مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ آذر ۱۳۴۲ نشست ۱۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه ۵ آذر ۱۳۴۲ نشست ۱۵
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۲۱
جلسه: ۱۵
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: کمالوند - کبیری - روستا
۳ - سؤال آقای بالاخانلو راجع به کارخانه قند همدان و جواب آقای وزیر اقتصاد
۴ - تقدیم لایحه موافقت‌نامه بازرگانی دولتین ایران و ژاپن به وسیله آقای وزیر اقتصاد
۵ - معرفی آقای دکتر احمد ضیائی به معاونت وزارت اقتصاد به وسیله آقای وزیر اقتصاد
۶ - تقاضای آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن دایر به جریان گذاردن لوایح قراردادهای پستی و مخابرات بین‌المللی
۷ - معرفی آقای سید حسن حجازی به معاونت وزارت پست و تلگراف و تلفن به وسیله آقای وزیر پست و تلگراف
۸ - قرائت لایحه موافقت‌نامه بازرگانی بین ایران و ژاپن و استرداد فوریت آن
۹ - شور اول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع به اجازه فروش زمین ضرابخانه و صرف بهای آن جهت ساختمان مدارس
۱۰ - بیانات آقای رئیس دایر به ابراز تأسف از فوت مرحوم قائم مقام‌الملک رفیع و یک دقیقه سکوت.
۱۱ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه.
| مجلس ساعت نه و بیست دقیقه صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید. |
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس – اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
غائبین با اجازه –
- آقایان شکیبای نوری – مجد – فولادوند – البرزی – دکتر فربود – مافی – دکتر مهذب.
غائبین بی اجازه –
- آقایان حاذقی – طباطبائی – موقر-بانو دکتر پارسا.
رئیس- نظری راجع به صورت جلسه قبل نیست ؟(اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
- بیانات قبل از دستور آقایان: کمالوند – کبیری – روستا
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: کمالوند – کبیری – روستا
رئیس- نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود. آقای کمالوند تشریف بیاورید.
کمالوند – خانمها و آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند که مجلس بیست و یکم در دوره‌ای تشکیل شده است که مملکت مرحله بسیار حساس از تاریخ خود را می گذراند انقلاب بزرگی بوقوع پیوسته است نظام کهنه قرون وسطائی از بین رفته است و اساس بسیاری از تبعیضات و بی عدالتیها از میان برداشته شده است مجلس بیست و یکم مقارن با مرحله دوم انقلاب و مقارن با دوره تکوین نظام جدید و دروه سازندگی بوجود آمده است این مجلس با مجالسی گذشته تفاوت بسیار دارد این مجلس در محیط انقلاب و در تحت شرایط انقلابی بوجود آمده این چنین مجلسی که در این چنین شرایطی بوجود آمده است دارای وجدان انقلابی است و وجدان انقلابی دشمن تمام بی عدالتیها تبعیضات و پلیدیهای اجتماعی است (صحیح است) این مجلس یک رسالت تاریخی بزرگ دارد و آن همگام نمودن و متحد ساختن قاطبه ملت ایران است تا با همکاری مجلسین بتوانند در تکوین نظام جدید توفیق حاصل کنند (انشا الله) خانمها و آقان محترم می دانند برای هر ملتی در طول تاریخ فرصت هائی پیش می اید اگر آن ملت بیدار باشد اگر آن ملت واقع بین باشد و از آن فرصت بطور کامل استفاده کند مسلما می‌تواند به ترقیات شایان توجهی نایل آید واگر برعکس غفلت شود مسلما فرصت ازدست خواهد رفت بدون اینکه توفیقی بدست آید این اصل حتی در زندگی خصوصی افراد هم وجود دارد و معروف است که می‌گویند گاهی شانس بدرخانه افراد می‌آید اگر آن شخص هشیاری داشته باشد و از موقع استفاده کند مسلما توفیقاتی بدست خواهد آورد و گرنه شانس از درخانه اوبر خواهد گشت بدون اینکه او توفیقی حاصل کند برای ملت کهنسال ما در طول قرون و اعصار گذشته فرصت‌های بزرگ تاریخی بوجود آمده است ولی متاسفانه آنچنان که شاید و باید از این فرصت‌ها استفاده نشده مثلا در ۵۷ سال پیش یک انقلاب بزرگ در این مملکت بوقوع پیوسته و آن انقلاب مشروطیت ایران بود روز ۱۴ مرداد ۱۳۲۴ هجری قمری یکی از درخشانترین روزهای تاریخ ملت ایران است اما انقلاب مشروطیت ما آنچنان که مقصود و هدف بنیانگذاران آن بود بمقصود نرسید و متاسفانه انقلاب مشروطیت ما با تمام مجد و شکوهی که داشت اثرات عمیقی در جامعه ما و نظام اجتماعی ما ننمود اثرات انقلاب مشروطیت قشری، سطحی و صوری است یک مقدار از قدرت مطلقه‌ای که در مملکت اعمال می‌شد گرفته شد و بین یک عده افراد منتسب به طبقات خاصی تقسیم شد والا در وضع طبقاتی ما هیچگونه تاثیری نکرد مالک و ارباب همان مالک و راباب بوده که بود و رعیت هم همان رعیتی که سابقا بود باقی ماند فقط یک عده از افراد طبقه ممتاز از این فرصت استفاده کردند و توانستد با تظاهر به مشروطه خواهلی و آزادیخواهی به مجلس راه پیدا بکنند قدرت اجتماعی که داشتند قدرت اقتصادی که داشتند قدرت حکومتی و سیاسی هم بدست آوردند اما چرا این جور شد؟ برای ما که د حال فعلی در مقابل یک فرصت تاریخی بزرگی قرار گرفته‌ایم دانستن علل شکست انقلاب مشروطیت یا اینکه بهدف نرسیدن انقلاب مشروطیت بسیار مفید است و فکر می‌کنم لازم وضروری باشد بنده بر خلاف کسانی که گناه شکست انقلاب مشروطیت را بعهده عناصر ضد انقلاب و دشمنان مشروطیت می دانند معتقدم که بنیانگذاران مشروطیت و بنیانگذاران انقلاب در کار خود قصور کردند و این باعث شد که انقلاب مشروطیت بهدف‌های خود نرسد زیرا آنها بودند که می‌بایستی انقلاب را باعماق و زوایای اجتماع بکشانند و مشعل انقلاب را بروستاها ببرند و در روستاها و نقاط دیگر اساس نظام جدید اجتماعی و اقتصادی برقرا کنند ولی آنها این کار را نکردند و همین موجب شد که انقلاب درهمان مراحل اولیه متوقف ماند و حتی از مسیر واقعی خود منحرف گردید خانمها و آقایان محترم تاریخ معلم و آموزنده بزرگی است گذشته برای آیندگان همیشه این فایده را دارد که تنبهی می‌دهد تجربه ا ی می‌دهد تا اشتباهات گذشته تکرار نشود ما در مقابل یک انقلاب بزرگ اجتماعی بار دیگر قرار گرفته‌ایم که بسیار از انقلاب مشروطیت ایران عمیق تر مفیدتر و ثمر بخش تر است برای اینکه همانطور که عرض کردم انقلاب مشروطیت ما اثراتی در قشر ظاهری جامعه داشت و هیچگونه نفوذی در نظام اجتماعی و اقتصادی و طبقاتی ما ننمود ولی انقلاب شاه و ملت توجه بروستاها به عمق و زوایای اجتماع نمود و ریشه‌های تبعیضات اجتماعی و طبقاتی را از میان برداشت برای ما برای مجلس ۲۱ که موقعی تشکیل شده است که مقارن با مرحله دوم انقلاب و مرحله دوم سازندگی است وظائف بسیار حساس هست برای اینکه در ارزیابی مسائل اجتماعی دچار اشتباه نشویم بایستی قضایا و موضوعات اجتماعی را از نظر علمی و از نظر جامعه شناسی مورد مطالعه قرار بدهیم تا بتوانیم نتیجه بیشتری تحصیل کنیم در حال فعلی قریب به ۱۵ میلیون افراد و کشاورزان مملکت ما در حال یک استحاله اجتماعی هستند یعنی کشاورزی که تا دیروز صاحب زمین نبود امروز صاحب زمین شده ۱۵ میلیون کشاورزی که تا دیروز حقوق اجتماعی و اقتصادی نداشت امروز صاحب حقوق اجتماعی و اقتصادی شده است و اسن دهقانان می‌خواهند برای خود فردای بهتری و امید بخش تری بوجود آورند این دهقانان در مرحله یک استحاله اجتماعی هستند و لازم است که باین موضوع توجه بسیار دقیقی بشود که مبادا خدای نخواسته از این مرحله بطور سالم نگذرند برای اینکه توجه اباین مطلب بشود دو موضوع باید مورد توجه قرار بگیرد موضوع اول ارشاد فکری ۱۵ میلیون جمعیتی است که الان وضع خاصی دارند در گذشته دهقانان ما وضعی داشتند که متاسفانه در امور مملکتی هیچگونه دخالتی نداشتند و این دهقانان بایستی گفت نسبت به مسائل مملکتی و امور سیاسی و اجتماعی کاملا خالی الذهن وبیگانه بودند الان یک خلاء فکری ایجاد کرده بنده فکر می‌کنم وظیفه عناصر مترقی مملکت عناصری که به انقلاب شاه و ملت مؤمن هستند چه در داخل مجلس و چه درخارج مجلس اینست که باید اقدام بکنند که یک هسته مرکزی و سازمانی بوجود بیاورند که ارشاد فکری این طبقات کشاورز را بعهده بگیرد یک وضع مشابهی را عرض کنم تا اهمیت موضوع بیشتر معلوم شود بعد از وقایع سال ۱۳۲۰ در اثر گرفتاریهائی که در مملکت بوجود امده بود بمناسبت بحران جنگ به ترتیب فکری ودماغی نسل جوان و توده‌های جوان مدرسه‌ای و دانشگاهی ما کمتر توجه شد و دیدیم که افکار مخالف مصالح مملکت از داخل و خارج تبلیغ شد و در اذهان آنها رسوخ پیدا کرد که هنوز هم بعد از ۲۰ سال و خرده‌ای که می‌گذرد ما گرفتار مصائب آن غفلت هستیم توجه بفرمائید یک غفلت کوچک باعث شد که افکار نسل جوان درست هدایت نشود و ما چقدر مصائب آنرا دیدیم و اگر خدای نخواسته آن غفلت در مورد ۱۵ میلیون کشاورزان آزاد شده این مملکت که الان خالی الذهن هستند بشود مسلما عواقب ناگواری پیش خواهد آمد امیدوار هستم که عناصر مترقی و مؤمن به انقلاب شاهنشاه و ملت چه در داخل مجلس و چه در خارج مجلس دور هم جمع بشوند و این وظیفه را بعهده بگیرند این کار را نباید از دولت خواست این یک کار ملی است این یک اصل غلطی است که مرسوم شده است که هر کاری از دولت بخواهند این کار یک کار ملی است حتی بنده معتقدم اگر دولت بخواهد در این کار اقدامی بکند بایستی او را منصرف کرد این کار ملی است و وظیفه عناصر مترقی و مؤمن به انقلاب شاهنشاه و ملت است چه اینهائیکه در داخل مجلس هستند و چه آنهائی که در خارج مجلس هستند. مسأله دوم که بایستی در مورد کشاورزان ما مورد توجه فوری قرار گیرد موضوع تقویت بنیه تولیدی و حمایت مالی و اداری این توده‌های وسیع کشاورزان است این وظیفه وظیفه دولت است دولت باید با توسعه شرکتهای تعاون روستائی با توسعه بانکهای کشاورزی این وظیفه را بعهده بگیرد و دهقانان را امیدوار بکند البته مقدورات دولت را بایستی اذعان کرد در این خصوص آنقدر نیست که کافی به مقصود باشد و بطور ایدآل کمک بکند اما چیزی که هست همین مقدورات فعلی هم هیچگاهی آنطور که شاید و باید اجرا نمی‌شود.
