مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ فروردین ۱۲۸۶ نشست ۲۵۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نخست | تصمیم‌های مجلس | قانون اساسی مشروطه و متمم آن |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نخست |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۴ فروردین ۱۲۸۶ نشست ۲۵۳
مذاکرات روز ۳ شنبه بیست و یکم شهر صفرالمظفر ۱۳۲۶ دارالشورای ملی
خلاصه مذاکرات روز پنجشنبه ۱۶ را آقا میرزا مرتضی قلیخان قرائت کردند.
نایب رئیس- روز اول سال چنانچه چند نفر از وکلا حضور داشتند در حضور اعلیحضرت همایونی از مطالبی که مذاکره شد من جمله عمل بلدیه بود که فرمودند زودتر این مسئله تمام شود که اسباب آبادی شهر است پس خوب است امروز همان لایحه بلدیه قرائت شده و تمام شود
(در این موقع شروع بقرائت لایحه بلدیه شد)
پس از مذاکرات لازمه در خصوص درشکه و کالسکه کرایه ماهی دو تومان و پنجهزار و گاری که در در شهر حمل ونقل می‌کند ماهی پانزده هزار و دوچرخه بارکش ماهی پنچهزار و چهارچرخه ماهی هفتهزار و ده شاهی واتومبیل اربابی در ما یک تومان و اتومبیل کرایه در ماه سه تومان وهر چه هم واگون داشته باشد هر یک ماهی سه تومان و گاری و دلیجانی که از خارج وارد شهر می‌شوند هر دفعه چهار هزار اخذ رأی شده باکثریت آراء تصویب شده و از مجلس گذشت.
رئیس- محض اطلاع عرض می‌شود که از تمام انجمنهای زرتشتیها چه در سایر بلاد می‌باشند و چه در اینجا تلگرافات و لوایح در تبریک سال جدید اظهار کرده‌اند چون خیلی مفصل است از قرائت آنها صرف نظر نموده و جواب مساعدی هم بطوریکه لازم بود داده شد مذاکره از کمیسیون مالیه و عدم حضور آن بمیان آمد.
آقای حاجی امام جمعه – بنده هر یک اعضای این مجلس را از روی حقیقت عرض می‌کنم که خیلی بزرگوار هستند زیرا که تمام نفوس ایران این یکصد و بیست نفر یا زیادتر را انتخاب کرده‌اند و در حقیقت اینها بسیار معزز و محترم هستند چند روز قبل در تعیین اعضاء کمیسیون مالیه ۸۱ رأی در انتخاب بنده دادند لهذا آن روز خجالت کشیدم که فوری امتناع و استعفا نمایم و بعد هم بنده را بریاست کمیسیون مالیه انتخاب کردند باز هم خجالت کشیدم که فوراً امتناع نمایم زیرا که در حقیقت مثل این بود که دو ثلث ملت بنده را منتخب کرده است این بود که چند مجلس در آن کمیسیون حاضر شدم ولی حالا استعفا می‌خواهم و دیگر بکمیسیون مالیه حاضر نخواهم شد.
آقا شیخ حسین – این ملت بیچاره از کثرت استبداد هیجان کرده تا این که بتوجه امام عصر عجل الله فرجه مجلس گرفتند و وکلاء انتخاب نمودند امثال این آقایان را بجهت این که حافظ حقوق آنها باشند حالا بخواهند از هر کاری استعفا بدهند نمی‌شود صحیح نیست و از آن طرف آقایان وکلا هم حق دارند زیرا که بعضی از نویسندگان جراید و بعضی از ناطقین که باعتقاد بنده مغرض و مفسد هستند در روزنامجات و مجامع نسبت بوکلا بد گفته و شرف آنها را برده‌اند ولی وکلای متدین باید باین حرفها گوش نداده مشغول کار شوند و اینگونه موانع راهم از جلو بردارند.
حاجی محمد اسمعیل آقا – اما باید جهت را از آقای حاجی امام جمعه استفسار نماییم که چرا استعفا می‌دهند همانطوری که جهت قبول را فرمودند باید جهت استعفا را هم بفرمایند که اگر مانع خارجی دارند درصدد رفع آن برآیند.
آقای حاجی امام جمعه – اما آنکه آقا شیخ حسین گفتند بنده خیلی شکر می‌کنم خدا را که در مدت این یکسال که باین مجلس مشرف شده‌ایم هیچیک از روزنامه نویسها و غیره ابداً در حق بنده چیزی ننوشته و نگفته‌اند (ذلک فضل الله یؤتیه من یشاء) این را هم بنده از فضل خدا میدانم واما اینکه از عضویت کمیسیون مالیه استعفا خواسته‌ام بجهة این است که خود را قابل این خدمت نمیدانم.
