مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ آبان ۱۳۰۵ نشست ۲۳

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری ششم

قوانین بنیان ایران نوین

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ آبان ۱۳۰۵ نشست ۲۳

جلسه ۲۳

مجلس دوساعتوسه ربق قبل از ظظهر به ریاست آقای تدین تششکیل وصورت مجلس یوم سه شنبه سوم آبان قرائت وتصویب شد

غائبین اباجازه آقایان میرزا حسن خان دادگر –حاج آقا رضا رفیع –دشتی علی خان اعظم

غائبین بدون اجازه –آقایان محمد ولی خان اسدی میرزا ابراهیم خان قوام محمد هاشم میرزا افسر میرزا حسن آقا آقا زاده سبزواری –غلامحسن میرزا مسعود دکتر رفیع خان –ووالی زاده جوانشیر –آقا شیخ محمد علی والی زاده جوانشیر –آقا شیخ محمد علی ثابت

دیر آمده باجازه –آقای میرزا محمد تقی بهار

دیر امدگان بدون اجازه –آقایان فیروز میرزا فیروز مرتضضی قلی خان بیات –امام جمعه مشیرزا میرزا حسین خان پیر نیا میرزا بابراهیم آشتیانی –میرزا ابراهیم ملک آرائی

آقای حائری زاده راجع بلزوم الغا مالیاتهای صنفی ومعافیت مالیاتههای ارضی درمدت ده سال وبرقراری مالیات سهل وساده بجای آنها وآقای فومنی راجعببه جلوگیری مامورینمالیه از مالکین جنگلها درقطع اشجار ملکی خود به استناد تصویب نامه دولت هریک شرحی تقریر وتقضا نمودند بدولت تذککر داده شود در این موضوعات اقدامات مقتضیه به عمل آورند

دو فقره پیشنهاد به امضا جمعی از آقایان نمایندگان اول راجع به ارجاع

راپورت کمیسیفوعد عامه دوره پنجم تعینیه در خصوص الاغا فرامین بلا مدت به کمیسیون فواائد عامه فعلی ودوم راجع به ارجاع رابرت کمیسیون داخله دوره چهارم پنجم تقنینیه درخصوص تجدیدنظر درقانون بدلی به کمیسیون داخله قرائتونسبت هر هریک جداگانه رای گرفته تصویب شد راپرت اخیر کمیسیون بودجه راجع نه بمواد قانون موسسه رهنی مطرح ودرماده پنجم چونمخالفی نبود اخذ رای شد تصویب ودر ماده الحاقیه پیشنهادی کمیسیون بودجه راجع به تعیین صد دوازدهم حق الحفاظه درمعامملات موسسات رهنی و جزای متخلفین آقایان روحی –بهبهانی وحقنویس مخالف بوده وآقای روحی عقیده شان این بود بعداز موسسات لفظ (اظخاص علاوه وبجای ۰(اکثرا حدا کثر ننوشته شود وکلمه متخلفین هم چون شامل قرض دهند وقرض گیرند هر دو یمود تویح داده شود وآقای بهبهاین دکر این ماده را جز قانون اتاسیس موسسه رهنی دولتی غیر مناسب وآقای حق نویسموجبزحمت مردم میدانیستند

آقایان مخبر ویاسائی شرحی مشعر به موافقت اظهار وپیشنهادی از طرف آقای روحی راجع به اضافه کلمه (اشخاص بعداز موسسات رهنی قرائت وقابل توجه نشد

آقای وزیر معارف آقای دکت رخیل ختان ثقفی را به معاونت وزارت معارف معرفی نمدند

اصلاح دیگری از طرف آقای روحی مشعر به تبدیل لمه آکثر بحد اکثر قرائت وآقای مخبر قبول نمودند

آقای عصر انقلاب وقده اآقایان نمایندگان پیشنهاد نمودند سایر موسسات به کلیه موسسات تبدیل شود ودر این خصوص رای گرفته قابل توجنه نشد

ایضا یک فقره پپیشنها از طرف آقای فیروزمیرزا وجمعی از نمایندگان راجع به تعیین صد دوازده حق الحفاظه وما لالاجارهه وومال الصلح درمقاملات استقراضی موسسات واشخاص وعدم صدور حکم از طرف محاکم عدلیه نسبت به مازاد آن قرائت وپس از مذاکرات لازمه نسبت به آن اخذ رای ش ه قابل توجه وبه کمیسیون راجاع شد

آقای مدرس ماده الحاقیه راجع به قبول وجوه مردم از طرف موسسه رهنی دولتی از قرار صدی حق الحفاظه پیشنهاد نمودند وبرحسب تقاضای آقای مخبر به کمیسیون ارجاع ش ایضا پیشنهادی از طف آقایان فهیمی وعدل راجعبه همین موضوع با تغییر عبارات قراائت وقابل توجه نشد

ماده الحاقیه دیگری از طرف آقای مدرس مشعر به تخصیص دو خمس دیگر موجوه تقاعد به صندوق موسسه رهنی قرائت وآقای مخب قبول نموده ونسبت به آن رای گرفته تصویب گردید

دراین موقع جلسه برای تنفس برای تنفس تعطیل وبه فاصله بیست دقیقه مجددا تشکیل گردید

راپورت کیمسیون مبتکرات راجتع به طرح قانونی آقای شیرواین درخصوص مهاجرت به ایران مطرح وآقایان آقاسید یعقوب وممدرس مخالف بوده وجلوگیری از مهاجرت ایرانیان واعاده وایرانیان مخاجر به خارجه را بهوسیله تاسیس موسسات عامل المنفعه وتعمیم عدالت وغیره اقدم واولی میدانستند

آقایان شیروانی ونوبخت مخبر کمیسیون شرح مشعر بمحسناات قانون مزبور اظهار وبا لاخره نسبت به طرح مزبور رای گرفته قابل توجهه نشد

طرح قانونی جمعیاز آقایان نمایندگان راجع ه تمرکز امور صحیه کل مملکت دراداره صحیه تحت نظر وزارت داخله وتعیین سمت مقاونت فنی وزات داخله وحق حضور درپارلمان برای رییس اداره مززبوربقی یک فوریت قرائت ونسبت به فوریت آن رای گرفته تصویب وبه کمیسیون داخله ارجاع گردید

دوفقره خبر از شعبه چهارم راجع به نمایندگی به نمایندگی آقیان ملک آرائی وآقا شیخ ممحمد علی ثابت از قزوین قرائت ونسبت به نمایندگی هر یک جداگانه اخذ رای ووتصویبگردید

آقای طباطبا ی وکیلی راجع بسو جریان انتخابات سراب وگرمرود اظهار نمودند بااظهارات چند جلسه قبل مقاونمزارت داخله حکومت آنجا هنوزتغییر ننموده وبجای خود باقی اس تجلسه آتیه بهرزو یک شیبه هشتم ابان ماه سه ساعت ونیم قبل از ظهر ودستور آن راپرت کمیسیون بودجه راجع به موسسه رهنی وخبر کمیسیون متکرات راجع هب خرید مستمریات ودوفقره شهریه مقرر ومجلس نیم ساعت بعداز ظهر ختم شد

نسبت به صورت مجلس مخالفی نبود وصورت مجلس تصصویب شد

یکشنبه ۸ آبان ماه ۱۳۰۵

رییس مجلس شورای ملی سید محمد تدین

منشی سید ابراهیم ضیا منشی میرزا حسین خان موقر

صورت مشروح مجلس روز پنج شنبه پنجم آبان ماه ۱۳۰۵ مطابق بیستم ربیع الثانی یک هزار وسی صدوچهل وپنج

مجلس دوساعت وسه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای تدین تشکیل گردید

صورت مجلس روز سه شنبه سوم آبان ماه رااقای ضیا فرائتنمودند

رییس –آقای حائری زاده (اجازه )

حائری زاده قبل از دستور

رییس –آقای فومنی

آقا سید زی العابدین فومنی –بنده هم قبل از دستور عرض دارم

رییس –آقای وکیلی طباطبائی

وکیلی –بنده هم قبل از دستورعرض دارم

رییس آقا امامی

امامی –بنده عرضی ندارم اقای لیقوانی اجازه خواسته اند

رییس –آقای لیقوانی فرمایشی دارید لیقوانی بنده رادرصورتمجلس غائب بی اجازه نوشتهاند درصورتی ک بتوسط آقای دیبا کتبا اجازه خواسته بودم طبا طبا ئی دیبا بنده هم تقدیم کردم

رییس –لا بد به کمیسیون عریض مرخصی فرستاده شده است تحقیق میشود درصورتی که تصصویب کرده باشند اصلاح میشود نسبت به صورت مجلس اعتراضی نیست

آقا میرزا هاشم آشتیانی –بنده عرض دارم

ریییس –بفرمایید

آشتیانی –راجع به آقای آقا میرزا ابراهیم هم بنده یک شرحی به کمیسیون عرایض نوشته بودم وبرای ایشان تحصیل اجازه کرده بودم نمی دانم چه شده که کمیسیون عرایض اجازه یک روز مرخصی ایشان راتصویب نکرده است واقعا این سابقه خوبی نیست

رییس –بلی کمیسیون عرایض است دیگر اعتراضی نیست (فتند خیر )

رییس –صورت مجلس تصویب شد آقای حائری زاده (اجازه )

