نمی‌تواند هیچ قسمت از نفت را مادام که استخراج نشده است بغیر انتقال دهد.
ماده ۲۰- استخدام خارجیان
- ۱- استخدام کارمند خارجی فقط رد مورد مشاغلی مجاز خواهد بود که کارمند ایرانی واجد تخصص و تجربه لازم برای تصدی آنها در اختیار نباشد.
رعایت این مقررات در مورد پیمانکارانی که برای پیمانکار کل کار می‌کنند نیز لازم خواهد بود.
- ۲- استخدام کارمند خارجی در هر مورد با مشورت و اجازه شرکت ملی نفت ایران صورت خواهد گرفت و شرکت ملی نفت ایران مکلف خواهد بود احراز کند که استخدام خارجی در هر مورد برای مدت محدود و آنهم مشروط به تهیه وسائل کار آموزی ایرانیانی باشد که بتوانند در رأس مدت مقرر جایگزین کارمند خارجی گردند.
ماده ۲۱- انتقالات
طرف قرارداد نمی‌تواند حقوقی را که به موجب مقررات قرارداد تحصیل و یا تعهداتی را که قبول نموده است به دیگری واگذار کند مگر با موافقت قبلی شرکت ملی نفت ایران و تأیید هیئت وزیران.
ماده ۲۲ - ضمانت اجرائی
شرکت ملی نفت ایران مکلف است در قرارداد هائی که بر طبق این قانون تنظیم می‌شود ضمانت اجرائی کافی از برای تعهدات طرف قرارداد منظور نماید.
ماده ۲۳- رفع اختلافات
اختلافاتی که بین شرکت ملی نفت ایران و طرفهای قرارداد پیش آید هرگاه از طریق مذاکره دوستانه بنحوی که در قرارداد مربوط پیش بینی خواهد شد رفع نشود از طریق داوری حل خواهد شد مقررات مربوط به ارجاع اختلافات به داوری در هر قرارداد بنحو مقتضی پیش بینی می‌گردد. آئین رسیدگی در مورد داوری مطابق قوانین ایران و محل داوری تهران خواهد بود مگر آنکه طرفین قرار داد بعد از بروز اختلاف نسبت به محل دیگری توافق نمایند اعتبار و تفسیر و اجرای قراردادها تابع قوانین ایران خواهد بود.
ماده ۲۴ - مصرف کالاها و خدمات
کالاها و خدمات مورد نیاز عملیات در هر قرارداد از منابع داخلی کشور تهیه و تحصیل خواهد شد. استفاده از کالاها و خدمات خارجی وقتی مجاز خواهد بود که کالاها و خدماتی که در ایران تهیه و عرضه می‌شود در مقایسه با کالاها و خدمات خارجی نامرغوبتر باشد و یا به مقادیر مورد نیاز در دسترس نباشد و یا آنکه قیمت کالاها و خدمات عرضه شده در ایران به تشخیص شرکت ملی نفت بیش از بیست درصد از قیمت کالاها و خدمات خارجی گران تر باشد.
ماده ۲۵- تحصیل اراضی و واردات
در مورد قراردادهای مشارکت و یا پیمانکاری که مطابق مقررات این قانون جهت انجام عملیات نفتی در ایران منعقد می‌شود به قرار مشروح زیر عمل خواهد شد.
- ۱- اراضی و آب و حقوق ارتفاقی مورد نیاز عملیات با استفاده از مزایا و اختیارات مقرر در اساسنامه قانونی شرکت ملی نفت ایران و توسط آن شرکت تحصیل خواهد شد. بهای خرید یا مال الاجاره پرداختی بابت تحصیل اراضی و آب و حقوق ارتفاقی بعلاوه هزینه‌های مربوط به آن در هر مورد به حساب عملیات منظور خواهد گردید.
- ۲- ماشین آلات و وسائل و هر گونه کالای مورد نیاز عملیات با رعایت مقررات ماده ۲۴ این قانون و بر طبق مقررات اساسنامه قانونی شرکت ملی نفت ایران و به نام آن شرکت وارد خواهد شد.
- ۳- کلیه اراضی و تأسیسات ثابت در مالکیت شرکت ملی نفت ایران خواهد بود.
ماده ۲۶- محافظت منابع و جلوگیری از آلودگی محیط
شرکت ملی نفت ایران مکلف خواهد بود که در جریان عملیات مربوط هر قرارداد دقت و مراقبت کامل را جهت حفظ منابع و ثروت طبیعی (مخصوصاً گازهای طبیعی) همچنین جلوگیری از آلودگی محیط (هوا و آب و زمین) بعمل آورد طرف قرارداد ملزم خواهد بود که در عملیات خود مقرراتی را که در این باب توسط دولت و یا شرکت ملی نفت ایران اعلام و ابلاغ می‌گردد رعایت نماید.
شرکت ملی نفت ایران ضوابطی را ه باید در اجرای مفاد این ماده به ویژه در خصوص حفظ منابع نفتی، بازیافت مجدد نفت، جلوگیری از سوزاندن و به هدر دادن نفت مورد عمل قرار گیرد تدوین و اعلام خواهد کرد.
ماده ۲۷- نفت مناطق دریائی
نفت تولید شده از مناطق دریائی ایران در حکم نفتی خواهد بود که از داخل سرزمین ایران تولید شده باشد. مقررات قانون ایران نسبت به کلیه تأسیساتی که در
مناطق دریائی مزبور ایجاد شود جاری خواهد بود.
ماده ۲۸- منافع ایران
طرف قرارداد مکلف خواهد بود که در اجرای تعهداتی که به موجب قرارداد برعهده همواره منافع ایران را ملحوظ دارد.
ماده ۲۹ - قراردادهای سابق
شرکت ملی نفت ایران در مورد کلیه قراردادهائی که برای انجام عملیات نفتی در داخل کشور منعقد می‌کند مکلف به رعایت مقررات این قانون خواهد بود قراردادهائی که به منظور اجرای عملیات نفتی در داخل کشور پیش از تصویب این قانون توسط شرکت ملی نفت ایران امضاء شده و به تصویب مجلسین رسیده است کماکان به اعتبار خود باقی خواهد بود شرکت ملی نفت ایران مجاز خواهد بود با طرفهای این قبیل قراردادها وارد مذاکره شود و هر تغییر و اصلاحی را در مقررات آن قراردادها که با توجه به روح و مفاد این قانون لازم و مقتضی بداند بعمل آورد. تغییرات و اصلاحاتی که به این نحوه در قراردادهای مزبور صورت گیرد بعد از تأیید هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد در مورد قراردادهائی که برای تهیه فرآورده‌های پتروشیمی منعقد می‌شود مطابق مقررات قانون توسعه صنایع پتروشیمی مورخ ۲۴ تیرماه ۱۳۴۴ و اصلاحیه‌های بعدی آن عمل خواهد شد.
ماده ۳۰- نمایندگی وزارت دارائی از طرف دولت
- ۱- در هر مورد که اجرای مقررات قراردادهای موضوع این قانون مستلزم صدور موافقت و یا انجام اقدامی از ناحیه دولت باشد وزارت دارائی به نمایندگی از طرف دولت عمل خواهد کرد.
کلیه مقامات دولتی مکلف خواهند بود که در این زمینه از دستورهای وزارت دارائی متابعت نمایند.
- ۲- در مورد قراردادهائی که موضوع پرداخت بهره مالکانه (پرداخت مشخص) نسبت به نفت خام و گاز طبیعی پیش بینی شده باشد تعیین میزان بهره مالکانه با وزارت دارائی خواهد بود.
- ۳- وزارت دارائی اختیار دارد قیمتهائی را که در هر مورد مبنای محاسبه بهره مالکانه (پرداخت مشخص) و مالیات بر درآمد نفت خام و گاز طبیعی خواهد بود تعیین و اعلام نماید.
- ۴- وزارت دارائی اختیار دارد قیمتهائی را که در هر مورد مبنای محاسبه مالیات بردرآمد فرآورده‌های نفتی خواهد بود تعیین و اعلام نماید.
ماده ۳۱- آئین نامه‌های اجرائی
قانون مربوط به تفحص و اکتشاف و استخراج نفت در سراسر کشور و فلات قاره مصوب هفتم مرداد ۱۳۳۶ از تاریخ تصویب این قانون ملغی و این قانون جایگزین آن می‌گردد. شرکت ملی نفت ایران می‌تواند مقررات و آئین نامه‌های لازم را در اجرای این قانون تدوین کند و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا بگذارد
نایب رئیس کمیسیون دارائی - سعید بهادری.
نایب رئیس - کلیات اول مطرح است، آقای مسعودی بفرمائید.