آقا میرزا آقا مجاهد- بعقیده بنده ماها که اعضاء آن کمیسیون هستیم باید از جناب حاج امام جمعه خواهش نماییم که این استعفا را ندهند و بیش از این هم صلاح نیست دراین خصوص در مجلس مذاکره شود. آقا میرزا محمود – بعقیده بنده در تغییر و تبدیل اعضای کمیسیون‌ها فی الجمله خبط شد زیرا که اول ما باید ملاحظه این نکته را بکنیم که لااقل یک ثلث از اعضاء سابق را که اطلاع کامل در کار خود حاصل کرده‌اند باقی می‌گذاشتیم و باقی را از سایرین انتخاب می‌کردیم تا اینکه این اعضاء جدید با همراهی اعضاء قدیم بتوانند مشغول کار و مسلط باشند اجزاء کمیسیون مالیه سابق بواسطه این که مدتی در کار بودند عامل ومسلط شده بودند اما اعضاء حالیه درست مطلع از امور مملکتی نیستند پس در این صورت خوب است اجازه داده شود یا چندنفری از اعضاء قدیمه یا عده از خارج که عامل و بصیر در کارند داخل این کمیسیون بشوند تا اینکه بودجه مملکتی از روی علم و اطلاع بزودی اصلاح شود.
آقا میرزا آقا مجاهد – این ترتیباتیکه آقا میرزا محمود فرمودند گویا صحیح نباشد زیرا که اولا شش نفر از اعضاء کمیسیون مالیه قدیمه مجددا انتخاب شده داخل هستند و ثانیا این اعضائیکه دوباره انتخاب شده‌اند اطلاعاتشان کمتر از اعضاء سابقه نیست واینکه بعضی از آقایان استعفا می‌دهند بجهة اینست که اگر یکروزی بواسطه شغلی نتوانستند حاضر شوند بعضیها این مسئله را نطق مفصلی کرده نسبت بآن شخص اعتراض می‌نمایند.
رئیس- تلگراف شاهزاده فرمانفرما است که از میاندوآب مخابره شده محض اطلاع خوانده می‌شود
(تلگراف مزبور قرائت شد قریب باین مضمون):
- کمیسیون سرحدی تمام خوانین مکری وارد میان دوآب شدند دیگر احدی نیست که در این حدود تا بین نشده باشد کارهای اینجا هم حالا بحمدالله بیک اندازه اصلاح شده اکنون اولیای امور برای اداره کردن امور آذربایجان شخصی را معین نمایند که بامور این مردم رسیدگی نماید.
رئیس- مقصود از قرائت این تلگراف اطلاع از تامینات آن حدود بود مسئله اخیر راجع بوزارت داخله است و چند روز است که خودشان مشغول مذاکره هستند.
آقا میرزا آقا مجاهد – باید یک اندازه اظهار امتنان از فرمانفرما بشود که موجب تشویق و امیدواری آتیه ایشان گردد.
آقای حاج امام جمعه – بلی در حقیقت شاهزاده فرمانفرما درخصوص استمالتی که عاقلانه از خوانین نموده و آنها را جمع‌آوری کرده‌اند خدمت بزرگی نموده‌اند و خیلی زحمت کشیده‌اند وباید از ایشان اظهار امتنان بشود.
آقا شیخ محمدعلی – درتمام این مدت وکلاو حجج اسلام درمقابل مدافعه با مستبدین بوده‌اند و اگر بنا باشد دفع آنها نشود هیچ کاری پیشرفت نخواهد کرد ومطلب سه کلمه است یکی غفلت است و یکی ملاحظه ویکی مسامحه اگر زمانیکه علم استبداددر حضرت عبدالعظیم بلند شده بود به مستبدین مجازات داده بودند وملاحظه درکار نبود مسئله میدان توپخانه اتفاق نمی‌افتاد و هرگاه اشخاص آنجا را مجازات نمی‌دادند بالمساوات مسئله ورامین اتفاق نمی‌افتاد و این همه شرارت و هرزگی نمی‌کردند و مبلغی خسارت و ضرر برعایا وارد نمیامد و حالا اگر ایشان را بمحاکمه حاضر نکند و بطور قانون مجازات ندهند بسا هست که غالب مردم بعد از این مصدر این گونه هرزگی‌ها بشوند بهر حال نمی‌شود از مجازات آنها صرف‌نظر کرد و آنوقت مشروطه طلبان هم حق دارند که مستبد بشوند.