رئیس- اقای کمالوند وقت شما تمام شد.
کمالوند- اگر ممکن است پنجدقیقه ببنده وقت بدهید.
رئیس- آقای کبیری ممکن است پنجدقیقه از وقت خودتان را به آقای کمالوند بدهید؟
کبیری – یک ربع ساعت برای خود بنده کم است.
رئیس- آقای روستا ممکن است چند دقیقه وقت خودتانرا به آقای کمالوند بدهید؟
روستا- برای خود بنده کم است.
رئیس- بنابراین آقای کمالوند بقیه مطالب خود را دفعه دیگر بفرمائید.
مهندس صدقیانی – طوماری از طرف کارمندان راه آهن رسیده که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس- آقای کبیری بفرمائید.
کبیری – بسم الله الرحمن الرحیم.
ولاتلبسوا الحق بالباطل و تکتموا الحق و انتم تعلمون (آیه ۴۰ از سوره بقره)
با توجه باصل یازدهم قانون اساسی بقرآن مجید سوگند یا نموده‌ایم که هیچ منظوری نداشته باشیم جز فوائد و مصالح دولت و ملت ایران و بنابراین امروز می‌خواهم با کسب اجازه از ساحت مقدس مجلس شورایملی و ریاست محترم و همکاران ارجمند حقایقی را باستحضار برسانم.
عرایض امروز من در چهار قسمت و چهار موضوع خلاصه و بعرض می‌رسد که سه موضوع اصولی اول با یکدیگر مرتبط بوده و توجه عاجل دولت را برعایت همیشگی این اصول معطوف و اجرای آن را توصیه می‌نمایم.
۱- موضوع اول – جلوگیری فوری و اصولی از کلیه عواملی که موجب نارضایتی مردم می‌شود (احسنت – احسنت).
با کمال تاسف باید صراحتا اعلام نمایم این عوامل بحدی زیاد و روز افزون است که تمام اقدامات مفید و فداکاریهای دولت را خنثی می‌نماید – این عوامل بقدری موجب نارضایتی و عصبانیت مردم می‌گردند که آنها را به تمام کائنات بدبین می‌کند (صحیح است).
یکی از این عوامل و موجبات را بایستی در رفیق بازیها، پارتی بازیها و تبعیضات و بی عدالتیها جستجو نمود (صحیح است) که مانع قوام و ثبات مملکت است، اگر مثلا مقامی برحسب این عوامل منصوب و برگزیده گردید و پستی را بدون استحقاق اشغال نمود میدانید تا چه حد موجب نارضایتی بوده و چه زیانهائی برای ملک و ملت دارد ؟! خلاصه آنکه این مقام نمی‌تواند منشاء اثر و خدمت برای مملکت باشد.
با همان عواملی که بعضی از همکاران محترم در جلسه سه شنبه گذشته بیان فرمودند باید بگویم این عوامل منحصر بالیگودرز و دماوند نیست بلکه نظایر بسیار در سراسر مملکت دارد مثلا هلیلان و زردلان پشت دورازه شاه آباد غرب و کرمانشاه واقع شده‌اند ولی فرهنگ آنها تابع شهرستان ایلام است! آمار بخش ماهیدشت کرمانشاه تابع کنگاور است!
شهرستان بیجار از لحاظ تقسیمات کشوری تابع استان کردستان است ولی ژاندارمری آن تابع همدان دادگاه آن تابع کرمانشاه و ثبت اسناد آن تابع همدان می‌باشد! سالها است که بازرسان اعزامی و مقامات مؤثر برای رفع این قبیل نقائص اقدام نموده‌اند اما آنچ بجائی نرسد فریاد است. اینها مطالبی نیست که لابنحل باشد چون اصل بر مبنای رفیق بازی و پارتی بازی و تبعیض بوده لاینحل جلوه گر شده است! (صحیح است).
پیشنهاد می‌کنم، اگر وقعا دولت بخواهد باین جریانات خاتمه دهد و برای ابد یکی از موجبات نارضاریتی مردم را در سراسر کشور از بین ببرد در صورت لزوم طرحی تقدیم خواهم نمود.
۲- موضوع دوم – پی بردن بحوائج عمومی و اقدام اساسی برای بهبود وضع اجتماعی مثلا آب و نان و روشنائی بهداری و راه و ارتباط و فرهنگ برای همه مردم کشور است یعنی اگر ما درطهران و کرمانشاه آب تصفیه شده می‌نوشیم مردم صالح آباد پشتکوه حتی آب شور هم برای خوردن ندارند! مردم صالح آباد توقع داشته و از دولت استغاثه دارند که یکی دو حلقه چاه نیمه عمیق برای آنها احداث نمایند. مردم دهلران برای مقداری آب شیرین جان می‌دهند. مردم مهران سالها است بامید و عده‌های دولت بمنظور ایجاد سد کنجان چم روز شماری می‌کنند چرا سازمان برنامه در این امر حیاتی اینقدر مسامحه و تعلل می‌نماید ؟! بهداری، در بخشهای مرزی چوار – صالح آباد- مهران – دهلران و بخشهای آبدانان – زرین آباد – بدره – شیروان و چرداول حتی یک نفر پزشک وجود ندارد جای تعجب است که در تمام منطقه پشتکوه حتی یک نفر قابله پیدا نمی‌شود. اما مأمورین نظام وظیفه و مبارزه با قاچاق برای متواری کردن مردم بدبخت همیشه در سراسر منطقه گسترده‌اند!
راه – نمیدانم چرا دولت‌ها توجهی بمستدعیات مکرر ۲۳ ساله مردم پشتکوه برای تکمیل و ساختن پل کنجان چم و راههای اصلی ایلام – مهران و مهران – دهلران نداشته و ندارند؟
بعلت متوقف ماندن پل کنجان چم در زمستان ارتباط بین ایلام و مهران و در نتیجه کرمانشاه مرکز استان با یک منطقه حساس مرزی کشور بکلی قطع می‌شود. در اثر بی توجهی وزارت راه منطقه پشتکوه تا کنون اقدامی برای تعریض جاده ایلام – مهران نشده و اصولا مأموری برای تعمیر و نگهداری راه مهران – دهلران ندارند مثل آنکه آن منطقه از کشور را رها کرده‌اند! بهمین مناسبت پست مهران به دهلران باقاطر حمل و نقل می‌شود! مثلا دستور فرماندار ایلام شاید درتابستان بعد از ۱۵ روز و در زمستان ممکن است پس از انقضای فصل خدمت بخشدار دهلران و آبدانان برسد! یا اگر قتلی در آن منطقه واقع شود بایستی نیابت قضائی بملائک آسمانی داده شود!