حائری زادیه –بنده اگر چه با مذاکرات قبل از دستور اصوال مخالفم چون وقت مجلس را خیلی مشغول میدارد ولیچون لوایحی که حالا دردستور است چندان مهم نیستومجلس دارد وقت خودش رامشغول میکند وگرفتاریهای مهم ننیست ومجلس دارد وقت خودش را مشغول میکند وگرفتاریهای زیادی دراوائل افتاح مجلس نیست ولوایح متراکم هم وجود ندارد از این جهت بنده واستم وقت آقایان را ققدری به عنوان مذاکره قبل از دستور تضییع کنم یک موضوع مهمی است وآن موضوعی مالیاتها است که همه اقایان مسبوقند بدیهی است مالیاتها برای یکی از دو معصود وضع ومطالبه میشود با از نقطه نظر سیاست یک مالیاتی وع میشود مثل اینکه سیاست دولت مقنتضی است کنه استعمال تریاک در مملکت محدود شود تا بالاخره از بین برود بافر بفرمایید بعضی از امتعه خاجر ا میل ندارد وارد مملکتش بشود مالیات ومرکش راسنگین میکند تاکم کم استعمال آن متاع در ممملکت موقوف شد ه واز بین برود یک دفعه هست که برای رفع حاجت مملکت مالیاتی وضع میشود واز برای مخاجرج ضروری مملکتی میخواهند محلی معین نمایند آنوقتباید محلی که آسان تر وترتیب پرداختنش بهتر است درنظر بگیرند وحتما بای درنظر داشته باشند که این مالیات یک مالیاتی نباشد که صنایعوحرف وزراعتوتجارت را از بین ببرد ما یک مشت مالیاتهای کهنه داریم یک مشت هم مالیاتهای نو از مالیاتهای کهنه آن قسمتی را که مردم ازش شکایت ندارند مالیات مرک است من در دوره چهارم مدتی درکمیسیون عرایض بودم من دردوره چهارم مدتی درکمیسیون عرایض بودم شکایات زیادی از هر وزارتخانه منجمله از ادارات مالیه به ما میرسید ولی از قسمت گمرک کمتتر شکایتی دیده میشد واگ راحصاییه صحیحی از عرایضی که راجتع به مالیه رسیده بود ترتیب داده میشد شاید صدی بکش ممکن بود متوجگمرک بشود ومبابقی آنمربوط به سایر دوائرمالیه بوده است عایدات فعلی مملکت ما بامالیاهای جدیدی که دردوره سابق وضع شده که مالیات انحصاری باشد تصور میکنم بیست وهفت هشت میلیون شده باشد یعنی از بیست وچهار پنج میلیون تجاوز می کند از این مالیاتها چهار میلیون ونیمش مالیاتهای ارضی وصنایع داخلی مملکت است از قبیل مالیات آب وزمن یوگاو وگوسفند ومالیاتهایی که به دست رنج کاسب کار وسانع ملکت وضع شده از قبیل کفش دوز پارچه باف آهنگر وسایر اصنافی ک دربازار مضغول کسب هستند هستند اینها از قدیم یک مالیاتهایی برای شان وضع شده که تابحال باقی مانده وماخذ ومبنای این مالیات عهد عتیق هم معلوم نیست که روی چه اساسی بوده بنده این فکر را دراواخر دوره سابق داشتم یعنی از اوائلدودر این فکر بودم ودراواخر همان دوره هم سالی از وزارت مالیه کردم کهمیزان وصول مالیاتهای صیفی رامقلوم نمایند که دراین سنوات اخیر چقدر وارد صندوق مالیه شده است درجواب من یک صورتی دادند که درآن عایدات وصولی سنه هزار روسیصد ویک ودو سه معین شده بود وبه طورفهرست معلوم میکرد که هر وولانیتی عایدیسش از این سمر چقدر بوده است یک ستونهایی دراینجا تشکیل داده یکی مال وصول مالیات صنفی ودیگری مال بقایای این مالیات است می نویسد درسنه ۱۳۰۱ وصولی دولت از تمام نقاط مملکت صد وسی سه هزار تومان بوده است در سنه ۱۳۰۰ شش هزار و کسری هم بابت بقایا وصول شده است آن سال آخر که سنه هزار رو سیصد وسه باشد صورتش را از دولت داده و می نویسد وصولی صوهفتد هزار وکسری بوده است بقایان هممقداری وصول شده که مجموعا یک صد وهشتاد وپنجهزار تومان میشود که درآن سال امریکائی ها خیلی جدیت کردند مردم حتی بلاس وفرششان راهم فروختند وای مالیات بی اساس را پرداختند . آقایان خوب است یک قدر یوضعیت ان روز مملکتکه این مالیاتها وضع شدهوتقریبادویست سال قبل بوده است توجه بفرمایید وببینید آن رزو مملکت چه حالی داشته است آن روز اغلب این صنایع رواج وونق داشته استمثلا کفش درخود اینجا درست میشد ومردم هم یم پوشیدند ولی امروز اغلب کفشهای ما از خارج وارد میشود وآن کفش های خارجه هم دراخله مملکت ما مالیات ندارد کفاشان ماهم باید بادست وسوزن راقابت با ماشین بکنند آن قوت مالیات گرفتن از این صیف آیا فایده دارد اگر مقصود منسوخ شد این کسب است که نه من ونه شمما نه دولت گمان میکنم این کار را بپسندد اگر مقصود منسوخ شدن این کسب بشد کهایم مالیات فعلی هم کم است بلک باید زیادترش کنید درصورتیکه خیال میکنم دولت هم نظررش این نیست وفقط یک مسامحه ای در آن کارر شده اوقصدیدر این موضوع بنوده است یا مالیات نساجی روزی که دراین مملکت برای نساج مالیات وضع شده موقعی بود که تمام مردم از منسوجاتداخلی استعمال می کردند حتی یک عسمت از منسوجات ماتاروسیه وترکستان هم یم رفته ومصرف میشده است ولی امروزه منسوجات ما راغیر از خود نساج کسی نیم پوشد وتمام مملکت ما رامنسوجات خارجنه پر کدرهاست واین صنف باید بادست رقابت با ماشین های خارجی بکنند درصورتی کهرعض کردم این امتعه کهار خارج می آیدمالیات هم نیم هد پس اگر مقصود از بین بردن این صنیایع قدیمهاس کهیک بحثی است علی حده ولی اگر نظرتان تهیه یک منبع عایدی است برای مملکت که این عایدی نیست بلکهاین صدو هشتاد هزار تومان مالیات صنفی بیشتر صرر به مملکت میزندد وگدا درست می کند این است ه بنده معتقدم اگر آقایان توجهی بکنند وبه دولتتذکر دهن که از اضافه عایداتی که امسال پیدا شدهاست وتقریبا یک کرور است وبین وزارتخانه ها تقسیم شده است که شصت هزار وهفتاد هزار هزار وکمتر وبیشتر به بودجنه شا ناضافه نمایند این صدو هشتاد هزار تومان مالیات رابه این بدبخت ها ببخشند ومطالبه ننمایند نه بگیرید نه بدهید بعضی از نمایندگان صحیح استیک عسمت دیگرراجع به مالیات ارضی است یک قسمت از این فکر دراوائل دوره چهارم برای دولت ومجلس پیش امد یعنی نتیجه داد وفریاد ها دولت ومجلس معتقد شدند که اینطرز مالیات خیلی اسباب زحمت مردم رافراهم می کند وباالخر این فکر منجر به قانون ممیزی شد ویک قانونی برای ممیزی املاک دردوره سابق وضع شد که بروند ورسیدی کنند ویک تصمیم عادلانه اتخاذ نمایند ولی بدبختانه قوانینی که از ملس بیرون می آید اشخاصی ه می توانن دقانون را درست فهمند وبا نظر بی طرفی وبی فرضی آن را در مملکت اجرا نمایند عده شان خیلی کم است بعضی ها نیم فهمن بقضی ها هم می فهمند ولی علاقه مند به اینکه روح قانون را اجرا نمایند نیست از این جهت درموقع عمل واجرا زحمات زیادی تولید میشود پریروز از حضرت عبدالعظیم یم آمدم به شهر چند نفر رقیت ردیدم که شکایت می کردند که ما ماللیات جزو جزو مجمع این ملک را پردا ختته ای موحالا که ا/ده اند وممزیی کرده اند تفاوت امسال را باز از ما می خواهند به ارباب هیچ کاری ندارند مزاحم او نیستند او گرفته است توی شهر راحت خوابیده ومابایدحبس بشویم وزاراعت وزندگی مان از بین بروددرصورتی که مطابق قانون ممیزی مالیات را زارع نباید ددهد بلکه مالک باید تادیه نماید (نمایندگان –صحیح است )این جمله رادرراپرت دکتر میلپو که مراجعه کردم دیدم بیشتر از چهار میلیون ونی مالیاتهای ارضی وحیویوانی وصنفی نیست واین رااستدعا میکنم که آقایان یک فکری بکنند ویک محل دیگری بجای این چهار میلیون ونیم پیدا کنند وتا ده سال مجلس شورای ملی این مالیات را به مردم ببخشد وآنها را معاف کنند که این قدر مردم ورعایای مملکت ما به خارجه مهاججرت نکنند درکمیسون مبتکرات یک طرحی آقای شیرواین دیدم راجع به مهاجرت دیگران به مملکت ما که وسائل آمدن آنها را به اینجا فراهم نماییم ویک تسهیلات ترتیباتی برای کار آنها درآن طرح قائل شده بودند حقیقتا این طرح طرح خوبی است ولت هم موافق است راپرت آن هم تقدیم مجلس شورای ملی شد ولی باید فکری کنیم که اینقدر رعایای ما از فرط فقر وفاقه به خارجهمخاجرت ننمایند ماباید وسائل آسایش اآنها قراه کنیم بنده هرچهفکر می کنم می بینم این رعایائی که به خاجره مهاجرت می کنند یک پولی درآنجا گذاشته نشده که بروند بگیرند که بگوییمکه بگوییم به یک طمعی میروند من در باباد کوبه دیدم این ایرانیهای بدبخت با یک زحمت وفلاکتی در معاددن نفت انجا کار می کردند آن هم یک کارهای خطرناکی درقسمت بین النهرین همیطور که سالی کلی از آنها تلف میشوند یکنفر از رفقای بنده که از بندر عباس آمده بود یم گفت پنج آنجا ماندم دیدم عده زیادی آمده بودند به خارجهمخاجرت نمایند که سائر عورت نداشتند اینقدر بدبخت بودند حالا لباس هیچ یک جزی نداشتند که حداقل ساتر عورتشان باشد حالاا این رعایاا چرا بدبخت دشه ان آیا ممللکت ما آب کم دارد زراعت کم دارد خیر مملکت ما تجارتی نیست ومملکتی است زراعتی بعضی از اربابهای املاک را می بینیم که همه داد میزنند رعیت م کم است راست هم میگویند اگر رعیت بیشتر بشود مسلما املاک آبادتر میشود حاضر هم هستند مساعدت نمایند پس رعیتچرا نمی مایند آنچه بنده فکر میکنم غیر از ظلم هیچ چزی رعیت راقرار نیم دهد ظلم ارباب مامور مباشر تحصسل دار مالیه مفتش مالیه است که فقط وفقط بواسطه اتکا بقوه دولت ظلم یم کنند وآنها را پراکند می کنند(جمع یاز نمایندگان صحیح است )واگر بقوه دولت متکی نباشد نمی تواند ظلم کند بنده به بهانه اینکه مالیات دولت معطل ماده میروم رعیت رامی چاپم به اربابش چونزیاندارد که کایت کند ومیترسم ماراز نان خوردن بیندازندکارندارم میگویم حالا که ققانون استخدام شامل حال من شده است وقادر مطلق هم هستم اگر با ابرباب طرف بشوم واز اوپول بگیرم اربا میرود وکیل میگیرد وبا من طرف مییشود پبه بهانه وصول مالیات میرود آنزارعی راکه غیر از سعی وعمل هیچ سرمایه دیگری ندارد می چاپم آنوقت اینطور میشود که می بینید پس اگر ما تاده سال این مالیات راصرف نظر نماییم وسعتی درعمل فلاحت حاصل شد ومردم مردم قدری جان میگیرند واین چهار میلیون ونیم راهم وقتی خخوب در شدقت بکنیم ثلث بلکه بیشترش خرج وصول آن مالیات میشود

عمادی نصف بلکه بیشتر

حائری زاده حالا من نخواستم زیاده روی ککرده باشم تا میزان ثلث خرج وصول این مالیات میشود ووقتی کخ خرج آنرا موضوع نمایید چزی زیادی باقی نم یماند وبهتر این است بجای آن یک مالیات دیگگری مثل مثل مالیات قند وچای وشکر وامثال آن که برا راه آهن وضع کردیم پیدا نمایی که قائم مققام این مالیات کثیف بشود ده سال دیگر این مالیات رامعاف بداریم تاکسی توی سر رعایا نزند ویک سر منزلی پیدا کنند وبرای خالصجات هم فکری بکنیم که فروخته شده بابین رعایا تقسیم شود ومملکت ااز این بدبختی نجات بیایبد وبنده عرض خودم راخلاصه میکنم دوجمله یکی فوری دیگری بعداز فکر آن قسمت فوری را بنده تقضا میکنمم که آقای رییس دولت تذکر بدهند وآقایان هم مساعدت نمایند که این صدو هفتاد یا هشتاد هزار تومان مالیاتی که از اصفناف بی چیز این مملکت گرفته میشود فوری لغو نمایند چون چیز مهمی نیست وقسمت دیگر اینکهمالیات آب وزمین وحیوان را بعداز انیکه مطالعاتی درش شد دولت لوایحی بیاور وتقدیم مجلس نماید که قائم مقام این مالیاتهها باشد وتاده سال مردم از تادیه ارضی وحیوانی معالف باشند وجانی بگیرند

بعضی از نماینگان صحیح است

رئیس –آقای فوممنی (اجازه )

آقا سید زین العابدین فومنی –درنتیجه مسافرت بگیلا ومشاهده وضع رقت آور صاحبان جنگل گیلان ناچار شدم مشاهدات خود را بعرض آقایان نحترم ومجلس شورای ملی برسانم یک جنگلهایی ز عدیم الام بمالکیت اشخاص معلوم باقی بود اخیرا ادارهمالیه بموجب یک اعلانی مالکین را از مداخله درملک شان ممنوع ومدرکش هم همان تصویب نامه است آیا بابودن مجلس شورای ملی تصویب نامه باید مجری باشد این است که خواستم عر ضکنم بابودن مجلس شورای ملی نباید تصویب نامه صادر شودومردم رااز مداخله درملکشان ممنوع نمایند وقتی که از رشت بر میگشتم در دوفرسخی رشت نزدیک جنگل دیدم یک عده ای برشت میرود ویک قدری هم چوب وردخت که قبل از صدور این تصویب نامه از طرف مالکین آن بریده شده بود میبرندند برشت عدهها ی از مامورین مالیه جلووگری کرده بودند که چون شما اجازه نگرفته اید بای برای هر چوبی دهشاهی دهید بنده هرچه مذاکره کردم بالاخره نتوانستم آنهار ا متقاعد نمایم این بود که به عرض مجلس شورای ملی میرسانم که حقیقتااگر باید برای اشجار جنگل یک قانونی وضع شود خوبست تکلیفش را معین بفرمایند وبه دولت تذکر دهندکههرچه زودتر این وضع را خاتمه دهد الان رعایات دردهات گیلان محتاج ذغال هستند زمستان است وابدا اداره مالیه نیم گذارد مردم به اشجار ملکی خودشان دست بزنند مثلااعلان کرده اند درخت توت درخت آزاد درخت شمشاد اینها درختهای صنعتی است وهیچ حقندارید طع کنیدسیاه درخت مطلقا نباید قطع شود رعیت جلوی خانه اش سیاه درخت است می خواسته برای آذوقه سال وزغال منزل درخت قطع کند مامورین مالیه جدا ممانعت می نمایند ومی گویند چرا انیطور کرده اید این اکه از آآقایان نمایندگان مححترم استدعا میکنم هرچه زودتر وسائل آسایش اهالی گیلان رافراهم آورند وبه دولتتذکر داده شود که حقیقتا مردم خیلی پیچاره ومستاصل شدهه اند اینها هم اعلانات وتصویب نامه هایی استت که مالیه صادر کرده است

(یک عده اوراق ارائه دادند )

رییس –در چندی قبل دوفقره پیشنهاد به امضای یک عده ای از آقایان به مجلس شورای ملی تقدیم شده وتقضا کرده بودند که درپراورتی که دردوره پنجم از کمیسیونداخله وفوائد عامه تقدیم مجلس شده ومورد تصویب واقع نشده است مجددا به هان کمیسیونها ارجاع شود وچون کمیسیونی موجود نبود وانتخاب نشده بود ماند تابعد تکلیفش معلوم شود این است که حالا به عرض مجلس میرشد اولا پیشنهاد عده ایاز آقایان راجع بارارجاع خبر کمیسیون فوائد عامه درخصوص الغا فرامین بلامدت به کمیسیون فوائد عامه فعلی قرائت میشود

(به شرح ذیل قرائت شد

مقام مقدس مجلس شورای ملی نظر به اینکهکمیسیون فوائد عامله تحت صفحه ۴ مورخه ۲۱خرداد ۱۳۰۴ را پرتی صادر نموده ومتاسفانه درمجلس پنجم برای طرح راپرت مرقوم به وسطه کثرت لوایح وضیق وقت موقع مناسبی یافت نگردیده علی خذا پیشنهاد یم نمماییم مقرر گردد راپرت کمیسیون سابق در کمیسیون جدید تحت شور قرار گرفته زوتر راپرت کمیسیون جدید درمجل سمطرح شود حائری زاده –عراقی رضامهدوی –عصر انقلاب بهبهانی –علی دشتی –امیر حسن بختیاری –فاطمی عبدالامیر نگهبان –هاشم آشتیانی

رییس –مطابق ماده۲۳ نظامنامه داخلی اینونه راپورتها رااگر کمیسیون موجود تقضا کند بدون رای مجلس فرستاده میشود واگر لااقل ده نفر از نمایندگان تقضا کنند بدون مباحثه درمجلس به قیام وقعود رای گرفته یمشود حال حال رای می گیریم به قبول این پیشنهاد یعنی ارجاع خب رکمیسیون فوائد عامه دوره پنجم خصوص الغا فرماین بلا مدت که لایحهاش از طرف ولت تقدیم مجلس شده است به کمیسیونن فوائد عامه فی آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند )

رییس تصویب شد تقاضای دیگر ازطرف جمعی از آقایان دائر به ارجاع خبر کمیسیون داخل دورهپنجم راجعبه قانون بلدی به کمیسیون داخل جدید