اکبر مسعودی - با اجازه مقام ریاست، امروز لایحه مهمی در مجلس مطرح است.
بعد از استقرار حاکمیت ایران بر منابع نفت خودش که مورد توجه و نقطه عطفی بود در تاریخ ایران، بطوریکه بنده یک مطلبی را از یک هفته نامه خارجی اقتباس کردم که راجع به نفت ایران نوشته است و بسیار جالب توجه است.
این هفته نامه نوشته است و بسیار جالب توجه است. این هفته نامه نوشته است، نفت ایران نه تنها صد درصد ملی شده بلکه خارجیان هیچگونه حق استفاده از منابع نفتی ایران را ندارند. حمل و مقدار و قیمت تولید و نفت ایران را فقط ایرانیان تعیین می‌کنند و کنسرسیوم سابق فقط خدماتی برعهده گرفته و از طرف و به حساب شرکت ملی نفت ایران خدمات کشف و استخراج و صدور نفت را برعهده دارد. لازم بود بعد از استقرار حاکمیت ملت ایران بر منابع نفت خود یک ضوابط و یک رابطه و شرایط جدیدی برای شرکت ملی نفت ایران که مجری نظام جدید نفتی در ایران می‌باشد بوجود بیاید این لایحه در اجرای این نظریه از طرف دولت تنظیم شده است. یک مطلبی در این لایحه است که حائز نهایت غرور و افتخار برای ملت ایران است که در ماده ۳ گفته شده، صنعت نفت ایران ملی است و اعمال حق مالکیت ملت ایران نسبت به منابع نفتی ایران در زمینه اکتشاف، توسعه، تولید و بهره برداری و پخش نفت در سرتاسر کشور و فلات قاره منحصراً بعهده شرکت ملی نفت ایران است، که رأساً یا بوسیله نمایندگیها و پیمانکاران خود در آن باره اقدام خواهد کرد. این مطلب برای همیشه در این مملکت مختومه شد که شرکتهای نفت خارجی و خارجیان در مورد منابع نفتی ما تصمیم بگیرند (صحیح است) برای اکتشاف، برای استخراج، برای تولید، برای فروش، حتی در این لایحه که بنده به دقت خواندم و نکات حساس و مهمش را یادداشت کردم برای حمل و نقل و پالایش و پخش و فروش نفت در بازارهای جهانی پیش بینی‌های مهمی شده است که ایران کشور ما از این به بعد خودش رأساً مباشرت کند فروش نفت را، حمل و نقل نفت را، حتی در خارج از ایران. یک روزی آرزو بود برای کشور هائی نظیر ما که بتوانند در خارج یک لیتر با یک بشکه نفت بفروشند. امروز در این لایحه فروش نفت از جانب ایران تضمین شده، حتی حمل و نقل نفت و پالایش آن در بیشتر کشورهای جهان از طرف ایران تضمین شده است.
در این لایحه به شرکت ملی نفت ایران اجازه داده شده است برای انعقاد قراردادهائی در زمینه اکتشاف و بهره برداری با ایرانی و خارجی در یک ردیف، فرق نمی‌کند. یک مسأله مهم در این لایحه، مسأله داوری است که اگر احیاناً اختلافی ایجاد شود بین طرف قرارداد که خارجی باشد، مسأله به داوری رجوع شود، اینجا گفته شده است که داوری مطابق قوانین ایران و محل داوری تهران خواهد بود. همچنین در مورد کالاها و خدمات مورد نیاز عملیات در هر قرارداد ممکن است یک قراردادی با خارجیان بسته شود، اینجا احتیاج دارند به مقداری وسائل و یک مقداری کالا و خدمات، که در این لایحه مصرح است و تصریح شده که این کالاها و خدمات در درجه اول باید از منابع داخلی تأمین شود و این یک مسأله مهمی است در این لایحه.
امروز مسأله انرژی در دنیا بطوریکه همکاران محترم استحضار دارند یک مسأله مهم است. ما اولین کشور دارنده نفت بودیم که حاکمیت خودمان را بر منابع نفت به طور مطلق برقرار کردیم.
بعضی از کشورهای استخراج کننده و دارنده نفت هنوز درصدد اجرای طرحهائی هستند که برای صاحبان نفت یعنی برای خودشان , ۲۵ درصد و برای شرکتهای نفتی خارجی ۷۵ درصد از درآمد را قائل شوند. و این راه حلی که در ایران پیدا شد واقعاً یک راه حل مترقی و در طریق استیفای حقوق ملت ایران کار بسیار پر اهمیتی بود (صحیح است).
در مورد مسئله قیمت نفت، بطوریکه می‌دانید قیمت نفت امروز در دنیا یک مسئله بسیار مهم است تا موقعیکه خارجیها اجناس خودشان را هر روز گران می‌کنند و ما می‌بینیم که امروز در داخل کشورمان دچار بحران هستیم یک مقداری از این گرفتاری‌ها که با آن مواجه هستیم، مثل گرانی شکر، گرانی گندم، گرانی سیمان، و آهن که مسائل مهمی است و شاید به مردم توضیح به قدر کافی داده نمی‌شود که چرا در ایران یک مقداری کمبود از این حیث ایجاد شده است و بعلت این است که این کالاها در دنیاگران شده است ولی در ایران دولت حزبی ما می‌خواهد این قمیت‌ها را در سطح قیمت دهسال پیش نگه دارد شکر را در ۲۴ ریال نگهداشتن و فروختن عوارضی بوجود می‌آورد بهر حال تا موقعیکه خارجیها قیمت هایشان را بالا می‌برند قیمت نفت ما هم بالطبع باید بالا برود.
وزیر دارائی ما همین چند روز پیش در نیویورک گفته است قیمت نفت تا اکتبر آینده در سطح فعلی باقی خواهد ماند ولی در صورتیکه بهای کالاهای صنعتی افزایش یابد در این صورت تولیدکنندگان نفت ناگریز خواهند بود که برای مقابله با این افزایش بها و تورم و همچنین برای حفظ قدرت خرید خود اقدامی در جهت تغییر قیمت نفت بعمل آورند ما ناچاریم اینکار را بکنیم بهر صورت این لایحه‌ای که دولت داده است راجع به وظایف آینده شرکت ملی نفت ایران همانطور که شاهنشاه آریا مهر خواسته‌اند و اراده فرموده‌اند امروز در ردیف بزرگترین کمپانیها و شرکتهای نفتی جهان در عرصه گیتی فعالیت می‌کند و از یک مدیریت بسیار لایق برخوردار است (صحیح است).
امید می‌رود با اجرای این لایحه و این مقررات و ضوابط و شرایط جدیدی که بعد از استقرار حاکمیت مطلق ایران بر صنایع نفت برای شرکت ملی نفت ایران بوجود می‌آید شرکت ملی نفت ایران کماکان بتواند وظایف ملی خودش را برای آنکه در آینده در توسعه اکتشاف و استخراج و بهره برداری و تولید و فروش نفت در تمام گیتی اقدام کند موفقیت کامل حاصل نماید، انشاء الله (احسنت - آفرین).
نایب رئیس - در کلیات اول نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مواد رأی می‌گیریم، خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده اول قرائت می‌شود.
ماده ۱- اصطلاحات و تعبیرات
اصطلاحات و کلمات زیر هر کجا که در این قانون به کار برده شود شامل تعاریف و مفاهیم مشروح در این ماده خواهد بود:
نفت عبارت است از نفت خام، گاز طبیعی، آسفالت و کلیه هیدور کربورهای مایع اعم از آنکه به حالت طبیعی یافت شود ویا بوسیله عملیات مختلف از نفت خام و گاز طبیعی جدا شود و نیز هر فرآورده مهیای استفاده با نیمه تمامی که از مواد مزبور بوسیله تبدیل گاز به مایع یا تصفیه یا عمل شیمیائی یا هرگونه طریقه دیگری اعم از آنچه اکنون معمول است و آنچه در آینده معمول شود بدست آید.
منابع نفتی عبارت است از کلیه منابع و ذخایر زیرزمینی دارای نفت اعم از اینکه درخشکی یا در مناطق دریائی واقع شده باشد.
مناطق دریائی عبارت از آبهای داخلی و ساحلی و فلات قاره.
عملیات نفتی اعم است از کلیه عملیات مربوط به اکتشاف، توسعه بهره برداری پالایش حمل و نقل پخش و خرید و فروش نفت.
طرف قرارداد عبارت است از هر شخصی که طبق مقررات این قانون قرارداد پیمانکاری یا مشارکت یا فروش نفت با شرکت ملی نفت ایران امضاء کرده باشد.