اما می‌گویند در طهران با یک هزینه سنگینی که برای من قابل تصور نیست جاده عریضی بنام اتوبان می‌سازند تا طبقه ممتاز با ماشین‌های آخرین سیستم خود با آخرین سرعت ممکنه شهوت رانندگی خود را بحد اعلا برسانند (صحیح است) اینست معنی تبعیض! اینست معنی بی عدالتی! و اینست افراط و تفریط! اینست عواملی که موجب نارضایتی مردم می‌شود، اینست بی توجهی بحوائج عمومی. دریک مملکتی که عده‌ای از مردم آن با آن کیفیت زندگی می‌کنند سزاوار است برای قسمتی دیگر از مردم این تسهیلات شهواتی را با استقراض بوجود بیارویم ؟!
آیا بهتر نبود بجای ساختم اتوبان و ایجاد گرفتاریهای دیگری برای مردم طهران نیمی از این هزینه را صرف تعریض راه کرج – قزوین می‌نمودیم که از اینهمه تصادفات جلوگیری بشود؟ و نیمی از آنرا اختصاص بمردم محروم پشتکوه می‌دادیم؟
بله جناب آقای علم بدولت جنابعالی اعلام می‌کنم شما که مصمم هستید انقلاب شاه وملت را به ثمر رسانید پس (تحا کموا بین الناس بالعدل و الاحسان) باید از تمام این تبعیضات و عواملی که موجب نارضایتی مردم میشودند قویا جلوگیری بفرمائید و بحوائج عمومی مردم توجه عاجل مبذول فرمائید.
ارتباط – هنوز بین شهرستان ایلام مرکز پشتکوه با کرمانشاه مرکز استان ارتباط تلفنی برقرار نیست با آنکه تیر آهن آن در مهران موجود است و شخصا تسهیلاتی برای رئیس پست وتلگراف استان از نظر حمل تیر آهن‌ها فراهم نمودم ولی اقایان رؤسای ادارات استان نه اختیاری دارند و نه ابتکاری همه چیز آنها منوط باجازه و تصویب مقامات مرکزی است (صحیح است) و از طرفی بیشتر وقت رؤسای ادارات استان و شهرستانها غالبا مصروف تشریفات و کمیسیون بازی و یا شب نشینی می‌شود دیگر مجالی برای رفع گرفتاریهای مردم ندارند.
شرکت تلفن – مدتی است شرکت تلفن از مردم شهرستان ایلام مانند خیلی از شهرستانها مبالغی پول دریافت نموده و بآنها وعده کرده ارتباط داخل شهر را تامین نماید ولی حقیقت اینست که با مردم بازی می‌کنند و کسی هم نیست که بحساب این شرکت محترم رسیدگی نماید تا چنانچه تخلف نموده و با پولهای مردم سوء استفاده کرده است تعقیب شود همین شرکت یکی از عواملی است که مردم را ناراضی می‌کند و باید هر چه زودتر با ینموضوع رسیدگی شود.
۳- موضوع سوم عرایضی اینجانب، توجه فوری دولت و مقامات مرکزی بمستدعیات و استغاثه مردم شهرستانها و رعایت اصل ۸ متمم قانون اساسی است (حقوق ملت ایران) وزارت محترم فرهنگ حق ندارد در مدت دو ماه بمستدعیات واستغاثه و التماس مردم شهرستان ایلام و تقاضای مکرر اینجانب چه کتبی و چه شفاهی و توصیه مجلس شورای ملی پاسخ ندهد.
آیا مردم پشتکوه لیاقت آنرا نداشتند که پس از مخابره چندین تلگراف بمقام معظم وزیر محبوب فرهنگ بجواب آن مفتخر شودند! آیا میدانید نتیجه این بی اعتنائی‌ها چه خواهد بود؟
آیا منطقه پشتکوه که مساحت تقریب آن ششهزار کیلومتر مربع است و مردم آن از تمام مواهب تمدن و مراحم دولت محروم هستند حق داشتن یک شعبه ادبی را ندارند؟ فرهنگ یک چنین منطقه‌ای با این مساحت نباید حتی یک دستگاه خودور در اختیار داشته باشد تمام این تشکیلات و هزینه فقط برای تهران است؟ فلان فرد پشتکوهی را که علاقه دارد در رشته ادبی تحصیل کند مجبور می‌کنید ترک تحصیل نموده و سرگردنه را بگیرد وایجاد ناامنی بنماید؟ زیرا او نمی‌تواند برای ادامه تحصیلات متوسطه بمرکز استان ویا طهران مهاجرت کند آیا این تبعیض نیست آیا این عمل وزارت فرهنگ مخالف با اصل ۱۸ متمم قانون اساسی نمی‌باشد؟ چرا وزارت فرهنگ بدون مطالعه کلاس ششم ادبی را درایلام تعطیل نموده وبا وجود تقاضای مکرر مردم سکوت اختیار کرده است اگر مدعی است که مملکت احتیاج بادبیات ندارد! پس قاعدتا باید کلاسهای چهارم ادبی را در سراسر کشور تعطیل می‌نمود نه فقط کلاس ششم شهرستان ایلام! تصور می‌کنم وزارت فرهنگ وقوف کامل بموقعیت جغرافیائی منطقه پشتکوه ندارد زیرا با این عمل بدون مطالعه باز هم عده‌ای از هم میهنان عزیز و محروم ما ممکن است جلای وطن بنمایند.
تاکی باید شهرستان در آتش بی اعتنائی وبی توجهی و تکبر و تبختر بعضی مقامات مرکزی بسوزند و اینهمه محرومیت تحمل نمایند؟
چرا بعنوان شاهنشاه بزرگ عدالت اجتماعی را در سراسر کشور گسترش نمی‌دهیم و کار مردم را بخود مردم راگذار نمی‌کنیم؟ چرا بافکار و عقاید مردم شهرستان اعتنائی نمی نمائیم ؟نمونها ای از اآنرا که اقتضاء ندارد در اینجا عرض کنم روز یکشنبه خصوصی به جناب آقای دکتر باهری وزیر محترم دادگستری عرض نمودم.
دولت باید با تمام قدرت وسائلی فراهم آورد که از مهاجرت مردم شهرستانها بهطران قویا جلوگیری بشود و در درجه اول در شهرستانها ایجاد کار نموده وبا تنظیم برنامه‌های عمرانی وسیع تحولات همه جانبه را در شهرستانها بوجود آورد (صحیح است).
۴- موضوع چهارم آخرین قسمت عرایض بنده است که بر حسب وظیفه پارلمانی باید در این مکان مقدس مطرح شود همانطوریکه در روزنامه یکشنبه ۲۶ آبانماه مطالعه فرمودید و در اخبار رادیو هم بسمع مبارکتان رسید قرارداد خرید ۸۰ هزار تن گندم با دولت آمریکا بامضاء رسید که نتیجتا هفتاد درصد از بهای این گندم برای مدت سی سال بدولت شاهنشاهی ایران وام داده شده است برای امورعمرانی.
اگر انعقاد این قرارداد بصلاح ملت و دولت ایران بوده چرا با وجود تشکیل مجلس شورایملی بدون اطلاع مجلس ونمایندگان ملت انجام گردیه و رعایت اصل ۲۴ و ۲۵ قانون اساسی نشده است و اگر استتار آن بصلاح ملک و ملت بوده پس چرا در جراید و رادیو منعکس گردیده است؟ بهر حال باید معلوم شود وام دریافتی برای مصارف چه نوع امور عمراین در نظر گرفته شده است؟ این امور عمرانی مانند ساختن اتوبان است یا سد کنجان چم؟
تقاضا دارم برای رفع هر گونه ابهام و روشن شدن اذهان عمومی مسئولین امر مراتب را برای مجلس شورایملی و ملت ایران توضیح و توجیه فرمایند.
نامه‌ای بامضای هفتاد وپنج نفر از پیشه وران شهرستان مرزی قصر شیرین رسیده است. این پیشه وران درسالهای ۴۰ و۴۱ بدستور اداره کل گمرک مقدار زیادی کالا از طریق مبادلات مرزی صادر نموده‌اند. این پیشه وران بواسطه حوادث متوالی عراق و دستورات ضد و نقیص کل گمرک نتوانسته‌اند پیمانهای خود را واریز نمایند و دو ماه است اداره کل گمرک به گمرک قصر شیرین دستور داده از ورود و خروج کالا جلوگیری کند. ضمنا اداره گمرک قصر شیرین اسامی پیشه وران را به بانک ملی داده و بانک هم برای واریز پیمان آنها بوسیله دادگاه اقدام نموده و فعلا آن بیچاره‌ها درخطر افتادن بزندان می‌باشند، استدعا دارند که آقای وزیر اقتصاد یکسال مهلت برای واریز پیمان بآنها بدهند. وضمنا اجازه ورود و خروج کالا از طریق مبادلات مرزی بآنها بدهد تا مثل سایر مرزنشینان فراهم آورده برخوردار گردند. این نامه را جناب آقای دکتر حاتم همکار ارجمند بنده مرقوم فرموده‌اند بنده عرض دیگری ندارم.
رئیس- آقای روستا.
روستا – بنده بازهم امروز راجع به مالک و مستأجر عرایضی دارم که بعرض میرسانم و امیدوارم با توجه آقایان هر چه زودتر این موضوع سروصورتی بگیرد.
با کمال احترام به استحضارعالی میرساند قانون روابط مالک و مستاجر مصوبه کمیسیون مجلسین که پس از سالها مبارزات مردم وفعالیت‌های شورایعالی اصناف و مخصوصا اوامر مؤکده و مطاع ملوکانه درسال ۳۹ به تصویب و باتمام حسن نیتی که ازطرف دولت وقت در تنظیم آن بکار رفت پس از تصویب از ظالمانه ترین قوانینی گردید که تا کنون به محاکم قضائی ایفاد و ارسال گردیده است.