(جمعی گفتند صحیح است)
رئیس- این که بعضی میگویند صحیح است معلوم نیست اکثریت داشته باشد در همه جا قانون است شخصی که بجایی پناهنده شد بعرایض قانونی او رسیدگی می‌شود و منهم ابداً شیخ محمود را نمی‌شناسم ولی حالا که بمجلس پناهنده شده باید بعرایض قانونی او رسیدگی شود حالا نمیدانم رأی مجلس در اینخصوص چه چیز است.
آقا میرزامحمود – تابحال در مجلس از هر جا جمعی متحصن بوده‌اند در این عمارت جلو آفتاب زندگی می‌کردند اما این اشخاص راکه مجلس زورآورد که دستگیر نمایند چه دلیل دارد حالا در عمارت فوقانی مجلس منزل بکنند فرضا هم متحصن است باید مثل سایرین در عمارت پایین باشد.
احسن الدوله – چون صحبت از عدلیه شد عرض می‌کنم که دیروز در عدلیه بودم و وضع عدلیه را بطوری مغشوش دیدم که می‌توانم عرض کنم که عدلیه نداریم زیرا که بقدری در عدلیه جمعیت همه جوره هست و همه بی ترتیب و وزیر عدلیه هم نهایت دلتنگی را دارد.
حاج محمدتقی – با اینکه عدلیه ترتیبش درست مرتب نیست باید شیخ محمود را فرستاد بعدلیه تا محاکمه بشود.
آقا میرزامرتضی قلی خان – یکوقت یک شخصی معلوم است که مظلوم است و پناهنده نمی‌شود البته او را باید پناه داد یک شخصی هم هست که تقصیر و عدم تقصیرش معلوم نیست او هم که پناهنده می‌شود باید پناه داد نه باو مهربانی کرد و نه سخت گیری شیخ محمود را باید بعدلیه فرستاد تا این که تقصیر او معلوم شود و او را مجازات دهند واگر هم تقصیرش جزئی بود که قابل عفو باشد آنهم معلوم شود.
آقا میرزاآقا مجاهد – چون کار بجائی رسیده که مذاکرات قبلا معلوم نیست لهذا باید برای مقصود خود مقدمه ذکر کرد واین که بنده می‌گویم نه برای این است که شیخ محمود مجازات نشود این مأموری که از طرف دولت رفت اگر او را می‌آورد تکلیف دیگری داشت و حالا که خود او آمده تکلیف این است که بطور عدالت او را بعدلیه فرستاد و محاکمه بشود.
آقا شیخ محمدعلی – بنده تاکنون اسم شیخ محمود و حاجی حسن خان را در مجلس نبرده‌ام ولی در مجلس مذاکره آنها شده که چنین و چنان کرده‌اند پس معلوم می‌شود که مقصر بوده‌اند والا اجتماعات آزاد است ولی اجتماعی که مضر بحال مردم نباشد واینها اجتماعاتی که کرده‌اند معلوم است برای چه بوده واینها همان اشخاص هستند که در توپخانه اجتماع کردند برای این که با مجلس ووکلا و تمام مردم مشروطه طلب زد و خورد نمایند در این صورت اگر اینها محاکمه و مجازات نشوند اسباب اختلال می‌شود.
وکیل الرعایا – اولااینکه بنده از شیخ محمود سئوال کردم چرا ممیزین را جواب ادید گفت چرا اول بورامین فرستادند واینکه گفند اجتماعات آزاد است صحیح است ولی زمانی که مخل نظم نباشد و از قراریکه شنیده می‌شود بعضی از همراهان شیخ محمود را در یک انجمنی پناه داده‌اند و باید بآنها گفت انجمنیکه مقصر دولت و ملت را پناه دهد مخل آسایش است.
آقا سید مهدی – شیخ محمود را همانطور که گفتند باید برود عدلیه استنطاق شود و بنده مطلبی دارم که بطور لایحه نوشته شده است اگر صلاح است بخوانند.
رئیس- حال از مطلب خارج نشوید.
حاج معین التجار – این تقصیراتی که درحق شیخ محمود گفته می‌شود همه افواهی است و باید رسیدگی شود واما در مسئله توپخانه هم که بکسی اذیت نرساندند ولی در استنطاق حرفی نیست وباید استنطاق و محاکمه بشود تا تقصیر وعدم تقصیرش معلوم گردد.
رئیس- فردا هم مجلس است و مطرح مذاکره هم مسئله تفتیش تذکره است و آقا سید مهدی هم مرخصی گرفته موقتاً می‌روند برای بستن سد ساوه اطلاعا بمجلس عرض شد.
مجلس ختم شد.