(اینطور قرائت شد

مقام مقدس مجلس شواری ملی نظر به اینه درمجلس چهارم وپنجم کمیسیون داخله راجع بهتجدید نظر درقانون بلدیه راپرتی تقدیم مجلس شورای ملی ننموده وکثرت لوایح موقع برایتصویب این قانو ندارد ونظر به اینکه وسائل آسایش اهالی شهر نشین از حیث نظافتت وامور صحی ومعارفی وغیره بعداز بیستسال عمر حومت ملی ساطم است فراهم گردد وبا مشکلاتیکه دراجرای قانون بلدیه فععلیهست نمی توان امیداوار بودا اهالی این ممکت از این نعمت بهره ونصیب داشته باشند علهذا ما امضا کنندگان ذیل تقضا داریممقرر گردد راپرت کمیسیون داخله دوره پنجم تعنیسیه مجدد مراجعه به کمیسیون داخله شده راپرت کمسیون زودتر درمجلس مطرح شود عراقی –حائری زاده آقای غللامحسین موقر علی دشتی رضا مهدوی حقنویس فاطمی معظمی –بهبهانی –امیر حسن بختیاری –حسین جلائی غلام حسین مسسعود هاشم آتشتیانی –مدرس مرتضی قلی خان خان بیات عبدالله میر نگهبان هعصر انقلاب

رییس –رای گرفته میشود بقوبل این تقضا آقایانیکه موافقند قیام فرمایند عده زیدی برخاستند

رییس تصویب شد خبر کمیسیون بودجهبراجع بمواد ارجاعی بهکمیسیون درخصوص موسسه رهنی (بشرح آتی ققرائت شد )

خب از کمیسیون بودجه به مجلس مقدس شورای ملی کمیسیون بودجه پیشنهادات آقایان نمایندگان راجع بلایحه موسسه رهنی راتحت شور قراردادهماده پنجم وماده الحاقیه را برتیب ذیل اصلاح وبرایتصویب تقدیم مینماید ماده پنجم وزارت مالیه ماموراجرای این قانون ومکلف اس از تاریخ تصویب درظرف سه ماه اولی نظامنام موسسه را تهیه وبتصویب هیئت دولت رسانید وثانیا موسسه مزبور راتاسیس نماید

رییس –ماده پنجم مطرح است آقای حق نویس (اجازه )

حق نویس –بنده درمادهالحاقیه عرض دارم

رییس –آقای آقاسید یعقوب

آقا سید یعقوب –بنده موافقم

رییس –آقای مدرس (اجازه )

مدرس –بنده هم درماده الحاقیه عرض دارم

رییس –رای گرفته میشود بماده پنجم آقایانی که موافقند قیام نمایند

(اغلب قیام نمودند )

رییس –تصویب شد مادالحاقیه مطرح است قرائت میشود

(بشرح آتـی خوانده شد)

ماده الحاقیه دولت مکلف است ماخذ حق الحفاظه رادر باره سایر موسساترهنی اکثرا از قرار صدی دوازده تعیین ومتخلفین بادای سه مقابل وجهی که علاوه برماخذ فوق قرار داده اند محکوم خواهند بود

رییس آقای روحی (اجازه )

روحی بنظ بنده این ماده الحاقیهخوب تنظیمم نشده است چون که فقط مربوط ومتوجه است بموسسسات رهنی رسمی واجع باضشخاصی هم که درخانه های خودشان این عمل را مکنند لازم بوددرانیجا یک قیدی بشود وخوب بود یک لفظ (اشخاصی هم بعد از موسسات اضافه میکردند این یک قسمت بعلاوه آن ماده الحاقیه که آقایان پیشنهاد کردند قصدشان این بودکه دولت نظارت داشته باشد درتمام مملکت وبرای اشخاص یکحدی معین کنند که ظالمانه نباشد ولی این پیششنهاد یک دسته بدبخت را از کار باز میدارد ولی آن اشخاصی را کنه درخانه ومنزل خود پول قرض میدهند وصدی ۲۴ صدی ۴۸ صدی ۵۰یا هر قدر که دلشان بخواهد نرخ راترقی میدهند محدود نیم کند معلوم نیست آنها تکلیفشان چیست یکی دیگر از اشکالاتی که بنده داررم لفظ (اکثرا)است که من نیم همم وخیلی تعبیر بردار است ومعلوم نیست اکثرا نسبت بموسسات است یانسبت بحق احفاظه وبایستی اکثرا راحداکثر کنند واگر این طور ننویسند اشکال دارد یکی دیگر راجع بمتخالفین است آیا مقصود هردو طرف است یعنی من هم که قرض میکنم اگر زیاد تر حق الحافظاه راقبول کنم باید جرم بدهم او هم که قرض میدهد باید جرم بدهد یانه من این موضوع راهم نفمیدم خوب است آقای مخبر توضیح بدهند که آیا شامل حال قرض گیرند هم یمشود باخیر

مخبر –درقسمت اول اعتراض نماینده محترم لازم اس بعر ضبرسانم که کمیسیون دراین باب خیلی صحبت کرده بالاخره مصوصع یک موصوع مهم وجالب توجهی تشخیص داده شد که این موضوع مهم مستلزم وضع یک قانون قضائی است وآوردن آن در جزو یک قانونی کهبرای تاسیس یک موسسه صرافی وضع میشود برخلاف ترتیب است وراججع است بقوانین مملکتی وقانونمعملات یا فوانین که مربوط بمالیه است وکمسیون همین طور تشخسص داده که این مطلب درتحت یک لایحه دیگر بمجلس تقدیم شود ودراین لایحه نیم شود تمام نظریات را تمین نمود قرض میکنیم نظریه شما رابخواهیم اجرا نماییم فلان شخص رفته است توخانه یک کسی وبقوقول آقای ضیا الملک مطابق قانون عرض وتقضا یک معامله کرده دولت هم اطلاع نداردیک قسمت از این مقامله راهمانطور کهگفته شد مخفی میکند یک قسمت را علنی لنی سندی هم دراین باب درکمیسیون ارائه شد که ممکن است این کار بشود خوب آنوقت چه باید بلی اگر کرد بلیاگر مایک قانون معملاتی بگذرانیم که دولتتمام معمالاتی که درمملکت میشوددردفاتر مخصوص ثبت نماید وقتی که معاملات دریک مکان عینی ثبت شد وتمام اشخاص وتجارتخانها ومسسات رهنی مجبور بودند معملات خودرادرآن دفاتر ثبت نمایند آنوقت یک مجازاتی هم که برای کی فرد متخلف درچنین ماده قرار دادیم عملی میشود ویم توانیم بگوییم که زمینه اصول این فکر را معین کرده ایم ولی دراینقانون موسسه رهنی نیم شود وباید دراینجا فقط موادی که ممکن است اصطکاک با این قانون بکندجلوگیری پیش بینی نماییم وسایر مطالب راجع بقوانین دیگری میشود که عبد اید تهیه شود از قبیل اینکه اساسا استقراضها درموسسات رهنی بعمل بیاید وملا از صتقراضهای ضخصی جلوگیری بشود الان هم گویا نظامنامه دروزارت فوائد عامه وضع شده است که بموجب آن کسانی میتوانند پول قرض بدهن کهیا شرکت درموسسات رهنی نمایند یا خودشان موسسه باز کنند ماهم حالا درضمن تاسیس بانک یا موسسنه رهنی دولتی میخواهیم همان موسسات رامحدود حدود نماییم که از این حد جاوز نکنند البته آن موضوعاتی راکه نماینده محترم فرمودند خیلی مهم است ولی با گذراندن یک ماده قانون بی سروته ممکن نیست موفق شویم

رییس –آقای بهبهانی (اجازه )

میرزا سید احمد بهبهانی –مخالفت بنده دراین ماده الاقیه از دو نقطه نظر است یکی از نقطه نظر قانونگذاری یکی هم از نقطه نظر عمل اما از نقطه نظر قانو نویسی تصور میکنم یک قانونی کهبرای ترتیب یک موسسه رهنی مینوسند این قانون صحیت ندارد براینکه درسایر موسسات یادرسایر معملات هم دخالتداشته باشد وبالخره یک ماده راکه هیچ مربوط به این موسسه رهنیکه یانجا در صدد تاسیسش هستیم نیست دراینجا بگنجانیم فائده نددارد باینکه بنده تصور میکنم وموافق هم هستم که باید برای موسسات رهنیکی ترتیبی داده شود که رفع گرفتاری مردمبشود ولی بایک ترتیب هسلتری وآن هم جایش اینجا نیست زیرااین قانونن برای تاسیس یک موسسه رهنی است که دولت از نقطه نظر رفاهیت عامه میخواهدتشکیل بدهد دیگری اینکه دراین ماده قبل که الان رای داده شد نوشته شده ه است مجری این قانون وزارت مالیه است آیا جلوگیری از موسسات رهنی تکلیف وزارت مالیه است خیر بنده تصور میکنم این تکلیف وزارت عدلیه یاوزارت فوائد عامه یا وزارت داخله است درهرحال از نقطه نظر قانون گذاری وقانونی نویسی جای این ماده اینجا نیست همچنین از نقطه نظر عمل هم این ماده کافی برای جلوگیری از زیاده روی موسسه های رهنی نسبت به اشخاصی که می خواهند قرض بکنند نیست ترتیب معمله رادرموسسات رهنی معین کرد زیرا درآنجا مفتش وتفتیشی درکا نیست وبه اضافه یک دفتر معینی از برای جمعع وخرج درموسسه ها نیست به جهت اینکه موسسات رهنی درواقع یک مقملات شخصی است یک اشخاصی میروند آنجا ویک چیزهایی راودیعه میگذارند ویک پولی می گیرند چنانچه الان هم ملاحظه میفمایید این پولی راکه میگیرند کی وجه یهم از بابت منافع آن قبلا کم می کنند ولی این هوجه هیچ داخل درحساب نخواهد آمد وروی کاغذ هم نوشته نیم شودبنابراین ممکن است موسسات رهنی هم عمل خودشان رابجا بیاورند واین ماده هم جلوگیری ننماید چون مامی بینیم که درمعاملات موسسات یک عملیاتی میشمیشود که ظاهر ش با باطنیش خلی فرق اگر ظاهر آن معامله راهر منصفی نگاه بکند حق میدهد که آن معامله خیلی خوب واقع شده وبصرفه معامله کننده است ولی اگر باطنش را متوجه شوند می بینند کهیان بیچاره رض کننده دراین معامله که وراقع شده چه به سرش آمده است وبه اضافه آن کاغذکه اسما نوشته اند صد تومان به او داده اشده است از قرار صد دوازدهممکن است هشتاد توما گرفته باشد واز آن طرف هم صددوازده راداده باشد بنابراین بنده مخلفم که این ماده در این قانون نوشته شود ولی موافقهستم ک اسسا قانونی برای جلوگیری از زیاد رویهای موسسات رهنی وضع بشود

رییس –آقای یاسائی (اجازه )

یاسائی –اعتراضات آقا راجع بچند قسمت یک قسمت راع بوود به اینک ه دولت نباید حق دخالت درموسسات رهنی داشتهباشد نبده تصور میکن این طور نباشد برای اینکه بالاخره دولت دراین قصر اضر خرده خرده باید در کلیه مسائل دخالت کند ما قانون تجارت راکه نوشتیم یک اصولی راجع به شرکتها درآنجا هست واین مداخله ایست که درتمام دنیا حکومتها درامور اقتصادی مینمایند وهمین طور درموسسات رهنی هم مداخله می کنند حالا اگر یک موسساتیمسلمانها با لیمی ها تشکیل بدهند واینها بخواهن صدی بیست از مردم بگیرند اینچه ضرری دارد که دولت جلوگیری بکند ومداخله دراین کار بنمای این درواقع یک کمکی است که دولت نسبت به مردم می کند بعلاوه مقصود ما ماز این پیشنهاد چه بودمقصود ما این بود که اگ رموسسه رهنی دولت صد نه می گیرد سایر موسسات هم بهحال خود باقی باشند و این طوریکه وزاترت فوائد عامه معین کرده است صد هیجده دوبرابر گیرند ما چه اظمینانی داریم که همان موسسات رهنی قعلی بیاند وبا یک وثائق ومرهونهه هایی یک پولهاییی رااز این موسسهه قرض بکنند وبروند مسسه خودشان رااداره نمایند یعنی بالاخره چهار صد تومان چهار صدتومان از موسسه دولتی قرض میکنند ومیروند آن رابه میزان صسی ب مردممیدهند وبه اضافه پول این موسسه هم اینقدرها نیست کهباحوائج عامهتکافو بکند واینکه فرمودند اجرای این قانون باوزارت مالیه نیست وموسسات رهنی ملی تحت نظر وزارتفوائد عامعامه است واین ماده قانون هم انجا مورد ندارد نوشته شود بنظر بنده اشکال زیادی ندار زیرا ما نظیر این قسمت راخیلی داریم که مثلا یک وززارتخانه از وزارتخانه دیگر تقضای اجرای بعضی مواد رامیکند خیلی آتقتفاق افتاده است که وزارتعدلیه از ورارت داخله تقضا کرده است که فلان مادهه قانو را که مربوط به وزرات عدلیه است ارا ک یاز اوزارت فوائد عامه تقضا کرده است که دراجرای فلان قانون کمک کن واین هیچ اشکالی ندارد بقلاوه اگر آن ماده (پنج)تصویب نشده بود بنده قضا میکردم که نوشته شود مالیه وفوائد عامه هر دومامور اجرا یآن بششند ولی حالا که ان مادهه تصویب شده است ممکن است مالیه تقاضای اجرای این ماده رااز فوائد عامه بکند یا خود مالیه هم اجرا بکند بجائی برنمی خورد عیبی هم ندارد واینکه فرموند تفتیش درموسسات رهنی ملی ممکن نیست این هم بنظر بنده هیچ اشکالیندارد کهبه تقاضای وزارت فوائد عامه یا مامورین آن مستقیما تفتیشاتی درموسسات رهنی بکنند چنانچه وزارت فوائد عامه هم یک نظامنامه نوشته است وحق الحفاظه راصد هیجده قرارد داده است ولابد بموجب آن نظامنامه هم یک تحقیقات وتفتیشاتی می کن بنا براین ایراداتی که حضرت آقا فرمودند به نظر بنده چندان وارد نیست واگر این ماده نباشد یسایر موسسات از این موسسه دولتی خیلی استفاده خواهند نمود