این قانون جز یک ماده آن که شناختن حق سرقفلی است وهمین ماده هم از ۵۰ سال قبل و بلکه بیشتر بین مردم عرفا رایج بود و حتی دولت و دستگاههای مربوطه آن منجمله دادگستری آنرا برسمیت می‌شناختند و بالاتر از همه اینکه صدی پنجاه از همین سرقفلی‌ها را خود مالکین فروخته‌اند متاسفانه باریزه کاریهای که در این قانون بوجود آمده وبا اندک غفلتی که ازطرف مستأجر بعمل آید همین سرقفلی هم از بین رفته وبه نفع مالک مصادره می‌گردد. باقی مواد آن یکجا بضرره مستأجر یعنی اکثریت کامل افراد این کشور می‌باشد.
خلاصه این قانون غیر از آنکه حافظ منافع و ناظر براستفاده عده معدودی مالک بوده خدمت دیگری به جامعه ننموده است.
قانون مالک و مستأجر مصوبه کمیسیون مجلسین برخلاف کلیه قوانین قضائی حق قضا را از قاضی سلب و استنباط قضائی و شم فقهی و شواهد وامارات و قرائن و اشارات دعوی را نادیده گرفته و تلویحا قضات را در اختیار کارشناس قرار داده است و بهمین دلیل در اکثر احکام صادره از این دادگاهها ترازوی مجسمه عدالت از حالت توازن خارج و اصل مقدس نصفت و عدالت را به نفع مالکین کوبیده است تضاد و تخالف در اجرای این قانون و در آراء صادره آن بقدری واضح است که عادی ترین افراد از موازین حقوقی و قضائی را به تعجب و تحیر دچار نموده است و برای استحضار خاط عالی نمونه کوچکی از آنرا که موجود است بعرض میرساند.
کارشناسی در یک پرونده‌ای که از طرف مالک وبرای افزایش اجاره طرح شده است اجاره بهاء ملکی را که در سال ۳۸ دریکهزار ریال تعدیل شده به چهار هزار ریال یعنی ۱۰۰/۳۰۰ افزایش می‌دهد و این افزایش چقدر در ترقی مصنوعی هزینه زندگی عمومی مؤثر است بماند. باز هم همین کارشناس به تقاضای مالک دیگری که خواسته از گریز گاههای همین قانون استفاده نموده و با خرید محل کسب مستأجر هم شر مستأجر را از سر خود کنده و هم سرقفلی را در آتیه دو برابر معامله نماید محل کسب را کارشناسی و سرقفلی را نسبت بسال ۳۸-۱۰۰/۵۰ به نفع مالک کمتر قیمت می‌گذارد در مورد اول از او سؤال می‌شود بچه جهت ۱۰۰/۲۰۰ اجاره بها باید اضافه شود می‌گوید بعلت ترقی سطح زندگی سؤال می‌شود اگر سطح زندگی بالا آمده پس حکمت تنزل ۱۰۰/۵۰ سرقفلی چیست می‌گوید بدلیل تنزل قیمت ملک (خدایا زین معما پرده بردار).
بدبختانه در این قانون با اینکه اینهمه آزادی بکارشناس داده و با آنهمه اهمیت و اثری که این گونه عاوی در زندگی اجتماعی دارد و با آن مخاطرات ناشیه از احکامی که پیش نویس آنرا کارشناس مقابل قاضی می‌گذارد و هستی خانواده‌ها در مقابل صدور احکام این قانون به موئی بسته است معذلک از صدور تاذیل برای تخویف و ترس کارشناس حتی یک کلمه توبیخ و تهدید هم دیده نمی‌شود.
در حال حاضر چندین هزار پرونده آماده به اجراء در شعبات اداره مال الاجاره‌ها موجود است که درصورت عملی شدن ممکن است زندگی اجتماعی را واژگون وعده بسیاری را بگدائی و بدبختی سوق دهد:
اگر چه اغلب مواد این قانون انتقاد بوده اما وقت شریف و این عریضه گنجایش طرح آنرا ندارد ولی برای نمونه یکی دو ماده آن باز گو می‌گردد:
موجر بنام افزایش اجاره دعوائی بر مستأجر تحمیل می‌نماید و بعد جریان این دعوا بعلت تشریفات قانونی و ریزه کاریهای وکلا اغلب دوسال و بلکه بیشتر بطول می‌انجامد ضمنا کارشناس هم وظیفه خود را انجام و اجاره بها را سیصد درصد افزایش می‌دهد مالک هم بلافاصله پس از صدور حکم محکمه تقاضای اضافه دوسال اجاره را نموده و طبق ماده ۵ در ظرف ۱۰ روز ضرب الاجل معین می‌نماید و چون پرداخت این ارقام نجومی برای مستأجر در ظرف مدت محدودی ممتنع است لذا محکمه بتقاضای مالک حکم برتخلیه ملک بدون سرقفلی و خلع ید و توقیف مستأجر صادر می‌نماید. باری قانون مالک و مستأجر مصوبه کمیسیون مجلسین که مدتها ناظر بر تمایلات و حافظ منافع یک عده مالک است امروز نه می‌تواند جوابگوی احتیاجات اکثریتی که نفخه ۶ بهمن او را برانگیخته و به حقوق حقه خود آشنایش ساخته است باشد و نه دیگر زیبنده مجلس است که بر محور انقلاب سفید شاهنشاه و عدالت اجتماعی دور می‌زند خواهد بود.
لذا از آن مقام عالی استدعا می‌شود اولا دولت را موظف فرمایند قانون (روابط مالک و مستأجر) جدیدی که حافظ منافع هر دو دسته باشد به پارلمان تقدیم و جایگزین قانون غیر عادلانه فعلی بفرمانید.
۲- تا تصویب قانون جدید با تصویب طرحی از اجرای احکام و تخلیه محل کسب خودداری گردد.
۳- مقرر فرمایند کلیه دعاوی اداره مال الاجاره‌ها طبق اصول محاکمات عمومی اداری جنبه تمیزی گردیده و به تقاضای یکی از طرفین دعوا احکام صادر حتی آنها که در دست اجرا است بدیوان کشور احاله گردد.
- سؤال آقای بالاخانلو راجع بکارخانه قند همدان و جواب آقای وزیر اقتصاد
۳- سؤال آقای بالاخانلو راجع بکارخانه قند همدان و جواب آقای وزیر اقتصاد
رئیس- وارد دستور می‌شویم سؤال اقای بالاخانلو از وزارت اقتصاد مطرح است و قرائت می‌شود.
متمنی است مقرر فرمایند بدولت اطلاع داده شود که آقایان وزیران مسئول برای پاسخ بسؤال مشروحه میلیون تومان سرمایه بانک ملی و پنج میلیون تومان سرمایه مردم صرف تاسیس کارخانه قند همدان دشه و در صورت کمک دولت این کارخانه مسلما بموقع تکمیل و بکار می‌افتاد و در سه دوره بهره برداری حداقل پانزده میلیون و پانصد هزارتومان بابت بهای چغندر بکشاورزان و هفده میلیون وسیصد و شصت هزار تومان بابت عوارض محصول قند وشکر بخزانه دولت و هفده میلیون و پنجاه هزار تومان هزینه تبدیل و حمل ونقل و غیره بمردم و هشت میلیون و ششصد و هشتاد هزار تومان از فروش محصول کارخانه بصاحبان سهام عاید می‌گردید و باوجوداینکه در کنفرانس اقتصادی سال گذشته تصمیمات قطعی دولت برای براه انداختن این قبیل کارخانجات صریحا اعلام و بعدا نیز این تصمیمات مکرر از طرف دولت تایید شده بعلاوه در مورد بکار انداختن کارخانه قند همدان اوامر مؤکد هم شرف صدور یافته معهذا چه علت داشته به تکمیل بهره برداری از این کارخانه اقدام نشده و مسئول اینهمه زیانهای وارده کیست و بالاخره در چه تاریخی کارخانه براه خواهد افتاد.
رئیس- آقای بالاخانلو.
بالاخانلو – بنده خوشوقتم که جناب آقای وزیر محترم اقتصادی تشریف فرما شده‌اند برای پاسخ بسؤال بنده، البته بنده در جلسه‌ای که این سؤال را از دولت کردم به نفصیل درمورد سؤال خودم و وضع اقتصادی مملکت بالاخص توضیحاتی عرض کردم و به تدابیری که در کنفرانس اقتصادی برای براه انداختن این قبیل کارخانه‌ها شده به تفصیل توضیح دادم بنابراین در این فرصت کوتاه مطالب جدیدی نمی‌توانم بعرض برسانم جناب آقای وزیر محترم اقتصاد جواب سؤال بنده را که فرمودند اگر جواب سؤال قانع کننده بود که عرضی ندارم و اگر مطابق میل نبود و مطابق برنامه دولت نبود مطالب دیگری دارم که بعرض خواهم رساند.
رئیس –آقای وزیر اقتصاد.
