مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۳۵۱ نشست ۵۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و سوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و سوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اردیبهشت ۱۳۵۱ نشست ۵۳

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۵ اردیبهشت ۱۳۵۱ نشست ۵۳

فهرست مطالب:

مجلس ساعت نه صبح بریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل رئیس ـ اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان مهندس اردلان ـ محمد علی آموزگارـ اسلامی نیا اولیاء ـ دکتر یحیی بهبهانی ـ دکتر پناهی ـ پیمان ـ تژده ـ دکتر جرایری – جعفری ـ مهندس جلالی نوری ـ مهندس اسماعیل جلالی ـ دکتر خاتم ـ حق شناس ـ تیمسارـ خطیب شهیدی ـ دکتر خطیبی ـ دکتر دادفرـ دشتی ـ ریگی ـکریم بخش سعیدی ـ شیخ الاسلامی ـ مهندس صائبی ـ صادقی ـ دکتر فضل الله صدرـ صدقیانی زاده ـ دکتر ضیائی ـ طباطبائی دیبا ـ عباس میرزائی ـ دکتر عدل ـ عزیز مرادی ـ مهندس عطائی ـ غضنفری ـ مهندس فرخ ـ فریدونفرـ فیصلی ـ قدردان ـ محمد ولی قراچورلو ـ خانلر قراچورلو ـ دکترکفائی کمالوند ـ کیوان ـ مهندس معینی زند ـ موقر ـ ناروئی ـ اهری ـ تیمسار همایونی ـ دکتر خسروی کردستانی ـ دکتر رهنوردی ـ شاهنده ـ فروتن ـ مهندس قادر پناه ـ حسین معیری ـ ناصرزاده ـ خانم صفی نیا ـ خانم اقبال ـ خانم پیرنیا ـ خانم بزرگ نیا.

غائبین مریض

آقایان دکتر ابوالهدی ـ پرویزی ـ اسمعیل خزیمه ـ مهندس حسین خسروی ـ دکتر شریف امامی ـ دکتر مشایخی ـ نیکپور ـ اخلاقی ـ بدر صالحیان ـ دکتر حبیب بهبهانی ـ بهنیا ـ جوانشیر ـ دکتر رئیسی ـ ادیب سمیعی ـ خانم آصف زاده.

- بیانات قبل از دستور آقایان مصطفوی نائینی ـ دکتر دادفر ـ پیمان ـ قاضی زاده ـ سراج الدین

۲- بیانات قبل از دستور آقایان مصطفوی نائینی ـ دکتر دادفر ـ پیمان ـ قاضی زاده ـ سراج الدین.

رئیس ـ نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای مصطفوی تشریف بیاورید.

مصطفوی نائینی ـ خانمها وآقایان نمایندگان محترم در زندگی روزمره هر فرد انسان برخوردهائی میکند که این برخوردها گاهی موجب شعف وبعضی موجب تأثر وتألم می‌شود، برای ما نمایندگان، یقین دارم که برای همه، ده‌ها نامه از مملکت ازحوزه‌های انتخابیه مان می‌رسد که اکثراً مردم از توجهات دولت وپیشرفت‌های برنامه‌های عمرانی وکارها اظهار شعف ومسرت می‌کنند وگاهی هم از پاره‌ای برخوردها اظهار عدم رضایت ویا در خواست رفع مشکلات خودشان را می‌کنند در سال جاری که خوشبختانه در اثر برکات بارانهائی که نازل شد امید است سالی بسیار خوب وپربرکت باشد متأسفانه در ابتدای بهارزلزله سهمگین بیسابقه‌ای در جنوب ایران پیش آمد که همان اندازه که واقعآ مردم جنوب از بارانهای رحمت الهی پس از چندین سال خوشحال ومسرور بودند از این پیشامدمصیبت زده وماتم زده شدند خوشبختانه این بارهم ازمواردی بودکه برای ملت ایران ثابت شد که کشورما دارای رهبری عالیقدر ودلسوز ومهربان و دارای پشت وپناهی است که هر موقع حتی طبیعت بساکنین این کشور قهر بکند دست هیمت پیشوای ملت ایران وپس از آن همکاری همه جانبه تمام دستگاهها ومردم نجیب وشریف ایران بداد دل مظلومین وستمدیدگان می‌رسد ودیگر گذشته است آن زمان که در یک گوشه مملکت پیشامدی بشود ودرگوشه دیگر مملکت مردم از آن بی خبر وبی تفاوت باشندتشریف فرمائی اعلیحضرت همایون شاهنشاه بمناطق زلزله زده وعنایت ودلسوزی که از باقیماندگان مصدومین این زلزله کردند واقعآ برای مردم یک مرهم معنوی و یک دلداری بزرگ بود خاصه آنکه بر حسب امر اعلیحضرت همایون شاهنشاه اقدامات دامنه دار وجدی از طرف دستگاههای اجرائی و شیر وخور شید سرخ وهمه دستگاهها شد حتی نخست وزیر مملکت چندروز وقتشانرا در مناطق زلزله زده گذراندند وهر روز یکی دوبار از شیراز برای راه انداختن وسایل کار بمناطق زلزله زده می‌رفتند وبازبرمیگشتند وظیفه من نیست که اینجا راجع به این مسئله صحبت بکنم اما نامه‌ای بمناسبت سوابقی که در جهرم د اشتم از یک دوستی بمن رسیده است که بدو دلیل آنرا قرائت می‌کنم یکی اینکه یک کلمه راجع به مواردخصوصی ننوشته است چون اگر موردی خصوصی در آن نوشته بود من در مجلس شورای ملی قرائت نمی‌کردم و وقت نمایندگان محترم را نمی‌گرفتم دوم اینکه شب گذشته وقتی نامه را دیدم فکرکردم که یک فردی ازملت ایران که مانمایندگان همه ملت ایران هستیم یک مختصر تقاضائی کرده که این عریضه من را در مجلس شورای ملی بخوانیدتاشاید از این راه در مملکت منعکس بشود و بدانندکه اولا چه مصیبت بزرگی بوده است وبعد چه همت‌های عالیه‌ای انجام شده است بنابراین با اجازه نماندگان محترم این نامه را می‌خوانم خیلی مفصل است ولی مطالبش جالب است سطر اولش تعارف است نوشته «خدمت به شاهنشاه محبوب ومفخم وملت ایران موفق باشید انتظار داشتم درایام فروردین سفری به شیرازوجهرم بفرمائید وتجدید دیداری برای همه دوستان فراهم شود ولی همان بهتر که تشریف نیاوردید تامنظره رقت باری که مادرواقعه زلزله روز ۲۱فروردین دیدیم وهنوز قلوب همه مردم فارس ومخصوصآ مردم جهرم که زودتر ازسایرین خودرا به مرکز اصلی زلزله رساندند جریحه دار است ملاحظه نفر مودید هر چندکه مسلمآ اخبار رادیو وجراید همه مردم ایران را ماتم زده ساخته است.

اگرچه اثر این قهر از اثر بمب اتمی هیروشیما کمتر نبود ولی در عین ماتمزدگی برای مردم فارس مطلبی روشن شد که امروز کار کشور ما و سازمانهای ما بر اثر اراده شاهنشاه عزیزمان بحدی مجهز است که در چنین حوادثی بی درنگ از چندین جهت نیروهای امداد وترمیم خرابی وتعدیل بیچارگیها به کمک مصیبت زدگان می‌رسند وفی الواقع مضمون یکی برای همه وهمه برای یکی مشهود ومعلوم شدوچه بسیار بجا است که مختصری از این کوششهای ترمیم کننده را برای تشویق مسئولین وآشنائی عموم مردم ایران در مجلس شورای ملی بفرمائید زیرا نماینده ما آقای پیمان اکنون در این حدود دنبال فعالیتهای جدی برای امداد زلزله زدگان است ودر تهران نیست تا این مطالب را بعرض مجلس برساند (خوشبختانه تشریف آورده‌اند)

روز ۲۱ فروردین که مردم خود را آماده می‌کردند تا برای یاد بود روز رفع خطر ازوجود شاهنشاه از آن واقعه هولناک سال ۱۳۴۴ به شکرو ثنای خداوند بپردازند درساعت ۷ زلزله شدیدی جهرم را بشدت تکان داد ومردم از خانه‌های خود بیرون آمدند ولی یکساعت بعد خبر رسیدکه زلزله شدیدتری منطقه قیر وکارزین ودهات آنجا راکوبیده است بلافاصله دوست مشترک آقای پیمان در محل حزب حاضر شده ومردم را بابلندگو خبر د ادندودر حقیقت مردم شریف ومسلمان همتی بخرج دادند که واقعآ مایه امیدواری گردید در مدتی کمتر از ۲ ساعت اولین اکیپ امداد جهرم مرکب از ۱۴ کامیون واتومبیل سواری وباری ووانت وغیره با غذا وپوشاک ود ارو وبیل وکلنک بطرف قیروکارزین عزیمت کرد آقای پیمان واعضای کمیته حزب ما ونمایندگان انجمن شهر وشهرستان وشهردار با این کاروان حرکت کردند.

درست است که همه مردم ازروحانی وروشنفکرتا کارگر وکشاورز بطور بی سابقه همت کردند وحتی یکنفر از روحانیون پای برهنه درکوچه‌ها ازمردم استمداد می‌کرد ولی سرعت عمل عجیب حزب عامل ومحرک اصلی این همت عمومی بود واقعآ برای همه ما جای خوشوقتی است که در این کشور برای اولین بار یک حزب سیاسی در چنین موقعی پیشقدم بشود وبطوریکه ظاهرآ خود جناب آقای هویدا فرموده بودند همه جا در پیشاپیش امداد کنندگان پرچمهای حزب ایران نوین در اهتزاز بود (یکنفر از نمایندگان ـ استانداردوساعت پس از وقوع زلزله در محل وقوع زلزله حاضربوده است) در حقیقت جرقه بود که موجب روشن شدن چراغهای این تعاون وامداد عمومی شد وبرای اولین بار یک حزب سیاسی باچنین تحرکی دست به این گونه اقدامات زد هنوز هم در قیر وکارزین فعالیت حزب ومردم جهرم بطور محسوس اد امه دارد وهمه روزه چند کامیون وسایل به قیر حمل می‌شود عده از اطفال بی سرپرست که بجهرم اعزام وبمدرسه رفته‌اند از طرف مردم این ناحیه طوری پرستاری می‌شوند که احساس یتیمی نمی‌کنند جناب آقای نخست وزیر وسیله آقای پیمان از مردم جهرم وحزب اظهار رضایت فرموده و وعده داده‌اند که در سفر دیگری که به منطقه زلزله زده می‌آیند شخصآ به جهرم بیایندوازمردم تشکر بفرمایند.

اما حقیقت این است همه دستگاهها دراین فاجعه برای ترمیم خرابیها وامداد مردم ستمدیده همت وهمکاری پرقیمتی کردند همان روز اول واقعه بامر شاهنشاه آقای هویدا ازیکطرف ووالاحضرت شاهپور محمود رضا از طرف دیگر خود را به منطقه زلزله زده رساندندودر رفع گرفتاری مردم براستی جان کندند. آقای هویدا وهمچنین والاحضرت تقریبآ همه اوقات روزهای اول را درمنطقه گذراندند نخست وزیر هر روز بشیراز می‌رفت و وسائل جدیدی بکار می‌انداخت وخود برای نظارت برانجام کارها به قیر وکارزین مراجعت می‌نمود واقعآ این دلسوزی و بشردوستی ازیک شخصیت مملکتی قابل تقدیر است. (صحیح است)

شیروخورشید سرخ فارس ازلحاظ تهیه وسیله چادر ودرمان وغذا وهمچنین بهداری ود انشگاه پهلوی برای درمان مجروحین همت عالی کردند ارتش فارس ونیروی ژاندارمری هرچه دراختیار داشتند ازوسیله وافرادواعتبار مضایقه نکردند (صحیح است) شاید اگر این همکاری همه جانبه نبود آثار این فاجعه وقهر طبیعت باین زوریها ازمیان نمی‌رفت وشاید انواع بیماری ومصائب دیگر ببارمیآورد. (صحیح است)

این اقدامات که همه برحسب امر وتوجه شاهنشاه بود بطور غیرمستقیم مرهمی برقلوب مردم د اغدیده فارس گذارد ولی سفر فوری شاهنشاه وشهبانووعطوفت اعلیحضرتین بزرگترین مرهمی بود که بر دل مردم این حدود گذارده شد اعلیحضرت که در تمام نقاط زلزله زده تشریف برده وبامصدومین صحبت وآنها را دلداری میدادندازشدت تأثر بزحمت صحبت می‌فرمودند شهبانوی پرعاطفه وگرامی مابارها بادیدن منظره دلخراش مصدومین گریه کردندوبازماندگان مقتولین ومصدومین فهمیدندکه لطف شاه وشهبانوی عزیزوارجمند پناهگاه همه ستمدیدگان ودرماندگان است. خداوند این پادشاه بزرگ ودلسوزواین شهبانو پرعاطفه وذریه پیغمبر را حفظ کند تا ملت ایران که امیدوارم دیگراین گونه سوانح را نبینداز وجود عالیقدر آنها استفاده کند.

باری مطلب بدرازا کشید. این مطالب را عرض کردم که برای آگاهی عموم لطفآ در مجلس بفرمائید شاید تا وصول این نامه آقای پیمان که براستی در این حادثه خیلی زحمت کشیده و فداکاری نمود خود به تهران بیاید و نیازمندیهای آتی مردم را بگویند اما جنابعالی بعرض اولیای دولت برسانید که حالا وقت آن است که دولت وشیر وخورشیدسرخ در تعقیب همتی که شده برای ساختن خانه جهت مردم قیر و کارزین و روستاها اقدام کنند تا از فرصت مناسب بودن فصل استفاده شود وقبل از زمستان خانه‌های مردم ساختمان گردد دیگر اینکه ازلحاظ کشاورزی برای مردم چیزی نمانده آب وزراعت وجود ندارد آقای ولیان وزیر امور روستاها ویکی دونفر دیگر ازوزیران در محل بوده اندوچگونگی را ملاحظه فرموده‌اند امیدواریم برای کمک به کشاورزان وتأمین آب مشروب وزراعتی مردم هم همت وکوشش بعمل آورنداین نامه‌ای بودکه دوست بنده از جهرم نوشته بود وبرای اینکه به تکلیف اخلاقی خودم عمل کرده باشم وقت نمایندگان محترم راگرفتم ونامه راقرائت کردم وازخودم اضافه می‌کنم که وظیفه ملت ایران است که درمقابل شاهنشاه معظم ومحبوب که تا این حد نسبت به افراد مملکت دلسوزی دارند وبرای مصدومین چنین حوادثی آنقدر ابراز عطوفت می‌فرمایند که از شدت تألم آنها کاسته میشودسرتعظیم فرود آورد و هم چنین از همتی که جناب آقای هویدا در اینکار کردند باید صمیمانه قدردانی بکنیم وبزرگترین پاداش وافتخاری که نصیب ایشان شد تقدیری که از طرف قرین الشرف شاهنشاه معظم نسبت بایشان صادر شد اما استدعائی که برحسب در خواست دوستم از دولت د ارم این است که برای ساختن خانه‌های مسکونی وفراهم کردن آب زراعت که در آن منطقه اثری از آن باقی نیست توجهی بکنند تا مردم بیش ازپیش به توجهات دولت امیدوار باشند. عرض دیگری ندارم.(احسنت ـ احسنت).

رئیس ـ آقای دکتر دادفر بفرمائید.