رییس –آقای حق نویس (اجازه )

آقا میرزا علی حق نویس –این ماده الحاقیه برای مساعدت وبردشتن یک فشارهای زیادی از مردم پیشنهاد شده است ولی این طوریکه تنظمی شده است به عقیده بنده فشار را به مردم زیادتر کرده است ومنظور از آن پیشنهاد رابکلی معکوس نموده است برای اینکه اینجا تخصیص داده بعنوان حق الحفاظه وکلمه حق الحفاظه هم یک چیزی نیست کهموسسات مجبور باشند آن را برای خودشان اختیار نمایند وممکن تمام ان موسساتعنوان حق الحفاظه را درمعاملاتی کهحقیقتا رهنی است بصورت مالصلح قرار دهند انوقت نتیجنه چه خواهد شد این میشود کهالان که به عنوان حق الحفاظه میگیرند این بیچاره بدبخت پریشاین که آخرین بقایای ضروریش را برده است ودر یک بانک رهنی گذشته اس وبا این نفع زیادی که میدهد )اولا حالا مختار ایست ویک ماه فرع را میده بعد هم هر وقت که اصل پول را برد داد آن مدتی که گذشته است قرع ازش میگیرند واز آنطرف یک سال هم که گذشت بعد از یک سال مکلفند بطور مزایده بفروشند وبعداز فروش موسسسهطلب خودش را با رع برمیدارد وبقیه را به اورد مینمایند واینجا به این ترتیب یک منافع وفوائدی برای قرض گریرنده دارد کنه مختار ایت وهروقت میتواند قرض ش ررا بدهد ومین طور هر وقت هم مالش بفرو رفت مازادش را به اومیدهند ودولت هم درانیجا یک فوائدی از این راه میبرد یعنی یک مایاتی به عنوان حرج میبرد یعنی کی مالیاتی به عنوان حراج میگیرد ولی این طوری که حق الحفاظه را محدود کرده ان ممکن نیست موسسات رامففیدشان کرد که شما مجبورید عنوان معامله خودتان راحق حق الحفاظه قرار دهید

فاطمی –چرا نیمشود

حق نویس –برای اینکه معاملات آزاد است وموسسساتی که دائر میشود مفید نیستند که حتمااین قسمت راقبول کنند ومکن ست معملات خودشان رابطور مصالحه قرار دهند دراین صور نتیجه چه میشود این میشود کهبرای فرع گرفتن هم یک صورتی پیش بینی می کنند کهمثلا معادل فلان قدر قرض گیرنده از مال خودش رابهانها صلح بکند وآنوقت قرض گیرنده بیچاره اگر بخواهد ردظرف دوماه یک مقدار از قرض خودش را بده نیم تواند باری اینکه اآخر سال به فلان متبلغ به آنها صلح کرده است وبای تا آخر سال همان فرع را بدهد وبه اضافه اگر مدت هم منقضی شد وظرف خیراش تمام شد آن مال متعلق به او است وموسسههیچ مجبور نیست به مزایده بگذارد هیمنطور میگذارد هروقت مشتری مناسبی پیداکرد آنوقت میفروشد علاوه براین اگر بطور مزایده نفروخت دولت هم از مالیاتی که از این راه می گففرته است محروم یمشودوپس از فروش هم مازاد رانبای به قرض گیرند برگرداند آنوقت نیتجه این میشود که مآمده ایم برای یک دسته یک ماده را پیشنهاد کرده ایم که آسایش آ،ها را فراهم کند ولی برعکس تنگگ تر وبدتر ومهیب تر شده است که اگ راین ماده نبودهزار مرتبه بهتر بود بنابر این این ماده که پنشنهاد شد برای آسایش وکمک مردم وبالاخره به جریان انداختن پول درمیان مردم بود ولی این طرز بهکلی آن فلسفهرا معکوس وعوض کرده است

مخبر ایک قسمتاز فرمایشات نماینده محترم را بنده ردست ملتفت نشده ویک قسمت شهم کههیچ ارتباطی بایان ماده نداشت وراجع بود بهاینکه حراج حراج راچه طور می کنندیااگر درفلان موقع به مزایده نفروشند چه میشود واینها هیچ ربطی به این ماده نداشت واینها یک چزهایی بود که باید در نظامنامه نوشته شود وفقط دریک چیزهایی بود که بای نظامنامه ننوشته شود وفقط دریک قیمت اعتراضشان یک کلمه نزاع لفظی داشتند که فرمودند ممکن است بهجای حق الحفاظه مالالصلح یا مال الاجاره بگذارند واین کلمه بگذارند واین کلمه رااستعمال نکنند بنده به حضرتعالی قول میدهم که اگر شما این در تسلسل راتعقیب نمایید هرلغتی راکه ما احتیاطا بگذاریم مممکن است یک لغت دیگری پیدا کنند ولی این کلمه حق الحفاظه راکه ما قراردادیم برایاین بود که ما منورمان این بود که یک چزی باشد که بافواعد شعی ه م اصطکاکی نداشته باشدوبالاخره درکمسیون این کلمه رااتخاذ کردیم که اصطلاح شود برای اینکار وحالا اگر حضرتعالی حدی برای افلفاظ تضور فرموده ه اید این طور نیست بلکه تمام والفاظی راهم که درقاموسها هست بیاورید اینجا بگذاریدباز مممکن است آنها یک لغت دیگ ردرست کنند وجای آن بدارند بنا براین ما این کلمهحق ق الحفاظه رادرنظ رگفتیم زیرا یک کلمه ایست اصطلاحی وقتی کهبن شد این کلمه قانونی شد دولتوموسسات هم مکلفند این کلمه رااستعمال نمایند خودتان اغلب درعدلیه بعضی کلمات راصطلاح مینمایید همیشه اوقات درمحاکم آن کلمات رااستعمال مینمایید واز ان حدود تجاوز نیم نمایید در صورتی که ممکن اس همان کلمه را طور دیگر درست کرد امکان واحتمال همیششه ردستعمال افلفاظ ممکن است تصور نیم کنم ایراد آقا وارد باش بعضی ازنمایندگان مذاکرات کافی است

رییس-پیشنهادی است از طرف آقای روحی قرائت میشود

(به شرحذیل قرائت شد )

درماده الحاقیه کلمه اشخاص را بعداز موسسه رهنی پیشنهاد میکنم

رییس –آقای وحی (اجازه )

روحی –بنده تصورمی کنم محتاج به توضیح نباشد زیرا توضیح آن را عرض کرده ام که دراینجایکدسته محدودی رااز کار باز داشته اند زیرا آنهایی راکه یک موسساتی تشکیل داده اند واسمش وموسسه رهنی است مفید کرده اند ولی اشخاص که در خانه هایشان همه نوع معاملات می کنند ا،ها راآزاد گذارده اند وبنده تصور میکنم این ماده الحاقیه یک ماده ظالمانه ایست که یک عده معدودی رااز کسب وکار باز میدارد میدارد ولی مابقی آزادند

رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه )

آقا سید یعقوب –بندهه برا یاستحضار آقای روحی وآقا یحق نویس وهم چنین شای درمجلس یک سو ظنی پیدا شده باشد دراینکه این ماده برای چه بوده است این است که عرض میکن روزنامهای ما حقیقتا خیلی متوجه هستند به مجلس ودریکی از روزنامها نوشته شده بو که قردا این موسسه رهنی که تشکیل شد میایند به عناوین مختلف وترتیبیاتی کهمدانند تمام پولها رااز اینجا میبرند وبه صد هفده صد هجده وصد بیست وچهار در موسسات خودد شان قرض میدهند (واین را تذکر داده بودند )به مجلس )این بود که برای اینکه جلویری از این چیزها شود این ماده راتنظظیم کردن کهه لااقل این ششصد هزار تومانی کهدولتا صندوق متقاعدین قرض کردهاست یک موسسه بشود برای رفاهیت مردم که دو مرتبه درچنگگال خونین این موسسه های رهنی کهدرتهران تشکیل شده است نیفتد این پیشنها آمد در کمیسیون وکمیسیو دراطراف آن ملاحظه کر ودید این یک قدم اصلاحیت حالا آقای روحی میفرمایند اشخاص یا اینجا فلان طوراست آقا همانطور یه آقای مخبر وسایرین هم بیان کردن آن کسی که میخواهد تخلف از قانون بکند بعد از اینکه از این باده قانون هم مستحضر شد هیچ وقت نمی یاد حق الحفاظه یا هر چه که اسمش رامیگذارید ازصد هجده کمتر قرار نیم دهد ولکه وقتی که می بیند مردم معطل هستند وپول میخواهند از اصلش هم کم میکند یاروی اصل شمیکد وانیها چیزهایی نیست که بتوانیم تعیین کنیماصول اساسی برای جلوگیری این قبی ل چزیها بود که این پول که در این صندوق موسسه است بدست این موسسه های رهنی نیفتدیک مساله دیگری که بنده درنظر دارممساله تخلف که آن کسی که تخلف میکندآیا باید درکدام محکمه محاکمه شود غرضم این موضوع بود

مخبر تصورمی کنم توضیحات بنده نماینده محترم راقانع نکرد مجلس شورای ملی قبل از همه چیز درموقع قانونگذتاری بای طریق عمل قوانین رارنظر بگیرد وآن وقت قنون بنویسد بنده مقتقدق نیسم یک قانونی درمجلس وضع شود وبرود جز مجمع القوانین کما اینکه نظائرش را دارید قانون تشکیلات وزارت داخله یک قانون است که درجز مجمع القوانین مانده اس وممکن نشده اورا اجرا کنند چرا ابرای اینکه دوازده میلیون بودجه میخواهد تا بشود اورا اجرا همان طور که عرض شد در مملکت ما معملات چند قسم اس یک قسم اینست که اغلب کسانی کهمعامله مینمایند امضای همدیگر را قبول دارند وآدرس مراسلاتشان رااحترام میکنند هیچ لازم نمی دانند که درجائی بروند ثبت کنند ودرهیچ محضری هم نیم روند اعتراف نمایند مثلا هزار تومان نبده قرض میکنم یک فهرست یا یک کاغذ میدهم به آن طرف ویکمال المصلاحه هم قرار میگذارم بعد هم سرشش ماه میروم پول او را پس میدهم وکاغذم راپس میگیرم بنده عرض میکنم این ترتیب را شما چه مقامله میخواهید بااوبکنید کاغذی توی صندوقخانه خوانهم یا یک رفیقم رد بدل میکنم این راچکارش خوهید کرد یک عده دیگر همم هست که محاضر شرع محل معاملاتشان است ووثوق به ان محاضر دارند ومیروند دریک محضریفرضا هزار تومان قرض کرده اند صدتومان هم مال الصلح قرار داده اند واضافه میکنند به آن قزار وصد تومان بطرف میدهند وکاغذ راهم میگذارد توی جیبش وسر شش ماه هم میرود پولش رامیدهد وقبضش را پس میگیرد این راچکارش میخواهی بکنید فورا این شخص راتوی خیبان میگیرید که توقاچاقچی هستی عرض کردماین ترتیب عملی نیست اول شم بایبفکر مرتب کردن معاملات درمملکت باشید این فکر عمل شودبلی این فکر شما خیل فکر صحیح وخوبیاست ولی درموقععمل باید دید بکجا برمیخورد شما اول بای در مملکتتان اداره معملات داشته باشید که مردم مجبور باشند برای حقظ اعتبارات معملات اسناد خوشان رادرآنجا نیت کنند ودرآن موقعمال اجاره ما مال الصلاح هرچه وه بقدر که الان میخواهد بگذارید والا این کلمه رااگر بخواهیم به این مماده اضافه کنی بلکی این ماده راغیر عمل میکند ودرکمیسیون هم این نظریه رد شد

رییس –رای گرفته میشودبه قابل توجه بودن این پیشنهاد آقایان موافقن قیام فرمایند

(معدودی برخاستند )

رییس –قابل توجه نشد آقای وزیز معارف فرمایشی دارید

وزیر معارف –اجازه میفرمایید آقای دکتر خلیل خان ثقفی را بسمت معاونت وزارت معارف به مجلس شورای ملی معرفی میکند

رییس –پیشنهاد دیگر آقای روحی

(بمضمون ذیل خوانده شد)

درماده الحاقیه بنده پیشنهاد میکنم که اکثرا حداکثر نوشته شود مخبر این پیشنهاد عده از آقایان راجع بهاصلاح ماده الحاقیه

(به شرح آتی قرائت شد)

بنده پیشنهاد میکنم ماده الحاقیه به ترتیب ذیل اصلاح شود

ماده الحاقیه –دولت مکلف است ماخذ حق الحافظه را درباره کلیه موسسات اکثرا از قرار صدی دوازده تعیین الی آخر عصر انقلاب –طباطببائی وکیلی –لیقوانی- امامی

رییس –یک نفر از امضا کنند گان می توانند توضیح بدهند آقای عص انقلاب بفرمایید

عصر انقلاب نظر دولت این بوده است که یک آسایش برای مردم ایجاد کند ولی دراین جاکه محدود کرده است به یک موسسه های مخصوصی قطعا بعضی موسسات از بین میرود ومردم هم ناراحت میشوند ونظر بنده این بود که رفاهیت حال مردم فراهم بشود وضمنا آن موسسات هم از بین نرود این بود که این پیشنهاد را عتقدیم کردم ومقصود حذف کلمه رهنی است رییس –عبارت این ماده این است درباره سایر موسسات رهنی اکثرا واین جا باید نوشته شود کلیه موسسات که لفظ رهنی نباشد

رییس –آقاای بیات (اجازه )