وزیر اقتصاد (دکتر عالیخانی)-درمورد سؤال آقای نماینده محترم باید بعرض برسانم که ما دونوع کارخانه با شرکت داریم کارخانه هائی …(نمایندگان – بلندتر بفرمائید) کارخانه هائی که بوسیله دولت اداره می‌شود و دولت هر نوع اختیاری را در مورد این نوع کارخانه‌ها دارد بنابراین خوب اختیاری را در مورد این نوع کارخانه‌ها یا احیانا بکار نیفتادنش مستقیما مسئولینش با دولت است و اما موقعی است که دولت برای کمک بسرمایه گذاران خصوصی اعتباراتی در اختیار آنها می‌گذارد پیشرفت یا عدم پیشرفت آن سرمایه گذاران مستقیما مربوط بخودشان است نه دولت. محاسباتی که آقای نماینده محترم فرموده بودند درمورد استفاده هائی که می‌شد کرد اگر کارخانه زودتر بکار افتاده بود بنده بهیچ وجه قصد مخالفت با این استدلال را ندارم شاید همینطور هم می‌شد ولی این سرمایه گذاران خصوصی که این کار ر اکردند در کار خودشان موفق نشدند مسئول خودشان بودند مطابق قانون تجارت ما مستقیما حق دخالت در کار یک سرمایه گذار خصوصی را نداشتیم و اما کمکی که دولت کرده است بیش از آن مقداری که ممکن بوده به این کارخانه کمک کرده در حدود پنجاه و دو میلیون تومان اعتبار داده شده تا درهمدان این کارخانه بوجود بیاید وجود این کارخانه و لزومش را در همدان ما تایید می‌کنیم ولی علت عقب افتادن این کار این است که خود آن شرکت مسئول بوده نقص مدیریت داشته از نظر سرمایه پیش بینی خوب نکرده بودند به این علت عقب افتاده است این را می‌خواهم عرض کنم که معلوم شود دولت علاقمند است که بهر حال سرمایه هائیکه در این کشور مصرف شده اینها عاطل وباطل نماند ما باینمسئله اعتقاد راسخ داریم که یکی از بهترین وسایل بالابردن سطح زندگی دهقانان ایجاد کارخانه قند است، کوشش خواهیم کرد که تعداد زیادی در عرض سالهای آینده کارخانه قند درکشور ایجاد کنیم ولی قبل از اینکه بآنها برسیم همین کارخانه موجود را سعی کنیم راه بینداریم، در این مورد که دولت قول داده بود از چند ماه پیش با صاحبان سهام این کارخانه‌ها تماس گرفت پس از مذاکرات زیاد آنها را قانع کرد که کلیه اختیاراتی که صاحبان سهام دارند ببانک ملی ایران بدهند. این امر در هفته گذشته طی تشریفاتی انجام شد و بانک ملی ایران کلیه اختیارات صاحبان سهام را بعهده گرفت. البته چون خود بانکملی ایران مطابق اساسنامه نمی‌تواند مستقیما در این کار صنعتی شرکت بکند این اختیارات را ببانک توسعه صنعتی و معدنی خواهد داد بنده تصور می‌کنم بلکه با اطمینان می‌توانم عرض بکنم که با این ترتیب و با این اختیاری که ما داریم انشاءالله برای سال آینده این کارخانه براه می‌افتد بمقدار چهار یا پنج میلیون تومان سرمایه گذاری اضافی احتیاج داریم که کارخانه را تمام بکنیم، از این گذشته مدیران کارخانه کوچکترین فعالیتی برای توسعه چغندر در منطقه نکرده‌اند در حالیکه کار خیلی مهمی است اینها را از حالا شروع خواهیم کرد، اکیپ هائی برای آب شناسی و زمین شناسی فرستاده‌ایم که بدانیم در چه منطقه‌ای مناسب تر است برای کشت چغندر، بنابراین در مورد گذشته تصور می‌کنم روشن شده باشد که چرا ما نتوانستیم اقدام بکنیم در مورد آینده با توجه باقداماتیکه درعرض ماههای اخیر کردیم و در هفته گذشته منجر بتفویض اختیارات صاحبان سهام بسازمانهای دولتی شد فکر می‌کنم که دیگر می‌توان گفت در اینمورد آقای نماینده محترم دیگر نگرانی نخواهد داشت.
رئیس- آقای بالاخانلو اگر نظری دارید بفرمائید.
بالاخانلو – اجازه بفرمائید توضیحاتی عرض کنم: بنده از جناب آقای وزیر محترم اقتصاد تشکر می‌کنم تا این حد بسؤال بنده و بضرورت احداث کارخانه و تکمیل تاسیسات موجود توجه فرمودند بطوری که نمایندگان محترم بخوبی استحضار دارند مسئله قند و شکر در مملکت ما از اهم مسائل ارزی است قسمت اعظم ارز کشور منحصرا بمصرف خرید قند و شکر می‌رسد و کمکهای دیگری که از کشوری راقیه بخصوص کشور دوست ما آمریکا از لحاظ خواربار بما می‌شود این کمکها یک نوع کمکی است که ارز از مملکت نمی‌رود بلکه بدون صدور ارز یک قسمتی از احتیاجات مملکت از لحاظ احتیاج ماشین آلات تأمین می‌شود ولی این احتیاجات موقتی است احتیاجاتی مملکت دارد که مربوط بقند وشکر است و اینرا بایستی ازدیر زمانی پیش باین فکر می‌افتادند که کارخانجات قند بحد کافی و وافی در مملکت ما تاسیس می‌شد و از صدور ارز جلوگیری می‌شد، موضوع کارخانه قند همدان بنده باز هم ابراز تاسف می‌کنم که این کارخانه سه سال قبل بایران آمد ولی همانطور که جناب آقای وزیر اشاره فرمودند علت عدم اطلاع مدیران شرکت و یا خدای نکرده اختلافاتیکه بین خودشان بود نتوانستند کمکهای مردم را درسرمایه گذاری جلب بکنند ولی بنده اصولا مطلبم راجع بصاحبان سهام نیست بلکه راجع بدولت است. در حالیکه دولت پنجاه ودو میلیون تومان بنابفرمایش جناب آقای وزیر اقتصاد سرمایه گذاری کرده است یعنی اعتبار داده است حق این بود که درصرف این اعتبار هم مراقبت می‌شد (صحیح است) بهر صورت این پول مملکت است وقتی یک بیوه زنی را می‌بینیم که ازبانک رهنی هشتصد تومان یا هزار تومان قرضی می‌گیرد برای کاهگل کردن سقف خانه اش و اگر در سر رسید بعلت مریض بودن شوهرش و نداشتن حتی خرج معیشت نتوانست قسط را بپردازد اجرائیه صادر می‌کند چگونه برای یک شرکتی که ۵۲ میلیون تومان سرمایه دولت را گرفته است و همینطور راکد گذاشته است توجه نشده البته بنده اگر بخواهم در مورد کارخانجات قند سازی هم مطالبی بعرض نمایندگان محترم برسانم وقت مجلس تضییع خواهد شد فقط همانطور که چند جلسه قبل بعرض رساندم برای نمونه این کارخانه کارخانه قند فریمان است که کارخانه قند فریمان دریکسال ۵۸ میلیون تومان درآمد داشته و واقعا این دور از انصاف است که اولیای مملکت توجه نکنند که این کارخانه‌ای که ۵۸ میلیون تومان راندمان دارد و قیمتش هفتاد میلیون تومان بیشتر نیست این را سه سال معوق بگذارند در صورتیکه در برنامه سوم عمرانی کشور در ماده ۲۳ پیش بینی شده است که دولت می‌تواند سرمایه گذاری بکند در این قبیل کارخانجات و مؤسساتیکه نیمه کاره مانده حق این بود که با داشتن این اختیارات قانونی این کار ار از همان زماینکه سال ۴۱ بود و کارخانه تقریبا تمام می‌شد و چغندر هم کاشته شده بود و شاید بیش از ده درصد از مونتاژ کارخانه باقی نمانده بود این کمک را می‌کردند و این راندمان را تحصیل می‌کردند تصدیق بفرمائید که یک کارخانه معظمی که می‌آید به یک شهرستانی مثل همدان که مرکز کشت چغندر است و بذرگیری کشور این را عنوان کند که چغندر عمل نمی‌آید و بعد بگوبند که اینجا آب ندارد و بعد بگویند که کارخانه جایش اینجا نبود اینها عناوینی است که می‌خواهند شانه خالی کنند از براه افتادن این کارخانه شاید دستهائی درکار است که ما به نتیجه نرسیم و نتوانیم مقدار مصرف قند و شکر مان را خودمان تامین کنیم بنده اینطور بایستی فکر کنم والا چیزی که مبرهن است و بیلاق کارخانه قند فریمان پیش بنده است کارخانه‌ای که ۵۸میلیون تومان راندمان دارد چه سبب دارد که ما برویم از دولت آلمان، واقعا بنده خجالت می‌کشم که باز هم این مطلب را عنوان کنم از کشور آلمان ۷۰ میلیون مارک که می‌شود ۱۴۰ میلیون تومان قرض بگیریم برای چه کاری این قرض‌ها را می‌گیرند این شرم آور است که ما ۱۹۵ میلیارد درامد نفتمان است وباز می‌خواهیم ۱۴۰ میلیون تومان قرض بگیریم این قرض شرم آور است مطلب اقتصادی مطالبی است که اگر بخواهیم هر اندازه بشکافیم مطالب دیگری پیش می‌آید که بنده فعلا مصلحت نمیدانم در آن باره مطالبی عرض کنم و اگر جناب اقای وزیر محترم خاتمه کار کارخانه را امروز اعلان بفرمایند که در چه تاریخ این کارخانه براه خواهد افتاد عرضی ندارم و اگر این را نفرمایند تارخی قطعی بکار افتادن کارخانه را، بنده دولت را استیضاح خواهم کرد دیگر عرضی ندارم.