شخص عبارت است از شخص یا اشخاص طبیعی یا حقوقی لیکن در این قانون عنوان شخص به شرکت ملی نفت ایران و شرکتهای فرعی آن اطلاق نمی‌شود.
قرار داد پیمانکاری عبارت از قراردادی است که به موجب آن طرف قرار داد مسئولیت اجرای برخی از عملیات نفتی را در ناحیه معینی از طرف شرکت ملی نفت ایران و بنام آن شرکت بر طبق مقررات این قانون برعهده می‌گیرد.
قرارداد مشارکت عبارت است از قراردادی که در اجرای بند ۳ ماده ۳ این قانون منعقد گردد.
قرارداد فروش عبارت است از قراردادی که به موجب مقررات ماده ۱۲ این قانون منعقد گردد.
پیمانکار کل عبارت از شرکتی است که به موجب بند ۴ ماده ۸ این قانون اجرای عملیات و انجام تعهدات مقرر در قرارداد پیمانکاری را بر عهده می‌گیرد.
پذیره عبارت است از وجه معینی که هنگام عقد قرارداد پیش بینی می‌شود و یکجا یا به دفعات و در طی مراحلی توسط طرف قرارداد به شرکت ملی نفت ایران پرداخت می‌گردد.
بخش نفتی عبارت است از هر یک از تقسیماتی که شرکت ملی نفت ایران به موجب ماده ۴ این قانون برای خشکی و یا مناطق دریائی تعیین کرده باشد.
ناحیه اعم است از کل یا هر قسمت از ناحیه یا نواحی که به موجب قراردادی برای اجرای عملیات اکتشاف و توسعه تخصیص داده می‌شود.
نایب رئیس - در ماده اول نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
با کمال احترام پیشنهاد می‌شود در ماده ۱ قسمت نفت به جای کلیه هیدورکربورهای مایع ... گذارده شود:
هیدروکربورهائی که بصورت جامد - مایع و یا گازهای طبیعی یافت و یا بوسیله عملیات مختلف از منابع نفتی از سنگ‌های آغشته به نفت و یا از نفت خام بدست می‌آید.
با تقدیم احترام - مهندس عباس زاهدی.
نایب رئیس - ماده دوم قرائت می‌شود.
ماده ۲- اختیارات و وظایف شرکت ملی نفت ایران
شرکت ملی نفت ایران مسئول انجام وظایف و اعمال حقوق و اختیارات مصرح در این قانون و نظارت بر اجرای آن می‌باشد شرکت مزبور در انجام این مسئولیت به ترتیب مقرر در اساسنامه قانونی خود عمل خواهد کرد.
نایب رئیس - در ماده دوم نظری نیست؟ (اظهاری نشد) ماده سوم قرائت می‌شود.
ماده ۳- اجازه مذاکره و انعقاد قرارداد
- ۱- صنعت نفت ایران ملی است و اعمال حق مالکیت ملت ایران نسبت به منابع نفتی ایران در زمینه اکتشاف، توسعه، تولید، بهره برداری و پخش نفت در سر تا سر کشور و فلات قاره منحصراً بعهده شرکت ملی نفت ایران است که رأساً یا بوسیله نمایندگیها و پیمانکاران خود در آن باره اقدام خواهد کرد.
- ۲- شرکت ملی نفت ایران می‌تواند به منظور اجرای عملیات اکتشاف و توسعه نفت در بخشهای آزاد نفتی با هر شخص اعم از ایرانی و خارجی وارد مذاکره شود و قراردادهائی را که مقتضی بداند بر مبنای پیمانکاری و با رعایت مقررات و مصرحات این قانون تنظیم و امضاء نماید.
قراردادهای مزبور بعد از تأیید هیئت وزیران به موقع اجراء گذارده خواهد شد.
- ۳- شرکت ملی نفت ایران می‌توان دبه منظور ایجاد پالایشگاه و اجرای عملیات پالایش نفت در داخل کشور رأساً از طریق مشارکت با هر شخص اعم از ایرانی و خارجی اقدام نماید مشارکت هائی که به این منظور انجام می‌شود مشروط به رعایت شرایط زیر خواهد بود
الف - سهم شرکت ملی نفت ایران هیچگاه نباید از پنجاه درصد کمتر باشد.
ب - مدت مشارکت در هر قرارداد به تشخیص و نظر شرکت ملی نفت ایران معین خواهد شد ولی در هر حال این مدت از بیست سال تجاوز نخواهد کرد.
- ۴- در مورد بند ۳ بالا کلیه نفت خامی که پالایشگاه تحویل می‌شود به قیمت رایج بازار حساب خواهد شد و منافع پالایش مشمول مالیات بر درآمد دولت ایران خواهد بود.
- ۵- شرکت ملی نفت ایران می‌تواند برای انجام عملیات نفتی در خارج کشور با هر شخص و بهر طریق که مقتضی می‌داند مشارکت نماید و مقررات این قانون نسبت به عملیات شرکت ملی نفت ایران در خارج کشور مجری نخواهد بود.
نایب رئیس - در ماده سوم نظری نیست ؟(اظهاری نشد) آقای سعید وزیری بفرمائید.
سعید وزیری - در کمیسیون دارائی هم حضور جناب آقای معاون وزارت دارائی عرض کردم اینجا در موردی که شرکت نفت ایران ملی است صنعت نفت ایران ملی است و اعمال حاکمیت نسبت به منابع نفتی ایران در زمینه اکتشاف، توسعه و تولید و بهره برداری و پخش نفت با تذکری که در کمیسیون بعرض رسید موافقت فرمودند که به این صورت در بیاید مطلبی به خاطرم رسید آنجا هم مورد توجه گرفت که اگر این جمله در سر تا سر کشور مسکوت می‌ماند یعنی به این صورت عنوان می‌شد که .... در زمینه اکتشاف، توسعه، تولید بهره برداری و پخش نفت منحصراً در اختیار و صلاحیت شرکت ملی نفت ایران است خصوصاً با تحرک خیلی چشمگیری که در سالهای اخیر بخصوص در سال ۵۲ در زمینه اقدام ایران به اینکه در فروش نفت و در عرضه نفت خود در جاهای دیگر دنیا پیشقدم باشد و خودش مقدم در این کار باشد با محدود کردن جمله با عبارت . . . در سرتاسر کشور و فلات قاره . . . این شاید جایز نباشد بنده خواستم اگر لازم است در این زمینه پیشنهادی تقدیم کنم وگرنه اگر نماینده دولت موافقت بفرمایند این جمله نباشد برای اینکه یکی از مهمترین اقداماتی که با راهنمائی و ابتکار شخص شاهنشاه در زمینه نفت ایران بعمل آمد و دائم بعمل می‌آید این است که نفت ایران به معنای واقعی آن ملی باشد و همچنین عرضه و فروش آن در تمام دنیا. عرض بنده این است.
نایب رئیس - پیشنهاد بفرمائید برای شور دوم رسیدگی می‌شود نظر دیگری در ماده سوم نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
در ماده ۳ لایحه نفت پیشنهاد می‌کنم پس از کلمه پخش نفت عبارت در سر تا سر کشور و فلات قاره حذف شود.
با احترام - سعید وزیری.
نایب رئیس - ماده ۴ قرائت می‌شود.
ماده ۴- اعلان آزادی بخشها
- ۱- تصمیم درباره آزاد کردن یا بستن، تعیین یا تغییر حدود بخشهای نفتی در هر مورد با شرکت ملی نفت ایران است.
- ۲- آزاد بودن بخشها از طریق نشر آگهی، متضمن شرایط تنظیم پیشنهاد و مهلت تسلیم آن اعلام خواهد شد.
- ۳- شرکت ملی نفت ایران در مورد هر بخش یا هر جزئی از آن که آزاد اعلان می‌کند دفترچه مشخصاتی حاوی موقعیت جغرافیائی و وضع عمومی زمین شناسی و سایر اطلاعات مربوط به آن تهیه خواهد کرد.
- ۴- قسمتهائی از ناحیه هر قرارداد که بعد از اجرای عملیات تفکیک می‌شود و از ناحیه مشمول آن قرارداد اخراج می‌گردد تا زمانی که مجدداً آزاد اعلان نشده باشد بسته خواهد بود.
نایب رئیس - در ماده ۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۵ قرائت می‌شود.
ماده ۵- دریافت پیشنهادها
- ۱- پیشنهاد انعقاد قرارداد در مورد تمام یا هر جزئی از یک بخش که آزاد اعلان می‌شود بایستی در طی مهلتی که در آگهی شرکت ملی نفت ایران تعیین شده است به شرکت مذکور تسلیم شود.