دکتر دادفر ـ بطوریکه نمایندگان محترم شایدمستحضر باشند ازروز ۱۳ تابیست فروردین بنده افتخار داشتم در معیت مقام معظم مجلس شورای ملی از کشور ترکیه بازدید کنم ودعوت رسمی که ازمقام ریاست بعمل آمده بود بنده هم درمعیت ایشان مشمول این دعوت وتشریفات رسمی قرارگرفتم بی مناسبت نیست دراین محضر مقدس شمه‌ای به استحضار نمایندگان محترم مردم ایران برسانم محبت، احساسات، علاقه، پذیرائی، دوستی وبرادری که دراین مسافرت مادیدیم مانندهمیشه که از طرف ملت ترک درمورد مردم ایران اعمال شده بود واقعآ بی نظیر واز هر جهت برای ما نمی‌گویم تعجب آور ولی بیسابقه بود ما درترکیه بیک مطلب برخورد کردیم وآن این است که روابط دوستی بین ملت ایران وترکیه ازحدود تعارفات وروابط موجود بین دولت‌ها گذشته و واقعآ در بین ملت ایران وملت ترکیه یک هم بستگی عمیقی بوجود آمده است بطوریکه ما درشهر قونیه که از عمارت استانداری خارج می‌شدیم بایک جماعت اقلا دوهزارنفری روبرووشدیم که تا پرچم ایران را روی اتومبیل مقام ریاست دیدندجمع شدند وابراز احساسات می‌کردند برای مردم وطن مابرای مقام ریاست احساسات می‌کردند و واقعآ شعار می‌دادند برای شاهنشاه بزرگمان، این معلوم است اگر چنانچه قبلا این برنامه پخش شده بود فکر می‌کردیم روی تشریفات متداول است ولی این بازدید، از آنجا که یک مسافرت داخلی بود تابع تشریفات معینی نبود واین فقط احساسات از دل برآمده بود ومعلوم بودکه مردم ترکیه ومردم ایران ومردم پاکستان با آنچنان علائقی باهم ارتباط د ارند که ناگسستنی است (صحیح است) پیشرفت‌های ترکیه برای ما جالب بود باوجود اینکه کشور برادر ما در روزهای اخیر بایک سلسله بحرانهای اجتماعی روبرو است که در ایران هم کم وبیش از چند ماه پیش پدیدار شده ولی بر اثر درایت رهبر بزرگ ما ورهبری ایشان وبر اثر هوشیاری ملت ایران ومقامات انتظامی این بحران وبی ترتیبی در ایران از بین رفت در ترکیه هم یک تلاش بزرگی برای ازبین بردن این بی برتیبی‌ها وادامه برنامه‌های پیشرفت اقتصادی وصنعتی بعمل آمده بزرگترین افتخاری که شاید نصیب ماشد باوجود اینکه وقت ملاقات بامقام ریاست جمهور ترکیه در حدود نیم ساعت معین شده بود ریاست مجلس شورای ملی قریب یک ساعت وچهل دقیقه در حضور رئیس جمهور ترکیه بودیم وآنچنان مسائل جهانی ومسائل مربوط به ترکیه وایران را ریاست جمهور ترکیه با مقام ریاست مجلس شورای ملی ایران عنوان کردند که واقعآ برای من قابل تعجب بودکه بدون پرده، سری ترین مسائل مربوط بدوملت ومسائل مربوط به روابط بین دوکشور ویامسائل جهانی مربوط به کشور ترکیه راعنوان فرمودند ولی یک جمله ازاین مذاکرات رابنده ناچارم بگویم که ریاست جمهورترکیه فرمودند«که وجود رهبری شاهنشاه ایران نه تنها باعث امنیت وثبات وپیشرفت ایران است ومن این را به شما که ریاست مجلس شورای ملی ایران هستید صراحتآ می‌گویم که باعث دلگرمی وپشتیبانی ملت ودولت ترکیه است»حقیقآ من وقتی این بیان را از طرف رئیس جمهوری یک کشور ی به رئیس مجلس شورای ملی یک کشور می‌شنیدم آنروز من ازشوق بحال گریه درآمده بودم وازاین جهت است که ما امیدواریم وآروزمیکنیم که همیشه سایه پایه رهبربزرگ مابرسرملت مامستدام باشد تا کشورما بر اثر این آرامش وآسایش بتواند برنامه‌های عظیم اقتصادی و صنعتی خودش را بمرحله اجرا در بیاورد مطلب دیگری که در آنجا دستگیر ما شد این بود که با ملاقاتی که با اولیاء امور ترکیه از جمله نخست وزیر خارجه وسایر شخصیت‌های برجسته ترکیه بدست آمد این مطلب روشن شدکه ریشه خارجی تحریکات اخیری که در ایران ودر ترکیه بعمل آمده واحداست واصولا بعضی از محافل بین المللی نگرانند از ایجاد صمیمیت بین دولتهای در حال رشد ونیرومند از جهت اقتصادی کشورهای خاورمیانه مخصوصآ ترکیه وایران وپاکستان اینهاکه عادت کرده بودند این قلعه با آن قلعه، این شهر با آن شهر واین کشور به آن کشور در حال تعارض باشند ازاین اتحاد صمیمانه ایکه دراین منطقه از جهان وجود دارد که آنرا ما مدیون دورهبر بزرگ دوملت آتاتورک ورضاشاه کبیر هستیم وبعد مدیون رهبری شاهنشاه محبوب خودمان هستیم از اتحاد صمیمانه ملل این منطقه بخصوص ایران وترکیه که ازهر جهت یک قدرت بزرگ منطقه‌ای محسوب می‌شوند واتحادیه‌ها را تبدیل به یک وحدت وقدرت جهانی می‌کند نگرانندوبهمین دلیل هم تاکتیک وروش وکیفیت اقدام بر علیه ترقی وپیشرفت این کشورها در هر دو کشور وشاید در پاکستان در هر سه کشور نحوه واحدی دارد ریشه مشابهی دارد ما خوشوقتیم که این ریشه‌ها در ایران خشک شده وخشک خواهد شد خوشوقتیم ازاینکه ملل وکشورهای ما پی برده‌اند باینکه این حرف هاچرا زده می‌شود واین تحریکات چرا بوجود می‌آید واین پارتیزان بازیها به چه منظور صورت بگیرد ولذا این افراد وعناصر در بین ملتهای مثل ۵۰ سال ۳۰ سال پیش نمی‌توانند باعناوین فریبنده وتظاهرات فریبنده وبیمعنی وچند تئوری خشک وتوخالی ومطرود امروزی جائی برای خود باز کننداما چیزی که در این جا قابل توجه است این است که درکشور ترکیه هم عینآ اقدامات بسیار مؤثری برای جلوگیری ازاین گونه خرابکاریها واین قبیل اقدامات صورت گرفته ومیگیرد وما امیدواریم این اقدامات کشور دوست ما بثمر برسد واین برادران ما مثل همیشه بترقی وپیشرفت خودشان ادامه بدهد شکی نیست که در دنیای امروز یکصداویکدست یک نیرو دارد ولی اگر این دست‌ها به ۲و۳و۵ برسد زورش ۲یا۵ برابر نیست بلکه بصورت تصاعدی بالا می‌رود دوستی ما باترکیه وسایرهمسایه‌های خودمان این حقیقت را مسلم می‌کند که اگر ملتی با مادوستی کرد باماصمیمانه همکاری کرد ماهم واقعآ با آن ملت دوستی وهمکاری می‌کنیم وصمیمیت بخرج می‌دهیم ما نمونه دوستی وصمیمیت بین ایران وترکیه رامیخواهیم بزمامداران یک کشور دیگر که ملت آن از ملت ایران جدا نیست ولی رهبران آن نمیدانم به چه علت وچرا راه عناد ودشمنی در پیش گرفته‌اند مثل قرار بدهم عراق بایدبداند که ایران باترکیه باشوروی با افغانستان وباهمه همسایگان خودش باصفا وصمیمیت وصلح وآرامش همکاری وروابط دوستی دارد (صحیح است) دلیلی ندارد که با عراق دوستی نکند واگر نمیکندرهبران عراق آن نیت واقعی مردم عراق را درباره کشورم اجرا نمیکنندیعنی کسانی هستندکه عینآ باهمان محافلی که در ترکیه وایران اخلال میکنندبهمان ریشه خارجی که با این دوکشور قصدخرابکاری دارندبستگی دارد آنهاعظمت این منطقه رانمی بینند پیشرفت این کشورها را مغایر سیاست خودشان میدانند محافل حاکمه عراق به آن منابع خارجی پیوستگی دارندوخوشبختانه هم ملت عراق وهم ملت ایران ای مسائل را دانسته است وهم دنیای امروز دانسته وما امیدواریم که روابط حسنه ماباملت عراق وبارهبرانی که تابع امیال وآرزوهای ملت خود باشندنه نوکر دیگران، که خلاف منافع ملی آنها قدم برمیدارند، روزبروز روابط حسنه ونزدیکتر داشته باشیم بیشتر از این عرضی ندارم وظیفه خود میدانم با عرض این گزارش به محضر مقدس مجلس شورای ملی یکبار دیگر چون عنوان د عوت رسمی بودباکسب اجازه ازمقام محترم ریاست که اجازه دادندکه بنده این صحبت رابکنم ازملت نجیب وبزرگ وقدرتمند ترک ازرهبران ترک ونمایندگان ترک وازکسانی که بهر مناسبت در این د عوت علایق وصمیمیت ودوستی خودشان رانسبت به ملت ایران وبه مجلس شورای ملی وبریاست مجلس شورای ملی ایران ابراز داشتند از پشت این تریبون مراتب قدردانی وتشکر خودم راباین ترتیب بعرض نمایندگان محترم برسانم (احسنت).

رئیس ـ آقای پیمان بفرمائید.

پیمان ـ باکسب اجازه ازمقام معظم ریاست وبا اعتقاد باین حقیقت که عموم نمایندگان محترم مجلس شورای ملی مانند همه مردم ایران عمیقآ ازواقعه اسفناک زلزله جنوب فارس متأثر ومتألم هستند با ابراز لطف ومحبتی که ناطقین قبل ازدستور جلسات قبل که بنده با اجازه مقام ریاست در حوزه انتخابیه ومنطقه زلزله زده بودم، ازجمله سروران وهم مسلکان عزیزجناب آقای پوربابائی وجناب آقای سعادت ودر جلسه امروز هم جناب آقای مصطفوی که چندسال درجهرم در سمت فرماندارجهرم انجام وظیفه میکردندفرمودندبرای بنده ایجاد وظیفه وتکلیف شدکه اولا ازاین عنایاتی که نسبت بخدمات همشهریها وموکلینم در منطقه زلزله زده ابرازشده صمیمانه تشکر کنم (احسنت) وچون در موقع وقوع زلزله شخصآ درجهرم بودم وپس ازاطلاع ازحادثه اسفناک شدت زلزله دربخش قیر وکارزین از توابع شهرستان فیروزآبادکه دریکصدکیلومتری مجاورت جهرم واقع است درمعیت اولین اکیپ امدادی جهرم این افتخار را داشتم که خدمتگزاری کوچکی رادرآن منطقه بعهده بگیرم عرایضی بعرض نمایندگان محترم مجلس شورای ملی میرسانم قبل ازبیان هر مطلبی باید واقعیت مسلم راعرض کنم که الهام بخش تمام اقداماتی که از طرف دولت حزبی جناب آقای هویدا وشیروخورشید سرخ خدمتگزارمملکت ومردم سراسرکشور ودرضمن مردم شهرستان جهرم صورت گرفته صدور اوامر رهبرعالیقدر ورئوف ومهربان ملت ایران شاهنشاه آریامهر بوده است که دراولین لحظات وقوع زلزله اوامر ملوکانه به تمام سازمانهای دولتی وملی شرف صدور یافت وهمه موظفآ دراین حادثه اسفناک مشغول انجام وظیفه شدند شخصآ درقیر وکارزین شاهدوناظربودم برادر ارجمندشاهنشاه بزرگ ماوالا حضرت شاهپور محمودرضا وجناب آقای هویدا نخست وزیر فعال حزبی و وزرای محترم بهداری تعاون وامور روستاها وکشور واستاندار فعال ودلسوزفارس فرماندهان سپاه دوم ناحیه ژاندارمری وبطورکلی همه سازمانهای دولتی فارس اعم ازبهداری سازمان آب وبرق، دانشگاه پهلوی، تعاون وروستاها همه وهمه باعلاقه صمیمیت درآن هوای گرم ودرآن شرایط ناراحت کننده صمیمانه بامرشاهنشاه انجام وظیفه می‌کردند جناب آقای هویدا شخصآ همه روزه وحتی دریک روزدوبار ازمنطقه زلزله زده بازدید میکردندوگزارشها را میگرفتندودستورات لازم را می‌دادند وساعتها بین مردم ستمدیده بودندومستدعیات آنها رامی شنیدند وتوجه می‌کردند تمام امکاناتی که ارتش دوم وناحیه ژاندارمری فارس داشت باسرعت واقعآ تحسین آمیزی برای مناطق زلزله زده بسیج شده بودواستاندارفارس وفرماندهان سپاه وناحیه ژاندارمری فارس اولین کسانی بودندکه با هلی کوپتر از نزدیک منطقه را بازدیدکردند وبلافاصله شروع باقدامات همه جانبه کردند وبا تأثرباید عرض کنم که وضع محل بسیار تأسف انگیز وناراحت کننده است قیر یک شهر بوده است وشهرداری داشته است وساختمانهای دولتی که بتن آرمه بوده داشته است ومتأسفانه هفتادوچندنفر ازمأمورین خدمتگزاردولت ازجمله هشت آموزگار ویک سپاهی و۶ درجه دار ژاندارم باخانواره هایشان وبخشدارباخانواده اش ازبین رفته اندکه نمی‌خواهم خاطرنمایندگان محترم را بیش ازاین متأثر کنم ولی میدانم که متأثرهستیدوالاحضرت شاهپور محمود رضاوجناب آقای هویداوسایرمسئولین مربوطه و وزرائی که می‌آمدند ازاکیپ جهرم بازدید می‌کردند تشویق می‌فرمودند وجناب آقای هویدا بخود بنده مأموریت دادندکه مراتب تشکروقدردانی ایشان راباهالی جهرم عرض کنم وهمچنین وعده فرمودندکه درآتیه نزدیکی که برای سرکشی مجدد و بررسی کارهای انجام شده به مناطق زلزله زده می‌آیند شخصآ بجهرم بیایندوازمردم تقدیر کنندکه من یقین دارم بزودی این نیت خیراجرا میشودوهمانطورکه گفتندبرای مسافرت به جهرم اقدام خواهند فرمود ازباب تشکر ازهمشهریهاوموکلین مقدمتآ بایدعرض کنم که اگر بنده هم سهم کوچکی دراین خدمت مقدس وانسانی وملی وحزبی داشته‌ام مدیون ومرهون همت وفداکاریهای بیدریغ مردم خداپرست وشاهدوست و وطن خواه جهرم بوده است وبس، دراولین ساعات وقوع زلزله درقیروکارزین مراتب را شخصآ بوسیله تلفن به جناب آقای دکترکلالی دبیر کل محبوب حزب ایران نوین عرض کردم معظم له دستوراتی فرمودندودرحزب ایران نوین جهرم اجتماع بی سابقه‌ای تشکیل شدوبرنامه‌ای تنظیم گردیدوپس ازدوساعت ازوقوع زلزله خودبنده باتفاق رؤساء انجمن‌های شهر وشهرستان وشهردارحزبی وافراد حزبی ومحلی باوسایل اولیه وغذا وپوشاک وکارگرو وسائل کفن ودفن ودکترودارو با چندکامیون بآنجا رفتیم ومتعاقبآ تمام مردم جهرم درمساجدوتکایا باتبلیع علمیاوروحانیون، همانطورکه جناب آقای مصطفوی ضمن نامه‌ای که از یکی از مردم جهرم قرائت کردند فرمودند بایدبگویم که واقعیت محض بود ویکی ازعلما باپای برهنه بین مردم میدویدوتبلیغ به کمک می‌کرد ودیگری که هشت ماه بستری بودودکتربایشان استراحت مطلق داده بود ازبستربرخاست وازمنزل بیرون آمدوبه مسجد و میان مردم آمد ومردم را تشویق کمک نمودخلاصه همه همت کردند و وظیفه خود را انجام دادنددر اینجا بایدعرض کنم کارگران شریف حهرمی که از روز دوم تعدادشان درقیر به ۷۰۰ نفررسید داوطلبانه میآمدند و حتی خوراک دو روز خودشان راهم باخودشان میآوردند که از غذائی که برای این مردم زلزله زده میرسداستفاده نکنند و باز این واقعیت را اینجا باید عرض کنم که زنهای جهرمی از برادرانشان عقب نماندند بلکه دوشادوش آنها ضمن اهدای هدایائی که میدادند چرخهای خیاطیشان راروی دوششان گذاشته بودند و در جهرم دورهم جمع میشدند و برای زلزلیه زدگان لباس میدوختندوبیش از ۱۵۰ نفر اززنها درمناطق زلزله بودندبرای کمک به خواهران آسیب دیده البته ازتمام مناطق فارس ازشهرستانهای لاروداراب وفیروزآباد و شیرازهمه بانهایت علاقه وصمیمیت انجام وظیفه میکردندوکمک پشت سرکمک می‌رسید (صحیح است) حزب ایران نوین این افتخار را داشت که بخاطرنجات هم میهنان خودهمه گونه وظیفه انسانی را انجام می‌داد و افراد آن بهمه روستاهای آسیب دیده کمک وسرکشی میکردندفرماندارجهرم وسرتیپ کیسان فرمانده هنگ آموزشی وفرمانده گروهان ژاندارمری ورئیس بهداری جهرم شخصآ درمنطقه زلزله فداکاری میکردندبیش ازاین مزاحم بانوان وآقایان نمی‌شوم ودراین جا وظیفه دارم از ابرازعنایاتی که نسبت به جهرم شده است ضمن تشکر صمیمانه ازدولت حزبی جناب آقای هویداوهمچنین بادعاگوئی نسبت به شاهنشاه معظم ومفخم خودمان عرض کنم که تشریف فرمائی شاهنشاه آریامهر وشهبانوی نیکوکار بهترین التیام بخش دردهای مردم زلزله زده بودودرآن منطقه با این تشریف فرمائی واوامری که صادرفرمودندهمه مردم امیدوارهستندکه انشاء الله خرابیهاجبران شود و همانطوری که جناب آقای مصطفوی فرمودندخانه‌های بهتری درآنجا ساخته شود در مورد مسئله زراعت که اشاره فرمودندبایدعرض کنم که در دومنطقه تنگ روئین ومبارک آبادکه تنگ روئین هم مثل قیر خراب شده وباخاک یکسان شده است وتنها در تنگ روئین که ۲۱۰ نفر جمعیت داشته ۵۶ نفر ازبین رفته‌اند اینها پنجاه وشصت حلقه چاه آب داشتندکه همه آنها الان خراب وبلا استفاده است وزراعت مهم آنهاکه جالیز است درشرف نابودی است ولی خوشبختانه رئیس دولت دستور داده وهمچنین وزیر تعاون وا مور روستاها دراین مورد دستوراتی دادندکه انشاء الله بزودی رفع مشکل آنها خواهدشد وازخسارات احتمالی بیشتر جلوگیری بعمل خواهدآمد. امیدواریم که دیگراز این اتفاقات برای ملت ومملکت ایران پیش نیاید (انشاء الله) از حوصله‌ای که نمایندگان محترم برای استماع عرایضم بخرج دادند بسیار متشکرم (احسنت ـ احسنت).

رئیس ـ آقای قاضی زاده بفرمائید.