رئیس- آقای وزیر اقتصاد.
وزیر اقتصاد – درمورد فرمایشات نماینده محترم بنده عرضی ندارم تصور می‌کنم مطالبی که گفتم روشن بود مسائل دیگری را مطرح فرمودند که مثل اینکه مستقیما درکادر سؤالی که فرمودند نبود ولی در اختیار نمایندگان هستم که جواب بدهم تاریخ بکار افتادن کارخانه و میزان سودی که فرمودند ۵۸ میلیون تومان برای بنده تازگی داشت و خیلی انترسان است و عرض کنم حضورتان تاریخ قطعی راهم نمی‌توانم بگویم ولی ما همه علاقمند بکارافتادن این کارخانه هستیم و تمام کوشش خودمان را خواهیم کرد.
- تقدیم لایحه موافقت نامه بازرگانی بین دولت ایران و دولت ژاپن
۴- تقدیم لایحه موافقت نامه بازرگانی بین دولت ایران و دولت ژاپن
وزیر اقتصاد – از حضورتان اجازه می‌خواهم که لایحه قانونی مربوط باصلاح تصویب نامه شماره ۱۷۱۶ مورخه ۴۲/۲/۲ مربوط به روابط بازرگانی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ژاپن را تقدیم کنم.
رئیس- بکمیسیونهای مربوطه فرستاده می‌شود.
- معرفی آقای دکتر احمد ضیائی بمعاونت وزارت اقتصاد بوسیله آقای وزیر اقتصاد
۵- معرفی آقای دکتر احمد ضیائی بمعاونت وزارت اقتصاد بوسیله آقای وزیر اقتصاد
وزیر اقتصاد – در ضمن از این فرصت استفاده می‌کنم و آقای دکتر احمد ضیائی را بعنوان معاون پارلمانی حضورتان معرفی می‌کنم (نمایندگان – بسیار مبارک است).
- تقاضای آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن دائر بجریان گذاردن لوایح قراردادهای پستی و مخابرات بین المللی
۶- تقاضای آقای وزیر پست و تلگراف و تلفن دائر بجریان گذاردن لوایح قراردادهای پستی و مخابرات بین المللی
رئیس – آقای مهندس سمیعی فرمایشی دارید؟
وزیر پست و تلگراف (مهندس سمعیی) – درسال ۱۳۳۶ قرارداد پستی جهان بوسیله نماینده دولت شاهنشاهی در اتاوا بامضاء رسید چون لازم است که تصویب این قوانین ازطرف قوای مقننه ممالک امضاء کننده اعلام شود این لایحه درسال ۱۳۳۷ بمجلس سنا تقدیم شد و پس از تصویب در مجلس سنا در دوره ۱۹ بمجلس شورایملی آمد و دراینجا در کمیسیونهای مربوطه بتصویب رسید وگزارش بمجلس تقدیم شد بنده تمنایم از مقام ریاست مجلس شورای ملی این است که مقرر بفرمایند هرچه زودتر این قرارداد بتصویب برسد برای اینکه دوره عمل قریبا بپایان می‌رسد و بایستی تجدید تظر شود ضمنا قرارداد مخابرات بین المللی در سال ۱۹۵۲ در ژنو از طرف نماینده دولت شاهنشاهی به امضاء رسید و لایحه قانونی تصویب آن در سال ۱۳۴۰ به دوره بیستم مجلس شورای ملی تقدیم شد تمنای بنده این است که آنرا هم مقرر فرمائید هرچه زودتر بکمیسیونهای مربوطه برای بررسی و تهیه گزارش احاله شود و مخصوصا در این مورد تمنا می‌کنم که توجه مخصوص بفرمایند برای اینکه بواسطه عدم اعلام تصویب این قرارداد دولت شاهنشاهی در بعضی از ارگانهای این اتحادیه بین المللی که عضویت دارد از حق رأی محروم است.
- معرفی آقای سید حسن حجازی بمعاونت وزارت پست و تلگراف و تلفن بوسیله آقای وزیر پست و تلگراف
۷- معرفی آقای سید حسن حجازی بمعاونت وزارت پست وتلگراف و تلفن بوسیله آقای وزیر پست وتلگراف
وزیر پست و تلگراف – ضمنا ازفرصت استفاده می‌کنم و آقای سید حسن حجازی را که از صاحب منصبان با سابقه وزارت پست وتلگراف هستند بسمت معاون پارلمانی معرفی می‌کنم (نمایندگان – مبارک است).
- قرائت لایحه موافقت نامه بازرگانی بین دولتین ایران وژاپن واسترداد فوریت آن
۸- قرائت لایحه موافقت نامه بازرگانی بین دولتین ایران وژاپن واسترداد فوریت آن
رئیس- فوریت لایحه موافقت نامه بازرگانی ایران و ژاپن مطرح است قرائت می‌شود.
مجلس شورای ملی –
لایحه قانونی مربوط باصلاح تصویبنامه شماره ۱۷۱۶ مورخ ۴۲/۲/۲ مربوط بروابط بازرگانی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ژاپن به پیوست تقدیم و متمنی است مقرر فرمایند بقید یک فوریت درجلسه علنی مجلس شورایملی مطرح و نتیجه را ابلاغ فرمایند.
نخست وزیر – وزیر اقتصاد.
ماده واحده – بوزارت اقتصاد اجازه داده می‌شود پس از امضاء موافقت نامه بازرگانی ایران و ژاپن تصویبنامه قانونی ۱۷۱۶ مورخ ۴۲/۲/۲ را طبق طرح ضمیمه اصلاح و بموقع اجرا بگذارند.
وزیر اقتصاد – فوریت آنرا پس می‌گیرم.
رئیس – چون آقای وزیر اقتصاد فوریت را پس گرفتند به کمیسیون می‌رود.
- شوراول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع باجازه فروش زمین ضرابخانه و صرف بهای آن جهت ساختن مدرسه
۹- شوراول گزارش کمیسیون فرهنگ راجع باجازه فروش زمین ضرابخانه و صرف بهای آن جهت ساختن مدرسه
رئیس- گزارش کمیسیون فرهنگ مطرح است قرائت می‌شود.
گزارش از کمیسیون فرهنگ بمجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ در جلسه ۲۲ آبانماه ۱۳۴۲ لایحه شماره ۴۳۰۲۲ دولت راجع بفروش اراضی ضرابخانه ببانک مرکزی را با حضور آقای معاون وزارت فرهنک مورد شور و رسیدگی قرار داده و با اصلاحاتی بشرح زیر تصویب نمود. اینک گزارش آنرا بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده – بوزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود آنمقدار از زمین و ساختمانهائی که در قسمت شمالی باغ ضرابخانه واقع است و بموجب تصویب نامه شماره ۱۲/۵۰۷۶-۱۳۴۰/۳/۶ هیئت وزیران بآنوزارت واگذار شده با توافق طرفین و در صورت عدم توافق بتشخیص بانک ساختمانی ببانک مرکزی فروخته و بهای آنرا بشرح زیربمصرف برساند:
۱- مبلغ ده میلیون ریال که از محل اعتبار عطیه ملوکانه در اختیار وزارت فرهنگ بوده و بمصرف ساختمان دبیرستان محمد رضا شاه رسیده بحساب مربوط برگشت داده شود.
۲- باقیمانده بهای فروش در اختیار کمیسیون ناظر بر مصرف ۵% سهم فرهنگ گذارده شود که بمصرف ساختمان دبستانهای جدید و تکمیل دبیرستان محمد رضا شاه برسد.
مخبر کمیسیون فرهنگ – دکتر فرخ روپارسای.
گزارش از کمیسیون بودجه بمجلس شواری ملی
کمیسیون بودجه در جلسه ۲۵ آبانماه ۱۳۴۲ لایحه دولت راجع به فروش اراضی ضرابخانه ببانک مرکزی را با حضور نمایندگان دولت مطرح و ماده واحده مصوب کمیسیون فرهنگ را تایید نمود اینک گزارش آنرا تقدیم می‌دارد.
مخبر کمیسیون بودجه – مهندس عبدالله والا.
رئیس- کلیات مطرح است. آقای دکتر مهندس بهبودی.
دکتر مهندس بهبودی – بنده در کلیات عرضی ندارم.
رئیس – در کلیات لایحه نظری نیست؟ آقای دکتر معتمدوزیری مخالف هستید یا موافق (بنده مخالفم) بفرمائید.