- ۲- پیشنهاد فقط از اشخاصی که صلاحیت فنی و مالی آنها توسط شرکت ملی نفت ایران احراز و تصدیق گردیده باشد دریافت خواهد شد. پیشنهاد باید بر اساس شرایط پیش بینی شده در قرارداد نمونه‌ای باشد که توسط شرکت ملی نفت ایران تهیه و به انضمام دفترچه مشخصات مذکور در بند ۳ ماده ۴ این قانون به متقاضیان داده خواهد شد.
نایب رئیس - در ماده ۵ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۶ قرائت می‌شود.
ماده ۶- رد و قبول پیشنهادها
- ۱- پیشنهادهائی که ظرف مهلت مقرر واصل گردد بدون رعایت تقدم و تأخر در تاریخ وصول مورد توجه قرار خواهد گرفت.
- ۲- شرکت ملی نفت ایران حق و اختیار تام و تمام قبول یا رد هر یک یا کلیه پیشنهادهای رسیده را دارا می‌باشد. دادن پیشنهاد، هیچگونه حقی برای پیشنهاد دهنده ایجاد نمی‌کند.
نایب رئیس - در ماده ۶ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۷ قرائت می‌شود.
ماده ۷- شرایط تقدم و اولویت
- ۱- از میان پیشنهادهای رسیده پیشنهادهائی که علاوه بر رعایت مفاد و مقررات این قانون متضمن شرایط مساعدتر دیگری نیز از قبیل پذیره باشد و بالخصوص انجام عملیات پالایش در داخل کشور و ورود شرکت ملی نفت ایران را در مراحل حمل و نقل و پالایش و پخش و فروش نفت در بازارهای جهانی تضمین و یا حداقل تسهیل نماید مقدم شمرده خواهد شد.
- ۲- شرکت ملی نفت ایران قبول یا رد پیشنهاد را کتباً به اطلاع پیشنهاد دهنده خواهد رسانید.
نایب رئیس - در ماده ۷ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۸ قرائت می‌شود.
ماده ۸- امضای قرارداد پیمانکاری
- ۱- هر شخص که پیشنهاد او بشرح مقرر در ماده ۷ پذیرفته شود مکلف خواهد بود که حداکثر ظرف مدت ۳۰ روز از تاریخی که شرکت ملی نفت ایران قبول آن پیشنهاد را اعلام کند قرارداد پیمانکاری بر اساس مقررات قرارداد نمونه با شرکت ملی نفت ایران امضاء نماید. قراردادی که بدینگونه امضاء شود بعد از تصویب هیأت وزیران قابل اجرا خواهد بود.
- ۲- در صورتیکه یک پیشنهاد از طرف دو یا چند شخص داده شده باشد امضای قرارداد توسط کلیه آن اشخاص صورت خواهد گرفت که هر کدام از آنها منفرداً و متضامناً مسئولیت حسن اجرای تعهدات مندرج در قرارداد را بر عهده خواهند داشت.
- ۳- شخص یا اشخاصی که بشرح بالا قرار داد پیمانکاری با شرکت ملی نفت ایران امضاء می‌کنند متعهد خواهند بود که ظرف مدت ۶۰ روز از تاریخ امضای قرارداد یک شرکت فرعی یا تابعیت ایرانی تشکیل دهند و مطابق مقررات قانون ایران آنرا به ثبت برسانند و کلیه حقوق و تعهداتی را که به موجب قرارداد پیمانکاری دارند به آن شرکت ایرانی منتقل سازند.
شرکت ایرانی مزبور بعنوان پیمانکار کل شرکت ملی نفت ایران اجرای عملیات اکتشاف و توسعه را به موجب قرارداد بر عهده خواهد داشت لیکن این امر ذمه انتقال دهنده یا انتقال دهندگان را در برابر شرکت ملی نفت ایران از بابت مسئولیتها و تعهدات مندرج در قرارداد بری نخواهد کرد. عنوان طرف قرارداد که در این قانون بکار برده شده است شامل پیمانکار کل نیز خواهد بود.
- ۴- شرکت فرعی از لحاظ این ماده عبارت است از شرکتی که مالکیت کلیه سهام آن با شخص و یا اشخاصی باشد که پیشنهاد آنها مورد قبول شرکت ملی نفت ایران بوده و قرارداد پیمانکاری را امضاء نموده‌اند.
نایب رئیس - در ماده ۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۹ قرائت می‌شود.
ماده ۹- مساحت ناحیه عملیات
- ۱- در هر قرارداد یا نواحی که عملیات اکتشاف و توسعه در آن به موقع اجرا گذارده خواهد شد تعیین و حدود آن مشخص خواهد گردید.
- ۲- مساحت ناحیه یا نواحی که به موجب قرارداد واحدی به عملیات اکتشاف و توسعه تخصیص داده می‌شود در هر صورت مجموعاً بیش از هشت هزار کیلومتر مربع در خشکی و بیش از چهار هزار کیلومتر مربع در مناطق دریائی نخواهد بود.
نایب رئیس - در ماده ۹ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۰ قرائت می‌شود.
ماده ۱۰- مدت
- ۱- مدت قراردادهای پیمانکاری که به موجب مقررات ماده ۸ این قانون منعقد شود به دو مرحله متوالی اکتشاف و توسعه تقسیم خواهد شد طول مدت مرحله اکتشاف حداکثر از تاریخ قرارداد تا ۵ سال خواهد بود.
- ۲- در صورتی که تا پایان مرحله اکتشاف میدان قابل تولید تجاری در ناحیه قرارداد کشف شده باشد مرحله توسعه به دنبال مرحله اکتشاف آغاز خواهد شد.
نایب رئیس - در ماده ۱۰ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۱ قرائت می‌شود.
ماده ۱۱ - مسئولیتهای طرف قرارداد در مرحله اکتشاف
- ۱- طرف قرارداد مسئولیت تأمین کلیه وجوه لازم برای انجام عملیات اکتشافی را بر عهده خواهد داشت.
- ۲- طرف قرارداد فقط وقتی مستحق بازیافت وجوه مزبور خواهد بود که عملیات منجر به کشف میدان تجاری بشود.
- ۳- در صورتی که کشف میدان تجاری مطابق ضوابطی که در قرارداد مربوط تصریح می‌شود به تحقق بپیوندد عملیات توسعه میدان مزبور آغاز خواهد شد.
تأمین وجوه لازم جهت عملیات توسعه نیز بر عهده طرف قرارداد خواهد بود.
- ۴- بازپرداخت وجوه مذکور در بندهای ۲و۳ بالا مطابق مقرراتی خواهد بود که بر اساس مقررات ماده ۱۲ این قانون در هر قرارداد پیش بینی گردد.
نایب رئیس - در ماده ۱۱ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید که بند ۱ از ماده ۱۱ بصورت زیر اصلاح شود:
طرف قرارداد مسئولیت تأمین کلیه وجوه لازم برای انجام عملیات اکتشافی را بعهده خواهد داشت مگر اینکه قرارداد بصورت امانی بعمل آید که در این صورت وجوه لازم از طرف شرکت ملی نفت رأساً پرداخت خواهد شد.
با تقدیم احترام - مهندس جلالی نوری.
نایب رئیس - ماده ۱۲ قرائت می‌شود.
ماده ۱۲- قرارداد فروش نفت
- ۱- بعد از آنکه تجاری بودن میدان کشف شده، مطابق ضوابطی که در قرارداد مربوط پیمانکاری تصریح می‌شود، به تحقق پیوست قرارداد فروش بین شرکت ملی نفت ایران و طرف قرارداد منعقد خواهد شد. طرف قرارداد حق خواهند داشت که در برابر ریسک هزینه‌های اکتشافی که متحمل گردیده و نیز در برابر تعهد تأمین هزینه‌های عملیات توسعه که بر عهده گرفته است مقداری از نفت میدان مکشوفه را از تاریخ آغاز تولید تجاری تحت شرایط مقرر در قرارداد فروش و در طی مدتی که از پانزده سال تجاوز نخواهد کرد خریداری نماید.
- ۲- بهای نفت فروخته شده به طرف قرارداد طوری محاسبه خواهد شد که از بهای فوب رایج بازار نفت مزبور به اندازه مجموع دو تخفیف زیر ارزانتر باشد.
الف - تخفیفی که رقم کل آن در هر سال برابر با یکدهم مجموع مبالغی باشد که طرف قرارداد از تاریخ اجرای قرارداد تا آغاز تولید تجاری از بابت هزینه‌های عملیات اکتشاف و توسعه در ناحیه قرارداد متحمل شده است.