قاضی زاده ـ بنام خداوند بزرگ، جناب آقای رئیس، همکاران محترم. خودرامفتخر و سرافراز می‌بینم که فرصتی دست داده تا دراین مکان مقدس ملی ازطرف خود وبنمایندگی ازطرف قاطبه اهالی خرم آباد لرستان مطالبی بعرض برسانم ـ برابر مدارم واسناد تاریخی لرستانی، همیشه درسرشت ونهادشان شاه دوستی ووطن پرستی عجین بوده واین احساسات پاک وبی آلایش ازمختصات این قوم آریائی اصیل بوده است صفحات زرین تاریخ کبیر ایران بهترین گواه صادقی است براین مدعا، زیرا مردم ایران بخوبی تشخیص داده اندکه سربقاوعظمت وتمامیت خاک پاک میهن بستگی تام وتمام باسیستم شاهنشاهی داشته وبدین جهت شاه ومیهن مورد ستایش همه مردم میباشدومخصوصآ باظهور دین مبین مقدس اسلام که وطن پرستی وشاه دوستی را جزء ایمان قرارداده تاجائیکه شعرا دراین خصوص نیز اشعار زیاری دارندکه منجمله یکی ازآنها می‌فرماید«نزدخردشاهی وپیغمبری چون دونگینندویک انگشتری» حب وطن وشاه درمردم لرستان ازسرحد ستایش نیزگذشته است دراواسط قرن اخیر با طلوع سلطنت پر برکت اعلیحضرت فقید چهره لرستان ومردم آن عوض شده وبحق بایدگفت شاهنشاه فقیدبگردن فرد لرستانیها حق حیات جاویدان دارد. درکلیه شئون سیاسی اجتماعی اقتصادی این منطقه زرخیز که تقریبآ یک بیست و چهارم خاک میهن راتشکیل میدهدترقیات شگرف وحیرت آوری بوجود آمده بطوریکه شهرستان خرم آبادوملحقات آن باکمک طبیعت یکی ازبهترین مناطق کشور می‌باشد. خلف ارجمند شاهنشاه فقید اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بمقتضای وراثت والطاف وعنایاتشاهانه نسبت به لرستان وخرم آباد توجهات مخصوص مبذول فرموده ومیفرمایند. اینجانب که بیش از۲۰ سال ریاست انجمن شهر خرم آباد وسایر انجمن‌های محلی را داشته واز نزدیک شاهدوناظر بوده‌ام به پاس اینهمه مراحم وعنایا نمی‌توانم آنطوریکه بایدوشاید شکرگذاری کنم ولی بقول مولانا جلال الدین رومی:

آب دریا را چو نتوانی کشید

هم بقدر تشنگی باید چشید

مراتب حق شناسی وتشکرات قریب ششصد هزارنفر زن ومرد لرستان را در این مکان مقدس پیشگاه شهریار دادگستر و مهربان معروض و از خدای بزرگ که همیشه حافظ معظم له بوده وخواهد بود مسئلت دارم شاهنشاه معظم وخاندان جلیل سلطنت را سلامت وموفق مستدام بدارد.

نکته ایکه برای مردم لرستان جنبه حیاتی دارد ودرموقع تعطیلی عیدکه بزادگاه خود خرم آباد ولرستان رفته بودم وعموم مردم انتظار دارند این است که در این مکان مقدس ازهم مسلک محترم جناب آقای هویدا نخست وزیرمحبوب استدعا کنم که بذل عنایت فرموده برای تکمیل اصلاحات وعمران خرم آباد وبخش‌های تابعه آن چون دیگر استانهای کشور توجه مخصوص مبذول دارند زیرا لرستان نیازمند اقدامات دولت ملی وحزبی است.

ومی‌توانم عرض کنم این استان بیش ازسایر استانها بدلایل خیلی زیادی مستحق عنایت مخصوص می‌باشد.

تلگرام ونامه‌های زیادی ازطرف مردم در این خصوص نوشته شده وتمام مندرجات این نامه‌ها حاکی از سپاسگزاری و جانبازی در راه شاه ومیهن بوده واستدعای توجهات مخصوص دولت نسبت به تقاضای مردم لرستان را دارد.

۱- اسفالت جاده خرم آباد به کرمانشاه وجاده خرم آباد به کوهدشت که چندین دهکده روستائی در مسیرآنها است.

۲- اجازه علف چربه حشم داران درمراتع لرستان.

۳- ساختمان ۲ پل روی رودخانه خرم آباد.

۴- اجازه اتصال برق بمراکز بخشدار یها.

۵- ساختمان جاده‌های روستائی.

۶- تعیین شعبه هواپیمائی ملی برای مسافرین لرستانی. خیلی متشکرم (احسنت ـ احسنت).

رئیس ـ آقای سراج الدین بفرمائید.

سراج الدین ـ با اجازه مقام معظم ریاست وهمکاران وحضارمحترم، می‌خواهم در دقایقی که وقت حضارمحترم را می‌گیرم به چگونگی حکومت عصا به بعثی عراق اشاره‌ای کرده باشم بنده بمقتضای کاری که در وزارت اطلاعات داشتم همواره سروکارباگفتارهائی که ازطرف رادیو ایران پخش میشدوگفتارهائی که رادیوهای مخالف پخش می‌کردند داشتم ازبدو بقدرت رسیدن این عصابه همیشه کارشان این بودکه هرگاه ازطرف رادیو اعلام میشدکه امروز مملکت ایران بفلان پیشرفت نائل شده است فردا رادیو بغداد یاوه سرائی را آغازمیکرد (شیخ رضائی بدستور خارجی است) و این مسائل تنها برگفتارهای رادیوئیشان محدود نمی‌شد بلکه عکس العملشان درتلویزیون ومطبوعات عراق نیز بخوبی دیده می‌شد ملت ایران این حقیقت را درک کرده است که پیشرفت ملت ایران خاری درچشم دشمنان این مملکت است (آفرین ـ احسنت) نمیدانم این بعثیان ازخدا بی خبرچرا بجای اینکه بمردم اهانت وبمقام وشخصیات محترم ملل دیگر می‌تازند بفکر خودشان نیستند الان در عراق محیط ترس و وحشت بطوری همه را فراگرفته است که حتی زندگی عادی برای مردم سخت شده است مردم اطمینان ندارند صبح که ازخانه‌های خود بیرون می‌آیند شب بمنزل خود برگردند. اخیرآ درعراق آدم دزدی یکی دیگر ازمظاهر وجود بعثی‌ها شده است (صحیح است) درهر جا یک فردی باشدکه با اعمال وحشیانه بعثیان مبارزه‌ای کند یا بگوید این اعمال انسانی نیست فردای آنروز دزدیده خواهد شد سرنوشتش ازنظر ملت عراق معلوم نیست ومجهول است، این عمل محدود به مناطق عرب نشین نیست در مناطق کردنشین مخصوصآ درمناطقیکه کردهای شورشی در آنجا هستندودرمراکز شهرها سعی می‌کنند افراد سرشناس کردرا شبانه بدزدند وببرند (صحیح است) هتک حرمت مقامات مذهبی در عراق یک کارعادی برای حکام بعث شده است واین مخصوص بعلمای تشیع درکربلا ونجف اشرف نیست بلکه در سراسر کشور عراق ودرسایر مناطق هم نیست به روحانیون طراز اول عراق اهانتهائی شده است که بنده ازگفتن آنها معذورم (ایلخانی پورـ اینها با اسلام دشمنند) البته، المسلم من سلم المسلمون من یده ولسانه، پیغمبر اسلام می‌فرماید مسلم کسی است که مسلمانان ازگزندزبانش ودستش مصون بمانندولی تعثیان عراق هیچکس از گزند زبان ودستشان مصون نیست وباین دلیل می‌توان گفت که مسلمان هم نیستند در عراق رجال سیاسی وافرادیکه سرشان به تنشان می‌ارزد الان در زندان‌ها ویا تبعیدگاهها هستند بیشتر شخصیتهای عراق بعناوین مختلف در کشورهای اروپائی زندگی می‌کنند ومخصوصآ بیروت ـ لبنان الان یک مرکزی شده است برای افراد سیاسی دولت عراق که همه الان در آنجا هستند منجمله یک عده از افراد سرشناس کرد ومخصوصآ تجار معتبر، حالا دیگر آنها با افراد سیاسی اکتفا نمی‌کنند وتجارمعتبر الان بیشترشان در لبنان بسر می‌برند باتوجه بوضع جغرافیائی عراق می‌بینیم که عراق جلگه‌ای است حاصلخیز ودونهر دجله وفرات ازشمال تا جنوب سراسر این منطقه را طی می‌کند از طرف دیگر زاب کبیر وزاب صغیر ورودسیروان که آنها دیاله بهش میگویندتمام این جلگه‌ها را فراگرفته است وازنظر وضع کشاورزی شایدکمتر ازنظر حاصلخیز وزمین وآب نظیر داشته باشد مع الوصف الان در عراق مواد غذائی بحدی نایاب وکمیاب است که مردم دچار وحشت شده‌اند با توجه بمنابع نفتی سرشاری که مملکت عراق دارد از ۱۰ سال باینطرف اگر ما پیشرفتهای عراق وعمران وآبادانیهای عراق را با ۱۰ سال قبل بسنجیم مخصوصاً می‌بینیم که پیشرفت در این اواخر به طور کلی هیچ و صفر است و در گذشته خیلی بهتر و بیشتر بوده است این ثروت کجا می‌رود و به مصرف چه می‌رسد؟ البته کاری نداریم که ملت عراق چگونه می‌خواهند سرنوشت ملت‌شان را تعیین بکنند ولی ما به حکم انسانیت و هم‌دردی می‌بینیم که ملت عراق در بیچارگی، فقر و فلاکت به سر می‌برد در حالی که بر روی خزانه‌ای از نفت و ثروت نشسته است این برای ما خوشایند نیست الان بیکاری در عراق یکی دیگر از گرفتاری‌ها و مشکلات مهم است کارمندان دولت آنها که بعثی نبودند از کار برکنارشان کرده‌اند به طور کلی در سراسر عراق الان یک کارمند غیربعثی کوچک‌ترین کاری در اختیار ندارد فرماندهان لشکر و سپاهیان کسانی هستند که سرسپرده این عصا به گمراه می‌باشند بعثی‌ها از روی سرکار آمده‌اند تا الان هیچ‌گونه هماهنگی با سایر کشورهای عربی نداشته‌اند و در هر گرفتاری و مصیبتی که برای ملل عرب پیش آمده است نه تنها گرهی از کار آنها نگشوده‌اند بلکه در تشدید این بحران‌ها و مصیبت‌ها مؤثر بوده‌اند بعث هرگاه دیده است کشورهای عربی برای رفع گرفتاری‌های خودشان تا حدودی به هم نزدیک شده‌اند بوق و کرنای رادیوی بعثی عراق به تفتین و دو به هم‌زنی و خرابکاری شروع کرده است کما این که دیدیم دولت‌هایی که خودشان در میان معرکه بوده‌اند و ذینفع بوده‌اند با طرح راجرز موافقت کرده بودند اما عراق از دور می‌گفت که من این طرح را قبول ندارم و دلیلش این بود که نمی‌خواست آرامشی برقرار شود (رشیدی‌ـ مأموریتش همین بود) بلی مأمویت داشتند فعالیت‌های عمرانی در عراق مخصوصاً در شمال آن از ۱۰سال پیش فلج شده یعنی از آغاز جنگ کردها با دولت عراق، تاکنون کوچک‌ترین عمرانی در سلیمانیه و شمال کرکوک و شهرستان‌های تابعه موصل که کردنشین هستند به چشم نمی‌خورد و آنچه هم از سابق بوده است دارد از بین می‌رود اخیراً حضار محترم شنیده‌اند که بعثی‌ها در مرزهای کشور ما شروع به آدم‌دزدی و گاهی تعدیاتی کرده‌اند و این تعدی‌ها نمی‌تواند در احساس مردم ایران مؤثر باشد (صحیح است‌ـ احسنت) طرفیت یک مشت به نام عصا به بعثی با یک ملت ۳۰ میلیونی آن هم با این صراحت تصور نمی‌کنم نتیجه خوبی داشته باشد گو این که ملت ایران به پیروی از منویات رهبر عالیقدر خود ناچار است که متانت و سلامت طبع را رعایت کند ولی باز هم پیدا می‌شوند افرادی که جلو احساسات‌شان گرفته نمی‌شود و این مطالب را جواب خواهند گفت (صحیح است ـ احسنت).

رئیس ـ آقای سراج‌الدین خیلی از فرمایشات‌تان باقی مانده؟

سراج‌الدین ـ بیش از دوسه دقیقه نمانده است اگر اجازه بفرمایید ادامه می‌دهم.

رئیس ـ بفرمایید.

سراج‌الدین ـ دولت بعثی عراق هزینه‌های هنگفتی به نام سپاهیان در شمال عراق خرج می‌کند که این سپاهیان کارشان در شمال عراق خرج می‌کند که این سپاهیان کارشان در شمال مقابله با هیچ دشمنی و یا هیچ فرد خارجی نیست بلکه مقابله با خود ملت عراق است یعنی به این اسم که کردها می‌خواهند شورش کنند یا دست به تعدی بزنند ارتش عراق را در شمال عراق مستقر کرده و مخارج هنگفتی را از این راه متحمل می‌شود در حالی که هر روز رادیو اعلام می‌کند که ما با کردها کارمان تمام شده است اگر چنین است وجود چنین نیروهای زیادی در شمال عراق برای چیست حقیقت این است که امنیت و آسایش ملت ما به رهبری شاهنشاه آریامهر و پیشرفت‌های اجتماعی ملت ایران و به نتیجه رسیدن رفرم اجتماعی شاهنشاه معظم ایران همیشه از این جهت ناراحتی‌هایی را برای بعثی‌ها و امثال بعثی‌ها در بر خواهد داشت در خاتمه فداکاری و جانبازی قاطبه عشایر کرد را به منظور حفظ و حراست حدود و ثغور مملکت از هر نوع تعدی بیگانگان اعلام می‌دارد و استدعای کردها را از این مکان مقدس به عرض مقام شامخ سلطنت می‌رساند که اجازه فرمایند و جواب این قبیل تعدیات مرزی را به عشایر غیور کرد بسپارند تا در صف مقدم سربازان مملکت به جانبازی بپردازند (صحیح است، آفرین) و بنده به نام یک نماینده ملت ایران از پشت این تریپون در خاتمه سخنم باید تشکر و سپاس حوزه انتخابیه خودم را به جناب آقای نخست‌وزیر و هم‌مسلکان محترمی که در حادثه فارس و این مصیبتی که برای مردم فارس و برای تمام ملت ایران پیش آمده است اعلام نمایم و تشکر و سپاسگزاری عرض کنم (احسنت ـ احسنت).

- تصویب صورت‌جلسه قبل

۳- تصویب صورت‌جلسه قبل.

رئیس ـ راجع به صورت‌جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور

۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله خانم صوفی معاون وزارت کشور.

رئیس ـ وارد دستور می‌شویم خانم صوفی بفرمایید.

پروین صوفی (معاون وزارت کشور) ـ با کسب اجازه از مقام ریاست از سال ۱۳۴۷ نیروی پایداری کشور تشکیل و برابر قانون مصوب ۳۰/۱۰/۴۷ اجرای آن به عهده وزارت جنگ محول گردید چون وظایف سرزمینی به عهده ژاندارمری کل کشور محول گردیده مقرر گردید نیروی پایداری از وزارت جنگ منتزع و ضمیمه ژاندارمری کل کشور بشود به این جهت لایحه قانونی آن را تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌کنم و تقاضای تصویب آن را دارم.

رئیس ـ لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به لایحه تقلیل نرخ حقوق گمرکی ساعت جیبی، ساعت مچی و قلم خودنویس و ارسال به مجلس سنا

۵- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به لایحه تقلیل نرخ حقوق گمرکی ساعت جیبی، ساعت مچی و قلم خودنویس و ارسال به مجلس سنا

رئیس‌- گزارش شور دوم تقلیل نرخ حقوق گمرکی ساعت جیبی، ساعت مچی و قلم خودنویس مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه روز شنبه ‌۲ اردیبهشت ماه ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۵۵۶۳۴ - ۲۳/۱۲/۵۰ راجع به تقلیل نرخ حقوق گمرکی ساعت جیبی، ساعت مچی و قلم خودنویس را که گزارش شور اول آن به شماره ۲۵۹ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه شور اول را عیناً تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون تقلیل نرخ حقوق گمرکی ساعت جیبی، ساعت مچی و قلم خودنویس.

ماده واحده ـ نرخ مقرر در جدول ضمیمه قانون امور گمرکی مصوب ۳۰/۳/۱۳۵۰ از تاریخ تصویب این قانون در مورد حقوق گمرکی ساعت جیبی، ساعت مچی و همانند و قلم خودنویس قابل اجرا خواهد بود.

مخبر کمیسیون دارایی ـ امان‌الله ریگی.

رئیس ـ ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاخطاب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به لایحه توسعه صنعت گاز و ارسال مجدد به مجلس سنا

۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به لایحه توسعه صنعت گاز و ارسال مجدد به مجلس سنا.

رئیس‌ ـ گزارش شور دوم توسعه صنعت گاز مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه شنبه ۲ اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۵۸۶۲ مورخ ۳۱/۳/۱۳۵۰ ارسالی از مجلس سنا راجع به توسعه صنعت گاز را که گزارش شور اول آن به شماره ۲۶۸ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادهای رسیده گزارش شور اول را با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون توسعه صنعت گاز.

ماده ‌۱ـ به شرکت ملی گاز ایران اجازه داده می‌شود که به منظور توسعه صنعت گاز و تهیه و تولید انواع گاز محصول کشور و مشتقات آن و حمل و نقل و صدور و پخش و فروش فرآورده‌های مذکور با شرکت‌ها و مؤسسات داخلی و خارجی اعم از دولتی یا غیردولتی که به تشخیص مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران واجد صلاحیت علمی، فنی و مالی باشند مشارکت نماید.

قراردادهایی که به این منظور منعقد می‌شود باید پس از موافقت مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران به تصویب هیئت‌وزیران برسد. تبصره ـ شرکت‌های مختلطی که طبق این قانون منحصراً برای حمل و نقل دریایی تشکیل می‌شوند از حیث پرداخت مالیات و حقوق و عوارض گمرکی و تحصیل اراضی از شمول مقررات این قانون خارج و تابع قوانین و مقررات عمومی کشور خواهند بود.

ماده ‌۲ـ اساسنامه شرکت‌های مختلطی که بر طبق ماده یک ایجاد می‌شود و هر نوع تغییر و اصلاح آن باید به تصویب مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران برسد.

ماده ‌۳ـ در قراردادهایی که به استناد این قانون منعقد می‌شود در اساسنامه‌های مربوط باید قید شود که طرف قرارداد حق ندارد بدون موافقت قبلی و کتبی شرکت ملی گاز ایران تمام یا قسمتی از سهام خود را به دیگری منتقل نماید و در صورت تخلف از این شرط شرکت ملی گاز ایران حق خواهد داشت که قرارداد مشارکت را فسخ نماید. مقررات قانون جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی و آئین‌نامه اجرایی آن در مورد طرف‌های خارجی مشارکت‌های موضوع این قانون با توجه به مفاد ماده یک این قانون جاری خواهد بود.