دکتر معتمدوزیری – بنده بعنوان مخالف می‌خواستم نظر وزارت فرهنگ را باین مطلب جلب کنم که از لحاظ دبیرستان به شهرستانها آنطوریکه باید وشاید توجه نشده (صحیح است) و اگر باید مبلغی پول ازهر ممری ازهر منبعی بمصرف تاسیس یا توسعه دبیرستانهای شهرستانها برسد باید بمصرف توسعه دبیرستانهای شهرستانها برسد یعنی در درجه اول باید بمصرف تاسیس و تکمیل دبیرستان شهرستانها برسد (صحیح است) درتهران بفرمایش خانم تربیت که چند روز قبل صحبت می‌فرمودند در هر کوی وبرزن تعداد دبستان و دبیرستان و مؤسسات تربیتی وجود دارد متاسفانه در شهرستانها اینطور نیست حوزه انتخابیه بنده که مریوان است در کردستان و یک شهرستان بهیچ وجه دبیرستان دخترانه ندارد یک دبیرستان سه کلاسه پسرانه دارد و لاغیر. بنده باین جهت با صرف هر گونه پولی برای دبیرستانهای تهران یا جائیکه احتیاج باین اندازه دبیرستان نیست موافق نیستم و حق اینست که بیشتر توجه بشهرستانها بشود تا حداقل سطح فرهنگ و سطح تعلیم و تربیت نمی‌گویم بموازات و مساوی تهران ولی تا آن اندازه‌ای که تهران بالا آمده پیشرفت کند ایران فقط تهران نیست هرکاری که می‌شود نباید فقط برای تهران بشود باید بشهرستانها هم توجه کرد وزارت فرهنگ یک قدری باعتقاد بنده باید در برنامه‌های خود تجدید نظر کند (صحیح است) بطور کلی درهمه جای دنیا معمول است درمملکت ما هم همینطور اعلیحضرت همایون شاهنشاهی نیز کرارا تاکید و توجه و توصیه فرموده‌اند که باید کار مردم بمردم واگذار شود همه کارها را نمی‌شود یک باره بمردم واگذار کرد دولت خواه ناخواه در مقداری از این کارها بایستی جنبه ارشاد و هدایت داشته باشد ولی در این ارشاد و هدایت باید رعایت اطراف وجوانب موضوع بشود وبه نقاط مختلف مملکت بطور مساوی توجه شود برنامه‌های فرهنگی از برنامه هائی است که باید تدریجا بخود مردم واگذار گردد لذا بعقیده بنده پیروی از یک روش و سیاست کلی مملکتی صحیح نیست و باید سیاستهای منطقه‌ای در پیش گرفته شود امور فرهنگی اساسا جزء مطالب و مسائلی است که باید بدست خود مردم اداره بشود اگر بنابراین بود در مریوان یا پاوه و یا در فسا ویا در فلان نقطه دور افتاده مملکت اهالی همان منطقه خودشان می نستند واگر دبیرستانی احتیاج داشتند خودشان تاسیس می‌کردند حالا که این اختیار بعلت فقدان وسائل بعهده مردم واگذار نشده و دولت هدایت آنرا بعهده دارد حق اینست که طبق خواسته مردم عمل بکند نه خارج ازآن تا بصورتی که مورد انتظار مردم هست عمل شده باشد.
باین ترتیب در مورد برنامه هائی که باید بدست خود مردم اجراء شود مجددا تکرار می‌کنم که باید سیاستهای منطقه‌ای تهیه و انجام بگیرد نه یک سیاست کلی مملکتی، که دبیرستانها خوب نیستند برنامه تعلیماتی دبیرستانها بدرد نمی‌خورد در سالی صدهزار نفر در دبیرستانهای ما کارشان بدون نتیجه می‌ماند انرژی که مصرف می‌شود و بودجه‌ای که مصرف می‌شود بهدر می‌رود این در مورد بعضی از نقاط صحیح است ولی در مورد بعضی از نقاط صحیح نیست بنده خواستم خواهش بکنم در این مورد یک قسمت اگرتمام وجه هم مقدور نباشد برای شهرستانها صرف شود اگر دبیرستان محمد رضا شاه پهلوی با صرف هزینه هائی که شده احتیاج به تکمیل دارد یک کار ناتمامی است که باید تمام بشود یک مقدار از این درآمد یا پول برای آنجا خرج شود و بقیه بمصرف دبیرستانهای شهرستانها برسد (صحیح است – احسنت).
رئیس- آقای زمانی.
معاون پارلمانی وزارت فرهنگ (زمانی) – بنده با کسب اجازه ازحضور نمایندگان محترم مجلس توضیحاتی راجع به برنامه‌های ساختمانی وزارت فرهنگ می‌دهم و عرض می‌کنم تا توجه بفرمائید که تمام اعتباراتی که منظور شده در سال جاری در شهرستانها مصرف می‌شود و در این مورد چون نماینده محترم کردستان صحبت فرمودند باید عرض کنم که راجع بکردستان بیشتر از همه جا توجه شده ارقامی که عرض می‌کنم ارقام قطعی است (شیخ الاسلامی – در شهرستانها نشد) اجازه بفرمائید بنده عرایضم را بکنم بعد هر چه مطلب داشتید با کمال میل حاضرم. در سال جاری با وجودیکه در بودجه دولت اعتبار ساختمانی کردستان رقم ۷۰۰ هزار تومان برای شهر سنندج است ۷۰۰ هزار تومان در طرح‌های ساختمانی تصویب کردیم منظور کردیم امیدواریم بزودی این طرح تصویب بشود و این وجه حواله بشود مبلغ دیگری بمیزان ۳۶۰ هزار تومان صرفه جوئی اعانه مدرسه ایرانیان در اسلامبول بود که اینرا اختصاص دادیم ۳۶۰ هزار تومان بکردستان و ۳۶۰ هزار تومان به رضائیه یعنی استان آذربایجان غربی که در نواحی مرزی ساخته شود پس این دلیل توجه وزارت فرهنگ است به کردستان بخصوصکه یک رقم هفتصد هزار تومان منظور شده و یک رقم سیصد وشصت هزار تومان حواله شده است و مشغول ساختمان هستند (یکنفر از نمایندگان – جبران بی توجهی سابق شد) و اما وزارت فرهنگ از محل بودجه عمرانی در سال جاری هفده میلیون تومان اعتبار ساختمانی دارد که تمام این هفده میلیون تومان اختصاص داده شد ه بشهرستانها برنامه ساختمانی شهرستانها باین ترتیب است که عرض می‌کنم یک قسمت از ساختمانهای نیمه تمامی است که هیچ مانع و رادعی در کار ندارد در حدود شش میلیون تومان اعتبار بریا اینکار منظور شده و در حدود هفت میلیون تومان اعتبار اختصاص داده شده بدبستانهای چهار کلاسه در مراکز بخش‌ها و قصبات که این سپاهیان دانش که دو سال تعلیمات باطفال دادند و اطفال دو سال تعلیمات را دیدند چون دایر کردن دبستان شش کلاسه پر خرج است در مرکز چند ده یک دبستان ۴ کلاسه می‌سازند و اطفال می‌آیند در این دبستان چهار کلاسه تحصیلات خودشان را تمام می‌کنند اعتبار دیگری مبلغ سه میلیون تومان برای ایجاد دبیرستانهای جدید در شهرستانها منظور شده بنابراین ملاحظه میفرمائید تمام اعتبارات ساختمانی وزارت فرهنگ امسال در شهرستانها مصرف می‌شود یک میلیون تومان اعتبار اختصاص داده شده به بنادر جنوب که ۵۱ باب دبستان در بنادر جنوب ساخته بشود قسمتی از این اعتبارات حواله شده قسمت دیگر هم تقریبا حواله خواهد شد سیصد هزار تومان اعتبار حواله شده ببلوچستان که در نواحی مرزی بلوچستان دبستان ساخته بشود پس بطوریکه ملاحظه میفرمائید وزارت فرهنگ کوچکترین اعتباری برای شهر تهران از برای ساختمان منظور نکرده و اما لایحه‌ای که مطرح است این لایحه آن اندازه که آقایان محترم توجه می‌فرمایند و خیال می‌کنند که پول هست در کار نیست تمام بهای زمین و ساختمان ضرابخانه در حدود یک میلیون و هفتصد هزار تومان است که از این مبلغ یک میلیون تومان برگشت داده می‌شود بحساب مخصوص اعانه و وجهی که اعلیحضرت همایون شاهنشاهی مرحمت فرمودند برای معلمین علیل و از کارافتاده بنابراین این پول خواهد رفت بآن حساب و از منافع این پول استفاده می‌شود و بدون اینکه باصل آن دست زده بشود این پول بمصرف کمک به معلمین علیل و از کارافتاده خواهد رسید مابقی این پول در حدود ششصد هزار تومان یا هفتصد هزار تومان است نظر قطعی وزارت فرهنگ این است که در درجه اول دبیرستان محمد رضا شاه تکمیل بشود خود این کار در حدود یک میلیون تومان پول می‌خواهد بنابراین پولی درکار نیست حالا چرا درمتن لایحه نوشته‌اند بمصرف ساختمان دبستانها و تکمیل بنای دبیرستان از جهت این است که چون سال مالی محدود است و می‌ترسیم که این کار بانجام نرسد و موجباتی هم فراهم است که ممکن است آن ساختمان تکمیل نشود برای اینکه این پول هدر نرود و بمصرف برسد نظر مساعد وزارت دارائی را جلب کردیم که در درجه اول این اعتبار صرف تکمیل ساختمان بشود و اگر نشد چند باب دبستان در تهران بسازند پس در تهران ششصد هزار تومان اعتبار ساختمانی باین ترتیب منظور است و در شهرستانها هیجده میلیون تومان بآنصورتی که عرض کردم (آفرین – آفرین).
رئیس –تیمسار نکوزاد در کلیات لایحه مخالفید یا موافق؟
نکوزاد – بنده موافقم فقط راجع به فرهنگ یک عرض مختصری داشتم.
رئیس – آقای دکتر معتمدوزیری شما مخالفید؟
دکتر معتمدوزیری – بنده خواستم عرض کنم با توضیحاتی که دادند موافقت دارم.
رئیس- در کلمات لایحه رأی گرفته می‌شود خانمها واقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحد مطرح است قرائت می‌شود.