در صورتی که در یک ناحیه قرارداد، دو یا چند میدان تجاری کشف شده باشد مجموع مبالغ هزینه‌های مزبور به ترتیب مقرر در قرارداد مربوط بین آن دو یا چند میدان سرشکن خواهد شد به نحوی که مجموع تخفیفات ناظر بر مجموع نفتی که هر ساله از مجموع میدانها به طرف قرارداد فروخته می‌شود با یکدهم مجموع هزینه‌های اکتشاف و توسعه که در ناحیه قرارداد خرج شده است معادل باشد این تخفیف ظرف مدت ده سال از تاریخ آغاز تولید تجاری ادامه خواهد داشت.
ب- تخفیفی حداکثر معادل پنج درصد بهای فوب رایج بازار نفت فروخته شده به طرف قرارداد که این تخفیف ظرف تمام مدت اعتبار قرارداد فروش ادامه خواهد داشت.
روش تعیین بهای فوب رایج بازار و میزان قطعی تخفیف مقرر در شق ب و پیش بینی برنامه تحویل و بارگیری نفت و همچنین مقررات راجع به طرز پرداخت بها و سایر مقررات لازم در هر قرارداد فروش مندرج خواهد شد.
برای هزینه‌های توسعه‌ای ممکن است بهره‌ای تعلق گیرد که حداکثر آن در قرارداد مربوط معین خواهد شد لیکن برای هزینه‌های اکتشافی به هیچوجه بهره تعلق نخواهد گرفت.
نایب رئیس - در ماده ۱۲ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۳ قرائت می‌شود.
ماده ۱۳- تولید تجاری
آغاز تولید تجاری در مورد هر میدان موقعی خواهد بود که کلیه وسائل تولید و تحویل منظم نفت از میدان مزبور تا نقطه صدور یا پالایش آماده شده و عملاً هم یکصد هزار متر مکعب نفت خام از آن میدان برداشت شده باشد.
از لحاظ این محاسبه در مورد میدان گازی هر شش هزار متر مکعب گاز طبیعی در ۱۵ درجه سانتی گراد معادل یک متر مکعب نفت خام تلقی خواهد شد.
نایب رئیس - در ماده ۱۳ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۴ قرائت می‌شود.
ماده ۱۴ - پایان مرحله اکتشاف
- ۱- با آغاز تولید تجاری هر میدان، میدان مزبور از ناحیه قرارداد تفکیک می‌شود و قرارداد پیمانکاری که به موجب ماده ۱۱ این قانون پیش بینی شده است نسبت به آن میدان خاتمه می‌یابد.
- ۲- اجرای کلیه عملیات در هر میدان تجاری از تاریخ آغاز تولید تجاری آن میدان رأساً برعهده شرکت ملی نفت ایران خواهد بود.
- ۳- در صورتی که تولید تجاری در یک میدان از ناحیه قرارداد پیش از پایان مرحله اکتشاف که به موجب مقررات ماده ۱۰ این قانون در هر قرارداد پیش بینی می‌شود آغاز گردد عملیات اکتشافی در بقیه ناحیه توسط طرف قرارداد پایان مرحله اکتشاف ادامه خواهد یافت.
نایب رئیس - در ماده ۱۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۵ قرائت می‌شود.
ماده ۱۵- ادامه عملیات
- ۱- عملیات اکتشافی در ناحیه قرارداد حداکثر ظرف شش ماه از تاریخ اجرای قرارداد آغاز و بلا انقطاع دنبال خواهد شد.
- ۲- هر گاه ضرورت انجام تحقیقات و مطالعات خاصی توقف عملیات اکتشافی را برای مدت موقتی ایجاب نماید توقف عملیات فقط با موافقت شرکت ملی نفت ایران میسر خواهد بود.
- ۳- در صورتیکه طرف قرارداد عملیات را بدون تحصیل موافقت قبلی شرکت ملی نفت ایران برای مدتی بیش از سه ماه متوقف سازد شرکت ملی نفت ایران حق فسخ قرارداد را خواهد داشت. توقف عملیات که ناشی از قوه قهریه باشد خارج از شمول مقررات این ماده است.
نایب رئیس - در ماده ۱۵ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۶ قرائت می‌شود.
ماده ۱۶- خاتمه قرارداد بعلت عدم کشف نفت
- ۱- هر گاه طرف قرارداد ظرف دوره اکتشاف و پس از انجام حداقل عملیاتی که در قرارداد پیش بینی شده است به این نتیجه برسد که شرایط زیرزمینی ناحیه طوری است که کشف نفت به میزان تجاری مقدور به نظر نمی‌رسد می‌تواند از ادامه عملیات خودداری و تقاضای فسخ قرارداد بکند.
در این صورت طرف قرارداد مکلف خواهد بود ثابت نماید که کلیه امور اکتشافی تا تاریخ مزبور طبق برنامه به موقع اجرا گذارده شده است. هرگاه مبالغی که برای خرج کردن در عملیات مزبور در نظر گرفته شده بود تماماً خرج نشده باشد طرف قرارداد ملزم خواهد بود که کلیه مبالغ خرج نشده را به شرکت ملی نفت ایران بپردازد.
- ۲- در صورتی که در پایان مرحله اکتشاف، کشف میدان تجاری در هیچ نقطه از ناحیه قرارداد به تحقق نپیوسته باشد قرارداد پیمانکاری خاتمه خواهد یافت و طرف قرارداد حق مطالبه وجوهی را که صرف هزینه‌های اکتشافی کرده است نخواهد داشت طرف قرارداد مکلف خواهد بود کلیه اسناد و مدارک و نقشه‌های حاصل از عملیات را بطور کامل به شرکت ملی نفت ایران تسلیم نماید.
نایب رئیس - در ماده ۱۶ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۷ قرائت می‌شود.
ماده ۱۷- تعهدات طرف قرارداد
- ۱- شرکت ملی نفت ایران موظف است در هر یک از موارد طرف قرارداد را با قید شرایط مقتضی ملزم نماید که تا آنجا که بر طبق موازین فنی و مهندسین قابل توجیه باشد حداکثر کوشش را در اجرای عملیات اکتشافی در ناحیه قرارداد بعمل آورد.
- ۲- در مورد هر میدان تجاری باید ترتیباتی پیش بینی شود که انجام عملیات توسعه و تهیه وسائل لازم جهت استفاده و بهره برداری کامل از آن میدان را در مناسبترین مدت وبا رعایت شرایط اقتصادی و اصول صحیح مهندسی تضمین نماید.
نایب رئیس - در ماده ۱۷ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۸ قرائت می‌شود.
ماده ۱۸- کنترل عملیات
- ۱- شرکت ملی نفت ایران مکلف خواهد بود که در مورد هر قرارداد نظارت و بازرسی کامل و مؤثر در عملیات پیمانکار کل اعمال نماید.
- ۲- طرف قرارداد ملزم خواهد بود که کلیه فعالیتهای خود را با موافقت و تصویب شرکت ملی نفت ایران انجام دهد و هر گونه اطلاعات را طبق نظر و دستور شرکت ملی نفت ایران بنحو جامع و رضایتبخشی تهیه و تسلیم نماید.
نایب رئیس - در ماده ۱۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۱۹ قرائت می‌شود.
ماده ۱۹- مالکیت نفت
نفت تولید شده از منابع نفتی ایران در مالکیت شرکت ملی نفت ایران خواهد بود. شرکت مزبور نمی‌تواند هیچ قسمت از نفت را مادام که استخراج نشده است بغیر انتقال دهد.
نایب رئیس - در ماده ۱۹ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۰ قرائت می‌شود.
ماده ۲۰- استخدام خارجیان
- ۱- استخدام کارمند خارجی فقط رد مورد مشاغلی مجاز خواهد بود که کارمند ایرانی واجد تخصص و تجربه لازم برای تصدی آنها در اختیار نباشد. رعایت این مقررات در مورد پیمانکارانی که برای پیمانکار کل کار می‌کنند نیز لازم خواهد بود.
- ۲- استخدام کارمند خارجی در هر مورد با مشورت و اجازه شرکت ملی نفت ایران صورت خواهد گرفت و شرکت ملی نفت ایران مکلف خواهد بود احراز کند که استخدام خارجی در هر مورد برای مدت محدود و آنهم مشروط به تهیه وسائل کار آموزی ایرانیانی باشد که بتوانند در رأس مدت مقرر جایگزین کارمند خارجی گردند.
نایب رئیس - در ماده ۲۰ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۱ قرائت می‌شود.
ماده ۲۱- انتقالات
طرف قرارداد نمی‌تواند حقوقی را که به موجب مقررات قرارداد تحصیل و یا تعهداتی را که قبول نموده است به دیگری واگذار کند مگر با موافقت قبلی شرکت ملی نفت ایران و تأیید هیئت وزیران.
نایب رئیس - در ماده ۲۱ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۲ قرائت می‌شود.
ماده ۲۲ - ضمانت اجرائی
شرکت ملی نفت ایران مکلف است در قراردادهائی که بر طبق این قانون تنظیم می‌شود ضمانت اجرائی کافی از برای تعهدات طرف قرارداد منظور نماید.
نایب رئیس - در ماده ۲۲ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۳ قرائت می‌شود.
ماده ۲۳- رفع اختلافات
اختلافاتی که بین شرکت ملی نفت ایران و طرفهای قرارداد پیش آید هرگاه از طریق مذاکره دوستانه بنحوی که در قرارداد مربوط پیش بینی خواهد شد رفع نشود از طریق داوری حل خواهد شد مقررات مربوط به ارجاع اختلافات به داوری در هر قرارداد بنحو مقتضی پیش بینی می‌گردد. آئین رسیدگی در مورد داوری مطابق قوانین ایران و محل داوری تهران خواهد بود مگر آنکه طرفین قرار داد بعد از بروز اختلاف نسبت به محل دیگری توافق نمایند اعتبار و تفسیر و اجرای قراردادها تابع قوانین ایران خواهد بود.
نایب رئیس - در ماده ۲۳ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
با کمال احترام پیشنهاد می‌کند عبارت مگر آنکه طرفین قرارداد بعد از بروز اختلاف نسبت به محل دیگری توافق نمایند از متن ماده ۲۳ لایحه قانون نفت حذف گردد.
دکتر عبدالله بهزادی.
نایب رئیس - ماده ۲۴ قرائت می‌شود.
ماده ۲۴ - مصرف کالاها و خدمات
کالاها و خدمات مورد نیاز عملیات در هر قرارداد از منابع داخلی کشور تهیه و تحصیل خواهد شد. استفاده از کالاها و خدمات خارجی وقتی مجاز خواهد بود که کالاها و خدماتی که در ایران تهیه و عرضه می‌شود در مقایسه با کالاها و خدمات خارجی نامرغوبتر باشد و یا به مقادیر مورد نیاز در دسترس نباشد و یا آنکه قیمت کالاها و خدمات عرضه شده در ایران به تشخیص شرکت ملی نفت بیش از بیست درصد از قیمت کالاها و خدمات خارجی گران تر باشد.
نایب رئیس - در ماده ۲۴ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۵ قرائت می‌شود.
ماده ۲۵- تحصیل اراضی و واردات
در مورد قراردادهای مشارکت و یا پیمانکاری که مطابق مقررات این قانون جهت انجام عملیات نفتی در ایران منعقد می‌شود به قرار مشروح زیر عمل خواهد شد.
- ۱- اراضی و آب و حقوق ارتفاقی مورد نیاز عملیات با استفاده از مزایا و اختیارات مقرر در اساسنامه قانونی شرکت ملی نفت ایران و توسط آن شرکت تحصیل خواهد شد. بهای خرید یا مال الاجاره پرداختی بابت تحصیل اراضی و آب و حقوق ارتفاقی بعلاوه هزینه‌های مربوط به آن در هر مورد به حساب عملیات منظور خواهد گردید.
- ۲- ماشین آلات و وسائل و هر گونه کالای مورد نیاز عملیات با رعایت مقررات ماده ۲۴ این قانون و بر طبق مقررات اساسنامه قانونی شرکت ملی نفت ایران و به نام آن شرکت وارد خواهد شد.
- ۳- کلیه اراضی و تأسیسات ثابت در مالکیت شرکت ملی نفت ایران خواهد بود.
نایب رئیس - در ماده ۲۵ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۶ قرائت می‌شود.
ماده ۲۶- محافظت منابع و جلوگیری از آلودگی محیط
شرکت ملی نفت ایران مکلف خواهد بود که در جریان عملیات مربوط هر قرارداد دقت و مراقبت کامل را جهت حفظ منابع و ثروت طبیعی (مخصوصاً گازهای طبیعی) همچنین جلوگیری از آلودگی محیط (هوا و آب و زمین) بعمل آورد طرف قرارداد ملزم خواهد بود که در عملیات خود مقرراتی را که در این باب توسط دولت و یا شرکت ملی نفت ایران اعلام و ابلاغ می‌گردد رعایت نماید.
شرکت ملی نفت ایران ضوابطی را ه باید در اجرای مفاد این ماده به ویژه در خصوص حفظ منابع نفتی، بازیافت مجدد نفت، جلوگیری از سوزاندن و به هدر دادن نفت مورد عمل قرار گیرد تدوین و اعلام خواهد کرد.
نایب رئیس - در ماده ۲۶ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۷ قرائت می‌شود.
ماده ۲۷- نفت مناطق دریائی
نفت تولید شده از مناطق دریائی ایران در حکم نفتی خواهد بود که از داخل سرزمین ایران تولید شده باشد. مقررات قانون ایران نسبت به کلیه تأسیساتی که در مناطق دریائی مزبور ایجاد شود جاری خواهد بود.
نایب رئیس - در ماده ۲۷ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۸ قرائت می‌شود.
ماده ۲۸- منافع ایران
طرف قرارداد مکلف خواهد بود که در اجرای تعهداتی که به موجب قرارداد بر عهده همواره منافع ایران را ملحوظ دارد.
نایب رئیس - در ماده ۲۸ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۲۹ قرائت می‌شود.
ماده ۲۹ - قراردادهای سابق
شرکت ملی نفت ایران در مورد کلیه قراردادهائی که برای انجام عملیات نفتی در داخل کشور منعقد می‌کند مکلف به رعایت مقررات این قانون خواهد بود قراردادهائی که به منظور اجرای عملیات نفتی در داخل کشور پیش از تصویب این قانون توسط شرکت ملی نفت ایران امضاء شده و به تصویب مجلسین رسیده است کماکان به اعتبار خود باقی خواهد بود شرکت ملی نفت ایران مجاز خواهد بود با طرفهای این قبیل قراردادها وارد مذاکره شود و هر تغییر و اصلاحی را در مقررات آن قراردادها که با توجه به روح و مفاد این قانون لازم و مقتضی بداند بعمل آورد. تغییرات و اصلاحاتی که به این نحوه در قراردادهای مزبور صورت گیرد بعد از تأیید هیئت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد در مورد قراردادهائی که برای تهیه فرآورده‌های پتروشیمی منعقد می‌شود مطابق مقررات قانون توسعه صنایع پتروشیمی مورخ ۲۴ تیر ماه ۱۳۴۴ و اصلاحیه‌های بعدی آن عمل خواهد شد.
نایب رئیس - در ماده ۲۹ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۳۰ قرائت می‌شود.
ماده ۳۰- نمایندگی وزارت دارائی از طرف دولت
- ۱- در هر مورد که اجرای مقررات قراردادهای موضوع این قانون مستلزم صدور موافقت و یا انجام اقدامی از ناحیه دولت باشد وزارت دارائی به نمایندگی از طرف دولت عمل خواهد کرد.
کلیه مقامات دولتی مکلف خواهند بود که در این زمینه از دستورهای وزارت دارائی متابعت نمایند.
- ۲- در مورد قراردادهائی که موضوع پرداخت بهره مالکانه (پرداخت مشخص) نسبت به نفت خام و گاز طبیعی پیش بینی شده باشد تعیین میزان بهره مالکانه با وزارت دارائی خواهد بود.
- ۳- وزارت دارائی اختیار دارد قیمتهائی را که در هر مورد مبنای محاسبه بهره مالکانه (پرداخت مشخص) و مالیات بر درآمد نفت خام و گاز طبیعی خواهد بود تعیین و اعلام نماید.
- ۴- وزارت دارائی اختیار دارد قیمتهائی را که در هر مورد مبنای محاسبه مالیات بر درآمد فرآورده‌های نفتی خواهد بود تعیین و اعلام نماید.
نایب رئیس - در ماده ۳۰ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده ۳۱ قرائت می‌شود.
ماده ۳۱- آئین نامه‌های اجرائی
قانون مربوط به تفحص و اکتشاف و استخراج نفت در سراسر کشور و فلات قاره مصوب هفتم مرداد ۱۳۳۶ از تاریخ تصویب این قانون ملغی و این قانون جایگزین آن می‌گردد. شرکت ملی نفت ایران می‌تواند مقررات و آئین نامه‌های لازم را در اجرای این قانون تدوین کند و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا بگذارد
نایب رئیس - در ماده ۳۱ نظری نیست ؟(اظهاری نشد) ماده الحاقی رسیده است که قرائت می‌شود.
با کمال احترام پیشنهاد می‌شود ماده زیر بعد از ماده ۳۰ لایحه قانون نفت گذارده شود:
ماده ۳۱- شرکت ملی نفت ایران موظف است جهت تأمین متخصصان و کارشناسان رشته‌های مختلف نفتی دانشگاهی کامل شامل دانشکده زمین شناسی و اکتشاف، بهره برداری، تصفیه و شیمی و حمل و نقل (زمینی و دریائی) بنام دانشگاه نفت در خوزستان تأسیس نموده و پیمانکاران قراردادهای اکتشاف و بهره برداری و تصفیه و شیمی موظف نماید اولاً که دانش تخصصی کارشناسان آنها در این دانشگاه مورد استفاده قرار گرفته و ثانیاً به تدریج در انجام عملیات اکتشافی بهره برداری و تصفیه و حمل و نقل کارشناسان ایرانی را جانشین کارشناسان خارجی اختصاصاً مورد استفاده واقع گردد.
با تقدیم احترام - مهندس عباس زاهدی.
نایب رئیس - لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.
- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به تقلیل حق ثبت سفارش کالا
۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به تقلیل حق ثبت سفارش کالا.
نایب رئیس - گزارش شور اول تقلیل حق ثبت سفارش کالا مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی
کمیسیون دارائی در جلسه روز شنبه ۱۳۵۳/۱/۳۱ با حضور آقای دکتر محمود کاشفی معاون وزارت دارائی لایحه تقلیل حق ثبت سفارش کالا را که در جلسه روز سه شنبه ۱۳۵۳/۱/۲۷ به مجلس شورای ملی تقدیم و به شماره ۱۱۱۷ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب کرد.
اینک گزارش آنرا به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - از اول فروردین ماه ۱۳۵۳ حق ثبت سفارش کالا موضوع قانون افزایش حق ثبت سفارش مصوب ۱۳۵۰/۳/۳۰ از پنج و نیم درصد به یک درصد کاهش داده می‌شود و از کل مبلغ وصولی معادل پنجاه و پنج درصد به جای ده درصد موضوع تبصره ۱۶ قانون متمم بودجه سال ۱۳۴۶ کل کشور برای خدمات درمانی و بهداشتی (صحیح است) در پایان هر ماه بالمناصفه به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی پرداخت و بقیه به حساب درآمد بانک مرکزی ایران منظور می‌شود.
وجوه قابل استرداد نسبت به سفارش‌های ثبت و درآمد عمومی پرداخت و اعتبار لازم در بودجه اصلاحی سال ۱۳۵۳ منظور خواهد شد.
نایب رئیس کمیسیون دارائی - سعید بهادری.
گزارش شور اول از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی
کمیسیون اقتصاد در جلسه روز دوشنبه ۱۳۵۳/۲/۲ با حضور آقای دکتر محمود کاشفی معاون وزارت دارائی لایحه تقلیل حق ثبت سفارش کالا را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.
اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
رئیس کمیسیون اقتصاد- احمد رفیعی.
- طرح و تصویب فوریت واصل گزارش کمیسیون دارائی راجع به تقلیل حق ثبت سفارش کالا و ارسال به مجلس سنا
۵- طرح و تصویب فوریت واصل گزارش کمیسیون دارائی راجع به تقلیل حق ثبت سفارش کالا و ارسال به مجلس سنا
نایب رئیس - برای این لایحه تقاضای فوریت شده است پیشنهاد قرائت می‌شود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید لایحه تقلیل حق ثبت سفارش کالا یا قید یک فوریت مطرح شود.
فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین- مهندس برومند.
نایب رئیس - فوریت لایحه مطرح است آقای فخر طباطبائی بفرمائید.
فخر طباطبائی- عرض کنم ملخص این لایحه به کیفیتی که ملاحظه می فرمائید کاهش مقداری از حق ثبت سفارش کالا است و از طرفی سهمی که از این محل، سهم درمانی شیروخورشید سرخ و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی است، افزایش پیدا کرده.
افزایش سهم درمانی این مؤسسه مطلبی است که مورد علاقه همه است و هر اندازه این مؤسسات درمانی تقویت بشوند بحثی نیست ولی چون از ابتدا فوریت برای لایحه تقاضا نشده بود فکر می‌کردیم که این لایحه می‌رود و در کمیسیون شور می‌شود ولی چون کالا برای آن فوریت تقاضا شده خواستم توضیحی بفرمائید راجع به فوریت و لزوم فوریت این لایحه، و ضرورت آنرا تشریح بفرمائید و بعد توضیح بفرمائید چه آثار و نتایجی این افزایش و این کاهش روی بودجه ۵۳ می‌گذارد؟
چون بودجه سال ۵۳ بر اساس قانون سابق تنظیم شد وعوایدی که از آن محل اخذ می شده با این کاهش از طرفی چه اثری دارد و بعد این افزایش در چه حدودی جبران آن کاهشی که این مؤسسات نصیبشان می‌شود می‌کند؟ چون این مؤسسات از ۵/۵ درصد سهم می‌برند و استفاده می‌کردند و حالا به یک درصد تبدیل شده، البته آن ۱۰ درصد از ۵/۵ درصد بود و حالا که به ۵۵ درصد افزایش داده‌اند مبنای محاسبه روی چه بوده؟ این را توضیح بفرمائید و بعد هم راجع به لزوم و موجب فوریتش توضیح بدهند.
نایب رئیس - آقای دکتر کاشفی بفرمائید.
دکتر کاشفی (معاون وزارت دارائی)- بطوریکه ملاحظه می فرمائید در صدر ماده واحده نوشته شده که تاریخ اجرای این لایحه از اول فروردین ماه سال ۱۳۵۳ خواهد بود بنابراین هر چه زودتر این لایحه تصویب و به دولت ابلاغ شود تکلیف روشن است و پولی اضافی گرفته نمی‌شود که قابل استرداد باشد.
مسئله‌ای که مطرح شد راجع به سهم شیر و خورشید است در حال حاضر از هر ۱۰۰ تومانی که سفارش ثبت بشود ۵۵ ریال حق ثبت سفارش گرفته می‌شود که ۱۰ درصد سهم شیر و خورشید و سازمان شاهنشاهی است که می‌شود ۵ ریال و نیم.
حالا از هر صد تومان ۱۰ ریال می‌گیریم که ۵۵ درصد این ۱۰ ریال باز می‌شود ۵ ریال و نیم که سهم شیر و خورشید و سازمان شاهنشاهی است بنابراین ملاحظه می فرمائید که چیزی اضافه نشده بلکه ۱۰ درصد نسبت به ۵۵ درصد بود حالا ۵۵ درصد نسبت به یک درصد را که ما وصول می‌کنیم به این سازمانها می‌دهیم و از لحاظ مبلغ فرقی نمی‌کند این که فرمودید چه اثری دارد، رقم بسیار زیادی است.
مبلغی در حدود ده میلیارد است که این دیگر قابل وصول نیست صرفنظر از این، مقداری سفارشات ثبت شده است که عملاً باطل می‌شود که به موجب تبصره ۱۶ قانون بودجه سال ۴۶ مکلفیم از درآمد جاری بپردازیم یا مجبوریم از محل درآمد عمومی بپردازیم و در بودجه اصلاحی ۵۳ که تقدیم می‌شود اعتبار آنرا تأمین می‌کنیم.
نایب رئیس - آقای فرهادپور بفرمائید.
فرهادپور - بنده فکر می‌کنم اساس لایحه در جهت کم کردن هزینه اضافی است که در گذشته از سفارش کالاهای وارداتی می‌گرفتند و امروز، بر حسب ضرورت کنترل قیمت و پائین آوردن قیمتها، دولت از ۴/۵ درصد پولی که میگرفته است صرفنظر می‌کند، مطلب، مطلب اقتصادی است، مهم است، آثارش، نتایجش باید مطالعه شود در قبال صرفنظر کردن از این ۴/۵ درصد بایستی این حق برای مردم مصرف کننده تأمین شود که اگر از درآمد عمومی که متعلق به همه است دولت از سهم خودش صرفنظر می‌کند، در زندگی خصوصی چه تأثیری می‌گذارد. و این صرفنظر کردن تا چه میزان در قیمتها اثر خواهد گذاشت و به نفع جامعه است یا نه ؟این صحیح نیست که صرفنظر کنیم از حقوق دولتی به نفع تاجر وارد کننده و همینطور تحمیل بکنیم قیمتهای گران را به مصرف کننده و تجاوزی را که به حقوق عمومی و به حقوق مصرف کننده می‌شود، نادیده بگیریم.
در لایحه به نظر من وقتی حکم داده شده است که از اول سال ۵۳ اگر وجوهی وصول شده است قابل استرداد است به همین دلیل نشان می‌دهد که هیچ عجله و شتاب بدون مطالعه‌ای در تصویب این لایحه ضروری نیست. چون با مطالعه بیشتر، دقت زیادتر، نتیجه گیری بهتری می‌شود توضیح بیشتر نمایندگان دولت برای اطمینان نمایندگان ملت، مطالعه در تأثیر این کار در قیمتها، ضرورت دارد. عجله و شتابش را به هیچ وجه مفید نمی‌بینم و دلیلی در این لایحه برای چنین عجله‌ای نمی‌بینم مگر اینکه بگوئیم در تنظیم این ماده واحده ۸ سطری، آنقدر عجله بخرج داده‌اند که حتی توجه نگرده‌اند که باید بنویسند بودجه اصلاحی یا به عقیده بنده متمم بودجه ۵۳ چون بودجه سال ۵۳ را که ما تصویب کردیم و دادیم.
دوستان بحث برای این است که واقعاً اثر قبیل لوایح را که برای مردم در کار تجارت، در قیمت مواد و اشیاء ضروری در زندگی روزمره آنها محسوس است چرا اینقدر سرسری تلقی می‌کنید. عجله و شتاب برای چیست؟ لایحه‌ای است که واقعاً در جهت مصلحت است امروز مطالعه کافی اگر بکنید ما هم با اساس لایحه موافقت می‌کنیم بیائید به ما بگوئید که برای تنظیم قیمت و تثبیت قیمت بین کسانیکه سفارش را در اسفند ۵۲ داده با ۵/۵ درصد و کسیکه در فروردین ۵۳ می‌دهد با یک درصد و از ۴/۵ درصدش صرفنظر کرده‌اید این دوگانگی قیمت را برای دو کالا که همزمان هم وارد می‌شود چه فکری می‌کنید؟ چه کاری می‌کنید؟ (اخلاقی - دولت کنترل می‌کند) چه جور کنترل می‌کند آقای اخلاقی ؟(اخلاقی - قانون هست) و آنچه را که قبل از شمول قانون و بعد از تصویب قانون بود و متفاوت است وزارت اقتصاد کنترل می‌کند وقتی در بازار یک کسی می‌گوید من پنیرم مال سال ۵۲ است و یک کس دیگر می‌گوید پنیرم مال سال ۵۳ است بایستی روی کالاهایشان مدل بگذارند کره ۵۲ دو ریال گرانتر و کره ۵۳ دو ریال ارزانتر . . . .(اخلاقی - هر قانون شمولی پیدا می‌کند) جناب من به حسن نیت و بعلاقمندی شخص جنابعالی به سرنوشت مردم، اعتقاد دارم (اخلاقی - لطف دارید) مشکلاتی که هست و با هم بحث می‌کنیم صحبت می‌کنیم یک جنس مشخص را با یک ماه فاصله سفارش می‌دهند مرکز بررسی قیمتها می‌خواهد برای سال ۵۳ برای این جنس قیمت واحد بدهد.
النهایه یک کسی ۵/۵ درصد حق سفارش ثبت کالا داده، یک کسی یک درصد داده، این را در تنظیم و اعلام قیمت چه خواهند گفت؟ این بحثی است، فکری است، نتیجه کار ما این است که این حرفها را بزنیم مشورت بکنیم، فکر بکنیم و راه حل پیدا کنیم.
بنابراین عقیده بنده این است که چون عدم عجله در این کار، در روز بیشتر مطالعه کردن، هیچ چیزی را عوض نمی‌کند، جز اینکه مسائل اقتصادی را اینطور با عجله و شتاب تصویب کردن، خدای نکرده، ممکن است آثار بدی داشته باشد. بنابراین چون شتاب ما در تصویب این لایحه هیچ چیز را عوض نمی‌کند، بنده از اکثریت محترم استدعا می‌کنم پیشنهاد فوریت را پس بگیرند، و اجازه بدهند که لایحه بصورت طبیعی و عادی، مطالعه‌ای جامع الاطراف بشود تالی فاسدهایش مطالعه بشود، راه حلهائی در نظر گرفته شود و چون در پایان لایحه حکم داده شده که از اول سال ۱۳۵۳ تا تاریخ تصویب وجوه قابل استرداد است سفارش‌های ثبت شده کاری که برای یکماه و نیم می‌کنید برای یکماه و چهل روز بکنید مجلس با این آمادگی، کمیسیونهائی که به میل شما بعد از جلسه و قبل از جلسه و در حین جلسه تشکیل می‌شود و رسیدگی می‌کنید دیگر عنوان فوریت و شتابزدگی در تصمیمات اقتصادی چه ضرورتی دارد نهایت مطلب سه روز فاصله است ولی می‌شود در کمیسیون با هم بنشینیم و مطالبی که با محدودیت زمان به اختصار بحث کردیم، بطور تفصیل صحبت کنیم شاید عرایض بنده مختصر مفید باشد برای تکمیل لایحه دولت و شاید توضیحات نماینده دولت بتواند ما را قانع بکند.
نایب رئیس - آقای ریگی بفرمائید.
ریگی - جناب فرهادپور خودشان در جلسه قبل شکایت کرده بودند از گرانی قیمتها و در ابتدای فرمایشاتشان فرمودند که شأن نزول این لایحه این است که واقعاً قیمتها تقلیل پیدا کند، و دولت برای تقلیل قیمت اجناس وارداتی این لایحه را آورده و امید است اینکار انجام بشود.
اما اینکه فرمودند قیمت پنیری که یک ماه پیش سفارش داده شده با پنیری که یک ماه بعد سفارش داده می‌شود فرق می‌کند. عرض کنم بطور کلی این تقلیل حق ثبت سفارش بطور عموم در قیمتها اثر خواهد گذاشت و مسلماً تاجری که جنسی را با ۴/۵ درصد ارزانتر خریده است ارزانتر هم عرضه خواهد کرد، علاوه بر این ما سازمانی داریم برای کنترل نرخها و آن سازمان هم به این مسائل توجه خواهد کرد واما اینکه فرمودید چرا اینقدر عجله در این کار است، شما می‌بینید تجاری که حق ثبت سفارش کالا می‌پردازند این مدتی طول می‌کشد که مسترد بشود و باید صبر کنند و در این مدت مقداری ربح به پول آنها تعلق می‌گیرد بنابراین، تاجر مجبور است جنس را گرانتر بفروشد و بعد هم این وجوه باید با مشکلاتی مسترد بشود، پس چه بهتر که از اول جلویش گرفته شود تا آن کسیکه سرمایه گذاری در کاری می‌کند بی خودی یک مقدار از سرمایه اش را پرداخت نکند و پولش مدتی راکد نماند، و اما در مورد بودجه اصلاحی سال ۵۳ فرمودید این کاملاً صحیح است و آنرا اصلاح خواهیم کرد و می‌توانید در این مورد پیشنهاد بفرمائید.
نایب رئیس - نظر دیگر در فوریت لایحه نیست ؟(اظهاری نشد) به فوریت لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد، کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماد واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در سطر آخر ماده واحده لایحه قانون تقلیل حق ثبت سفارش کالا (پس از و اعتبار لازم در بودجه) به اعتبار لازم در متمم بودجه سال ۵۳ اصلاح گردد.
پور بابایی.
نایب رئیس - آقای قوام صدری فرمایشی دارید بفرمائید.
قوام صدری (وزیر مشاور) - اگر موافقت بفرمائید به جای متمم بودجه سال ۵۳ گذاشته شود بودجه اصلاحی.
فرهادپور- که با اصطلاحات جدید لطمه نخورد.
نایب رئیس - پیشنهاد آقای پوربابائی یک بار دیگر با اصلاحی که شد قرائت می‌شود.
احتراماً پیشنهاد می‌نماید در سطر آخر ماده واحده لایحه قانون تقلیل حق ثبت سفارش کالا (پس از و اعتبار لازم در بودجه) به اعتبار لازم در بودجه اصلاحی سال ۵۳ اصلاح گردد.
پوربابائی.
نایب رئیس - نسبت به این پیشنهاد نظری نیست ؟(اظهاری نشد) به پیشنهاد آقای پوربابائی رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست ؟(اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات مجلس سنا فرستاده می‌شود.
- ختم جلسه
۶- ختم جلسه.
نایب رئیس - چون مطلب دیگری در دستور نداریم با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.
نایب رئیس مجلس شورای ملی - دکتر حسین خطیبی.