مرتضی قل خان بایت –دراین قسمت مذاکراتی شد ویکی دوفقره هم پیشنهاد شد ویک پیشنهادی هم جمعی از آقایان کردند که البته بعد آن پیشنهاد قرائت خود شد بعقیده بنده این قسمتی را که آقا یروح ی اظهار داشتند که چطور دولت منیتواند جلوگیری از این قسمتها بکن البته جلوگیری از این مسائل خیلی مشکل است وممکن نیست واین قسمتی را که آقای عصر انقلاب وسایر آقایان پیشنهاد کردند که سایر موسسات رهننی کلیه موسسات رهنی نوشته شود همان طور که سابقق هم عرض شده نظ رجمعی از آقایان اینست ک هبطور کلی این قسمتها محفوظ شود ومنحصر به موسسات نباشد وعمومیت داشته باشد یرا همان طور که آقای روحی اظهار کردند اگر عمومیت نداشته باشد عده از این موسات هم از بین میود برای اینکه وقتی اشخاص آزاد باشند برای معامله دیگر مجبور نیستند وسسه رهنی باز کنند میروند درخانه شان این کار رامیکنند دییگر یک مخارجی برای موسسه وغی رذلک نمی دهند ومسلما وقتی که این ترتیب شد این موسسات هم از بین میرود ونتیجه هم برای انجام آن مقصود آقایان که جلوگیری از قسمتهاس تنخواهد داشت

رییس –عقیده آقای مخبر چیست

مخبر –بسته به نظر مجلس است

رییس –رای گرفته میشود به قابل توجه بودندن این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند

(عده کمی برخاستند )

رییس –قابل توجه نشد پیشنهاد دیگر

(به ترتیب ذیل خوانده شد )

اصلاح ماده الحاقیه –ماخذ هر وجهی که درسایر معاملات استقراضی موسسات واشخاص به عنوان حق الحفاظه ومال الصلح ومال الاجاره معمول میباشد حداکثر آن صدی دوازده خواهد بود محاکم عدلیه نسبت به مبالغی که علاوه برمیزان فقو قرارداده شود حکم نخواهند داد شریعت زاده محمد علی نظام مافی مدرس حاج شیخبیات عمادی ملک مدنی حسن الحراسانی دولتشاهی فیروز حیدری مکری مرتضی بیات احتشام زاده صادق خواجوی دور امیر حسن یاسائی عبدالباقی روحی اسفنیاری جلائی مهدوی ملک ایرج پور تیمور اقل الحاج علی اکبر

رییس –آقای فیروز

میرزا فیروز میرزا –موافقم

رییس –توضیح بدهید

فیروز میرزا –این پیشنهاد را که جمعی از آقایان تهیه ومضا کردند که بهعرض مجلس برسد یکی از پیشنهاداتی است که بعقیده بنده خیلی مفید است درضمن مذاکراتی که شد یکی دوفقره اعتراض برنظائر این پیشنهاد بعمل آمده ک هبعقیده بنده وارد نیست وقبل از اینکه مجددا تکرار شود بنده از نقطه نظر توضیح این مساله راعرض میکنم یک اظهاری میشود که دولت نباید مداخله درامور مردم بکند این نظر یکی از قسسمتهای اصولی است بواین مطلب خیلی صصحیح است واصصولا بنده خودم هی یکی از اشخاصی هستم که قویا معتقدمم ک به هیچ وجه نباید تشویق کرد ونبناید هم اجازه داد که درقسمتهای زندگانی خصوصی افراد واختیار آنها نسبت به زندگانی خودشان دولت به هیچ اسم ورسم مداخله نماید ولی این اصل را بنده نیم دانم چطور آقایان تطبیق میکنند درمورد گذذراندن یک قانونی که مربوط بمقطوع بودندن حقحق الحفاظه یا مال الصلح درمعاملات استقراضی است این یک مطلب حقوق یوقانونی است که هیچ با آن اصل صحیحی که بنده هم با آن مموافقم تطبیق نیم شود اگر آقایانی که با آن اصل موافقند گمان میکنند که باید گذاشت اشخاص صد سی وصد چهل وصد پنجاه وصد شصت حق الحفاظه یا مال الصلح بگیرند این بسیار عقیده بدیست یکی دیگر اینکه اینجا درپیشنهاد آقایان ملاحظه میفرمایند که کاملا رعایت آزادی واختیار اشخاص وتسلط آنها بر اموال خودشان شده هیچ کس منع نمی کند از اینکه دونفر بتراضی باهم معاممله خصوصی بکنند وبکنند وکسی نمی تواند جلوگیری کند آقای شیروانی درضمن مثلی فرموودند که من خودم یک سندی بدیگری میسپارم بهمدیگر هم اعتماد داریم وتراضی میکنیم دراینکه مبلغیی زیاددتر از این میزان پرداخته شود خیلی خوب مانعی نیست ولی مقصود از این پیشنهاد اینست که اگر وقتی اختلاف وودعوائی حاصل شود ومطلب به محاکم عمومی محول شود محاکم عمومی مفید باشند از این حد تجاوز نکنند وحکم ندهند واگر آقایان درست دقت بفرمایند این پیشنهاد هم ملاحظه اختیار اشخاص وتسلط آنها برا براموال خودشان کرده وهم وظیفه اولیه فانونگذاری است که نسبت نبه مداخله محاکم عمومی حدودی معین کرده است بعضی از آقایان اظهار کردندکه محل یک همچو ماده دراین قانو نیست اگر یک اعتراضی درتمام این اعتراضات ممکن است منطق داشته باشد یعنی مطابق منطق خودم والا البته هم اظهار کنندگان برای اظهارات خودشان منطقی قائل هستند بنده نکر منطق آنها نیستم ولی اگر مختصر اعتراضی فی الجمله وارد باشد شاید درهمین قسمت باشد واین توضیح راآقایان دیگر هم درضمن یک مسائلی اظهار کرده اند انشا این مساله درضمن این قانون حقیقتا تکمیل امر نیست ولی بمناسبت اینکه موردی پیدا شد ه درمجلس واز حق الحافظه وامثال آن مذاکره میشود واز ایک حدی صحبت میشود یک اصلی را ما اینجا پایه برایش میگذاریم ولی التبه این اصل باید درضمن قوانین دیگر مواد دیگر درجای خودش تکمیل شود درعمل معایب مفاسد واشکالاتی ممکن است پیدا شود ودیده شود که بعد حسب تجربه درموقع ومحل خودش اصلاح ولی زحمتی ب رهیچ کس اامروز ازانشا واصلاح این امر متوجه نیم شود بلکه ما یک فائدهبزرگی میبریم که دولت وقانونگذار را که مجلس است متوجه مینماییم که دراین زمینه در هرموردی که دستشان میرسد وپیش میاید مکملی برای این ماده وضع وبه مجلس پیشنهاد کنند واینکه گفته شد عملی نیست ما آن حدی که عملی است فعلا از آن استفاده میکنیم تا درعمل هر جائی کهدیدیم عملی نیست تکمیلش کنیم بنده بیش از این چون آقای آقا سید یعقوب اعتراض میکنند نمی خواهم وقت آقایان را درتوضیح این پیشنهاد بگیرم واستدعا میکنم آقایان این پیشنهاد را بمنزله انشا یک اصل درمحله ابتدائی درنظر بگیرند تا درآتیه این شا الله تکمیل شود

مخبر –البته ذکر محسنات یک موضوعی به عقیده بنده کار پر اشکالی نیست میشود دروصف بهار مثلا پنجاه هزار قصیده گفت میشود درتوصیف یک اشیائی مبالغه کرد وبعضی اوقات هم حقیقت گفت حالا مبالغات که البته بجای خودش است )حقیقت هم میشود گفت مثلا پلو چیز خیلی خوبی است ولی حضرت والا دارند من ندارم صدا خوب چیزی است آواز بدنیست ولی یکی خوب نمی خواند هر قدر هم سعی میکند باز نیم تواند بخواند محسناتی که حضرت والا ذکر کردند البته همان طوری که بنده عرض کردم محسناتی است کهبرای پاره اشیا ممکن است فرض کرد ولی در موقع عمل بش نرسید درجواب ایراد آقای ضیا الملک که با دخالت دولت در کارهای اشخاص مخالفت کردند بنده اتفاقا با عقدیه ایشان خالفم وعقیده ام این است که دولت باید مراقب زندگانی اشخاص باشد ولی درعمل باید به بینیم چطور است وچطور باید مراقبت کند از یک نفر کسی که میخواهد پول قرض کند ویکنفر دیگر میخواهد قرض بدهد ومیروند توی منزلشان باهم معامله مینمایند ومیایند بیرون وکسی هم نیم داند این را چطور میشود تایمن کرد بنده یمخواهم از حضرت والا این را بپرسم که درضمن این ممحسناتیکه فرمودند تکلیف این قسمت چیست فرمودند ما میخواهیم فقط درعدلیه که میایندمرافعه کنند آنجا ریششانرا بگیریم جلوشانرا بگیریم اینچطور میشود مگر اینکه اشخاصی که پول میگیرند نبخواهند بازی درآورند یعنی سصد هیجده پول قرض کنند ووقتیکه صاحب پول میخواهد پولش را بگیرد بگویند ما قانون رانخوانده بودیم که سند را رد وبدل کرده بودیم آنوقت نتیجه این مشود که دیگر معاملات رسمی ومعتبر نیم شود وهمه معاملات قاچاقی میشود ودر نتیجه مردم درزحمت مییافتند وقتی که بنا شد (بالاخره بشر که همه اش معصوم نیست )بندهه رسید بعدلیه آنجا احقاق حق خودم رابکنم ولی اگر آزاد نشدم آنوقتی که میخواهم پولهایم رابدهم بدست یک مومن فکر تاآخرین دقیقه عمرم واولادم وورثه ام رامیکنم وتازه پول را توی جیبم میریزم وبکسی نمی دهم چون اگر بخواهم علنی مععامله نمایم جلو را میگیرند که صد دوازده بیشتر نگیر واگر بخواهم مخفی کنم که ممکن است پولهایم رابخورند نتیجه این میشود که معامله نکنم آنوقت نتیجه معامله نکردن چه میشود مملک را از حیث معاملات تعطیل میکند فرمودند ولت مکلف است جلو این عمل غلط را بگیرد ما برای موسسات رسمی استقراضی درماده پیش بینی کردیم که دولت مکلف است جلو عمل غلط رابگیرد اما درتمام مملکت غلطهایی که ممکن است واقع شود دولت که علم غیب ندارد که بتواند جلوش را بگیرد ودرنتیجه خیلی کخ خواستند درعمل دقت نمایند مثل قانون تتجدید تریاک میشود که سه دوره است درمجلس می بینیم چنه فرهاددهایی لند است مسئله معاملات رهنی هم حکم تحدید تریاک را پیدا میکند بنده توی خانه ام نشسته ام یک وقت پارو از پشت خانه بالا می آید ومیگوید اینجا معامله برخلاف ماده الحاقیه قانون رهنی افتفاق افتاده است اگر کلممه اشخاص دراین پیشنهاد آقایان بنود (چون بنده معتقدم که موسسات باید درتحت یک نظامات وقواعد ووانینی باشد نبده مخالفتی نداشتم ولی تابحال نبده قانونی ندیده ام که برای شخص بخصوص ونفر بنفر نوشته شده باشد قانون کلی وبرای تمام اففراد مملکت است

فیروز میرزا –برای استقراض است

مخبر –ووخیال نمی کنم هیچ کجا همچو سابقه باشد فرمودند که یکی از اظهارات ما رامنطفی تصور کرده اند وآن این بودکه گفتیم جای یک فوانین قضائی یک قوانین مال یکه اینها بای پنجاه ماده بشود تامنظور آقایان بعمل بیاید جایش دریک قانون چند ماده که مخیاهیم از مجلس بگذرانیم نیست وفرمودند ماهر جایک فرصتی پیدا کنمی باید یک کاری بکنیم مثل اینکه مجلس شورای ملی دارد فرار میکند حضرت والا هم دستش باو نیمرسد شما یکنفر قانون دان هستید میروید درگوشه یک اطاق مینشنید موادی تهیه مینمایید وهمین آقایان هم که این پیشنهاد درامضا کرده اند امضا مینمایند ومیبرند بکمیسیون عدلیهه وبا کمیسیون مربوطه وآنوقت ققانون عمومی میششود وهیچ ارتباطی باکمسیون بودجه ندارد وزارت مالیه هم نمی تواند این ماده رااجرا بکند تکلیف وزارت مالیه هم نیست که مواد قانون قضائی را مجرا بکنند عرض کردم این یک ماده قانونی است که درمجمع التوابین باید ضبط شود عملی نیست باز آقایان یمخواهند مصرانه این را در اینجا بگنجانند میلشان کشیده است اینجا باشد بنده تصور میکنم درنتیجه همین روبه قانون گذاری بوده است که قوانین ما غالبا بیک موانع ویک مشکلاتی بخوردده است روی پیشآمد روی وضعیات روی فرصت روی اینکه خوب حالا که موقع بدستما آمده است این ماده قانون رابگذرانیم وبالاخره اینطور قاوانین اگر بگذرد بای میگذرد یا عملی نیست

رییس –رای گرفته میشود بقابل توجه بودن این پیشنهاد حائری زاده قطعی است پیشنهاد ثانی است

رییس –غیر قابل توجه نشده است فقط تقاضای ارجاع بکمیسیون شده بود سابقهه این نبوده که دراین قبیل پیشنهادها که مخبر تقاضای ارجاع کد اگر ثانیا پیشنهاد شود رای قطعی گرفتهشود فقط سابقه نسبت به پیشنهادهایی است که یکمرتبه قابل توجه میشود وبکمیسیون برود ومورد توجه کمیسیون واقع نشود علی ای حالی رای بقابل توجه بودن این پیشنهاد گرفته میشود آقایان موافقین قیام فرمایند

(اکثر نمایندگان قیام نمودند )

رییس –قابل توه شد ارجاع میشود بکمیسیون پیشنهاد آقایان دیبا وحق نویس دیگر مورد ندارد

طباطبائی دیبا –صحیح است

رییس –صحیح است

رییس –پیشنهاد آقای دکتر لقما هم خیال میکنم اصلا مورد طرح نداشته باش دتبصره است

(بشرح آتی قرائت شد )

پیشنهاد میکنم قبل از تصویب مجلس شورای ملی

بتصره –دولت حق ندارد بعنوان مالیات یا عوارض وجهی از موسسات رهنی اخذ نماید

رییس –مطابق قانون اساسی هیچ عوارضی را دولت بدون تصویب مجلس شورای ملی نیم تواند بگیرد بنابراین بیک قانون عادی ما نمی توانیم قانون اساسی را تامین کنیم پیشنهاد آقای مدرس دوماده الحاقیه است اول خوانده میشود

(بشرح ذیل قرائت شد )

ماده الحاقیه موسسه رهنی امانیت نقدی که مدت آن کمتراز یک سال نباشدد بشرطی که موسسه مجاز درتصرف باشد قبول خواهد نمود ودراین صورت دوثلث ازحق الحافاظه که موسسه از بابت مراهنه مماده مذکورخواهد گرفت بصاحب امانت خواهد داد تبصره موسسه رهنی سند رسمی بساحب امانت خواهد داد ودولت ضامن امانت مذکور خواهد بود

رییس –آقای مدرس

مدرس –گمان میکنم چندان محتاج بتووضیح بنیاشد این موسسه رهنی البته پولش انشاالهه ارحمن ابین زودی بسه چهار وپنج کرور میرسد بواسطه اینکه وجوه تقاعد متصل باین پول اضافه میشود معذلک بعقیده بنده هرچه زیادتر بشود بهتر است ومردم اگر پولی داشته باشند امانت بگذارند دراین موسسه رهنی واجازه بدهن درددصرف یعنی آن پول را معامله کنند درصورتی که امانت مدت داشته باشد که کمتر از یک سال نباشد البته بی مدت معنی ندارد ونیم شود هم معامله کرد شاید قردا آمد خواست اما اگر مدت داشته باشد وکمتر از یکسال نباشد موسسه رهنی عیده من این است قبول کند وبا این پولل هم مثل پول خودش رهن بگیرد ومعامله نماید هرچه عایدی شد از صدی نه دو ثلث بصاحب پول بدهند که صد شش میشود وسند رسمی هم موسسه رهنی بصاحب این پول بدهد باپمانت دول که از هرجهتی محل اطمینان باشد ومردم پولشانرا ببرند دراین موسسه رهنی بعنوان امانت بگذارند وبنده گمانم این است که این هم یک خدمتی است بمردم شاید من پولی داشته باشم بخواهم دریک جائی که از هرجهت مطمئن هستم بگذارماینجا هم دولت ضامن است بعد هم که دوثلث از عایدات مال الحفاظه راکه صدی شش است بمن بدهند این پیشنهاد بنده است .

مخبر - پیشنهاد اساسا بسیار خوب پیشنهادیست و بنده استدعامیکنم مراجعه بکمیسیون بشود به قدری عبارتش اصلاح شود.

رییس –پیشنهاد دیگر آقای مدرس

(بشرح آتی قرائت شد )

ماده الحاقیه –مادام که لطمه بحقوق تقاعدین وارد نیاید موسسه رهنی دوخمس دیگر را از صندوق تقاعد استقراض خواهد نمود ودر این صورتهمیشه معادل خمس نقد باید درموسسه موجود باشد

مدرس ورقه که از کمیسیون راپرت داده بودند بنده دیدم درآن ورقه آن پیشنهادی که بنده عرض کرده بوم ودرمجلس قابل توجه شد قبول نفرموده بودند تحقیق کردم دیدم بعضی نظر داشته اند که باید قسمی پیشنهاد را نوشت که محکم تر باشد درحفظ ححقوق متقاعدین بنده هم کاملا موافقم همه اینها بواسطه حفاظ حقوق متقاعدین است لهذا بنده یک جمله را بر آ ضافه کردم عرض کردم (مادام که لطمه بحقوق مقاعدین وارد نیاید بهمان ترتیب دو خمس دیگر استقراض خواهد شد واین شرط درحقیقت شرط محقق الوقوع است بواسطه اینکه همه ماهه پول این صندوق تقاعد وارد خواهد شد وطعا بقدری که وارد خواهد شد بمتقاعدین داده نخواهد ش اگ رداده میشد درعرض یکسال حالا شش صد هزار تومان وارد شود ماهی پنجه زار تومان بمتقاعدین داده میشود وباین زودی هم مایه صندوق خیلی مایه زیادی مشود ومحکم میشود که یک وقتی شاید خمس آن یک کرور بشود یعنی درظرف سه چهار سال خمسی که نقد موجود دارد شاید معادل یک کرور باشد لهذا احتیاطا برای اینکه نظر بعضی از اعضا کممسیونهم محفوظ مانده باشد واعتمام هم داشته باشیم بحقوق متقاعدین این جمله راعلاوه کردم که مادام که لطمه بحقوق متقاعیدن نخورد که از هر جهت اطمینان کامل باشد رای بدهند که تمام پلومتعاعدین دراین موسسه رهنی باشد

مخبر –اینرا قبول میکنم

رییس –رای میگیریم باین ماده الحاقیه پیشنهادی آقای مدرس آقایان موافقن قیام فرمایند

(اکثر نمایندگان قیام نمودند )

رییس تصویب شد پیشنهاد دیگری از طرف آقی فهیمی وآقای عدل

(بشرح آتی قرائت شد )

ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد مینماید

ماده الحاقیه –موسسه رهنی حق خواهد داشت امانت نقدی (بشرطی که موسسه مجازه درتصرف باشد برای مدت معین از مردم قبول نماید سند رسمی بسپارد وردصورتی که مدت سند مزبرو یک سال یا بیشتر باش دوثلث از حق الحفاظه که موسسنه از بابت مارهنه مال مزبور خواهد گرفت بصاحبان امانت خواهد داد اگ رکمتر از یکسال باشد عین وجه را رد خواهد

تبصره بات وجوه یکه موسسه بعنوان فوق قبول مینماید دولت ضامن امانات مذکور خواهد بود

رییس –آقای عدل (اجازه )

میرزا یوسفخان عد –این تقریبا همان پیشنهادی است که آقای مدرس کردند منتها درعباراتش قدری نتفاوت است که که وقتی کبه کمیسیون میرود البته هر کدام را اصلاح دانستند قبول میکنند وتوضیح هم همان بود که آقا دادند هرکس پول نقدداشته باشد میرو میگذارد دربانکهای خارجه آنها منتها صد دو یا صد سه میدهند ولی اگر چنانچه اینجا کسی پول امانت بدهد صدی شش بابت حق حفاظه باو نفع بدهند البته نفع عمومی است

آقا سید یعقوب –این کلمه صریحا برخلاف قانون اساسی است چرا مینویسید

رییس –عقیده کمیسیون چیست

مخبر –مربوط بنظر مجلس است

رییس –رای گرفته یمشود به قبه قابل توجه بودن این پیشنهاد آقایان موافقین قیام فرمایند

(کسی برنخواست )

عدل این عین همان پیشنهاد است

رییس –دیگر تشخیص با شمانیست عین اولست یا غیر او این پیشنهاد بخصوص قاب لتوجه نشد چند دقیقه تنفس داده میشو

(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل وپس از نیم ساعدت مجددا تکیل گردید

رییس –بقیه مذاکرات راجع به ققانون موسسه رهنی موکول میشود بجلسه آتیه تا موقعی که راپرت کمیسیون بودجه برسد اگر آقایان موافق هستند کسری کمیسیونهای معمولی هم انتخاب شود آقای شیروانی (اجازه )

شیروانی –تصور میکنم چون تبادل نظری نشده ودوباره محتاج بتجدید خواهیم شد اگ اجازه میفرماید باشد برای جلسه آتیه که درجلسه آتیه تمام شود

رییس –بماند بای جلصسه آتیه

بعضی از نمایندگان –صحیح است

رییس –خبر کمیسیون مبترات راجع بطرح قانونی مخاجرت مطرح است

(بشرح آتی قرائت شد )

طرح قانونی آقای شیروانی راجع بمخاجرت ودعوت سایرین چه از اتباع ایران که درخارجه موطن اختیار کدره وچه از ملل سایره باحضور نماینده وزارت داخله درجلسه ۲۷ مهر ماه ۱۳۰۵ مطرح واقع شده نماینده وزارت داخله موافقت کامل خود را راجع باین موضوع اظهار وباتفاع ارا اعضا کمیسیون طرح مذکور را قابل توجه دانسته معتقدند که به کمیسیون داخله ارجاع شود

رییس –آقای روحی (اجازه )

روحی عرض کم بنده یک نقص رداینجا می بینیم وآن این است که این طرح راجع بمهاجرت است واز این جهت وزارت خارجه میبایستی بیشتر درآن امعاننظر کند تاوزارت داخله وعلت اینکه اعضا کمیسیون مبتکرات اطلاع نداده اند بوزارت خارجه وجلب نظر نماینده اآنوزرات خانه را نکرده اند معلوم نیسته چیز است حالا البته اگر پس از قابل توجه شدینش جلب نظر وزارت خارجه بشود بسیار خوب والا تنها جلب نظر وزارت داخله بیمورد بوده است

رییس –آقای یاسائی _اجازه )

یاسائی –اعتراضی که نماینده محترم کردند بنظر بنده وارد نیست چون کمیسیون مبتکرات فقط قابل توجه بودن یک طرحی راتصدیق میکند مجلس هم اگر تصدیق کرد مراجعه میشود بکمیسیون مخصوص که مربوطبآن طرح خواهد بود والبته نماینده دولت درآن کمیسیون حاضر است وتصور میکنم اگر نماینده وزارت داخله آمده باشد درکمیسیون بمبتکرات ازنقطه نظر مسئولیت مشترکه مثل این است که نماینده وزارت امورخارجه مده درهر صورت ماری میدهیم میرود بکمیسیون داخله اگر کمییسیون داخله لازم دانست نماینده وزارت خارجه راهم دعوت میکند وباحضور نمایندگان وزارتخانه های مربوطه این طرح مطرح میشود

رییس –آقای آقا سید یعقوب (اجازه )

آقا سید یعقوب –متاسفانه بنده مخالف هستم وخیلی هممتاسف هستم که مخالفتم باطرح آقای شیرواین است که درغالب مسائل ساسی باهم توافق نظر داریم لیکن دراینجا کاملا مخالفم روی همرفته چنانچه خود آقای شرواینهم تصدیق خواهند کرد ملت ایران ملیت است دارای کی نژاد ویک ذهب واز هر جهت این ملت وحدت دارد وبواسطه وحدت این ملت از هرجهت درمقابل این سیلهای بیان کن تابحال مقاومت کرده وایستادگی کرده وخود را از هرجهت حفظ کرده حالا این فانون مخاجرت نوشتهیمشود پس از آنکه رفت بکمسیون مربوطه ومورد تنظیم شد مثل سیل از طف ایتتالیا از طرف فلانجا وفالنجا رو میکنند بمملکت ما که خدا نکند همچو روزی بیادی مثل ملخ مصری آنوقت یک همچو مملکتی که ما حالا دراین همه فشار وبدبختی مملکت برویم وحالا امیدواریم بواسطه تغییراتی که درمملکت شده است وملت کم کم متوجه بمنافع خودشان شده اند این ملتی که سالها سال درفشار اینهمه صدمات فوق العاده بوده حالادارد روبحکومت ملی پیش میرود وملت بیدار میشود موسسات مملکتی خود راکم کم تشکیل میدهد تمام زحمات را ما خودمانن متحمل شده ایم واین اولین قدیم است که شاید این درخت استقلال برای اولا ایرانی برومند شود آنوقت اگر خدای نخواسته این قانون حل قبول واقع ش تمام فوایدش برای آنها وزحماتش برای ما است حالا برای چه برای اینکه ما ایرانی هستیم وخودمان میدانیم که ایرانیها همانطور که دریک تاریخی نوشته است ایرانی بابیگگانه یگانه وباخودی بیگانه است بقدری نسبت به دیگران مطیع منقاد وبقدری نسبت بهمدیگر درسوز وگدازند که حد ندارد ملاحظه بفرمایید استخدام ایرنیان رادر اارات خارجه ببینید چه طور مطیع حرف هستند (مثل قوا به نفس ناطقه )که چه طور قووا نسبت بنفس مطیع ستند همیطورهم ایرانیان نسبت بادارات خارجه لیکن درادارات خودشان اینطور نیستند آنوقت اگر یک چنین سلیل امد ومتوجه مملکت شد تمام منافعی که اینها از مملکت ما میبرنند هیچیک از افراد اینرانی ها نمی برند بنده عقیده ام این است همینطوریکه مجلس متوجه است ولت متوجه است پادشاه متوجه است ویک قدمهاییبرای تاسیسات عام المنفعه برداته میشود مثل قدمیکه برای صحیه برداشته شد ه حقیقتا قدم بزرگی است وامیدواریم بعداز یازده سال اولاد اسلام واولادایران زیاد بشود ماهم کم کم بیدار شویم واستفاده کنیم وحشت من از اینس که بعداز زحمات زیاد که دراین سالهای متوالی کشیده ایم شای موقع آن رسیده است که مااز زحمات سابق خودمان استفاده کنیم آنوقت استفاده مان از دست برود وحالت مابعینه مثل حالت مصریها بشود غیر آنهاییکه درمحل اروپا واقع شده اندندمابقی دیگرشان تمام واکسن زن هستند یا شغل های خیلی پست دارند ومناففع آنها را دیگراان میبرند بنده عقیده ام این است که اگر یک سنواتی بگذرد وایرانیها کاملا مطلع باشند از منافع خودشان وبدانند دیری که امد نبای بر آنها تسلطی داشته باشد وبدانند که زحمات آنهارز برای دیگری نیست هنوز این حس گگمان نیم کنم درتمام افراد مملکت پیدا شده باشد بعداز پانزده سال وبیست سال که مقاماتی را ماطی کردیم ویا بدایره بیداری وترقی گذاشتیم که همه رامثل خودمان بدانیم آنوقت بنده موافقم ولی حالا می بینید دررونامجاتهم میخوانیم که فلان ممکت همچو اعلان کرده است که صد هزار نفر حرکت کنند برای مهاجرت آنوقت ملتی که بایک بدختیهایی درمقابل این سیل های زاید مققومت کده است بای توسری خوریکی دیگر بشود باین نقطه نظر بنده مخالفم

رییس –آقای شیروانی (اجازه )

شیروانی –قبلا نکتهراکه آقای روحی تذکر دادند نبده میخواستم خاطرشان را متوجه کنم وتصوی میکن خودشان هم موافقت بفرمایند مادراین قانون یک طوری پیش بینی کردیم که اگر یک نفر از اتباع خراجه وقتی که درتحت عنوان مخاجرت وارد سر حد مملکت ماشد بکلی همه چیزیش تابع ایران است وهیچ حق استفاده از قاوانین مملکت خودش به او نداره ایم واین قانون بکلی واقعی است که ماداریم مینویسیم منتهی خواستیم آدم ازجای دیگر بیموریم وتا درمملکت م سکنی دارند کاملا تابع مقررات وقوانین ما هستند واز قوانین مملکت خودشان بهیچ وجه نمی توانند استفاده کنند باین جهت بنده کمیسیون خارجه را دراینجا بهیچ وجه لازم ندانستم لهذا کمیسیون داخله میتواند تمام وزرا را بیاورد آنجا ومشور نماید حتی بنده درمقدم طرحخودم تقضا کردم مستشاران آمریکائی راهم که از این مسئله مخصوصا اطلاع دارند از آنها هم استعداد فکری بکنند واین یک طرحی است که بنده ریخته ام ویک قانونی است وباید کمیسیون داخله با نظر دولت وتمام آقایان نمایندگان آنرا اصلاحکنند که یک چیز مفیدی بشود اما آن نکاتی که نماینده محترم (قا آقا سید یعقوب فرمودند قبلا یک نکته را میخواستم حضورشان تذکر بدهم تصدیق میفمایید که مملکت ما شروع کرده است به اینکه یک اصلاحاتی بکند از جلمله اصلاحات اقتصادی اصلاحات اداری اصلاحات مالی وقدمهای اولیه را ماداریم برمیداریم بنده دو سه سال است فکر کرده ام وبعضی کتابها راخوانده ام ودیده ام مثلا اگر در مملکتمان مثل نیجره راه آهن احداث کنیم وتام منابع ثروتمان را بوسیله یک مخارج زیادی ر بیاوریم حاضر کنیم مثل نفت آهن سرب طلا ونقره وبالاخره فلاحت این مملکت راهم باماشین شروع کرده وراه بنداریم وتهیه موا بکنیم آنوقت تازه دریک چنین مملکتی با هفت هشت میلیون جمعیتاز ایناصلاحات چه طور می توانید استفاده نمایید با قلت نفوس موحشی که بنده دراین مملک می بینم چه قسم یتوانیم که به این اصلاحات موفق شویم فرض بفرض میگیریم ما یک فوه لاهوتی هم داشته باشیم وتمام این اصلاحات راهم به عمل بیاوریم تازه این اصلاحاتبا این قلت نفوس چه فایده دارد اینک فرمودند مالابته بای بوسیله حففظ الصحه واسیر اصلاحات جلوی مهاجرت را بگیریم کمااینکه قبل از ددستور هم یکی از آقایان فرمودند آنهم مانعه الجمع نیست ماباید دقت نماییم جلوی مهاجرت را بگیریم وبه وسایل دیگیری هم مملکت رادارای نفوس زیادی نماییم اگر درست به تاریخ مراجعه بفرمایید مخصوصااین نکته را بده دقت کرده که اززمان شاه عباس کبیر اینمملکت همه روز بطرف قلب نفوس رفته است درجنگها دراختلافات درملوک الطوایفی درامراض بالاخره مملکت روز به وز جمعیت خودرا ازددست داده دیک تاریخی خواندم شهر اصفهان که پای بخخت صوفویه وبده چهار میلیون جمعیت داشته امروز یک همچو شهر عظمی گمان نیم کنمبیش از هفتاد هشتاد هزار نفر جمعیت داشته باشد پای تخت مملکت شما نباید متجاوز از سیصد هزار نفر جمعیت نداشته باشد لهذا ما باید یک کاری کنیم که مملکت مادارای نفوس بشود بنده در این قانون آننقطه نظر اصلی را که مراعات کرده ام اساسا اعاده داده مخاجرین ایرانی است منتهی درعین حال ما یک عده مهاجرین خارجی ه میاوریم والا اگر آقایان درست مطالعه فرموده باشند مقصود مهاجرت دادن ایرانی است که خودش رفته پدرش رفته پشت درپشتش بخارجه رفته اند ما میخواهیم درعوض تضییقاتی که ایرانی را از مملکت بیرو کرده است وسایلی فاهم نماییم که همان نژادی را که شما میل دارید که خونشانهم مخلوط نشده اعتاه بدهیم درعینن حال بنده فکر کردم که یک عده خارجیها راهم درتحت یک شرایط معینی بیاوریم که تصور میکن م آن عده هم باین شرایطی که بنده اینجا قرارداده ام به ایراین نیایند برفرض هم بیایند الا بدون قانون یک عده آزادند بیاند به ممللکت هیچ قانونی از آنها ممانعت نیم کند ولی شما میتوانید بوسیله این قانو جلوشا نرابگیرند واگر اجازه بدهید که ردتحت یک شرایطی بیایند وقتی که مملکت ما آمدند از وجودشان استفاده میکنیم حالا ممکن اس تیک خطراتی دربدو امر بنظر بیاید که آنها راهم تا آن اندازه که خودم بنده عقلم رسیده است جلوگیری کرده ام وپیش بین کرده ام که درهر نقطه از مملکت بیشتر از پنجهزار نفر مهاجر جمع نیم شود ودرهر ساعت دقیقه هم که دولت بخواهد حق دارد مهاجرین رااز یک گوشه مملکت به جایی دیگر کوچ بدهد وبالاخره آن نکاتی را که ممکن بودما فکر کنیم که یک مضراتی دارد تا درجه پیش بینی کرده ام حالا ممکن است یک چیزهایی هم به نظر بنده نرسیده باشد ولی اساسا مسائل شوروی برای همین است این یک فکری است که دربو امر بنظر بنده خوب آمده است ودر کمیسیون مبتکرات هم رفته ام وتوضیحات هم داده ام آقای منصور معاون وزارت داخله ورییس احصائیه وزارت داخله هم درآ،جا حاضر شده اند وخیلی دراطراف این قضیه مسائلی که آقا فرمودند مذاکره شده وکتی نمانیدده دولت اظهار کرد که ماخودمان مشغول بودیم که یک لایحه دراین خصوص تهیه کنیم ولی حالا کی چنین طرحی پیشنهاد شده ماهم موافق هستیم واگ ره منواقصی به نظرمان رسید میاوریم به کمیسیون واصلاح میشود حالا هم میرود به کمیسیون داخله ودرآنجا دو سه مرتبه شور میشود وبه مجلس راپرت میدهند ودرمجلس هم تمام موادش درتحت شور میایدد وپیشنهادات میشود وبالاخره به یک صورت خوبی درست میشود وبالاخره بنده این مساله را یکی از مسائل خوبی میدانم وامیدوارم که آقایان هم به قابل توجه بودن طرحح بنده لطفا رای بدهند

وزیر مالیه این مسئله البته قابل خیلی تقدیس ایست گرچه بنده نبودم ولی استنباط کردم که این مذاکرات راجع به مخاجرت است واقعات مساله مخاجرت درایران خیلی اسباب زحمتت ونگرانی شدد ه است این است که از طرف وزارت خارجه هم به مجلس شورای ملی عرض شده است ودولت هم در یک مطالعاتی است که امیدواریم به اتفاق مجلس شورای ملی وکمیسیون این کاربهیک نتیجه مطلوبی برسد واگر آقایان صلاح میدانند به اتفاق نظر یک دیگر دراین باب اققدام شود وانشا الله نتیجه مطلوبه گرفته شود

بعضی از نمانیدگان –مداکرات کافی است

مدرس –بنده مخالفم

رییس بفرمایید

مدرس اگرچه نظر هاالبته مختلف است ومیتتوانم بگویم ودراین مکان محترم عرض کنم که هرکدام موافق ومخالف درمرحله خودشان نظرشان نحترم است لیکن بایدموقع را درنظر آورد اولا نمی دانم آقای اصفهانی یا شیروانی (خنده نمایندگان سفر کرده اند یا نکدره اند اگر مسافرت کرده باشند درداخله ایرا نودر خارج ایران میدانند بنده که یک قسمتی درخارج ایران سفر کرده ام تا اسلامبول که رفتم هیچ جا وارد نشدم کهایرانی زیاد نباشد البته آنهایی که از سمت های دیگر هم سففر کرده اند همین قسم میفرمایند که درسمتهای دیگر هم که سفر کردیم هرجا رفتیم ایرانی زیاد بوده است درداخله ایران هم بنده قریب بدوثلثش را سفر کرده ام هرجا رفتم غیر ایرانی ندیدم خیلی کم خیلی نادر ولی دریک شهری مثل اسلامبول میگففتند هشتاد هزار نفر ایرانی است درقونیه بود درخدمت آقا ی آقا سید یعقوب بدودیم رفتیم درب یک دکانی چیز بخریم دیدیم ایراین است وهکذا هر قضیه وهر شهره ودرداخله ایران هم هر کدام شهر های خودمان را می دانید گمان می کنم غیر ایرانی خیلی نادر باشد برای اینکه از خرابه مردم میروند روبه آبادی از آبادیبه خرابه نیم آیند اغلب کسانی که از سلیمانیه رفتیم تا اسلامبول دیدیم از اهالی شهر ها قصبات حتی از ایلات واکراد بودند همه ایرانی از هر کدام میپر سییدم چرا آمدید یکی از دست مامورین یکی از دست ارباب یکی ادست همسایه یکی از غارت وغیره رفته بود ب نده برای اینکه بخواهند وارد ایرا بشوند اگر بخواهند یک ترتیبی داده شود حرفی ندارم ولی باید نقطه نظرمان راطوری قراردهیم که ایرانیها نروند وآنهایی که رفته اند برگردند بنده اطلاع کامل دارم دولت اعتبار به من دبهد هر ایرانی سه تومان شخص بنده که یعین داشته باشم سه تومان را نیم خورم اگر درمدت یکسال صد هزار نفر ایراین بیرون رفته را وارد اینخاک نکردم بجهتانیک شاید خرجی نداشته باشند شاید پنج قران شش قران پول تذکر ه را نداشته باشند بدهند پس بنده عقیده ام این است اگ این لایحه را میخواهید برود به کمیسیون بنده اینقدرها جدیت ندارم لکن این دردرجههزارم است ما باید به بینیمچه کنیم که ایراین نرود با چه کنیم آنهایی که تشریف برده اند که از نژاد خود مانند یا بفول آقای آقا سید یعقوب پاره تن خود مانند یک نژاد ویک ملت ودارای یک عصبیت هستند یعنی آنها کره رفتهاند واز ما جدا شده اند برگردند اولا کسی نیم اید حالا که آزادند چقدر آمده اند که شما میخواهید یک شرایطی هم برای آآ،ها قرار دهید بفرمایید از خراسان دوفرسخ آ،طرف عشق آباد پر از ایرانیست ولی دو فرسخ از سرخس بیایید توی ایران به بینید یک نفر آنها آمده اند به اییران وحال آنکه جائی کهه بای آمده باشن آن ولایت است وهکذا اغلب سرددات تحقیق کنید (بنده خودم دیده ام وتحقیق هم کرده ام غیر از ایرانی کسی درخرابه نیم ماند مانان نم یکنیم بجهت اینهائی که هستند از جای دیگر میایند چه مکنند پس بنده تقاضا میکن ماز مجلس شورای ملی که این مساله رامحل توجه قارر بدهند حالا این لایحه رابخواهند رود به کمسیونبنده مخالفتی ندارم البتهر مطلبی را وررسی بکنند ودراطررافش مطالعه بکنند غیبی ندارد واینکه فرمودند از زمان شاهه عباس کبیر رفته اند اولا هیچکس خانه خودش را نیم خواهد رها کند مگر قشا رمگر فشار مگر فشار همین از زمان مشوطه تا ببه حال شاید اگر حساب کنید دراین بیست سال اخیر یک کرور از ایران رفته اند متصل هم میروند چرا برای اینک رعیت که سر پرست ندارد مثل گوسفند یست که شبان ندارد گوسفندی که چوپان ندارد درچاه م یافتد گرگ میخورد رعیت هم اینجور است دراین مساله بنده میخواهم تذکر بدهم به آقایان که ما باید سعی کنیم وسعی ما همان است که عمر عبدالعزیر به حارث گفت (خصنها بالعدل )گفت حصا قلعه خراب شده است دربودجه من چیزی برایش منظورنشده است گفت (حصنها بالعل )یعنی حصار عدالت بکش تا محفوظ بمانی خرج همی نخواهد شما هم ترتیب عدالت را برای مردم درست کنید کسی هجرت نیم کند اگر کسی از ما هجرت نکرد عددمان زیاداست الانهم اگر عدالت نباشد عددمان زیاد است هرچه هم از بیرون بیاورید اینجا از بی نانی میمیرند پس غرض حاصل نیم شود وباید یک فکری کنید اینهایی را که دارید نگاهداری کنید وانها هم که رفته اند برگردند

(آقای نوبخ برای مدالعه از صندلی خود به محل نطق حرکت کردند

بعضی از نمایندگان مذاکرات کافی است

رییس –ایشان مخبر کمیسیون هستند

نوبخت مخبر کمیسیون –روی هم رفته بیانات آقای مدرس معلوم میکرد که ایشان کاملا بااین عقیده همراه هستند فقط خواستند یک موجباتی را ذکر کنند کهایرانی دراین اوان اخیر مخاجرت کرده است وفرمودند هرجا ررفتم ایرانیها رادیدم مخاجرت کرده اند درر ممالک خارججه ایرانی زیاد است والبتههمان طور که فرمودند یکی از علل آن شاید یکقدری هم فشار باشد ولی علل دیگری نهم دارد عدم وسائل صحی را نیم شود انکار کرد که یکی از علل عمده نبوده است البته عد مآشنائی بوسائل تغذیه به وسائل تهیه مواد غذاائی آنهم خودشش یک علت است پس ایرانی دراثر فشار نیم رود یک علنی پیدا کرده اس که فشار هم درجزوانست البته وقتی که در مملکت عدالت باشد ایرانی هیچوقت دلش نیم خواهد برود اما اینکه فرمودند آدم ازخرابه روبه مملکت آباد یمرو بنده تعجب میکنم از این فرمایش برای اینکه معتقدم که ایران آباد است چرا ممکن است درنظر اول این عرض بنده یک چیز خیلی عجیب وغریبی باید ولیکن بنده عرض میکنم م که ایران دارای یک خواص وعلنی است که آنها شای موجبات آبادی کامل اوراقراهم بیاورد اولا ما میخواهیم ببینیم کهچطور میشود یک مملکتی قابل مهاجر نشین باشد معلوم است دریک مملکتی اگر چند چیز جمع شد آن مملکت را آباد میگویند یکی خاصیت اقلیمی است یعنی دریک منطقهواقع نشده باشد که غیر قابل سکون باشد یعنی درجز منطقه معتدله باشد ایران درمیان مممالکی که درمناطقمعتدله واقع شده اند یک امتیاز وبرتری دارد هیچوقت یادم نیم رود وفرامموش نیم کنم فرمایش آقای ارباب را که فرموند درلن ن یک کسی بمن گفت که ایرانیهای قدیم آفتاب میپرستیدند من گفتم این آفتاب گفتند بلی گفتم خیر این آفتاب را نیم پرستیدند آفتاب ایران را میپرستیدند هرکسی به کرمان رفته باشد وپیش اط صبح به آسمان ناه کند شفافیت آسمان خیالات او را شاعرانه میکند بنابراین خاصیت اقلیمی کاملا درایران موجود است وبهتراز این نیم شود که دریک عسمتش رود کارون است ودروسطش رود زاینده رود است ودرشمالش رود سفید رود ور قسمت خاصیت غذائیش بنده تصور میکنم زمین ایران کاملا قابل کشتوزرع اس تبه این معنی که تهیه مواد غذائی درایران خیلی بیشتر میشود تا سایر جاها اینهم گمان نیم کنم محل انکار باشد آمدیم برسر خاصیت دیگری که عبارت ایز این باشد کهه خاصیت ارضی داشته باشد ایران دارای یک معادن زیاد ویک خواص زیادیست که آنها بالطبیعه ایران را ثروتمند کرده است تصور میکنم که اگر چنانچه این وسائل بکار بیفتد کاملا موجبات پیششرفت ایرانی رافراهم یمکند یکی دیگر اینکه ایرانی دارای مروننت اخلاقی است یعنی کاملا سهل المعاشر تست واین از محاسن ایرانی است آقای آقا سید یعقوب فرمودند ایرانی با بیگانه خودی وبا خودی بیگانه است بنده معتقدم که اینطور نیست وتصور میکنم مرونت اخلاقی را باخودی بیگانه وبا بیگانه خودی بودن اشتباه کرده اند واگر به اریخ مراجع فرمایید ملاحظه خواهید فرمود که این ملت از اول دچار یکصدماتی شده است که اگر این صدمات به ملتی وارد شده بود شاید از بین رفته بود درهمان وقتی که عرهجوم آورد به ایران همان وقت هم هجوم آورددد بمصر وبعد به مراکش وبعدد بسوریا سوریا ومصر ومراکش ماملا عرب شدند ولی ایراین عرب نشد دیانت حقه اسلامیت راتشخیص داد وبخود گرفت ولی عرب نشد برای چه برای اینکه با بیگانه خودی وبا خودی بیگانهنبود بنابراین از این حث هم نم ی شود گفت که یک مملک خرابیست حالا وارد می شویم دراصل موضوع که میخواهیم به بینیم مخاجرت برای ماچه میکند بنده خیال میکنم وشاید تصدیق بفرمایید که ایرانی اممورزه درعصر حاضر تصورات وخیالاتوافکار شکاملا مطابق تصوراتوخیال یک ملت متمدن دنیا نیست وناچاریم اینرا با نهایت تاسف اعرتارف کنیم وبرای اینکه تصورات وافکارش مطابق تصورات وافکار اروپائی نیست ناچار است یک عده را از ممالک سایره دعوت کند وبگوید آقایان بیایید اینجا ماوسائل تسهیل شمما رافراهم میکنیم ونگاه میکنیم بشما به بینیم چطور شما زندگانی میکنید فلان آلمانیی که یاید اینا پهلوی هقان ایرانی عمارت بنا میکند آن دهقان ایرانی نگاه به طرز عمارتش بطرز زندگانیش بطرز کارش میکند وقهرا یاد میگیرد وقتی کهیاد گرفت ذشته از اینکه یک منافع دیگری دارد از حیث اختلاط وامتراج هم یک مدرسه عملی است که ایرانیها را یاد میدهد که چطور باید زندگانی کنند

جمعی از نمایندگان ی-مذاکرات کافی است

رییس –رای گرفته میشود به این خبر کمسیون مبتکرات یعنی به قابل توجهبودن این طرح با ارجاع به کمیسیون داخله آقایان موافقین قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند

رییس –قابل توجه نشد طرحی به امضا آقای دکتر سنگ وداور داور وعده زیادی از آقایان نحترم راجع بهموسسات صحی تقدیم مجلس شده است به کمیسیون مبتکرات ارجاع میشود آقای ارباب (اجازه )

ارباب کیخسرو –اینجا آقای نوبخت از زبان بنده یک اظهاری کردند بنده یهچوقت یاد ندارم که چنین عرضی را کرده باشم یک چنین چیزی را بنده شنیده ام که دیگران گفته اند ولی بنده نه این را گفته ام ونه هیچوقت عقیده داشته ام که ایرانی آفتاب ۱رست بوده است

(خنده حضار )

رییس –خبر دیگر کمیسیون مبتکرات راجع به طرح آقای حائری زاده راجع به خرید مستمریات چون خیلی مفصل بوده است اطز طبع خارج نشده است بنابراین می ماند برای جلسه دیگر آقای حائری زاده (اجازه)

حائری زاده راجع به این طرح صحیه مملکتی که بنده هم امضضا کرده ام درست نظم نیست که درمقدمه اش تقاضای فوریت شده یا نشده اگر تقااضای فوریت نشده بنده یک فوریتش را تقاضا میکنم

رییس –قرائت میشود درمقدمه اش تقاضای فوریت شده وبنده ملتفت بنودم

(به شرح زیر قرائت شد )

مقام منیع ریاست مجلس مقدس شورای ملی

نظر بلزوم توجه مخصوص بامور صحیه نظر به اینکه موسسات صحی فعلی هر کدام مربوط به یک اداره ووزارتخانه است وین مساله خود خود بیشتر باعث بطو جریان امور صحیشده نظر به اینکه بدون داشتن اختیارات لازم واستقلال ممکن نیست اداره صحیه بتواند بوظایف مهم خود خود چنانکه بای وشاید عمل نماید امضا کنند گان مواد ذیل را بقید یک ففوری پیشنهاد وتصویب آن را تقضا میکنیم

ماده اول کلیه موسسات صحی مملکتی وبلدی سحیه نظمیه ها مدرسه طب مدرسه قابلگی دوا سازی دندان سازی وموسسه پاستور درااداره کل صحیه متمرکز خواهد شد

ماده دویم رییس کل صحیه درتحت هدایت قانونی وزیر داخله بامراعات اصول مسوولیت وزرا کلیه امور صحیه را عهده خواهد داشت مشار الیه درتحت نظارت قانونی وتصویب وزیر داخله اختیار تام خواهدد داشت که بودجه تفصیلی صحیه راتهیه کرده تشکیلات اداره کل صحیه وتمام شعب آنرا بدهد وزارت داخله مکلف است وطابق پیشنهادای رییس کل صحیه دائر به به تعیین وترقی وتنزل وانتقال وعزل مستخدمین صحیه رفتار نماید

تبصره –نظامنامه تشکیلات وظایف اداره کل صحیه پس از تصویب کمیسیون داخل مجلس شورای ملی به موقع اجرا ذاشته خواهد شد

ماده سیم رییس اداره کل صحیه سمت معاونت قفنی وزارت داخله را داشته به این سمت درمجلس وهیئت وزرا حق حضور وشرکت درمذاکرات خواهد داشت

داور –دکتر سنگ- عبدالله یاسائی- اعتبار- حیدری- مکری -صادق -خواجه نوری- ملک مدنی- عبدالباقی –جمشیدی- عبدالله وثوق- احتشام زاده- کی استوان- شیروانی- شریعت زاده –روحی- حائری زاده- یوسف عدل- محقق- محمد ابراهیم اهری- محمد تقی طباطبائی -ابراهیم آشتیانی- دکتر طاهری- علی خطیبی- محمد علی بامداد -امامی خویی- مخبر فرهمند- آقا علی زارع -ذوالقدر -میرزا آقا خان عصر انقلاب- لیقوانی- میرممتاز-محمد ولی- م .ع. حق نویس- سید کاظم- حیدر قلی حشمتی- ملک ایرج میرزا پور تیمور- دکتر لقمان- حسین وزیری- محمد علی نظامی مافی- با اساس موافقم فاطمی- سهراب ساگینیان –مقدم- میرزا آقا فرشی.

رییس –آقای آقا سید یعووب(اجازه )

آقا سید یعقوب –موافقم

رییس –آقای شریعت زاده

شریعت زاده –موافقم

رییس –آقای داور

داور-موافقم

رییس –آقای دکتر سنگ

ددکتر سنگ –موافقم

رییس –فوریتش مخالفی ندارد (گفته شد خیر )رای گرفته یم شود به فورییت این طرح با قید ارجاع به کمیسیون آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند

رییس –تصویب شد به کمیسیون داخله طبعا باید ارجاع شود بعیه دستور اگر آقایان موافقند بماند برای جلسه دیگر بنابراین دوخبر از شعبه چهار راجع به انتخابات قزوین ونمایندگی آقایان ملک آرائی وثابت از قزوین وتوابع رسیده است (قای بهار اححضار برای قرائت راپرت )

(آقای بهار خبر شعبه چهارم را بشرح ذیل قرائت نمودند )

انتخابات قزوینوتوابع درحدود قانون به تاریخ یازدهم خرداد ماه ۱۳۰۵ اعلان شده وبه تاریخ ۲۶ خرداد شروع به توزیععرفه درمرکز ونقاط جز گردیده واز کلیه آرا ماخوذه که ۳۹۲۱۷رای بوده است آقای ملک آرا به اکثریت ۱۱۴۵۱رای به وکالت قزوین وتوابع انتخاب واعتبار نامه مشار الیه صادر گردیده است شعبه چهاربدوسیه انتخابات مزبور رسیدگی بعمل ورده شکایات واصله نه درانجمن نظار ونه درشعبه مورد توجه قرار نگرفته به اکثریت امه وکالت آقای ملک آرائی تصویب وراپرتآن تقدیم میشود ریی سرای گرفته یمشود به نمایندگی آقای ملک آرایی از ثزوین وتوابع آقااین موافقین قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند

رییس –تصویب شد خبر دیگر راجع به انتخاب آقای الموتی از زوین وتوابع آقای بهار (احضار )

(آقای بهار راپرت دیگر شعبه چهارم را بشرح ذیلقرئت نمودند )

انتخابات قزوین وتوابع درحدود قانون به تاریخ ۱۱ خرداد ماه ۱۳۰۵اعلان وبه تاریخ ۲۶ خرداد شروع به توزیع تعرفه درمرکز ونقاط جز گردیده از کلیه آرا ماخوذه که ۳۹۲۱۷رای بوده است آقای آقا شیخ محمد عل یالموتی با ۱۲۴۲۵رای به وکالت قزوین وتوابانتخاب گرددیه اند شعبه ۴ بدوسیه انتخابات قزوین رسیدگی بعمل آورده شکایات واصله نه درانجمن نظار ونه درشعبه مورد توجه قرار نگرفته به اکثریت تامه وکالت آقای آقا شیخ محمد عل یالموتی تصویب وراپرت آن تقدیم شود

رییس –رای گرفته میشود به نمایندگی آقای ثابت (آقا شیخ محمد علی الموتی )آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(اکثر بخاستند

رییس –تصویب شد آقای وکیلی فرمایشی داشتید شیرواین بنده ختم جلسه را پیشنهاد میکن

رییس –ایشان قبلا اجازه خواسته اند آقای وکیلی (اجازه )

طباطبائی وکیلی بنده نظرم این بود که قبلاز دستور راجع به سفری که به آذر بایجان کرده بود قدری از اقتصادیات ووضع آنجا به عرض برسانم مجال نشد فعلا مختصر عرضی که داشتم این است که آنوز آقای معاون وزارت داخله راجع به انتخابات سراب وگرمرود بعضی صحبتها کردند که از روی مقررات قانون کار میکنند ولی مطابق اخباری که به نبده وسائر آقایان رسیدهاست هنوز آن حاکم از آنجا برنگشتند وبا کمال نففوذ مشغول کار است

آقا سید یعقوب –گفتند رفته است

طباطبائی وکیلی –بله ؟

رییس –خطاب بوکیلی –ادامه به نطق خودتان بدهید به اطاف متوجه نباشی

(آقای طباطبائی وکیلی بجای خود جلوس نموددند

رییس –تمام شد ؟جلسه آینده روز یکشنیه سه ساع ونیم قبل از ظهر ودستور آن اولاخبر کمیسیون بودجه ردخصوص مواد راجع به موسسه رهنی که امروز به کمیسیونارجاع شد ثانیا خبر کمیسیون بودجه راجع بخرید مستمریات ثالثا دوفقره شهریه که سابقا جزو دستور بوده

(مجلس نیم ساعت بعداز ظهر ختم شد

رییس مجلس شورای ملی –سید محمد تدین

منشی سید ابراهیم ضیا منشیامیر تمور کلالی