ماده ۴ـ درآمد مشارکت‌های موضوع این قانون از حیث پرداخت مالیات بر درآمد مشمول نرخ و ترتیب و مهلت‌های رسیدگی مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم ناظر بر شرکت‌های نفتی خواهد بود و هیچ‌گونه مالیات دیگر و حقوق و عوارضی به شرکت‌های مختلط و به سود سهام طرف‌های مشارکت موضوع این قانون تعلق نخواهد گرفت جز حقوق و عوارض قابل پرداخت به مقامات دولتی و محلی در مقابل خدمات درخواست شده و یا خدماتی که به طور عموم برای عامه انجام می‌شود از قبیل عوارض راه، حق آب، عوارض شهرداری و بهداشت و حقوق و عوارض بندری قابل وصول از کشتی‌ها و مالیات و حقوقی که شامل عموم است از قبیل حق تمبر اسناد و حق‌الثبت امور حقوقی و بازرگانی و حق‌الثبت اختراعات و تألیفات.

تبصره ۱ـ به دولت اجازه داده می‌شود تضمین نماید که نرخ مالیات بر درآمد و یا سایر مقررات مربوط به تعیین سود ویژه مشارکت‌های موضوع این قانون و طرف‌های آنها نامساعدتر از نرخ‌ها و مقرراتی نباشد که ناظر بر شرکت‌هایی است که در ایران به عملیات مربوط به نفت و یا گاز اشتغال دارند.

تبصره ۲ـ مالیات متعلق به درآمد حاصل از مشارکت‌های موضوع این قانون براساس سود ویژه حاصل از عملیات شرکت‌های مختلط مزبور تعیین و طبق روش حسابداری معمول صنعت نفت احتساب خواهد شد.

تبصره ۳ ـ شرکت‌های مختلط موضوع این قانون حق خواهند داشت که برای تعیین درآمد ویژه خود آن قسمت از مخارج و هزینه‌ها و پرداخت‌های مربوط به عملیات خود را که مستند به اسناد و وارد شده در دفاتر باشد به شرح زیر از درآمد ناویژه خود کسر کنند:

الف ـ کلیه هزینه‌هایی که شرکت‌های مختلط مزبور لزوماً و منحصراً برای عملیات خود انجام داده باشند از جمله هزینه‌های اداری و تأسیساتی و نیز حقوق و اجاره‌بها و یا پرداخت‌های دیگری که در مقابل استفاده از هرگونه اموال تأدیه شده باشد و قیمت تمام شده اجناس و خدمات و مخارجی که برای نقشه‌برداری‌های زمینی و هوایی و دریایی شده است و همچنین بهره متعلق به وام و اعتبارهای مأخوذ جهت اجرای طرح مگر در مواردی که مخارج و هزینه‌های مربوط به حساب سرمایه‌گذاری شده و مبلغ استهلاک درباره آنها منظور شده باشد.

ب ـ مبلغی که در هر سال برای استهلاک فرسودگی و متروک شدن و تمام شده به منظور استهلاک هزینه‌های سرمایه‌ای که شرکت‌های مختلط مزبور برای عملیات خود در ایران انجام می‌دهند به نرخ ده درصد براساس قیمت تمام شده اولیه آنها احتساب خواهد شد.

ج ـ قسمتی از ضررهای جبران نشده مخارج عملیات که در دوره‌های مالیاتی قبلی به شرکت‌های مختلط مزبور وارد آمده و به حساب دوره‌های بعد منتقل گردیده است مشروط بر آن که انتقال این حساب‌ها از سالی به سال دیگر بیش از ده سال از دوره مالیاتی که این ضررها در آن دوره ایجاد گردیده است نباشد.

د ـ زیان‌های شرکت‌های مختلط مزبور در مورد انجام عملیات در ایران مشروط بر آن که به وسیله بیمه یا به نحو دیگر جبران نشده باشد. این خسارات شامل مطالبات غیرقابل وصول و زیان‌های ناشی از دعاوی خسارات مربوط به عملیات انجام شده در ایران و زیان ناشی از خسارات وارد به ذخایر تجاری یا هرگونه دارایی که برای عملیات مزبور در ایران به کار رود یا انهدام یا از دست دادن آنها خواهد بود.

ماده ۵ ـ شرکت‌های مختلط موضوع این قانون از کلیه معافیت‌ها و مزایای قانونی که به موجب قوانین موضوعه برای مؤسسات تولیدی مقرر است به استثنای معافیت‌های مالیاتی برخوردار خواهند بود و صادرات انواع گاز و مشتقات گاز محصول شرکت‌های مختلط مزبور از پرداخت هرگونه حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی به استثنای هزینه‌های گمرکی که ممکن است به آنها تعلق گیرد معاف است به علاوه شرکت‌های مختلط مذکور مشروط بر آن که حداقل پنجاه درصد سهام آنها متعلق به شرکت ملی گاز ایران باشد می‌توانند با تصویب مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران ماشین‌آلات و تجهیزات فنی و صنعتی و وسایل نگاه‌داری و تعمیر آنها و وسایل استحفاظی، ایمنی، آموزشی اندازه‌گیری و بارگیری در مورد گاز طبیعی، تلمبه‌خانه، مخابرات و خطوط لوله انتقال گاز و قطعات یدکی و مواد شیمیایی و مواد لازم برای اختلاط و امتزاج و ماشین‌آلات ساختمانی و سایر مواد و اجناس مورد نیاز برای عملیات خود را که مستقیماً در تولید محصول به کار می‌روند در صورتی که مشابه آن با توجه به شرایط و عوامل مختلف در ایران تولید نشوند بدون تحصیل هیچ‌گونه پروانه ولی با انجام تشریفات گمرکی و با رعایت تبصره‌های بند الف ماده ۸ اساسنامه شرکت ملی نفت ایران با معافیت از حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی به استثنای حقوق و عوارض بندری و هزینه‌های گمرکی که ممکن است به آنها تعلق گیرد وارد نمایند. در صورت بروز اختلاف در مورد تشخیص کالاهای مشمول این ماده مراتب به وزارت دارایی اعلام و طبق نظر کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت دارایی ـ وزارت اقتصاد و شرکت ملی گاز ایران عمل خواهد شد.

تبصره ـ هزینه‌های گمرکی مذکور در این ماده عبارت است از هزینه خدماتی که طبق مقررات مربوط برای انبارداری ـ تخلیه و بارگیری و باربری ـ خدمات فوق‌العاده آزمایش و تعرفه‌بندی ـ بدرقه کالا و مراقبت انجام می‌شود.

ماده ‌۶ـ در صورتی که شرکت‌های مختلط برای انجام عملیات و اجرای وظایف خود احتیاج به تحصیل اراضی یا حقوق ارتفاقی داشته باشند شرکت ملی نفت ایران اراضی و حقوق مزبور را به موجب مقررات اساسنامه خود به نام شرکت ملی نفت ایران و به هزینه شرکت‌های مختلط تحصیل خواهد کرد و برای عملیات موضوع قرارداد در اختیار آنها خواهد گذارد.

ماده ۷ ـ اختلاف ناشی از اجرای قراردادهای موضوع این قانون که محتملاً بین شرکت ملی گاز ایران و شریک خارجی پیش آید هرگاه به طریق دوستانه و یا سازش حل نشود به داوری ارجاع خواهد شد. در هر قرارداد باید چگونگی ارجاع اختلاف به داوری و تعیین داور به نحو مقتضی پیش‌بینی گردد.

محل داوری تهران خواهد بود مگر این که طرفین درباره آن به نحو دیگری توافق نمایند. قانون قابل اعمال نسبت به این قراردادها قانون ایران است.

مخبر کمیسیون دارایی ـ امان‌الله ریگی.

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به توسعه صنعت گاز را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارایی را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دادگستری – دکتر سید محمدرضا تنکابنی.

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه ۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه ارسالی از مجلس سنا راجع به توسعه صنعت گاز را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارایی را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ مهروش صفی‌نیا (مستوفی).

رئیس ـ ماده اول مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ‌۱- به شرکت ملی گاز ایران اجازه داده می‌شود که به منظور توسعه صنعت گاز و تهیه و تولید انواع گاز محصول کشور و مشتقات آن و حمل و نقل و صدور و پخش و فروش فرآورده‌های مذکور با شرکت‌ها و مؤسسات داخلی و خارجی اعم از دولتی یا غیردولتی که به تشخیص مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران واجد صلاحیت علمی فنی و مالی باشند مشارکت نماید.

قراردادهایی که به این منظور منعقد می‌شود باید پس از موافقت مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران به تصویب هیئت‌وزیران برسد.

تبصره ـ شرکت‌های مختلطی که طبق این قانون منحصراً برای حمل و نقل دریایی تشکیل می‌شوند از حیث پرداخت مالیات و حقوق و عوارض گمرکی و تحصیل اراضی از شمول مقررات این قانون خارج و تابع قوانین و مقررات عمومی کشور خواهند بود.

رئیس ـ در ماده اول نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده اول رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده ۲ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۲ـ اساسنامه شرکت‌های مختلطی که بر طبق ماده یک ایجاد می‌شود و هر نوع تغییر و اصلاح آن باید به تصویب مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران برسد.

رئیس‌ ـ در ماده ۲ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده ۲ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده ۳ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ‌۳ـ در قراردادهایی که به استناد این قانون منعقد می‌شود و در اساسنامه‌های مربوط باید قید شود که طرف قرارداد حق ندارد بدون موافقت قبلی و کتبی شرکت ملی گاز ایران تمام یا قسمتی از سهام خود را به دیگری منتقل نماید و در صورت تخلف از این شرط شرکت ملی گاز ایران حق خواهد داشت که قرارداد مشارکت را فسخ نماید. مقررات قانون جلب و حمایت سرمایه‌های خارجی و آئین‌نامه اجرایی آن در مورد طرف‌های خارجی مشارکت‌های موضوع این قانون با توجه به مفاد ماده یک این قانون جاری خواهد بود.

رئیس ـ در ماده ۳ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده ۳ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده ۴ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۴ ـ درآمد مشارکت‌های موضوع این قانون از حیث پرداخت مالیات بر درآمد مشمول نرخ و ترتیب و مهلت‌های رسیدگی مقرر در قانون مالیات‌های مستقیم ناظر بر شرکت‌های نفتی خواهد بود و هیچ‌گونه مالیات دیگر و حقوق و عوارضی به شرکت‌های مختلط و به سود سهام طرف‌های مشارکت موضوع این قانون تعلق نخواهد گرفت جز حقوق و عوارض قابل پرداخت به مقامات دولتی و محلی در مقابل خدمات درخواست شده و یا خدماتی که به طور عموم برای عامه انجام می‌شود از قبیل عوارض راه، حق آب عوارض شهرداری و بهداشت و حقوق و عوارض بندری قابل وصول از کشتی‌ها و مالیات و حقوقی که شامل عموم است از قبیل حق تمبر اسناد و حق‌الثبت امور حقوقی و بازرگانی و حق‌الثبت اختراعات و تألیفات.

تبصره ‌۱ـ به دولت اجازه داده می‌شود تضمین نماید که نرخ مالیات بر درآمد و یا سایر مقررات مربوط به تعیین سود ویژه مشارکت‌های موضوع این قانون و طرف‌های آنها نامساعدتر از نرخ‌ها و مقرراتی نباشد که ناظر بر شرکت‌هایی است که در ایران به عملیات مربوط به نفت و یا گاز اشتغال دارند.

تبصره ‌۲ـ مالیات متعلق به درآمد حاصل از مشارکت‌های موضوع این قانون براساس سود ویژه حاصل از عملیات شرکت‌های مختلط مزبور تعیین و طبق روش حسابداری معمول صنعت نفت احتساب خواهد شد.

تبصره ۳ ـ شرکت‌های مختلط موضوع این قانون حق خواهند داشت که برای تعیین درآمد ویژه خود آن قسمت از مخارج و هزینه‌ها و پرداخت‌های مربوط به عملیات خود را که مستند به اسناد و وارد شده در دفاتر باشد به شرح زیر از درآمد ناویژه خود کسر کنند:

الف‌ ـ کلیه هزینه‌هایی که شرکت‌های مختلط مزبور لزوماً و منحصراً برای عملیات خود انجام داده باشند از جمله هزینه‌های اداری و تأسیساتی و نیز حقوق و اجاره‌بها و یا پرداخت‌های دیگری که در مقابل استفاده از هرگونه اموال تأدیه شده باشد و قیمت تمام شده اجناس و خدمات و مخارجی که برای نقشه‌برداری‌های زمینی و هوایی و دریایی شده است و همچنین بهره متعلق به وام و اعتبارهای مأخوذ جهت اجرای طرح مگر در مواردی که مخارج و هزینه‌های مربوط به حساب سرمایه‌گذاری شده و مبلغ استهلاک درباره آنها منظور شده باشد.

ب ـ مبلغی که در هر سال برای استهلاک فرسودگی و متروک شدن و تمام شده به منظور استهلاک هزینه‌های سرمایه‌ای که شرکت‌های مختلط مزبور برای عملیات خود در ایران انجام می‌دهند به نرخ ده درصد براساس قیمت تمام شده اولیه آنها احتساب خواهد شد.

ج- قسمتی از ضررهای جبران نشده مخارج عملیات که در دوره‌های مالیاتی قبلی به شرکت‌های مختلط مزبور وارد آمده و به حساب دوره‌های بعد منتقل گردیده است مشروط بر آن که انتقال این حساب‌ها از سالی به سال دیگر بیش از ده سال از دوره مالیاتی که این ضررها در آن دوره ایجاد گردیده است نباشد.

د ـ زیان‌های شرکت‌های مختلط مزبور در مورد انجام عملیات در ایران مشروط بر آن که به وسیله بیمه یا به نحو دیگر جبران نشده باشد. این خسارات شامل مطالبات غیرقابل وصول و زیان‌های ناشی از دعاوی خسارات مربوط به عملیات انجام شده در ایران و زیان ناشی از خسارات وارد به ذخایر تجاری یا هرگونه دارایی که برای عملیات مزبور در ایران به کار رود و یا انهدام یا از دست دادن آنها خواهد بود.

رئیس‌ ـ در ماده ۴ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده ۴ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده ۵ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۵ـ شرکت‌های مختلط موضوع این قانون از کلیه معافیت‌ها و مزایای قانونی که به موجب قوانین موضوعه برای مؤسسات تولیدی مقرر است به استثنای معافیت‌های مالیاتی برخوردار خواهند بود و صادرات انواع گاز و مشتقات گاز محصول شرکت‌های مختلط مزبور از پرداخت هرگونه حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی به استثنای هزینه‌های گمرکی که ممکن است به آنها تعلق گیرد معاف است به علاوه شرکت‌های مختلط مذکور مشروط بر آن که حداقل پنجاه درصد سهام آنها متعلق به شرکت ملی گاز ایران باشد می‌توانند با تصویب مجمع عمومی شرکت ملی گاز ایران ماشین‌آلات و تجهیزات فنی و صنعتی و وسایل نگاه‌داری و تعمیر آنها و وسایل استحفاظی ایمنی، آموزشی، اندازه‌گیری و بارگیری در مورد گاز طبیعی، تلمبه‌خانه مخابرات و خطوط لوله انتقال گاز و قطعات یدکی و مواد شیمیایی و مواد لازم برای اختلاط و امتزاج و ماشین‌آلات ساختمانی و سایر مواد و اجناس مورد نیاز برای عملیات خود را که مستقیماً در تولید محصول به کار می‌روند در صورتی که مشابه آن با توجه به شرایط و عوامل مختلف در ایران تولید نشوند بدون تحصیل هیچ‌گونه پروانه ولی با انجام تشریفات گمرکی و با رعایت تبصره‌های بند الف ماده ۸ اساسنامه شرکت ملی نفت ایران با معافیت از حقوق و عوارض گمرکی و سود بازرگانی به استثنای حقوق و عوارض بندری و هزینه‌های گمرکی که ممکن است به آنها تعلق گیرد وارد نمایند. در صورت بروز اختلاف در مورد تشخیص کالاهای مشمول این ماده مراتب به وزارت دارایی اعلام و طبق نظر کمیسیونی مرکب از نمایندگان وزارت دارایی ـ وزارت اقتصاد و شرکت ملی گاز ایران عمل خواهد شد.

تبصره ـ هزینه‌های گمرکی مذکور در این ماده عبارت است از هزینه خدماتی که طبق مقررات مربوط برای انبارداری ـ تخلیه و بارگیری و باربری ـ خدمات فوق‌العاده آزمایش و تعرفه‌بندی ـ بدرقه کالا و مراقبت انجام می‌شود.

رئیس‌ ـ در ماده ۵ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده ۵ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده ۶ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ۶ـ در صورتی‌که شرکت‌های مختلط برای انجام عملیات و اجرای وظایف خود احیتاج به تحصیل اراضی یا حقوق ارتفاقی داشته باشند شرکت ملی نفت ایران اراضی و حقوق مزبور را به موجب مقررات اساسنامه خود بنام شرکت ملی نفت ایران و به هزینه شرکت‌های مختلط تحصیل خواهد کرد و برای عملیات موضوع قرارداد در اختیار آنها خواهد گذارد.

رئیس ـ در ماده ۶ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده ۶ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده ۷ قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ماده ‌۷ ـ اختلاف ناشی از اجرای قراردادهای موضوع این قانون که محتملاً بین شرکت ملی گاز ایران و شریک خارجی پیش آید هر گاه به طریق دوستانه و یا سازش حل نشود به داوری ارجاع خواهد شد. در هر قرارداد باید چگونگی ارجاع اختلاف به داوری و تعیین داور به نحو مقتضی پیش‌بینی گردد.

محل داوری تهران خواهد بود مگر این که طرفین درباره آن به نحو دیگری توافق نمایند. قانون قابل اعمال نسبت به این قراردادها قانون ایران است.

رئیس‌ ـ در ماده ۷ نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده ۷ رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به لایحه و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب مجدد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون آبادانی و مسکن راجع به لایحه الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی و ارسال به مجلس سنا

۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون آبادانی و مسکن راجع به لایحه الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی و ارسال به مجلس سنا.

رئیس ـ گزارش شور دوم الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون آبادانی و مسکن به مجلس شورای ملی

کمیسیون آبادانی و مسکن در جلسه چهارم بهمن‌ماه ۱۳۵۰ با حضور آقای دکتر کورس آموزگار وزیر آبادانی و مسکن و آقای دکتر بهرون معاون آن وزارت لایحه شماره ۸۷۸۸ - ۲۴/۸/۵۰ دولت راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۵ چاپ شده است مطرح کرد و به شرح زیر به تصویب رسانید.

اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی.

ماده واحده- تبصره زیر به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی اضافه می‌شود.

تبصره‌ـ خانه‌های سازمانی که در بخش خصوصی از طرف صاحبان صنایع و معادن و واحدهای تولیدی در اختیار کارکنان و کارگران کارخانجات و معادن و واحدهای تولیدی گذارده می‌شود از حیث طرز استفاده و تخلیه مشمول مقررات این قانون و آئین‌نامه اجرایی آن می‌باشد.

مخبر کمیسیون آبادانی و مسکن ـ مهندس احتشام شهیدی.

گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصادی به مجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد در جلسه ۵ بهمن‌ماه ۱۳۵۰ با حضور نمایندگان دولت لایحه الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۵ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون آبادانی و مسکن را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون اقتصاد ـ محمدابراهیم نیکپور.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه نهم اسفندماه ۱۳۵۰ با حضور نمایندگان دولت لایحه یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۵ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون آبادانی و مسکن را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دارایی ـ امان‌الله ریگی.

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۹ بهمن ماه ۱۳۵۰ با حضور نمایندگان دولت لایحه الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی را که گزراش شور اول آن به شماره ۱۲۵ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون ابدانی و مسکن را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دادگستری ـ دکتر سید محمدرضا تنکابنی.

گزارش شور دوم از کمیسیون کار و امور اجتماعی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کار و امور اجتماعی در جلسه ۲۹ فروردین‌ماه ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت الحاق یک تبصره به ماده ۵ قانون نحوه استفاده از خانه‌های سازمانی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۲۵ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون آبادانی و مسکن را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش شور دوم آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی ـ دکتر میروجیه‌الله صدر.

رئیس ـ ماده واحده مطرح است آقای دکتر لقمان ادهم بفرمایید.

دکتر لقمان ادهم ـ بنده یک تذکری دارم متأسفانه چون در شور دوم هستیم و موردی نخواهد داشت که پیشنهاد تقدیم کنم و وقت گذشته به عنوان تذکر به عرض می‌رسانم به نظر من خانه‌های سازمانی که در اختیار کارگران گذاشته می‌شود با خانه‌های سازمانی که در اختیار کارمندان دولت قرار می‌گیرد تفاوت دارد برای این که فرض کنیم اگر یکی از سفرای ایران در خارج از کشور با یکی از رؤسای گمرک در داخل کشور در موقعی که خانه سازمانی را در اختیارش قرار می‌دهند پس از این که مأموریتش تمام شد برمی‌گردد به خانه و کاشانه خودش ولی یک کارگری که زندگی خودش را به صورت خانه‌ای بنا کرده و در آنجا زن و بچه‌هایش را نگه‌داری می‌کند بعد از این که این کارگر بازنشسته یا به علتی اخراج می‌شود یا فوت می‌کند زن و بچه‌هایش او فاقد خانه و کاشانه خواهند شد بنده می‌خواستم پیشنهاد کنم و این تذکر را بدهم شاید دولت برای این مسئله فکری بکند اگر یک صندوق تعاون مسکنی در کارخانه یا سازمان‌هایی که این خانه‌ها را تهیه می‌کنند درست شود یک درصدی را بابت اجاره این خانه‌ها به آن صندوق بریزند و کارفرما هم مبلغی را به عنوان کمک در این صندوق بریزد و با پول این صندوق می‌توانند در بانک پس‌اندازی باز کنند یا به عنوان سپرده از آن استفاده کنند یا اوراق بهادار خریداری کنند به طوری که به پول آنها بهره تعلق بگیرد بعد از آن که کارگر خواست خانه را تخلیه کند در آن موقع سهمی از آن صندوق تعاون مسکن خواهد داشت و خواهد توانست برای زندگی خودش در دوران پیری برای بچه‌هایش و خانواده خودش خانه و کاشانه‌ای فراهم کند و به این ترتیب در راه رفاه کارگران و در راه آسایش خانواده آنها عملی انجام شده است این پیشنهاد را خواستم بکنم به صورت تذکر که اگر امکان داشته باشد دولت برای این موضوع فکری بکند که در جهت منافع کارگران باشد.

رئیس‌ ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به لایحه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی ترانزیت بین‌الملل کالاها

۸- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارایی راجع به لایحه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی ترانزیت بین‌الملل کالاها.

رئیس‌ ـ گزارش شور اول الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی ترانزیت بین‌الملل کالاها (ITI) مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه روز یکشنبه ۲۰ فروردین‌ماه ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۵۵۵۵۴ - ۲۳/۱۲/۱۳۵۰ راجع به الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی ترانزیت بین‌الملل کالاها (ITI) را که در جلسه سه‌شنبه ۲۴/۱۲/۱۳۵۰ مجلس شورای ملی تقدیم و به شماره ۲۵۴ چاپ شده مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه قانون الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی ترانزیت بین‌الملل کالاها (ITI).

ماده واحده ـ به دولت اجازه داده می‌شود الحاق رسمی دولت شاهنشاهی ایران به کنوانسیون گمرکی راجع به ترانزیت بین‌الملل کالاها (معروف به کنوانسیون ITI) که در تاریخ ۷ ژوئن ۱۹۷۱ در وین منعقد شده و مشتمل بر شصت و دو (۶۲) ماده و چهار ضمیمه می‌باشد به دبیرخانه شورای همکاری گمرکی اعلام و تشریفات لازم را انجام دهد.

وزارت دارایی و وزارت امور خارجه مأمور اجرای این قانون می‌باشند.

مخبر کمیسیون دارایی ـ امان‌الله ریگی.

گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه روز دوشنبه ۲۱ فروردین ۱۳۵۱ با حضور نمایندگان دولت لایحه الحاق دولت شاهنشاهی ایران به قرارداد گمرکی ترانزیت بین‌الملل کالاها (ITI) را مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون دارایی را در این مورد تأیید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه ـ مهروش صفی‌نیا (مستوفی).

رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است، نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده، لایحه برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشاورزی راجع به لایحه واگذاری هشتاد هزار متر مربع از اراضی کلاک و خلج‌آباد به وزارت آموزش و پرورش و ارسال به مجلس سنا

۹- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون کشاورزی راجع به لایحه واگذاری هشتاد هزار متر مربع از اراضی کلاک و خلج‌آباد به وزارت آموزش و پرورش و ارسال به مجلس سنا.

رئیس ـ گزارش شور دوم واگذاری هشتاد هزار مترمربع از اراضی کلاک و خلج‌آباد به وزارت آموزش و پرورش مطرح است، قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشاورزی در جلسه روز دوشنبه ۲۸/۱/۵۱ با حضور آقای دکتر احمدی معاون وزارت کشاورزی و منابع طبیعی لایحه شماره ۵۴۹۵۴ ـ ۱۶/۱۲/۵۰ دولت راجع به واگذاری هشتادهزار مترمربع از اراضی کلاک و خلج‌آباد به وزارت آموزش و پرورش را که گزارش شور اول آن به شماره ۲۶۶ چاپ شده است برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آن به شرح زیر تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

لایحه قانون واگذاری هشتاد هزار مترمربع از اراضی کلاک و خلج‌آباد به وزارت آموزش و پرورش.

ماده واحده ـ به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی اجازه داده می‌شود هشتاد هزار متر مربع از منابع ملی شده از پلاک ۲۲ اصلی از کلاک و خلج‌آباد واقع در جنب شهر کرج را به منظور ایجاد مدرسه‌های ابتدایی، راهنمایی و جامع به وزارت آموزش و پرورش واگذار کند. اراضی واگذار شده قابل اجاره یا انتقال به غیر نیست و چنانچه ظرف مدت پنج سال پس از تحویل اراضی طرح مربوط در آن اجرا نشود باید به وزارت کشاورزی و منابع طبیعی مسترد شود.

مخبر کمیسیون کشاورزی ـ مهندس نظمی.

گزارش شور دوم از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی

کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه روز سه‌شنبه ۲۹/۱/۱۳۵۱ با حضور آقای دکتر بطحایی معاون وزارت آموزش و پرورش لایحه دولت راجع به واگذاری هشتاد هزار مترمربع از اراضی کلاک و خلج‌آباد به وزارت آموزش و پرورش را برای شور دوم بررسی و تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

مخبر کمیسیون آموزش و پرورش ـ موسوی ماکویی.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه روز شنبه ۲/۲/۵۱ با حضور نماینده دولت لایحه واگذاری هشتاد هزار متر ربع از اراضی کلاک و خلج‌آباد به وزارت آموزش و پرورش را برای شور دوم رسیدگی و تصویب قرار داد.

اینک گزارش آن به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.

مخبر کمیسیون دارایی ـ امان‌الله ریگی.

رئیس ـ ماده واحده مطرح است، آقای فرهادپور بفرمایید.

فرهادپور ـ بنده شخصاً مثل همه همکاران از هر گونه کمک و مساعدت و ایجاد امکانات برای توسعه امر آموزش و پرورش و پیشرفت کار این وزارتخانه که تربیت و تعلیم فرزندان ما و نسل جوان و مردان آینده مملکت را به عهده دارد و همراه و موافقم ولی در لحن این لایحه و در متن این لایحه مسئله‌ای می‌بینیم که نموداری است از عدم اعتماد دستگاه‌های دولت به همدیگر و یا نبودن یک برنامه مشخص و معینی برای اجرا مقداری زمین که از منابع طبیعی به وزارت آموزش و پرورش واگذار می‌شود برای امر آموزش و پرورش در همین لایحه وزارتخانه‌ای را که تربیت یک ملتی را به عهده دارد مکلفش می‌کنیم که حق نداری اجازه بدهی، مگر یک چنین سوءظنی در بین است که ممکن است اجازه بدهد؟ و می‌گوییم حق نداری به کسی واگذار کنی مگر این برنامه مطالعه شده با اعتبار کافی برای انجام یک خدمت آموزش و پرورش نیست؟ که ما در لایحه به این صورت یک وزارتخانه‌ای را که تربیت کننده یک ملتی است می‌آییم حدودی برای انحراف از این تکلیف در مقابلش می‌گذاریم من شخصاً از ایجاد چنین قیودی اگر اصل اعتماد در بین نباشد بدم نمی‌آید (انوشیروانی ـ همیشه ما که نیستیم) خدا کند که چنین باشد فعلاً عملی است که یک دستگاه دولتی شما با دستگاه دیگر دولتی شما می‌کند و این نمودار کاملی است از آنچه دستگاه‌ها نسبت به هم قضاوت می‌کنند ولی قصدم بیشتر از تذکر این مطلب این است که کسانی که از راه کرج به قزوین رفته باشند آن طرف حصارک برنامه معطل مانده قریب ۱۵ سال وزارت آموزش و پرورش را با یک سرمایه‌گذاری عظیم برای اجرای یک فکری که در آن روز به صورت بسیار منطقی اعلام شده بود در کنار راه کرج به قزوین می‌بینند که ساختمان‌ها و سرمایه‌گذاری که در آنجا شده معطل و بلامصرف مانده بنده خیلی خوشحال می‌شدم که معاون محترم وزارت آموزش و پرورش طرحی که برای این زمین‌های واگذاری دارند و میزان اعتباری که داده شده است یا تعهد شده است نوع تعهد رامشخص بکنند و ما این عبارت را از این لایحه حذف بکنیم چون بنده چنین عبارتی را موهن به دستگاهی می‌دانم که پرورش و تربیت یک ملتی را به عهده دارد وقتی وزارتخانه زمینی را می‌گیرد برای یک مصرفی دیگر چنین شرایط و قیودی که بین افراد عادی هم کمتر دیده می‌شود صحیح نیست و مخصوصاً متشکر می‌شوم از ایشان اگر درباره سرمایه‌گذاری در اراضی حصارک که یک طرح بسیار جامع و کاملی قریب ۱۲ سال پیش ارائه کردند و همان طور در راه بیابان ساختمان سر راه و ساختمان‌های دور از راه نیمه‌کاره و بلاتکلیف و بی‌مصرف مانده توضیح بفرمایند.

رئیس ـ آقای دکتر بطحایی بفرمایید.

دکتر بطحایی (معاون وزارت آموزش و پرورش) - با اجازه ریاست محترم مجلس شورای ملی اولاً از حسن‌ظن جناب آقای فرهادپور متشکرم ثانیاً فکر می‌کنم اگر چنانچه ماده واحده به آن ترتیب که می‌فرمودند تنظیم می‌شد شاید اولین کسی که ایراد می‌گرفت خود جناب آقای فرهادپور بودند لایحه باید روشن باشد تکلیف مجری هم باید معین باشد به خصوص وقتی که مجری اختیاراتی در حدود اختیارات کلی دارد باید روشن شود که به چه مصرفی باید برسد در مورد اراضی حصارک حالا اگر تشریف ببرند آنجا ملاحظه خواهند فرمود که این اراضی برای یک امر بسیار مهمی برای کار تربیت دبیر به دانش‌سرای عالی واگذار شده و آن برنامه هم که در آن روز مطرح شده بود و برنامه خوبی بود ولی متأسفانه نتوانسته بودند اجرا بکنند به یک نحو بهتری دارد اجرا می‌شود آن زمین و مؤسسات در اختیار دانش‌سرای عالی گذاشته شده و دانش‌سرای عالی هم اعتبار برای احداث ساختمان و توسعه برنامه‌های خودش در آنجا تنظیم کرده است.

رئیس ـ آقای دکتر الموتی بفرمایید.

دکتر الموتی ـ خوشبختانه امروز همکار عزیز ما جناب فرهادپور بیشتر در طرف فکر اکثریت قرار گرفته‌اند برای این که اگر یک لایحه‌ای می‌آمد و نوشته می‌شد که ۸۰ هزار مترمربع را بدهیم به یک وزارتخانه‌ای که کاری را انجام بدهد و این شرایط نبود نماینده محترم اقلیت آن وقت پیشنهاد می‌کردند که صحیح نیست این زمین را بدهید چون ممکن است زمین را بگیرند و به آن مصرف نرسانند و چه وچه و چه ولی امروز ایشان آمده‌اند ما را مورد حمله قرار داده‌اند که چرا این شرایط را می‌گذاری البته خاطرتان باشد که لوایح دیگری اگر آمد و چنین شرایطی نبود ایراد نگیرید ما از همین فرمایش جنابعالی استفاده می‌کنیم برای آینده و این نکته‌ای که تذکر فرمودید بین راه قزوین و کرج دارند دانشسرا می‌سازند و انجام نشده اتفاقاً اینجا هم این ماده را به این صورت نوشته‌اند که وضع به آن صورت در نیاید نوشته‌اند اگر ظرف ۵ سال برای مصرف خاصی از این زمین اختصاص داده شده استفاده نشود باید مسترد بکنند واقعاً باید همین طور باشد البته به دستگاه‌ها اعتماد هست ولی امکان این هم هست که بگویند ۸۰ هزار متر زمین است این را برای خانه‌سازی یا کار دیگر بیایید تقسیم کنیم اگر واقعاً این زمین را اختصاص به یک امری می‌دهند مصرف زمین مشخص و مدت و طرحی که می‌خواهند استفاده کنند معین و این مسائل که اینجا قید شده است ناشی از عدم اعتماد نیست ناشی از این است که برای این مدت خاص و برای این مصرف خاص از این اراضی استفاده شود.

من خیال می‌کنم اگر این شرایط باشد و همیشه دستگاه‌ها مکلف باشند که اگر تقاضاهایی دارند از این نوع مخصوصاً زمین و اعتبار باید در مدت معینی باشد و کار مشخص باشد و مکلف بشوند این تشریفات را حق بود اقلیت فراکسیون پارلمانی حزب ایران نوین را تأیید می‌کرد که این شرایط را در جلسه فراکسیون به این لایحه اضافه کردند.

رئیس ـ نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهاد رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

محترماً پیشنهاد می‌نماید:

از سطر سوم لایحه (اراضی واگذاری الخ) حذف شود. فرهادپور.

رئیس ـ آقای فرهادپور بفرمایید.

فرهادپور ـ بنده فکر می‌کنم با توضیحاتی که آقای الموتی لیدر محترم اکثریت فرمودند ما ناگزیر باشیم که بعد از این هرگاه چنین عبارتی در لایحه نبود حتماً مخالفت کنیم چون این نشان‌دهنده این است که خود فراکسیون اکثریت معتقد نیست که یک دستگاه اجرایی وقتی با یک برنامه مشخص و با یک هدف معینی زمینی را به عهده می‌گیرد این امکان دارد از آن هدف خارج بشود منحرف بشود و خدای نکرده برود در جهت واگذاری یا اجاره بنده فکر می‌کنم وقتی در ابتدای لایحه می‌نویسیم این زمین به وزارت آموزش و پرورش واگذار می‌شود که فلان طرح را اجرا کند خود این حکم قاطع است که کار دیگر نمی‌تواند بکند مگر شما فکر می‌کنید که در دستگاه اجرایی با این حکم قاطع می‌شود کار دیگری بشود بنده فکر نمی‌کنم تصور نمی‌کنم و به همین دلیل این را یک تأیید زاید می‌دانم و نتیجه این می‌شود که بعد از این اگر در هر لایحه‌ای چنین چیزی نباشد مجبور باشیم مخالفت کنیم و پیشنهاد کنیم بگذارند و آقای دکتر بطحایی نفرمودند که برای این وظیفه اعتبار داده‌اند؟ طرح را تصویب کرده‌اند؟ یا زمین را همین طور خیالی می‌گیرند یا برای یک طرح مصوب با یک اعتباری که کافی برای اجرای طرح باشد؟ طبیعی است اگر به علت عدم تخصیص اعتبار از طریق سازمان برنامه اجرای این طرح عقب بیفتد حتی اگر نصف اعتبار داده نشود یا ثلث اعتبار داده نشود آن مقدار اعتباری که داده شده هم هدر می‌رود و طرح ناقص می‌ماند و زمین هم باید مسترد شود به نظر من باید وزارت آموزش و پرورش یا معاون محترم وزارت خانه اینجا به من می‌فرمودند که برای این کار طرح داریم تعهد اعتبار داریم و اگر طرح باشد تعهد باشد اعتبار باشد و در طول مدت انجام ندهند به نظر بنده جریمه‌اش فقط پس گرفتن زمین و دادن به منابع طبیعی نیست جریمه‌اش حکم دیگری است (مهندس فروهر ـ اعدامش کنند) خیلی معذرت می‌خواهم آقای مهندس فروهر نخیر، مسئولیت خواستن است آنها را مسئول شناختن است و تعقیب قانونی کردن است چون در این دوره از زندگی اجتماعی ملت ایران اگر طرح باشد اعتبار باشد زمین باشد ثبات باشد امکانات باشد مجری عمل نکند به نظر من اگر بدون مجازات باقی بماند گناه کبیره است (صحیح است - احسنت).

رئیس ـ آقای دکتر بطحایی بفرمایید.

دکتر بطحایی (معاون وزارت آموزش و پرورش) - اگر در مورد یک قسمت از مطالبی که اینجا مطرح شد بحثی نشد من فکر می‌کردم آقای فرهادپور با بصیرتی که دارند خودشان مستحضر هستند برای طرح‌های عمرانی وزارت آموزش و پرورش ملاحظه می‌فرمایید یک اعتباری هر سال در بودجه کل کشور به طور مستمر منظور می‌شود و بعد با امکاناتی که داریم و امکاناتی که پیدا می‌کنیم در عرض سال طرح‌هایی در نظر می‌گیریم و آنها را به تصویب سازمان برنامه می‌رسانیم و اجرا می‌کنیم و این همه مدارسی که در سطح روستاها ساخته می‌شود از محل همین طرح‌ها است و این امکان ندارد که قطعه زمینی به این بزرگی را بگیریم و طرح نداشته باشیم یا این که نتوانیم این کار را بکنیم آنچه فرمودید و طرح باشد در این زمانی که بودجه هست طرح هست ثبات هست اگر مجری عمل نکند خلاف کرده و گناه کبیره است صحیح است واقعاً مسئول است و صددرصد تأیید می‌کنم و عنوانی که در اینجا شده است که اگر بعد از ۵ سال اجرا نشد زمین مسترد خواهد شد به جنابعالی اطمینان می‌دهم این قسمت مصداق پیدا نخواهد کرد.

رئیس ـ نسبت به این پیشنهاد نظر دیگری نیست؟ (اظهاری نشد) به این پیشنهاد رأی می‌گیریم از خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. کلیات آخر لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به این لایحه با ورقه اخذ رأی می‌شود.

(اسامی نمایندگان به ترتیب ذیل وسیله منشی (آقای مهندس صائبی) قرائت و در محل نطق اخذ رأی به عمل آمد).

خانم دکتر آصف‌زاده ـ خانم ابتهاج سمیعی ـ مهندس احتشام شهیدی – احمد - احمدی ـ مهندس اربابی ـ مهندس اسدی لنگرودی ـ اسعد رزم‌آرا ـ دکتر اسکوئیان ـ دکتر اعتمادی ـ دکتر الموتی ـ دکتر امامی‌خویی ـ خانم امیر ابراهیمی امیر احمدی ـ دکتر شفیع‌امین ـ انشاء - دکتر انوشیروانی ـ اوحدی ـ اولیاء ـ شیرازی - اهری ـ ایلخانی‌پور ـ ایمان زهرایی ـ دکتر بازرگانی ـ بختیاری‌پور ـ بدرخانی ـ بدر صالحیان ـ مهندس بدیعی ـ دکتر برادر ـ دکتر برزگر ـ دکتر حیدرقلی برومند - مهندس علی برومند ـ بوداغ‌زاده ـ بوشهری ـ غلام‌رضا بهادری ـ دکتر سعید بهادری - دکتر حبیب‌الله بهبانی ـ مهندس عنایت‌الله بهبهانی ـ دکتر بهزادی ـ بهنیا ـ دکتر زرین‌پور ـ دکتر زعفرانلو ـ دکتر زهرایی ـ سراج‌الدین ـ خانم دکتر سرخوش - سجادی ـ محمدمهدی سعادت ـ محمدرضا سعادت فرد ـ دکتر سعید ـ سعید وزیری - خانم نیره سعیدی ـ دکتر سنک ـ مهندس سهم‌الدینی ـ شاخویی ـ شاهنده ـ شریف‌ها - دکتر شکرائی ـ دکتر شمس ـ شهرستانی ـ شیخ‌بهایی ـ صائب ـ مهندس صائبی - حیدر صائبی ـ دکتر صالحی ـ دکتر میروجیه‌الله صدر ـ صدقیانی‌زاده ـ دکتر صمدزاده - خانم دکتر صنیع ـ دکتر صوفی خلیلی ـ خانم ضرابی ـ ضیاء احمدی ـ خانم دکتر طالقانی ـ علی طباطبایی ـ طلوعی ـ مهندس فیروز عدل ـ دکتر عسگری ـ دکتر علومی ـ دکترغنی ـ فتوحی ـ دکتر بیت منصور ـ دکتر بیگلری ـ پدرامی ـ دکتر پرتو اعظم - مهندس پروشانی ـ پزشکی ـ پسیان ـ پوربابایی ـ پوربردباری ـ دکتر پیر ـ پیرزاده - پیمان ـ دکتر تنکابنی ـ دکتر توانا ـ توسلی ـ دکتر جزایری ـ جعفری ـ جوانشیر - جهانشاهی ـ چنگیزی ـ دکتر حاتم ـ دکتر حبیب‌اللهی ـ سرتیپ حکیمی ـ حی - حیدری ـ خانقاهی ـ امیرعلم خزیمه ـ خورشید ـ دکتر دادفر ـ دارویی ـ دشتی - خانم دکتر دولتشاهی ـ دولو ـ دیهیم ـ ذوالفقاری ـ دکتر راد ـ دکتر رشتی ـ رشیدی - دکتر رشید یاسمی ـ حسام‌الدین رضوی ـ دکتر رفیعی ـ دکتر رهنوردی ـ ریاضی - ریگی ـ خانم هما زاهدی ـ مهندس عباس زاهدی ـ دکتر آزاد ـ دکتر ابوالمهدی لنگرودی ـ احتشامی ـ اخوی ـ اکبر ـ بختیار بختیاری‌ها ـ حکمت یزدی ـ اسماعیل خزیمه ـ دکتر رئیسی ـ رامبد ـ مهندس رهبر ـ زهتاب فرد ـ علیقلی سمیعی ـ شیخ رضایی ـ دکتر فضل‌الله صدر ـ عبدالحسین طباطبایی ـ فخر طباطبایی ـ ظفر ـ فرهادپور - فضائلی ـ کشفی ـ دکتر محققی ـ دکتر موسوی ـ موقر ـ نامور ـ نجد شیبانی ـ فروتن - دکتر فروزین ـ مهندس فروهر ـ فیاض- فاضلی ـ قاضی‌زاده ـ قدردان ـ دکتر قهرمان - کاسمی ـ کسرایی ـ دکتر کفایی ـ کلانتر هرمزی ـ کمالایی ـ کورانلو ـ کورس - مهندس کیاکجوری ـ دکتر کیان ـ کیوان ـ دکتر لقمان ادهم ـ مافی ـ دکتر متین ـ مجد - محدث‌زاده ـ دکتر مدنی ـ دکتر مرتضوی ـ مرندی ـ اکبر مسعودی ـ سید کاظم مسعودی ـ مصطفوی ـ نائینی ـ مظاهری ـ دکتر معظمی ـ معیری ـ مهندس عبدالحمید معینی ـ ملک افضلی ـ دکتر منتظری ـ مجید موسوی ـ موسوی ماکویی ـ مهاجرانی - مهدوی اردستانی ـ مهرزاد ـ میرافضل ـ ناصرزاده ـ دکتر ناوی ـ دکتر نایبی ـ دکتر نجمی ـ مهندس نصر ـ دکتر نصیری ـ مهندس نظمی ـ نیک‌روش ـ دکتر وحیدنیا - دکتر وزیری ـ دکتر وفا ـ دکتر گاگیک ـ دکتر یزدان‌پناه ـ دکتر یگانگی.

(آرای مأخوذه شماره شد و نتیجه به قرار زیر اعلام گردید).

آرای موافق ۲۰۴ رأی.

رئیس ـ لایحه با ۲۰۴ رأی موافق (به اتفاق آرا) تصویب شد برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

موافقین ـ

خانم دکتر آصف‌زاده ـ خانم ابتهاج سمیعی ـ مهندس احتشام شهیدی ـ احمد - احمدی - مهندس اربابی ـ مهندس اسدی لنگرودی ـ اسعد رزم‌آرا ـ دکتر اسکوئیان ـ دکتر اعتمادی ـ دکتر الموتی ـ دکتر امامی‌خویی ـ خانم امیرابراهیمی ـ امیراحمدی ـ دکتر شفیع امین ـ انشاء ـ دکتر انوشیروانی ـ اوحدی ـ اولیاء شیرازی ـ اهری ـ ایلخانی‌پور - ایمان زهرایی ـ دکتر بازرگانی ـ بختیاری‌پور ـ بدرخانی ـ بدرصالحیان ـ مهندس بدیعی ـ دکتر برادر ـ دکتر برزگر ـ دکتر حیدرقلی برومند ـ مهندس علی برومند ـ بوداغ‌زاده ـ بوشهری ـ غلامرضا بهادری ـ دکتر سعید بهادری ـ دکتر حبیب‌الله بهبهانی ـ مهندس عنایت بهبهانی ـ دکتر بهزادی ـ بهنیا ـ فروتن ـ دکتر فروزین - مهندس فروهر ـ فیاض فاضلی ـ قاضی‌زاده ـ قدردان ـ دکتر قهرمان ـ کاسمی - کسرایی ـ دکتر کفایی ـ کلانتر هرمزی ـ کمالاتی ـ کورانلو ـ کورس ـ مهندس کیاکجوری - دکتر کیان ـ کیوان ـ دکتر لقمان ادهم ـ مافی ـ دکتر متین ـ مجد ـ محدث‌زاده- دکتر مدنی ـ دکتر مرتضوی ـ مرندی ـ اکبر مسعودی ـ سید کاظم مسعودی ـ مصطفوی نائینی ـ مظاهری ـ دکتر معظمی ـ معیری ـ مهندس عبدالحمید معینی ـ ملک افضلی - دکتر منتظری ـ مجید موسوی ـ موسوی ماکویی ـ مهاجرانی ـ مهدوی اردستانی ـ مهرزاد - میرافضل ـ ناصرزاده ـ دکتر ناوی ـ دکتر نایبی ـ دکتر نجمی ـ مهندس نصر ـ دکتر نصیری ـ مهندس نظمی ـ نیک‌روش ـ دکتر وحیدنیا ـ دکتر وزیری ـ دکتر وفا – دکتر گاگیک ـ دکتر یزدان‌پناه ـ دکتر یگانگی ـ دکتر زرین‌پور ـ دکتر زعفرانلو ـ دکتر زهرایی ـ سراج‌الدین ـ خانم دکتر سرخوش ـ سجادی ـ محمدمهدی سعادت - محمدرضا سعادت‌فرد ـ دکتر سعید ـ سعید وزیری ـ خانم نیره سعیدی ـ دکتر سنک - مهندس سهم‌الدینی ـ شاخویی ـ شاهنده ـ شریف‌ها ـ دکتر شکرایی ـ دکتر شمس - شهرستانی ـ شیخ‌بهایی ـ صائب ـ مهندس صائبی ـ حیدر صائبی ـ دکتر صالحی – دکتر میروجیه‌الله صدر ـ صدقیانی‌زاده ـ دکتر صمدزاده ـ خانم دکتر صنیع ـ دکتر صوفی خلیلی ـ خانم ضرابی ـ ضیاء احمدی ـ خانم دکتر طالقانی ـ علی طباطبایی - طلوعی ـ مهندس فیروز عدل ـ دکتر علومی ـ دکتر عسکری ـ دکتر غنی ـ فتوحی - دکتر بیت منصور ـ دکتر بیگلری ـ پدرامی ـ دکتر پرتو اعظم ـ مهندس پروشانی - پزشکی ـ پسیان ـ پوربابایی ـ پوربردباری ـ دکتر پیر ـ پیرزاده ـ پیمان ـ دکتر تنکابنی - دکتر توانا ـ توسلی ـ دکتر جزایری ـ جعفری ـ جوانشیر ـ جهانشاهی ـ چنگیزی ـ دکتر حاتم ـ دکترحبیب‌اللهی ـ تیمسار حکیمی ـ حی ـ حیدری ـ خانقاهی ـ امیرعلم خزیمه - خورشید ـ دکتر دادفر ـ دارویی ـ دشتی ـ خانم دکتر دولتشاهی ـ دولو ـ دیهیم ـ ذوالفقاری - دکتر راد ـ دکتر رشتی ـ رشیدی ـ دکتر رشیدیاسمی ـ حسام‌الدین رضوی - دکتر رفیعی - دکتر رهنوردی ـ ریاضی ـ ریگی ـ خانم هما زاهدی ـ مهندس عباس زاهدی ـ دکتر آزاد ـ دکتر ابوالهدی لنگرودی ـ احتشامی ـ اخوی ـ اکبر ـ بختیار بختیاری‌ها ـ حکمت یزدی ـ اسمعیل خزیمه ـ دکتر رئیسی ـ رامبد ـ مهندس رهبر ـ زهتاب فرد ـ علی‌قلی سمیعی ـ شیخ‌رضایی ـ دکتر فضل‌الله صدر ـ عبدالحسین طباطبایی ـ فخرطباطبایی - ظفر ـ فرهادپور ـ فضائلی ـ کشفی ـ دکتر محققی ـ دکتر موسوی ـ موقر ـ نامور نجدشیبانی.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای رهبری معاون وزارت تعاون و امور روستاها

۱۰- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای رهبری معاون وزارت تعاون و امور روستاها.

رئیس ـ آقای رهبری بفرمایید.

رهبری (معاون وزارت تعاون و امور روستاها) - ریاست محترم شورای ملی به منظور تقویت بنیه مالی و قدرت خرید کشاورزان چای‌کار شمال و به خصوص با توجه به خشکسالی بی‌سابقه سال ۱۳۵۰ دولت تصمیم گرفته است که در سال ۱۳۵۱ به بهای برگ سبزچای در حدود ده درصد علاوه کند بدون آن که به قیمت چای قابل ارائه به مصرف‌کننده چیزی بیفزاید پیش‌بینی می‌شود که اجرای این امر در سال جاری مبلغی در حدود یکصد و هفت میلیون و دویست‌هزار ریال افزایش هزینه خواهد داشت و این مبلغ به ناچار از مالیات و سود سهامی که در بودجه مصوبه مجلس شورای ملی برای شرکت سهامی چای ایران منظور شده است کسر خواهد گردید اینک با عنایت به تبصره دو ماده ۳۷ قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۵ دی‌ماه ۱۳۴۹ متمنی است مقرر فرمایید موضوع برای تصویب به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی ارجاع شود.

رئیس ـ لایحه به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور و ارسال به مجلس سنا

۱۱- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه راجع به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور و ارسال به مجلس سنا

رئیس ـ گزارش یک شوری تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی

ساحت مقدس مجلس شورای ملی لایحه تفریغ بودجه سال«۱۳۴۴» کل کشور که طبق مدلول مواد ۴۶ تا ۵۲ قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۳۱۲ تنظیم و تقدیم گردیده مشتمل بر مقدمه توجیهی لایحه و صورت‌حساب‌های تفصیلی و جداول دایر به نحوه گردش امور مالی و محاسباتی مربوط به درآمد و هزینه عمومی و اختصاصی (طبقه الف و ب) و پرداخت‌ها و دریافت‌های سازمان برنامه و مؤسسات وابسته به دولت (انتفاعی و بازرگانی) و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل و گزارش دیوان محاسبات به شرح زیر:

۱- خلاصه حساب کل درآمد و هزینه دولت و مؤسسات وابسته (بازرگانی و انتفاعی) و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل.

۲- خلاصه حساب کل درآمد عمومی و اختصاصی (طبقه الف و ب)

۳- خلاصه حساب درآمد مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت.

۴- خلاصه حساب کل درآمد مؤسسات بازرگانی وابسته به دولت.

۵- خلاصه حساب کل درآمد مؤسسات عام‌المنفعه مستقل.

۶- خلاصه دریافتی و پرداختی سازمان برنامه.

۷- خلاصه حساب کل هزینه عمومی و اختصاصی طبقه الف.

۸- خلاصه حساب کل هزینه از محل درآمد اختصاصی طبقه ب.

۹- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت.

۱۰- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات بازرگانی وابسته به دولت.

۱۱- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات عام‌المنفعه مستقل.

۱۲- صورت‌حساب تفصیلی درآمدهای عمومی کشور.

۱۳- صورت‌حساب تفصیلی درآمدهای اختصاصی طبقه الف.

۱۴- صورت‌حساب تفصیلی درآمدهای اختصاصی طبقه ب.

۱۵- صورت‌حساب هزینه جاری وزارتخانه‌ها و ادارات و مؤسسات مربوط.

۱۶- صورت‌حساب هزینه جاری مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه.

۱۷- گزارش دیوان محاسبات مبتنی بر اظهارنظر درباره امور مالی سال مورد عمل بودجه کل کشور و تأیید صحت کلیه ارقام مربوط به وصولی از محل منابع درآمد عمومی و اختصاصی طبقه الف و هزینه انجام شده از محل منابع مزبور و تطبیق ارقام تراز عملیات قسمتی از مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت که به موجب قوانین و مقررات مربوط طبق اصول بازرگانی اداره می‌شوند با ارقام مندرج در لایحه تفریغ بودجه.

در جلسات عدیده کمیسیون بودجه با حضور آقای دکتر کاشفی معاون پارلمانی وزارت دارایی مورد بررسی و امغان نظر قرار گرفت و در جلسه شنبه مورخ ۲۶ فروردین‌ماه ۱۳۵۱ رسیدگی نهایی آن خاتمه یافت.

کمیسیون بودجه طی بررسی‌هایی که با دقت کامل در فصول و بخش‌های مختلفه و جداول و صورت‌حساب‌ها و ارقام درآمد و هزینه لایحه تفریغ بودجه به عمل آورد به چند نکته اساسی دست یافت که به شرح زیر به استحضار نمایندگان محترم می‌رساند:

۱- مطالعه مقدمه توجیهی لایحه و گزارش تأییدی دیوان محاسبات و بررسی ملحقات و منضمات و جداول و خلاصه حساب‌ها و صورت‌حساب‌های تفصیلی علاوه بر این که جریان امور مالی سال مورد عمل بودجه را دقیقاً به دست می‌دهد کیفیت اجرای بودجه و میزان موفقیت دولت را در ادای وظایف و تحقق بخشیدن به هدف‌ها به خوبی مشخص می‌سازد.

۲- مقایسه لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور با لوایح تفریغ بودجه سال‌های گذشته این واقعیت را به دست می‌دهد که این لایحه نسبت به لوایح سنوات قبل کامل‌تر و با رفع نقص و دقت بیشتری تهیه و تقدیم گردیده است.

۳- در تنظیم لایحه رقم اعتبار هر یک از مواد هزینه بودجه مصوب را در مقابل رقم مصرفی ماده مزبور قرار داده صرفه‌جویی را به طور دقیق روشن نموده‌اند. در نتیجه با بررسی صورت‌حساب‌های تفصیلی هزینه وزارتخانه‌ها و ادارات کل صرفه‌جویی سالیانه در مجموع به خوبی روشن می‌گردد.

۴- از متن مقدمه توجیهی لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور این مطلب مستفاد می‌گردد که صورت حساب کل دارایی موضوع ماده ۴۵ قانون محاسبات عمومی مصوب سال ۱۳۱۲ به علت وجود مشکلاتی مندرج نگردیده بدیهی است با اصلاحاتی که در قانون محاسبات عمومی مصوب سال ۱۳۴۹ به عمل آمده است اشکالات مذکور وجود نخواهد داشت.

۵- مطالعه صورت‌حساب‌های تفصیلی و جداول منضم به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ و مقایسه ارقام وصولی با راقام پیش‌بینی درآمدها و همچنین مبالغ هزینه‌های انجام شده با اعتبارات و اضافه اعتبارات مصوب وضع وصولی دولت را از منابع مختلف و نیز هزینه از محل اعبتارات این منابع و همچنین درآمد هزینه مؤسسات وابسته به دولت (انتفاعی و بازرگانی) و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل و میزان دریافتی و پرداختی سازمان برنامه را به شرح جداول زیر روشن می‌سازد:

۶- با توجه به جداول و صورت‌حساب‌ها و ملحقات و ضمایم لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ و جداول مندرج در گزارش تقدیمی نتیجه اجرای بودجه سال مذکور به شرح زیر بوده است:

الف ـ از لحاظ درآمدهای عادی پس از مقایسه ارقام پیش‌بینی با ارقام وصولی معلوم می‌شود:

۱- درآمدهای عمومی مبلغ (۳۳/۱۵۷۶۲۲۱۳۳۸ریال) کسر وصولی داشته است.

۲- درآمدهای اختصاصی طبقه الف مبلغ (۶۵/۱۰۸۹۳۲۵۱۲ ریال) اضافه وصولی داشته است.

۳- درآمدهای اختصاصی طبقه ب مبلغ (۷۵/۳۶۲۹۲۹۶۷۰ ریال) اضافه وصولی داشته است.

در نتیجه پس از وضع مجموع اضافه وصولی درآمدهای اختصاصی طبقه الف و ب از مبلغ کسر وصولی درآمدهای عمومی جمعاً مبلغ ۹۳/۱۱۰۴۳۵۹۱۵۴ ریال کمتر از پیش‌بینی درآمدهای بودجه وصول گردیده است.

ب ـ از لحاظ هزینه از محل درآمدهای عادی پس از مقایسه هزینه‌های انجام شده با اعتبارات و اضافه اعتبارات مصوب معلوم می‌شود:

۱- در هزینه‌های از محل درآمدهای عمومی با توجه به اعتبارات مصوب مبلغ (۹۷/۴۷۸۰۵۷۲۰۶۰ ریال) صرفه‌جویی گردیده است.

۲- در هزینه از محل درآمدهای اختصاصی طبقه الف با توجه به اعتبارات مصوب مبلغ (۷۰/۱۰۰۲۸۷۴۸۹ ریال) صرفه‌جویی شده است.

۳- در هزینه‌های از محل درآمدهای اختصاصی طبقه ب با توجه به میزان وصولی معلوم می‌شود که مبلغ ۷۵/۱۲۲۶۴۸۵۸ ریال اضافه هزینه شده که از محل موجودی اول سال تأمین شده است.

۷- با توجه به نکات ذکر شده و در نظر گرفتن این مطلب که درآمدهای اختصاصی طبقه ب و مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل طبق قوانین و مقررات خاص خود وصول و مصرف شده و دریافت‌ها و پرداخت‌های سازمان برنامه به استثنای مبالغی که از بودجه عمرانی تحت عنوان «اعتبار طرح‌های عمرانی مستمر» در بودجه ملحوظ گردیده طبق قوانین و مقررات مربوط خود دریافت و پرداخت و حسابرسی شده‌اند تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور نسبت به درآمدهای عمومی و اختصاصی طبقه الف دولت و هزینه‌های انجام شده از محل منابع مذکور با توجه به گزارش دولت به شرح ماده واحده زیر مورد تصویب کمیسیون بودجه قرار گرفت. اینک گزارش آن تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌گردد.

ماده واحده ـ لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور که ارقام آن از حیث وصولی از محل درآمد عمومی و اختصاص طبقه الف بالغ بر پنجاه و نه میلیارد و دویست و شانزده میلیون و پانزده‌هزار و یکصد و هفتاد و چهار ریال و سی و دو دینار ۳۲/۵۹۲۱۶۰۱۵۱۷۴ و از حیث هزینه از محل منابع مزبور بالغ بر پنجاه و هشت میلیارد و هشتصد و یازده میلیون و هفتصد و هفتاد و نه هزار و هشتصد و سی و چهار ریال و نود و سه دینار ۹۳/۵۸۸۱۱۷۷۹۸۳۴ بوده و صحت آن به تأیید دیوان محاسبات رسیده است تصویب می‌شود.

مخبر کمیسیون بودجه ـ صدری کیوان.

رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن را رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور و ارسال به مجلس سنا

۱۲- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون بودجه به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور و ارسال به مجلس سنا.

رئیس‌ ـ گزارش یک شوری لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی

ساحت مقدس مجلس شورای ملی لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور که طبق مدلول مواد ۴۶ تا ۵۲ قانون محاسبات عمومی مصوب ۱۳۱۲ تنظیم و تقدیم گردیده مشتمل بر مقدمه توجیهی لایحه و صورت‌حساب‌های تفصیلی و جداول دایر به نحوه گردش امور مالی و محاسباتی مربوط به درآمد و هزینه عمومی و اختصاصی (طبق الف و ب) و دریافت‌ها و پرداخت‌های سازمان برنامه و مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل و گزارش دیوان محاسبات به شرح زیر:

۱- خلاصه حساب کل درآمد و هزینه.

۲- خلاصه حساب کل درآمد عمومی و اختصاصی (طبقه الف و ب)

۳- خلاصه حساب کل درآمد مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت.

۴- خلاصه حساب کل درآمد مؤسسات بازرگانی وابسته به دولت.

۵- خلاصه حساب کل درآمد مؤسسات عام‌المنفعه مستقل.

۶- خلاصه حساب کل دریافت‌ها و پرداخت‌های سازمان برنامه.

۷- خلاصه حساب کل هزینه‌های عمومی و اختصاصی طبقه الف.

۸- خلاصه حساب کل هزینه اختصاصی طبقه ب.

۹- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت.

۱۰- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات بازرگانی وابسته به دولت.

۱۱- خلاصه حساب کل هزینه مؤسسات عام‌المنفعه مستقل.

۱۲- صورت‌حساب تفصیلی درآمدهای عمومی کشور.

۱۳- صورت‌حساب تفصیلی درآمدهای اختصاصی طبقه الف.

۱۴- صورت‌حساب تفصیلی درآمدهای اختصاصی طبقه ب.

۱۵- صورت‌حساب هزینه‌های جاری وزارتخانه‌ها و ادارات و مؤسسات مربوط.

۱۶- صورت‌حساب هزینه‌های جاری مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و عام‌المنفعه مستقل.

۱۷- گزارش دیوان محاسبات مبتنی بر اظهارنظر لازم درباره امور مالی سال مورد عمل بودجه کل کشور و تأیید کلیه ارقام مربوط به وصولی‌ها از محل درآمد عمومی و اختصاصی طبقه الف و هزینه‌های انجام شده از محل منابع مزبور و تطبیق ارقام تراز عملیات مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت که به موجب قوانین و مقررات مربوط طبق اصول بازرگانی اداره می‌شوند با ارقام مندرج در لایحه تفریغ بودجه.

در جلسات عدیده کمیسیون بودجه با حضور آقای دکتر کاشفی معاون پارلمانی وزارت دارایی مورد بررسی و امعان نظر قرار گرفت و در جلسه شنبه مورخ ۲۶ فروردین ۱۳۵۱ رسیدگی نهایی آن خاتمه یافت.

کمیسیون بودجه طی بررسی‌هایی که با دقت کامل در فصول و قسمت‌های مختلفه لایحه به عمل آورد به چند نکته اساسی دست یافت که به شرح زیر به استحضار نمایندگان محترم می‌رساند:

۱- با توجه به ترقیات و پیشرفت‌های روزافزونی که مخصوصاً پس از انقلاب مقدس اجتماعی ایران تحت رهبری شاهنشاه آریامهر در کلیه شئون کشور و سازمان‌های مالی و اقتصادی و صنعتی مملکت حاصل گشته اقدام دولت در تهیه و تنظیم لوایح تفریغ بودجه که با سرعت و دقت تدوین و تقدیم پارلمان می‌نماید شایان تقدیر است زیرا گسترش سازمان‌ها و افزایش ذیحسابی‌ها تطبیق ارقام درآمد و هزینه و صورت‌حساب‌های سالانه را با اعتبارات مصوب بودجه کل کشور بیش از پیش ایجاب می‌نماید.

۲- تنظیم صورت‌های ضمیمه لایحه تفریغ بودجه براساس تقسیمات و عناوین درآمد و سایر منابع تأمین اعتبار و فصول و مواد هزینه و اعتبارات مندرج در قانون بودجه روشنگر این واقعیت است که لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ نسبت به لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ از پیشرفت‌های قابل توجهی برخوردار است.

۳- مقایسه ارقام لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ با ارقام سال ۱۳۴۴ این واقعیت را به دست می‌دهد که این لایحه از حیث عواید پیش‌بینی شده و درآمدهای وصولی و اعتبارات و اضافه اعتبارات مصوب و هزینه‌های قطعی به مراتب مهم‌تر از سال قبل بوده از حجم مالی وسیع‌تری برخوردار است. بدیهی است این توسعه و پیشرفت در نتیجه بسط برنامه‌های عمرانی و تولیدی کشور فراهم شده و نموداری از ثمرات انقلاب مقدس اجتماعی ایران به شمار می‌رود.

۴- مطالعه صورت‌حساب‌ها و جداول پیوست لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ و بررسی و مقایسه ارقام وصولی با ارقام پیش‌بینی درآمدها و همچنین مبالغ هزینه‌های انجام شده با اعتبارات و اضافه اعتبارات مصوب وضع وصولی دولت از منابع مختلف و نیز هزینه از محل این منابع و درآمدها و هزینه‌های مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و عام‌المنفعه مستقل و جمع کل دریافتی و پرداختی سازمان برنامه را به شرح زیر مشخص می‌سازد.

۵- با توجه به جداول و صورت‌حساب‌های تفصیلی لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور و مندرجات بند (۴) گزارش تقدیمی نتیجه اجرای بودجه سال مذکور به شرح زیر بوده است:

الف‌ ـ از لحاظ درآمدهای عادی پس از مقایسه ارقام وصولی با ارقام پیش‌بینی شده در بودجه مصوب معلوم می‌شود:

۱- درآمدهای عمومی مبلغ (۹۵/۵۱۰۸۰۷۴۸۲۶ ریال) اضافه وصولی داشته است.

۲- درآمدهای اختصاصی طبقه الف مبلغ (۴۵/۴۴۸۶۷۵۷۸۵ ریال) کسر وصولی نشان می‌دهد.

۳- درآمدهای اختصاصی طبقه ب مبلغ (۱۰/۳۲۳۳۴۵۷۰۴ ریال) اضافه وصولی داشته است.

در نتیجه پس از وضع مبلغ ۴۵/۴۴۸۶۷۵۷۸۵ ریال کسر وصولی درآمدهای اختصاصی طبقه الف از مجموع اضافه وصولی درآمدهای عمومی و اختصاصی طبقه ب معلوم می‌شود که دولت در سال ۱۳۴۵ توانسته است مبلغ (۶۰/۴۹۸۲۷۴۴۷۴۵ ریال) بیشتر از مبالغ پیش‌بینی درآمدها در بودجه عادی وصول نماید.

ب‌ ـ از لحاظ هزینه‌های از محل درآمدهای عادی پس از مقایسه اعتبارات و اضافه اعتبارات مصوب با هزینه‌های انجام شده معلوم می‌شود:

۱- در هزینه‌های از محل درآمد عمومی با توجه به اعتبارات مصوب مبلغ (۸۶/۲۷۱۰۲۲۸۶۷۱ ریال) صرفه‌جویی شده است.

۲- در هزینه‌های از محل درآمد اختصاصی طبقه الف با توجه به میزان وصولی مبلغ (۴۰/۲۸۴۰۶۳۶۷۰ ریال) صرفه‌جویی گردیده است.

۳- هزینه‌های از محل درآمد اختصاصی طبقه ب با توجه به میزان وصولی مبلغ (۵/۳۳۳۵۸۳۴ ریال) صرفه‌جویی نشان می‌دهد.

در نتیجه معلوم می‌شود که دولت در سال ۱۳۴۵ توانسته است مبلغ (۷۶/۲۹۹۷۶۲۸۱۷۶ ریال) از هزینه‌های از محل درآمدهای عادی صرفه‌جویی نماید.

۶- با در نظر گرفتن نکات ذکر شده و توجه به این موضوع که درآمدهای اختصاصی طبقه ب و مؤسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل طبق قوانین و مقررات خاص خود وصول و مصرف شده و دریافت‌ها و پرداخت‌های سازمان برنامه به استثنای مبالغی که از بودجه عمرانی تحت عنوان «اعتبار طرح‌های عمرانی مستمر» در بودجه عمومی ملحوظ گردیده طبق قانون برنامه و مقررات مربوط دریافت و مصرف و حسابرسی شده‌اند تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور نسبت به درآمدهای عمومی کشور و درآمدهای اختصاصی طبقه الف و هزینه‌های انجام شده از محل منابع مذکور با توجه به گزارش دولت به شرح ماده واحده زیر مورد تصویب کمیسیون بودجه قرار گرفت.

اینک گزارش آن تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی می‌گردد.

ماده واحده ـ لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ کل کشور که ارقام آن از حیث وصولی از محل درآمد عمومی و اختصاصی طبقه الف بالغ بر هفتاد و یک میلیارد و هشتصد و سی و هفت میلیون و سیصد و هشتاد و پنج‌هزار و هشتاد و یک ریال و نیم ۵/۷۱۸۳۷۳۸۵۰۸۱ و از حیث هزینه از محل منابع مزبور بالغ بر شصت و شش میلیارد و چهارصد و بیست و چهار میلیون و پانصد و سی و هفت هزار و چهارصد و ده ریال و چهار دینار (۲۴/۶۶۴۲۴۵۳۷۴۱۰) بوده و صحت آن به تأیید دیوان محاسبات رسیده است تصویب می‌شود.

مخبر کمیسیون بودجه ـ صدری کیوان.

رئیس ـ کلیات لایحه مطرح است آقای حکمت یزدی بفرمایید.

حکمت‌ یزدی ـ با اجازه ریاست محترم و نمایندگان عزیز، من یک مطلبی را در آخر این گزارش می‌بینم که یک تناقض عجیبی است با ماده واحده‌ای که گزارشش آمده است به مجلس، در ماده واحده اشاره شده است به این معنی که ماده واحده لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۴ کل کشور الی آخر و صحت آن به تأیید دیوان محاسبات رسیده است اما خود دیوان محاسبات ببینیم چه می‌گوید؟ می‌گوید «در خاتمه توجه و نظر آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی را به مفاد گزارش شماره ۱۳۷۴۱ ـ مورخ ۲۸/۱۲/۳۷ پیوست لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۶۶ و قسمت اخیر گزارش شماره ۱۵۹۲۲ مورخ ۱۰/۱۲/۴۴ پیوست بودجه سال ۱۳۴۲ و همچنین مفاد گزارش مندرج در ذیل لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۳ معطوف و معروض می‌دارد چنانچه اختیاراتی که به موجب اصل ۱۰۲ متمم قانون اساسی به دیوان محاسبات اعطا شده است اعاده نگردد رسیدگی به حساب‌های درآمد و هزینه کل کشور به طور کامل و ماهری امکان‌پذیر نبوده و نظارت بر عایدات و مخارج مملکت به نحوی که قانون اساسی مقرر داشته است خالی از اشکال نخواهد بود، در حالی که اصل ۱۰۲ می‌گوید دیوان محاسبات مأمور معاینه و تفکیک محاسبات اداری مالیه و تفریغ حساب کلیه محاسبین خزانه است و مخصوصاً مواظب است که هیچ یک از فقرات مخارج معینه در بودجه از میزان مقرر تجاوز ننموده تغییر و تبدیل نپذیرد و هر وجهی در محل خود به مصرف برسد و همچنین معاینه و تفکیک محاسبه مختلفه کلیه ادارات دولتی را نموده اوراق سند خرج محاسبات را جمع‌آوری خواهد کرد و صورت کلیه محاسبات مملکتی را باید به انضمام ملاحظات خود تسلیم مجلس شورای ملی نماید یعنی باید نظر ماهوی بدهد تفریغ بودجه بکند و نظر ماهوی بدهد در حالی که در گزارش می‌گوید که تفریغ بودجه نکرده‌ام نظر ماهوی نداده‌ام چه طور ما می‌توانیم به این رأی بدهیم خود دیوان محاسباتی که موظف است به رسیدگی به این حساب‌ها و رسیدگی به این معنی خودش می‌گوید چون اختیارات را به من ندادید من رسیدگی ماهوی نکردم چه طور رأی بدهیم و چه طور در گزارشش نوشته است صحت آن به تأیید دیوان محاسبات رسیده است چون دیوان محاسبات تأیید نکرده عرض دیگری ندارم.

رئیس ـ آقای صدری کیوان بفرمایید.

صدری‌ کیوان (مخبر کمیسیون بودجه)ـ جناب آقای رئیس، همکاران گرامی، قبل از این که در مورد فرمایشات دوست ارجمندم آقای حکمت‌یزدی توضیحاتی معروض دارم وظیفه‌دار هستم به عرض برسانم که به موازات جهش‌های عظیم مادی و معنوی و تغییرات شگرف بنیادی که در سایه رهبری‌های حکیمانه وجود مقدس محمدرضا شاه آریامهر شاهنشاه افتخارآفرین در کلیه شئون زندگی جامعه سرافراز و سربلند ایرانی فراهم شده سازمان‌های مالی و اقتصادی و صنعتی مملکت نیز متحول شده و به ترقیات فوق‌العاده‌ای نایل آمده‌اند (صحیح است) این ترقیات علاوه بر این که موجبات رونق و سلامت کامل دستگاه اقتصادی و مالی مملکت را فراهم ساخته‌اند باعث ازیاد سازمان‌های مالی و ذیحسابی شده بررسی اقلام دخل و خرج و نیز نظارت دقیق‌تری را ایجاب نموده‌اند (صحیح است).

خوشبختانه دولت خدمتگزار حزبی ما از آغاز شروع به کار به این مطلب مهم عنایت و توجه خاص مبذول داشته و با جدیتی فوق‌العاده لوایح تفریغ بودجه را به موقع تقدیم پارلمان نموده و امر نظارت مجلس مقدس را بیش از پیش تسهیل ساخته است که این اقدامش در خور ذکر و امتنان فراوان است. در اینجا باید از کوشش‌های همه‌جانبه وزارت دارایی هم کمال تشکر را بکنیم زیرا همه ساله کوشیده است که لوایح تفریغ بودجه را کامل‌تر و با رفع نقص بیشتری تهیه و تنظیم نماید. اما در مورد فرمایش دوست ارجمندم آقای حکمت‌یزدی چنانچه به متن ماده واحده توجه فرمایند نظرشان کاملاً تأمین است زیرا ما در صدر ماده واحده عنوان کرده‌ایم که «ارقام آن» و فراز آخر ماده واحده که می‌گوید «و صحت آن به تأیید دیوان محاسبات رسیده است» برمی‌گردد به ارقام آن بنابراین هیچ‌گونه تناقصی بین گزارش دیوان محاسبات و ماده واحده وجود ندارد.

اما در مورد تنظیم ماده واحده به نهج گزارش تقدیمی باید قدری قائل به تفصیل بشوم تا اشکال همکار گرامی ما کاملاً مرتفع گردد.

همکاران گرامی استحضار دارند که لایحه تفریغ بودجه سال ۱۳۴۵ مشتمل بر درآمدها و هزینه‌های عادی یعنی درآمدها و هزینه‌های عمومی و اختصاصی طبقه الف و ب نیز درآمدها و هزینه‌های مؤسسات انتفاعی وابسته به دولت و مؤسسات بازرگانی وابسته به دولت و مؤسسات عام‌المنفعه مستقل و همچنین دریافت‌ها و پرداخت‌های سازمان برنامه می‌باشد از این بخش‌ها درآمدها و هزینه‌های عمومی و اختصاصی طبقه الف در شمول قانون محاسبات عمومی و بقیه برابر قوانین خاص خود وصول و مصرف و حسابرسی می‌شوند و صورت دخل و خرج و تراز عملیات خود را برای بررسی به دیوان محاسبات و اداره تمرکز حساب‌ها می‌فرستند. با این ترتیب لایحه تفریغ بودجه و منضمات آن طبق موازین دقیق قانونی با دقت و بررسی کاملی تهیه و تدوین شده و کمیسیون بودجه نیز با توجه به بودجه سال ۱۳۴۵ و متمم بودجه و اضافه اعتبارات آن سال کلیه ارقام درآمد و هزینه را دقیقاً رسیدگی و با درج جداولی در گزارش کمیسیون اطلاعات بیشتری در اختیار نمایندگان محترم مجلس شورای ملی قرار داده است و اما در مورد قسمت اخیر بند ۵ گزارش دیوان محاسبات در سال ۴۴ باید عرض کنم که در این بند دیوان محاسبات تقاضای اختیارات قانونی بیشتری را کرده است و الّا وظیفه خود را برابر اختیارات قانونی که داشته است دقیقاً به مرحله اجرا در آورده است. بدیهی است با در نظر گرفتن این مطلب که قانون محاسبات عمومی در سال ۱۳۴۹ اصلاح شده و نیز لایحه قانون دیوان محاسبات از طرف دولت خدمتگزار حزبی به مجلس داده شده است چنانچه اشکالی وجود داشته باشد مرتفع خواهد شد امیدوارم توضیحاتم کافی به مقصود باشد و مورد عنایت نمایندگان محترم قرار گیرد (احسنت ـ احسنت).

رئیس ـ نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ آقای فرهادپور بفرمایید.

فرهادپور ـ آنچه مسلم است و همکاران عزیز اتفاق عقیده دارند اهمیت مسئولیتی است که مجلس شورای ملی بالاخص در مورد لوایح بودجه و تفریغ بودجه دارد این مسئولیت هر وقت عنوان می‌شود طرح می‌شود مطلبی گفته می‌شود وضع جریان کار و رسیدگی‌ها و تنظیم لوایح یا عمل گذشتگان تذکر داده می‌شود صرفاً برای این نیست که ایرادی گرفته شده باشد یا بخواهیم از روی ایراد بجارد بشویم چون الان آنچه که می‌گوییم به هیچ وجه به فراکسیون اکثریت یا حتی به طول دوره حکومت حزب ایران نوین هم ارتباط پیدا نمی‌کند تا تصور این بشود که جنبه مخالف و اظهار نظرهای مخالف حزبی است بلکه چون اصلی در متمم قانون اساسی ایران برای نظارت بر عایدات و مخارج مملکت وسیله دیوان محاسبات منظور و تصویب شده است ولی در طول مدت از تاریخ تصویب آن اصل از متمم قانون اساسی نسبت به این وظیفه مهم اکثراً اتفاق افتاده است که توجه کافی نشده و به کرات نمایندگان محترم اکثریت در زمینه تعریف و تجلیل از خدمات دولت حاضر تأکید به این مسئله فرموده‌اید که لایحه تفریغ بودجه‌ای که شاید در سنوات گذشته به موقع به مجلس داده نمی‌شد یا سال‌ها لایحه تفریغ بودجه نداده بودند توفیق پیدا شد که از سال ۳۷ به این طرف تفریغ بودجه به کمیسیون بودجه از طرف وزارت دارایی داده شود و در حدودی که قوانین در فاصله بین تصویب اصل ۱۰۲ تا امروز اجازه می‌داده است فرمولی برای این کار در نظر گرفته شده و این به هیچ‌وجه رافع این اصل نیست که وقتی ما اینجا تذکر می‌دهیم و برمی‌گردیم به رعایت آن اصل کلی بنده باید واقعاً عرض کنم که دوره گذشته کمیسیون بودجه در جلسات عدیده مشورت کرد صحبت کرد جلسه تشکیل داد همین آقای قوام صدری در جلسات شرکت کردند و یک فرمولی برای این کار پیدا کردند نه یک فرمول تأمین‌کننده آن چیزی که در اصل ۱۰۲ مقرر شده است و به همین دلیل است که شما ملاحظه می‌فرمایید ما در ماده واحده تازه وقتی تفریغ بودجه به دست دولت می‌دهیم بابت یک ثلث عایدات و مخارج مملکت است در صورتی‌که واقعاً باید دیوان محاسبات تفریغ بودجه‌ای که می‌دهد و این وظیفه که از هر مرحله به مرحله دیگر نقل می‌شود تفریغ بودجه را در مجلس شورای ملی در جلسه رسمی به اکثریت آرا تصویب می‌کند اما رسیدگی در کمیسیون بودجه یک وظیفه خاصی است که تازه آن کمیسیون رسیدگی‌اش متکی است بر یک انجام وظیفه دقیق قانونی یک سازمان مجهز مستقل که باید به انجام برسد و الّا گزارشی که کمیسیون بودجه تقدیم می‌کند به ساحت مقدس مجلس شورای ملی تصور نفرمایید که کمیسیون بودجه توانسته باشد به ریز اجزای خرج رسیدگی کرده باشد این یک امر محالی است این وظیفه دیوان محاسبات است برای رسیدگی به اجزا و کمیسیون بودجه رسیدگی می‌کند به گزارشی که دیوان محاسبات می‌دهد و نظراتی که او می‌گوید جنبه‌های مثبت را اعتماد می‌کند به رسیدگی او و نتیجه را گزارش می‌کند به مجلس شورای ملی و جنبه منفی را رسیدگی می‌کند تعقیب می‌کند و نتیجه را گزارش می‌دهد بنابراین آنچه که در این وظیفه تأمین نشده مربوط به قانونی است که بر دیوان محاسبات فعلی حاکم است و سازمانی که دیوان محاسبات فعلی دارد همچنین نوعی است که ما در بودجه می‌نویسیم وقتی ما در بودجه ردیف الف و ب را جدا می‌کنیم تفریغ بودجه هم لایحه ماده واحده‌اش به صورت رقمی در می‌آید که یک ثلث از عایدات مملکت را در بر می‌گیرد و یک ثلث از مخارج را در برمی‌گیرد در صورتی که واقعاً لایحه تفریغ بودجه بایستی براساس اصل ۱۰۲ حاکی باشد از همه عایدات و مخارجی که در مملکت می‌شود البته همکار محترم آقای صدری‌کیوان توضیحاتی فرمودند ولی من می‌خواهم عرض کنم که قوانین عادی نمی‌تواند وارد بر ماده‌ای باشد که در قانون اساسی صریحاً ذکر شده است در نتیجه باید دیوان محاسبات هر مؤسسه‌ای اگر شرکت است اگر انتفاعی است اگر از نوع خرج در بودجه که این هم برای من یک کمی اسباب تعجب است که چه طور می‌شود ما دستگاه نخست‌وزیری دستگاه دادگستری دستگاه وزارت جنگ خود وزارت دارایی و سایر وزارتخانه‌ها را که اسمش را بگذاریم بودجه عادی تحت یک ضابطه‌ای بگذاریم و سایر دستگاه‌ها این ضوابط رویشان نباشد من همیشه علاقه به این داشته‌ام که وقتی قانون محاسبات عمومی عوض می‌شود به مقتضای زمان اصلاح این قانون به کیفیتی باشد که بتواند متناسب با اوضاع اقتصادی جوابگوی مقررات انواع خرج باشد که ما در اینجا فکر نکنیم یک تومانی که به حسابداری وزارت دادگستری می‌دهیم با آن یک تومانی که در شرکت فرش خرج می‌کنیم فرق دارد لااقل بایستی دیوان محاسبات برایش این امکانات فراهم باشد که بیلان‌ها و ترازنامه‌های اینها را وسیله حساب‌رسانی رسیدگی بکند و گزارش بدهد به کمیسیونی مجلس شورای ملی که من خیلی متشکر شدم که آنها در گزارش‌شان رسماً نحوه عمل‌شان را نوشته‌اند که دولت یک سری اسنادی از مخارج عادیشان برایمان می‌فرستند آن هم در تمرکز حساب‌های دولتی وزارت دارایی رسیدگی می‌شود می‌آید در دیوان محاسبات در شعب دیوان محاسبات آقایان رأی می‌دهند اگر خود وزارت دارایی اعتراضی نداشته باشد آنها هم تصویب می‌کنند این واقعاً آقای حکمت‌یزدی رسیدگی ماهوی به خرج و نوع خرج و نوع دخل نیست و دیوان محاسبات فعلی با قانونی که بر آن حاکم است این اختیارات را به او ندارد و بنده از فرصت این استفاده را می‌کنم حال که قانون دیوان محاسبات و اختیارات دیوان محاسبات مطرح است همکاران محترم عنایتی بفرمایند تشکیلات این دیوان که به نمایندگی مجلس شورای ملی که تصویب بودجه و تفریغ بودجه از وظایف اصلی و منحصر به اوست این کنترل را انجام می‌دهد باید قوت قانونی داشته باشد امکان رسیدگی داشته باشد گزارشی که به کمیسیون بودجه و به مجلس تقدیم می‌کند گزارشی باشد اطمینان‌بخش از رسیدگی ماهوی به کلیه اسناد خرج، ترازنامه، مخارجی که در شرکت‌ها می‌شود و به این ترتیب اصل ۱۰۲ که عام است و حکم می‌کند بر عایدات و مخارج کلی مملکت به این کیفیت رعایت بشود و عمل بشود انتظار من این است که اگر لااقل در وضع موجود دیوان محاسبات امکان انجام این وظیفه خطیر را که به منزله چشم مجلس شورای ملی عهده‌دار است ندارد در لایحه‌ای که در دست تصویب است عنایت بفرمایید چنین امکانی به این سازمان داده شود تا گزارشاتی که بعد از این به ما می‌دهند گزارشاتی باشد حاکی از رسیدگی ماهوی و دقیق بر کل عایدات و مخارج مملکتی (احسنت).

رئیس ـ آقای دکتر دادفر بفرمایید.

دکتر دادفر ـ از توجه همکاران محترم جناب آقای حکمت‌یزدی و جناب فرهادپور بنده به سهم خود سپاسگزارم ولی آقای فرهادپور در کمیسیون بودجه تشریف دارند و در این مورد بحث فراوانی شده محض استحضار نمایندگان محترم باید به عرض برسانم بعد از تصویب قانون اساسی که تقدیم لایحه تفریغ بودجه از وظایف دولت بوده برای اولین بار لایحه تفریغ بودجه در سال ۳۷ به مجلس داده شد برای دو سال آن هم تصویب نشد یعنی مطرح نشد که برای بار اول تفریغ بودجه سال ۳۷ و ۳۸ هم دوره گذشته مجلس به مجلس آمد بعد سنوات بعدی همه لوایح تفریغ بودجه به مجلس تقدیم شده و سال‌به‌سال در کمیسیون بودجه مطرح شده که گزارش چند سالش الان مطرح است و دارد رسیدگی می‌شود از این نظر دولت حاضر که دولت حزبی ماست و مدت ۷-۸ سال است سرکار است لااقل به وظیفه قانونی خودش که می‌شود گفت از حیث این معنی به‌حد اکمل این وظیفه را انجام داده و در موقع معین لایحه تفریغ بودجه را به مجلس شورای ملی داده است این یک حقیقت است اما این مسئله‌ای که اشاره فرمودند به موجب قانون اساسی که قانون خاصی داشت در سال ۱۳۱۸ تجدیدنظر شده و نظارت قبل از خرج را از اختیارات دیوان محاسبات برداشته‌اند مجلس مقننه‌ای که در سال ۱۳۱۸ بوده دلیل ماهوی این کار این بوده که اگر می‌خواستند یک خرجی بکنند و یا چیزی بسازند و این می‌بایستی برود در دیوان محاسبات رسیدگی شود که آیا بسازند یا نه و بودجه کافی است یا نه این‌قدر برنامه مملکت را که در سنوات ۱۳۱۵ و سنوات بعد از ۱۳۱۵ مثل حالا مملکت با سرعت عجیبی پیشرفت می‌کرد تمام کارها و برنامه‌ها موارد شروع کار را به خاطر این کار به هم می‌زدند لذا در اختیارات قانون محاسبات تجدیدنظر کردند و این سازمان را منحصر کردند به نظارت به رسیدگی بعدی که این بودجه مصوب برای هزینه‌های موردنظر خرج شده یا نه؟ این قانون الان مورد عمل دیوان محاسبات است آن مطلبی که دیوان محاسبات در گزارشش گفته معنی‌اش این نیست که با قانون فعلی نمی‌تواند به وظایف خودش عمل کند پیشنهاد این است که اختیارات بیشتری به من بدهید تا من نظارت جامع‌تر بکنم و همان طور که استحضار دارید قبل از این که حتی دیوان محاسبات این پیشنهاد را بکند دولت حزبی به این موضوع توجه کرده است و قانون جدید دیوان محاسبات را برمبنای رسیدگی کامل و ماهوی و جامع‌تری به موقع خودش پیشنهاد کرده است که آن لایحه دیوان محاسبات در کمیسیون بودجه مورد بررسی است و من خیلی باید از ایشان تشکر کنم از جناب آقای فرهادپور که همیشه از تجارب اختصاصی ایشان و نظرات ایشان در امر بودجه و رسیدگی به حساب‌ها در وزارت دارایی و هم در کمیسیون بودجه همیشه استفاده کرده‌ایم و در این قانون هم استفاده می‌کنیم و حتی بنده عرض کنم به علت مسافرتی که برای ایشان پیش آمد بنده قانون محاسبات را از دستور کمیسیون خارج کردم تا ایشان تشریف داشته باشند مطرح کنیم و به این ترتیب این قانون که قانون دیوان محاسبات باشد ما بررسی خواهیم کرد با توجه به مقدورات و ممکنات و برنامه‌ها بدون این که به پیشرفت از نظر تشریفات صدمه‌ای برسد و آن آرزوی دیوان محاسبات عملی شود و در آن حدود حضور ساحت مقدس مجلس شورای ملی تقدیم شود غرض از ذکر این نکته این بود که دیوان محاسبات نگفته من در حدود قانونی که الان بر من حاکم است نمی‌توانم رسیدگی کنم گفته است اگر من بایستی رسیدگی بیشتری بکنم به من اختیارات بیشتری بدهید یک پیشنهادی کرده است خوشبختانه قبل از این که پیشنهاد بشود دولت توجه کرده بود و لایحه‌اش از دو سال قبل تقدیم شده و امیدوارم بعد از مطالعه جامع‌الاطراف در حدود قانون اساسی و مقتضیات مملکت و بدون عجله مورد بررسی و تصویب قرار بگیرد.

رئیس ـ نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) نسبت به ماده واحده و کلیات آخر لایحه رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای اظهار ملاحظات به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- ختم جلسه

۱۳- ختم جلسه.

رئیس ـ چون مطلب دیگری در دستور نیست با خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.

(مجلس در ساعت ۵۵/۱۱ دقیقه صبح ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی ـ عبدالله ریاضی.