رئیس- آقای مهندس ناصر بهبودی مخالفید؟ بفرمائید.
دکتر مهندس بهبودی – روح این لایحه دلالت بر این دارد که وزارت فرهنگ می‌خواست دبیرستانی بنام دبیرستان محمد رضا شاه بنا کند برای بنا کردن این دبیرستان آمده است یک میلیون عطیه ملوکانه که بتصدیق معاون وزارت فرهنگ اختصاص داده شده بود برای معلمین از کارافتاده و علیل آنرا داده‌اند برای ساختمان این دبیرستان و برای تکمیل آن دبیرستان می‌خواهند این زمین را بفروشند و این ساختمانیکه بنام دبیرستان محمد رضا شاه نام گذاری شده تکمیل بکنند جناب آقای معاون وزارت فرهنگ این نحوه فکر بدرد این مجلس نمی‌خورد این مجلس انتخاب شده مردمی است که برای ساختمان سد محمد رضا شاه چهارصد میلیون تومان پول می‌دهند برای ساختمان بنای یک دبیرستان که یک میلیون و هفتصد هزار تومان بودجه لازم دارد حاضر نیستند که یک همچو لایحه‌ای را ببینند بنده استدعا می‌کنم در این نحوه فکر تجدید نظری بعمل بیاورند از طرف دیگر میفرمائید که این ساختمان با این هفتصد هزار تومان هم تکمیل نمی‌شود ما آمدیم و گفتیم که در اینصورت بیائیم دبستانهای دیگری بنا کنیم که مبادا سال مالی اجازه ندهد و تکافو نکند بنده نمیدانم وقتی انی پول در اختیار کمیسیون ناظر بر مصرف پنج درصد از سهم فرهنگ گذارده می‌شود کجا قوانین مالی را آنها مجبورند مراعات کنند کجا سال مالی که تمام شد نمی‌توانند اعتبارش را منتقل بکنند به سال بعد و تازه جنابعالی می‌توانستید اجازه بگیرید که این بودجه کلا در اختیار وزارت فرهنگ قرار بگیرید و مادامیکه ساختمان تمام نشده از سال جاری منتقل بسال بعد بشود همانطور که کرارا این کار را می‌کنند تذکر دیگری که بنده داشتم این بود که عبارت ماده واحده قدری صحیح تنظیم نشده یعنی از نقطه نظر دستور زبان فارسی مثل اینکه مراعات نشده است این است که بنده پیشنهادی در اینمورد دارم و تقاضا می‌کنم که کمیسیون محترم فرهنگ قدری مراعات بکند که عبارت ماده لااقل با اصول زبان فارسی تطبیق بکند تا آنچه را که مجلس می‌خواهد تصویب بکند با موازین دستوری تطبیق داشته باشد درقسمت آخر ماده واحده هم بنده یک تذکری دارم که در اینمورد پیشنهادی بمقام ریاست دادم که مادامیکه این پول خرج دبیرستان محمد رضا شاه پهلوی نشده خرج دیگری نکنند.
رئیس- آقای معاون وزارت فرهنگ.
معاون وزارت فرهنگ – بنده بعرض میرسانم که این ساختمان با کسب اجازه از پیشگاه مبارک ملوکانه ساخته شده برنامه بسیار وسیعی بوده تا بحال دو میلیون و نیم تومان خرج این ساختمان شده اینکه عرض کردم که ممکن است هفتصد هزار تومان هم آن را تکمیل نکند صحیح است برای اینکه این ساختمان قسمت‌های مختلف دارد لااقل این استفاده برای ماهست که اگر چند بلوک ساختمان دارد چند تا را آماده بکنیم برای اینکه شاگردها فرزندان این مملکت بروند درس بخوانند بعد اگر کسری داشت استفاده بکنیم از مساعدت‌های دولت و قسمت‌های دیگرش را تکمیل بکنیم بنابراین این یکی از ساختمانهای معظم تهران است در جاده کرج و اینکه عرض کردم سال مالی باید رعایت شود باز توضیح عرض می‌کنم این ساختمان ساختمان معظمی است و بالطبع باید در یک مدت قلیلی که از سال مالی مانده تکمیل بشود ولی چون پرونده ساختمان دچار بعضی اشکالات است ما برای اینکه از فرصت استفاده بکنیم و این پول از دست ما خارج نشود در متن لایحه هر دو قسمت را تصریح کردیم که در درجه اول اگر توانستیم در این فرصت قلیل ساختمان را تکمیل بکنیم تکمیلش بکنیم ولی اگر دیدیم که فرصت نیست احتیاج به تقدیم لایحه دیگری برای کسب اجازه نباشد یا زحمت دیگری برای وزارت دارائی نباشد و ما بتوانیم درهمان ناحیه یا نواحی دیگری که در این شهر احتیاج بدبستان دارند این مبلغ را خرج بکنیم کمیسیون قانونی است و یک کمیسیونی است که تابع تشریفات مالی نیست در هر محل عده‌ای هستند که بموجب همین قانون اختیارات تام دارند دیگر تشریفات آئین نامه‌ای و معاملات دولتی مراعات نمی‌شود مردمان صحیح العملی هستند اگر چنانچه ملاحظه فرمودید و ملاحظه فرموده باشید آنچه تا بحال کارشده به عهده کمیسیون ناظر سهم فرهنگ بوده شاید نود وپنج درصدش خوب انجام شده ارزان ساخته شده ومحکم ساخته شده وساختمانها خوب تمام شده این نمونه بارزی است که کار مردم را بایستی بدست مردم داد بخصوص چون درآمد ۵ درصد از عوارض شهرداری در حقیقت پول مردم است و مردم این پول را می‌پردازند پس بهتر است پولش هم بدست مردم خرج بشود اینست که بنده در توضیحاتم بیشتر از این مزاحم نمشوم.
رئیس- چون درماده واحده دیگر نظری نیست، پیشنهادات قرائت می‌شود.
پیشنهاد می‌نماید که قسمت اول ماده واحده راجع بفروش اراضی ضرابخانه بشرح زیر اصلاح گردد:
بوزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود آن مقدار از زمین هائیکه درقسمت شمالی باغ ضرابخانه واقع است و بموجب تصویب نامه شماره ۱۲/۵۰۷۶-۱۳۴۰/۳/۶ هیئت وزیران بآن وزارت واگذار شده است ببانک مرکزی بفروش رساند. بهای اراضی مزبور چنانچه بتوافق طرفین تعیین نگشت توسط بانک ساختمانی تشخیص و تعیین خواهد شد و بترتیب زیر مصرف خواهد گردید. ناصر بهبودی
پیشنهاد می‌نماید که قسمت آخر ماده واحده راجع بفروش اراضی ضرابخانه بشرح زیر اصلاح گردد: که اولا بمصرف تکمیل دبیرستان محمد رضا شاه رسانده و در ثانی بمصرف ساختمان دبستانهای جدید برساند. ناصر بهبودی.
پیشنهاد می‌کنم قسمت دوم ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود:
۲- باقیمانده بهای فروش در اختیار کمیسیون ناظر بر مصرف ۵ درصد سهم فرهنگ گذارده شود که بمصرف ساختمان دبستانهای جدید در دهات و تکمیل دبیرستان محمد رضا شاه برسد.
دکتر الموتی.
اینجانب پیشنهاد می‌نمایم ‹‹ در مورد ماده مربوط بمصرف وجوه حاصله از فروش اراضی ضرابخانه به بانک مرکزی بعد از کلمه دبیرستان محمد رضا شاه کلمه (که یک دبیرستان حرفه‌ای خواهد بود) اضافه شود. امان الله ریگی پیشنهاد می‌کنم درصورت عدم حصول توافق درتعیین قیمت معامله بر اساس قیمت منطقه‌ای که بموجب قانون سالها مورد عمل بوده انجام بگیرد.
مهندس آصفی.
رئیس- پیشنهادات بانضمام طرح بکمیسیونهای مربوط برای شور دوم فرستاده می‌شود.
- بیانات آقای رئیس دایر بابزار تاسف از فوت مرحوم قائم مقام الملک رفیع و یک دقیقه سکوت
۱۰- بیانات آقای رئیس دایر بابزار تاسف از فوت مرحوم قائم مقام الملک رفیع و یک دقیقه سکوت.
رئیس – با نهایت تاسف اطلاع حاصل شد که آقای قائم مقام الملک رفیع که از شخصیت‌های با سابقه مملکت و چند دوره بعنوان نماینده مجلس شورای ملی و مجلس سنا خدمتگذار کشور بوده‌اند برحمت ایزدی پیوسته‌اند (نمایندگان – خدا رحمتش کند) مرحوم قائم مقام الملک از خدمتگذاران صدیق کشور و مردی خیرخواه و مردم دوست بوده‌اند (صحیح است) بهمین جهت در گذشت این مرد خدمتگذار موجب نهایت تاسف است (صحیح است) از طرف خود ونمایندگان محترم مجلس شورایملی ببازماندگان آن مرحوم صمیمانه تسلیت گفته و در حال قیام یک دقیقه سکوت اعلام می‌کنم.
(در اینموقع عموم حضار با احترام بپاخاسته و یک دقیقه سکوت کامل برقرار گردید .)
- تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه.
۱۱- تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه.
رئیس – چون فعلا مطلب دیگری در دستور نداریم جلسه را ختم می‌کنم جلسه آینده ساعت ۹ روز پنجشنبه خواهد بود.
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی